VLADA CRNE GORE

MINSTARSTVO ZA EVROPSKE INTEGRACIJE

PRIRUČNIK ZA PREVOĐENJE PRAVNIH I DRUGIH AKATA

u procesu evropskih integracija

Podgorica, jun 2009. godine

 SADRŽAJ

I. SPECIFIČNOSTI PREVODJENJA PRAVNIH AKATA 4

II. PRAVNI SISTEM CRNE GORE 6
1. Izvori prava Crne Gore 6
2. Postupak donošenja zakona 12
3. Posebna uputstva – struktura pravnih akata 16
4. Obaveze Crne Gore shodno članu 72 SSP-a 25
III. PRAVNI SISTEM EVROPSKE UNIJE 30
1. Izvori prava evropske unije 30
2. Postupak donošenja pravnih akata eu 34
IV. POSEBNA UPUTSTVA ZA PREVOĐENJE AKATA EVROPSKE UNIJE 35
1. Naziv pravnog akta 35
2. Preambula 39
3. Naziv organa koji donosi akt 39
4. Uvodne izjave 40
5. Polazne osnove za donošenje akta 41
6. Donošenje 43
7. Tekst pravnog akta 43
8. Način izmjene pravnih akata 49
9. Pozivanje 52
10. Nabrajanje i definicije 55
11. Završne odredbe 57
12. Datiranje i potpisi 62
13. Upotreba skraćenica i skraćenih izraza 63
14. Valuta 63
15. Latinski izrazi u engleskom jeziku 64
V. TEHNIČKA I PRAVOPISNA PRAKTIČNA UPUTSTVA 65
VI. OBRASCI AKATA EVROPSKE UNIJE 68
VII. OBRASCI PRAVNIH PROPISA CRNE GORE SA PREVODOM 125
VIII. ENGLISH STYLE GUIDE FOR MONTENEGRIN LEGISLATION 134
1. Spelling 134
2. Punctuation 141
3. Italics 146
4. Numbers 146
5. Abbreviations, acronyms and symbols 150
6. Foreign imports 154
7. Personal names and titles 155
8. Gender neutral language 155
9. Geographical names 156
10. Scientific names 159
11. Lists and tables 161
12. Footnotes and endnotes 161
13. Diagrams 161
14. Verbs 162

2
IX. GLOSAR 167
1. Termini 167
2. Akronimi 195
3. Institucije Crne Gore 215
4. Nazivi osnovnih dokumenata Evropske unije 220

3
I. SPECIFIČNOSTI PREVOĐENJA PRAVNIH PROPISA
Ovaj priručnik namijenjen je prevodiocima i drugim stručnim licima koja se bave prevođenjem
pravnih propisa s crnogorskog na engleski jezik i obratno. Budući da prevodioci i druga stručna
lica, uglavnom nijesu i pravnici, neophodno je istaći osnovne specifičnosti, po osnovu kojih se
pravni propisi razlikuju od drugih tekstova.

Kako se proces evropskih integracija odvija u dva smjera, nije značajno samo prevesti pravnu
tekovinu Evropske unije na crnogorski jezik radi njenog kasnijeg prenošenja u domaće
zakonodavstvo, već je izuzetno značajno i prevesti propise Crne Gore na jedan od službenih jezika
Evropske unije, najčešće – engleski. U slučaju prevođenja naših propisa na engleski jezik, prevodi
neće imati pravno dejstvo za građane Evropske unije, već će služiti kao izvor informacija o
crnogorskom pravnom sistemu.

To ne znači, naravno, da ne treba posvetiti najveću moguću pažnju preciznosti prevoda. I u ovom
slučaju, kao i u procesu prevođenja acquis communaitaire na crnogorski jezik, radi se o pravnim
tekstovima koji podliježu značajnim ograničenjima zbog specifične terminologije i često
komplikovanih struktura i koncepata. Da bi prevodioci mogli na pravi način da se izbore sa tim,
neophodno je da poznaju,ne samo jezik već i osnove pravnog sistema Crne Gore, vrste pravnih
akata, funkciju nekih njihovih djelova, te da savladaju pravnu terminologiju na crnogorskom i
engleskom jeziku. Ovaj priručnik nastao je u pokušaju da im se u tome pomogne.

Prevodioci imaju obavezu da naprave „vjeran“ prevod, ali ne prenoseći svaku riječ izvornog teksta i
preslikavajući njegovu sintaksu, tj. stvarajući prevod koji će biti u potpunosti orijentisan ka jeziku
izvoru. Fokus je, kako je i ranije bilo riječi, na jeziku cilju i crnogorske propise treba na engleski
prevoditi „u duhu“ engleskog jezika. Pri tome je od suštinskog značaja upravo obezbijediti da su
prevodi dovoljno transparentni da omogućavaju uvid u specifičnosti crnogorskog sistema, a da su
pri tome razumljivi i pitki čitaocima i da ne odaju utisak bukvalnog prevoda.

Možemo reći da je transparentnost od suštinskog značaja pri izboru terminologije. Treba svakako
izbjegavati engleske pravne nazive tehničke prirode da se ne bi čitaoci prevoda dovodili u zabludu
da kod nas postoje apsolutno isti instituti kao u anglosaksonskom pravu. Na primjer, crnogorski
Osnovni sud nikada ne treba prevoditi engleskim terminom Magistrates Court, iako se može reći
da se u hijerarhiji sudova ova dva suda nalaze na istom nivou. To bi bilo pogrešno najprije u
samom značenju, jer se ova dva suda suštinski razlikuju, a s druge strane moglo bi dovesti čitaoce
prevoda do uvjerenja da je naš sistem identičan anglosaksonskom. Zato je bolje odlučiti se za
ekvivalent Basic Court, iako takav termin u engleskom jeziku ne postoji, jer on odslikava
osobenosti crnogorskog sistema.

S druge strane, premda je neophodno koristiti obrasce za formu pravnih akata koji su ponuđeni u
ovom priručniku na nivou sintakse, iako nije preporučljivo rečenice dijeliti u više ili kraće rečenice
spajati, pravim odabirom sintaksičkih obrazaca može se omogućiti da prevod bude pitak i blizak
jeziku cilju.

Neophodno je, zatim, da prevodilac u potpunosti razumije normu napisanu na jeziku izvoru, ali i da
ne bude opterećen njenom formom, već da njeno značenje prenese na jezik cilj u formi koja se u
jeziku cilju koristi. To zahtijeva poznavanje osnova nomotehnike kako u sistemu jezika izvora tako i
u sistemu jezika cilja. Od velike pomoći u razumijevanju i pronalaženju rješenja u ovoj oblasti je
upravo poglavlje ovog priručnika koje govori o pravnim normama, njihovoj prirodi i načinu na koji
se one najbolje prevode na engleski jezik. Na primjer za odredbe koje se na crnogorskom jeziku

4
pišu u prezentu a izražavaju imperativ, u engleskom treba koristiti glagol shall koji u tom slučaju
izražava upravo imperativ.

Prevodilac je dužan prevoditi i nikako ne smije tumačiti tekst. Zato, ako u tekstu naiđe na
nejasnoće ili dvosmislenosti, obaveza mu je da traži službeno tumačenje, a ako takvo tumačenje
ne pomogne, nejasnoću tj. dvosmislenost treba sačuvati u prevodu.

Ukoliko se u tekstu nalazi izvorni navod iz nekog drugog već prevedenog pravnog akta, prevodilac
treba da iskoristiti već postojeći prevod. Stvaranje baze već prevedenih pravnih akata u tome će
mu biti od velike pomoći.

II. PRAVNI SISTEM CRNE GORE

Crnogorski pravni sistem primjer je nacionalnog pravnog sistema koji ima dugu tradiciju razvoja i
usaglašavanja sa najboljim međunarodnim principima i standardima, pa otud i evropskim.

Uporedno (komparativno) pravo je još znatno ranije prepoznato kao izvorni metod za uvođenje
evropskih standarda, a kao primjer posljednjih godina razvoja korišćeni su zakonski tekstovi starijih
država članica, ali i zemalja iz regiona koje su brže napredovale ka tom putu. Samo usklađivanje
pravnog sistema sa pravom EU sveobuhvatan je i važan zadatak svih zemalja koje streme
članstvu u Uniji.

Za Crnu Goru, osnovu usklađivanja zakonodavstva sadrži sam tekst Sporazuma o stabilizaciji i
pridruživanju, kroz jasno postavljenu obavezu postepenog usaglašavanja sa pravom Zajednice,
dajući prioritet određenim oblastima unutar SSP. Bitno je istaći da usklađivanje zakonodavstva ne
podrazumijeva puko prenošenje odgovarajućih normi komunitarnog prava u nacionalni pravni
sistem, već i njegovu naknadnu primjenu i efikasno sprovođenje, odnosno primjenu zakona i dugih
propisa u praksi.

Ispravan pristup može obezbijediti pozitivne rezultate, naročito na dugoročnom planu, kod ocjene
nivoa usklađenosti prava Crne Gore sa pravom Evropske unije. U tom smislu, a za potrebe što
kvalitetnijeg prevođenja domaćih propisa, kojim putem će se evropskom partneru na
najtransparentniji način pokazati uspješnost preuzimanja evropskih normi u nacionalno
zakonodavstvo, daje se prikaz i pojednostavljeno značenje najkarakterističnijih pravnih akata koji
se srijeću u crnogorskom pravnom sistemu.

1. IZVORI PRAVA CRNE GORE

1.1 MEĐUNARODNI AKTI

Međunarodni pravni akti sastavni su dio crnogorskog pravnog sistema. Naime, brojni međunarodni
ugovori i konvencije kojima je Crna Gora pristupila ili ih preuzela još iz vremena SFRJ, SRJ i
naposljetku SCG, imaju udio u uređivanju odnosa, na unutrašnjem i međunarodnom planu.

U članu 9 Ustava Crne Gore (S. list CG, br. 01/07) jasno je utvrđen primat medjunarodnog prava
nad domaćim zakonodavstvom čime je potvrđena evropska perspektiva crnogorskog društva:
„Potvrđeni i objavljeni međunarodni ugovori i opšteprihvaćena pravila međunarodnog prava
sastavni su dio unutrašnjeg pravnog poretka, imaju primat nad domaćim zakonodavstvom i
neposredno se primjenjuju kada odnose uređuju drukčije od unutrašnjeg zakonodavstva.”

Vrste međunarodnih pravnih akata su:

5
 CRNOGORSKI ENGLESKI
Ugovor Treaty
Sporazum Agreement
Okvirni sporazum Framework Agreement
Konvencija Convention
Povelja Charter
Protokol Protocol
Deklaracija Declaration
Modus vivendi Modus vivendi
Memorandum o razumijevanju Memorandum of Understanding
Razmjena pisama, odnosno nota Exchange of Notes/Letters

Međunarodni ugovori / International Treaties

U svom opštem značenju ugovor je generički pojam za sve vrste samostalnih međunarodnih akata,
obavezujućih prema međunarodnom pravu, zaključenih između međunarodnih subjekata u načelu
u pisanom obliku, kojim se stvaraju prava i obaveze između stranaka.

U svom posebnom značenju ugovor obično označava „značajnije” međunarodne akte, na primjer
ugovore o miru, o granicama, o prijateljstvu, o slobodnoj trgovini i saradnji itd. U međunarodnoj
praksi ovaj se naziv sve više zamjenjuje drugim nazivima.

Treba naglasiti da svaki međunarodni ugovor, odnosno sporazum koji su ratifikovala, odnosno
potvrdila zakonodavna tijela država ugovornica, po svojoj pravnoj snazi jeste iznad domaćih
zakona i podzakonskih akata1 (član 9 Ustava Crne Gore).

Međunarodni sporazumi /International Agreements

U svom opštem značenju sporazum je generički pojam za sve vrste međunarodnih akata koji ne
pripadaju međunarodnim ugovorima, dok u posebnom značenju predstavlja manje formalan akt
koji uređuje uže područje od ugovora.

Pojam sporazum najčešće se koristi za bilateralne ili ograničene multilateralne ugovore. Posebno
se upotrebljava za akte tehničke ili administrativne prirode koje potpisuju Vladini predstavnici ili
predstavnici Vladinih institucija, a za koje nije potrebno potvrđivanje od strane Skupštine Crne
Gore, npr. sporazumi o privrednoj, naučnoj ili tehničkoj saradnji itd. Takođe, sporazumima se
uređuju i finansijski odnosi, kao što su, o izbjegavanju dvostrukoga oporezivanja, finansijskoj
pomoći, itd, a za koje postoji potreba potvrđivanja od strane Skupštine Crne Gore, ukoliko njihovo
dejstvo ima finansijski uticaj na Budžet Crne Gore. Većina međunarodnih akata naziva se
sporazumom.

Konvencija (Convention)
Konvencija je sporazum ili dogovor o modalitetima i pravilima ponašanja, koji se u savremenom
značenju odnosi na međudržavne sporazume čiji se efekti odnose na sve zemlje potpisnice.
Obično su otvorene cijeloj međunarodnoj zajednici ili većem broju država koje joj pristupaju i
najčešće su dogovorene pod okriljem tijela međunarodnih organizacija ili su ih ona i donijela (npr.
UN i EU2).

1
Ovo prvenstveno u zavisnosti od ustavnih rješenja država pojedinačno
2
Evropska povelja o ljudskim pravima iz 2000. godine
6
Povelja (Charter)
Povelja označava posebno formalan i službeni akt kojim se, na primjer, ustanovljava
međunarodna organizacija - Povelja Ujedinjenih nacija.

Protokol (Protocol)
Protokoli su manje formalni akti od ugovora, sporazuma ili konvencija. Kada se međunarodna
konferencija završi sporazumom o glavnim pitanjima, protokol često sadrži razne odluke koje
nijesu unijete u glavni instrument. U tom slučaju protokol predstavlja diplomatski instrument u
kome se registruje sporazum po izvjesnim tačkama određenog pitanja, ali nema naziv ugovora ili
konvencije.

Dodatno, ovaj pojam pokriva niz međunarodnih akata kao što su akti koji uređuju tumačenje
određenih odredaba koje su uređene ugovorom, koji sadrže formalne odredbe koje nijesu
ugrađene u sam ugovor, ali i akti koji rješavaju tehnička ili pitanja sprovođenja odredaba samog
ugovora. S obzirom da je sastavni dio ugovora potvrđivanje prethodnog uključuje i potvrđivanje
samog protokola.

Deklaracija (Declaration)
Deklaracija je izjava kojom se u načelu na jasan, javan i nedvosmislen način nešto daje do znanja.
Deklaracijom se može dati saopštenje jedne države kojom ona daje objašnjenja ili opravdanja za
određene akcije iz prošlosti ili namjere za svoje buduće akcije. Isto tako, deklaracija je uobičajen
naziv za kolektivni akt tijela UN koji nema obavezujuću snagu. Konačno, njeno značenje može biti i
naziv ugovornih odredaba na osnovu kojih se stranke obavezuju da će se u budućnosti držati
izvjesnih pravila ponašanja, npr. Pariska deklaracija iz 1896.

Memorandum o razumijevanju (Memorandum of Understanding)

Memorandum o razumijevanju predstavlja pismenu izjavu o usmeno postignutom međunarodnom
sporazumu, odnosno ispravu o tačnom tekstu postignutog usmenog sporazuma. Često se
upotrebljava za utvrđivanje operativnih pravila na osnovu okvirnog međunarodnog
sporazuma, ali i za uređenje tehničkih ili usko stručnih pitanja.

Razmjena pisama/nota (Exchange of Letters/Notes)

U najvećem broju slučajeva nota ima karakter jednostranog saopštenja. Međutim, sve češća je
praksa da se sklapanje međunarodnih ugovora vrši putem razmjene nota, jer je to najbrži i
najpraktičniji put međunarodnog ugovaranja koji ima isto međunarodno dejstvo kao bilo koji drugi
ugovor. Obično država koja prihvata notu ponavlja tekst note države koja je uputila notu, kako bi
na taj način potvrdila svoj pristanak.

1.2. PRAVNI AKTI SKUPŠTINE CRNE GORE

U sistemu uređenja vlasti u Crnoj Gori, Skupština je nosilac zakonodavne vlasti. Otuda su značaj,
broj i vrsta akata Skupštine Crne Gore veliki, a najvažniji su: Ustav, zakoni, Poslovnik Skupštine,
pravilnik, odluka, deklaracije, rezolucije, preporuke, zaključci, autentična tumačenja zakona i
priznanja.

CRNOGORSKI ENGLESKI
Ustav Constitution
Zakon Law
Zakon o izmjenama i dopunama zakona Law on Amendments to the Law/ Law
Amending the Law
Zakon o budžetu Budget Law
Poslovnik Rules of Procedure

7
Odluka Decision
Deklaracija Declaration
Rezolucija Resolution
Preporuka Recommendation
Zaključak Conclusion
Autentično tumačenje (akta koje donosi) Authentic Interpretation

Ustav (Constitution)
Ustav je najviši pravni akt kojim se utvrđuje pravno uređenje države Crne Gore. U skladu sa
odredbama Ustava Crne Gore, zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim
ugovorima, a drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom.

Zakon (Law)
Zakon je akt s najvišom pravnom snagom nakon Ustava. U skladu sa odredbama Ustava Crne
Gore, zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis
mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom.

Zakon i drugi propis objavljuje se u Službenom listu Crne Gore, prije stupanja na snagu, a stupa na
snagu najranije osmog dana od dana objavljivanja. Izuzetno, kada za to postoje razlozi utvrđeni u
postupku donošenja (javni interes), zakon i drugi propis može stupiti na snagu najranije danom
objavljivanja.

Pravo predlaganja zakona Skupštini imaju Vlada i poslanik, kao i najmanje šest hiljada birača,
preko poslanika koga ovlaste.

Zakon o izmjenama i dopunama zakona (Law on Amendments to the Law.../ Law Amending
the Law)
Zakon o izmjenama i dopunama je zakonski akt čijim se odredbama mijenjaju i dopunjavaju
odredbe nekog postojećeg zakona. U smislu prethodnog, kao što je i dato u praktičnim primjerima
akata Skupštine, ovakvi zakonski akti mogu se usvojiti i samo u obliku zakona o izmjenama
zakona ili zakona o dopunama zakona.

Prethodno navedeno za zakon važi i za zakone o izmjenama i dopunama ili navedene varijaciije.

Zakon o budžetu (Budget Law)

Državni budžet je akt kojim se procjenjuju primici i izdaci države za jednu godinu, u skladu sa
zakonom koji donosi Skupština (Zakon o budžetu Crne Gore).
Budžet se donosi za fiskalnu godinu, važi u godini za koju je donesen i njime se detaljno, u
odgovarajućim iznosima, utvrđuju primici budžeta po izvorima i vrstama, kao i izdaci po osnovnim
namjenama.

Poslovnik (Rules of Procedures)

Poslovnik je akt kojim se uređuju organizacija, način rada i odlučivanja Skupštine Crne Gore.
Preciznije, njime se uređuju prava i dužnosti poslanika, postupci u Skupštini, odnos Skupštine i
drugih državnih organa, saradnja Skupštine sa parlamentima drugih država, kao i sva druga
pitanja koja su od značaja za rad i ostvarivanje funkcija Skupštine.

Odluka
Odluka se donosi kao akt uređivanja unutrašnje organizacije i načina rada Skupštine Crne Gore.
Odlukom se odlučuje o izboru, odnosno imenovanju, razrješenju i opozivu, o imenovanju lica u

8
određena tijela, o potvrdi akata o osnivanju ili organizaciji određenih institucija, ili davanju
saglasnosti na takve akte kad je to određeno zakonom.

Deklaracija (Declaration)
Deklaracija je akt kojim se izražava opšti stav Skupštine Crne Gore od važnosti za državu i društvo
u cjelini, kao i kod pitanja unutrašnje i spoljne politike.

Rezolucija (Resolution)
Rezolucija je akt kojim Skupština Crne Gore ukazuje na stanje i probleme u određenom području
i mjere koje bi trebalo preduzeti.

Preporuka
Preporuka je akt kojim se ukazuje na podnešene predstavke i pritužbe o nepravilnostima u radu
tijela koja imaju javna ovlašćenja, sa predlogom za njihovo razrješenje.

Zaključak
Zaključak je akt kojim Skupština Crne Gore zauzima stav o određenim događajima i pojavama. Na
osnovu ocjene stanja u određenoj oblasti zaključkom se zauzima stav, izražava mišljenje ili
utvrđuju obaveze Vlade Crne Gore, ministarstava i drugih tijela državne uprave. Radna tijela
Skupštine Crne Gore takođe mogu, u okviru svojega djelokruga rada, donositi zaključke, kao i o
radu Stručne službe Skupštine Crne Gore, kojima zauzimaju stav, izražavaju mišljenja i podnose
predloge. Zaključke koje donose radna tijela potpisuje predsjednik tijela koje ih je donijelo.

Autentično tumačenje (Authentic Interpretation)

Autentično tumačenje zakona daje Skupština Crne Gore na osnovu predloga koji sadrži odredbe
za koje se predlaže davanje autentičnog tumačenja, ali i razloge zbog kojih se tumačenje predlaže.
Predsjednik Skupštine dostavlja predlog za davanje autentičnog tumačenja poslanicima i Odboru
za ustavna pitanja i zakonodavstvo koji, ako ocijeni da je potrebno, utvrđuje predlog autentičnog
tumačenja i dostavlja ga Skupštini na razmatranje.

1.3. AKTI VLADE CRNE GORE

U sistemu uređenja vlasti u Crnoj Gori, Vlada je nosilac izvršne vlasti. U skladu sa Ustavom, Vlada
utvrđuje predloge zakona, i donosi uredbe, odluke, rješenja, zaključke i druge akte u skladu sa
zakonom, zatim poslovnik i godišnji program rada, druge programe, ocjene i stavove o određenim
pitanjima. Ipak, za potrebe informisanja prevodilaca obradićemo samo pojedine.

CRNOGORSKI ENGLESKI
Predlog zakona Proposal for a Law
Uredba Decree
Odluka Decision
Poslovnik Rules of Procedure
Rješenje Decision3
Zaključak Conclusion

Predlog zakona (Proposal for a law)

Kao što smo već naveli, zakon je akt s najvišom pravnom snagom i mora biti saglasan sa Ustavom
i potvrđenim međunarodnim ugovorima.

Procedura usvajanja zakona podrazumijeva više aktivnosti institucija sistema, počev od obrađivača
zakona (ministarstvo, poslanik ili 6000 građana posredstvom ovlašćenog poslanika),
3
! ali Rješenje suda = Ruling (sometimes Order).
9
međuresorske konsultacije, pribavljanje odgovarajućih mišljenja od nadležnih organa, razmatranja
na nadležnim sjednicama Komisija Vlade, do konačnog teksta predloga zakona (proposal for a
law), koji razmatra i utvrđuje Vlada. U nastavku, utvrđen predlog zakona dalje se upućuje u
skupštinsku proceduru, koja podrazumijeva prvo, drugo i treće čitanje, razmatranje na nadležnim
odborima i konačno usvajanje od strane Skuštine Crne Gore.4

Uredba (Decree)
Uredba je pravni akt Vlade i u hijerarhiji pravnih propisa predstavlja najviši podzakonski akt nakon
zakona. Uredbe se objavljuju u Službenom listu Crne Gore i stupaju na snagu najranije osmog
dana od dana objavljivanja. Izuzetno, kada za to postoje razlozi utvrđeni u postupku donošenja,
uredba može stupiti na snagu najranije danom objavljivanja.

Treba istaći da, u skladu sa Ustavom, Vlada može - za vrijeme ratnog ili vanrednog stanja, ako
Skupština nije u mogućnosti da se sastane - donositi uredbe sa zakonskom snagom, i dužna je da
ih podnese Skupštini na potvrđivanje čim ona bude u mogućnosti da se sastane.

Poslovnik (Rules of Procedure)

Poslovnik je akt Vlade kojim se bliže uređuju organizacija, način rada i odlučivanja Vlade Crne
Gore, način rada njenih komisija i druga pitanja od značaja za njen rad.

Odluka (Decision)
Odluka je akt Vlade kojim se uređuju pojedina pitanja iz nadležnosti Vlade, daje saglasnost,
određuju mjere ili potvrđuju akti drugih tijela ili pravnih lica. Odlukom se, na primjer, mogu
urediti i određena pitanja koja se odnose na način rada Vlade, koja nijesu uređena Poslovnikom.
Odluke koje donosi Vlada potpisuje predsjednik, odnosno potpredsjednik Vlade.

Rješenje (Decision)5
Rješenje je akt koji Vlada donosi kada rješava pitanja iz svoje nadležnosti u skladu sa zakonom.
Na primjer, Vlada donosi rješenja u upravnom postupku iz svoje nadležnosti, kao i u oblasti
administrativnih pitanja kojima odlučuje o imenovanjima i razrješenjima, postavljenjima,
obrazovanju i sastavu raznih radnih tijela, drugim pojedinačnim stvarima i sl.

Zaključak (Conclusion)
Zaključak je akt Vlade kojim se uređuju pojedina pitanja iz njene nadležnosti. Zaključkom se
mogu utvrditi poslovi stalnih radnih tijela Vlade (komisija), utvrditi smjernice za pripremu programa
rada Vlade ili utvrditi određene pozicije o sprovođenju određene politike Vlade. Zaključak koji
donosi Vlada potpisuje predsjednik, odnosno potpredsjednik Vlade.

1.4. AKTI MINISTARSTAVA

Ministarstva donose pravilnike, naredbe i uputstva. Zajednička karakteristika tih akata je da se
njima ne mogu ustanovljavati prava i obaveze za fizička i pravna lica. Kao i ostali pravni akti, tako
se i pravilnici, naredbe i uputstva objavljuju u Službenom listu Crne Gore i stupaju na snagu
najranije osmog dana od dana objavljivanja. Izuzetno, kada za to postoje razlozi utvrđeni u
postupku donošenja, pravilnici, naredbe i uputstva mogu stupiti na snagu najranije danom
objavljivanja.

CRNOGORSKI ENGLESKI
Pravilnik Rulebook

4
Detaljan šematski prikaz procedure dat je u tabeli 1, str 12.
5
! ali Rjesenje suda = Ruling (sometimes Order).
10
Naredba Order
Uputstvo Instructions

Pravilnik (Rulebook)
Pravilnik je akt kojim se detaljnije razrađuju pojedine odredbe zakona i drugih propisa. Ministarstva
donose pravilnike kad su na osnovu zakona za to ovlašćena i uvijek u granicama ovlašćenja
sadržanih u tom zakonu.

Pravilnikom se ne mogu ustanovljavati prava i obaveze za fizička i pravna lica.

Naredba (Order)
Naredba je akt ministarstva kojim se naređuje ili zabranjuje postupanje u određenoj situaciji koja
ima opšti značaj.

Uputstvo (Instructions)
Uputstvom se propisuje način rada i vršenja poslova organa uprave, lokalne samouprave i drugih
pravnih lica u vršenju prenijetih, odnosno povjerenih poslova.

1.5. NEKI AKTI SUDSKE VLASTI

CRNOGORSKI ENGLESKI
Presuda Judgment
Rješenje Ruling (ponekad Order)
Zaključak Conclusion

Presuda je pojedinačni akt suda.

Rješenje je pojedinačni akt suda i upravnih organa.
Zaključak je pojedinačni akt suda.

2.POSTUPAK DONOŠENJA ZAKONA

Sam postupak donošenja zakona (priprema, predlaganje, usvajanje i objavljivanje) u Crnoj Gori
uređen je odredbama više pravnih akata, od onih sa najvišom pravnom snagom (Ustav Crne
Gore), preko onih koji bliže uređuju organizaciju, način rada i odlučivanja Vlade Crne Gore,
odnosno Skupštine Crne Gore (odgovarajući poslovnici), do onih koji bliže uređuju način
objavljivanja zakona (Zakon o objavljivanju propisa i drugih akata).

Zvanični predlagači zakona su Vlada CG, poslanik Skuštine CG ili najmanje 6.000 birača koji ovo
pravo ostvaruju preko poslanika koga ovlaste. Budući da je u najvećem broju slučajeva Vlada CG
predlagač zakona, slijedi kratak presjek i šematski prikaz postupka donošenja zakona.

Rad na zakonu počinje donošenjem godišnjeg programa rada Vlade, kojim se utvrđuju osnovni
zadaci, nosioci tih zadataka, rokovi i način njihovog izvršavanja, a samim tim preciznije uređuje i
zakonodavni dio programa rada Vlade6.

Ministarstvo, odnosno obrađivač u čijoj nadležnosti je priprema predloga zakona, uz prethodno

pribavljeno mišljenje nadležnih organa (Sekretarijat za zakonodavstvo, MInistarstvo za evropske
integracije, kao organa nadležnog za potvrđivanje obrasca izjave i tabele usklađenosti tog
6
Program obuhvata obaveze zasnovane na NPI kao strateškom dokumentu za proces evropskih integracija, godišnjim
izvještajima Evropske komisije o napretku Crne Gore, drugim strateškim dokumentima i usvojenim zakonima, članstvu u
međunarodnim organizacijama, ratifikovanim konvencijama i sl.

11
predloga akta sa odgovarajućim propisima Evropske unije, Ministarstva pravde (za zakone koijma
se uređuje postupak pred sudovima, kao i odredbe zakona kojima se uređuju sankcije i poseban
upravni i prekršajni postupak), ministarstva nadležnog za poslove javne uprave (za zakone kojima
se uređuje postupak pred državnim organima, sistem državnih organa i lokalne samouprave), i
Ministarstva finansija (procjena fiskalnog uticaja koji sprovođenje tog akta ima na budžet),
dostavlja ga Vladi na utvrđivanje, radi daljeg podnošenja, odnosno predlaganja Skupštini Crne
Gore.

Postoje dva “izuzetka” od ove uobičajene procedure - u dijelu postupka i forme utvrđivanja teksta
zakona i forme podnošenja Skupštini - koje je vrijedno istaći.

a) U slučaju kada Vlada ocijeni da je u postupku donošenja pojedinih zakona ili drugih akata
potrebno obaviti javnu raspravu, ona će utvrditi nacrt zakona, program rasprave, organ koji
je sprovodi i rokove za njeno održavanje koji ne mogu biti kraći od 15 dana.
b) Zakon kojim se uređuju pitanja od posebnog značaja (npr. za građane, privredna društva i
druge subjekte), Vlada može podnijeti Skupštini u formi nacrta, a ne predloga.

Imajući u vidu obaveze koje proizilaze iz Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju Crne Gore u EU, važno je
još jednom istaći da je obradjivač akta dužan da pribavi mišljen јe Ministarstva za evropske integracije, kao
organa nadležnog za potvrđivanje obrasca izjave i tabele usklađenosti sa odgovarajućim propisima Evropske
unije. Za te potrebe obrađivač je dužan da popuni obrazac i tabelu usklađenosti, čime potvrđuje tačnost
navoda u izjavi i tabeli, nakon čega slijedi potvrđivanje stepena uskladjenosti tog akta sa relevantnim
propisima EU. Na ovaj način se omogućava detaljno upoređivanje stepena usklađenosti pojedinih članova
domaćeg propisa sa odgovarajućim članovima primarnog i sekundarnog izvora prava EU, odnosno praćenje
stepena usklađivanja domaćih propisa već u ovoj fazi postupka njihove pripreme.

12
13
Tabela 1 – postupak donošenja zakona

14
3.POSEBNA UPUTSTVA – STRUKTURA PRAVNIH AKATA
3.1. STRUKTURA ZAKONA I GRUPISANJE, ODNOSNO PODJELA ODREDABA ZAKONA
Pri samom pisanju zakona ili dugog propisa polazi se od pitanja koje treba da uredi obrađivač,
odnosno pisac zakona. Najvažnija su: odnosi koji se žele urediti (područje primjene zakona);
struktura zakona, odnosno funkcionalni djelovi; definicije pojedinih određenja koja će se koristiti u
zakonu; osnovni principi, odnosno regulativa; prelazne odrdebe i, konačno, stupanje na snagu. Iz
prethodnog jasno proizilazi da je pitanje sistematike i strukture jednog zakona, dakle i podjela
grupisanja njegovih odredaba, od posebnog značaja, kako iz razloga jasnije preglednosti,
odnosno lakše primjene, tako i iz razloga preciznog utvrđivanja osnovnih principa i budućeg
tumačenja samog zakona.

Za sistematiku, odnosno strukturu zakona ili drugog propisa bitno je da se podjela, a samim tim i
grupe njegovih odredaba, prikažu prema sadržini koju relevantne odredbe obuhvataju,
omogućavajući da u istoj grupi budu odredbe koje su povezane istom prirodom odnosa koje
regulišu.

Po pitanju pregleda strukture zakona sa najširom prisutnošću različitih grupacija (djelovi, glave,
odsjeci i sl), ipak treba imati na umu da njihova zastupljenost, odnosno primjena zavisi od veličine
zakona, odnosno drugog propisa (v. primjere). U tom smislu, dolje prikazani sastav različitih
grupacija je najširi primjer koji može biti prisutan kod zakona sa najrazrađenijom strukturom, gdje
ipak treba imati na umu da pojedine grupacije neće biti prisutne u onim zakonima, a posebno
drugim propisima (podzakonskim aktima) koji imaju manji stepen razrađenosti svoje strukture.

Na osnovu prethodno rečenog dajemo prikaz uobičajene strukture jednog zakona i logičnog
rasporeda, odnosno grupisanja i podjele njegovih odredaba.
Struktura zakona

I. Odluka o proglašenju

II. Naziv zakona

III. Uvodni dio

- opšte, odnosno osnovne odredbe (svrha i cilj zakona)
- značenje pojedinih izraza

IV. Središnji dio

- materijalno-pravne odredbe
- organizacione (institucionalne) odredbe
- procesno-pravne odredbe

V. Kaznene odredbe

VI. Prelazne i završne odredbe

Prelazne odredbe sadrže:
- odredbe o donošenju podzakonskih akata
- odredbe o primjeni zakona na već stvorene odnose
- druge odredbe od značaja za primjenu zakona

Završne odredbe sadrže:

- odredbe o odnosu prema drugim propisima
- odredbe o stupanju na snagu
- odredbe o početku primjene
15
Grupisanje i podjela odredaba zakona

Dio (Part)
Glava (Title)
Odјeljak (Subtitle)
Odsjek (Section)
Poglavlje (Chapter)

Naziv člana (Heading of Article...)

Član - Article
Stav - Paragraph
Tačka ili alineja - Item or indent

Prilog 7 - Annex
Dodatak ili aneks – Schedule or Appendix

Dio u odredbama prava EU – podstav (subparagraph)

Prije nego što se osvrnemo na primjere koji su dati niže, u kojima su dati tekstovi izabranih propisa
koji sadrže pojedine grupacije i djelove odredaba zakona, ukazali bismo na jednu specifičnost
EU prava, koja odstupa od djelova odredaba svojstvenih crnogorskom pravnom sistemu.
Naime, za razliku od crnogorskih odredaba gdje članovi sadrže stavove, a stavovi mogu sadržati
tačke, odnosno alineje, kod sekundarnih izvora prava EU ustaljena je praksa podjele stava
(odgovarajućeg člana) i na podstav. Iako će preuzimanje takvog dijela norme EU (podstava) u
domaći pravni sistem vjerovatno rezultirati propisivanjem jednog stava u crnogorskom propisu,
smatramo korisnim da sugerišemo prevođenje ipak kao u originalu evropskog propisa, dakle:
podstav.

Dodatno, radi jasnijeg razumijevanja navedene problematike, dajemo i prikaz diskutovanog slučaja
evropskog podstava, na primjeru Direktive o opštoj bezbjednosti proizvoda.

DIREKTIVA O OPŠTOJ BEZBJEDNOSTI PROIZVODA

7
Prilog se najčešće javlja kod pravilnika, kao akta ministarstva, u kom smislu određenu normu prati adekvatni program,
obrazac ili sl. koji se daje u prilogu predmetnog pravilnika i čini njegov sastavni dio (v. Primjer 3).
16
17
18
19
 3.2. VRSTE PRAVNIH NORMI
Neophodnost ostvarenja različitih ciljeva i vrijednosti u društvu pravnom regulativom uslovila je
nastanak raznovrsnih pravnih normi. Te norme se razvrstavaju u određene tipove pravnih normi
prema subjektima koji ih stvaraju (državne norme, norme drugih organizacija i norme građana);
prema vrstama državnih djelatnosti (legislativa, egzekutiva i sudstvo - zakonodavne norme, norme
izvršne i upravne vlasti, sudske norme); prema vrstama društvenih odnosa koje uređuju (ustavne,
finansijske, trgovinske, građanske, krivične, upravne i druge norme); prema tome da li su stvorene
u bližoj ili daljoj vezi s konkretnom situacijom na koju se odnose (uslovne i bezuslovne pravne
norme); da li se odnose na neodređeni broj slučajeva ili na konkretan slučaj (opšte i pojedinačne
norme); prema obliku jezičkog formulisanja norme (naređujuće, zabranjujuće, ovlašćujuće i
dopuštajuće) i prema stepenu određenosti norme, odnosno obimu slobode koju ostavljaju
adresatima čije ponašanje uređuju (norme s neodređenim pojmovima, kategoričke i disjunktivne
norme, prinudne i dispozitivne norme). Za pravnu teoriju, poseban značaj ima podjela pravnih
normi na uslovne i bezuslovne, opšte i pojedinačne, kategorične i disjunktivne, prinudne i
dispozitivne.

3.2.1. USLOVNE I BEZUSLOVNE NORME

Djelotvornost prava pretpostavlja da se pravne norme donose unaprijed i prije nego što je nastala
konkretna situacija na koju se odnose. Tvorac pravne norme predviđa da će takva situacija nastati
ili da može nastati i unaprijed je uređuje zbog njene važnosti. Ta vrsta pravnih normi naziva se
uslovnim pravnim normama. Unaprijed donijeta pravna norma ne može se primijeniti ako ne
nastupi situacija koja je predviđena u njoj. Nastupanje takve situacije uslov je za primjenu date
norme.

Kada nastane određena konkretna situacija, kada se činjenice na koje se norma odnosi već nalaze
pred stvaraocem norme, taj stvaralac donosi bezuslovnu normu za tu konkretnu situaciju.

3.2.2. OPŠTE I POJEDINAČNE NORME

Opšte pravne norme odnose se na neodređeni broj slučajeva, odnosno lica koja se nalaze u istoj
situaciji ili mogu doći u istu situaciju predviđenu normom.

Pojedinačne norme odnose se samo na jedan, tačno određeni slučaj. Tim slučajem može biti
obuhvaćeno jedno ili više lica. Presudno za pojedinačnu normu nije koliko je lica obuhvaćeno tom
normom, već da se odnosi na jedan određeni slučaj. Obično se opšte norme smatraju uslovnim
normama, a pojedinačne bezuslovnim.

U opšte pravne norme spadaju i pravna načela (pravni principi). To su osnovna i najapstraktnija
pravila određenog pravnog poretka, najviše opšte pravne norme koje izražavaju vrijednosti na
kojima je taj pravni poredak utemeljen i čijem ostvarenju teži u realnim društvenim odnosima. Ta
pravna načela utvrđuju se, po pravilu, u najvišim pravnim aktima (posebno u ustavu). Poseban
značaj imaju načela pravne sigurnosti, pravednosti, zakonitosti, narodne i nacionalne suverenosti,
nezavisnosti sudova, autonomije volje i druga pravna načela.

Norme se različito jezički formulišu i prema oblicima tih formulacija (upotrijebljenih jezičkih iskaza),
dijele se na naređujuće, zabranjujuće, ovlašćujuće i dopuštajuće pravne norme.

Naređujuće (preceptivne) norme obavezuju adresate na određeno činjenje ili nečinjenje. Ova
vrsta normi javlja se najčešće u upravnom pravu. U našem jeziku se ove norme (commands)
izražavaju prezentom, a u engleskom se koristi riječ shall koja na području prava izražava pravni
imperativ. Shall se koristi samo u dispoziciji, ali ne i u hipotezi. U novije vrijeme, u EU se pokušava
jezik prava učiniti razumljivijim običnom čovjeku pa se predlaže da se umjesto shall koristi must, ali
predlog nije šire prihvaćen.
20
Primjer:
Visina naknade štete određuje se prema The amount of compensation shall be determined in
cijenama u vrijeme donošenja sudske accordance with the prices at the time the court
odluke, osim slučaja kad zakon određuje decision is rendered, unless otherwise provided by
nešto drugo. law.
Novčana renta plaća se mjesečno unaprijed. Annuity payments shall be made monthly in advance.

