Si Malakas at si Maganda pagmasdan ang bulaklak sa kanyangbuhok.
Pagdukwangniya ay tuloy-tuloy siyang nahulogsailog.
(Kuwentong-bayan)
Bagonagsimula ang panahon, ang daigdig ay isang
malakingkawalan. Ang tahanan ng Diyos ay di-
masukatnakalawakan. Naging malungkutin ang
Diyossapagkatwala Siyang makita at walangmarinig. Ang
araw ay sumisikat, maliwanagnaparangginto at ang
langit ay napapalamutihan ng mapuputingulap.
Samalayo ay nakasilip ang
buwangkabilugansamantalangkukuti-kutitap ang libong
mga bituin. Iniangat ng Diyos ang Kanyangkanang
kamay at ito’yitinuturongpababa. Sa isang iglap ay
nalalang ang mundo. Ang mga luntiangkakahuyan ay
sumibol, pati ang damo. Namukadkad at humalimuyak
ang mga bulaklak. Ang mga dagat ay umalon at ang mga
ilog ay umagos. Nagliparan ang mga ibonsahimpapawid
at nag-aawitan.Nayari ng Diyos ang sanlibutan. Ito ay
isang ginintuan at mahiwagangparaiso. Isang araw, ang
hari ng mga ibon ay lumipad at ginalugad ang
papawirin. Pagkatapos ay ikinampay ang matipunong
mga pakpak at napaimbulognapababa sa kakahuyan.
Mula samalayo, kanyangnatanaw ang mataas na
kawayangyumuyukod sa mahinhingpaspas ng hangin.
Kanyangbinilisan ang paglipad at
napaimbulognapababa.
Siya’ydumaposanaturangkawayan upang magpahinga.
Tok! Tok! Tok! Nadamaniya ang maririignakatok na
nagmumula sa loob ng kawayan. May tinig siyang
narinig! “Palayainmoako, oh, makapangyarihanghari ng
mga ibon!” ang hinaing. Tuktukin ng iyongtuka ang
kawayangkinapapaloobanko. Hindi akomakahinga. Para
itong karsel!” “Baka ito’ypatibong !” ang isip ng ibon.
Kinamayamaya’y may butikinggumapangnapaitaas sa
kawayan. Ang ibongpalibhasa’ygutom, ito’ytinuka
ngunit hindinahuli. Buonglakasnatinuktokuli ng ibon ang
kawayan. Crack! Nabiyak ang kawayan. Isang
makisignalalaki ang lumabas.
Alamat ng Paruparo
(Alamat)
Noong unang panahon, may magkapatidnaulila na
naninirahan sa isang ilang na baryo sa Laguna. Ito ay
sina Amparo na ang palayaw ay Paro, samantalang ang
nakababata naman ay si Perla na pawangsumisibol na
dalagita. Pagtitinda ng bulakalak ang
kanilangikinabubuhay. Magkaiba ang ugalinila, si
Amparo ay tamad at walangkinagigiliwanggawinkundi
ang lumapitsa mga bulaklak at amuyin ito. Samantalang
si Perla naman ay masipag at masinopsakabuhayan.
Likasnamabait si Perla, pasensiya na lamang ang
kaniyangbinibigay sa kapatid na si Amparo na ubod ng
tamad. Ngunit isang araw ay naubosna ang pasensiya ni
Perla at nagalit kay Amparo na lagingnagrereklamo sa
kanilangulam. Galit din sumagot si Amparo, “Anong
gusto mo, alilainako at busabusin? Ako ang
masusunoddahilako ang nakatatanda,” sabaynanaog at
pumitas ng halamansahardin at nagtuloy sa ilog upang
Sapag-aalala sa kapatid ay sumunod si Perla at kitang-
kitaniyanangmahulog si Amparo sa ilog.
Sumigawnangmalakas si Perla “Paro! Paro!,” marami
ang nakarinig at tinulungansiya ngunit walang Amparo
silangnakita. Habangbalisangnagmamasid ang mga
taosailog, ay may isang bulaklak ang lumutang sa
kinahulugan ni Amparo at unti-unti itong gumalaw,
dahan-dahangnawala ang hugisbulaklak nito at unti-
untingumusbong ang pakpak na may iba’tibangkulay.
Walangano-ano ay lumipad at nakitani Perla na
pumunta ito sa halamanan at nagpalipat-lipat sa mga
bulaklak. Kinutuban si Perla at nasambitniya ang
katagang “Paro! Paro…!” Simula noon, ang maganda at
makulaynamuntingnilikha ay tinawag ng mga tao na
paruparo.
Ang HukumanniSinukuan: BakitNaparusahan ang
Lamok? (Mitolohiya)
Noong araw, si MariangSinukuan ang reynasabundok ng
Arayat. Iginagalangsiya ng mga taosapaligid ng bundok.
