Professional Documents
Culture Documents
Arşivlemede Verimlilik
ve Yalın Felsefe
•GİRİŞ
•VERİMLİLİK
•Verimlilik Kavramı
İÇİNDEKİLER
ÜNİTE
14
Dosyalama Ve Arşivlemede Verimlilik Ve Yalın Felsefe
GİRİŞ
Artan rekabet ortamı, gelişen teknoloji ve müşteri istek ve beklentilerinin
farklılaşması günümüz işletmelerinin ayakta kalabilmeleri ve rakiplerine üstünlük
sağlayabilmeleri için çeşitli tedbirler almalarını gerekli kılmıştır. Bu tedbirlerden
ilki, müşteri beklentileri doğrultusunda ürün farklılaştırma iken diğeri maliyet
üstünlüğü sağlamaktır.
Bu anlamda maliyet üstünlüğü sağlamada verimlilik kavramı karşımıza
çıkmaktadır. Özellikle işletmelerin en az girdi kullanarak en fazla çıktı elde etmek
istemesi ve yine elindeki iş gücü ve kaynakları en yüksek faydayı sağlayacak şekilde
Verimlilik, bir üretim ya kullanmak istemesi verimlilik kavramını karşımıza çıkaracaktır.
da hizmet sisteminin
ürettiği çıktı ile bu çıktı VERİMLİLİK
için kullanılan girdi
arasındaki ilişkidir.
Verimlilik Kavramı
Üretilen mal ve hizmet için harcanan zaman girdi azaltılıp çıktı ve kalite
yükseltilebiliyorsa, verimlilik artıyor demektir. Zaman evrensel bir ölçü olduğu ve
insanın denetimi dışında kaldığı başka bir kaynakla ikame edilemediği için
verimlilik ölçümlerinde iyi bir paydadır. İstenen sonucu sağlamak için çıktının
kalitesini düşürmeden, harcanan zaman azaldıkça, sistemin verimliliği artar. Bu da
ancak bürolarda evrak yönetimi ve belge yönetim sistemi sayesinde mümkün
olabilir (Tutar, 2001, 40).
evrakların her ele alınışında köşesine bir nokta koymayı içerir. Böylece bir evrakın
gereksiz yere kaç defa ele aldığı kolaylıkla görülebilir.
Masaüstü verimliliğine katkı sağlayacak bir başka yöntemde masalarda
evrak kutularının bulunmamasıdır. Evrak kutuları sadece evrakları gereksiz yere
saklamanın bir aracıdır. Masalar temizlendikten sonra, onu bu şekilde muhafaza
etmenin bir yöntemi bulunmalıdır. Bu yöntem “ABÜD” yöntemi olabilir. Kısa
notlar, posta veya herhangi bir evrak ele geçtiği zaman aşağıdaki dört seçenekten
biri uygulanmalıdır.
A-Atın
B-Başkasına gönderin
Ü-Üzerinde çalışmaya başlayın
D-Dosyalayın
Masa üzerinde sadece bir iş olmasını sağlamanın şu faydaları olacaktır:
• Kendinizi sakin ve güçlü hissetmek
• Daha az çabayla daha yüksek performans
• Kendinize ayırabileceğiniz daha fazla zaman
Bürolarda verimliliği ve etkinliği engelleyen en önemli faktörler, gereksiz ve
İşletmelerde verimliliği yararsız kayıtlar ve yazışmalar, işe uygun olmayan makine, malzeme ve kırtasiye ile
etkileyen faktörler; çalışma zorunluluğu, büro malzemelerinin ve iş akışının, iş etüdü ve ergonomik
ekonomik, fiziki ve koşullara göre yapılmaması, iş akımı zincirine gerekli olmayan kişilerin katılması
psikososyal faktörler veya gerekli kişilerin olmaması, birbirinden uzak ortamlarda çalışma zorunluluğu,
olmak üzere üç kısımda işlerin yapılmasında gereksiz aşamaların bulunması, mekanizasyon ve otomasyona
sınıflandırılabilir. gerektirdiği kadar yer verilmemesi ve kötü ücret sistemi, çalışma barışı ve iş
tatmininin olmaması ve düşük moralle çalışması gibi faktörlerdir (Tutar, 2001, 49)
Ekonomik faktörler
Ekonomik faktörleri ücret artışı, primli ücret ve ekonomik ödül olarak üç
şekilde açıklayabiliriz.