Glagol must po pravilu se koristi za iskazivanje odredaba kod kojih vršilac radnje nije naveden, niti
se iz konteksta može utvrditi, uglavnom u pasivnim rečenicama. Must se takođe koristi u
odredbama koje zahtijevaju ispunjavanje ili udovoljavanje nekim uslovima, a subjekt nije živo biće:
Vrijednosni papir mora sadržati sljedeće Securities must fulfil the following essential
bitne sastojke: requirements:
Ispitivanje treba obavljati tako da se u The interrogation must be conducted with full
potpunosti poštuje ličnost optuženog. respect for the personality of the person charged.

Zabranjujuće (prohibitivne) norme usmjerene su na zabranu određenog ponašanja, da se nešto

ne čini (nečinjenje, uzdržavanje). Ta zabrana može biti izričita, indirektna i nesankcionisana.
Propis koji sadrži pravnu zabranu, ali ne i sankciju u slučaju njene povrede, naziva se
„nesavršenim zakonom" (,,lex imperfecta").

Za iskazivanje zabrane koristi se negativni imperativ – shall not – ili se negira subjekt, npr. No
person shall ... Kad se izričito navodi da je nešto zabranjeno („zabranjuje se”, „zabranjeno je”),
prevodi se sa it is prohibited.
Vlasnik stvari ne smije vršiti svoje pravo The owner of a thing shall not exercise his right of
vlasništva preko granica koje su svim ownership beyond the limits placed on all owners by
vlasnicima takvih stvari propisane ovim this Law…
zakonom.
Niko ne smije ugroziti zdravlje drugih. No person shall endanger the health of others.
Zabranjena je upotreba ličnih poodataka It is prohibited to use personal data contrary to the
suprotna utvrđenoj svrsi njihovoga… purpose for which they were collected.
prikupljanja.
Odredba kojom se ukida neko ovlašćenje, dozvola ili pravo takođe predstavlja zabranu koja se često
izriče sa „ne može se” ili „nije dopušteno”, odnosno sa may not u engleskom. Sličnim odredbama
izražava se da neki subjekt ili javna vlast nema ovlašćenje, dozvolu ili pravo da nešto čini:
Odricanje ili odustanak od žalbe ne može se The waiver or withdrawal of an appeal may not
opozvati. be revoked.
… vlasnik nije ovlašćen zabraniti tuđi zahvat … the owner may not prohibit others to interfere with
u svoju stvar kad je to neophodno his property if it is necessary…
Ako je materinstvo, odnosno očinstvo A court decision establishing maternity or paternity
utvrđeno odlukom suda, osporavanje nije may not be contested.
dozvoljeno.

Za negiranje obaveze ispunjavanja ili udovoljavanja u crnogorskom jeziku upotrebljava se „nije

potrebno” ili „ne treba”, a u engleskom need not ili no person must:

Za pravovaljanost ovog sporazuma nije In order to be valid, this agreement need not be
21
 potrebno da bude zaključen u obliku u concluded in the same form as the transaction from
kojem je sklopljen posao iz kojeg je which the obligation arose.
obaveza nastala.

Ovlašćujuće (permisivne) norme ne sadrže ni naredbu ni zabranu, nego daju ovlašćenje licu ili
grupi lica da stvaraju pravne norme ili druge pravne akte (zaključenje ugovora), odnosno da
preduzimaju radnje izvršenja. Ako ovlašćena lica ne pristupe upotrebi ovlašćenja koja su im
priznata, neće zbog toga trpjeti nikakvu pravnu sankciju. Odredbe o nadležnostima organa
svojevrstan su primjer ovlašćujućih normi.

Ponekad je teško razlikovati dopuštenje od ovlašćenja, ali to ne stvara problem za prevodioca jer,
iako je njihova funkcija različita, u engleskom se pretežno upotrebljava may za izricanje i
dopuštenja i ovlašćenja. Dopuštenje se iskazuje sa „može se”, „smije se” ili „dopušteno je”. U
odredbama o postupku „dopušteno je” znači it is admissible, dok se izrazi “it is permitted” i “it is
allowed” ne koriste u pravnim propisima u engleskom jeziku. Ovlašćenje se u propisima izražava
sa „ovlašćen je” ili „može se”. Za izricanje ovlašćenja u engleskom jeziku se, osim “may”,
upotrebljava “is authorised to”, “is empowered to”, “has the power to”. Ako je ovlašćenje
obavezujuće, odnosno ako traži neku određenu radnju, prevodilac treba da upotrijebi “shall”.

Dopuštenje
Ugovor, kao i drugi pravni posao, može se Contracts and other transactions may also be
zaključiti, odnosno izvršiti i preko zastupnika. concluded or performed through an agent.
Protiv drugostepene presude o utvrđivanju ili Appeal is admissible against the judgment of a court
osporavanju materinstva ili očinstva revizija of second instance establishing or contesting
je dopuštena. maternity or paternity.
Ko ima pravo na zaštitu posjeda, smije svoj Persons having the right of possession may protect
posjed zaštititi… their possession…..

Ovlašćenje
Vlada može ... raspustiti Skupštinu (član 92
Ustava CG).
Zastupnik je ovlašćen da, radi očuvanja prava
svog nalogodavca, daje potrebne izjave
njegovom suugovaraču.
The Government is empowered to dissolve the
Parliament.
In the interest of safeguarding the rights of the
principal, agents are authorised to make necessary
statements to the other party.

Osnovna prava i slobode koje su zajemčene Ustavom Crne Gore iskazuju se u obliku naredbi
koje obavezuju državu da obezbijedi zaštitu tih prava i sloboda, npr.: ''Crna Gora jemči i štiti prava i
slobode; prava i slobode su nepovrjedive; svako je obavezan da poštuje prava i slobode drugih'' –
član 6 Ustava CG; ''Država jemči ravnopravnost žene i muškarca i razvija politiku jednakih
mogućnosti'' – član 18 Ustava CG.

Najčešće se ova prava određuju putem indikativnog iskaza „imati pravo”, odnosno “has the
right to”: „Svako ljudsko biće ima pravo na život” - „Every human being has the right to life.” U
drugim pravnim propisima najčešći oblik za određivanje nekih prava je takođe „imati pravo”,
dok se u engleskom upotrebljava “has the right to”, “is entitled to”, ili čak “may”.

22
Povjerilac ima pravo na zatezne kamate, bez The creditor is entitled to interest on arrears
obzira na to je li pretrpio kakvu štetu zbog regardless of whether any damage was suffered due
dužnikovog... zakašnjenja. to the delay.

Protiv rješenja vijeća privatni tužilac ima pravo A private plaintiff may appeal the decision of the
žalbe. court chamber. / A private plaintiff has the right to
appeal the decision of the court chamber.

Dopuštajuće norme niti naređuju niti zabranjuju određeno ponašanje, a ne daju ni ovlašćenje za
stvaranje normi, već dozvoljavaju (dopuštaju) određeno ljudsko ponašanje (u članu 46 stav 1
Ustava Crne Gore propisuje se: „Svakome se jemči pravo na slobodu misli, savjesti i
vjeroispovijesti, kao i pravo da promijeni vjeru ili uvjerenje i slobodu da, sam ili u zajednici sa dru-
gima, javno ili privatno, ispoljava vjeru ili uvjerenje molitvom, propovijedima, običajima ili
obredom"). Pri tom, moguće je razlikovati dva oblika tog dopuštenja: dopuštenje utemeljeno
neposredno na opštem pravnom propisu (na primjer, zakonu), ili zasnovano na aktu nadležne
državne službe (kad su ispunjeni uslovi utvrđeni u zakonu). S druge strane, građani su ovlašćeni
za vršenje određenih djelatnosti u zakonu, ali vršenju tih djelatnosti ne mogu pristupiti prije
dobijanja određene dozvole nadležnog organa (baviti se advokaturom, pružanjem zdravstvenih
usluga, uslugama obezbjeđenja itd.).

Interpretativne norme, odnosno norme definicije posjeduju preskriptivnu funkciju jer njima tvorac
norme ili stvara nova značenja ili značenja koja prilikom tumačenja i primjene obavezuju formalno-
pravno. Pri tome, treba imati na umu da značenje istog termina u različitim pravnim aktima može
biti različito, zavisno od definicije propisane datim aktom. Prilikom utvrđivanja značenja termina
treba obratiti posebnu pažnju na to da li su značenja data ''primjera radi'', pa se značenje može
proširiti i na situacije koje nijesu nabrojane, ili je u pitanju ''taksativno nabrajanje'' kada izvan datih
propisanih značenja nije moguće dodavati nova značenja, pa je tumač (primjenjivač) vezan datim
značenjima.

Danas se za formulisanje definicija sve više upotrebljava prezent i u našem i u engleskom

jeziku, npr: pojmovi u ovome zakonu imaju sljedeće značenje:” / For the purpose of this Law,
the following terms mean: “Za određivanje pojedinih oznaka nekog pojma ili pojedinih elemenata
nekog činjeničnog stanja, odnosno kriterijuma za postojanje nekog stanja, često se u pravnom
jeziku upotrebljava „smatrati se”, odnosno “is deemed to be”.

U pravnim propisima indikativni i preskriptivni stavovi prepliću se i međusobno dopunjuju. Tako ima
odredaba koje imaju deskriptivnu ili konstativnu funkciju. One uglavnom opisuju neko činjenično
stanje ili konstatuju postojanje nekih entiteta kao što su države, upravna tijela itd. Značenje
indikativnih stavova iskazuje se pomoću funktora iz glagola biti i njegovih zamjenskih glagola
postojati, nalaziti se, imati itd. Dok se prije u takvim odredbama uglavnom upotrebljavao “shall” u
engleskom jeziku, danas se sve više iskazuju u prezentu. Na primjer, odredbe o stvaranju nekog
entiteta ili tijela u starijim propisima su se izražavale sa „There shall be…”, a danas sa “There
is hereby established” … “(npr. „There is hereby established a corporation.” umjesto „There
shall be a corporation.”). Međutim, prevodilac treba da bude oprezan. Na primjer, „Nema smrtne
kazne” prevodi se „There shall be no death penalty”, jer je to zabrana. Danas je upotreba prezenta
široko prihvaćena i za formulisanje odredaba kojima se određuje područje primjene nekog zakona,
dakle

23
This Law applies umjesto This Law shall apply:
Crna Gora je nezavisna i suverena država Montenegro is an independent and sovereign state
republikanskog oblika vladavine. with a republican form of government.

Skupština ima 81 poslanika. The Parliament consists of 81 representatives.

Objekt prava svojine je pojedinačno
određena stvar.
Na trgovca pojedinca na odgovarajući način
primjenjuju se odredbe prvog dijela ovog
Zakona.
The object of the right of ownership is an
individually identifiable thing.
The provisions of the first part of this Law apply
analogously to a sole trader.

4. OBAVEZE CRNE GORE SHODNO ČLANU 72 SSP-a

CRNOGORSKI
1. Ugovorne strane potvrđuju važnost
približavanja važećeg zakonodavstva u Crnoj
Gori zakonodavstvu Zajednice, kao i njegovog
efikasnog sprovođenja. Crna Gora će nastojati
da osigura postepeno usklađivanje svojih
važećih zakona i budućeg zakonodavstva s
acquisem Zajednice. Crna Gora će osigurati
pravilno sprovođenje i izvršavanje važećeg i
budućeg zakonodavstva.
2. Približavanje će započeti danom potpisivanja
ovog sporazuma i postepeno će se proširivati
na sve elemente acquisa Zajednice iz ovog
sporazuma do kraja prelaznog perioda iz člana
8 ovog sporazuma.
3. Približavanje će se, u ranoj fazi, usredsrijediti
na osnovne elemente acquisa koji se odnosi na
unutrašnje tržište, uključujući zakonodavstvo u
oblasti finansija, pravosuđa, slobode i
bezbjednosti, kao i na oblasti trgovine. U
kasnijoj fazi, Crna Gora će se usredsrijediti na
ostale djelove acquisa.
ENGLESKI
1. The Parties recognise the importance of the
approximation of the existing legislation in
Montenegro to that of the Community and of its
effective implementation. Montenegro shall
endeavour to ensure that its existing laws and
future legislation will be gradually made
compatible with the Community acquis.
Montenegro shall ensure that existing and
future legislation will be properly implemented
and enforced.
2. This approximation shall start on the date of
signing of this Agreement, and shall gradually
extend to all the elements of the Community
acquis referred to in this Agreement by the end
of the transitional period defined in Article 8 of
this Agreement.
3. Approximation will, at an early stage, focus
on fundamental elements of the Internal Market
acquis, including financial sector legislation,
Justice, Freedom and Security as well as on
trade-related areas. At a further stage,
Montenegro shall focus of the remaining parts
of the acquis.

4.1 USKLAĐIVANJE ZAKONODAVSTVA

Pravo EU predstavlja vrlo specifičan pravni okvir koji se formira na različitim nivoima i konstantno
evoluira. S obzirom da je ono posebno i autonomno u odnosu na međunarodno pravo i na pravo
država članica, da ima veću pravnu snagu u odnosu na pravo država članica i da je neposredno
primjenjivo na cijelom prostoru EU na države članice, na fizička i pravna lica, države članice EU
usklađuju, tj. harmonizuju svoje pravo sa pravom EU.

Pod pojmom usklađivanje zakonodavstva podrazumijeva se postupak usklađivanja propisa država

članica sa pravom EU. U osnivačkim ugovorima postoje različiti termini za izražavanje stepena

24
integracionih procesa: usklađivanje (harmonization), približavanje (approximation) ili koordinacija
(coordination), koji se takođe koriste radi izražavanja cilja odredaba komunitarnog prava za
pojedine oblasti.

Usklađivanje zakonodavstva je, dakle, politika EU koja služi postizanju cilja, odnosno
ujednačavanju prava u državama članicama u obimu i u mjeri koji treba da omoguće
uspostavljanje i funkcionisanje zajedničkog tržišta. Usklađivanje nije samo prosta formalna
procedura, niti je samo sebi cilj. To je instrument za ostvarivanje širokog spektra pravno-tehničkih,
ekonomskih i političkih ciljeva. Takođe, usklađivanje nije prosto transponovanje komunitarnih
pravnih normi u domaće zakonodavstvo. Kvalitet procesa usklađivanja mjeri se i dokazuje
primjenom ovih propisa u unutrašnjem pravnom poretku. Zbog toga proces usklađivanja, pored
aktivnosti legislativnih organa, podrazumijeva i izgradnju neophodne prateće infrastrukture koju
čine profesionalna i djelotvorna javna uprava i nezavisno i nepristrasno pravosuđe.

4.2 PREVOĐENJE ACQUIS COMMUNAUTAIREA

Unutar EU obezbijeđena je jednakost i pravna valjanost svih službenih jezika, a definisana su i
pravila njihove upotrebe u institucijama EU. Posljednji član (član 314) Ugovora o osnivanju
Evropske zajednice utvrđuje da su sve jezičke verzije Ugovora jednako autentične u pravnom
smislu, dok član 21 daje pravo građanima da se na službenom jeziku svoje države pismeno
obraćaju institucijama ili tijelima Unije i da na istom jeziku dobiju odgovor. Pored toga, na osnovu
člana 290 Ugovora, donesen poseban pravni akt (sužbeni broj u EURLex-u 31958R0001 8), koji se
smatra svojevrsnom jezičkom poveljom EU, a kojim je propisana upotreba službenih i radnih jezika
institucija EU, kao i obaveza sastavljanja pravnih tekstova na službenim jezicima i njihovo
objavljuje u Službenom listu EU9.

Prevođenje pravne tekovine EU spada u prevođenje pravnih tekstova i kao takvo mora se
povinovati nizu posebnih pravila i ograničenja. Od opštih uputstava za prevođenje pravne tekovine
Evropske unije najprije treba naglasiti da se odustalo od pristupa, da se pravna sigurnost i
preciznost može postići samo doslovnim prevodom izvornog teksta, tj. da proces prevođenja treba
da bude orijentisan prema izvornom jeziku.

To ipak ne znači da se može prevoditi sasvim slobodno. Kako što je već navedeno u nizu
priručnika i uputstava na nivou Evropske unije, pisanje i prevođenje pravnih akata je normirano.
Propisana je struktura akata Zajednice, koja mora biti ista u svakom jeziku, te sintagme i rečenice
koje izražavaju određene pravne radnje i koje moraju biti normirane u svim jezicima. Takođe,
propisivan je i način pisanja mjernih i novčanih jedinica, datuma, vremena, te upotrebe znakova
navoda, brojeva i slova u nabrajanju odredaba, način navođenja različitih akata i slično. Ali, koliko

8
EEC Council: Regulation No 1 determining the languages to be used by the European Economic Community,
http://eurlex.europa.eu/Result.do?code=31958R0001&Submi t=Search&RechType=RE CH_c elex&_submit=Search
9
Jezik ima izuzetno važnu ulogu u procesu formiranja i održanja nacionalnog identiteta. Napori na građenju
nadnacionalnog evropskog identiteta podrazumijevaju da je višejezičnost demokratska nužnost koja garantuje
ravnopravnost svih građana Evropske unije. Evropska svijest o tome da je Evropska unija, ne samo ekonomska već i
politička zajednica i zajednica vrijednosti i dalje je vrlo snažna. Sloboda, jednakost i solidarnost osnovne su vrijednosti
suživota u društvu. Tolerancija, pravna država i pravda određuju ustrojstvo moderne demokratije koja se doživljava kao
vrijednost za sebe, ne samo kao oblik državnog uređenja nego i kao način života. EU je nastala iz želje za
„produbljivanjem solidarnosti naroda, uz poštovanje njihove istorije, kulture i njihovih tradicija“. Odluke evropskih
institucija utiču na svakodnevni život građana Unije i da bi one imale legitimitet neophodno je da građani aktivno
učestvuju u procesima odlučivanja o njima i to bez ikakve jezičke barijere.

25
god ograničavajuće izgledalo tako detaljno propisivanje svih pomenutih aspekata, ono u velikoj
mjeri čini posao prevodioca lakšim, jer je broj situacija u kojima je prevodilac prepušten sam sebi u
donošenju važnih prevodilačkih odluka sveden gotovo na minimum. Osim toga, kada se govori o
prevođenju tako velikog korpusa tekstova kao što je acquis communautaire, onda je gotovo
najzahtjevniji zadatak obezbijediti ujednačenost i dosljednu upotrebu terminologije i strukturu
prevedenih tekstova. A to se može postići ukoliko se utvrdi što više pravila i pripremi što veći broj
glosara, na čije će se korišćenje prevodioci obavezati.

Pravna terminologija na nivou Evropske unije je veoma specifična, što ima odraza i na izbor
prevodnih ekvivalenata. Naime, da bi se obezbijedilo da se pravni termini Evropske unije ne
tumače jednako kao pravni termini iz domaćeg zakonodavstva država članica, svjesno su uloženi
napori da se stvore novi termini na nivou Evropske unije, pri čemu su glavni kriterijumi da novi
termin bude prevodljiv i transparentan.

Još jedan izazov u prevođenju je učestala upotreba skraćenica. Iako se u već pomenutom Manual
of Precedents for Acts Established within the Council of the European Union jasno navodi da
upotrebu skraćenica treba izbjegavati kad god je moguće, osim u posebnim slučajevima kao što su
nabrajanja, tabele, grafikoni i slično, ipak smo svjedoci da se u praksi skraćenice izuzetno često
koriste. Ono što za nas predstavlja veći problem od njihove česte upotrebe jeste činjenica da ne
postoje pravila koja bi nam pomogla da odlučimo kako da se sa njima nosimo u prevođenju. Naime
i u engleskom jeziku, koji smo uzeli kao izvorni, pojavljuju se i koriste akronimi koji nijesu nastali iz
punog naziva na engleskom jeziku10.

Neophodno je da prevodioci razumiju u potpunosti tekst koji prevode, ali ga oni ne smiju tumačiti u
pravnom smislu. Prevodilac treba da izrazi „ono što je u tekstu rečeno“, a ne ono što on „misli da bi
trebalo biti rečeno“. Ako se jave nejasnoće u izvornom tekstu, prevodioci moraju konsultovati tekst
na nekom drugom jeziku Evropske unije, po mogućnosti francuskom, jer je veliki dio acquis
communautaire u originalu nastao upravo na francuskom jeziku. Ukoliko i nakon provjere teksta na
više jezika nedoumice ostanu neriješene, prevodilac je dužan da na to skrene pažnju.

Ovaj priručnik sadrži primjere obrazaca pravnih akata EU sa primjerima odredaba koje su
normirane, tj. gdje prevodioci treba da koriste tačno definisane formule (npr. prelazne i završne
odredbe). Međutim, kada se radi o odredbama koje se tiču predmeta akta, područja primjene,
značenja, izraza, te prava i obaveza, tada treba prevoditi u duhu crnogorskog jezika, u mjeri u kojoj
je to moguće.

Sa aspekta forme, potrebno je naglasiti da prevodilac ne smije da mijenja osnovnu strukturu

originala: raspored poglavlja, članova, stavova. Čak i kada se pojave duge i nerazumljive rečenice,
prevodilac ne bi trebalo da ih dijeli na više cjelina, niti da spaja kraće rečenice u jednu, jer bi se
time poremetio broj rečenica, pa bi pozivanje na neku od njih u daljem tekstu bilo pogrešno. Ipak,
ako je nužno, a ponekad zaista jeste, može se duža rečenica prekinuti i sljedeća smislena cjelina
nastaviti iza tačke i zareza.

Shodno proceduri pravnici će vršiti pravno tehničku redakturu prevedenog teksta (eventualno
ukazati na propuste u prevođenju, značajne za dalji rad). Samo u ovakvoj interakciji i razmjeni
informacija može se ostvariti napredak i olakšati posao prevođenja pravne tekovine EU svima koji
u tom procesu učestvuju.
10
Uz to, u našem jeziku postoji niz skraćenica koje su nastale od prevoda punog naziva nekog organa ili dokumenta,
kao što su STO – akronim za Svjetsku trgovinsku organizaciju, ili OEBS – za Organizaciju za evropsku bezbjednost i
saradnju. Međutim, postoji još veći broj skraćenica koje su nastale od punog naziva na stranom jeziku i kao takve ušle u
naš jezik, gdje su se odomaćile.

26
 4.3. PREVOĐENJE POMOĆU RAČUNARA
Prevođenje je danas, kao i većina djelatnosti, pod snažnim uticajem razvoja teleinformartičkih
tehnologija. Time se mijenjaju mjesto i uloga prevođenja i prevodioca u savremenom svijetu.
Mijenja se i brzina procesa prevođenja (mašinsko vs ručno), cijena prevođenja kao intelektualne
usluge (po jednoj riječi), ali i kvalitet odnosno vrjednovanje prevoda kao proizvoda.

Kao ideja, prevođenje pomoću mašine datira još od 17. vijeka, a postaje realnost tek krajem 20.
vijeka. Računarski programi stvaraju nesavršene prevode, zbog toga nijesu podesni za književne
prevode, ali jesu za prevođenje tehničkih priručnika, naučne dokumentacije, komercijalnih
prospekata, poslovnih pisama, medicinskih izvještaja i slično.

Termin „mašinsko prevođenje” (Machine Translation – MT) odnosi se na kompjuterizovane sisteme

odgovorne za stvaranje prevoda sa ili bez čovjekove pomoći. Granica između čovjekovog
prevođenja uz pomoć mašine (machine-aided human translation – MAHT) i mašinskog prevođenja
uz pomoć čovjeka (human-aided machine translation – HAMT) često je neizvjesna i zato bi termin
prevođenje uz pomoć računara mogao da obuhvati oboje.

U najširem smislu, mašinsko prevođenje (“machine translation”, MT):

- obezbjeđuje dosljednost u upotrebi terminologije,
- eliminiše dosadno i sporo otklanjanje pravopisnih i slučajnih grešaka,
- može se lako prilagoditi zahtjevima naručioca različitim stepenima dovršenosti teksta,
- veza on-line putem interneta omogućava prevodiocima direktan pristup:
(a) pomoćnim sredstvima i alatima za prevođenje (on-line rječnici),
(b) tekstovima istog ili sličnog sadržaja, pojmovnicima i leksičkim bazama podataka,
dvojezičnim paralelnim korpusima,
- brzim pregledom i pretraživanjem “radne” verzije prevoda (draft), korisniku se omogućava
racionalan pristup odgovarajućem dijelu prevedenog teksta, a zatim i kvalitetna obrada tog
dijela teksta.

No, ono što je za nas vrlo bitno, jer smo uveliko zagazili u edukaciju prevodilaca u tom pravcu,
jeste takozvano automatsko i poluautomatsko prevođenje teksta uz pomoć računara (Computer
Aided Translation - CAT) koje je postalo dio naše svakodnevice. Na tržištu se nude programi u
rasponu od jednostavnih rječnika, koji se koriste za traženje prevoda i sinonima pojedinih termina,
do programa koji analiziraju gramatičku i sintaksičku strukturu teksta i automatski prevode
pojmove, fraze i rečenice, uzimajući u obzir jezičke i gramatičke različitosti jezika izvora i jezika
prava. Na internetu se mogu naći online obrasci za prevođenje tekstova i čitavih web stranica.

Poznatiji programi ove vrste su Word Translator, NeuroTran, Deja Vu, Wordfast i program koji je
postao svojevrsni standard za automatsko prevođenje – TRADOS. Ovaj program je proizvod jedne
njemačke firme. Razvijen je tokom protekle decenije i danas nudi zaista mnogo korisnih
mogućnosti. Kombinuje dvije tehnologije, segmentaciju i prevodilačku memoriju. Radi na principu
neuralnih mreža i aktivno pretražuje internu bazu podataka, tzv. Translation Memory (TM –
prevodilačka memorija). TM se popunjava tokom prevođenja, a program munjevito pretražuje svoju
radnu memoriju i nudi moguće prevode rečenica, fraza i pojedinih riječi po obrascu "poklapanja", tj.
stepena podudaranja izvornih i ciljnih termina.

TRADOS se isporučuje u obliku modula:

- Trados WorkSpace je integrisano okruženje koje vam omogućava da pokrenete razne
komponente Trados paketa i organizujete projekte, kao i datoteke unutar projekata.
- Translator's Workbench (objedinjava sve funkcije programa i to je ono što većina ljudi zove
Trados. On opslužuje prevodilačku memoriju, omogućava vam da analizirate svoja dokumenta,
27
 da ih segmentirate i čistite. Radi u kombinaciji sa ostalim Trados modulima i obično sa
Wordom.)
- MultiTerm (to je neka vrsta rječnika, tj. pretražuje pojedine djelove rečenice ili "segmente", tj.
fraze i riječi)
- TagEditor (dozvoljava prevođenje HTML, XML, ... dokumenata)
- Winalign (omogućava automatsko generisanje prevodilačkih memorija (TM-a) poređenjem
izvornih i već prevedenih dokumenata).

Trados, po mogućnostima i cijeni, spada u tzv. tešku artiljeriju. Na tržištu se može naći jedan manji
program koji je u velikoj mjeri kompatibilan sa njim, po funkcionalnosti veoma sličan a višestruko
jeftiniji i zato ga prevodioci sve više koriste. To je Wordfast.

Wordfast radi iz MS-Worda, ali i dokumenti iz MS-Excela, MS-Accesa, MS-PowerPointa i HTML

datoteke takođe mogu da se prevode. Wordfast TM format je otvoren – i može da se vidi ili uređuje
sa Wordom, Excelom, Accessom i drugim popularnim programima. Pored toga, Wordfast otvara
prevodilačke memorije TMX tipa, kao što su one koje stvaraju TWB (Trados Translator’s
Workbench), Deja Vu, Star Transit itd.

Wordfast je veoma moćna alatka spakovana u kompaktan Wordov šablon (template). Radi sa MS-
Wordom 97, 2000, XP i 2003 na PC platformi, a na Macu sa MS-Wordom 98, 2001 i 2004. Do 20
korisnika može da dijeli istu prevodilačku memoriju preko lokalne računarske mreže.

Ministarstvo za evropske integracije Vlade Crne Gore, koji je nosilac koordinacije prevođenja u
vezi sa EU, u posljednje vrijeme sve više forsira Wordfast kao prevodilački alat koji zadovoljava
potrebe spoljnih i internih prevodilaca. Zbog povoljne cijene nabavke i mogućnosti brze obuke,
postaje nezaobilazan dio kako individualnih prevođenja tako i prevođenja za koja je potrebno
koristiti umrežene računare i zajedničku prevodilačku memoriju.

Mašinsko prevođenje ograničeno je nealgoritmičkom prirodom teorije prevođenja, pa sva

ograničenja izražena još pedesetih godina prošlog vijeka ostaju da važe i danas. Ipak, napredak
statistike, informatike i vještačke inteligencije, s jedne strane i lingvističkih teorija, računarske i
korpusne kao i korpusne lingvistike, prepoznavanja ljudskog govora itd. s druge strane,
obezbjeđuju mašinskom prevođenju sve veći, iako ograničen uspjeh u vrlo strogo ograničenim
uslovima (novi tageri i parseri, programi za rješavanje leksičke višeznačnosti, leksička semantika,
leksičke baze podataka i pojmovnici, baze znanja, unošenje pragmalingvističkih i tekstualnih
informacija u programe, prevodilačka memorija itd.) Zbog toga, nadamo se da prevodilački
programi neće predstavljati samo pomoćni alat ljudskom prevođenju (npr. CAT/MT) ili brze
postupke koji prethode ljudskom prevođenju, već da će u strogo ograničenim, unaprijed poznatim
ili pripremljenim leksičkim, morfosintaksičkim, pragmalingvističkim i diskursnim uslovima (npr.
institucionalni tekstovi, uputstva za upotrebu mašina i uređaja, bezbjednosne komunikacije u
pomorskom i vazdušnom saobraćaju, abstrakti naučnih članaka) biti u stanju da naprave prevod
koji će zahtijevati minimum čovjekove intervencije. Istraživanja na planu mašinskog prevođenja
stalno će doprinositi boljem razumijevanju procesa ljudskog prevođenja i jasnijem lingvističkom
opisu teksta, vrjednovanju prevoda i podučavanju prevođenju. Tako će postepeno otpadati ili pak
slabiti neke od predrasuda o mašinskom prevođenju.

28
III. PRAVNI SISTEM EVROPSKE UNIJE
Evropska unija je danas zajednica 27 država članica sa 493 miliona stanovnika, a u njoj se
službeno komunicira na 23 jezika. EU kao “krovna konstrukcija” počiva na tri stuba: prvi stub čine
evropske zajednice, drugi stub je saradnja u oblasti spoljne i bezbjednosne politike, treći stub
čine policijska i pravosudna saradnja u krivičnim stvarima.

Istorijat: Evropske zajednice su osnovane Pariskim ugovorom o osnivanju Zajednice za ugalj i čelik 1951.
godine i Rimskim ugovorima o osnivanju Evropske ekonomske zajednice i Evropske zajednice za atomsku
energiju 1957. godine. Ugovorom o osnivanju Evropske unije iz Mastrihta 1992. godine evropske zajednice
nijesu ukinute, tako da one i danas postoje istovremeno sa Evropskom unijom, kao pravne i političke
institucije. Pravni poredak EU je dalje dograđivan kroz Amsterdamski ugovor 1997. godine i Ugovor iz Nice
2001. godine, ali je utapanje prava evropskih zajednica u pravo Evropske unije predviđeno tek u dugo
pripremanom, ali neusvojenom ustavu Evropske unije, a potom i u novom Lisabonskom ugovoru koji bi
trebalo da stupi na snagu početkom 2010. godine. Pravo koje se stvara u okvirima triju zajednica uobičajeno
se naziva pravo evropskih zajednica ili komunitarno pravo. Nakon stupanja na snagu Ugovora o Evropskoj
uniji, ovo pravo se često generalno naziva i pravom Evropske unije.

Sveukupno evropsko pravo (znači u sva tri stuba EU) najčešće se naziva acquis communautaire
i predstavlja širok pojam koji obuhvata:
- načela i političke ciljeve Ugovora o osnivanju
- zakonodavstvo koje je donijeto radi primjene Ugovora i praksu Suda pravde
- deklaracije i rezolucije EU
- mjere koje se odnose na zajedničku spoljnu i bezbjednosnu politiku
- mjere koje se odnose na pravosuđe i unutrašnje poslove
- međunarodne sporazume u nadležnosti EU koje su zaključile Zajednica i države članice

1. IZVORI PRAVA EVROPSKE UNIJE

Pravni sistem EU razlikuje se od nacionalnog i međunarodnog prava i označava se kao pravni

sistem sui generis. Komunitarno pravo ne odnosi se samo na države članice, već i na fizička i
pravna lica u njima. Pravo EU čini skup propisa koji se dijeli u dvije grupe - primarne i sekundarne.
Primarne izvore stvaraju države članice EU prilikom uređivanja međusobnih odnosa i sama EU
zaključivanjem sporazuma sa trećim državama i međunarodnim organizacijama. Primarno
pravo ima prednost u odnosu na sekundarno.

Primarne izvore prava čine:

a) Osnivački ugovori kojima su uređena osnovna pitanja nastanka i rada evropskih
zajednica, te samim tim predstavljaju osobeni ustavni okvir njihovog postojanja. Osnovni ugovori
su: Ugovor o osnivanju Evropske zajednice za ugalj i čelik (zaključen na period od 50 godina,
prestao da važi 2002. godine); Ugovor o osnivanju Evropske ekonomske zajednice; Ugovor o
osnivanju Evropske zajednice za atomsku energiju; Jedinstveni evropski akt kojim su izmijenjeni i
dopunjeni osnivački ugovori; Ugovor o osnivanju Evropske unije; Ugovor iz Amsterdama; Ugovor iz
Nice; ugovori o spajanju organa tri zajednice i ugovori o pristupanju novih država članica tokom
procesa evropskih integracija od početnih šest do današnjih 27 država članica.

b) Opšta pravna načela koriste se prilikom primjene prava EU u popunjavanju pravnih

praznina i prilikom utvrđivanja pravog značenja nejasnih odredaba pozitivnog prava EU. Polaznu

29
osnovu za utvrđivanje opštih pravnih načela predstavljaju načela koja su zajednička za pravne
poretke država članica.

c) Međunarodni sporazumi evropskih zajednica čine sporazume koje Evropska zajednica

zaključuje sa trećim državama i međunarodnim organizacijama. Najznačajniji međunarodni
sporazumi su trgovinski sporazumi, sporazumi o saradnji i sporazumi o pridruživanju, odnosno o
stabilizaciji i pridruživanju.

Pored tzv. primarnog acquisa, najobimniji dio posla na prevođenju odnosi se na tzv. sekundarno
zakonodavstvo, odnosno propise koje donose institucije EU. Danas se u EU primjenjuje više
od 20.000 različitih akata sekundarnog prava. Sekundarni izvori prava EU su propisi opšte
primjene, a razvile su ih institucije EU u okviru ovlašćenja koja su im povjerena. Ti propisi mogu
biti obavezujući i neobavezujući, u skladu sa članom 249 Ugovora o osnivanju Evropske
zajednice.

Obavezujuće sekundarne izvore prava čine regulative, direktive i odluke.

a) Regulative, koje se ponekad u literaturi navode i kao pravila, pravilnici ili uredbe 11
(engleski: regulation, francuski: règlement, njemački: Verordnung) imaju opštu primjenu,
obavezujuće su u cjelini i neposredno se primjenjuju. One uređuju materiju na opšti način i zbog
toga se javlja potreba za dodatnim mjerama za njihovo sprovođenje.

Regulative imaju opšti, normativni karakter i sadrže apstraktne pravne norme. One se odnose na
neodređeni broj lica i situacija i ne prestaju primjenom u jednom konkretnom slučaju. Po tome
su veoma slične zakonima u unutrašnjem pravu države.

Za regulative je karakteristično da se neposredno primjenjuju na teritoriji država članica.

Njihovoj primjeni ne prethodi neka druga vrsta legislativne intervencije organa država članica.

Regulative su obavezujuće u cjelini i obavezuju sve subjekte, počevši od organa država članica, pa
sve do fizičkih i pravnih lica. Iz njih se direktno izvode prava i obaveze za sve subjekte, bez ikakve
razlike.

Regulative se nalaze na samom vrhu hijerarhijske ljestvice, jer sadrže opšta pravila i
direktno se primjenjuju. One imaju najveću pravnu snagu i obavezuju sve, kako na
komunitarnom, tako i nivou država članica. Sve ostale odluke organa zajednica moraju biti u
skladu sa regulativama.

b) Direktive, odnosno uputstva12 (engleski: directive, francuski: directive, njemački:

Richtlinie), prema članu 249 Ugovora o osnivanju Evropske zajednice, opisuju cilj koji je
obavezan za države članice i rok za njihovo postizanje (uvođenje određene zabrane, promjena
standarda i slično), ali je u nadležnosti država da odaberu oblik i način postizanja tog cilja.
Direktive dolaze kao kompromis između potrebe za ujednačenim zakonodavstvom unutar
Zajednice i potrebe da se zadrži što veća raznolikost pravnih sistema država članica.

11
Više pokušaja da se ovakvim izrazima prevede naziv regulativa (kao posebna vrsta pravnog akta EU) nije dalo
rezultate. Jednostavno, takvi prevodi naziva ove vrste akta nijesu ušli u jezički život. Zbog toga su se autori Priručnika,
na osnovu potrebe da se koriste što transparentniji prevodi, opredijelili za termin „regulativa“ kao najbliži izvornom
terminu na engleskom jeziku.
12
I ovdje se autori Priručnika opredjeljuju za izraz koji je u praksi najčešće u upotrebi, s obzirom da je izraz „uputstvo“,
koji se često olako miješao sa ostalim uputstvima ili uputstvima za upotrebu nekih proizvoda, u suprotnosti sa važnošću
koju ima direktiva u evropskom pravnom poretku.
30
Direktive, dakle, ne obavezuju u cjelini, već samo u pogledu cilja, roka i rezultata koje treba postići.
Državama članicama se ostavlja sloboda u pogledu izbora sredstava, oblika i metoda za
izvršavanje obaveza koje proističu iz direktive. Pored toga, legislativna intervencija države članice
kod direktive ne samo da nije zabranjena nego je nužna i potrebna. Ovdje država mora donijeti
neki propis, npr. zakon ili uredbu, da bi sprovela direktivu. Bez toga se direktiva ne može
implementirati na nacionalnom planu.
Takođe, direktive nijesu upućene svim subjektima, već samo državama članicama. U načelu, one
su bez značaja za individualne subjekte, što znači da se fizička i pravna lica ne bi mogla pozvati na
direktive pred domaćim sudovima i drugim organima.

Direktive, dakle, obavezuju samo u pogledu cilja i rezultata. No, bez obzira na to, države nemaju
potpunu slobodu u sprovođenju direktiva. Prema stavu Evropskog suda pravde, one moraju da
izaberu onu mjeru, sredstvo ili formu implementacije koja treba da obezbijedi korisno dejstvo
direktive. Na primjer, država će morati da donese zakon, a ne podzakonski akt, ako je za izvršenje
direktive potrebno ukidanje ili izmjena postojećih zakona. U tom slučaju donošenje pravilnika ili
uputstva ne bi bilo dovoljno.

Takođe, države moraju da poštuju rok koji je dat u direktivi zbog istovremene i ujednačene
primjene komunitarnog prava u svim državama članicama. Njima se zabranjuje da uvode izuzetke i
odstupanja koja nijesu predviđena direktivom. Radi obezbjeđenja jednoobraznosti u primjeni,
nekad se donose toliko detaljne i precizne direktive da države članice gotovo da nemaju izbora.

c) Odluka (engleski: decision, francuski: décision, njemački: Entscheidung) pojedinačni je

administrativni akt koji obavezuje samo one kojima je upućen - države, pravna i fizička lica. Prema
pravnom dejstvu, odluke se mogu podijeliti na izvršne, upravne i kvazi sudske. Odluke, dakle,
nemaju opšti karakter. One obavezuju u cjelini i neposredno se primjenjuju. Regulišu konkretne
situacije i upućene su pojedinačnim subjektima, državama članicama ili fizičkim i pravnim licima.