At dahil isang diwata, iginagalang din siya ng mga
hayop. Sinasabina may hukuman si Maria sa bundok ng
Arayat at ditonililitis ang kaso ng mga hayop. Isang
araw, umiiyaknadumating si Martines sa hukuman ni
MariangSinukuan. Dali-daliniyangipinakita kay Maria
ang kanyangdala-dalang mga basagnaitlog. “Bakit? Ano
ang nangyari at nabasag ang iyongitlog?” tanongni
Maria. “Kasi po, kagabi, dumambanangdumamba si
Kabayo at natapakan ang akingpugad,”
sumbongniMartineshabangumiiyak. Ipinatawagni Maria
si Kabayo. “Bakitkadumamba ng dumambakagabi kaya
nabasag ang mga itlogniMartines?” tanong ni Maria sa
Kabayopagdating. “Kasi po,
nagulatakosabiglangpagkokak ni Palaka,” paliwanag ni
Kabayo. Ipinatawagni Maria si Palaka.
“Bakitkabiglangkumokakkagabi kaya
dumambanangdumamba si Kabayo kaya nabasag ang
mga itlogniMartines?” tanong ni Maria kay
Palakapagdating. “Kasi po, humihingilangako ng
saklolodahildala ni Pagong ang kanyangbahay at
natakotakongmabagsakan,” paliwanag ni Palaka.
Ipinatawagni Maria si Pagong. “Bakitdalamo ang
bahaymokagabi kaya natakot at kumokak si Palaka kaya
dumambanangdumamba si Kabayo kaya nabasag ang
mga itlogniMartines?” tanong ni Maria kay
Pagongpagdating. “Kasi po, may dalangapoy si Alitaptap
at natatakotakongmasunog ang akingbahay,”
paliwanagniPagong. Ipinatawagni Maria si Alitaptap.
“Bakit may dalakangapoykagabi kaya nagbuhat ng
bahay si Pagong kaya natakot at kumokak si Palaka kaya
dumambanangdumamba si Kabayo kaya nabasag ang
mga itlogniMartines?” tanong ni Maria kay
Alitaptappagdating. “Kasi po,
natatakotakongmasaksakniLamok. May dala siyang
gulokarawgabi at apoy lamang ang panlabanko sa
gulok,” paliwanagniAlitaptap. Ipinatawagni Maria si
Lamok. “Bakit may dalakanggulok araw-gabi kaya
 nagdala ng apoy si Alitaptap kaya nagbuhat ng bahay si
Pagong kaya natakot at kumokak si Palaka kaya
dumambanangdumamba si Kabayo kaya nabasag ang
mga itlog ni Martines?” tanong ni Maria kay
Lamokpagdating. “Kasi po, hinahanapko si Talangka,”
paliwanagniLamok. “Bakit naman galitka kay Talangka?”
tanongulini Maria kay Lamok. “Kasi po,
sinipitniyaakonangminsangmagdaanako sa
kanyangbahay. Mabuti at daplislang ang sipitniya. Wala
akongguloknadala noon. Nang bumalikako ay
nagtagosiya at hindimalaman kung saannagpunta. Pero
maskisaansiyamagsuot, hahanapinkosiya,” galitnagalit
na paliwanag ni Lamok.Dahil sa laki ng galit ni lamok,
wala sa loob na iwinasiwasniya ang dala-dalanggulok.
Tinamaan si Palaka at kumokak ng malakas. Nagulat si
Kabayo at dumambanangdumamba. Nagkanya-
kanyangtakbosinaMartines, Alitaptap, Pagong at iba
pang mga saksi. Nagulo ang buonghukumanni Maria.
Ditonagalit si Maria at ipinasiyangparusahan si Lamok.
“Masyadokangmarahas, Lamok,” sabiniya. “Kung
nagkasala si Talangkasaiyo, dapat na
isinumbongmosiyadito at bahalaakongmagparusa sa
kanya. May batastayo at hukuman para sapagkakasala.
Pero dahil naging marahaska, nagulopati ang iyong mga
kapitbahay. Pati ang hukumang ito ay nagulo sa
iyongkawalan ng pagtitimpi.” Pinarusahanni Maria si
Lamok na mabilanggo sa loob ng tatlong araw.
Ipinagbawal din niya ang pagdadala ng guloksapaglilibot
ni Lamok. Pinagbayad din niya si Lamoksa mga nabasag
na itlog ni Martines at pinayuhan si Martines na
huwagnanggagawa ng pugad sa lupa. Natakot si
Lamoknamaparusahanuli kaya nangmakalaya ay
hinding-hindi na nagdala ng gulok. Pero patuloy pa
rinsiyasakanyangpaghahanap sa kalabangTalangka. Si
Talangka naman ay laginangnasabutas at nagtatago kay
Lamok. Kaya ngayon, pag may aali-aligid at bubulong-
bulongnakulisap sa iyongtenga, si Lamokiyon. At akala
ay butasniTalangka ang butas ng iyongtenga.
1. KasanayangPampanitikanTatalakayin ang bahagi ng
kasanayangpampanitikansaklase.