Ücret artışı, ekonomik teşvik araçları içerisinde en yaygın kullanılan ve etkili
olan yöntem ücret artışıdır. Ücretle verimlilik arasındaki ilişki öteden beri
araştırılır. İşgörenler üzerine yapılan bir araştırmada; ücret artışı, çalışma
sürelerinin azaltılması ve yıllık izinlerin azaltılması önerilerinden hangisini tercih
ederdiniz, sorusuna üçte ikisine yakınının ücret artışı cevabını verdiği görülmüştür.
İşletmelerde, bazı pozisyonlarda, gelir, çabaların artmasına paralel olarak artırılır
ve teşvik aracı niteliği açıkça belirlenmiş olur. Örneğin; satış miktarı üzerinden
komisyon ve parça başına ücret bu yöntemin etkili kullanılış şekilleridir.
Primli ücret, işgörenlerin almış oldukları mevcut ücretlerin dışında daha
fazla ve daha verimli çalışmaya teşvik etmek amacıyla verilen ek ücrete prim
denir. Çoğu işletme, çalışanların daha verimli çalışmasını teşvik amacı ile bu
sistemi uygulamaktadırlar. Bu pirimler zaman esasına veya parça başına göre
olmaktadır.
Ekonomik ödül, işgörenleri işletmeye daha çok bağlamak ve teşvik etmek
amacı ile başarı gösterenlere ekonomik değer taşıyan ödüller verilebilir. Örneğin,
bulunduğu bölümde önemli bir yenilik ya da buluş öneren iş görenlere maddi ödül
verilmesi gibi davranan işletme, işgörenlerini daha
verimli çalıştırmayı hedefleyerek hem işletme adına hem de işgören adına
kazanç sağlamış olur.
Psiko-sosyal faktörler
Davranışsal teknikler
Verimlilik arttırma tekniklerinden biri olan davranışsal teknikler, örgüt
geliştirme, beyin fırtınası, güç alanı analizi ve nominal grup tekniğinden
oluşmaktadır.
Örgüt geliştirme, tüm sisteminin etkinlik ve verimliliğini artırmak için
davranış bilimlerine ait yöntemleri kullanarak bir değişim uzmanının yardımıyla
örgütteki bireylere tutum ve davranışlarını değiştirmeye çalışır. Dolayısıyla
geliştirme kültür, yapı, süreç ve teknoloji arasındaki ilişkileri düzenlemeye yönelik
planlı bir değişikliği başlatma ve gerçekleştirme çabası olmaktadır. Örgütsel
bağlamda var olan değişimi algılamak, değişimi yakalamak ve yönlendirmek için
kullanılan bir yaklaşım olarak ifade edilebilir. Örgüt geliştirme, bir anlamda
örgütsel değişim demektir. Örgütsel değişim, yapısal ve davranışsal değişimi içine
alan kapsamlı bir değişimi ifade etmektedir. Bu değişimin temeli yapısal
yeniliklerin davranışlar üzerindeki etkisine dayanmaktadır. Bu yapının işlevselliği
de insan faktörüne bağlıdır. Örgüt geliştirme, yöneticilerin iş yaşamına ilişkin
davranışlarını değiştirmeyi ve geliştirmeyi amaçlamaktadır. Diğer bir deyişle örgüt
geliştirme tutum ve davranışlarla birlikte bütün örgüt kültürünü hedef almaktadır.
Beyin fırtınası, belirli sayıda kişilerden oluşan küçük grupların daha fazla
yaratıcı gücünden yararlanmak ve çok sayıda düşünce elde etmek için kullanılan
bir yöntemdir. Beyin fırtınası, yaratıcı düşünmenin temel boyutlarını
somutlaştırmaktadır. Beyin fırtınası, yaratıcılık yönünde geniş kullanım alanına
sahiptir ve sistematik bir yaklaşım ortaya koyar. Beyin fırtınasında alışılmamış
Beyin fırtınası, daha çok fikirler üretme yeteneği, o anda verilen durumun ya da koşulların ötesini
düşünce oluşturmak görebilme ve sorunun farklı boyutlarının tekrar tanımlanması üzerinde
için belli sayıda durulmaktadır. Beyin fırtınasının amacı; belirli bir durum veya soruna ilişkin, fikir
bireyden oluşan bir ve alternatifleri ortaya koymaktır.