Istina, treba imati u vidu da pravni akti organa EU nijesu uvijek i do kraja jasno razdvojeni po
nazivu, funkcijama i hijerarhijskom ustrojstvu. Zahvaljujući Sudu pravde i njegovim presudama,
došlo je do priličnog zamagljivanja i ublažavanja granice između regulativa i direktiva kad je riječ o
pravnom dejstvu. Naime, Sud je dopustio individualnim subjektima da štite i ona prava koja za njih
proističu iz direktiva, iako su one upućene samo članicama, a ne i pojedincima. Naravno, direktive
nemaju uvijek neposredno dejstvo kao što je to slučaj sa regulativama. To je moguće samo
izuzetno i pod određenim uslovima, od kojih je najvažniji da država članica kojoj je direktiva
upućena nije u određenom roku sprovela potrebne mjere. U tom slučaju pojedinci se mogu i pred
domaćim organima vlasti pozvati na prava iz direktive.

Neobavezujući pravni akti su:

a) Preporuka (engleski: recommendation, francuski: recommandation, njemački:
Empfehlung) i mišljenje (engleski: opinion, francuski: avis, njemački: Stellungnahme) su pravno
neobavezujući akti i više predstavljaju „korisne smjernice” Sudovi ih uzimaju u obzir u postupku
tumačenja i primjene domaćeg prava.
Pored toga, presude Evropskog suda pravde detaljnije razrađuju ideje zakonodavca i pomažu u
određivanju djelokruga i načina primjene propisa. Evropski sud pravde ima zadatak da nadgleda
sprovođenje komunitarnog prava, ima mogućnost da objašnjava i dopunjava osnivačke ugovore i
komunitarno pravo, odnosno da preciznije definiše pojedine aspekte komunitarnog prava. Praksa
Evropskog suda pravde definisala je prvenstvo komunitarnog prava nad nacionalnim. Pored
prvenstva komunitarnog prava, druga njegova odlika jeste princip neposredne primjenljivosti. Ovaj
princip odnosi se na mogućnost individualnih subjekata komunitarnog prava da zahtijevaju od
domaćeg suda da zaštiti njihova prava koja proističu neposredno iz ugovora ili drugih komunitarnih
akata.
31
 b) Ostali sekundarni pravni akti su pravila kojima se uređuje način rada organa EU,
uputstva, preporuke ili mišljenja jednog organa upućena drugom organu Unije, zatim odluke o
osnivanju raznih odbora i pomoćnih tijela, kao i statuti tih tijela i drugo.

2. POSTUPAK DONOŠENJA PRAVNIH AKATA EU

2.1. PRINCIPI PRI DONOŠENJU PRAVNIH AKATA

U stvaranju komunitarnog prava, tj. postupku donošenja odluka od predloga do konačne odluke,
bitna su dva principa kojima se rukovodi Unija: princip subsidijarnosti i princip
proporcionalnosti, koji su definisani članom 5 Ugovora o osnivanju Evropske zajednice.

Princip subsidijarnosti podrazumijeva da u oblastima podijeljene nadležnosti između Unije i

država članica Zajednica djeluje samo ako ciljeve i mjere predloženog djelovanja ne mogu u
zadovoljavajućoj mjeri - znači, bolje i efikasnije - ostvariti same države članice. Pri tome je
rukovodeći princip da se odluke donose što je moguće bliže samim građanima Unije. Da bi se ovaj
princip implementirao neophodno je da se radi o oblasti konkurentskih nadležnosti (znači o
pitanjima u kojima Unija dijeli nadležnost sa državama članicama) i da ovo pitanje nije već
regulisano propisima država članica.

Princip proporcionalnosti, odnosno primjerenosti, obezbjeđuje da Zajednica normativno ne

interveniše više nego što je potrebno za ostvarivanje njenih ciljeva i mjera. To znači da se aktima
organa Unije mogu sužavati, odnosno ograničavati prava građana Unije samo kada to ograničenje
služi legitimnom cilju i kada je to ograničenje proporcionalno cilju koji se njime želi postići.

Pored dva ključna principa koja karakterišu komunitarno pravo u različitim oblastima, još jedno
značajno načelo je i fleksibilnost. Ona omogućava bližu bilateralnu saradnju između država
članica, pod uslovom da se ta saradnja ostvaruje uz promociju ciljeva Unije i zaštite njenih
interesa, poštovanje principa utvrđenih osnivačkim ugovorima, nemogućnost postizanja ciljeva
postojećim mehanizmima Unije, obuhvatanje većine država članica, poštovanje komunitarnog
prava, poštovanje nadležnosti, prava i obaveza država koje nijesu obuhvaćene saradnjom i
otvorenost za kasnije učešće ostalih država članica.

2.2. POSTUPCI DONOŠENJA PRAVNIH AKATA

Pravni akti u EU donose se na specifičan način putem više razrađenih postupaka.

Postupak saodlučivanja danas je najznačajniji postupak donošenja pravnih akata u Uniji.

Postepeno je razvijan kroz revizije osnivačkih ugovora, obuhvatajući sve više područja djelovanja
Unije, čineći samu proceduru jednostavnijom i obezbjeđujući veći demokratski legitimitet odluka.
Prema ovom modelu, Savjet EU i Evropski parlament su ravnopravni partneri u zakonodavnom
procesu. Tako pravni akt može biti donesen samo ako se ovi akteri slažu po pitanju konačne
odluke.

Postupak savjetovanja zahtijeva mišljenje Parlamenta prije nego što Savjet EU donese odluku o
pravnom aktu koji predlaže Komisija. Međutim, ni Komisija niti Savjet EU nijesu obavezni da
prihvate izmjene koje se predlažu u mišljenju Parlamenta.

U oblastima odlučivanja koje karakteriše konsenzus, u donošenju odluka primjenjuje se postupak

pristanka Parlamenta. Ovaj postupak primjenjuje se kada Parlament ne učestvuje u zakonodavnoj
proceduri, ali je njegov naknadni pristanak uslov za stupanje na snagu određenog akta. Ovaj
postupak se primjenjuje u oblastima koje se odnose na organizaciju i ciljeve strukturnih i

32
kohezionih fondova, određene poslove Evropske centralne banke, zatim zaključivanje važnih
međunarodnih sporazuma sa trećim državama i postupak pristupanja novih država članica.

Postupak saradnje uveden je Jedinstvenim evropskim aktom 1987. godine, a proširen na više
oblasti Ugovorom iz Mastrihta 1992. godine. Međutim, ovaj trend promijenjen je Ugovorom iz
Amsterdama promovisanjem principa saodlučivanja. Zbog toga se metod saradnje primjenuje
samo u oblasti ekonomske i monetarne unije.

Osim ovih oblika, unutar pojedinih institucija postoji niz pravila u donošenju odluka kojima se
utvrđuju posebni oblici kvalifikovane većine kod odlučivanja.

IV. POSEBNA UPUTSTVA PRI KORIŠĆENJU AKATA EVROPSKE UNIJE

1. NAZIV PRAVNOG AKTA

Naziv pravnog akta sastoji se iz sljedećih djelova:

a) Vrste akta
b) Datuma akta
c) Predmeta akta
d) Informativnog dodatka

1.1. VRSTA AKTA

Regulative
1. Council Regulation No 29
2. Commission Regulation No 64
3. Council Regulation No 219/66/EEC
4. Commission Regulation No l31/64/EEC
5. Council Regulation (EEC) No 918/83
6. Commission Regulation (EEC) No 3020/77
7. Council Regulation (EC) No 314/2000
8. Commission Regulation (EC) No 1250/1999
9. Council Regulation (ECSC, EC, Euratom)
No 3163/94
10. Commission Regulation (Euratom) No
3137/74
11. Regulation (EC) No 1783/1999 of the
European Parliament and of the Council
12. Regulation (EC) No 2818/98 of the European
Central Bank
13. Financial regulation
Regulativa Savjeta br. 29
Regulativa Komisije br.64
Regulativa Savjeta br. 219/66/EEZ
Regulativa Komisije br. 131/64/EEZ
Regulativa Savjeta (EEZ) br. 918/83
Regulativa Komisije (EEZ) br. 3020 /77
Regulativa Savjeta (EZ) br. 314/2000
Regulativa Komisije (EZ) br. 1250/1999
Regulativa Savjeta (EZUČ, EZ, Euroatom) br.
3163/94
Regulativa Komisije (Euroatom) br. 3137/74
Regulativa Evropskog parlamenta i Savjeta
(EZ br. 1783/1999)
Regulativa Evropske centralne banke (EZ br.
2818/98 )
Finansijska regulativa

Direktive
1. Council Directive Direktiva Savjeta
2. Commission Directive Direktiva Komisije
3. Second Commission Directive Druga direktiva Komisije
4. Council Directive 92/12/EEC Direktiva Savjeta 92/12/EEZ
5. Commission Directive 91/356/EEC Direktiva Komisije 91/356/EEZ
6. Directive 98/34/EC of the European Parliament Direktiva Evropskog parlamenta i Savjeta
and of the Council 98/34/EZ
33
7. Council Directive 97/43/Euratom Direktiva Savjeta 97/43/Euroatom

Odluke
1. Decision No 22/66 Odluka br. 22/66
2. Commission decision No 2233/97/ECSC Odluka Komisije br. 2233/97/EZUČ
3. Decision No 818/95/EC of the European Odluka Evropskog parlamenta i Savjeta
Parliament and of the Council br. 818/95/EZ
4. Council Decision 1999/198/JHA Odluka Savjeta 1999/198/PUP
5. Decision of the representatives of the Odluka predstavnika vlada država
Governments of the Member States, meeting članica, koji zasijedaju u Savjetu (i
within the Council (and of the Commission) predstavnika Komisije)
6. Decision of the Council and of the representatives Odluka Savjeta i predstavnika vlada
of the Governments of the Member States, država članica, koji zasijedaju u Savjetu
meeting within the Council
7. Decision of XXX Odluka XXX 13

Preporuke
1. High Authority Recommendation No 1/64 Preporuka Visoke vlasti br. 1/64
2. Commission Recommendation No 245/78/ECSC Preporuka Komisije br. 245/78/EZUČ
3. Recommendation of XXX Preporuka XXX

Drugi akti
1. Common Strategy1999/66/CFSP of the Zajednička strategija Evropskog savjeta
European Council 1999/66/ ZSBP
2. Joint Action 2000/6/CFSP of the Council Zajednička akcija Savjeta 2000/6/ZSBP
3. Common Position 2000/45/CFSP of the Council Zajednički stav Savjeta 2000/45/ ZSBP
4. Common Position 1999/302/JHA of the Council Zajednički stav Savjeta 1999/302/PUP
5. Framework Decision 2000/105/JHA of the Okvirna odluka Savjeta 2000/105/PUP
Council
6 Act Akt
7. action programme akcioni program
8. communication/notice saopštenje
9. interinstitutional agreement međuinstitucional-ni sporazum
10. interpretative communication interpretativna izjava
11. Conclusions Zaključci
12. general programme opšti program
13. Green Paper Zelena knjiga
14. guideline(s) smjernica (-e)
15. Initiative Inicijativa
16. opinion mišljenje
17. Pact Pakt
18. priority programme program prioriteta
19. Report Izvještaj
20. Final Report Završni izvještaj
21. Resolution Rezolucija
22. statement izjava
23. White Paper Bijela knjiga
24. Declaration Deklaracija

13
XXX zamjenjuje naziv organa.
34
25. Corrigendum Ispravka
26. code of conduct kodeks ponašanja
27. Treaty Ugovor
28. Convention Konvencija
29. Agreement Sporazum
30. framework agreement okvirni sporazum
31. cooperation agreement sporazum o saradnji
32. Europe agreement Evropski sporazum
33. interim agreement privremeni sporazum
34. agreement in the form of an exchange of letters sporazum u obliku razmjene pisama/nota
35. Protocol Protokol
36. memorandum of understanding memorandum o razumijevanju
37. agreed minutes usaglašeni zapisnik

1. 2. DATUM DOKUMENTA
of 24 May 1978 od 24. maja 1978. godine

Izbjegavati da se u datumu mjesec piše brojem. U tekstu pravnih akata mjesec se piše slovima
(tim prije što se i u originalu piše slovima), u fusnotama prilikom pozivanja piše se brojem (kao i u
originalu).

1.3. PREDMET PRAVNOG AKTA

Kod prevoda naziva pravnog akta treba izbjegavati relativne rečenice i uvijek ih zamijeniti
odgovarajućim predlogom. Po pravilu to je predlog „o“, osim u slučaju propisa za sprovođenje
drugog propisa kada se koristi predlog „za“.

(Regulation) establishing the standard import values…

Treba prevesti:
Regulativa o utvrđivanju standardnih uvoznih vrijednosti ...

Directive ... concerning urban waste water treatment

Treba prevesti:
Direktiva ... o preradi komunalnih otpadnih voda
A NE:
Direktiva koja se odnosi na...

Primjeri za akte o izmjenama i dopunama, prestanku važenja i za sprovođenje drugih akata:

1. Directive A amending Directive B Direktiva A o izmjenama i dopunama
Direktive B
2. Directive A amending and consolidating Direktiva A o izmjenama i dopunama i o
Directive B utvrđivanju prečišćene verzije Direktive B
3. Directive A repealing Directive B Direktiva A o prestanku važenja Direktive B
4. Directive A amending Directive B and repealing Direktiva A o izmjenama i dopunama
Directive C Direktive B i o prestanku važenja Direktive
C
5. Directive A on .. and amending/repealing Direktiva A o….i o izmjenama i
Directive B dopunama /prestanku važenja Direktive B
6. Directive A implementing Directive B Direktiva A za sprovođenje Direktive B
7. Directive A adapting to technical progress Direktiva A o prilagođavanju Direktive B
Directive B tehničkom napretku
35
8. Directive A laying down provisions for
implementation of Directive B
9. Directive A laying down detailed rules for the
application / implementation of Directive B
10. Directive A amending and consolidating
Directive B
11. Council Directive XXX (amended and
consolidated)
Direktiva A za sprovođenje Direktive B
Direktiva A o utvrđivanju detaljnih pravila za
primjenu/sprovođenje Direktive B
Direktiva A o izmjenama i dopunama i
utvrđivanju prečišćene verzije Direktive B
Direktiva Savjeta XXX (izmijenjeno i
dopunjeno i prečišćeno)

1. Regulation A concerning the derogation(s) ... Regulativa A o odstupanju(ima) od

from Regulation B
2. Regulation A laying down derogations/measures
derogating from
3. Regulation A derogating /providing for a
derogation from Regulation B
4. Regulation A granting Portugal a derogation
from Regulation B
5. Regulation A derogating from and amending
Regulation B
Regulative B
Regulativa o odstupanjima/ mjerama koje
odstupaju od ...
Regulativa A o odstupanju od Regulative B
Regulativa A o odobravanju Portugalu da
odstupi od Regulative B
Regulativa A o odstupanju od i izmjenama i
dopunama Regulative B

Pravni osnov zajedničkih stavova i zajedničkih akcija

1. defined by the Council on the basis of Article X koji je definisao Savjet na osnovu člana X
of the Treaty on European Union Ugovora o Evropskoj uniji
2. adopted by the Council on the basis of Article X koji je donio Savjet na osnovu člana X
of the Treaty on European Union Ugovora o Evropskoj uniji

Akti koji se odnose na ugovore, sporazume i odluke mješovitih organa

1. on the conclusion (signature) of the agreement ...o zaključivanju (potpisivanju) sporazuma
(between the European Community and...) (između Evropske zajednice i ...)
2. ... and laying down provisions for its ...i o odredbama za njegovo sprovođenje...
implementation
3. approving the conclusion by the Commission of ...kojim se Komisiji odobrava da zaključi
the Agreement X sporazum X...
4. based on (drawn up on the basis of) Article K.3 ...(sačinjen) na osnovu člana K.3 (34)
(34) of the Treaty on European Union, on Ugovora o Evropskoj uniji o...
5. drawing up the Convention on izrada Konvencije o…
6. drawing up the Convention based on Article K.3 izrada Konvencije, na osnovu člana K.3 (34)
(34) of the Treaty on European Union, on Ugovora o Evropskoj uniji, o...
7. on the application of Decision / …o primjeni Odluke/Preporuke…
Recommendation

1.4. INFORMATIVNI DODATAK

Postoje četiri tipa informativnih dodataka:
a) Informacija o notifikaciji adresa
notified under document number C(1998) 3154 notifikovano kao dokument pod brojem
C(1998) 3154

b)Informacija od značaja za Evropski ekonomski prostor

Text with EEA relevance Tekst od značaja za EEP

36
c)Informacija o obaveznom jeziku teksta
Only the XXX text is authentic Autentičan je jedino tekst na XXX jeziku

d) Broj dokumenta, ukoliko nije naveden u dijelu I

1. 97/83/EC 97/83/EZ
2. 84/255/EEC 84/255/EEZ
3. 95/614/ECSC 95/614/EZUČ
4. 92/547/Euratom 92/547/Euroatom
5. 95/1/EC, Euratom, ECSC 95/1/EZ, Euroatom, EZUČ
6. 97/105/JHA 97/105/PUP
7. 99/12/CFSP 99/12/ ZSBP
8. ECB/1998/17 ECB / 1998/17
9. 93/C 225/04 93/C 225/04
10. COM(93) 299 final KOM(93) 299 konačni (konačni predlog
Komisije)
11. PE 220.895/fin. EP 220.89/ konačni (konačni predlog
Evropskog parlamenta)
12. ESC 236/94 ESK 236/94

e) Podaci o postupku
Adopted unanimously/with two abstentions/during Usvojeno jednoglasno/sa dva uzdržana/ na
the 337th session of 10 October1997 337. sjednici od 10. oktobra 1997. godine.

2. PREAMBULA

Preambula je sastavljena od:

- naziva organa koji donosi akt
- uvodnih izjava
- polazne osnove za donošenje akta
- donošenja

3. NAZIV ORGANA KOJI DONOSI AKT

1. The European Council Evropski savjet

2. The Council of the European Union Savjet Evropske unije
3. The Council of the European Communities Savjet evropskih zajednica
4. The Council of the European Economic Community Savjet Evropske ekonomske
zajednice
5. The Council of the European Atomic Energy Savjet Evropske zajednice za
Community atomsku energiju
6. The European Parliament Evropski parlament
7. The European Parliament and the Council of the Evropski parlament i Savjet Evropske
European Union unije
8. The Commission of the European Communities Komisija evropskih zajednica
9. The Commission of the European Economic Komisija Evropske ekonomske
Community zajednice
10. The Commission of the European Atomic Energy Komisija Evropske zajednice za
Community atomsku energiju
11. The Representatives of the Governments of the Predstavnici vlada država članica koji
Member States, meeting within the Council zasijedaju u Savjetu
37
12. The Governing Council of the European Central Bank
13. The General Council of the European Central Bank
14. The Board of Governors (of the European Investment
Bank)
15. The Court
16. The Court of Justice
17. The Court of First Instance
18. The Economic and Social Committee
19. The Committee of Regions
20. The Court of Auditors
21. The Management Board (of Europol)
22. The Supply Agency (of the European Atomic Energy
Community)
23. The Consultative Committee (of the European Coal
and Steel Community)
4. UVODNE IZJAVE
a) Moguća forma
Meeting in the composition of the heads of State or
Government
b) Uputstvo za primarno zakonodavstvo
1. Having regard to the Treaty XXX, and in particular
Article 28 thereof,
2. Having regard to the Treaty XXX, and in particular
Articles 121 and 122 thereof, in conjunction with
Article 300(1),
3. Having regard to the 1979 Act of accession, and in
particular Article 26(1) thereof,
4. Having regard to Article 29 of the Statute of the
European System of Central Banks and of the
European Central Bank (hereinafter referred to as
the “Statute”),
c) Uputstvo za sekundarno zakonodavstvo
Having regard to Regulation (Directive,
Decision…)XXX, and in particular Article 9 thereof,
Recalling Council Decision XXX...
d) Uputstvo za pripremni postupak
1. Having regard to the proposal from the
Commission,
2. Having regard to the proposal submitted by the
Commission after consultation with the Advisory
14
A ne “posebno”!
38
Upravni savjet Evropske centralne
banke
Generalni savjet Evropske centralne
banke
Savjet guvernera (Evropske
investicione banke)
Sud
Sud pravde
Prvostepeni sud
Ekonomski i socijalni komitet
Komitet regiona
Revizorski sud
Upravni odbor (Europola)
Agencija za nabavke (Evropske
zajednice za atomsku energiju)
Konsultativni odbor (Evropske
zajednice za ugalj i čelik)
U sastavu šefova država ili
vlada...
Imajući u vidu Ugovor XXX, a naročito14
član 28,
Imajući u vidu Ugovor XXX, a naročito čl.
121 i 122, u vezi sa članom 300 stavom
1,
Imajući u vidu Akt o pristupanju iz 1979.
godine, a naročito član 26 stav 1,
Imajući u vidu član 29 Statuta Evropskog
sistema centralnih banaka i Evropske
centralne banke (u daljem tekstu:
Statut),
Imajući u vidu Regulativu (Direktivu,
Odluku …) XXX, a naročito član 9,
Pozivajući se na Odluku XXX Savjeta,
Imajući u vidu predlog Komisije,
Imajući u vidu predlog Komisije podnesen
nakon konsultacija sa Savjetodavnim
 Committee set up by (provided for in) the above odborom osnovanim (predviđenim)
Regulation, navedenom regulativom,
3. Having regard to the proposal from the Imajući u vidu predlog Komisije podnesen
Commission submitted after consultation within nakon konsultacija Savjetodavnog odbora,
the Advisory Committee,
4. Having regard to the draft Regulation (Directive, Imajući u vidu Nacrt regulative (direktive,
Decision...) submitted by the Commission, odluke ...) koji je podnijela Komisija,
5. Having regard to the Recommendation of the Imajući u vidu Preporuku Komisije,
Commission,
6. Having regard to the Recommendation (of the Imajući u vidu Preporuku (Upravnog
Governing Council) of the European Central savjeta) Evropske centralne banke,
Bank,
7. Having regard to the request made by XXX Imajući u vidu zahtjev XXX,
8. Having obtained the agreement of the Member Po dobijanju saglasnosti država članica,
States,
9. In cooperation with the European Parliament, U saradnji sa Evropskim parlamentom,
10. Having regard to the opinion of the European Imajući u vidu mišljenje Evropskog
Parliament, parlamenta,
11. Having regard to the assent of the European Imajući u vidu saglasnost Evropskog
Parliament, parlamenta,
12. Having regard to the opinion of the Economic Imajući u vidu mišljenje Ekonomsko-
and Social Committee, socijalnog komiteta,
13. Having regard to the opinion of the Committee Imajući u vidu mišljenje Komiteta regiona,
of the Regions,
14. Having regard to the opinion of the Court of Imajući u vidu mišljenje Suda pravde,
Justice,
15. Having regard to the opinion of the Court of Imajući u vidu mišljenje Revizorskog suda,
Auditors,
16. Having regard to the opinion of the Monetary Imajući u vidu mišljenje Monetarnog
Committee, odbora,
17. Having regard to the opinion of the Economic Imajući u vidu mišljenje Ekonomsko-
and Financial Committee, finansijskog odbora,
18. Having regard to the Opinion of the Staff Imajući u vidu mišljenje Odbora za
Regulations Committee, sprovođenje Pravilnika o radu u
institucijama evropskih zajednica,
19. Acting in accordance with the procedure laid Postupajući u skladu sa postupkom iz
down in Article 252 (189c) of the Treaty, člana 252 (189c) Ugovora,
20. Acting in accordance with the procedure laid Postupajući u skladu sa postupkom iz
down in Article 251 (189b) of the Treaty, in the člana 251 (189b) Ugovora, a imajući u
light of the joint text vidu zajednički tekst koji je odobrio Odbor
approved by the Conciliation Committee on za usaglašavanje XXX,
XXX,
21. Acting in accordance with the voting rules laid Postupajući prema pravilima glasanja iz ...
down in...
22. Having regard to the contribution of the General Imajući u vidu doprinos Generalnog savjeta
Council of the European Central Bank provided Evropske centralne banke, u skladu sa
in accordance with Article 47.2 of the Statute, članom 47.2 Statuta,
23. Having consulted (After sonsultation of) the Nakon konsultacija sa Konsultativnim
Consultative Committee, odborom,
24. ...and with the (unanimous) assent of the ... i uz (jednoglasnu) saglasnost Savjeta,
Council,
39
25. In agreement with the Commission, U saglasnosti sa Komisijom,
26. Having taken into account XXX, Uzevši u obzir XXX,

5. POLAZNE OSNOVE ZA DONOŠENJE AKTA

Stari sistem za propise izdate do 1. juna 1999. godine

- uređuje se prema francuskoj verziji, uz određene izmjene prema engleskoj verziji, dok se
njemačka verzija razlikuje;
- tačke polaznih osnova počinju malim slovima, a završavaju se tačkom i zarezom, izuzev
posljednje tačke polaznih osnova koja se završava zarezom;
- pojedine rečenice u okviru tačke polaznih osnova odvajaju se tačkom i zarezom;
- tačke polaznih osnova numerišu se ako su numerisane u originalu.

Whereas AAA ; whereas BBB and S obzirom na to da AAA; s obzirom na to da BBB i s

whereas CCC ; whereas DDD; obzirom na to da CCC; s obzirom na to da DDD;

Novi sistem kod propisa koji važe od 1. juna 1999. godine

- polazne osnove počinju riječima: „s obzirom (na to)”, nakon čega slijede dvije tačke;
- tačke polaznih osnova počinju malim slovima, a završavaju se tačkom i zarezom, izuzev
posljednje tačke polaznih osnova koja se završava zarezom;
- pojedine rečenice u okviru tačke polaznih osnova odvajaju se tačkom i počinju velikim slovima;
- ne upotrebljavaju se uvodni izrazi;
- tačke polaznih osnova su numerisane.
Whereas S obzirom na to da:

Uobičajeni oblici polaznih osnova

1.
(Whereas) Adoption of this Directive constitutes the most appropriate means of attaining the
desired objectives; whereas this Directive is limited to the minimum necessary to 'attain these
objectives and does not go beyond what is needed for this purpose;
S obzirom na to da donošenje ove direktive predstavlja najprikladniji način za postizanje željenih
ciljeva; (da) se ova direktiva ograničava na minimum neophodan za postizanje ovih ciljeva i da ne
prevazilazi okvir potreban za tu svrhu;
2.
(Whereas) This Directive concerns the European Economic Area (EEA) and whereas the
procedure under Article 99 of the Agreement on the European Economic Area has been complied
with;
(S obzirom na to da) Ova direktiva odnosi se na Evropski ekonomski prostor (EEP), a da su
ispunjeni uslovi postupka iz člana 99 Sporazuma o Evropskom ekonomskom prostoru;

3.
(Whereas) The measures provided for in this Regulation (Directive) are in accordance with the
opinion of the XXX Committee,
(S obzirom na to da) Mjere predviđene ovom regulativom (direktivom) usklađene su sa mišljenjem
XXX odbora,
4.
(Whereas) The XXX Committee has not delivered an opinion within the time limit set by the
40
chairman,
(S obzirom na to da) XXX Komitet nije dao mišljenje u roku (koji je odredio predsjedavajući )
5.
(Whereas) The measures necessary for the implementation of this directive should be adopted in
accordance with Council Decision 1999/468/EC of 28 June 1999 laying down the procedures for
the exercise of implementing powers conferred on the Commision;
(S obzirom na to da) Mjere potrebne za sprovođenje ove direktive treba da budu utvrđene 15u
skladu sa Odlukom 1999/468/EZ Savjeta od 28. juna 1999. godine o postupcima za vršenje
ovlašćenja za sprovođenje prenijetih na Komisiju.
6.
(whereas) In accordance with Article(s) 12.1 and (Article) 14.3 of the Statute (of the European
System of Central Banks and of the European Central Bank), ECB guidelines form an integral part
of Community law,
(S obzirom na to da) U skladu sa čl. 12.1 i 14.3 Statuta (Evropskog sistema centralnih banaka i
Evropske centralne banke), smjernice ECB predstavljaju sastavni dio prava Zajednice,
7.
In agreement with the Commission
U saglasnosti sa Komisijom
8.
After Consulting the Commission
Nakon savjetovanja sa Komisijom

6. DONOŠENJE

1. Has (have) adopted this Regulation
2. Has adopted this Financial Regulation
3. Has (have) adopted this Directive
4. Has (have) adopted this Decision
5. Has (have) decided as follows
6. Has adopted this Common Strategy
(Joint Action, Common Position,
Framework Decision)
7. Hereby recommends (Member States)
8. Hereby invites the Commission to
9. Hereby adopts this Resolution
Has (have) agreed as follows
10. Have decided to conclude the following
agreement
11. Have agreed on following dispositions
Donio je (Donijeli su) ovu regulativu.
Donio je (Donijeli su) ovu finansijsku regulativu.
Donio je (Donijeli su) ovu direktivu.
Donio je (Donijeli su) ovu odluku.
Odlučio je (odlučili su)…
Donio je ovu zajedničku strategiju
(zajedničku akciju, zajednički stav, okvirnu
odluku).
Preporučuje (državama članicama)…
Poziva Komisiju da…
Donosi ovu rezoluciju
Saglasile su se o sljedećem:
Odlučili su da zaključe sljedeći sporazum:
Saglasili su se o sljedećim odredbama:

7. TEKST PRAVNOG AKTA

7.1. STRUKTURA TEKSTA

a) Osnovna struktura
Tekst dokumenta raščlanjuje se prema originalu, pri čemu se za pojedine dj elove upotrebljavaju
sljedeći nazivi:
1. Part Dio
2. Title Glava

15
Mjere se propisuju, utvrđuju, a ne usvajaju.
41
3. Subtitle Odjeljak
4. Chapter Poglavlje
5. Section Odsjek
6. Subsection Pododsjek
7. Article Član
8. sole article Jedini član
9. Point Tačka
10. Paragraph Stav
11. subparagraph Podstav
12. Indent Alineja
13. Subindent Podalineja
14. Phrase Rečenica

Ponekad se različiti izvorni termini prevode istom riječju, npr. point, item = tačka.

b) Posebni djelovi pravnih akata i njihova podjela

Propisi često imaju anekse
1. Annex Aneks
2. Annex I / Annex A Aneks I/ Aneks A
3. Annex B to / of Directive X Aneks B Direktive X

Forma aneksa slobodnija je od forme osnovnog teksta; upotrebljava se gorenavedena podjela, pri
čemu osnov raščlanjivanja nije član, već tačka.

Aneksi sadrže tekstove različite prirode, npr:

1. Apendix Dodatak
2. Apendix B2 to Annex B to Directive X Dodatak B2 uz Aneks B Direktive X
3. List Lista
4. Schedule Dodatak
5. Timetable Dinamika
6. Table Tabela
7. Correlation table Uporedna tabela

c) Kombinovana nomenklatura, Taric i harmonizovani sistem

Kombinovana nomenklatura i Taric se dijele na:

1. Section Odjeljak
2. (tariff) heading Tarifni broj
3. subheading Podbroj
4. CN/ Taric subheading, CN Taric podbroj

d) Statistička klasifikacija EZ (npr. NACE rev. 1, COICOP)

Statistička klasifikacija
Abecedni kod
1 Section Sektor
2 subsection Podsektor

1 2-digit level (division) Oblast

2 3-digit level (group) Grana
42
3 4-digit level Grupa
(class)
4 5-digit level Podgrupa
(sub-class)
(sub- class

7.2. NAZIVI ODREDBI

1. Aim Cilj
2. Scope/ Field of application Područje primjene
3. Definitions Značenje izraza
4. Subsidiary definitions Dopunska značenja izraza
5. Basic provisions Osnovne odredbe
6. General provisions Opšte odredbe
7. Miscellaneous provisions Ostale odredbe
8. Other provisions Ostale odredbe
9. Notification and reporting Notifikacija i izvještavanje
10. Technical adjustments Tehnička prilagođavanja
11. Advisory Committe Savjetodavni odbor
12. Advisory (Committee) procedure Savjetodavni postupak (postupak
Savjetodavnog odbora)
13. Management Committee Upravni odbor
14. Management (Committee) procedure Postupak Upravnog odbora
15. Regulatory Committee Regulatorni odbor
16. Regulatory (Committee) procedure Regulatorni postupak (Postupak Regulatornog
odbora)
17. Safeguard procedure Postupak zaštite
18. Liaison with the authorities of the Veza sa nadležnim organima država članica
Member States
19. Transitional provisions Prelazne odredbe
20. Final provisions Završne odredbe
21. Review Pregled, ocjena
22. Transposition Prenošenje
23. Implementing provisions Odredbe za sprovođenje
24. Entry into force Stupanje na snagu
25. Publication Objavljivanje
26. Addressees Adresati

7.3. ODREDBE KOJE SE ODNOSE NA KOMISIJU

1.
The Commission shall be assisted by a (advisory) (implementation) (management) (regulatory) committee
(of an advisory nature) composed of the representatives of the Member States and chaired by the
representative of the Commission.
Komisiji pomaže (savjetodavni) (za sprovođenje) (upravni) (regulatorni) odbor (koji ima savjetodavnu
ulogu), koji čine predstavnici država članica i kojim predsjedava predstavnik Komisije.
2.
The Commision shall be assisted by the XXX Comittee established by Decision YYY.
Komisiji pomaže XXX odbor, osnovan Odlukom YYY.
3.
A Committee XXX, hereinafter referred to as the „Committee", shall be set up, consisting of
representatives of the Member States and chaired by a representative of the Commission.
43
Osniva se XXX odbor (u daljem tekstu: Odbor) koji čine predstavnici država članica i kojim predsjedava
predstavnik Komisije
4.
The committee shall adopt its rules of procedure.
Odbor usvaja svoj poslovnik.
5.
Where the procedure laid down in this Article is to be followed, the chairman shall, (without delay), refer
the matter to the Commitee XXX (hereinafter called the ''Commitee'', either on his own initiative or the
request of the representative of a Member State.
U slučaju primjene postupka iz ovog člana, predsjedavajući (bez odlaganja) upućuje predmet Odboru XXX
(u daljem tekstu: Odbor) na svoju inicijativu ili na zahtjev predstavnika države članice.
6.
The representative of the Commission shall submit (to the committee) a draft of measures to be adopted.
Predstavnik Komisije dostavlja (Odboru) nacrt mjera koje treba utvrditi.
7.
The Committee shall deliver its opinion on such measures (on the draft) within a time limit which the
chairman may lay down (within a time limit set by the Chairman) according to the urgency of the matter, (if
necessary by taking a vote) (within a period of two months).
Odbor daje svoje mišljenje o tim mjerama (nacrtu) u roku koji odredi predsjedavajući, u zavisnosti od
hitnosti predmeta (ako je potrebno – i glasanjem) (u roku od dva mjeseca).
8.
The Committee shall deliver its opinion on such measures (on the draft) within a period of two months.
Komitet daje svoje mišljenje o tim mjerama (o nacrtu ) u roku od dva mjeseca.
9.
Opinions shall be adopted by a majority of XXX votes.
Mišljenja se usvajaju XXX većinom glasova.
10.
The opinion shall be delivered by the majority laid down in Article 148 (205) (2) of the Treaty in the case of
decisions which the Council is required to adopt on a proposal from the Commission.
U slučaju kada Savjet donosi odluku na predlog Komisije, mišljenje se usvaja većinom glasova
propisanom članom 148 (205) stavom 2 Ugovora
11.
Opinions shall be adopted by a majority of XXX votes, the votes of the Member States being weighted as
provided in Article 148 (2) of the Treaty
Mišljenja se usvajaju XXX većinom glasova, pri čemu se glasovi država članica odmjeravaju saglasno
članu 148 stavu 2 Ugovora
12.
(Within the Committee) The votes of (the representatives of) the Member States within the committee shall
be weighted in the manner set out in that Article (as provided in Article 148 (2) of the Treaty).
Prilikom glasanja u Odboru glasovi (predstavnika) država članica odmjeravaju se na način iz tog člana (iz
člana xxx) (na način utvrđen članom 148 stavom 2 Ugovora)
13.
The Chairman shall not vote.
Predsjedavajući ne učestvuje u glasanju.
14.
The opinion shall be recorded in the minutes; each Member State shall have the right to ask to have its
position recorded in the minutes.
Mišljenje se unosi u zapisnik; svaka država članica ima pravo da zatraži da se njen stav unese u zapisnik.
15.

44
The Commission shall take the utmost account of the opinion delivered by the committee.
Komisija u najvećoj mogućoj mjeri uzima u obzir mišljenje Odbora.
16.
It shall inform the committee of the manner in which its opinion has been taken into account.
Ona obavještava Odbor o tome kako je njegovo mišljenje uzeto u obzir.
17.
The Commission shall adopt measures which shall apply immediately.
Komisija utvrđuje mjere koje se primjenjuju odmah.
18.
The Commission shall adopt the measures envisaged (and shall implement them immediately) if they are
in accordance with the opinion of the committee.
Komisija utvrđuje predviđene mjere (i odmah ih sprovodi) ukoliko su one u skladu sa mišljenjem Odbora.
19.
However, if these measures are not in accordance with the opinion of the Committee, they shall forthwith
be communicated by the Commission to the Council.
Međutim, ako ove mjere nijesu u skladu sa mišljenjem Odbora, Komisija odmah obavještava Savjet.
20.
If measures envisaged are not in accordance with the opinion of the Committee, or if no opinion is
delivered, the Commission shall, without delay, submit to the Council a proposal relating to the measures
to be taken.
Ako predviđene mjere nijesu u skladu sa mišljenjem Komiteta ili ako mišljenje nije dato, Komisija – bez
odlaganja – podnosi Savjetu predlog o mjerama koje treba preduzeti.
21.
In that event the Commission may defer application of the measures which it has adopted for not more
than one month from the date of such communication.
U tom slučaju, Komisija može odložiti primjenu mjera koje je utvrdila, ali ne duže od mjesec dana od dana
dostavljanja saopštenja.
22.
The Council, acting by a qualified majority, may take a different decision within the time limit (referred to in
the previous paragraph) (of one month).
Savjet može, kvalifikovanom većinom glasova, donijeti drugačiju odluku u utvrđenom roku (iz stava xxx)
(od jednog mjeseca).
23.
The Commission shall (may) defer application of the measures which it has decided for a period to be laid
down in each act adopted by the Council (basic instrument), but which may in no case exceed three
months from the date of communication.
Komisija odlaže (može odložiti) primjenu mjera koje je utvrdila na period koji se utvrđuje u svakom aktu
Savjeta posebno, a koji ne može biti duži od tri mjeseca od dana dostavljanja saopštenja.