Mga MatatandangAnyo ng Panitikan Ang kuwentong-
bayan o folklore ay mga salaysayhinggilsa mga likhang-
isip na mga tauhan na kumakatawan sa mga uri ng
mamamayan, katulad ng matandanghari, isang
marunong na lalaki, o kaya sa isang hangal na babae.
Karaniwangkaugnay ang kuwentongbayan ng isang
tiyaknapook o rehiyon ng isang bansa o lupain. Kaugnay
nito ang alamat at mga mito.
Ang mitolohiya ay isang kuwentongnagpasalin-salinna
sa dila mula sa katutubo hanggang sa kasalukuyan,
masasabing halos ipinakikitarin nito ang tradisyon ng
isang lahi. Karaniwangtinatalakay ng mga
kuwentongmito ang mga diyos at nagbibigay ng mga
paliwanaghinggil sa mga likas na kaganapan.
Halimbawana ang kung paanonagkaroon ng hangin o
mga karagatan. May kaugnayan ang mitolohiyasaalamat
at kuwentongbayanayon sa mga mananaliksik. Ilansa
mga sikat na tauhan sa mitolohiya ng mga Griyego ay
ang mga diyos na sina Zeus, Aphrodite, Athena, at iba
pa.
Ang alamat ay isang uri ng
panitikannanagkukuwentotungkol sa mga pinagmulan
ng mga bagay-bagay sa daigdig.
Karaniwangnagsasalaysay ang mga ito ng mga
pangyayarihinggilsatunay na mga tao at pook, at
mayroongpinagbatayan sa kasaysayan. Kaugnay ang
alamat ng mga mito at kuwentong-bayan. Ang salitang
alamat ay panumbassa salitang legend ng ingles.
#1 - LEFT SIDE OF THE HEAD ATTACK
From the fighting stance, the warrior will hold the stick with
one hand at 1 o’clock. He will then move the stick in a slashing
action while keeping the free hand on the chest. This is a
diagonal downward forehand swing to the left temple.
#2 - RIGHT SIDE OF THE HEAD ATTACK
Like the left temple strike the warrior assumes fighting stance,
this time with the stick held at 11 o’clock and the free hand
kept on the chest. The strike to the right temple is then done
in a diagonal downward backhand swing.
#3 - LEFT SIDE OF THE BODY OR TORSO
In this strike, the practitioner will extend the weapon hand. Then he
will proceed to strike any part of the trunk located between the
shoulder and the hips. The stick will be held in a diagonal forehand
slashing swing. This is the way to deliver the maximum amount of
damage.
#4 - RIGHT SIDE OF THE BODY OR TORSO
Again the practitioner will extend the weapon hand to strike any part
of the body located on the right side between the shoulder and the
hips. The weapon of choice will be moved in a backhand slashing
swing.
#5 - THRUST TO THE STOMACH
This is a strong thrust to the solar plexus or the stomach and can
cause fatal damage to the vital organs in the abdomen. In this strike,
the practitioner will thrust the weapon hand to the target point,
which is the solar plexus. It is then followed by an upward motion
that will cut through the opponent’s body.
#6 - LEFT CHEST STAB
In this strike, the practitioner will assume the fighting stance with the weapon
of choice in his hands. The weapon hand is then extended to the front with
the palm facing outward and the elbow kept up. This strike can cause real
damage to the rib cage. A weapon like a knife, spear or sword will end your
opponent’s life immediately as it punctures the lungs and the heart.
#7 - RIGHT CHEST STAB
After assuming fighting stance, the practitioner will practice the scooping
action. The weapon hand is then extended forward with the palm facing
outward. The elbow should be kept up in order to deliver an efficient strike to
the right lung that will puncture it and end your opponent’s life immediately.
#8 - LEFT LOWER LEG
A practitioner here will try to deliver a powerful strike to the lower leg,
targeting the knee, the shin or the ankle. The aim of the strike is to throw your
opponent off balance and immobilize him. Using the right weapon, you might
be able to break a bone or even cut a limb. The warrior is supposed to lower
his body while extending the weapon arm. He should hold the palm upward
and hit any part of the lower leg.
#9 - RIGHT LOWER LEG
This strike is just like the previous one. The practitioner will extend the
weapon hand and lower his body to hit the knee, the shin or the ankle. This
time the palm should face downward.
#10 - LEFT EYE POKE
A targeted thrust to the eye socket will not just blind your opponent,
but will also deliver real damage to the brain. Using a sharp weapon
like a sibat or the right baston can end your opponent’s life right
there. The practitioner should assume fighting stance then extend
the weapon hand forward with the palm facing outward and the
elbow kept down.
#11 - RIGHT EYE POKE
This thrust is similar to the previous one except that the
practitioner will have to hold his elbow down. This will allow
him to hit the eye precisely with the right weapon penetrating
all the way through to the brain.
#12 - STRIKE TO THE CROWN/TOP OF HEAD.
This is a straight downward overhead swing directed towards
the crown of the head. Hitting the top of the head can
immobilize your opponent, deliver damage to the brain and
throw him off balance. Using a real sharp or powerful weapon
can even shatter the skull bones ending the fight to your favor
in a matter of seconds.