grubun yaratıcı Güç alanı analizi, probleme etki eden güç alanlarının sorun çözmek
kapasitesinden amacıyla kullanılmasıdır. Bu harcanan çabayı ve karışıklığı en aza indirger.
yararlanmayı amaçlar. Sorunlara, ya doğru bir yanıt (mantıksal sorun çözme), ya da yaratıcı bir yanıt
gerektiren (yaratıcı sorun çözme) sorunlar olarak ifade edildiğinde mantıksal sorun
çözme yöntemine, genellikle sorun teknik bir özellik gösterdiği zaman
başvurulmaktadır. Yaratıcı sorun çözme yöntemine ise genellikle insan faktörü işin
içine girdiği daha karmaşık durumlarda başvurulmaktadır. Güç alanı analizi, belirli
bir performans-verimlilik düzeyini, harekete geçiren ve itici güçler ile kısıtlayıcı
veya engelleyici güçler arasındaki dengenin bir sonucu olduğu düşüncesine
dayanmaktadır.
Nominal grup tekniği, grup içinde herkese eşit hak verilmesini sağlayan
problem seçim tekniğidir. Hangi problemin üzerinde nasıl çalışılacağı konusunda
bazen daha fazla otoritesi olan kişinin sözü geçer. Bu durum takım içindeki
kişilerde kendi problemleri üzerinde asla çalışamayacağı düşüncesi uyandırır. Bu
seçilen problem üzerinde çeşitli eksikliklere ve daha başlangıç aşamasında yanlış
problemin seçilmesine sebep olabilir.
YALIN FELSEFE
Son yıllarda üretim sistemlerinde yaygın olarak kullanılmaya başlanan yalın
felsefenin temeli 1950’lerde Toyota firması tarafından atılmıştır. İşletmelerdeki
gereksiz kullanılan malzemelerin fazla olması kayıp ve israfa sebep olmaktadır. Bu
da işletme maliyetlerini artırmaktadır. Bu israfı ortadan kaldırmak ve böylece
maliyetleri düşürmek için yalın felsefe kavramı ortaya çıkmıştır.
DEĞERLENDİRME SORULARI
Değerlendirme
sorularını sistemde ilgili 1. Aşağıdakilerden hangisi işletmelerin verimliliği etkileyen psikososyal
ünite başlığı altında yer faktörlerden biri değildir?
alan “bölüm sonu testi” a) İletişim
bölümünde etkileşimli b) İş rotasyonu
olarak c) Ergonomik faktörler
cevaplayabilirsiniz. d) İşgören Eğitimi
e) İşgören motivasyonu
2. İşin birim başına daha az masrafla, daha kısa zamanda ve daha kolay bir
şekilde yapılmasını sağlamak amacıyla tüm faaliyetlerin sistematik bir
şekilde incelenmesi aşağıdaki tanımlardan hangisine uymaktadır?
a) İş etüdü
b) Metot etüdü
c) Zaman etüdü
d) İş basitleştirme
e) Pareto analizi
3. Aşağıdakilerden hangisi verimliliğin artırılmasında kullanılan davranışsal
tekniklerdendir?
a) İş basitleştirme
b) Örgüt geliştirme
c) Pareto analizi
d) Maliyet - fayda analizi
e) Tam zamanında üretim
4. Aşağıdakilerden hangisi çalışan verimliliğine etki eden psikososyo
faktörlerden biri değildir?
a) İletişim
b) Primli ücret
c) Motivasyonu
d) İş rotasyonu
e) Eğitim
5. Aşağıdaki yaklaşımlardan hangisi sonuçla harcanan çaba arasında ki ilişkiyi
inceler?
a) İş basitleştirme
b) Değer Analizleri
c) Tam zamanında üretim
d) Pareto analizi
e) Güç alanı analizi
I. Mükemmellik
II. Değer
III. Değer akışı
Cevap Anahtarı
1.C, 2.B, 3.B, 4.B, 5.D, 6.E, 7.D, 8.E, 9.B, 10D