24.
The Council shall act by a qualified majority.
Savjet odlučuje kvalifikovanom većinom glasova.
25.
If, on the expiry of a period to be laid down in each act to be adopted by the Council under this paragraph
but which may in no case exceed three months from the date of referral to the Council, the Council has
not acted, the proposed measures shall be adopted by the Commission, (save where the Council has
decided against the said measures by a simple majority).
Ako po isteku perioda koji se utvrđuje posebno u svakom aktu koji donosi Savjet u skladu sa ovim stavom,
a koji ne može biti duži od tri mjeseca od dana upućivanja Savjetu - Savjet ne postupi, predložene mjere

45
utvrđuje Komisija (osim u slučaju kada je Savjet odluku protiv navedenih mjera usvojio prostom većinom
glasova).
26.
If the Council has not adopted any measures within XXX of the date on which the matter is referred to it,
the Commission shall adopt the proposed measures and shall implement them immediately unless the
Council has voted against the measures by a simple majority.
Ako Savjet ne utvrdi mjere u roku od XXX od dana kad mu je predmet upućen, Komisija utvrđuje
predložene mjere i odmah ih sprovodi, osim ako Savjet nije glasao protiv tih mjera prostom većinom
glasova.
27.
If the measures envisaged are not in accordance with the opinion of the committee, or if no opinion is
delivered, the Commission shall, without delay, submit to the Council a proposal relating to the measures
to be taken and shall inform the European Parliament.
Ako predviđene mjere nijesu u skladu sa mišljenjem Odbora ili ako mišljenje nije dato, Komisija bez
odlaganja podnosi Savjetu predlog o mjerama koje treba preduzeti i obavještava Evropski parlament.
28.
If the European Parliament considers that a proposal submitted by the Commission pursuant to a basic
instrument adopted in accordance with the procedure laid down in Article 251 of the Treaty exceeds the
implementing powers provided for in that basic instrument, it shall inform the Council of its position.
Evropski parlament o svom stavu obavještava Savjet ako smatra da predlog koji je podnijela Komisija, u
skladu sa nekim osnovnim instrumentom usvojenim u skladu sa postupkom iz člana 251 Ugovora,
prevazilazi ovlašćenja za sprovođenje predviđena tim osnovnim instrumentom
29.
The Council may, where appropriate in view of any such position, act by qualified majority on the proposal,
within a period to be laid down in each basic instrument but which shall in no case exceed three months
from the date of referral to the Council.
Savjet može, kada je to potrebno radi takvog stava, kvalifikovanom većinom glasova odlučivati o
predlogu, u roku utvrđenom u svakom osnovnom instrumentu posebno, a koji ne može biti duži od tri
mjeseca od dana upućivanja Savjetu.
30.
If within that period the Council has indicated by qualified majority that it opposes the proposal, the
Commission shall re-examine it. It may submit an amended proposal to the Council, re-submit its proposal
or present a legislative proposal on the basis of the Treaty.
Ako se u tom roku Savjet kvalifikovanom većinom glasova izjasni protiv predloga, Komisija će predlog
preispitati. Komisija može podnijeti Savjetu izmijenjeni i dopunjeni predlog, ponovo podnijeti svoj predlog
ili podnijeti novi predlog pravnog akta na osnovu Ugovora.
31.
If on the expiry of that period the Council has neither adopted the proposed implementing act nor
indicated its opposition to the proposal for implementing measures, the proposed implementing act shall
be adopted by the Commission.
Ukoliko po isteku tog roka Savjet ne usvoji predloženi akt za sprovođenje, niti se izjasni protiv predloženih
mjera za sprovođenje, predloženi akt za sprovođenje donosi Komisija.
32.
The Commission shall notify the Council and the Member States of any decision regarding safeguard
measures.
Komisija obavještava Savjet i države članice o svakoj odluci o zaštitnim mjerama .
33.
(It may be stipulated that) Before adopting this decision the Commission shall consult the Member States
in accordance with procedures to be determined in each case.
(Može biti predviđeno da) Komisija prije donošenja ove odluke konsultuje države članice, u skladu sa
46
postupcima koji se utvrđuju za svaki slučaj posebno.
34.
Any Member State may refer the Commission's decision to the Council within a time limit to be determined
in the act (within the basic instrument) in question.
Svaka država članica može odluku Komisije uputiti Savjetu u roku koji se utvrđuje u predmetnom aktu
(osnovnom instrumentu).
35.
The Council, acting by a qualified majority, may take a different decision within a time limit to be
determined in the act (in the basic instrument) in question.
Savjet, kvalifikovanom većinom glasova, može donijeti drugačiju odluku u roku koji se utvrđuje u
predmetnom aktu (osnovnom instrumentu).
36.
The Council, acting by a qualified majority, may confirm, amend or revoke the decision adopted by the
Commission.
Savjet, kvalifikovanom većinom glasova, može potvrditi, izmijeniti i dopuniti ili ukinuti odluku koju je
donijela Komisija.
37.
If the Council has not taken a decision within a time limit to be determined in the act in question, the
decision of the Commission is deemed to be revoked.
Ako Savjet ne donese odluku u roku utvrđenom predmetnim aktom, odluka Komisije smatra se ukinutom.
38.
Alternatively, it may be stipulated in the basic instrument that the Council, acting by qualified majority, may
confirm, amend or revoke the decision adopted by the Commission and that, if the Council has not taken a
decision within the above mentioned time-limit, the decision of the Commission is deemed to be revoked.
Isto tako*, osnovnim instrumentom može se propisati da Savjet može, kvalifikovanom većinom glasova,
potvrditi, izmijeniti i dopuniti ili ukinuti odluku koju je donijela Komisija i da se odluka Komisije smatra
ukinutom ako Savjet ne donese odluku u utvrđenom roku16.
39.
Where reference is made to this paragraph, Articles XXX and XXX of Decision 1999/468/EC shall apply,
having regard to the provisions of Article 8 thereof.
Kada se upućuje na ovaj stav, primjenjuju se čl. XXX i XXX Odluke 1999/468/EZ, a imajući (pri tome) u
vidu odredbe člana 8 te odluke.
40.
The period laid down in Article XXX (XXX) of Decision 1999/468/EC shall be set at three months.
Rok iz člana XXX stav XXX Odluke 1999/468/EZ određuje se na tri mjeseca.

8. NAČIN IZMJENE PRAVNIH AKATA

Načini na koje se formulišu izmjene pravnih akata često se razlikuju u pojedinim jezicima i nijesu
ujednačeni, naročito ako je riječ o dokumentima različite starosti. Zbog toga, prilikom njihovog
prevođenja treba prije svega imati u vidu smisao, a naročitotreba poštovati pravila formulacije koja
važe u jeziku cilju. Najčešće formulacije kojih prevodioci treba strogo da se pridržavaju nalaze se u
ovom poglavlju Priručnika.

Izrazi kojima se mijenja ili prestaje da važi pravni akt

1. Regulation(Directive, Decision...)XXX is hereby Regulativa (Direktiva, Odluka ...) XXX

*
U normativi nemamo takođe.
16
U utvrđenom roku, ne može gore navedenom roku.
47
 amended as follows: mijenja se i glasi:
2. Regulation ( Directive, Decision...)XXX is hereby Regulativa (Direktiva, Odluka...) prestaje da
repealed. važi.
3. The following Regulations and Directives are hereby Prestaju da važe sljedeće regulative i
repealed: direktive:
4. Directive XXX shall cease to have effect/ to apply on Direktiva XXX prestaje da važi / da se
31 December 1992 primjenjuje od 31. decembra 1992. g.
5. Council recommendation XXX shall cease to have Preporuka Savjeta XXX prestaje da važi
effect as from the date on which this Directive is danom primjene ove direktive u državama
applied by the Member States. članicama.
6. Regulation XXX shall be repealed with effect from the Regulativa XXX prestaje da važi danom
date of entry into force of this regulation. stupanja na snagu ove regulative.
7. Regulation XXX shall be repealed with retroactive Regulativa XXX prestaje da važi sa
effect from 1 January 1995. retroaktivnim dejstvom od 1. januara 1995.g.

References made to the repealed Directive shall be
construed( shall read) ( shall be understood) as (being
made) to this Directive ( and should be read in
accordance with the correlation table set out in Annex).
Pozivanja na direktivu koja prestaje da važi
tumače se (glase) (podrazumijevaju se) kao
pozivanja na ovu direktivu (i tumače se u
skladu sa uporednom tabelom koja se nalazi
u Aneksu).

Izrazi kojima se navode izmjene djelova pravnih akata

a) Izmjena u cjelini
Kao uvod za izmjenu dijela pravnog akta u cjelini koristi
se mijenja) mijenja se i glasi:
1. Article 3 is amended/reworded as follows:
paragraph 1 is replaced by the following:
paragraphs 2 and 3 become paragraphs 3 and 4;
Annex 1 to Directive XXX, is hereby amended in
2. accordance with the Annex to this Directive.
se opšta formula: (Naziv odredbe koja
Član 3 mijenja se i glasi:
(a) stav 1 zamjenjuje se ...
(b) st. 2 i 3 postaju st. 3 i 4.
Aneks I uz Direktivu XXX mijenja se u
skladu sa aneksom uz ovu direktivu.

b) Brisanje odredaba
Brisanje (repealing, deleting) odredbe koja se ne zamjenjuje drugom izražava se formulacijom:
“(Naziv odredbe koja je predmet izmjene) briše se.“

Ukoliko je u pitanju samo dio jedne odredbe koristi se formulacija:

«U (naziv odredbe koja je predmet izmjene) (naziv dijela odredbe na koju se izmjena odnosi
ili riječ „...“ odn. riječi: „...“) briše(u) se.»

Za eventualnu renumeraciju – v. dio „Dopuna“.

1. Articles 141, 142 and 143 (of Regulation XXX)
are hereby repealed.
2. Article 6 of Directive XXX shall be repealed as
from 1 January 1993.
3. Articles 7 and 11 are (hereby) deleted
4. in Article 13(2), point (c) shall be deleted
5. in point (a) of Article 83, ,,in accordance with
Čl. 141, 142 i 143 (Regulative XXX) brišu
se.
Član 6 Direktive XXX prestaje da važi od 1.
januara 1993. godine
Čl. 7 i 11 brišu se.
U članu 13 stavu 2 tačka c briše se…
U članu 83 tački a riječi: „u skladu sa

48
 Article 66”shall be deleted članom 66“ brišu se.
6. Article 6 shall be deleted and Article 7 shall Član 6 briše se a član 7 postaje član 6.
become Article 6.

c) Djelimična izmjena
Djelimična izmjena odredbe izražava se formulacijom:
… (Odredba koja je predmet zamjene) mijenja se i glasi: „ … “.

Izuzetak su riječi, brojevi i iznosi kada se upotrebljava formulacija:

Riječ (riječi:) „ … “ (riječ(i) koja(e) se mijenja(ju) u odgovarajućem padežu) zamjenjuje(u) se
riječju (riječima:) „ … “ (nove riječi u odgovarajućem padežu).17

Broj „ … “ (broj koji se mijenja) zamjenjuje se brojem „ … “ (novi broj).

Iznos „ … “ (iznos koji se mijenja) zamjenjuje se iznosom „ … “ (novi iznos).

Brojevi i iznosi, isto kao i riječi koje se mijenjaju, stavljaju se pod navodnike.
Ukoliko se neki izraz mijenja u čitavom tekstu akta, a više puta se ponavlja, koristi se sljedeća
formulacija:

U … (naziv akta ili dijela akta koji se mijenja) riječ(riječi:) „ … “ zamjenjuje(u) se riječju
(riječima:) „ … “ u odgovarajućem padežu.
.
1. Article 47 shall be replaced by the following: Član 47 mijenja se i glasi:
2. Article 56(2) shall be replaced by the following: U članu 56 stav 2 mijenja se i glasi:
3. in article 2 (b) and (f) are replaced by the U članu 2 tač. b i d mjenjaju se i glase:
following:
4. the fïrst subparagraph of Article 118a(2) shall U članu 118a stavu 2 podstav 1 mijenja se i
be replaced by the following: glasi:
5. the final part of point 5 shall be replaced by the Završni dio tačke 5 mijenja se i glasi:
following:
6. the fïrst indent of point 7 shall be replaced by U tački 7 alineja 1 mijenja se i glasi:
the following:
7. item 4.2.1.1 shall be amended to Tačka 4.2.1.1. mijenja se i glasi:
read:
8. the title of Chapter 4 shall be replaced by the Naziv Poglavlja 4 mijenja se i glasi:
following:
9. in Article 55,”43” shall be replaced by “42” U članu 55 broj „43“ zamjenjuje se brojem
„42“.
10. in paragraph 1 , “ECU 105”is replaced by U stavu 1 iznos „105 ekija” zamjenjuje se
“ECU 95 “ iznosom „95 ekija”.
11. the following shall be substituted for paragraph U stavu 12 tačka c mijenja se i glasi:
12 (c)
12. the introductory sentence in Article 10(1) is U članu 10 stavu 1 uvodna rečenica mijenja
hereby amended as follows: se i glasi:
13. The reference to Articles 129 and Pozivanje na čl. 129 i 130 zamjenjuje se
130 shall be replaced by a reference to Articles pozivanjem na čl. 198d i 198e.
198d and 198e

17
Riječi pod navodnicima treba staviti u odgovarajući padež, zavisno od teksta koji se mijenja.
Treba, dakle, uz prevod konsultovati i tekst akta koji se mijenja.
49
d) Dopuna
1. Dodavanje nove odredbe:
Poslije (prethodne odredbe) dodaje se novi/a (nova odredba, eventualno sa brojem) koji/a glasi:
„...”.
Poslije (prethodne odredbe) dodaje/u se novi/e (nove odredbe) koji/e glase: „...”.

U (naziv cijele odredbe) dodaje se novi/a (nova odredba) koji/a glasi: „...”.
U (naziv cijele odredbe) dodaju se novi/e (nove odredbe) koje glase: „...” i navodi se tekst dodate
(dodatih) odredbe/aba.

Dopuna je često praćena renumeracijom:

Dosadašnji/e (odredbe numerisane starim brojevima) postaju (odredbe renumerisane novim

brojevima).

Uvodna rečenica mora jasno upućivati na koji dio odredbe se odnosi (član, stav, riječi...). Ukoliko u
originalnoj rečenici ne postoji odgovarajući izraz (npr. engleski tekst sadrži samo the following ili
the following text), potrebno je taj izraz u prevodu dopuniti prema stvarnom smislu i prema
kontekstu, tj. prema prirodi umetnute odredbe.

The following se prevodi kao riječ/riječi/broj i sl..

1. the following shall be inserted:
2. the following Article (87a) shall be inserted:
3. in Article 15 (2), there is inserted the following
(new) point (g):
4. after the words “XXX", there are inserted the words
“YYY"
5. a new point 5 shall be added, worded as follows:
6. after point 4 a new point shall be added, worded as
follows:
7. Articles 8, 8a, 8b and 8c shall become respectively
Articles 7, 7a, 7b and 7c.
8. In Article 92(3) the present point (d) shall become
(e).
9. items ,,2.1.2.2, 2.1.2.3, and 2.1.2.4" are
„2.1.2.1,2.1.2.2 and 2.1.2.3" respectively
10. the second subparagraph of Article 144 shall
be supplemented by the following sentence:
11. the second subparagraph of Article 144 shall
be supplemented by the following sentences:
12. paragraph 17 shall be renumbered 22, and the
following shall be added thereto:
13. in Article 31(1), „of 1994" shall be added at the end
of the first indent
14. the following shall be added to point (r):
15. The Annex shall become Annex I and the following
point shall be added to paragraph 1:
16. Annexes II and III attached hereto shall be added
Dodaju se riječi:
Dodaje se član (87a) koji glasi:
U članu 15 stavu 2 dodaje se (nova)
tačka g.
Poslije riječi: «XXX» dodaju se riječi:
«YYY».
Dodaje se nova tačka 5 koja glasi:
Poslije tačke 4 dodaje se nova tačka
koja glasi:
Čl. 8, 8a, 8b i 8c postaju čl. 7, 7a, 7b i
7c.
U članu 92 stavu 3 tačka d postaje
tačka e.
Tač. 2.1.2.2, 2.1.2.3 i 2.1.2.4 postaju
tač. 2.1.2.1, 2.1.2.2. i 2.1.2.3.
U članu 144 podstavu 2 dodaje se
rečenica:
Na kraju člana 144 podstava 2 dodaju
se rečenice:
U dosadašnjem stavu 17, koji postaje
stav 22, dodaju se riječi:
U članu 31 stavu 1 na kraju alineje 1
dodaju se riječi: „iz 1994“.
U tački r dodaju se riječi:
Aneks postaje Aneks I, a stavu 1 dodaje
se tačka:
Aneksi II i III uz ovu direktivu dodaju se

50
 to Directive 00/000/EEC. Direktivi 00/000/EEZ.

9. POZIVANJE18

Pri prevođenju pozivanja naročitu pažnju treba posvetiti nazivima dokumenata i podjeli teksta.

a) Pozivanje na akt Zajednice

Puni nazivi osnivačkih ugovora Zajednice i Unije pišu se velikim početnim slovom prve riječi u
nazivu. Kratko označavanaje the Treaty / le traité / der Vertrag, koje se pojavljuje u kontinuiranom
tekstu kod pozivanja na odgovarajući ugovor, na crnogorski jezik prevodi se kao Ugovor i piše
velikim početnim slovom.
1. Directive A as amended by Directive B Direktiva A izmijenjena i dopunjena
Direktivom B,
2. Directive A as last amended by Directive B Direktiva A, kako je posljednji put
izmijenjena i dopunjena Direktivom B,
3. Directive X and amendments (thereof / thereto / Direktiva X i (njene) izmjene i dopune
to it) Directive X and subsequent Direktive X i odredbe o naknadnim
provisions amending it izmjenama i dopunama,

Ukoliko je citiran cio naziv propisa, radi bolje preglednosti dobro je da se odvoji zarezom od izraza
“glasi” ili “posljednji put izmijenjen”.

b) Pozivanje na djelove akata i pojedinih odredaba Zajednice

Na naziv i na preambulu obično se poziva riječima:
1. Title Naziv
2. title of Directive XXX naziv Direktive XXX
3. citation citat
4. first and second citations prvi i drugi citat
5. recital uvodna izjava
6. twenty-fifth recital uvodna izjava 25
7. recitals l1 and 12 uvodne izjave 11 i 12
8. recitals 9 to 13 uvodne izjave 9 do 13
9. the recitals / the statement of the reasons of the uvodne izjave / razlozi za donošenje
Regulation XXX Regulative XXX

Za pozivanje na pojedine odredbe važe sledeća pravila:

Odredba, odnosno odredbe na koje se upućuje označavaju se navođenjem oznaka cjelina
od većih ka manjim. Ako želimo da uputimo samo na jednu tačku onda će upućivanje na
određenu tačku nekog člana glasiti npr. u članu 33 stavu 5 tački f.

Ako se navodi više cjelina iste vrste na koje se upućuje onda se skraćuje naziv te cjeline i to na
sljedeći način:
- Treba pisati čl. 2 i 3, a ne članovi 2 i 3!
- Treba pisati st. 2 i 3, a ne stavovi 2 i 3!
- Treba pisati podst. 2 i 3, a ne podstavovi 2 i 3!
- Treba pisati tač. a i b, a ne tačke a i b!
- Treba pisati al. 2 i 3, a ne alineje 2 i 3!
18
Bolje nego „upućivanje“.
51
Međutim, kad se upućuje na više većih cjelina iste vrste kao što su poglavlja, glave, djelovi itd.
nema skraćivanja, npr. poglavlja 2 i 3.

Primjenom istih ovih pravila primjeri za „složenije“ upućivanje bi glasili:

- Član 100 st. 2 i 3, stav 5 tač. 7 i 8...
- Čl. 1, 2, 3, 45, član 48 stav 1 tač. 3, 4 i 5, čl. 58, 62, 73 ...

Ako upućujemo na pojedine rečenice u pojedinoj cjelini važi isti princip (npr. u članu 3 stavu 2
podstavu 5 u prvoj rečenici...).
Ako se upućuje na jednu cjelinu prema prethodno navedenim pravilima ni slučajno ne treba
odvajati cjeline zarezom. Npr. pravilno je član 3 stav 5 tačka 9, a nikako ne treba pisati član 3, stav
5, tačka 9.

Svi izrazi koji upućuju pišu se u odgovarajućem gramatičkom obliku kao npr. u članu 3 stavu 5
podstavu 5.

U izvornim tekstovima, naročito starijim, upućivanja često počinju riječju «odredba» (provisions –
dispositions – Bestimmungen). Često je to nepotrebno pa se preporučuje da se izostavi, ukoliko
nije bliže određena.

1. article 2 član 2
2. article 2 (1) član 2 stav 1
3. article 2 (a) član 2 tačka a
4. article 2 (1) (a) član 2 stav 1 tačka a
5. article 2(1) (a) (i) član 2 stav 1 tačka a podtačka i
6. article 2a član 2a
7 article 2 (2) and (3) član 2 st. 2 i 3
8. articles 2 (2) and 3 član 2 stav 2 i član 3
9. articles 2 and 4 čl. 2 i 4
10. articles 2 to 5 čl. 2 do 5
11. paragraphs 1, 2, 3, 4 and 6 st. 1, 2, 3, 4 i 6
12. the first and second indents of the first subparagraph of član 5 stav 1 podstav 1 al. 1 i 2
Article 5 (1) of Regulation (EEC) No 1837/80 Regulative (EEZ ) br. 1837/80
13. in the third subparagraph of Article 2 (1) u članu 2 stavu 1 podstavu 3,
14. in the first and second sentences of the first U članu 7 stavu 1 podstavu 1 u
subparagraph of Article 7 (1) prvoj i drugoj rečenici,

Ukoliko se upućuje na odredbe određenog pravnog propisa ili nekog njegovog samostalnog dijela
(aneks, protokol), naziv tog propisa ili njegovog dijela dodaje se poslije upućivanja na konkretnu
odredbu (nezavisno od redosljeda originala).

1. Article 189b of the Treaty Član 189b Ugovora

2. Annex I point 21.1 Aneks I tačka 21.1
3. Chapter 1 of Directive X Annex B Poglavlje 1 Aneksa B Direktive X

…as referred to in Annex I, Chapter V (4) to this ... u vezi sa tačkom 4 Poglavlja V Aneksa I ove
Regulation regulative…

c) Upućivanje pomoću riječi ovaj (član, direktiva...) i navedeni

52
Upućivanje na tekst ili na dio teksta (član, stav, aneks, direktiva, regulativa...) koji se nalazi u istom
tekstu u kome se vrši upućivanje, obično u obliku:

“this Directive”, - prevodi se samo onda kad bi moglo doći do zamjene. Tada se upotrebljava
zamjenica ova (ova regulativa i slično).

Upućivanje na tekst ili na dio teksta koji se nalazi u drugom tekstu, a ne u onom u kome se vrši
upućivanje, obično u obliku:

“that /the said/the above mentioned Directive”, prevodi se pomoću riječi: navedeni ili taj:
navedena regulativa, ta regulativa i slično.
d) Upućivanje u fusnotama
1. OJ L 300, 19.11.1994, p. 86.
2. OJ 35, 19.4.1964, p. 753/64.
3. OJ C 139, 5.6.1989, pp. 23 and 31.
4. See page 23 in this Official Journal
5. OJ C 84, 28.3.1991, p. 9 and amendment
forwarded on 13 December 1991.
6. OJ C 284, 12.11.1990, p. 80, and Decision
of 12.2.1992 (not yet published in the Official 12.2.1992 (još nije objavljena u Službenom
Journal).
7. Opinion submitted/delivered on 12 December Mišljenje dostavljeno/dato 12. decembra
1975 (not yet published in the Official
Journal).
8. Assent of 29.1.1998.
9. Opinion of the European Parliament of 18
December 1997 (OJ C 14, 19.1.1998),
Council Common Position of 9 March 1998
(OJ C 135, 30.4.1998, p. 7) and Decision of
the European Parliament of 30 April 1998
(OJ C 152, 18.5.1998), Council Decision of
19 May 1998.
10. OJ L 281, 1.11.1975, p. 1. , Regulation last
amended by Regulation (EEC) No 3653/90
(OJ No L 362, 27.12.1990, p. 28).
11. OJ L 316, 31.10.1992, p.19. Directive as
amended by Directive 94/74/EC (OJ No L
365, 31.12.1994, p. 46).
12. OJ L 181, 4.7.1986,p. 16, as subsequently
amended
Sl. list L 300, 19.11.1994, str. 86.
Sl. list 35, 19.4.1964, str. 753/64.
Sl. list C 139, 5.6.1989, str. 23 i 31.
V.19 str. 23 ovog Službenog lista.
Sl. list C 84, 28.3.1991, str. 9 i izmjene i
dopune dostavljene 13. decembra 1991.
godine
Sl. list C 284, 12.11.1990, str. 80 i Odluka od
listu).
1975. godine (još nije objavljeno u
Službenom listu).
Saglasnost od 29.1.1998. godine
Mišljenje Evropskog parlamenta od 18.
decembra 1997. godine (Sl. list C 14,
19.1.1998), Zajednički stav Savjeta od 9.
marta 1998. godine (Sl. list C 135, 30.4.1998,
str. 7) i Odluka Evropskog parlamenta od 30.
aprila 1998. godine (Sl. list C 152,18.5.1998),
Odluka Savjeta od 19. maja 1998. godine.
Sl. list L 281, 1.11.1975, str. 1. Regulativa,
zadnji put izmijenjena i dopunjena
Regulativom (EEZ) br. 3653/90 (Sl. list L 362,
27.12.1990, str. 28).
Sl. list L 316, 31.10.1992, str.19. Direktiva
izmijenjena i dopunjena Direktivom 94/74/EZ
(Sl. list L 365, 31.12.1994, str. 46).
Sl. list L 181, 4.7.1986, str. 16, sa naknadnim
izmjenama i dopunama.

10. NABRAJANJE I DEFINICIJE

a) Nabrajanje

* Interpunkcija u uvodnom tekstu

19
See je najbolje prevoditi sa v. a ne sa vidi, pogledaj i sl.
53
Dvije tačke su obavezne ako je početak niza formalno obilježen najavnim riječima (ovi, sljedeći i
slično):
«Od poreza se oslobađa sljedeća roba:»

Kada nema formalnog obilježja početka niza, dvije tačke ne treba pisati ako tekst ispred nabrajanja
ne čini posebnu sintaksičku cjelinu, te se u govoru nastavlja daljim kazivanjem. Niz se tada uklapa
u rečenicu kao njen normalni nastavak, pa je znak ispred njega suvišan:

«Organ odgovoran za kontrolu

- ima pravo da zahtijeva pristup (...);
- može da zahtijeva (...);
- može izabrati probni uzorak (...).»

* Interpunkcija pri nabrajanju

Djelovi nabrajanja završavaju se:

- zarezom, ako nabrajanja nijesu u vidu rečenice;
- tačkom i zarezom ili zarezom, ako bar neki djelovi nabrajanja predstavljaju cijele rečenice ili
rečenične cjeline.

Ako se nabrajanje sastoji od više rečenica, pri njihovom odvajanju može se koristiti tačka i zarez
ili tačka.

Ako je nabrajanje na kraju rečenične cjeline, na kraju nabrajanja stavlja se tačka.

Primjer 1.
«Norme kvaliteta utvrđuju se za:
- rezano cvijeće i pupoljke za bukete za dekoraciju, svježe, broj 06.03 A zajedničke carinske
tarife;
- lišće, listove, grane i druge djelove bilja, svježe, broj 06.04 A II zajedničke carinske tarife.»

Primjer 2.
«Ako pravnim propisima Zajednice nije uređeno drugačije, na obalsku plovidbu odnose se pravni i
administrativni propisi koji važe u državi domaćinu za:
- tarife i uslove prema kojima su zaključeni ugovori o transportu;
- mase i dimenzije drumskih vozila;
- uslove za transport određenih kategorija robe, naročito opasne robe, kvarljivih prehrambenih
proizvoda, živih životinja itd;
- vrijeme vožnje i odmora;
- porez na dodatu vrijednost za transportne usluge i na ovu oblast usluga navedenih u prilogu 1
ove direktive, odnosi se član 2 stav 1 tačka a Regulative Savjeta 77/388/EEZ.»

* Nabrajanje na početku pasusa

Ako poslije nabrajanja slijedi kraj rečenice, potrebno je ovaj završetak premjestiti u poseban pasus
na početku, na primjer:

Where U slučaju da
( a ) ... (a) ...
( b) ... (b) ...
( c ) ... (c) ...

54
the consumer shall have the right to potrošač ima pravo da traži primjenu odgovarajućeg
pursue remedies against the grantor of pravnog lijeka protiv davaoca kredita.
credit.

b) Značenje izraza
Značenje izraza piše se u obliku nabrajanja i za njih važe gorenavedena pravila. Definisani izrazi
ne stavljaju se pod navodnike i ne pišu se velikim slovom u početnoj riječi. U određenim
slučajevima, naravno prema pravopisu, definisani izraz treba pisati velikim slovom (ako je u pitanju
lično ime, naziv pravnog lica, naziv dokumenta itd.)

Standardna uvodna formulacija je:

Za svrhe ove direktive podrazumijeva se da je:

- vozilo - svako vozilo sa motorom sa unutrašnjim sagorijevanjem, namijenjeno drumskom
saobraćaju, sa karoserijom ili bez nje, sa najmanje četiri točka i maksimalnom brzinom od 250
km/h;
- tip motora sa unutrašnjim sagorijevanjem - motor sa unutrašnjim sagorijevanjem kome
može biti dodijeljena homologizacija samostalne tehničke cjeline, prema članu 9a Direktive
70/156/EEZ.

11. ZAVRŠNE ODREDBE

a) Odredbe za sprovođenje regulativa, odluka i okvirnih odluka

1. Member States shall bring into force (adopt) Države članice dužne su da usvoje zakone i
the laws regulations and administrative druge propise potrebne za usklađivanje sa
provisions necessary to comply with this ovom direktivom ... (najkasnije) do 1. marta
Directive before (not later than) 1 March 1997 1997....od 1. marta 1997. godine....u roku od
... as from 1 March 1997. ... within 24 months 24 mjeseca od stupanja na snagu
of its entry into force /adoption / notification. /donošenja/ notifikacije.
2. Member States shall take Države članice preduzimaju mjere potrebne
Measures necessary to comply... za usklađivanje ...
3. Member States shall amend their national Države članice mijenjaju i dopunjavaju
provisions to comply… domaće propise kako bi sprovele...
4. The Commission shall inform the Komisija o tome obavještava ostale države
other Member States thereof. članice.
5. Member States shall (after consulting the Države članice (nakon savjetovanja sa
Commission), adopt and publish the laws, Komisijom) donose i objavljuju zakone i druge
regulations and administrative provisions propise potrebne za sprovođenje ove
necessary to comply with this Directive by 1 direktive najkasnije do 1. marta 1997. godine.
March 1997 at the latest.
6. Not later than 1 March 1996 Najkasnije do 1. marta 1996. godine države
Member States shall adopt and publish the članice usvajaju i objavljuju propise potrebne
provisions necessary to comply with this za sprovođenje ove direktive do 1. marta
Directive not later than 1 March 1997. ??? 1997. godine.
7. They shall (forthwith) inform One o tome (odmah) obavještavaju Komisiju.
the Commission thereof.
8. They shall apply these measures from (not One primjenjuju ove mjere od (najkasnije do)
later than) 1st January 1997. 1. januara 1997. godine.
9. They shall apply these measures 18 months One primjenjuju ove mjere po isteku 18
after the date of the entry into force of this mjeseci od dana stupanja na snagu ove
55
 Directive.
10. When Member States adopt these
provisions, they shall contain a reference to
this Directive or be accompanied by such
reference on the occasion of their official
publication.
11. The methods of making such a reference
shall be laid down by the Member States.
12. Member States shall communicate
to the Commission the text of the (main)
provisions of national law, whether laws,
regulations or administrative provisions,
which they adopt in the field covered by this
Directive.
13. (As soon as this Directive has entered into
force / been notified,) Member States shall
also inform the Commission, in sufficient time
for it to its comments of any draft (major)
laws, regulations or administrative provisions
which they intend to adopt in the field
covered by this Directive.
14. Member States shall immediately inform the
Commission of the measures taken pursuant
to this Directive.
15. The Member States shall notify the
Commission and the other Member States of
the provisions under which they make use of
the authorization granted in Article 1.
16. The Commission shall publish (in the Official
Journal of the European Communities) and
keep up to date...
17. The Member States and the Commission
shall cooperate closely to ensure that this
Decision is complied with.
18. The Member States shall, in close
cooperation with the Commission, take all
necessary measures to ensure that this
Decision is applied.
19. The Member States (and the Commission)
shall take all measures necessary for the
implementation of this Decision.
20. Member States shall take the necessary
measures to comply with the provisions of
this Framework Decision by 1 April 2001.
21. Member States shall transmit to the General
Secretariat of the Council, the Commission of
the European Communities and,.. (the
European Central Bank) the text of the
provisions transposing into their national law
the obligations imposed on them under this
56
direktive.
Kada države članice usvoje ove propise, ti
propisi sadržaće pozivanje na ovu direktivu ili
se pozivanje na ovu direktivu navodi prilikom
njihovog službenog objavljivanja.
Načine takvog pozivanja utvrđuju države
članice.
Države članice Komisiji dostavljaju tekst
(glavnih) odredaba domaćeg prava, bilo da
su to zakoni ili drugi propisi, koje donesu u
oblasti na koju se odnosi ova direktiva.
Čim ova direktiva stupi na snagu / se izvrši
notifikacija, države članice o tome
obavještavaju Komisiju, ostavljajući joj
dovoljno vremena da dostavi svoje primjedbe
na nacrte svih (značajnih) zakona i drugih
propisa koje namjeravaju da usvoje u oblasti
na koju se odnosi ova direktiva.
Države članice odmah obavještavaju Komisiju
o mjerama preduzetim na osnovu ove
direktive.
Države članice upućuju notifikaciju Komisiji i
drugim državama članicama o odredbama na
osnovu kojih one primjenjuju ovlašćenje
propisano članom 1.
Komisija objavljuje (u Službenom listu
evropskih zajednica) i ažurira ...
Države članice i Komisija tijesno sarađuju
kako bi obezbijedile usklađenost sa ovom
odlukom.
Države članice, u tijesnoj saradnji sa
Komisijom, preduzimaju sve potrebne mjere
da se obezbijedi primjena ove odluke.
Države članice (i Komisija) preduzimaju sve
potrebne mjere za sprovođenje ove odluke.
Države članice preduzimaju sve potrebne
mjere da se obezbijedi usklađenost sa
odredbama ove okvirne odluke do 1. aprila
2001. godine.
Države članice dostavljaju Generalnom
sekretarijatu Savjeta, Komisiji evropskih
zajednica i ... (Evropskoj centralnoj banci)
tekst odredaba kojima obaveze sadržane u
ovoj okvirnoj odluci prenose u svoje domaće
zakonodavstvo.
 Framework Decision.
22. On the basis of this information, the Council
will, by 1 April 2003 at the latest, assess
the extent to which Member States have
complied with this Framework Decision.
23. An evaluation, notably also of the practical
application of the provisions of this
Framework Decision, shall be carried out by
1 January 2002 at the latest.
b) Odredbe o izvještajima i provjerama
1. The Commission shall submit to the Council,
within six years from the date of notification of this
Directive, a report on...
2. The Commission shall submit, on a yearly basis,
a progress report on the implementation of... to
the European Parliament and the Council.
3. (Not less frequently than) Every three years, and
for the first time not later than 31 December 2000,
the Council, acting on the basis of a report and,
where appropriate, a proposal from the
Commission, shall examine XXX and, acting
unanimously after consulting the European
Parliament, shall adopt the necessary measures.
4. The report by the Commission and the
examination by the Council shall take into account
the proper functioning of the internal market and
the wider objectives of the Treaty.
5. Not later than 31 December 1993 the
Commission shall present to the Council a
progress report on the implementation of this
Directive and shall, where appropriate, submit
proposals...
6. Member States shall communicate to the
Commission, every two years, a report on the
application of the system introduced.
c) Odredbe koje se odnose na akte zajedničkih organa u okviru sporazuma sa trećim zemljama
1. Decision No 2/88 of the EEC-XY Joint Committee
shall apply in the Community.
2. The measures provided for in Recommendation No Mjere propisane Preporukom Savjeta
... of the ACP-EC Council of Ministers XXX shall
apply in the Community.
3. The text of the recommendation is attached to this
Decision.
4. The ACP States, the Member States and the
Community shall be bound, each to the extent to
which it is concerned, to take the measures
20
XY odnosi se obično na neku državu, grupu država i sl.
57
Na osnovu ove informacije, Savjet će
najkasnije do 1. aprila 2003. godine
procijeniti u kojoj mjeri države članice
postupaju po ovoj okvirnoj odluci.
Ocjena, a naročito i praktične primjene
odredaba ove okvirne odluke, sprovešće se
najkasnije do 1. januara 2002. godine.
Komisija u roku od šest godina od dana
notifikacije ove direktive podnosi Savjetu
izvještaj o ...
Komisija jednom godišnje dostavlja
Evropskom parlamentu i Savjetu izvještaj
o napretku u sprovođenju ....
(Najmanje) svake tri godine, a prvi put
najkasnije do 31. decembra 2000. godine,
Savjet, postupajući po izvještaju, a u
datom slučaju po predlogu Komisije,
razmatra XXX i jednoglasno – nakon
savjetovanja sa Evropskim parlamentom –
utvrđuje neophodne mjere.
U izvještaju Komisije i prilikom
razmatranja u Savjetu vodiće se računa o
neometanom funkcionisanju unutrašnjeg
tržišta i širim ciljevima Ugovora.
Najkasnije do 31. decembra 1993. godine,
Komisija dostavlja Savjetu izvještaj o
napretku u sprovođenju ove direktive, a
(po potrebi) podnosi i predloge ...
Države članice svake dvije godine
dostavljaju Komisiji izvještaje o primjeni
uvedenog sistema.
Odluka br. 2/88 Zajedničkog komiteta
EEZ i XY20 primjenjuje se u Zajednici.
ministara AKP- EZ XXX br. ...
primjenjuju se u Zajednici.
Tekst preporuke dat je u prilogu ove
odluke.
Zemlje AKP, države članice i Zajednica
dužne su da, u mjeri u kojoj se to na njih
odnosi, preduzmu mjere neophodne za
 necessary to implement this Decision.
d) Odredbe koje se odnose na ugovore i sporazume
1. The Community shall be represented in XXX
set up by Article 5 of the Agreement by the
Commission assisted by representatives of
the Member States.
2. The Agreement XXX (between the
Community and...) are hereby approved on
behalf on the (European) Community
3. ...between the Community, of the one part,
and A, of the other art...
4. ...and (together with) the protocols and
declarations annexed thereto
5. ...and the declarations attached to the Final
Act...
6. ...and the exchange of letters relating
hereto...
7. The text of the Agreement is attached to this
Regulation.
8. The text of the acts referred to in the first
paragraph are attached to this Decision.
9. The President of the Council is hereby
authorized to designate the person(s)
empowered to sign the Agreement in order to
bind the Community.
10. The President of the Council shall, on behalf
of the Community, give the notification
provided for in Article A of the Agreement.
11. The President of the Council shall
deposit the acts as provided for in Article X of
the Agreement.
12. The President of the Council shall take the
measures necessary for the exchange of
instruments provided for in Article X of the
Agreement.
e) Odredbe koje se odnose na važenje i stupanje propisa na snagu
1. This Regulation (Directive, Decision, Joint Action, Ova regulativa (direktiva, odluka,
Framework Decision) shall enter into force on 9
January 1998.
2. This Regulation shall enter into force on the day
of its publication in the Official Journal of the
European Communities.
3. This Regulation shall enter into force on the day
following that of its publication in the Official
Journal of the European Communities.
4. This Regulation shall enter into force on the third Ova regulativa stupa na snagu trećeg
day following its publication in the Official
Journal of the European Communities.
5. It shall apply as from 1 January 1982 (until 1
58
sprovođenje ove odluke.
Komisija će, uz podršku predstavnika država
članica, zastupati Zajednicu u XXX, kako je
utvrđeno članom 5 Sporazuma.
U ime (Evropske) Zajednice, odobrava se
Sporazum XXX (između Zajednice i ...)
... između Zajednice, s jedne strane i A, s
druge strane ...
... zajedno sa priloženim protokolima i
deklaracijama...
...i deklaracijama priloženim uz Završni
akt ...
... i razmjena pisama/nota u vezi sa njom ...
Tekst Sporazuma dat je u prilogu ove
regulative.
Tekst akata iz stava 1 dat je u prilogu ove
odluke.
Ovim se ovlašćuje predsjednik Savjeta da
odredi lice(a) koje(a) će biti opunomoćeno(a)
da potpiše(u) Sporazum kojim se obavezuje
39 Zajednica.
Predsjednik Savjeta u ime Zajednice upućuje
notifikaciju predviđenu članom A Sporazuma.
Predsjednik Savjeta deponuje akte kako je
predviđeno članom X Sporazuma.
Predsjednik Savjeta preduzima mjere
neophodne za razmjenu instrumenata, kako
je predviđeno članom X Sporazuma.
zajednička akcija, okvirna odluka) stupa
na snagu 9. januara 1998. godine.
Ova regulativa stupa na snagu danom
objavljivanja u Službenom listu evropskih
zajednica.
Ova regulativa stupa na snagu sljedećeg
dana od dana objavljivanja u Službenom
listu evropskih zajednica.
dana od dana objavljivanja u Službenom
listu evropskih zajednica.
Primjenjuje se od 1. januara 1982. godine
 January 1987).
6. It shall apply from 1 January 1982 until 1 January
1987.
7. It shall expire on 31 September 1995.
8. It shall apply until 31 December 1992.
9. It shall apply from 1 July 1989 with the exception
of Articles 15 and 16 which shall be applied as
from the entry into force of this Regulation.
10. It shall apply from 1 July 1995, with the
exception of Articles 1, 2 and 3, which shall apply
immediately.
11. It shall apply from the first day of the month
following its entry into force.
12. However, Member States may, after consulting
the Commission, postpone the application of
Article 5 until 31 December 1986.
13. Regulation A shall cease to have effect when this
Regulation enters into force.
14. This decision shall enter into force on the third
day following its publication in the Official Journal
of the European Communities.
15. This Decision shall take effect (enters into force)
on the day following its adoption
16. This Decision shall apply from 15 October 2000.
17. This Common Strategy shall apply from 10 June
2000.
18. It may be prolonged, reviewed and, if necessary,
adapted by the European Council on the
recommendation of the Council.
19. This Common Position shall take effect on 1 July
1998.
(do 1. januara 1987. godine).
Primjenjuje se od 1. januara 1982. godine
do 1. januara 1987. godine.
Prestaje da važi 31. septembra 1995.
godine.
Primjenjuje se do 31. decembra 1992.
godine.
Primjenjuje se od 1. jula 1989. godine,
osim čl. 15 i 16, koji se primjenjuju od
dana stupanja na snagu ove regulative.
Primjenjuje se od 1. jula 1995. godine,
osim čl. 1, 2 i 3, koji se primjenjuju
odmah.
Primjenjuje se od prvog dana sljedećeg
mjeseca od stupanja na snagu.
Međutim države članice mogu, nakon
savjetovanja sa Komisijom, odložiti
primjenu člana 5 do 31. decembra 1986.
godine.
Stupanjem na snagu ove regulative
prestaje da važi Regulativa A.
Ova odluka stupa na snagu trećeg dana
od dana objavljivanja u Službenom listu
evropskih zajednica.
Ova odluka stupa na snagu sljedećeg
dana od dana donošenja.
Ova odluka primjenjuje se od 15. oktobra
2000. godine.
Ova zajednička strategija primjenjuje se
od 10. juna 2000. godine.
Evropski savjet, na preporuku Savjeta,
može je produžiti, preispitati i, ako je to
potrebno, prilagoditi.
Ovaj zajednički stav važi od 1. jula 1998.
godine.

f) Odredbe koje se odnose na objavljivanje (odredbe koje se odnose na važenje i stupanje na

snagu)
This Decision (Common Strategy, Joint Action, Ova odluka (zajednička strategija, zajednička
Common Position) shall be published in the akcija, zajednički stav) objavljuje se u
Official Journal. Službenom listu.

g) Objavljivanje
Izraz publish/publication - prevodi se kao objavljuje/objavljivanje a ne publikuje/publikovanje.
Direktive, regulative, odluke, preporuke i ostali akti se objavljuju.

h) Završne rečenice direktiva i regulativa

1. This Regulation (Decision) shall be Ova regulativa (odluka) obavezujuća je u cjelini i
binding in its entirety and directly neposredno se primjenjuje u svim državama
applicable in all Member States. članicama.
2. This Directive (Decision) is addressed to Ova direktiva (odluka) odnosi se na sve države
59
 the Member States. članice.
3. This Directive (Decision) is addressed to Ova direktiva (odluka) odnosi se na Ujedinjeno
the United Kingdom Kraljevstvo.

12. DATIRANJE I POTPISI

12.1. Datiranje
1. Done at Brussels (Luxembourg, Frankfurt am
Main), 12 October 1992.
2. This Decision was considered and adopted by
the High Authority at its meeting on 25 June
1954.
Sačinjeno u Briselu (Luksemburgu,
Frankfurtu na Majni) 12. oktobra 1992.
godine.
Ovu odluku razmatrala je i usvojila Visoka
vlast na sjednici održanoj 25. juna 1954.
godine.

12.2. Potpisi
a) Institucija u čije ime se potpisuje akt
1. For the Council Za Savjet
2. For the Commission Za Komisiju
3. For the European Parliament Za Evropski parlament
4. For the High Authority Za Visoku vlast
5. On behalf of the Governing Council of ECB U ime Upravnog savjeta ECB
6. For and on behalf of the General Council Za Generalni savjet i u njegovo ime
7. For and on behalf of the Governing Council Za Upravni savjet i u njegovo ime
8. For the Government Za Vladu
9. For the ACP- E(E)C Council of Ministers Za Savjet ministara AKP – E(E)Z
10. By the ACP-E(E)C Committee of Ambassadors Komitet ambasadora AKP-E(E)Z
11. For the Association Council Za Savjet za pridruživanje
12. For the Cooperation Council Za Savjet za saradnju
13. For the (EEA) Joint Committee Za Zajednički komitet (EEP)

b) Ime potpisanog lica (prema originalu; ženska prezimena se ne mijenjaju)

c) Funkcija lica potpisnika

1. The President Predsjednik
2. The Vice-President Potpredsjednik
3. Member of the Commission Član Komisije
4. The President of the ECB Predsjednik ECB

13. UPOTREBA SKRAĆENICA I SKRAĆENIH IZRAZA

Kako crnogorski jezik nema toliku sklonost ka formiranju i korišćenju skraćenica kao engleski, kada
se u tekstu na engleskom jeziku pojavljuju skraćenice preporučuje se sljedeći pristup: ukoliko nije
nužno, ne koristiti skraćenicu već puni naziv kroz čitav tekst prevoda. Ukoliko je moguće skratiti
naziv na način koji je više u duhu našeg jezika, tj. koristiti prvu riječ iz naziva (npr. Agencija za
prestrukturiranje privrede i strana ulaganja – u daljem tekstu: Agencija). Ukoliko je, pak, iz nekog
razloga neizbježno koristiti skraćenice, pri prvom pominjanju termina (naziva institucije, konvencije,
ugovora, udruženja i sl.) u prevodu treba upotrijebiti prevod punog naziva. Nakon prevoda punog
naziva u zagradu se stavlja skraćenica koja će se koristiti (služeći se pri tom listom akronima iz
ovog priručnika), te puni naziv na engleskom jeziku, ukoliko je skraćenica nastala skraćivanjem
engleskog naziva.
60
1. SME (SMEs) MSP (mala i srednja preduzeća)
2. MEP (MEPs) — (poslanici Evropskog parlamenta)
3. NCB (NCBs) NCB (Nacionalna centralna banka)
4. CIS ZND (Zajednica Nezavisnih Država21)

Takozvane legislativne skraćenice služe za zamjenu konstrukcija od više riječi - jednom ili sa
nekoliko riječi, zbog potrebe njihovog pominjanja u daljem tekstu. Skraćeni oblik treba formulisati
onako kako je navedeno dolje (mala/velika slova, zagrade, navodnici):
Treba voditi računa da se u našem jeziku prilikom skraćivanja skraćeni oblik u zagradama ne
stavlja pod navodnike kao u engleskom jeziku.

1. signatories of the Treaty on the non-proliferation of potpisnice Ugovora o neširenju

nuclear weapons, hereinafter referred to as ,,the nuklearnog oružja (u daljem tekstu:
Treaty’’ Ugovor)
2. public access to documents of the Committee of the pristup građana dokumentima Komiteta
Regions (hereinafter „the Committee") regiona (u daljem tekstu: Komitet)

14. VALUTA

1. unit of account obračunska jedinica

2. European unit of account (EUA) evropska obračunska jedinica (EUA)
3. European Currency Unit (ECU/ecu) evropska novčana jedinica (eki)
4. euro (EUR) euro (EUR)

15. LATINSKI IZRAZI U ENGLESKOM JEZIKU

Latinski izrazi koji se pojavljuju u engleskim tekstovima uvijek se naglašavaju kurzivom. Pri
prevodu takvi izrazi obično se zamjenjuju crnogorskim ekvivalentima, bez upotrebe kurziva.
Pojedini latinski izrazi, koji su uobičajeni i u drugim jezicima, u principu se ne prevode sem
nekoliko izuzetaka npr. ad hoc i modus vivendi. Navodimo primjere nekih uobičajenih latinskih
izraza i mogućih ekvivalenata u našem jeziku.

ex officio po službenoj dužnosti

bona fide u dobroj vjeri
a posteriori aposteriori
a priori apriori
mutatis mutandis mutatis mutandis/shodno
de jure de jure
de facto de facto
ad hoc ad hoc
modus vivendi modus vivendi
pro rata pro rata
i.e. (id est) tj. (to jest)
e.g. (exempli gratia) npr. (na primjer)
i.a. (inter alia) između ostalog

21
bivšeg SSSR-a
61
V. TEHNIČKA I PRAVOPISNA PRAKTIČNA UPUTSTVA
1. PRAVOPISNA PRAVILA
Analizom i obradom prevoda u ovoj oblasti, ali i šire, može se uočiti da se neke pravopisne i
gramatičke greške češće ponavljaju. Nije nam, naravno, cilj da ovim priručnikom rješavamo jezičke
nedoumice, te se njima nećemo baviti. Mnogih se pravopisnih i gramatičkih pravila nećemo
doticati, svjesni da je proces standardizacije crnogorskog jezika još u toku. Ovdje ćemo, stoga,
navesti samo neke najčešće greške i dati jezičke savjete kako se one mogu izbjeći.

a) Upotreba velikog i malog slova

U crnogorskom jeziku, za razliku od engleskog, velikim početnim slovom piše se samo prva riječ
imena ustanova, naziva propisa, zakona i dokumenata, a od ostalih riječi velikim se slovom pišu
samo one koje su i same vlastita imena:

npr. Methodological Guide for EU Regulation Impact Assessment

ali: Metodološki priručnik za procjenu učinaka propisa Evropske unije

npr. Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju

ali: Stabilisation and Association Agreement

nikako: Evropska Unija, već Evropska unija!!!

ali naravno: Savjet Evrope, a ne Savjet evrope!!!

U crnogorskom jeziku opšte imenice pišu se malim slovom, dok se u engleskom one često pišu
velikim slovima:
npr:
- Member States - države članice
- Stabilisation and Association Process - proces stabilizacije i pridruživanja
- Article - član

b) Pisanje brojeva
Decimalni brojevi u engleskom jeziku odvajaju se tačkom, a u crnogorskom jeziku zarezom. Kod
pisanja cijelih brojeva u engleskom jeziku se ispred svake treće cifre (s desna nalijevo) piše zarez,
a u crnogorskom stoji tačka. Posebnu pažnju treba posvetiti pisanju brojeva, jer pogrešno napisan
zarez ili tačka mogu dovesti do potpuno drugačije vrijednosti broja:

5.8 per cent - 5,8 posto

10,781.9 – 10.781,9

c) Pravopisni znakovi
Pravopisne znakove treba koristiti prema pravopisnim pravilima jezika cilja, tj. crnogorskog jezika.
U engleskom se često upotrebljava zarez, što svakako olakšava razumijevanje dugačkih rečenica,
ali se mjesto zareza ne može doslovno preslikavati u prevođenju.
62
Iako se u potpunosti treba pridržavati strukture izvornog teksta, ponekad je neophodno u prevodu
rečenicu koja je preduga prekinuti i sljedeću smislenu cjelinu nastaviti iza tačke-zareza. Ne
preporučuje se umetanje nove rečenice jer to remeti broj rečenica, npr. u nekom članu, pa u tom
slučaju pozivanje na neku od njih može biti pogrešno.

Treba razlikovati crtu i crticu kao što se razlikuju u ovom tekstu.

d) Pasiv
U engleskim pravnim tekstovima pasiv se često koristi, dok je u crnogorskom jeziku mnogo
prirodnije koristiti aktivnu rečenicu.
npr.
NE: prevod je prihvaćen od institucija EU;
DA: prevod prihvataju institucije EU.

e) Shall
Kako je već i ranije istaknuto u ovom priručniku, upotreba modalnog glagola shall karakteristična je
za pravne tekstove pisane na engleskom jeziku. Ovdje se ne radi o futuru, već o izricanju obaveze,
gdje se pomoću shall jasno kazuje da se radi o obavezujućoj odredbi. U crnogorskom jeziku se za
izricanje obaveze koristi prezent i stoga shall u najvećem broju slučajeva treba i prevoditi
prezentom:
it shall apply from - primjenjuje se od

f) Red riječi
U engleskom je red riječi manje slobodan nego u crnogorskom jeziku. Ograničenja u redu riječi u
crnogorskom odnose se na položaj enklitika. One se najčešće stavljaju iza prve naglašene cjeline,
npr.
NE: ova regulativa se primjenjuje...
DA: ova regulativa primjenjuje se...

g) Nizanje imenica
U engleskom jeziku često se niže i po nekoliko imenica zaredom. U prevodu na crnogorski taj
problem treba riješiti pridjevom, genitivom, predložnim izrazom ili odnosnom rečenicom:
npr.
community co-insurance contracts - ugovori o saosiguranju na nivou Zajednice

U tako nastalim imenskim grupama prisvojni genitiv treba zamijeniti prisvojnim pridjevom, ako se
time ne mijenja značenje:
npr.
NE: Sud revizora
DA: Revizorski sud
ALI: pravo mora ( law of the sea)
NE: morsko pravo (što je pogrešno)
DRUGO: pomorsko pravo (maritime law)

h) Akronimi
Akronimi u engleskom jeziku stoje ispred imenice, dok u crnogorskom mogu stajati ispred imenice
bez crtice i sa crticom ili iza imenice:
npr.
CARDS programme - program CARDS, a ne: CARDS program

63
nije dobro: EU propisi, EU Komisija, treba: propisi EU, Komisija EU

i) Nominalizacija
U crnogorskom jeziku sve češće se (vjerovatno usljed interferencije engleskog jezika) umjesto
glagolskih konstrukcija koriste nominalne. Prednost treba dati glagolskom iskazu:
NE: ova je regulativa primjenjiva...
DA: ova regulativa primjenjuje se...

j) Internacionalizmi
Načelno, domaća riječ ima prednost pred internacionalizmima,
npr.
(in)direktno - (ne)posredno
implementacija – sprovođenje

Pri zamjeni treba biti izuzetno oprezan jer je značenje često određeno kontekstom. Posebno treba
obratiti pažnju na tzv. “lažne prijatelje” (false friends), tj. kad internacionalizam u crnogorskom ima
drugačije značenje nego u engleskom jeziku:
npr.
eventually nije eventualno, već konačno, na kraju;
actual nije aktuelno već stvarno (dok je aktuelno - topical)

64
VI. OBRASCI AKATA EVROPSKE UNIJE
I. ACTS OF THE COUNCIL
1. REGULATIONS
1.1. Regulations (general)

COUNCIL REGULATION (…) No…/…

of.............
................................................

THE COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION,

[Having regard to the Treaty ..................... , [and in particular Article(s) ................. thereof,]

[Having regard to ................ ,]

[Having regard to the proposal from the Commission,] [presented following consultation with
(following consultations within) the Advisory Committee, set up (provided for) by .......... (the said
Regulation),]

[Having regard to the draft Regulation submitted by the Commission,]22

[Having regard to the recommendation from the Commission,]

[Having regard to the initiative of . . . . (Member State),]23

[Having regard to the recommendation from the European Central Bank,]

[After consulting the Commission,]

[Having regard to the Opinion of the European Parliament,]

[Having regard to the assent of the European Parliament,]

[Having regard to the Opinion of the Economic and Social Committee,]

[Having regard to the Opinion of the Committee of the Regions,]

[Having regard to the Opinion of the Court of Justice,]

[Having regard to the Opinion of the European Central Bank,]

22
This citation is used in place of the preceding one when, in the absence of any formal right of initiative to make a proposal or
recommendation, the Commission submits a draft text.
23
This citation is used when a Member State presents an initiative pursuant to Title IV of Part Three of the EC Treaty.
65
[Having regard to the Opinion of the Economic and Financial Committee,]

[Having regard to the Opinion of the Staff Regulations Committee,]

[Acting in accordance with the procedure laid down in Article 252 of the Treaty,]24
Whereas:
(1)...........
(2)...........
(3)...........

HAS ADOPTED THIS REGULATION:

Article l
…………………………

This Regulation shall enter into force on…………..

[This Regulation shall enter into force on the (….) day (following that) of its publication in the Official

Journal of the European Communities.]25

[It shall apply from……. (to…….. ).]

[It shall expire on……… ]

This Regulation shall be binding in its entirety and directly applicable in ali Member States.26

[This Regulation shall be binding in its entirety and directly applicable in the Member States in
accordance with the Treaty establishing the European Community".]27

Done at Brussels28

For the Council

The President

24
So called "cooperation" procedure introduced by the Single European Act and amended by the Treaty on European Union.
25
This wording in square brackets, follovved by the wording "It shall apply from (future date)", is used when the
Regulation requires implementing texts which must be published and enter into force before its effective application. If
such is not the case, only the wording "This Regulation shall enter into force on the ....." is used, indicating the effective
date of its application, since the very fact of the adoption of the Regulation confers the necessary powers on the
institutions for ali preparatory measures other than the abovementioned implementing texts. Where the Regulation has
retroactive effect, the wording "It shall apply from (date in the past)" is used.
26
This sentence, which appears in every Regulation, does not form part of the last Article.
27
This wording is to be inserted instead of the usual wording when the Regulation is not applicable to, or in, ali Member
States (e.g. Member States not taking part in the euro, Protocol integrating the Schengen acquis into the framevvork of
the European Union, strengthened cooperation etc). In the statement concerning Annex IIA to its Rules of Procedure, the
Council pointed out that in these cases it is necessary to make clear the territorial application in the reasons given for,
and content of, the act concerned.
28
Usually Brussels, except for April, June and October, when Council meetings are held in Luxembourg.

66
 ______________________________

I. AKTA SAVJETA
1. REGULATIVE
1.1. Regulative (opšte)

REGULATIVA SAVJETA (…) br…/…

od.............
................................................

SAVJET EVROPSKE UNIJE,

[imajući u vidu Ugovor..................... , [a naročito član................. ,]

[imajući u vidu................ ,]

[imajući u vidu predlog Komisije,] [iznesen nakon konsultacija sa Savjetodavnim odborom (nakon
konsultacija unutar Savjetodavnog odbora), osnovanim (predviđenim).......... (Regulativom xxx29),]

[imajući u vidu Nacrt regulative koji je podnijela Komisija,]30

[imajući u vidu preporuku Komisije,]

[imajući u vidu inicijativu ... (države članice),]31

[imajući u vidu preporuku Evropske centralne banke,]

[nakon konsultacija s Komisijom,]

[imajući u vidu mišljenje Evropskog parlamenta,]

[imajući u vidu saglasnost Evropskog parlamenta,]

[imajući u vidu mišljenje Ekonomskog i socijalnog odbora,]

[imajući u vidu mišljenje Komiteta regiona,]

[imajući u vidu mišljenje Suda pravde,]

[imajući u vidu mišljenje Evropske centralne banke,]

[imajući u vidu mišljenje Ekonomskog i finansijskog komiteta,]

[imajući u vidu mišljenje Komiteta za regulative o službenicima,]

[postupajući u skladu sa postupkom iz člana 252 Ugovora,] 32

S obzirom na to da:
29
Uvijek navesti tačan naziv uredbe o kojoj je riječ
30
Ovaj citat se upotrebljava umjesto prethodnog kad Komisija, u odsustvu bilo kog formalnog prava na podnošenje
predloga ili preporuka, podnosi nacrt teksta.
31
Ovaj citat se upotrebljava kad država članica iznosi inicijativu na osnovu Dijela 3 Glave IV Ugovora o EZ.
32
Tzv. postupak „saradnje“ uveden je Jedinstvenim evropskim aktom koji je izmjenjen Ugovorom o Evropskoj uniji
67
(1)...........
(2)...........
(3)...........

DONIO JE OVU REGULATIVU:

Član l
…………………………

Ova regulativa stupa na snagu (dana) …………..

[Ova regulativa stupa na snagu danom (...dana od dana) objavljivanja u Službenom listu evropskih
zajednica.]33

[Primjenjuje se od ..................... (do .....................).]

[Prestaje da važi ………]

Ova regulativa obavezujuća je u cjelini i neposredno se primjenjuje u svim državama članicama 34.

[Ova regulativa obavezujuća je u cjelini i neposredno se primjenjuje u svim državama članicama, u skladu sa
Ugovorom o osnivanju Evropske zajednice".]35

Sačinjeno u Briselu,36
Za Savjet

Predsjednik
______________________________

33
Ovakva formulacija u uglastim zagradama, iza koje slijedi "Primjenjuje se od (neki budući datum)", upotrebljava se kad
se regulativom predviđaju akta o njenoj primjeni koja se moraju objaviti i stupiti na snagu prije primjene same
regulative. Ako to nije slučaj, upotrebljava se samo formulacija: "Ova regulativa stupa na snagu ...", čime se označava
stvarni datum njene primjene, s obzirom na to da se samim usvajanjem regulative institucijama prenose potrebna
ovlašćenja za sve pripremne mjere različite od pomenutih akata o primjeni regulative.
Kad regulativa ima retroaktivno dejstvo, upotrebljava se izraz: "Primjenjuje se od (prošli datum)".
34
Ova rečenica, koja se pojavljuje u svakoj regulativi, nije dio posljednjeg člana.
35
Ova formulacija se upotrebljava umjesto uobičajene kad se regulativa ne primjenjuje na sve države članice ili u svim
državama članicama (npr. države članice koje nemaju euro ne učestvuju u Protokolu o uključivanju šengenske pravne
tekovine u okvir Evropske unije, jačanju saradnje itd.).
U izjavi koja se odnosi na Aneks II A Poslovnika Savjeta ističe se da je u tim slučajevima potrebno jasno odrediti
područje primjene, u obrazloženju i u sadržaju odgovarajućeg akta.
36
Obično Brisel, osim u aprilu, junu i oktobru kad se sastanci Savjeta održavaju u Luksemburgu.
68
1.2. Regulations concerning the conclusions of international agreements
1.2.1. Two-stage procedure37

37
The first stage being the decision for the signing of the agreement within the meaning of the first subparagraph of
Article 300(2) of the EC Treaty (see point 2.2 Decisions concerning the signing and provisional application of
international agreements, p. 90 of the Manual).
69
 COUNCIL REGULATION38 (EC) No .......... /..........
of .............

concerning (relating to) the conclusion of the Agreement

[between the European Economic Community and ..................... ]... 39
[and laying down provisions for its application]

THE COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION,

Having regard to the Treaty establishing the European Community, [and in particular Articles (133), (181),
(308), (310) ( ... ) thereof, in conjunction with of Article 300(2), (and the … subparagraph 40 of Article 300 (3),]
thereof,

[Having regard to the proposal from the Commission,]

[Having regard to the draft Regulation presented by the Commission,]

[Having regard to the Opinion of the European Parliament,] 41

[Having regard to the assent of the European Parliament,] 42

Whereas:
(1) .....................
(2) .....................
( ) .....................,
[( ) The Agreement ..................... should be approved] 43,

HAS ADOPTED THIS REGULATION:

Article 1
The Agreement (between the European Community and ..................... )... 44 is hereby approved on behalf of
the (European) Community.45

The text of the Agreement is attached to this Regulation.

38
The fact that the instrument takes the form of a Regulation is exceptional; international agreements are normally
concluded by a "sui generis" Decision.
39
The whole title of the Agreement should appear here. Where appropriate, the expression "conclusion" is replaced by
"acceptance" or "accession".
40
In addition to paragraph 2, reference should be made to:
- "the first subparagraph of paragraph 3" in the case of consultation of the European Parliament (including agreements
based on Article 133, in the case of optional consultation) or
- "the second subparagraph of paragraph 3" in the case of assent by the European Parliament.
41
Citation used for the conclusion of agreements referred to in the first subparagraph of Article 300(3).
42
Citation used for the conclusion of agreements referred to in the second subparagraph of Article 300(3).
43
Since the title of the Agreement in question appears in full in the title and Article 1 of the Regulation, it is advisable
either to paraphrase it in the recitals or, if there is no ambiguity, to use wording such as "the Agreement referred to in this
Regulation".
44
The title of the Agreement should be quoted in full here.
45
If "European Community" already appears in the title, "Community" suffices here.
70
 [Article 1
The Agreement (between the European Community and ..................... )… 46 and the Protocols, declarations
and ..................... annexed thereto, (together with the declarations ( ..................... ) attached to the Final
Act,)47 are hereby approved on behalf of the (European) Community 48.

The texts of the acts referred to in the first subparagraph are attached to this Regulation.]

[Article …
The President of the Council shall, on behalf of the Community, give the notification provided for in Article...of
the Agreement49.]

[Article …
The President of the Council shall, on behalf of the Community, deposit the acts provided for in Article … of
the Agreement.]

[Article..,
The President of the Council shall take necessary measures for the exchange of the acts provided for in
Article...of the Agreement.]

[Article...
The Commission, assisted by the representatives of the Member States, shall represent the Community
within (the Joint Commission) (the Joint Committee) (the Committee) set up by Article...of the Agreement.

Article...
This Regulation shall enter into force on .....................

[This Regulation shall enter into force on the (…) day (following that) of its publication in the Official Journal
of the European Communities.]

This Regulation shall be binding in its entirety and directly applicable in all Member States.

Done at

For the Council

The President

46
The title of the Agreement should be quoted in full here
47
In addition to the Agreement, acts that do not form an integral part of the Agreement should be indicated.
48
If "European Community" already appears in the title, "Community" suffices here.
49
The following footnote shall appear in the Official Journal: "The date of entry into force of the Agreement will be
published in the Official Journal of the European Communities by the General Secretariat of the Council."
71
1.2. Regulative koje se odnose na zaključivanje međunarodnih sporazuma
1.2.1. Dvostepeni postupak50
REGULATIVA SAVJETA51 (EZ) br. .......... /..........
od ...

o zaključivanju Sporazuma
[između Evropske ekonomske zajednice i ..................... ]... 52
[kojim se utvrđuju odredbe za njegovu primjenu]

SAVJET EVROPSKE UNIJE,

imajući u vidu Ugovor o osnivanju Evropske zajednice, [a naročito čl. 133, 181, 308, 310 ( … ),

u vezi sa članom 300 stavom 2 (i članom 300 stavom 3 podstavom53... ],

[imajući u vidu predlog Komisije,]

[imajući u vidu Nacrt regulative koju je podnijela Komisija,] 54

[imajući u vidu mišljenje Evropskog parlamenta,]55

[imajući u vidu saglasnost Evropskog parlamenta,]56

s obzirom na to da:
(1) .....................
(2) .....................
( ) .....................,
[( ) Sporazum ..................... treba odobriti] 57,

DONIO JE OVU REGULATIVU:

Član 1
Odobrava se Sporazum (između Evropske zajednice i ...) u ime (Evropske) Zajednice 58 ...59
Tekst Sporazuma dat je u prilogu ove regulative.

[Član 1
U ime (Evropske) Zajednice60, odobrava se Sporazum (između Evropske zajednice i...) ...61 te protokoli,
50
Prvi stepen je odluka o potpisivanju sporazuma u smislu člana 300 stava 2 podstava 1 Ugovora o EZ (v. str. 47 i 49).
51
Činjenica da instrument ima oblik regulative je izuzetak; međunarodni sporazumi se redovno zaključuju odlukom sui generis (v. str.
51 i 53).
52
Ovdje treba navesti puni naziv sporazuma. Ako je potrebno, izraz “zaključivanje” zamjenjuje se izrazima “prihvatanje” ili “pristupanje”.
53
Uz stav 2 treba uputiti na:
- “stav 3 podstav 1” u slučaju konsultacija sa Evropskim parlamentom (uključujući sporazume zaključene na osnovu člana 133, u
slučaju konsultacija koje nijesu obavezne) ili
- “stav 3 podstav 2 ” u slučaju pristanka Evropskog parlamenta.
54
V. napomenu u fusnoti1.
55
Citat koji se upotrebljava pri zaključivanju sporazuma iz člana 300 stava 3 podstava 1
56
Citat koji se upotrebljava pri zaključivanju sporazuma iz člana 300 stava 3 podstava 2
57
S obzirom na to da se u nazivu i u članu 1 Regulative pojavljuje pun naziv sporazuma o kome je riječ, poželjno ga je parafrazirati u
uvodnim izjavama ili, ako nema dvosmislenosti, upotrijebiti izraz kao što je “sporazum iz ove regulative”.
58
Ako se izraz „Evropska zajednica“ već pojavljuje u nazivu, ovdje je dovoljno navesti izraz „Zajednica“.
59
Ovdje se mora navesti puni naziv sporazuma.
60
V. napomenu u fusnoti 57
72
deklaracije i... dati u prilogu ove regulative (zajedno s deklaracijama (...) priloženim uz Završni akt)62.
Tekstovi akata iz podstava 1 dati su u prilogu ove regulative.]

[Član …
Predsjednik Savjeta, u ime Zajednice, vrši notifikaciju predviđenu članom ... Sporazuma.]63

[Član …
Predsjednik Savjeta, u ime Zajednice, deponuje akta iz člana ... Sporazuma.] 64

[Član...
Predsjednik Savjeta preduzima mjere potrebne za razmjenu akata iz člana ... Sporazuma.] 65

[Član...
Komisija će, uz pomoć predstavnika država članica, predstavljati Zajednicu u (Zajedničkoj komisiji)
(Zajedničkom odboru) (Odboru) osnovanom članom ... Sporazuma.]

Član...
Regulativa stupa na snagu (dana) ... ]

[Ova regulativa stupa na snagu (danom) (... dana od dana) objavljivanja u Službenom listu evropskih
zajednica.]

Ova regulativa obavezujuća je u cjelini i neposredno se primjenjuje u svim državama članicama.

Sačinjeno u

Za Savjet

Predsjednik

61
V. napomenu u fusnoti 58
62
Uz Sporazum treba navesti akta koja ne čine sastavni dio Sporazuma.
63
U Službenom listu pojaviće se sljedeća fusnota: "Generalni sekretarijat Savjeta objavljuje datum stupanja Sporazuma na snagu u
Službenom listu evropskih zajednica."
64
V. napomenu u fusnoti 62
65
V. napomenu u fusnoti 62
73
2. SUI GENERIS DECISIONS66
2.1. Decisions (general)
COUNCIL DECISION
of .............

THE COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION,

[Having regard to the Treaty ..................... ,] [and in particular Article(s) ..................... thereof,]
[Having regard to the Staff Regulations ..................... ,]
[Having regard to .....................,]
[Having regard to the proposal from the Commission,]
[Having regard to the draft Decision submitted by the Commission,] 67
[Having regard to the Recommendation from the Commission,]
[Having regard to the recommendation from the European Central Bank,]
[Having regard to the report from the Commission,]
[Having regard to the Opinion of the European Parliament,]
[Having regard to the Opinion of the Economic and Social Committee,]
[Having regard to the Opinion of the Committee of the Regions,]
[Having regard to the Opinion of the European Central Bank,]
[Having regard to the Opinion of the Staff Regulations Committee,]
[After consulting the Staff Committee,]
[Acting in accordance with the procedure laid down in Article 252 of the Treaty,] 68

Whereas:
(1) .....................
(2) .....................
( ) .....................,
HAS DECIDED AS FOLLOWS:
Article 1 (Sole Article)
.....................

[Article…
(This Decision shall take effect (come into force)69 on the day of its publication in the Official Journal of
the European Communities.)

It shall apply as from ..................... (It shall apply until ..................... ) (from ..................... to ..................... ].

66
Certain Decisions sui generis are entirely free as to form and are simply entered in the Council minutes. They are often termed
"Conclusions". See p. 132 and 136 of the Manual.
67
See, mutatis mutandis.
68
So-called "cooperation procedure" introduced by the Single European Act and amended by the Treaty on European Union
69
The normal wording is "take effect". "Come into force" is used, by way of exception, in Council decisions taken with regard to the
Member States concerned under the ACP-EC Convention.
74
Done at

For the Council

The President

2. ODLUKE SUI GENERIS70

2.1. Odluke (opšte)
ODLUKA SAVJETA
od .............

SAVJET EVROPSKE UNIJE,

[imajući u vidu Ugovor ...,] [a naročito član (čl.) ...,]

[imajući u vidu Pravilnik o radu u institucijama evropskih zajednica......,]71

[imajući u vidu...,]

[imajući u vidu predlog Komisije,]

[imajući u vidu nacrt odluke koji je podnijela Komisija,]72

[imajući u vidu preporuku Komisije,]

[imajući u vidu preporuku Evropske centralne banke,]

[imajući u vidu izvještaj Komisije,]

[imajući u vidu mišljenje Evropskog parlamenta,]

[imajući u vidu mišljenje Ekonomsko-socijalnog komiteta,]

[imajući u vidu mišljenje Komiteta regiona,]

[imajući u vidu mišljenje Evropske centralne banke,]

[imajući u vidu mišljenje Odbora za sprovođenje Pravilnika o radu u institucijama evropskih zajednica,]
[nakon Savjetovanja sa Odborom za službenike]

[postupajući u skladu sa postupkom iz člana 252 Ugovora,] 73

s obzirom na to da:
(1) .....................
(2) .....................
(3) ..................... ,

70
Neke odluke sui generis potpuno su slobodne u pogledu oblika i samo se unose u zapisnik Savjeta (v. primjere na str. 123, str. 127,
tačka 2.2.1. i str. 129, tačka 2.3.2). Često se nazivaju "zaključcima".
71
Za formulaciju ovoga citata vidi str. 58. (prvi citat).
72
V. mutatis mutandis napomene u fusnoti 1.
73
Tzv. "postupak saradnje" koji je uveden Jedinstvenim evropskim aktom i izmijenjen Ugovorom o Evropskoj uniji.

75
ODLUČIO JE:
Član 1 (jedini član)
.....................

[Član …
(Ova odluka stupa na snagu74 danom objavljivanja u Službenom listu evropskih zajednica.)

Primjenjuje se od ..................... (Primjenjuje se do ..................... ) (od ..................... do ..................... ].

Sačinjeno u
Za Savjet
Predsjednik

74
Uobičajena je formulacija na engleskom jeziku "take effect ". "Come into force" upotrebljava se izuzetno u odlukama Savjeta koje se
odnose na države članice u okviru Konvencije AKP-EZ, ali u prevodu na crnogorski jezik ne treba praviti razliku.

76
2.2. Decisions concerning the signing and provisional application of international
agreements75

COUNCIL DECISION
of .............
on the signing [, on behalf of the (European) 76 Community,]
[and provisional application]77 of the Agreement [between (the European Communities)
and ..................... ] …78

THE COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION,

Having regard to the Treaty establishing the European Community, [and in particular Article … (Articles
(95 and 133) (170) ( … ) thereof, (in conjunction with Article 300(2) thereof)],

Having regard to the proposal from the Commission,

Whereas:
(1) .....................
(2) .....................
( ) .....................,
[( ) the Agreement ..................... should be signed 79,] [and the attached declaration on ..................... be
approved],80 [(certain provisions of) the Agreement should be applied on a provisional basis, pending the
completion of the procedures for its formal conclusion,]

HAS DECIDED AS FOLLOWS:

Article 181
The signing of the Agreement (between the European Community (the European Communities)
and .....................)82 is hereby approved on behalf of the (European) 83 Community, subject to the Council
Decision concerning the conclusion of the said Agreement.

[The text of the Agreement is attached to this Decision.]

[Article…
The Declaration attached to this Decision shall be approved on behalf of the (European) 84 Community.]

[Article …
The President of the Council is hereby authorized to designate the person(s) empowered to sign the
Agreement on behalf of the (European)85 Community subject to its conclusion.]

75
In what follows, the usual form is reproduced.
76
Where the title of the agreement already comprises the expression "European Community" , "Community" suffices
here. The full name is, however, necessary if the European Communities or several of these Communities are mentioned
as contracting parties to the Agreement.
77
Provisional application may also be the subject of a Decision by itself.
78
The title of the Agreement should be quoted in full here.
79
On the question of the title of the Agreement in the recitals, see remarks in footnote 15.
80
In addition to the Agreement, acts that do not form an integral part of the Agreement should be indicated.
81
In addition to the Agreement, acts that do not form an integral part of the Agreement should be indicated.
82
The title of the Agreement should be quoted in full here.
83
See footnote 50
84
See footnote 50
85
See footnote 50
77
 [Article…
Subject to reciprocity, the Agreement shall be applied on a provisional basis (as from … /signature thereof), 86
pending the completion of the procedures for its formal conclusion].

[Article …
The Community shall notify ..................... (the United Nations Secretary-General) of its intention to apply the
agreement provisionally, in accordance with Article … thereof.

or

The President of the Council shall deposit a declaration of provisional application as provided for in Article …
of the Agreement with ..................... (the Secretary-General of the United Nations) on behalf of the European
Community.

Done at
For the Council
The President

86
If no date is given or if the Article refers to an event the date of which is as yet unknown, the following footnote will appear: "The date
from which the Agreement will be provisionally applied (or, e.g., "The date of signature of the Agreement") will be published in the Official
Journal of the European Communities by the General Secretariat of the Council."
78
 ODLUKA SAVJETA
od .............

o potpisivanju [, u ime (Evropske)88 Zajednice,]

[i privremenoj primeni]89 Sporazuma [između (Evropske zajednice)
i ..................... ] …90

SAVJET EVROPSKE UNIJE,

imajući u vidu Ugovor o osnivanju Evropske zajednice, [a naročito član … (čl. (95 i 133) (170) (...), (u vezi sa
članom 300 stavom 2 Ugovora],

imajući u vidu predlog Komisije,

s obzirom na to da:
(1) .....................
(2) .....................
( ) .....................,

[( ) Sporazum ..................... treba potpisati,] 91 [a priloženu Deklaraciju o ..................... odobriti], 92 [(određene

odredbe) Sporazuma treba primjenjivati privremeno do okončanja postupaka za njegovo formalno
zaključivanje,]

ODLUČIO JE:
Član 193
94
Ovim se, u ime (Evropske) Zajednice , odobrava potpisivanje Sporazuma (između Evropske zajednice
(evropskih zajednica) i ...),95 u skladu sa odlukom Savjeta o zaključivanju navedenog sporazuma.
[Tekst Sporazuma dat je u prilogu ove odluke.]

[Član ...
U ime (Evropske)96 Zajednice odobrava se Deklaracija data u prilogu ove odluke.]

[Član ...
Ovim se ovlašćuje predsjednik Savjeta da odredi lice(a) koje(a) će biti opunomoćeno(a) da potpiše(u)
Sporazum u ime (Evropske)97 Zajednice, a u skladu sa zaključkom Savjeta.]

87
U nastavku se navodi uobičajeni oblik.
88
Ako se izraz „Evropska zajednica“ već nalazi u naslovu, ovdje je dovoljno navesti izraz „Zajednica“. Međutim, pun naslov je potreban
ako su Evropske zajednice ili neke od njih pomenute kao ugovorne strane.
89
Privremena primjena može takođe sama biti predmet odluke.
90
Ovdje treba navesti pun naslov sporazuma.
91
Za pitanje o naslovu sporazuma u uvodnim izjavama videti napomenu u fusnoti 15.
92
Kao dodatak sporazuma treba naznačiti akte koji ne čine sastavni deo sporazuma.
93
Kao dodatak sporazumu treba naznačiti akte koji ne čine sastavni dio sporazuma
94
Ako se izraz “Evropska zajednica” već nalazi u nazivu, ovdje je dovoljno navesti izraz “Zajednica”. Međutim, pun naziv je potreban
ako su evropske zajednice ili neke od njih pomenute kao ugovorne strane.
95
Ovdje treba navesti puni naziv sporazuma.
96
Ako se izraz “Evropska zajednica” već nalazi u nazivu, ovdje je dovoljno navesti izraz “Zajednica”. Međutim, pun naziv je potreban
ako su evropske zajednice ili neke od njih pomenute kao ugovorne strane.
97
Ako se izraz “Evropska zajednica” već nalazi u nazivu, ovdje je dovoljno navesti izraz “Zajednica”. Međutim, pun naziv je potreban
ako su evropske zajednice ili neke od njih pomenute kao ugovorne strane.

79
 [Član …
Uz uslov uzajamnosti, Sporazum se primjenjuje privremeno (od ... /njegovog potpisivanja) 98 do okončanja
postupaka za njegovo formalno zaključivanje].

[Član …
Zajednica upućuje notifikaciju ..................... (generalnom sekretaru Ujedinjenih nacija) o svojoj namjeri da
privremeno primjenjuje Sporazum u skladu s članom … .

ili

U ime Evropske zajednice predsjednik Savjeta deponuje deklaraciju o privremenoj primjeni u skladu sa
članom… Sporazuma kod ..................... (generalnog sekretara Ujedinjenih nacija).

Sačinjeno u
Za Savjet
Predsjednik

98
Ako nije naznačen datum ili se u članu upućuje na događaj čiji je datum još nepoznat, pojaviće se sljedeća fusnota:
„Generalni sekretarijat Saveta objaviće datum od kojeg će se sporazum privremeno primenjivati (ili npr. „Datum
potpisivanja sporazuma“) u Službenom listu Evropskih zajednica.“
80
3. DIRECTIVES
COUNCIL DIRECTIVE ..../.../...99
of .....................

THE COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION,

[Having regard to the Treaty ..................... ,] [and in particular Article(s) ..................... thereof,]

[Having regard to ..................... ,]

[Having regard to the proposal from the Commission,]

[Having regard to the draft Directive submitted by the Commission,] 100

[Having regard to the initiative of the ..................... (Member State),] 101

[After consulting the Commission,]

[Having regard to the Opinion of the European Parliament,]

[Having regard to the Opinion of the Economic and Social Committee,]

[Having regard to the Opinion of the Committee of the Regions,]

[Having regard to the Opinion of the European Central Bank,]

[Acting in accordance with the procedure laid down in Article 252 of the Treaty,] 102

Whereas:
(1) .....................
(2) .....................
( ) .....................,
HAS ADOPTED THIS DIRECTIVE:

[Article 1
This Directive shall apply to (concern) (The purpose of this Directive is to ............)

Article...
1. Member States shall bring into force the laws, regulations and administrative provisions necessary (take
the necessary measures) to comply with this Directive before ...(with effect from ... 103) (within a period of …

99
The placing of an ordinal ("first", "second", etc.) before "Council Directive" is not to be recommended. (Such
numbering, which may be of use to experts before the Directive is adopted, is superfluous since the Directive is given an
official number when it is adopted; moreover, numbering may give rise to confusion if the sequence originally envisaged
is not respected chronologically when the Directives are adopted.)
100
See remarks in footnote l.
101
See footnote 2.
102
So-called "cooperation procedure" introduced by the Single European Act and amended by the Treaty on European
Union.
103
The date to be indicated is that of the start of the new arrangements (i.e. "l January 2002" and not "31 December
2001").
81
from the date of its entry into force (adoption) (notification)). They shall forthwith inform the Commission
thereof.

When Member States adopt these measures, they shall contain a reference to this Directive or shall be
accompanied by such reference on the occasion of their official publication. The methods of making such
reference shall be laid down by Member States.

2. Member States shall communicate to the Commission the text of the (main) provisions of national law
which they adopt in the field covered by this Directive (together with a table showing how the provisions of
this Directive correspond to the national provisions adopted). (The Commission shall inform the other
Member States thereof.)

[Article …
1. Before ..................... Member States shall (, after consulting the Commission,) adopt and publish the
provisions necessary to comply with this Directive. They shall forthwith inform the Commission thereof.

They shall apply these provisions from ...104(at the latest).

When Member States adopt these measures, they shall contain a reference to this Directive or shall be
accompanied by such reference on the occasion of their official publication. The methods of making such
reference shall be laid down by Member States.

2. As soon as this Directive has entered into force, Member States shall ensure that the Commission is
informed, in sufficient time for it to submit its comments, of any draft laws, regulations or administrative
provisions which they intend to adopt in the field covered by this Directive.]

[Article...
Member States shall adopt and publish, not later than ..................... , the laws, regulations and administrative
provisions necessary to comply with this Directive before ................. 105. They shall forthwith inform the
Commission thereof.

When Member States adopt these measures, they shall contain a reference to this Directive or shall be
accompanied by such reference on the occasion of their official publication. The methods of making such
reference shall be laid down by Member States.]

[Article...
Member States shall communicate to the Commission their laws, regulations and administrative provisions
with regard to the application of this Directive.]

[Article...
Member States shall immediately inform the Commission of measures taken pursuant to this Directive.] 106

[Article...107
This Directive shall enter into force on ..................... ]

[This Directive shall enter into force on the ( ..................... ) day (following that) of its publication in the Official
Journal of the European Communities]108
104
The date to be indicated is that of the start of the new arrangements (i.e. "l January 2002" and not "31 December
2001").
105
Footnote 78
106
This wording is used when the Directive makes provision simply for the right to take measures.
107
This Article is used for Directives addressed to all Member States. Since the entry into force of the Treaty on
European Union, such directives no longer have to be notified to the Member States, but have to be published in the
Official Journal of the European communities. They enter into force in accordance with the same rules as Regulations
(see Article 254(2) of the EC Treaty). Or Directives addressed to individual Member States or those falling within the
Euratom Treaty, the notification procedure must always be applied (see Article 254(3) of the EC Treaty and Article 163,
second subparagraph, of the ECSC Treaty).
82
[It shall apply until ..................... ]

[It shall expire on ..................... ]

[Article...
This Directive shall apply from ..................... (until ..................... ) (from .................. to ..................... )]

Article...
This Directive is addressed to the Member States.

(This Directive is addressed to ..................... )

[This Directive is addressed to the Member States in accordance with the Treaty establishing the European
Community.]109

Done at
For the Council
The President

108
Since Directives are usually not of immediate effect, the date of entry into force serves in the first instance to calculate
the periods of time for implementation. It would seem reasonable therefore, with a view to facilitating this calculation, for
the entry into force to be the same date as that of publication (rather than a date subsequent thereto).
109
See mutatis mutandis footnote 6.
83
3. DIREKTIVE
DIREKTIVA SAVJETA..../.../...110
od .....................

SAVJET EVROPSKE UNIJE,

[imajući u vidu Ugovor ..................... ,] [a naročito član …,]

[imajući u vidu ..................... ,]
[imajući u vidu predlog Komisije,]
[imajući u vidu Nacrt direktive koji je podnijela Komisija,] 111
[imajući u vidu inicijativu ..................... (države članice),] 112
[nakon konsultacija sa Komisijom,]
[imajući u vidu mišljenje Evropskog parlamenta,]
[imajući u vidu mišljenje Ekonomskog i socijalnog komiteta,]
[imajući u vidu mišljenje Komiteta regiona,]
[imajući u vidu mišljenje Evropske centralne banke,]
[postupajući u skladu sa postupkom iz člana 252 Ugovora,] 113
s obzirom na to da:
(1) .....................
(2) .....................
( ) .....................,
DONIO JE OVU DIREKTIVU:
[Član l.
Ova direktiva primjenjuje se na (odnosi se na) (Svrha ove direktive je ...)]

Član...
1. Države članice donose zakone i druge propise potrebne za usklađivanje sa ovom direktivom do ... (koji
važe od ...114) (u roku od ... od dana stupanja na snagu (donošenja) (notifikacije). One o tome odmah
obavještavaju Komisiju.

Kada države članice utvrde ove mjere, one će sadržati pozivanje na ovu direktivu ili se pozivanje na ovu
direktivu navodi prilikom njihovog službenog objavljivanja. Načine takvog pozivanja utvrđuju države članice.

2. Države članice Komisiji dostavljaju tekst (glavnih) odredaba domaćeg prava koje donesu u oblasti na koju
110
Ne preporučuje se upotreba rednog broja ("prvi", ''drugi" itd.) ispred riječi "direktiva Savjeta". (Takvo numerisanje, koje može biti
korisno stručnjacima prije donošenja direktive, suvišno je jer direktiva po donošenju dobija službeni broj; takođe, numerisanje može
izazvati zabunu ako se prvobitni i hronološki redosljed ne poštuju prilikom dnošenja direktive.)
111
V. napomenu u fusnoti l.
112
V. fusnotu 2.
113
Tzv. "postupak saradnje" uveden Jedinstvenim evropskim aktom i izmijenjen i dopunjen Ugovorom o Evropskoj uniji.
114
Datum koji treba navesti je datum stupanja na snagu novih rješenja propisanih direktivom (tj. "1. januar 2002", a ne "31. decembar
2001").

84
se odnosi ova direktiva (zajedno sa tabelom koja sadrži uporedni prikaz odnosa odredaba ove direktive i
odredaba donesenih domaćih propisa). (Komisija o tome obavještava druge države članice.)

[Član...
1. Do ... države članice (nakon savjetovanja sa Komisijom,) usvajaju i objavljuju potrebne odredbe, kako
bi se uskladile sa ovom direktivom. One o tome odmah obavještavaju Komisiju.
One ove odredbe primjenjuju (najkasnije) od ...115

Kada države članice utvrde ove mjere, one će sadržati pozivanje na ovu direktivu ili se pozivanje na ovu
direktivu navodi prilikom njihovog službenog objavljivanja. Načine takvog pozivanja utvrđuju države članice].

2. Čim ova direktiva stupi na snagu, države članice o tome obavještavaju Komisiju, ostavljajući joj dovoljno
vremena da dostavi svoje primjedbe na nacrte svih zakona i drugih propisa koje namjeravaju da donesu u
oblasti na koju se odnosi ova direktiva.

[Član...
Države članice dužne su da donesu i objave zakone i druge propise potrebne za usklađivanje sa ovom
direktivom do ......116 One o tome odmah obavještavaju Komisiju.

Kada države članice utvrde ove mjere, one će sadržati pozivanje na ovu direktivu ili se pozivanje na ovu
direktivu navodi prilikom njihovog službenog objavljivanja. Načine takvog pozivanja utvrđuju države članice].

[Član...
Države članice Komisiji dostavljaju svoje zakone i druge propise koji se odnose na primjenu ove direktive.]

[Član...
Države članice odmah obavještavaju Komisiju o mjerama preduzetim na osnovu ove direktive.]117

[[Član...118
Ova direktiva stupa na snagu ...]

[Ova direktiva stupa na snagu (danom) (...dana od dana) objavljivanja u Službenom listu evropskih
zajednica.]119

[Primjenjuje se do ...]

[Prestaje da važi ...]

[Član...
Direktiva se primjenjuje od ... (do ...) (od... do)]

Član...
Ova direktiva je upućena državama članicama.

(Ova direktiva je upućena...)

[Ova direktiva je upućena državama članicama u skladu sa Ugovorom o osnivanju Evropske zajednice.] 120
115
Datum koji treba navesti je datum stupanja na snagu novih rješenja propisanih direktivom (tj. "1. januar 2002", a ne "31. decembar
2001").
116
V. Napomenu u fusnoti 114
117
Ova formulacija upotrebljava se kad direktiva predviđa samo pravo na preduzimanje mjera.
118
Ovaj se član upotrebljava kod uputstava upućenih svim državama članicama. Nakon stupanja na snagu Ugovora o Evropskoj uniji, o
tim uputstvima ne treba više obaveštavati države članice, ali se ona moraju objaviti u Službenom listu Evropskih zajednica. Ona stupaju
na snagu prema istim pravilima koja važe za regulative (videti član 254., stav 2, Ugovora o EZ-u). Za uputstva upućena pojedinim
državama članicama ili onim državama članicama na koje se primenjuje Ugovor o Evratomu, postupak notifikacije mora se uvek
sprovesti (videti član 254, stav 3, Ugovora o EZ-u i član 163., podstav 2), Ugovora o EZUČ-u).
119
Kako se direktive obično ne sprovode odmah, datum stupanja na snagu označava period za sprovođenje. Bilo bi stoga važno da
datum stupanja na snagu bude isti kao i datum objavljivanja (a ne neki kasniji datum).
85
Sačinjeno u Za Savjet
Predsjednik

4. RECOMMENDATIONS121
4.1. Recommendations in simple form
COUNCIL RECOMMENDATION
of...............
...................................................

THE COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION,

[Approving ..................... ,]
[Noting that ..................... ,]
[Desirous of ..................... ,]

HEREBY RECOMMENDS Member States:

[(l) to .....................
(2) to ..................... ]

[HEREBY RECOMMENDS:
(1) that Member States ..................... ;
(2) that Member States ..................... (;)]

[HEREBY INVITES the Commission to ..................... ]

Done at
For the Council
The President

120
V. mutatis mutandis fusnotu 6.
121
The form of recommendations is variable. However, recommendations always have the closing formula ("Done at ...")
and the signature of the President
86
4. PREPORUKE122
4.1. Preporuke – jednostavne forme

PREPORUKA SAVJETA
od...............
...................................................

SAVJET EVROPSKE UNIJE,

[Odobravajući ..................... ,]
[Primjećujući da..................... ,]
[S namjerom..................... ,]

OVIM PREPORUČUJE državama članicama:

[(l) da .....................
(2) da ..................... ]

[OVIM PREPORUČUJE:
(1) da države članice..................... ;
(2) da države članice..................... (;)]

[OVIM POZIVA Komisiju da..................... ]

Sačinjeno u
Za Savjet
Predsjednik

122
Preporuke mogu imati različite oblike. Ipak, preporuke uvijek sadrže završnu izjavu ("Sačinjeno u ...") i potpis predsjednika.

87
4.2. Recommendations in more elaborate form
COUNCIL RECOMMENDATION
of...............
...................................................

THE COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION,

Having regard to the Treaty establishing the European Community, [and in particular Article … thereof,]
[Having regard to the Treaties establishing the European Communities,]
[Having regard to the proposal from the Commission,]
[Having regard to the draft recommendation submitted by the Commission,]
[Having regard to the Opinion of the European Parliament,]
[Having regard to the Opinion of the Economic and Social Committee,]
[Approving ..................... ,]
[Noting that ..................... ,]
[Desirous of ..................... ,]

[Whereas:
(1) .....................
(2) .....................
( ) ..................... ,]
HEREBY RECOMMENDS .....................

Done at
For the Council
The President

88
4.2. Preporuke – složenije forme
PREPORUKA SAVJETA
od...............
...................................................

SAVJET EVROPSKE UNIJE,

imajući u vidu Ugovor o osnivanju Evropske zajednice, [a naročito član …,]
[imajući u vidu Ugovore o osnivanju Evropskih zajednica,]
[imajući u vidu predlog Komisije,]
[imajući u vidu nacrt preporuke koji je podnijela Komisija,]
[imajući u vidu mišljenje Evropskog parlamenta,]
[imajući u vidu mišljenje Ekonomskog i socijalnog odbora,]
[odobravajući ..................... ,]
[primjećujući da ..................... ,]
[s namjerom ..................... ,]

[s obzirom na to da:
(1) .....................
(2) .....................
( ) ..................... ,]
PREPORUČUJE:………………………………………………..

Sačinjeno u
Za Savjet
Predsjednik

89
5. RESOLUTIONS123 124
COUNCIL RESOLUTION
of..............
......................................................

THE COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION,

[Having regard to the Treaty ..................... ,]

[Having regard to the draft Resolution submitted by the Commission,]
[Having regard to the Opinion of the European Parliament,]
[Having regard to the Opinion of the Economic and Social Committee,]
[Anxious to ..................... ,]
[Noting that ..................... ,]
[Aware ..................... ,]
[Desirous of ..................... ,]
[Having noted ..................... ,]
[Convinced that ..................... ,]
[Considering that ..................... ,] [Whereas ..................... ,]
[HEREBY ADOPTS THIS RESOLUTION:]
HEREBY AGREES to ..................... ]
[HAS AGREED AS FOLLOWS:]
[INVITES ..................... ]
[NOTES ..................... ]
[...................]

123
The form of Resolution varies. Some Resolutions have a more formal structure than others, containing citations,
recitals and enacting terms introduced by the phrase "HEREBY ADOPTS THIS RESOLUTION" and sometimes being
divided into points (I, II, etc. or A, B, etc., - these numerals or letters usually appearing above the corresponding text - or
1, 2, etc., these figures appearing on the left of the corresponding text, as for numbered paragraphs) or into Articles.
Resolutions contain no closing formula and are not signed.
124
In Resolutions, "will" is used rather than "shall".
90
5. REZOLUCIJE125 126
REZOLUCIJA SAVJETA
od ..............
....................................................................

SAVJET EVROPSKE UNIJE,

[imajući u vidu Ugovor ..................... ,]

[imajući u vidu nacrt rezolucije koji je podnijela Komisija,]
[imajući u vidu mišljenje Evropskog parlamenta,]
[imajući u vidu mišljenje Ekonomskog i socijalnog komiteta,]
[u velikoj želji da ..................... ,]
[primjećujući da ..................... ,]
[upoznat sa ..................... ,]
[želeći ..................... ,]
[primjetivši ..................... ,]
[uvjeren da ..................... ,]
[smatrajući da ..................... ,] [s obzirom na to da ..................... ,]
[DONOSI OVU REZOLUCIJU:]
[SAGLASAN JE da ..................... ]
[SAGLASIO SE:]
[POZIVA ..................... ]
[PRIMJEĆUJE ..................... ]
[...................]

125
Rezolucije mogu imati različit oblik.Za neke je propisana stroža forma, pa sadrže citate, uvodne izjave i odredbe kojima prethodi
rečenica: DONOSI OVU REZOLUCIJU, a ponekad je podijeljena na tačke (I, II itd. ili A, B itd. - s tim što te brojke ili slova obično stoje
ispred odgovarajućeg teksta - ili l, 2 itd., - s tim što se ovi brojevi stavljaju na lijevu stranu odgovarajućeg teksta, kao za numerisane
stavove) ili na članove. Rezolucije ne sadrže završne izjave i ne potpisuju se.
126
U rezoluciji se u engl. češće koristi oblik will u futurskom značenju nego oblik shall u zapovjednom značenju.

91
6. CONCLUSIONS127
COUNCIL CONCLUSIONS
of.....................
................................

THE COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION,

[Having regard to the Treaty establishing the European Community,]

[Whereas ..................... ,]
[(1) APPROVES ..................... ;
(2) CONSIDERS ..................... ;
(3) EMPHASISES the interest in ..................... ;
(4) RECORDS ..................... ;
(5) NOTES ..................... ;
(6) INVITES ...............]

6. ZAKLJUČCI128

ZAKLJUČCI SAVJETA
od.....................
................................

SAVJET EVROPSKE UNIJE,

[imajući u vidu Ugovor o osnivanju Evropske zajednice,]

[s obzirom na to da ..................... ,]
[(1) ODOBRAVA ..................... ;
(2) SMATRA ..................... ;
(3) NAGLAŠAVA svoju zainteresovanost za ..................... ;
(4) BILJEŽI ..................... ;
(5) PRIMJEĆUJE ..................... ;
(6) POZIVA ..................... ]

127
The form of conclusions varies. Conclusions do not have a closing formula and are unsigned.
128
Zaključci mogu imati različite oblike. Zaključci ne sadrže završne izjave i ne potpisuju se.

92
7. STATEMENTS AND DECLARATIONS129
7.1. Statements
STATEMENTS
[to be recorded in the minutes of the Council meeting on ..................... ]

1. Statement by the Council [the Commission] [the ..................... delegation] [ ..................... ] re Article ...
''.............................................................''
2. [Re Article …]
[The ..................... delegations state .....................]
[With reference to Regulation ..., the ..................... Governments state that .....................]
[The Council invites the Commission to .....................]
[The Commission states that it is prepared to .....................]
[The Council and the Commission state that (the wording of Article … is to be understood as meaning
that) ...................]
[The Council considers that the main aims of this review should be .....................]
[The Council requests the Commission to .....................]
[The Council and the Commission recall the provisions applicable .....................]

129
The word "Declaration" should be confined to Treaties and Agreements. Entries in the minutes of a meeting are
"statements". The titles of declarations vary:
 Declaration
 Joint Declaration
 Declaration of Intent
 Declaration of Principle, etc.
The form of declarations also varies.
93
7. IZJAVE I DEKLARACIJE130
7.1. Izjave
IZJAVE
[koje se unose u zapisnik sa sastanka Savjeta održanog...]

1. Izjava Savjeta [Komisije] [ ..................... delegacije] [ ..................... ] u vezi sa članom …

''.............................................................''

2. [U vezi sa članom …]
[ ..................... delegacije izjavljuju ..................... ]
[Pozivajući se na Regulativu ..................... , ..................... vlade izjavljuju da ..................... ]
[Savjet poziva Komisiju da ..................... ]
[Komisija izjavljuje da je spremna da ..................... ]
[Savjet i Komisija izjavljuju da (tekst člana … treba razumjeti u smislu) ..................... ]
[Savjet smatra da glavni ciljevi ovog razmatranja treba da budu .....................]
[Savjet zahtijeva od Komisije da ..................... ]
[Savjet i Komisija podsećaju na odredbe koje se primjenjuju ..................... ]

130
Riječ "deklaracija" treba ograničiti samo na osnivačke ugovore i međunarodne sporazume. Unosi u zapisnike sa sastanaka nazivaju
se "izjave".
Deklaracije mogu imati različite nazive:
 Deklaracija
 zajednička deklaracija
 deklaracija namjere
 deklaracija načela itd.
Deklaracije takođe mogu imati različite oblike.

94
7.1. Declarations
COUNCIL DECLARATION
of ........................
....................................................................

THE COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION,

[Noting that ..................... ;]
[Considering that ..................... ;]
[Anxious to ..................... ;]
[Having regard to the Resolution of the European Parliament on ..................... ,]
[Having regard to the Judgment of the Court of Justice of ..................... ,]
[NOTES THAT ..................... ;]
[INVITES ..................... ]

7.1. Deklaracije
DEKLARACIJA SAVJETA
od ........................
....................................................................

SAVJET EVROPSKE UNIJE,

[primjećujući da ..................... ;]
[smatrajući da ..................... ;]
[u želji da ..................... ;]
[imajući u vidu Rezoluciju Evropskog parlamenta o ..................... ,]
[imajući u vidu presudu Suda pravde od ..................... ,]
[PRIMJEĆUJE DA .....................;]
[POZIVA ..................... ]

II. ACTS COMMON TO THE EUROPEAN PARLIAMENT AND THE COUNCIL 131
1. REGULATIONS
95
 REGULATION (EC) No .../.... OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL
of ........................
....................................................................

THE EUROPEAN PARLIAMENT AND THE COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION,

Having regard to the Treaty ..................... , [and in particular Article(s) …..thereof,]

[Having regard to ..................... ,]

Having regard to the proposal from the Commission, [presented following consultation with (following
consultations within) the Advisory Committee, set up (provided for) by ..................... (the said Regulation),]

[Having regard to the Opinion of the Economic and Social Committee,]

[Having regard to the Opinion of the Committee of the Regions,]
[Having regard to the Opinion of the Court of Justice,]
[Having regard to the Opinion of the Staff Regulations Committee,]
Acting in accordance with the procedure laid down in Article 251 of the Treaty [in the light of the joint text
approved by the Conciliation Committee on ..................... ,]

Whereas:
(1) .....................
(2) .....................
( ) ..................... ,

HAVE ADOPTED THIS REGULATION:

Article 1
.........................................

Article…
………………………………
This Regulation shall enter into force on..........
[This Regulation shall enter into force on the ( ..................... ) day (following that) of its publication in the
Official Journal of the European Communities.]132
[It shall apply from ..................... (until ..................... ) (from ..................... to ..................... ).]
[It shall expire on ..................... ]
This Regulation shall be binding in its entirety and directly applicable in all Member States. 133

Done at

For the European Parliament For the Council

The President The President
II. ZAJEDNIČKA AKTA EVROPSKOG PARLAMENTA I SAVJETA134
1. REGULATIVE

131
Acts adopted according to the so-called "codecision procedure" introduced by the Treaty on European Union.
132
See footnote 4.
133
See footnote 5.
134
Akta usvojena u skladu s tzv. „postupkom saodlučivanja“ koji je uveden Ugovorom o Evropskoj uniji.
96
 REGULATIVA (EZ) br..../... EVROPSKOG PARLAMENTA I SAVJETA
od ........................
....................................................................

EVROPSKI PARLAMENT I SAVJET EVROPSKE UNIJE,

imajući u vidu Ugovor ..................... ,[a naročito član …,]
[imajući u vidu ..................... ,]
imajući u vidu predlog Komisije, podnesen nakon konsultacija sa Savjetodavnim odborom (nakon
konsultacija unutar Savjetodavnog odbora), osnovanim (predviđenim)... (navedenom regulativom),]

[imajući u vidu mišljenje Ekonomskog i socijalnog komiteta,]

[imajući u vidu mišljenje Komiteta regiona,]
[imajući u vidu mišljenje Suda pravde,]
[imajući u vidu mišljenje Komiteta za regulative o službenicima,]

postupajući u skladu sa postupkom iz člana 251 Ugovora [a imajući u vidu zajednički tekst koji je odobrio
Odbor za usaglašavanje........ ,]

s obzirom na to da:
(1) .....................
(2) .....................
( ) ..................... ,
DONIJELI SU OVU REGULATIVU:
Član 1
.........................................

Član …
........................................
Ova regulativa stupa na snagu .....................
[Ova regulativa stupa na snagu (danom) (… dana od dana) objavljivanja u Službenom listu Evropskih
zajednica.]135
[Regulativa se primenjuje od ..................... (do ..................... ) (od ..................... do ..................... ).]
[Regulativa prestaje da važi ..................... ]
Ova regulativa obavezujuća je u cjelini i neposredno se primjenjuje u svim državama članicama. 136
Sačinjeno u

Za Evropski parlament Za Savjet

Predsjednik Predsjednik
2. DECISIONS WITHIN THE MEANING OF ARTICLE 249 EC TREATY

DECISION No .../.. ../EC OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL

of ........................
135
V. fusnotu 4.
136
V. fusnotu 5.
97
 ....................................................................

THE EUROPEAN PARLIAMENT AND THE COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION,

Having regard to the Treaty establishing the European Community, [and in particular Article(s) … thereof,]
[Having regard to the ..................... ,]
Having regard to the proposal from the Commission,
[Having regard to the Opinion of the Economic and Social Committee,]
[Having regard to the Opinion of the Committee of the Regions,]

Acting in accordance with the procedure laid down in Article 251 of the Treaty [in the light of the joint text
approved by the Conciliation Committee on ..................... ,]

Whereas:
(1) .....................
(2) .....................
( ) ..................... ,

HAVE ADOPTED THIS DECISION:

Article 1
.........................................
[Article …
This Decision shall enter into force on ...............] 137 [This Decision shall enter into force on the ( ...............)
day (following that) of its publication in the Official Journal of the European Communities.] 138

[It shall apply from ..................... (until ..................... ) (from ..................... to ..................... ).] [It shall expire
on ..................... ]

Article …
This Decision is addressed to the Member States. [This Decision is addressed to ..................... ].

Done at

For the European Parliament For the Council

The President The President

2. ODLUKE U SMISLU ČLANA 249 UGOVORA O EZ

ODLUKA br. .../.../EZ EVROPSKOG PARLAMENTA I SAVJETA

od ........................

137
See Article 254(1) of the EC Treaty.
138
See Article 254(1) of the EC Treaty.
98
 ....................................................................

EVROPSKI PARLAMENT I SAVJET EVROPSKE UNIJE,

imajući u vidu Ugovor o osnivanju Evropske zajednice, [a naročito član (čl.)… ,]
[imajući u vidu ..................... ,]
[imajući u vidu predlog Komisije,],
[imajući u vidu mišljenje Ekonomskog i socijalnog komiteta,]
[imajući u vidu mišljenje Komiteta regiona,]

postupajući u skladu sa postupkom iz člana 251 Ugovora, [a imajući u vidu zajednički tekst koji je odobrio
Odbor za usaglašavanje... ,]

s obzirom na to da:
(1) .....................
(2) .....................
( ) ..................... ,

DONIJELI SU OVU ODLUKU:

Član 1
.........................................
[Član …
139
Ova odluka stupa na snagu ...] [Ova odluka stupa na snagu (danom) (... dana od dana) objavljivanja u
Službenom listu evropskih zajednica.]140

[Primjenjuje od ... (do ...) (od ... do ...).] [Prestaje da važi...]

Član …
Ova odluka upućena je državama članicama. [Ova odluka upućena je..................... ].

Sačinjeno u

Za Evropski parlament Za Savjet

Predsjednik Predsjednik

3. SUI GENERIS DECISIONS

139
V. član 254 stav 1 Ugovora o EZ.
140
V. član 254 stav 1 Ugovora o EZ.
99
 DECISION No .../ .. ../EC OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL
of........................
..................................................

THE EUROPEAN PARLIAMENT AND THE COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION,

Having regard to the Treaty ..................... , [and in particular Article(s) ..................... thereof,]
[Having regard to ..................... ,]
Having regard to the proposal from the Commission,
[Having regard to the Opinion of the Economic and Social Committee,]
[Having regard to the Committee of the Regions,]
Acting in accordance with the procedure laid down in Article 251 of the Treaty, [in the light of the joint text
approved by the Conciliation Committee on ..................... ,]

Whereas:
(1) .....................
(2) .....................
( ) ..................... ,

HAVE DECIDED AS FOLLOWS:

Article 1
.....................

[Article …

This Decision shall enter into force on ..................... ] 141

[This Decision shall enter into force on the ( … ) day (following that) of its publication in the Official Journal of
the European Communities.]142

[It shall apply from ...(until...) (from ..................... to ..................... ).]

[It shall expire on ..................... ]

Done at

For the European Parliament For the Council

The President The President

3. ODLUKE SUI GENERIS

ODLUKA br. .../.../EZ EVROPSKOG PARLAMENTA I SAVJETA

141
See Article 254(1) of the EC Treaty.
142
See Article 254(1) of the EC Treaty.
100
 od .....................
.....................

EVROPSKI PARLAMENT I SAVJET EVROPSKE UNIJE,

imajući u vidu Ugovor ..................... , [a naročito član … ,]
[imajući u vidu ..................... ,]
imajući u vidu predlog Komisije,
[imajući u vidu mišljenje Ekonomskog i socijalnog komiteta,]
[imajući u vidu mišljenje Komiteta regiona,]
postupajući u skladu sa postupkom iz člana 251 Ugovora, [a imajući u vidu zajednički tekst koji je odobrio
Odbor za usaglašavanje..................... ,]

s obzirom na to da:
(1) .....................
(2) .....................
( ) ..................... ,

ODLUČILI SU:
Član 1.
.........................................
[Član …
Ova odluka stupa na snagu ..................... ]

[Ova odluka stupa na snagu (danom) ( … dana od dana) objavljivanja u Službenom listu Evropskih
zajednica.]143

[Odluka se primjenjuje od ..................... (do ..................... ) (od ..................... do ..................... ).]

[Odluka prestaje da važi ..................... ]

Sačinjeno u

Za Evropski parlament Za Savjet

Predsjednik Predsjednik

4. DIRECTIVES

DIRECTIVE ..../.../EC144 OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL

of..............

143
V. član 254 stav 1 Ugovora o EZ.

101
 ....................................................................

THE EUROPEAN PARLIAMENT AND THE COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION,

Having regard to the Treaty establishing the European Community, [and in particular Article(s) … thereof,]
[Having regard to ..................... ,]
Having regard to the proposal from the Commission,
[Having regard to the Opinion of the Economic and Social Committee,]
[Having regard to the Opinion of the Committee of the Regions,]
Acting in accordance with the procedure laid down in Article 251 of the Treaty, [in the light of the joint text
approved by the Conciliation Committee on ..................... ,]

Whereas:
(1) .....................
(2) .....................
( ) ..................... ,

HAVE ADOPTED THIS DIRECTIVE:

[Article 1
The purpose of this Directive is to .....................
This Directive shall apply to (concern) (The purpose of this Directive is to .....................)]
Article …
1. Member States shall bring into force the laws, regulations, and administrative provisions necessary (take
the necessary measures) to comply with this Directive before ..................... (with effect from .....................) 145
(within a period of ..................... as from the date of its entry into force (adoption) (notification)). They shall
forthwith inform the Commission thereof.

When Member States adopt these measures, they shall contain a reference to this Directive or shall be
accompanied by such reference on the occasion of their official publication. The methods of making such
reference shall be laid down by Member States.

2. Member States shall communicate to the Commission the text of the (main) provisions of national law
which they adopt in the field covered by this Directive, together with a table showing how the provisions of
this Directive correspond to the national provisions adopted). (The Commission shall inform the other
Member States thereof.)

[Article …
1. Before ..................... Member States shall (, after consulting the Commission,) adopt and publish the
provisions necessary to comply with this Directive. They shall forthwith inform the Commission thereof.

They shall apply these provisions from ..................... (at the latest).

When Member States adopt these measures, they shall contain a reference to this Directive or shall be
accompanied by such reference on the occasion of their official publication. The methods of making such
reference shall be laid down by Member States.

2. As soon as this Directive has entered into force, Member States shall ensure that the Commission is

144
The placing of an ordinal ("first", "second", etc.) before "Council Directive" is not to be recommended. Such numbering, which may
be of use to experts before the Directive is adopted, is superfluous, since the Directive is given an official number when it is adopted;
moreover, numbering may give rise to confusion if the sequence originally envisaged is not respected chronologically when the
Directives are adopted.
145
The date to be indicated is that of the start of the new arrangements (i.e. "l January 2002" and not "31 December 2001").
102
informed, in sufficient time for it to submit its comments, of any draft laws, regulations or administrative
provisions which they intend to adopt in the field covered by this Directive.]

[Article …
Member States shall adopt and publish, not later than ....................., the laws, regulations and administrative
provisions necessary to comply with this Directive before ..................... . They shall forthwith inform the
Commission thereof.

When Member States adopt these measures, they shall contain a reference to this Directive or shall be
accompanied by such reference on the occasion of their official publication. The methods of making such
reference shall be laid down by Member States.]

[Article …
Member States shall communicate to the Commission their laws, regulations and administrative provisions
with regard to the application of this Directive.]

[Article …
Member States shall immediately inform the Commission of measures taken pursuant to this Directive.] 146

[Article …
This Directive shall enter into force on ............... ]. 147

[This Directive shall enter into force on the ( ..................... ) day (following that) of its publication in the Official
Journal of the European Communities.]148 149

[It shall apply until ..................... ]

[It shall expire on ..................... ]

[Article …
This Directive shall apply from ..................... (until ..................... ) (from ..................... to ..................... )]

Article …
This Directive is addressed to the Member States.

(This Directive is addressed to ............... ).

Done at

For the European Parliament For the Council

The President The President

4. DIREKTIVE

DIREKTIVA .../.../EZ150 EVROPSKOG PARLAMENTA I SAVJETA

od.......................
146
This wording is used when the Directive makes provision simply for the right to take measures.
147
See Article 254 (1) of the EC Treaty.
148
See Article 254 (1) of the EC Treaty.
149
Since Directives are usually not of immediate effect, the date of entry into force serves in the first instance to calculate the periods of
time for implementation. It would seem reasonable therefore, with a view to facilitating this calculation, for the entry into force to be the
same date as that of publication (rather than a date subsequent thereto).
103
 ...............................................................

EVROPSKI PARLAMENT I SAVJET EVROPSKE UNIJE,

imajući u vidu Ugovor o osnivanju Evropske zajednice, [a naročito član …,]
[imajući u vidu...,]
imajući u vidu prijedlog Komisije,
[imajući u vidu mišljenje Ekonomskog i socijalnog komiteta,]
[imajući u vidu mišljenje Komitet regiona,]
postupajući u skladu sa postupkom iz člana 251 Ugovora, [a imajući u vidu zajednički tekst koji je odobrio
Odbor za usaglašavanje...,]

S obzirom na to da:
(1) .....................
(2) .....................
( ) ..................... ,

DONIJELI SU OVU DIREKTIVU:

[Član 1
Svrha ove direktive je ...

Ova direktiva primjenjuje se na (odnosi se na) (Svrha ove direktive je ...)]

Član …
1. Države članice donose zakone i druge propise (preduzimaju mjere) potrebne za usklađivanje sa ovom
direktivom do ... (koje stupaju na snagu...)78 (u roku od ... dana od dana stupanja na snagu (donošenja)
(notifikacije) ove direktive). One o tome odmah obavještavaju Komisiju.

Kada države članice utvrde ove mjere, one će sadržati pozivanje na ovu direktivu ili se pozivanje na ovu
direktivu navodi prilikom njihovog službenog objavljivanja. Načine takvog pozivanja utvrđuju države članice.

2. Države članice Komisiji dostavljaju tekst (glavnih) odredaba domaćeg prava koje donesu u oblasti na koju
se odnosi ova direktiva, zajedno s tabelom koja sadrži uporedni prikaz odnosa odredaba ove direktive i
odredaba donesenih domaćih propisa. (Komisija o tome obavještava druge države članice.)

[Član …
1. Do ... države članice ( nakon konsultacija sa Komisijom,) usvajaju i objavljuju potrebne odredbe, kako bi se
uskladile sa ovom direktivom. One o tome odmah obavještavaju Komisiju.
One ove odredbe primjenjuju (najkasnije) od...

Kada države članice utvrde ove mjere, one će sadržati pozivanje na ovu direktivu ili se pozivanje na ovu
direktivu navodi prilikom njihovog službenog objavljivanja. Načine takvog pozivanja utvrđuju države članice.

2 Čim ova direktiva stupi na snagu, države članice o tome obavještavaju Komisiju, ostavljajući joj dovoljno
vremena da dostavi svoje primjedbe na nacrte svih zakona i drugih propisa koje namjeravaju da usvoje u
oblasti na koju se odnosi ova direktiva ].

[Član …
Države članice usvajaju i objavljuju, najkasnije do ..., zakone i druge propise potrebne za usklađivanje sa
150
Ne preporučuje se upotreba rednog broja ("prvi", drugi" itd.) ispred riječi "direktiva Savjeta". (Takvo numerisanje, koje
može biti korisno stručnjacima prije donošenja direktive, suvišno je jer direktiva po donošenju dobija službeni broj;
takođe, numerisanje može izazvati zabunu ako se prvobitni i hronološki redosljed ne poštuju prilikom donošenja
uputstava.)
104
ovom direktivom do ... One o tome odmah obavještavaju Komisiju.

Kada države članice utvrde ove mjere, one će sadržati pozivanje na ovu direktivu ili se pozivanje na ovu
direktivu navodi prilikom njihovog službenog objavljivanja. Načine takvog pozivanja utvrđuju države članice.]

[Član …
Države članice Komisiji dostavljaju svoje zakone i druge propise koji se odnose na primjenu ove direktive.]

[Član …
Države članice Komisiju odmah obavještavaju o mjerama preduzetim na osnovu ove direktive.]151

[Član …
Ova direktiva stupa na snagu ...]152

Ova direktiva stupa na snagu (danom) (... dana od dana) objavljivanja u Službenom listu evropskih
zajednica.]153 154

[Direktiva se primjenjuje do ...]

[Direktiva prestaje da važi...]

[Član …
Ova direktiva primjenjuje se od ... (do ...) (od... do).]

Član …
Ova direktiva upućena je državama članicama.

(Ova direktiva upućena je...)

Sačinjeno u

Za Evropski parlament Za Savjet

Predsjednik Predsjednik

III. ACTS OF THE REPRESENTATIVES OF THE GOVERNMENTS OF THE MEMBER

STATES

151
Ova formulacija se upotrebljava kad direktiva predviđa samo pravo na preduzimanje mjera.
152
V. član 254 stav l Ugovora o EZ.
153
V. član 254 stav l Ugovora o EZ.
154
Kako se direktive obično ne sprovode odmah, datum stupanja na snagu označava period za sprovođenje. Bilo bi stoga važno da
datum stupanja na snagu bude isti kao i datum objavljivanja (a ne neki kasniji datum).

105
1. INTERNAL AGREEMENTS
INTERNAL AGREEMENT

[AGREEMENT BETWEEN THE REPRESENTATIVES OF

THE GOVERNMENTS OF THE MEMBER STATES
(, MEETING WITHIN THE COUNCIL,)]
of ……
…………………………………..

THE REPRESENTATIVES OF THE GOVERNMENTS OF THE MEMBER STATES OF THE EUROPEAN

COMMUNITIES [OF THE ..................... COMMUNITY], [MEETING WITHIN THE COUNCIL,]

[Having regard to the Treaty ..................... ,]

[Having regard to ..................... ,]

Whereas:
(1) .....................
(2) .....................
( ) ..................... ,

[After consulting the Commission,]

HAVE AGREED AS FOLLOWS:

Article 1
.........................................
Article 2
.........................................
Article …
.........................................

IN WITNESS WHEREOF, the undersigned ..................... have hereunto set their hands.

Done at (venue), (date)155

For the government .....................

For the government .....................
For the government .....................

III. AKTA PREDSTAVNIKA VLADA DRŽAVA ČLANICA

1. UNUTRAŠNJI SPORAZUMI

UNUTRAŠNJI SPORAZUM
155
The date appears here written out in full.
106
 [SPORAZUM IZMEĐU PREDSTAVNIKA VLADA DRŽAVA ČLANICA
(, KOJI SU SE SASTALI UNUTAR SAVJETA,)]
od ……
…………………………………..

PREDSTAVNICI VLADA DRŽAVA ČLANICA EVROPSKIH ZAJEDNICA [... ZAJEDNICE], [KOJI SU SE

SASTALI UNUTAR SAVJETA,]

[imajući u vidu Ugovor ..................... ,]

[imajući u vidu ..................... ,]

s obzirom na to da:

(1) .....................
(2) .....................
( ) ..................... ,

[nakon savjetovanja s Komisijom,]

SPORAZUMJELI SU SE:

Član 1
.........................................
Član 2
.........................................
Član …
.........................................

KAO POTVRDU NAVEDENOG dolje potpisani ..................... potpisali su ovaj Sporazum.

Sačinjeno u ................... (mjesto), ....................... (datum) 156

Za Vladu.....................
Za Vladu.....................
Za Vladu.....................

156
Datum treba pisati na uobičajen način, npr. 2. februar(a) 2009. godine
107
IV. INTERNATIONAL AGREEMENTS
1. TEXTS OF INTERNATIONAL AGREEMENTS157
1.1. Treaties and Conventions

TREATY [CONVENTION]
…………………………………..

(Heads of State)158

[Community]
.....................
.....................

[DETERMINED TO .....................;]

[DESIROUS OF .....................;]

[RESOLVED TO .....................;]

[CONSIDERING that .................... ,]

HAVE DECIDED to ..................... and to this end have designated as their Plenipotentiaries:

(Heads of State) (Plenipotentiaries)

..................... .....................
..................... .....................
..................... .....................

WHO, having exchanged their Full Powers, found in good and due form,

HAVE AGREED AS FOLLOWS:

[Article 1
.....................

[Article ...
This Treaty (Convention) shall apply, on the one hand, to the territories in which the Treaty establishing the
European Community is applied and under the conditions laid down in that Treaty and, on the other hand, to
the territory of the ..................... .]

[Article...
Either Contracting Party may denounce this Treaty (Convention) by notifying the other Contracting Party.

This Treaty (Convention) shall cease to be in force ..................... months after the date of such notification.]

[Article...
The Annexes to this Treaty (Convention), together with the Declarations ..................... (, the Exchange of
Letters .....................) (, the Protocols .....................) (.....................) which are annexed to the (this) Treaty
(Convention) shall form an integral part thereof.]

[Article...
1. This Treaty (Convention) shall be subject to ratification, acceptance or approval in accordance with the

157
On the copies submitted for signature, the title of an Agreement is placed on a special cover page.
158
The order to be followed is the order of protocol.
108
Contracting Parties’ own procedures and the Parties shall notify one another at .....................
(venue) ..................... of the completion of the procedures necessary for that purpose (shall carry out
at ..................... (venue) ..................... the exchange of acts necessary for that purpose) (shall deposit
with ..................... the acts necessary for that purpose.)

2. This Treaty (Convention) shall enter into force on the first day of the (.....................) month following that
during which the notifications [the exchange of acts] [the deposit of acts,] provided for in paragraph 1 (has)
have been carried out.]

Article...
This Treaty (Convention), drawn up in a single original in the ..................... languages, each text
[all ..................... texts] being equally authentic, shall be deposited in the archives of ..., which shall transmit a
certified copy to......................

IN WITNESS WHEREOF, the undersigned Plenipotentiaries have hereunto set their hands. 159

Done at this ...... day of ...... in the year160 161

162
For .....................
For .....................
For .....................

159
This part of the text is incorporated into a multilingual page which follows the alphabetical order.
160
This part of the text is incorporated into a multilingual page which follows the alphabetical order.
161
The date appears here written out in full.
162
In the case of Member States, the alphabetical order is to be followed. The names of the Contracting Parties should
be entered here as they appear at the beginning of the preamble.
109
IV. MEĐUNARODNI SPORAZUMI
1. TEKSTOVI MEĐUNARODNIH SPORAZUMA163
1.1. Međunarodni ugovori i konvencije

UGOVOR [KONVENCIJA]
…………………………………..

(Šefovi država)164

[Zajednica]
.....................
.....................

[ODLUČNI DA I .....................;]

[S NAMJEROM DA.....................;]

[RIJEŠENI DA .....................;]

[SMATRAJUĆI da.................... ,]

ODLUČILI SU ..................... i u tu su svrhu odredili kao svoje punomoćnike:

(Šefovi država)
(Punomoćnici) ..................... ...............
......
..................... ..................... ...................
.. .....................

KOJI su se, razmjenivši svoja punomoćja, za koja je utvrđeno da su u propisanoj formi,

SAGLASILI O SLJEDEĆEM:

[Član 1
.....................

[Član ...
Ovaj ugovor (konvencija) primjenjuje se, s jedne strane, na područjima na kojima se primjenjuje Ugovor o
osnivanju Evropske zajednice, i pod uslovima utvrđenim tim ugovorom, a s druge strane, na
područje ..................... .]
[Član...
Svaka ugovorna strana može otkazati ovaj ugovor (konvenciju) notifikacijom/obavještenjem upućenom(im)
drugoj ugovornoj strani.

Ovaj ugovor (konvencija) prestaje da važi ...... mjeseci od dana notifikacije.]

[Član...
Aneksi ovog ugovora (konvencije), zajedno sa deklaracijama (razmjenom nota/pisama ...) (, protokolima)
( ) priloženim (uz ovaj) ugovor (konvenciju) čine njegov/njen sastavni dio.]

[Član...
1. Ovaj ugovor (konvencija) potvrđuje se165, prihvata ili odobrava u skladu sa postupcima ugovornih strana, a
163
Na primjercima podnesenim na potpis naziv sporazuma nalazi se na posebnoj naslovnoj strani.
164
Treba poštovati protokolarni redosljed.
165
! a ne ratifikuje!
110
ugovorne strane će se međusobno u (mjesto) ... obavijestiti o okončanju postupka potrebnog za tu
svrhu (obaviće u.............(mjesto) razmjenu akata potrebnih za tu svrhu) (kad će deponovati akta potrebna za
tu svrhu.)

2. Ovaj ugovor (konvencija) stupa na snagu prvog dana (...) mjeseca nakon mjeseca u kojem su obavljene
notifikacije [razmjena akata] [deponovanje akata] iz stava 1 ovog člana.]

Član...
Ovaj ugovor (konvencija), sačinjen u jednom izvornom primjerku na .....jeziku, s tim da je svaki tekst jednako
autentičan [da su svi ... tekstovi jednako autentični], deponuje se u arhivu , koja dostavlja ovjereni primjerak...

KAO POTVRDU NAVEDENOG doljepotpisani punomoćnici potpisali su ovaj ugovor (konvenciju) 166.

Sačinjeno u ..................... , (datum napisati slovima). 167 168

Za .....................169
Za .....................
Za .....................

166
Ovaj dio teksta nalazi se na višejezičnoj stranici koja treba da prati abecedni redosljed jezika
167
Ovaj dio teksta nalazi se na višejezičnoj stranici koja treba da prati abecedni redosljed jezika
168
Datum treba pisati na uobičajen način, npr. 2. februar(a) 2009. godine.
169
Ovdje se mora poštovati abecedni redosljed imena država članica. Imena ugovornih strana ovdje treba unijeti redom
kojim se pojavljuju na početku preambule
111
 1.2. Final acts170

FINAL ACT

The representatives [The Plenipotentiaries]171

of ..................... ,172
[on the one part,]
and
of ..................... ,
[on the other part,]

meeting in (at) ..................... on173 .....................

in the year one thousand nine hundred and ..................... for the signature of ..................... ,

have at the time of signature of this ..................... :

174
- adopted the [following texts] [following declarations (statements)] attached to this Final Act
..................;

- taken note of the [exchange(s) of letters] [of the following declaration(s)] attached to this Final Act 175:
..................... ;

[- ..................... ]

[In witness whereof, the undersigned representatives (Plenipotentiaries) have hereunto set their hands.] 176

Done at ..................... this ..................... day of ..................... in the year ..................... 177 178
179
For .....................
For .....................
For .....................

1.2 Završni akti180

170
The texts of Final Acts vary.
171
The term "Plenipotentiaries" is used if plenipotentiaries are in fact mentioned in the Preamble to the Agreement
concerned.
172
For order of the Contracting Parties the alphabetical order is to be followed. The names of the Contracting Parties
should be entered here as they appear at the beginning of the preamble.
173
The date appears here written out in full.
174
For protocols and joint declarations (statements).
175
For agreements in the form of exchanges of letters and unilateral declarations (statements).
176
For multilingual page
177
See footnote 148
178
See footnote 151
179
See footnote 147
112
 ZAVRŠNI AKT

Predstavnici [punomoćnici]181
.....................182,
[s jedne strane,]
I
..................... ,
[s druge strane,]

koji su se sastali u..................... dana 183 .....................

19... godine ... radi potpisivanja..................... ,

u trenutku potpisivanja ovoga..................... :

- donijeli su [sljedeće tekstove][sljedeće deklaracije (izjave)] priložene uz ovaj završni akt 184;
..................;

- primili k znanju [razmjenu/razmjene pisama/nota][sljedeću deklaraciju/sljedeće deklaracije]

priloženu/priložene uz ovaj završni akt185:
..................... ;

[- ..................... ]

[Kao potvrdu navedenog doljepotpisani predstavnici (punomoćnici) potpisali su ovaj akt.] 186

Sačinjeno u..................... (datum napisati slovima).187 188

Za .....................189
Za .....................
Za.....................

1.3. International agreements

180
Tekstovi završnih akata se razlikuju.
181
Izraz „punomoćnici“ upotrebljava se ako se punomoćnici spominju u preambuli odgovarajućeg sporazuma.
182
Za redosljed navođenja ugovornih strana mora se poštovati abecedni redosled imena država članica. Imena
ugovornih strana ovdje treba unijeti redom kojim se pojavljuju na početku preambule.
183
Datum treba pisati na uobičajen način, npr. 2. februar(a) 2009. godine.
184
Za protokole i zajedničke deklaracije (izjave).
185
Za sporazume u obliku razmjene nota i jednostranih deklaracija (izjava).
186
Za višejezičnu stranu.
187
Datum treba pisati na uobičajen način, npr. 2. februar(a) 2009. godine.
188
Za višejezičnu stranicu v. fusnotu 58.
189
Za redosljed navođenja ugovornih strana v. fusnotu 60.

113
 AGREEMENT
BETWEEN THE EUROPEAN COMMUNITY (COMMUNITIES)190
[AND (ITS) (THEIR) MEMBER STATES, ON THE ONE PART,)]
AND ..................... [ON THE OTHER PART]
[CONCERNING] .....................

THE EUROPEAN COMMUNITY, [THE EUROPEAN COAL AND STEEL COMMUNITY] [THE EUROPEAN
ATOMIC ENERGY COMMUNITY]

[hereafter referred to as the "Community"]191

[AND (ITS) (THEIR) MEMBER STATES,]

[THE COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION,]
[on the one part,]

THE ..................... ,
[hereafter referred to as " ..................... ",]

[on the other part,]

[DESIROUS of ..................... ;]
[RESOLVED to ..................... ;]
[CONSIDERING THAT ..................... ,]
[ ..................... ,]
HAVE DECIDED TO CONCLUDE THIS AGREEMENT:
HAVE DECIDED to ..................... and to this end have designated as their Plenipotentiaries:
THE COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION:192
(name(s)) ..................... ,
..................... ,
THE ..................... :
(name(s)) ..................... ,
..................... ,

190
The Community is cited first in the copy of the Agreement which is intended for it and last in the copy intended for the
other party to the Agreement (Alternance rule).
191
The Community is cited first in the copy of the Agreement which is intended for it and last in the copy intended for the
other party to the Agreement (Alternance rule).
192
The Community is cited first in the copy of the Agreement which is intended for it and last in the copy intended for the
other party to the Agreement (Alternance rule).
114
WHO (, having exchanged their Full Powers, found in good and due form,)

HAVE AGREED AS FOLLOWS:

Article 1
.....................

Article ...
German, Greek, Italian, Portuguese, Spanish, Swedish and ..................... languages, each text
[all ..................... texts] being equally authentic. 193

[IN WITNESS WHEREOF, the undersigned Plenipotentiaries, have hereunto set their hands (the
undersigned Plenipotentiaries, duly empowered to this effect, have signed this Agreement). 194

Done at…………… , this ..................... day of ..................... in the year ............... 195 196

For .....................197
For ......................
For ...................... ]

193
The content of this final Article sometimes appears following the closing formula "Done at ..., this ...". Sometimes also,
when the joint contracting party disputes the equal authenticity of all the Community languages, no mention is made of
the languages.
194
This part of the text is incorporated into a multilingual page which follows the language order.
195
This part of the text is incorporated into a multilingual page which follows the language order.
196
The date appears here written out in full.
197
The order to be followed is the order of protocol. The alternance rule applies. For the names of the Contracting
Parties to be entered here, see footnote 147.
115
1.3. Međunarodni sporazumi

SPORAZUM
IZMEĐU EVROPSKE ZAJEDNICE (ZAJEDNICA)198
[I (NJENIH) (NJIHOVIH) DRŽAVA ČLANICA, S JEDNE STRANE,]
I ..................... [S DRUGE STRANE]
[O] .....................
EVROPSKA ZAJEDNICA, [EVROPSKA ZAJEDNICA ZA UGALJ I ČELIK][EVROPSKA ZAJEDNICA ZA
ATOMSKU ENERGIJU]

[u daljem tekstu: Zajednica]199

[I (NJENE) (NJIHOVE) DRŽAVE ČLANICE,]

[SAVJET EVROPSKE UNIJE,]
[s jedne strane,]

....................................... ,
[u daljem tekstu: ..................... ,]

[s druge strane,]

[S NAMJEROM DA ..................... ,]
[RIJEŠENI DA ..................... ,]
[SMATRAJUĆI DA ..................... ,]
[ ..................... ,]
ODLUČILI SU DA ZAKLJUČE OVAJ SPORAZUM:
ODLUČILI SU ..... i za tu svrhu odredili su za svoje punomoćnike:
SAVJET EVROPSKE UNIJE:200
(ime/imena) ..................... ,
..................... ,
…....................... :
(ime/imena) ..................... ,
..................... ,
KOJI SU SE (, razmjenivši svoja punomoćja za koja je utvrđeno da su u propisanoj formi,)

198
Zajednica se navodi prva na primjerku sporazuma koji je namijenjen njoj, a posljednja na primjerku koji je namijenjen
drugoj ugovornoj strani (pravilo alternacije).
199
Zajednica se navodi prva na primjerku sporazuma koji je namenjen njoj, a poslednja na primerku koji je namenjen
drugoj ugovornoj strani (pravilo alternacije).
200
Zajednica se navodi prva na primjerku sporazuma koji je namjenjen njoj, a posljednja na primjerku koji je namjenjen
drugoj ugovornoj strani (pravilo alternacije).

116
SPORAZUMJELI:
Član 1
.....................

Član ...
Ovaj sporazum sačinjen je u dva primjerka na danskom, holandskom, engleskom, finskom,
francuskom,njemačkom, grčkom, italijanskom, portugalskom, španskom, švedskom, i ... jeziku, pri
čemu je svaki tekst jednako autentičan [su svi tekstovi jednako autentični ].

[KAO POTVRDU NAVEDENOG doljepotpisani punomoćnici potpisali su ovaj sporazum

(doljepotpisani ovlašćeni punomoćnici potpisali su ovaj sporazum).201

Sačinjeno u ..................... , (datum napisati slovima). 202 203

Za .....................204
Za ......................
Za ...................... ]

201
Ovaj dio teksta je uključen u višejezičnu stranu koja treba da prati abecedni redosljed jezika.
202
Ovaj dio teksta je uključen u višejezičnu stranu koja treba da prati abecedni redosljed jezika.
203
Datum ovdje treba navesti u cjelini.
204
Treba poštovati protokolarni redosljed. Primjenjuje se pravilo alternacije. U vezi imena ugovornih strana koja treba
unijeti na ovom mjestu vidi fusnotu 157.
117
2. PROCEDURAL ACTS LINKED WITH INTERNATIONAL AGREEMENTS
2.1. Decision authorising the Commission to negotiate an international agreement
2.1.1. Usual form205

The Council, on the recommendation of the Commission, has authorised the Commission to negotiate an
Agreement between the European Community and ..................... [to take part in the negotiation of an
Agreement ..................... ].

The Commission shall conduct the negotiations in consultation with the Special Committee provided for in
Article 133 of the Treaty [a special committee designated by the Council] [and in accordance with the
directives contained in ..................... ] [, subject to any directives which the Council may issue to the
Commission subsequently].

2. PROCESNI AKTI VEZANI ZA MEĐUNARODNE SPORAZUME

2.1. Odluka kojom se Komisija ovlašćuje da pregovara o međunarodnom sporazumu
2.1.1. Uobičajeni forma206

Na preporuku Komisije, Savjet je ovlastio Komisiju da pregovara o Sporazumu između Evropske zajednice
i ..................... [učestvuje u pregovorima o Sporazumu ..................... ].

Komisija vodi pregovore u konsultaciji sa Posebnim odborom predviđenim članom 133 Ugovora [Posebnim
odborom koji je odredio Savjet] [i u skladu sa smjernicama iz ] [, u skladu sa svim smjernicama koje Savjet
naknadno izda Komisiji].

205
Decisions in this form are recorded in the minutes of Council Meetings.
206
U ovom obliku odluke se unose u zapisnik sa sastanaka Savjeta.
118
2.1.2. Exceptional form

COUNCIL DECISION
of .....................
authorising the Commission to negotiate [take part in the negotiation of]
an Agreement .....................

THE COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION,

Having regard to the Treaty establishing the European Community, [and in particular Article(s) 133 (308)
(310) (...) thereof,] in conjunction with Article 300(1) thereof,

Having regard to the Recommendation from the Commission,

Whereas:
(1) ..................... .
(2) ..................... .
( ) ..................... ,

HAS DECIDED AS FOLLOWS:

Sole Article
The Commission is hereby authorised to negotiate an Agreement [between the European Community
and ..................... ] ..................... .

[The Commission is hereby authorised to take part in the negotiation of an Agreement ..................... .]

The Commission shall conduct the negotiations in consultation with the Special Committee provided for in
Article 133 of the Treaty [a special committee designated by the Council] [and in accordance with the
directives contained in the Annex] [, subject to any directives which the Council may issue to the Commission
subsequently].

[The Commission shall conduct the negotiations with the assistance of representatives of the Member States
and in accordance with the directives appearing in the Annex.]

Done at

For the Council

The President

119
2.1.2. Poseban oblik

ODLUKA SAVJETA
od .....................
kojom se Komisija ovlašćuje da pregovara [učestvuje u pregovorima]
o Sporazumu .....................

SAVJET EVROPSKE UNIJE,

Imajući u vidu Ugovor o osnivanju Evropske zajednice, [a posebno čl. 133, 308, 310, ... ,] a u vezi sa članom
300 stavom 1,

imajući u vidu preporuku Komisije,

s obzirom na to da:
(1) .....................
(2) .....................
( ) ..................... ,

ODLUČIO JE:

Jedini član
Ovim se ovlašćuje Komisija da pregovara o Sporazumu [između Evropske zajednice
i ..................... ] .....................

[Ovim se ovlašćuje Komisija da učestvuje u pregovorima o Sporazumu ..................... .]

Komisija vodi pregovore u konsultaciji sa Posebnim odborom predviđenim članom 133 Ugovora [Posebnim
odborom koji je odredio Savjet] [i u skladu sa smjernicama iz Aneksa ] [, u skladu sa svim smjernicama koje
Savjet naknadno izda Komisiji].

[Komisija vodi pregovore uz pomoć predstavnika država članica i u skladu sa smjernicama iz Aneksa.]

Sačinjeno u

Za Savjet
Predsjednik

2.2. Decision concerning negotiating directives

120
The Council, on the recommendation of the Commission, has adopted the negotiating directives contained
in.....................

[The Council, on the recommendation of the Commission, has amended (replaced) (supplemented) the
negotiating directives adopted by the Council Decision of ..................... in accordance with (by those
contained in) (by the addition of those contained in) the Annex [Annex ..................... ] to the minutes of the
Council (or: in document ..................... ).]

2.2. Odluke o pregovaračkim smjernicama

2.1.1. Uobičajeni oblik208

Na preporuku Komisije, Savjet utvrđuje pregovaračke smjernice sadržane u.....................

[Na preporuku Komisije, Savjet je izmijenio i dopunio (zamijenio) (dopunio) pregovaračke smjernice koje su
utvrđene Odlukom Savjeta od..................... u skladu sa (onim sadržanim u) (dodavanjem onih sadržanih u)
Aneksom [Aneksu ..................... ] zapisnika Savjeta (ili: u dokumentu......................).]

2.2.2. Exceptional form

COUNCIL DECISION

207
Decisions in this form are recorded in the minutes of Council meetings.
208
U ovom obliku odluke se unose u zapisnik sa sastanaka Savjeta.
121
 of .....................
adopting [amending the] [replacing the] [supplementing the]
directives for the negotiation of an Agreement .....................

THE COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION,

Having regard to the Treaty establishing the European Community, [and in particular Article(s) (133) (308)
(310) (...) thereof,] in conjunction with Article 300(1) thereof,

Having regard to the Recommendation from the Commission,

Whereas:

By Decision of ..................... , the Council authorised the Commission to negotiate [take part in the
negotiation of] an Agreement ..................... Directives should be adopted for that purpose [and the Council
has adopted directives for that purpose.] Those directives should be amended (replaced) (supplemented)],

HAS DECIDED AS FOLLOWS:

Sole Article
The Commission shall conduct the negotiations concerning an Agreement ..................... in accordance with
the directives contained in the Annex.

[The negotiating directives adopted by the Decision of ..................... shall be amended (replaced)
(supplemented) in accordance with (by the directives contained in) (by the addition of those contained in) the
Annex.]

Done at

For the Council

The President

2.2.2. Poseban oblik

ODLUKA SAVJETA

122
 od .....................
kojom se utvrđuju [mijenjaju i dopunjavaju][zamjenjuju][dopunjavaju]
Pregovaračke smjernice o Sporazumu .....................

SAVJET EVROPSKE UNIJE,

imajući u vidu Ugovor o osnivanju Evropske zajednice, [a posebno čl.133, 308, 310, ... ,] u vezi sa članom
300 stavom 1,

imajući u vidu preporuku Komisije,

s obzirom na to da je:

odlukom od ..................... Savjet ovlastio Komisiju da pregovara [učestvuje u pregovorima] o

Sporazumu ..................... , u tu svrhu treba utvrditi smjernice [Savjet je za tu svrhu utvrdio smjernice.] Te
smjernice bi trebalo izmjeniti i dopuniti (zamjeniti) (dopuniti)],

ODLUČIO JE DA:
Jedini član
Komisija vodi pregovore o Sporazumu ..................... u skladu sa uputstvima sadržanim u Aneksu.

[Uputstva za pregovaranje usvojena odlukom od ..................... mijenjaju se i dopunjavaju (zamjenjuju)

(dopunjavaju) u skladu sa (smjernicama sadržanim u) (dodavanjem onih sadržanih u) Aneksom.]

Sačinjeno u

Za Savjet
Predsjednik

VII. OBRASCI PRAVNIH PROPISA CRNE GORE SA PREVODOM

1. OBRASCI PREVODA ODREĐENIH AKATA SKUPŠTINE CRNE GORE

123
 a) ZAKON a) LAW
UKAZ O PROGLAŠENJU ZAKONA DECREE ON PROMULGATING THE LAW
Na osnovu člana 95 tačke 3 Ustava Crne Gore Pursuant to Article 95 item 3 of the Constitution of
donosim Montenegro, I hereby issue the

Ukaz o proglašenju Zakona o patentima Decree on Promulgating the Law on Patents

Proglašavam Zakon o patentima, koji je donijela I hereby promulgate the Law on Patents passed by the
Skupština Crne Gore 23. saziva, na četvrtoj 23rd Parliament of Montenegro at the fourth sitting of the
sjednici drugog redovnog zasijedanja u 2008. second ordinary session in 2008 on 22 October 2008.
godini, dana 22. oktobra 2008. godine.

No: 01-1854/2
Broj: 01-1854/2 Podgorica, 24 October 2008
Podgorica, 24. oktobra 2008. godine The President of Montenegro
Predsjednik Crne Gore,
LAW ON PATENTS
ZAKON O PATENTIMA
I. GENERAL PROVISIONS
I. OPŠTE ODREDBE
Article 1
Član 1 ………………………….
……………………….…
FINAL PROVISIONS
ZAVRŠNE ODREDBE ZAKONA
CASE 1:
PRIMJER 1 Article xy
Član xy This Law shall enter into force on the eighth day
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana following that of its publication in the Official Gazette of
objavljivanja u "Službenom listu Crne Gore". Montenegro.

CASE 2:
PRIMJER 2 Article xy
Član xy This Law shall enter into force on the eighth day
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana following that of its publication in the Official Gazette of
objavljivanja u "Službenom listu Crne Gore", a Montenegro and it shall apply from 1 January 2010.
primjenjivaće se od 1. januara 2010. godine.
CASE 3:
PRIMJER 3 Article xy
Član xy This Law shall enter into force on the day of its
Ovaj zakon stupa na snagu danom objavljivanja u publication in the Official Gazette of Montenegro.
"Službenom listu Crne Gore".
ZAVRŠETAK ZAKONA ……………………………………………..
…………………………………………….. …..…………………………..……………
………………………………..……………
SU-SK No: 01-819/06
SU-SK Broj 01-819/6 Podgorica, 22 October 2008
Podgorica, 22. oktobra 2008. godine The Parliament of Montenegro
Skupština Crne Gore The Speaker,
Predsjednik,

124
 PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE ZAKONA
PRIMJER 1
Član 105
Javne nabavke za koje su javni pozivi objavljeni
prije stupanja na snagu ovog zakona sprovešće
se po propisima po kojima su započeti.
Član 111
Podzakonski akti čije donošenje je predviđeno
ovim zakonom donijeće se u roku od 90 dana od
dana stupanja na snagu ovog zakona.
Član 112
Danom stupanja na snagu ovog zakona prestaje
da važi Zakon o javnim nabavkama ("Službeni list
RCG", br. 40/01).
Podzakonski akti doneseni na osnovu Zakona o
javnim nabavkama ("Službeni list RCG", br. 40/01)
primjenjivaće se do donošenja podzakonskih
akata predviđenih ovim zakonom.
PRIMJER 2
Član 122
(1) Propisi na osnovu ovlašćenja sadržanih u
ovom zakonu donijeće se u roku od tri mjeseca od
dana njegovog stupanja na snagu.
(2) Do donošenja propisa iz stava 1 ovog člana,
primjenjivaće se propisi doneseni na osnovu
Zakona o patentima ("Službeni list SCG", broj
32/04) ukoliko nijesu u suprotnosti sa ovim
zakonom.
Član 123
Danom stupanja na snagu ovog zakona neće se
primjenjivati Zakon o patentima ("Službeni list
SCG", broj 32/04).
TRANSITIONAL AND FINAL PROVISIONS
CASE 1:
Article 105
Public procurements for which the invitations for tender
were published before this Law entered into force shall
be completed according to the legislation on the basis
of which they were initiated.
Article 111
Secondary legislation whose adoption is provided for
hereby shall be passed within 90 days from the day of
entry into force of this Law.
Article 112
The Law on Public Procurement (Official Gazette of the
Republic of Montenegro 40/01) shall be repealed on the
day of entry into force of this Law.
Secondary legislation adopted on the basis of the Law
on Public Procurement (Official Gazette of the Republic
of Montenegro 40/01) shall apply until the secondary
legislation provided for hereby is adopted.
CASE 2
Article 122
(1) Legislation based on authorizations conferred
hereby shall be adopted within three months from the
day of entry into force of this Law.
(2) The legislation adopted on the basis of the Law on
Patents (Official Gazette of Serbia and Montenegro
32/04) shall apply until the legislation referred to in
paragraph 1 hereof is adopted unless it is contrary to
this Law.
Article 123
The Law on Patents (Official Gazette of Serbia and
Montenegro 32/04) shall not apply from the day of entry
into force of this Law.
125
 b) ZAKON O IZMJENAMA I
DOPUNAMA ZAKONA
UKAZ O PROGLAŠENJU ZAKONA O
IZMJENAMA I DOPUNAMA ZAKONA
Na osnovu člana 95 tačke 3 Ustava Crne Gore
donosim
Ukaz o proglašenju Zakona o izmjenama i
dopunama Zakona o privrednim društvima
Proglašavam Zakon o izmjenama i dopunama
Zakona o privrednim društvima koji je donijela
Skupština Crne Gore na drugoj sjednici drugog
redovnog zasijedanja u 2007. godini, dana 18.
decembra 2007. godine.
Broj: 01-1470/2
Podgorica, 26. decembra 2007. godine
Predsjednik Crne Gore,
ZAKON O IZMJENAMA I DOPUNAMA ZAKONA
O PRIVREDNIM DRUŠTVIMA
Član 1
……...................….
Član 2
U članu 2 u stavu 1 tačka 6 mijenja se i glasi: "6)
dio stranog društva."
Poslije stava 2 dodaje se novi stav koji glasi:
"(3) Stav 2 ovog člana ne primjenjuje se u slučaju
propuštanja produženja registracije akcionarskog
društva."
Dosadašnji stav 3 postaje stav 4.
Član 3
U članu 3 u stavu 2 druga rečenica briše se.
Član 4
Poslije člana 4 dodaju se naslovi i dva nova člana
koja glase:
"Sjedište
Član 4a
(1) Sjedište je mjesto u kome preduzetnik i
privredno društvo obavljaju djelatnost.
…………
b) LAW ON AMENDMENTS TO THE LAW
DECREE ON PROMULGATING THE LAW ON
AMENDMENTS TO THE LAW
Pursuant to Article 95 item 3 of the Constitution of
Montenegro I hereby issue the
Decree on Promulgating the Law on Amendments
to the Law on Companies
I hereby promulgate the Law on Amendments to the
Law on Companies adopted by the Parliament of
Montenegro at the second sitting of its second ordinary
session in 2007 on 18 December 2007.
No: 01-1470/2
Podgorica, 26 December 2007
The President of Montenegro
THE LAW ON AMENDMENTS TO THE LAW ON
COMPANIES
Article 1
………………….……..
Article 2
In Article 2 paragraph 1, item 6 shall be replaced by the
following “6) a branch of foreign company “
After paragraph 2 the following paragraph shall be
inserted:
“(3) Paragraph 2 of this Article shall not apply in case of
failure to extend the registration of the joint-stock
company.”
Paragraph 3 shall become paragraph 4.
Article 3
In Article 3 paragraph 2, the second sentence shall be
deleted.
Article 4
After Article 4 the following headings and two new
Articles shall be added:
“Registered office
Article 4a
(1) Registered office is the place where entrepreneur
and company perform their business activities.
………….
126
 Član 5
U članu 5 i drugim odredbama ovog zakona riječ
"profit" zamjenjuje se riječju "dobit", u
odgovarajućem padežu.
…………............
Član 9
U članu 15 u stavu 4, na kraju teksta, tačka briše
se i dodaju riječi: "u parničnom postupku."
…………............
PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE ZAKONA O
IZMJENAMA I DOPUNAMA ZAKONA
Član 66
Postupci restrukturiranja započeti do stupanja na
snagu ovog zakona završiće se po propisima koji
su važili do dana stupanja na snagu ovog zakona.
Postojeća akcionarska društva dužna su da
usklade svoje akte sa ovim zakonom, najkasnije
do 30. juna 2008. godine.
Član 67
Ovlašćuje se Odbor za ustavna pitanja i
zakonodavstvo Skupštine Crne Gore da utvrdi
prečišćeni tekst ovog zakona.
Član 68
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana
objavljivanja u "Službenom listu Crne Gore".
........................................
Article 5
In Article 5 and other provisions of this Law, the
Montenegrin word translated as „profit” shall be
replaced by another Montenegrin word, with no
relevance to the English translation.
……………………
Article 9
In Article 15 the full stop shall be deleted and the words
“in civil procedure” shall be added at the end of
paragraph 4.
……………………
TRANSITIONAL AND FINAL PROVISIONS OF THE
LAW AMENDING THE LAW
Article 66
Restructuring procedures initiated before the entry into
force of this Law shall be completed pursuant to the
legislation in force before the entry into force of this
Law.
The existing joint-stock companies shall harmonize
their acts with this Law no later than 30 June 2008.
Article 67
The Constitution and Legislation Committee of the
Parliament of Montenegro shall hereby be authorized to
draw up consolidated text of this Law.
Article 86
This Law shall enter into force on the eighth day
following that of its publication in the Official Gazette of
Montenegro.
…….…………………..
127
 c) ISPRAVKA ZAKONA
PROGLAŠENJE ISPRAVKE ZAKONA
ISPRAVKA ZAKONA
Po izvršenom sravnjenju sa izvornim tekstom,
utvrđeno je da se u tekstu Zakona o obeštećenju
korisnika prava iz penzijskog i invalidskog
osiguranja, objavljenog u "Službenom listu Crne
Gore", broj 40/08, potkrala tehnička greška, pa se
daje
ISPRAVKA ZAKONA O OBEŠTEĆENJU
KORISNIKA PRAVA IZ PENZIJSKOG I
INVALIDSKOG OSIGURANJA
U članu 10 u stavu 1 al. 1 i 2, umjesto u
objavljenom tekstu, treba da glase:
"- plaćanje računa utrošene električne energije;
- plaćanje poreskih obaveza koje pripadaju
budžetu Crne Gore.
Iz službe Skupštine Crne Gore
ISPRAVKA ZAKONA O IZMJENAMA I
DOPUNAMA ZAKONA
Po izvršenom sravnjenju sa izvornim tekstom,
utvrđeno je da su se u tekstu Zakona o izmjenama
i dopunama Zakona o porezu na dohodak fizičkih
lica, objavljenom u "Službenom listu RCG", broj
78/06, potkrale tehničke greške, pa se daje
ISPRAVKA ZAKONA O IZMJENAMA I
DOPUNAMA ZAKONA O POREZU NA
DOHODAK FIZIČKIH LICA
1) U članu 29, umjesto riječi: "člana 2" treba da
stoje riječi: "člana 3", a član 29 treba da stoji
ispred člana 30 u poglavlju "Prelazne i završne
odredbe";
2) U članu 30, umjesto riječi "čl. 6, 21 stav 2 i 26"
treba da stoje riječi: "čl. 7, 22 stav 2 i 27".
Skupština Republike Crne Gore
c) CORRIGENDUM TO THE LAW
PROMULGATION OF THE CORRIGENDUM TO THE
LAW
CORRIGENDUM TO THE LAW
Upon a comparison with the original text, it was
established that an error found its way into the text of
the Law on Indemnification of the Beneficiaries of the
Rights Stemming from Pension and Disability
Insurance, published in the Official Gazette of
Montenegro 40/08, resulting in the following
CORRIGENDUM TO THE LAW ON
INDEMNIFICATION OF THE BENEFICIARIES OF
THE RIGHTS STEMMING FROM PENSION AND
DISABILITY INSURANCE
In Article 10 paragraph 1 the first and the second
indents shall be replaced by the following:
“-payment of electricity bills:
- payment of taxes into the Budget of Montenegro.
Service of the Parliament of Montenegro
CORRIGENDUM TO THE LAW AMENDING
THE LAW
Upon a comparison with the original text, it was
established that errors found their way into the text of
the Law Amending Law on Personal Income Tax,
published in the Official Gazette of the Republic of
Montenegro 78/06, resulting in the following
CORRIGENDUM TO THE LAW AMENDING THE LAW
ON PERSONAL INCOME TAX
1) In Article 29, the words “Article 2” shall be replaced
by “Article 3” and Article 29 shall be placed before
Article 30 in the Chapter “Transitional and Final
Provisions”;
2) In Article 30 the words “Article 6, Article 21 paragraph
2 and Article 26” shall be replaced by the words “Article
7, Article 22 paragraph 2 and Article 27.
Parliament of Montenegro
128
 PRAKTIČNI PRIMJERI ISPRAVKE ZAKONA
U članu 56 umjesto riječi "do" treba da stoji riječ
"od".
U članu 15 u stavu 2 umjesto riječi: "unosi se i na"
treba da stoje riječi: "unosi se na".
U članu 115 stav 3 poslije riječi: "u pravnom licu"
umjesto zareza treba da stoji slovo "i", a poslije
riječi "poslovođu" treba da stoje riječi: "i fizičko
lice".
U članu 5 u stavu 2 umjesto riječi: "stav 4" treba
da stoje riječi: "stav 5".
U članu 29 u stavu 1, kojim se dodaje član 45a,
umjesto riječi: "Komisija iz člana 34 ovog zakona
vodi" treba da stoje riječi: "komisije iz člana 28
ovog zakona vode".
2. OBRASCI PREVODA ODREĐENIH AKATA VLADE CRNE GORE
a) UREDBA
DONOŠENJE UREDBE
Na osnovu člana 123 stav 2 Zakona o zaštiti
potrošača ("Službeni list RCG", broj 26/07), Vlada
Crne Gore, na sjednici od 20. marta 2008. godine,
donijela je
UREDBU
o bližim kriterijumima, načinu i postupku pružanja
finansijske pomoći organizacijama potrošača
iz budžeta Crne Gore
Član 1
Ovom uredbom uređuju se bliži kriterijumi, način i
postupak pružanja finansijske pomoći
organizacijama potrošača iz Budžeta Crne Gore (u
daljem tekstu: Budžet).
ZAVRŠNA ODREDBA UREDBE
Član 9
Ova uredba stupa na snagu osmog dana od dana
objavljivanja u "Službenom listu Crne Gore".
Broj: 03-2538
Podgorica, 20. mart 2008. godine
Vlada Crne Gore
Predsjednik,
EXAMPLES OF CORRIGENDUM TO THE LAW
In Article 56 the word “by” shall be replaced by “from”.
In Article 15 paragraph 2, the words “shall also be
inserted into” shall be replaced by “shall be inserted
into”.
In Article 115 paragraph 3, the comma after the words
“in the legal person” shall be replaced by “and”, and the
words “natural person” shall be added after the word
“manager”.
In Article 5 paragraph 2, the words “paragraph 4” shall
be replaced by “paragraph 5”.
In Article 29 paragraph 1, inserting Article 45a, the
words “the Commission referred to in Article 34 hereof
shall conduct” shall be replaced by “commissions
referred to in Article 28 hereof shall conduct”.
a) DECREE
ADOPTION OF DECREE
Pursuant to Article 123 paragraph 2 of the Consumer
Protection Law (Official Gazette of the Republic of
Montenegro 26/07), at its session held on 20 March
2008 the Government of Montenegro adopted the
following
DECREE
on more detailed criteria, manner and procedure for
providing financial support from the Budget of
Montenegro to consumer organizations
Article 1
This Decree shall regulate in more detail the criteria,
manner and procedure for providing financial support
from the Budget of Montenegro (hereinafter referred
to as the “Budget”) to consumer organizations.
FINAL PROVISION OF A DECREE
Article 9
This Decree shall enter into force on the eighth day
following that of its publication in the Official Gazette
of Montenegro
No 03-2538
Podgorica, 20 March 2008
Government of Montenegro
Prime Minister,
129
 b) ODLUKA
Na osnovu člana 12 Zakona o mirnom rješavanju
radnih sporova ("Službeni list CG", broj 16/07), Vlada
Crne Gore na sjednici od 23. oktobra 2008. godine
donosi
b) DECISION
Pursuant to Article 12 of the Law on Amicable
Settlement of Labour Disputes (Official Gazette of
Montenegro 16/07), at its session held on 23 October
2008 the Government of Montenegro adopted the
following

ODLUKU DECISION
o osnivanju Agencije za mirno rješavanje radnih Establishing the Agency for Amicable Settlement of
sporova Labour Disputes

Član 1 Article 1
-------------------------------------- --------------------------------

Član 10 Article 10
Ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana This Decision shall enter into force on the eighth day
objavljivanja u "Službenom listu Crne Gore". following that of its publication in the Official Gazette
of Montenegro.

Broj: 03-10335 No 03-10335

Podgorica, 23. oktobar 2008. godine Podgorica, 23 October 2008
Vlada Crne Gore Government of Montenegro
Predsjednik, Prime Minister,

3. OBRASCI PREVODA ODREĐENIH AKATA MINISTARSTAVA

a) PRAVILNIK
Na osnovu člana 111 Zakona o zaštiti potrošača
("Službeni list RCG", broj 26/07), Ministarstvo za
ekonomski razvoj donijelo je
a) RULEBOOK
Pursuant to Article 111 of the Consumer Protection
Law (Official Gazette of the Republic of Montenegro
26/07), the Ministry of Economic Development
hereby issues the

PRAVILNIK RULEBOOK
o Arbitražnom odboru za rješavanje sporova on Arbitration Committee for Resolution of Consumer
potrošača Disputes

Predmet pravilnika Subject matter

Član 1
Ovim pravilnikom utvrđuju se bliži kriterijumi o načinu
izbora članova Arbitražnog odbora za rješavanje
sporova potrošača (u daljem tekstu: Odbor), načinu
pokretanja postupka i postupku pred Vijećem.
………………
Stupanje na snagu
Član 44
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana
objavljivanja u "Službenom listu Crne Gore".
Article 1
This Rulebook shall lay down more detailed criteria
for the appointment of the members to the Arbitration
Board for resolution of consumer disputes
(hereinafter referred to as the “Board”), the manner
of initiating procedeedings and the proceedings
before the Panel.
……………….
Entry into force
Article 44
This Rulebook shall enter into force on the eighth day
following that of its publication in the Official Gazette
of Montenegro

Broj: 01-3214/3 No 01-3214/3

Podgorica, 23. april 2008. godine Podgorica, 23 April 2008
Ministar, Minister,
130
 b) NAREDBA
Na osnovu člana 137 Opšteg zakona o obrazovanju i
vaspitanju ("Službeni list RCG", br. 64/02, 31/05 i
49/07), a u vezi sa čl. 38 i 39 stav 2 Zakona o
državnoj upravi ("Službeni list RCG", broj 38/03 i
"Službeni list CG", broj 22/08), Ministarstvo prosvjete
i nauke donosi
NAREDBA
O ZABRANI UTVRĐIVANJA PARTICIPACIJE
TROŠKOVA OBRAZOVANJA UČENIKA
Član 1
U javnim ustanovama predškolskog, osnovnog i
srednjeg obrazovanja i vaspitanja zabranjuje se da
se za pokriće troškova obrazovanja (nastavne i
vannastavne aktivnosti) obezbjeđuju sredstva, od
učenika i roditelja, odnosno staratelja.
Član 2
Za sprovođenje ove naredbe staraće se direktori
ustanova iz člana 1 ove naredbe i Prosvjetna
inspekcija.
Član 3
Ova naredba stupa na snagu osmog dana od dana
objavljivanja u "Službenom listu Crne Gore".
Broj: 01-79
Podgorica, 14. januar 2009. godine
Ministar,
c) UPUTSTVO
Na osnovu člana 34 stav 7 Zakona o finansiranju
lokalne samouprave ("Službeni list RCG", broj 42/03 i
"Službeni list Crne Gore", broj 5/08), Ministarstvo
finansija donijelo je
UPUTSTVO
o načinu i postupku raspodjele sredstava
Egalizacionog fonda opštinama
Opšta odredba
Član 1
These Instructions shall regulate in more detail the
Ovim uputstvom propisuje se bliži način i postupak
manner and the procedure for allocating funds from
raspodjele sredstava Egalizacionog fonda opštinama.
the Equalization Fund to municipalities.
………………………….
……………….
131
b) ORDER
Pursuant to Article 137 of the General Law on
Education (Official Gazette of the Republic of
Montenegro 64/02, 31/05 i 49/07), and in conjunction
with Articles 38 and 39 paragraph 2 of the Law on
State Administration (Official Gazette of Montenegro
22/08), the Ministry of Education and Science hereby
adopts the
ORDER
ON PROHIBITION TO IMPOSE PARENTAL OR
STUDENTS’ CONTRIBUTION TO COVERING
EDUCATION COSTS
Article 1
It is hereby prohibited for the public institutions of
pre-school, primary school and secondary school
education to secure funds from students and parents
i.e. custodians for the purposes of covering
education costs.
Article 2
Headmasters of the institutions refered to in Article 1
hereof and the Education Inspectorate shall be
responsible for the implementation of this Order.
Article 3
This Order shall enter into force on the eighth day
following that of its publication in the Official Gazette
of Montenegro.
No: 01-79
Podgorica, 14 January 2009
Minister,
c) INSTRUCTIONS
Pursuant to Article 34 paragraph 7 of the Law on
Local Self-Government Financing (Official Gazette of
the Republic of Montenegro 42/03 and the Official
Gazette of Montenegro 5/08), the Ministry of Finance
hereby issues the
INSTRUCTIONS
on the manner and procedure for allocating funds
from the Equalization Fund to municipalities
General Provision
Article 1
 Član 7 Article 7
Ovo uputstvo stupa na snagu narednog dana od These Instructions shall enter into force on the day
dana objavljivanja u "Službenom listu Crne Gore". following that of its publication in the Official Gazette
of Montenegro.
Broj: 01-1753/1
Podgorica, 15. aprila 2008. godine No 01-1753/1
Ministarstvo finansija Podgorica, 15 April 2008
Ministar Ministry of Finance
Minister,

132
VIII. ENGLISH STYLE GUIDE FOR MONTENEGRIN LEGISLATION
http://ec.europa.eu/translation/writing/style_guides/english/style_guide_en.pdf

1. SPELLING

1.1. CONVENTIONS

British spelling and usage

Give preference in your work to British English usage. Where there is a choice, spelling should
follow the first entry in the Oxford English Dictionary. Influences are crossing the Atlantic in both
directions all the time (the spellings program and disk have become required British usage in data
processing, for example).

Words that end in -ise/-ize

Both spellings are correct in British English. However, the -ise form is much more common. When
translating Montenegrin legislation, the -ise form should be used.

Words that end in -yse/-yze

The -yse form for such words as paralyse and analyse is the only correct spelling in British English.

Digraphs
Keep the digraphs in aetiology, caesium, foetus, oenology, oestrogen, etc. (etiology, etc. are US
usage), but note that a number of such words (e.g. medieval) are now normally spelt without the
diagraph in British English.

Words with -ct/-x

In connection, reflection, etc. use -ct. But note complexion and flexion, some of the few words
ending in -exion.

Metric units
Write gram, kilogram, litre, metre (not kilogramme, liter). However, use tonne not ton (ton refers to
the nonmetric measure). Write metre for the unit of length, meter for measuring instruments.

Programme vs. program

Use program for computer software, programme elsewhere.

Plurals
For plurals of words of Latin origin, follow the list below:
addendum addenda
apparatus apparatus
appendices (books)
appendix
appendixes (anatomy)
bacillus bacilli
bacterium bacteria
consortium consortia
corrigendum corrigenda
criterion criteria
curriculum curricula

133
 focuses
focus
focal points
formulas (politics)
formula
formulae (science)
forum fora or forums
genus genera
indexes (books),
index
indices (science, economics)
maximum maximums or maxima
media
medium
mediums (spiritualism)
memorandum memoranda
phenomenon phenomena
plus pluses
premium premiums
referendum referenda or referendums
spectra (science)
spectrum
spectrums (politics)
symposium symposia or symposiums

Words that end in -able

When adding -able, drop a final silent -e (debatable, conceivable), unless it affects the
pronunciation of a preceding consonant (changeable, traceable); the only common exceptions are
sizeable and saleable.

Confusion between English words

Guard against errors involving the words below:
dependent (adj.) dependant (noun)
license (verb) licence (noun)
counsel (verb) council (noun)
practise (verb) practice (noun)
principle (noun - thought; approach)
principal (adj.) principal (noun) = a person represented by
an agent
stationary (adj.). stationery (noun)
NOTE ALSO
Dependence dependency
all together (in a body) altogether (entirely)
discreet (prudent) discrete (separate)
elicit (verb - draw forth) illicit (adj. - unlawful)

1.2. CAPITALISATION
Capitalise specific references, but lower-case general references.

a) Specific institutions
Capitalise all nouns and adjectives in designations of specific institutions, their subdivisions
(directorates, departments, sections), committees, working parties and the like:
Ministry for European Integration
Ministry of Foreign Affairs
Tax Administration

134
Institute for Standardization of Montenegro
Maritime Safety Administration

In cases where this rule would produce a long series of capitalised words, use discretion,
especially where the name of a department, committee or programme reads more like a
description of its function than a real title:

Committee for the adaptation to technical progress of the Directive on the introduction of
recording equipment in road transport (tachograph).
Joint MAFWM/MEPPPC working party on forest and forest product statistics

The general rule is ‘the longer the title, the fewer the capitals’.

b) Non-specific references
Use lower case for non-specific references:
The Ministry of Justice is one of the 17 ministries.
The European Affairs Committee is one of the parliamentary committees.
The Court of Justice rules on matters referred to it by courts or tribunals in the Member
States.
It was decided to set up a number of working groups.

c) Legislative instrument
Capitalise references to specific laws, rulebooks, decrees:
The Rulebook on measures for the control and eradication of honeybee diseases entered
into force in 2004.
On 27 July 2009 the Montenegrin Parliament adopted the Criminal Procedure Code.
BUT USE LOWER CASE FOR GENERAL REFERENCES:
It was felt that a law rather than a rulebook was the appropriate instrument.

Volume, chapter, section, article should have an initial capital when followed by a numeral, whereas
paragraph, subparagraph and item should have a lowercase letter.
Payment of the tax referred to in Article 16 paragraph 2 item 4 of this Law…
The payment referred to in other articles...

Note: the words draft and proposal should always be written in lower case when referring
either specifically or generally to draft legislation.

d) Montenegrin legislation titles

Be aware that Montenegrin acts are capitalised in full, whereas rulebooks, decrees, decisions, etc.
are only capitalised in the first word.

Note the form of the title itself, i.e. how the position of the word law is optional whereas subordinate
legislation has the obligatory form:

type of the legal act + on….. :

Law on General Product Safety

but for shorter acts it is possible to pre-modify the word Law:

Company Law
Public Procurement Law
- Rulebook on the method of and requirements for verification of measuring instruments,
135
- Decree on notification procedure in the field of technical regulations, standards and conformity
assessment procedures,

e) Official titles
Capitalise the titles of officials and their offices:
The current President of the Council is the Prime Minister of the Netherlands.
Director-General for Translation is Juhani Lönnroth.
Andrija Lompar, the Minister of Transport, Maritime Affairs and Telecommunication, visited
the European Individual Chess Championship in Budva
Republic yesterday.

NB: The word “Ministry” is usually followed by of something

“Ministry of …”

Ministers always have a responsibility for a particular area. However, of is more frequently used,
therefore we have opted for of:
Minister of Foreign Affairs
Minister of Defence
Minister of Interior Affairs and Public Administration, etc.
Note also:
The meeting opened at 10:00 with
Ms Smith presiding. The Chair asked …

The usage ‘Chair’ is now the rule in the European Parliament for all its committees.

f) Political entities
Capitalise references to specific political entities; use lower case when the reference is general, e.g.:
the (Montenegrin) Government
the Member States (of the EU)
the Baltic States
the State (where reference is to a specific state, e.g. the Republic of Montenegro)
BUT
nation states
a matter for governments
the Montenegrin authorities
state-owned

Capitalise names of political parties and organisations:

the Socialist Group
the Liberal Party
BUT
a liberal
a conservative, etc.

g) International agreements, conferences etc.

Follow the same specific/general rule for treaties, conventions, arrangements, understandings,
protocols, etc.:
Stabilisation and Association Agreement
Treaty of Paris
International Tin Agreement
136
European Partnership
Conference on Security and Co-operation in Europe
BUT
by treaty
under an agreement
the parties agreed to a memorandum of understanding

NB: Titles of important international documents should normally be checked in the original. In such
cases, back-translation is not an option, as for the titles as for the parts of these documents such
as the titles of the chapters, subchapters, etc. Therefore, the basic documents concerning
European integration such as the European Partnership, SAA, National Programme for the
Integration of Montenegro into the European Union, the Opinion on the application of Montenegro
for membership of the European Union (Avis) and similar are necessary as reference. Also, in
references to the institutions or documents whose name has been changed, it is vital that the name
in force at the time is used and not replaced by the new name.

h) Permanent and ad hoc bodies

Distinguish between the Commission Delegation in the United States, the UK Commission, etc.
(permanent), and delegation to a meeting (ad hoc group of persons).

NB: The title European Commission is current usage, but in legal texts, the form Commission of
the European Communities must be used.

i) Religious references
Capitalise references to religions and specific institutions: the Roman Catholic Church, the
Orthodox Patriarchy, St Michael’s Church; however, the church charities takes lower case.

j) Compass points
No capitals are used for north, north-west, north-western, etc. unless they form part of an
administrative or political unit or a distinct regional entity. Hence South Africa, Northern Ireland but
southern Africa, northern France. Note, however, Central and Eastern European countries
(capitalised because the connotations are more political than geographic). Compass bearings are
abbreviated with a capital and without a full stop (54°E).

Compound compass points are hyphenated and, in official designations, each part is capitalised
(South-West Germany, the North-West Frontier); always abbreviate as capitals without space
between the letters (NWFrance).

k) Proprietary names
Proprietary names (or trade names) are normally capitalised, unless they have become generic
terms, such as aspirin, gramophone, linoleum, nylon, celluloid. Thus, capitalise registered trade
names such as Airbus, Boeing, Land-Rover, Polaroid.

l) Place names
Capitalise all parts of recognised geographical names and political divisions: North Pole, Northern
Ireland, River Plate, Scandinavian Peninsula, the Baltic States, Lower Bavaria.

m) Quotations
Start with a capital in running text only if the quotation is a complete sentence in itself:

137
Aristotle once said “Law is order, and good law is good order.”
BUT
The American Government favours “a two-way street in arms procurement”.

n) Derivations from proper nouns

Words derived from proper nouns usually take a capital (e.g. bunsen burner, degrees Fahrenheit).
Consult an up-to-date dictionary. However, not all such adjectives take a capital:
arabic (numerals)
french (chalk, polish, windows)
morocco (leather)
roman (type)

1.3. HYPHENS AND COMPOUND WORDS

a) General
Compounds may be written as two or more separate words, or with hyphen(s), or as a single word;
many compounds have followed precisely those steps: (data base * data-base * database). Use
hyphens sparingly but to good purpose: the phrase crude oil production statistics needs a hyphen
to tell the reader whether ‘crude’ applies to the oil or to the statistics. Thus crude-oil production
statistics (applies to the oil) and crude oil-production statistics (applies to the statistics).
Sometimes hyphens are essential to clarify the sense:
re-cover recover
re-creation recreation
re-form reform
re-count recount
Some examples
The rules for hyphenation are complex and not always helpful. The primary purpose of
hyphenation should be to enhance clarity. Avoid overuse of hyphens. Compound terms used
before a noun (attributively) tend to be hyphenated more frequently than similar terms used
following the noun. Note the following examples:
well-known problem balance-of-payments policy
broad-based programme cost-of-living index
two-day meeting long-term investment
user-friendly software non-co-operation
large-scale project
BUT
policy for the long term production on a large scale

Adverbs that end in -ly

In adverb-participle modifiers, no hyphen is used when the adverb ends in -ly.
a fully indexed pension a beautifully phrased sentence a broadly based programme

Chemical terms
Note that open compounds designating chemical substances do not take a hyphen in the attributive
position:
boric acid solution sodium chloride powder

Prefixes
Prefixes are usually hyphenated in recent or ad hoc coinages:
anti-smoking campaign co-responsibility levies
co-sponsor ex-army
138
non-resident non-flammable
pre-school quasi-autonomous

If prefixes are of Latin or Greek origin, however, they tend to drop the hyphen as they become
established:
antibody subparagraph subcommittee

Two-word terms are more resistant to losing the hyphen:

end-user all-embracing end-product
case-law off-duty off-market operations
BUT
endgame waterproof overalls

Words with co- still retain the hyphen in British spelling:

co-operation non-co-operation co-ordinate
co-produce co-administration

Nouns formed from phrasal verbs

These are often hyphenated, but the situation is fluid and US usage (no hyphen) is increasingly
being adopted in British English:
handout takeover comeback
BUT
follow-up run-up spin-off

Present participles of phrasal verbs

When used attributively these are generally hyphenated:
cooling-off period setting-up stage

Avoiding double consonants and vowels

Hyphens are often used to avoid juxtaposing two consonants or two vowels:
aero-elastic anti-intellectual part-time
re-entry re-examine re-election

Hyphen omitted
As compounds become established, the hyphen is often omitted in frequently used words:
bookkeeping macroeconomic socioeconomic
radioactive subsection

Numbers and fractions

Numbers take hyphens when they are spelled out. Fractions take hyphens when used attributively,
but not when used as nouns:
twenty-eight, two-thirds completed
BUT
an increase of two thirds

Prefixes before proper names

Prefixes before proper names are hyphenated:
pro-American intra-Community mid-Atlantic trans-European (exception: transatlantic)

139
Co-ordination of compounds
Hyphenated compounds should be co-ordinated as follows:
gamma- and beta-emitters acid- and heat-resistant hot- and cold-rolled products

Where compounds are not hyphenated (closed compounds), they should not be coordinated but
written out in full:
macrostructural and microstructural
prenatal and postnatal effects
changes
OR
macro- and micro-structural changes pre- and post-natal effects
NOT
macro- and microstructural changes pre- and postnatal effects
mini- and microcomputers agricultural in- and outputs

Closed compounds in technical texts

There are two major categories. Firstly, those that consist of pairs of short native English words:
sugarbeet groundwater foodstuffs
yellowcake wetfish shortgrasses
Secondly, there is the highly productive category of compounds derived from Greek or Latin
stems:
keratoderma keratomalacia keratolytic phyllophaga phyllopod

2. PUNCTUATION

Do not feel bound by the punctuation of the original document, as far as the inner structure of a
sentence is concerned. Punctuation rules and conventions vary from one language to another.
However, as opposed to other categories of translating where sentences can be combined, cut and
similar, when translating legal documents it is unacceptable to do so.

2.1. FULL STOP

a) Avoidance of double punctuation

If a sentence ends with an abbreviation that takes a full stop (e.g. “etc.”) or a quotation complete in
itself that ends in a full stop, question mark or exclamation mark before the final quotation marks,
no further full stop is required:

Winston Churchill once said, “Numbers do not daunt us.”

b) Headings
The full stop is normally deleted from headings. An exception is run-in side headings, which are
followed by a full stop in English typographical practice.

c) Contractions
A full stop follows abbreviations unless the last letter of the word is included:
No Mrs Ltd but Co.

d) Latin abbreviations
Write all Latin abbreviations in roman type, followed by a full stop:
i.e. e.g. op. cit. ibid. et al. et seq.

140
exception
NB (see p. 98, 5.1.)
2.2. COLON
a) No preceding space
Colons should be closed up to the preceding word:

The United Kingdom comprises four countries: England, Wales, Scotland and Northern
Ireland.

2.3. SEMICOLON
Use a semicolon rather than a comma to combine two sentences into one without a linking
conjunction:
The committee dealing with the question of commas agreed on a final text; however, the
issue of semicolons was not considered.

You may also use semicolons instead of commas to separate items in a series, especially phrases
that themselves contain commas (see also Chapter 7 for the use of semicolons in lists).

2.4. COMMA
a) Clarity
Rules for the use of the comma are vague and include many exceptions. Personal judgement is
often required and should be guided by considerations of clarity.

b) Meaning of sentence changed

On occasion, the insertion or deletion of commas can completely change the meaning of a sentence:
The ambassador did not die as reported, (i.e. the circumstances were different from those
reported)

The ambassador did not die, as reported, (i.e. he is still living)

c) Non-defining relative clauses

Non-defining relative clauses must be set off by commas to distinguish them from relative clauses
that define the preceding noun:
The translations, which have been revised, can now be typed. (Adds detail — they have all
been revised.)

The translations which have been revised can now be typed. (Defines the subset that is to
be typed — only those that have been revised are to be typed.)

NB: In defining relative clauses, that often reads better than which: The translations that have
been revised can now be typed.

d) Inserted phrases
Use two commas, or none at all, for inserted text.
Local self-governments may, in compliance with the provisions of this Act, issue binding
regulations...

e) Strings of adjectives
Several adjectives all modifying a later noun but not each other should be separated by commas:
…moderate, stable prices….

141
Where the last adjective is part of the core, however, it is not preceded by a comma:
…moderate, stable agricultural prices…..

Here, moderate and stable each separately modify the core agricultural prices.

Insert an additional comma before the final ‘and’ (or ‘or’) if needed for clarification:
Sugar, beef and veal, and milk products

f) Parenthetic and introductory phrases.

If a phrase is intended to complement or introduce the information in a sentence and has a
separate emphasis of its own, it is set off by a comma, or by a pair of commas if inside the
sentence:
Mindful of the need to fudge the issue, the committee on commas never came to a
conclusion.
The committee on commas is composed of old fogeys, as you know.
The committee on commas, however, was of a different opinion.

Note that the sentence must remain a complete sentence even if the parenthetic or introductory
phrase is omitted.

Parenthetic phrases may also be created by setting off part of the sentence with a comma (or
commas) while retaining the normal word order. Both the following are possible:

The President was a great man despite his flaws.

The President was a great man, despite his flaws.

Without the comma, the phrase ‘despite his flaws’ forms part of the statement. With the comma,
the phrase complements it, i.e. the sentence retains its sense if the phrase is omitted. The comma
is therefore correctly left out in the following sentence:

Phrases must not be set off by commas if this changes the intended meaning of the
sentence.

However, a comma is required if the phrase has a separate emphasis simply by virtue of being
moved out of position, for example to the beginning of the sentence:

If this changes the intended meaning of the sentence, phrases must not be set off by
commas.

Note, though, that short introductory phrases need not have any separate emphasis of their own,
i.e. they may be run into the rest of the sentence. Both the following are possible:
In 2003, the committee took three decisions.
In 2003 the committee took three decisions.

Parenthetic phrases (but not introductory phrases) may sometimes be marked by dashes (see
2.18) or brackets (see 2.20).

g) Non-defining relative clauses

Non-defining relative clauses are special cases of parenthetic phrases. Note the difference
compared with relative clauses that define the preceding noun phrase (i.e. ‘the translations’ or ‘the
translation in the tray’ in the examples below):
142
The translations, which have been revised, can now be sent out.
(added detail — they have all been revised)
The translations which (or better: that) have been revised can now be sent out.
(defining the subset that is to be sent out — only those that have been revised are to be sent out)

Note also that the use of ‘which’ in defining relative clauses is often considered to be stilted and
overly formal. ‘That’ reads more naturally. It also helps make the meaning clearer, reinforcing the
lack of commas, since it is used as a relative pronoun only in defining clauses. Unlike ‘which’,
however, ‘that’ needs to be close to the noun to which it refers.

h) Combined uses of commas

The uses of commas described above can of course be combined. Worth noting is that an initial
comma is not needed before introductory phrases in linked sentences:

The committee dealing with the question of commas agreed on a final text, but despite the
importance of the matter, the relationship with semicolons was not considered.

i) Avoiding commas
Avoid liberally sprinkling sentences with commas, but do so by constructing sentences so as to
minimise the number of commas required rather than by breaching the comma rules described
above. For example, inserted phrases can often be moved to the beginning of the sentence.

Parenthetic phrases can also be rendered with brackets or dashes. Moreover, a parenthetic phrase
may not in fact be appropriate (see the examples in 2.13 and the discussion of relative clauses in

Finally, a complex sentence can be divided by a semicolon (compare 2.9 and 2.12) or even split
into two or more sentences.

2.5. BRACKETS
a) Round brackets
Also known as parentheses, round brackets are used much like commas in explained above,
except that the text they contain has a lower emphasis. They are often used to expand on or
explain the preceding item in the text:
ARZOD (an employment service) is based in Ruritania.

b) Round brackets in citations

Use a pair of round brackets when citing numbered paragraphs from legal instruments, and close
up to the article number:
Article 3(1), Article 3(1)(a), Article 3a(1), etc.

c) Bracketed sentences
A whole sentence in brackets should have the final stop inside the closing bracket. Do not forget
the stop at the end of the preceding sentence as well.

d) Square brackets
Square brackets are used to make insertions in quoted material. They are also used by convention
in administrative drafting to indicate optional passages or those still open to discussion, so do not
replace with round brackets. When translating, also use square brackets to insert translations or
explanations after names or titles left in the original language.

2.6. DASH VS. HYPHEN

143
Hyphens are shorter than dashes. Both hyphens (-) and dashes (−) are available in modern word
processors.
A hyphen is used to join co-ordinate or contrast pairs (a current-voltage graph; the height-depth
ratio). These are not subject to hyphenation rules.

2.7. QUOTATION MARKS

Use quotation marks as sparingly as possible for purposes other than actual quotation.

NB: The Official Gazette of the Republic of Montenegro is called and is often translated in many
ways, in both italics and quotation marks. However, regardless of the original style, it SHOULD
always be translated in this form:

Official Gazette of (the Republic of) Montenegro + the number itself (words No and Nos are
unnecessary, as is the comma) e.g. Official Gazette of the Republic of Montenegro 25/05 or
OGRM 25/05 or Official Gazette of Montenegro 48/08 or OGM 48/08

NB: Do not enclose titles of books, newspapers or foreign-language expressions in quotation

marks, since they are usually displayed in italics.

a) Back-translating of quotes
Avoid if possible. However, if you cannot find the original English version, turn the passage into
indirect speech without quotation marks. The same applies where the author has applied quotation
marks to a non-verbatim reference.

b) So-called
Quotation marks are preferable to so-called, which has pejorative connotations, to render soi-
disant, sogenannt, etc.

c) Double vs. single quotation marks

Use double quotation marks as the first choice and single marks for quotations within these.
The Minister noted: “In the text of the new act ‘a four-wheeled vehicle’ means...”.

2.8. APOSTROPHE
a) Words ending in -s
Common and proper nouns and abbreviations ending in -s form their singular possessive with -’s
(the plural remains -s’), just like nouns ending in other letters.
Mr Jones’s paper hostesses’ duties (plural) a hostess’s pay (singular)
UNIX’s success MS-DOS’s outlook Helios’s future is uncertain

Note that some place names omit the apostrophe (Earls Court, Kings Cross).
Possessives of proper names in titles (e.g. Chambers Dictionary) sometimes also omit the
apostrophe. There is no apostrophe in Achilles tendon. See the Oxford Writers’ Dictionary for
individual cases. Contractions are common in informal texts, but not in formal texts.

b) Plurals of figures
Plurals of figures do not require an apostrophe:
Pilots of 747s undergo special training.

c) Plurals of abbreviations
Plurals of abbreviations (MEPs, OCTs, SMEs, UFOs, VDUs) do not take an apostrophe.

144
 d) Plurals of single letters
The plurals of single lower-case letters may, however, take an apostrophe to avoid
misunderstanding:
Dot your i’s. Mind your p’s and q’s

2.9. THE OBLIQUE or SOLDIUS

a) Alternatives, per, fractions
The oblique stroke, also known as the diagonal, solidus or slash, is used for alternatives (and/or),
to mean “per” (km/day) and with fractions (19/100).

b) Years
Marketing years, financial years, etc. that do not coincide with calendar years are denoted by a
forward slash, e.g. 2001/02, which is 12 months, rather than by a dash, e.g. 2001-02, which means
two years.

3. ITALICS

Italics must not be used simultaneously with quotation marks. To cite quotations from books and
periodicals, use quotation marks rather than italics.

NB: Always use italics with the phrase acquis communautaire.

a) Quotations
Quotations that are not being translated, such as the actual wording of other documents, should be
placed in quotation marks without italicising the text. A translation of the quotation should follow in
quotation marks, in square brackets.
U lijevom gornjem dijelu adresne strane malog paketa pošiljalac je dužan da stavi oznaku
„MALI PAKET” i svoju adresu.
The sender shall write the words “MALI PAKET” [SMALL PARCEL] and his/her address in
the upper left-hand corner of the small parcel’s address side.

4. NUMBERS

4.1. NUMBERS WRITTEN OUT

a) General rule
Both cardinal and ordinal numbers one to nine inclusive are written out in full
one, two, three, four, five, six, seven, eight, nine
first, second, third, fourth, fifth, sixth, seventh, eighth, ninth
Except in ranges:
9-11
Articles 19-21

This rule does not apply to statistical documents, where figures are preferred. Ordinal numbers 10
and above are expressed by means of superscript letters: 10th, 11th… 22nd, 23rd, 24th, etc.
groups of three figures must be separated by a space (specific or fixed space if possible)
and not a comma e.g. 300 000
years and page folios are written without a space, e.g. 1991, p. 2064,
decimals are written with a full stop, not a comma e.g. 13.6.

145
NB: The comma is used in all languages, except English, to separate the whole numbers from the
decimals. The whole numbers are presented in series of three, each series separated by a thin
space (and not by a point). Decimals are grouped in a single block:

152231.324

b) Consistency
In deciding whether to write numbers as words or figures, the first consideration should be
consistency within a document.
For a series of numbers in running text, use figures:

The ages of the eight members of the city council are 69, 64, 58, 54 (two members), 47, 45
and 35.

If there are several numbers applicable to the same category in a paragraph and numerals must be
used for one of them then, for consistency’s sake, numerals should be used for all the numbers in
the paragraph:

There are 6 graduate students in the philosophy department, 56 in the classics department
and 117 in...

c) With symbols and abbreviations

Always use figures with units of measurement denoted by symbols or abbreviations:
EUR 50 fifty euro
O
250 kW two hundred and fifty kilowatts
R
205 µg two hundred and five micrograms

The converse does not hold, however; numbers qualifying units of measurement that are spelled out
may be written with figures:
250 kilowatts 500 miles

d) Currency
- The euro
According to the European Council conclusions reached in Madrid in December 1995, the single
currency will be known as the ‘euro’. The ISO code for the euro is EUR. The euro is divided into
100 cent. In English the terms ‘euro’ and ‘cent’ are invariable (no plural).

NB: The euro sign € is only used in a limited number of promotional publications (e.g. key
publications of the European Union).

- Start of sentence
Do not start a sentence with a figure or a symbol followed by a figure. Either move it further back in
the sentence, or write it out. Useful devices include inversions, such as:
In all..., Of the total, 55 million ...

- Currency abbreviation
The currency abbreviation precedes the amount and is followed by a space:
EUR 2 million

The currency symbol, however, if it must be used is closed up:

€2m
146
 - Currency written out
In running text, currencies are written in lower case:
two million euro

- Currency sub-units
Use a full stop to separate units from sub-units (in Montenegrin a comma is used):
In English: 1 000.00 In Montenegrin: 1.000,00

NB: One of the most common mistakes made by translators is not translating the numbers from
Montenegrin into English, i.e. not replacing decimal commas with points.

e) Figures and words combined

Do not combine single-digit figures and words by means of hyphens but write them out:
a two-hour journey a three-year period a five-door car
NOT
a 2-hour journey a 3-year period a 5-door car

f) Compound attributes
Compound attributes that include numbers must be hyphenated:
a seven-year-old wine two four-hectare plots

g) Compound numbers
Compound numbers that are to be written out (e.g. in treaty texts) take a hyphen, whether cardinal
or ordinal:
the thirty-first day of December nineteen hundred and eighty-one

h) Adjacent numbers
When two numbers are adjacent, it is often preferable to spell out one of them:
ninety 50-gram weights seventy 25-cent stamps

i) Large numbers
With hundreds and thousands, etc. there is a choice of using figures or words:
300 or three hundred EUR 3 000 or three thousand euro
NOT
3 hundred EUR 3 thousand

Million and billion, however, may be combined with figures:

2.5 million EUR 3 million 31 billion

j) Grouping of thousands
Do not use either commas or full stops but insert protected spaces.
4 000 000

NB: Serial numbers (such as pages) are not grouped in thousands, except for money.

k) Obligatory use of figures

Use figures, not words, for temperatures, times, distances (about 5 kilometres), percentages,
people’s ages and votes (2 delegations were in favour, 7 against, and 1 abstained).
Legal references should also be in figures (Chapter 5, Section 9, Article 4).

147
 l) Billion
Be careful to note the difference between the use of billion and million. Billion is used to designate
thousand million and is now officially recognised by the European Commission. It is standard
usage in official Community publications. This is also North American usage. However, use 1 000
million in preference to billion when a single billion is mentioned.

m) Abbreviations for million and billion

The letters m and bn can be used for sums of money to avoid frequent repetitions of million, billion;
this applies particularly in tables, where space is limited. The letters should be closed up to the
figure:
EUR 230m

4.2. FRACTIONS
a) Written out
Insert hyphens in fractions used as adverbs or adjectives but not if they are nouns:
a two-thirds increase two-thirds completed an increase of two thirds

b) Figure-word combinations
Avoid combining figures and words:
N
two-thirds finished 2/3 finished
O
T

c) Decimal point
When translating, replace decimal commas with points.

d) Accuracy
In quoting statistics, 3.5 (as in 3.5%) is not the same as 3.50; each decimal place, even if zero,
adds to accuracy.

4.3. INCLUSIVE NUMBERS

a) Written out
To indicate a range of numbers in a sentence, repeat the symbols and multiples (i.e. thousand,
million, etc.):
from EUR 20 million to EUR 30 million between 10°C and 70°C

b) Abbreviated form (with a hyphen)

If the symbol or multiple remains the same, a closed-up hyphen may be inserted between the
figures:
10-70°C EUR 20-30 million

Leave a blank space on either side of the hyphen if the symbol or multiple changes:
100kW - 40MW

c) Patterns
Note the following patterns:
from 1990 to 1995 N from 1990-95
between 1990 and 1995 O between 1990-95
1990 to 1995 inclusive T 1990-95 inclusive

148
 d) Years
For a series of consecutive years, use a closed-up hyphen, after which the decade is repeated. If
more than two figures change, use all four:
1870-1901 1980-86 1996-2006 2002-10

e) Approximation
Use a closed-up hyphen for such expressions as:
3-4 pigs to a pen
The Minister will be back in 40-45 minutes.

4.4. ROMAN NUMERALS

Roman numerals are used in Montenegrin legislation usually to number Parts, Titles or Chapters. As
is the case with ordinal Arabic numerals in English, a full stop is not written after Roman ordinals.
The seven Roman numerals are:
I=1
V=5
L = 50
X = 10
C = 100
D = 500
M = 1000

4.5. DATES
a) Month written out
Within a sentence, write out the month, preceded by a simple figure for the day, e. g. 23 July 1997,
not July 23, 1997. Use all four digits when referring to specific years (i.e. 1997 not ’97).

Note: In the international dating system 23 July 1997 is 1997-07-23. (In American usage it is
7:25:97.)

b) Decades
When referring to decades, write the 1990s (no apostrophe) and not the nineties.

c) Eras
The letters AD come before the year number (AD 2000), as do AH (anno Hegirae) in the Islamic
calendar.
Note that BC follows the numeral (347 bC).

4.6. TIME
a) The 24-hour system
Use the 24-hour system in preference to the 12-hour system.

When writing times, use a colon in preference to a point between hours and minutes, without
adding hrs or o’clock: 11:30. However, if the original document uses a point, this may be retained
for the sake of convenience.

For midnight, either write the word midnight or use 24.00 (for periods ending then) or 00.00 (for
periods starting then).

b) Summer time

149
Distinguish summertime (the season) from summer time: Central European Summer Time
(CEST)

c) Calendar vs. financial year

Note that 1990-91 is two years. Single marketing years, financial years, etc. that do not coincide
with calendar years, are denoted by a forward slash, e.g. 1990/91, which is 12 months or less.

5. ABBREVIATIONS, ACRONYMS AND SYMBOLS

5.1. ABBREVIATIONS AND ACRONYMS

a) Definition
An acronym is defined as a word formed from the initial letters of other words (e.g. NATO,
UNESCO).
Acronyms, in which each letter or part is pronounced separately, are called initialisms (e.g. BBC,
DNA). In this Handbook initialisms are not treated separately.

b) Capitalisation
Most acronyms of five or fewer letters take the upper case throughout, without full stops.
ACP EIB COST R&D NASA EFTA
CCC EMS ISDN AIDS NOW FAST
EEA ERDF MCA NET PACE EMU
EEC FADN OECD ECHO SALT USSR

c) Longer acronyms
Lower-case those with six letters or more, with initial capital, provided that they can be
pronounced. Some with five letters are also written lower case. Thus:
Benelux Esprit Helios Interreg Phare Resider
BUT
EAGGF UNRWA UNHCR
Computer and some other terms are exceptions:
ASCII BASIC CELEX CRONOS

d) Indefinite article
Apply the rule “a before a consonant, an before a vowel”. Note that some consonants, pronounced
as if they had an initial vowel, also take an, and some vowels pronounced with an initial consonant
take a:
a UN resolution an EDF project
a NATO decision an MP

e) Plurals of abbreviations
Plurals of abbreviations do not take an apostrophe:
MEPs OCTs SMEs UFOs VDUs

f) Viz. and cf.

150
Use namely as opposed to viz. (videlicet) which means “that is to say” and is used in much the
same way as a colon. The abbreviation cf. (confer - compare) is acceptable (do not change it to
see).

g) Foreign-language abbreviations
Do not translate foreign-language abbreviations concerning commercial entities. They should
retain the capitalisation and punctuation conventions of the original, such as GmbH (German). In
general, abbreviations denoting the nature of a commercial entity should not be translated. The
same is, of course, with the name of the Montenegrin companies containing the abbreviations
d.o.o. or a.d., e.g.
Crnogorska komercijalna banka a.d.

h) Contact
The following abbreviations are used:
Tel.- with full stop and without colon; Telex - without colon
Fax - without colon E-mail without colon

NB
Abbreviate Nota bene as Nb (not N.b. see p. 88, 2.1.).

No and Nos
‘No’ as in ‘No 1’ (a contraction of ‘numero’, not an abbreviation) is never followed by a full stop.

5.2. MATHEMATICAL SYMBOLS

a) General
The range of mathematical symbols available on most word processors is probably sufficient for
most practical purposes. Where an original document is available in electronic form, mathematical
formulae should be copied over, or your translation should be inserted into a copy of the original,
leaving the mathematical parts to stand.

b) Per cent and %

The per cent sign (%) is closed up to the figure (33% not 33 %). Note that percentage is one word,
but per cent is written as two words. In legal texts use per cent rather than the symbol, unless the
original uses the symbol. Be very careful to cite the figure exactly as in the original!

Observe the distinction between per cent (or %) and percentage point(s): an increase from 5% to
7% is an increase of two percentage points (or an increase of 40%), not an increase of 2%.

c) Technical tolerances
Do not use “±” to mean about or approximately. Use it only for technical tolerances.
Multiplication sign. Change points used as a multiplication sign to ‘x’ or ‘*’, e.g. 2.6 . 1018 becomes
2.6 x 1018 or 2.6 * 1018.

5.3. SCIENTIFIC SYMBOLS AND UNITS OF MEASUREMENT

a) General
Most scientific symbols in current use are interlingual forms and one should normally be able to
reproduce them as they appear in the source document. In the specific case of weights and
measures, the International System of Units (SI - Systeme international d’unites) has now been
adopted in most realms of science and technology.

b) Names of units of measurement

151
Names of basic and derived units of measurement are always lower-cased, even if they are derived
from a personal name:
ampere kelvin hertz newton pascal watt siemens

They have normal plurals in -s:

250 volts 50 watts

c) Symbols for units of measurement

These are normally abridged forms of the unit names. They are written without full stops, are not
closed up to figures and do not have plurals:
4 ha 9m 60 Hz 20 m/s 55 dB 2 000 kc/s

d) Capitalisation of units of measurement

The initial letter of symbols for SI units derived from personal names is always capitalised:
Hz (hertz) Bq (becquerel) N (newton) K (kelvin)

Symbols derived from generic nouns are always lower-cased:

1m (lumen) lx (lux) mol (mole) cd (candela)

* Ohm - The ohm symbol is capital omega (Ω). All other SI symbols for units of measurement are
formed from unaccented Latin characters.

e) Prefixes used with units of measurement

Prefixes and their symbols are used to designate decimal multiples and sub-multiples of units of
measurement. All symbols for prefixes are unaccented Latin characters except for H, the symbol
for micro.

f) Radiation protection
In 1985 the derived units curie (Ci), rad (rad) and rem (rem) were officially superseded by the
Becquerel (bq), gray (Gy) and sievert (Sv) respectively, but many scientists continue to use the
older terms. Follow the usage of the source document.

NB: The name and symbol are identical in the case of the rad and rem.

g) Quantities and values

The quantity length is measured with the unit metre (m), and a value is an instance of such a
measurement, e.g. 350. Likewise the quantity absorbed dose is measured with the unit gray (Gy);
207 Gy is a value instantiating such a measurement.

h) Internal capitals
Symbols for units of measurement that start with a capital letter keep the capital internally when
used with a prefix:
kHz MHz eV

i) Electric power
Kilowatt (kW) and megawatt (MW) are used for generating capacity; kWh (kilowatt hours) and
MWh for output over a given period.

j) Nuclear reactors

152
Nuclear reactor types are identified by upper case abbreviations: LWR, AGR, etc. Note that there is
no hyphen in fast breeder reactor (a fast reactor that also breeds fissile material).

k) Chemical elements
The names of the chemical elements start with a lower-case letter, including elements whose
designations are derived from proper names:
californium einsteinium nobelium

Their symbols (which are interlingual) consist either of a single capital or a capital and small letter
(N, Sn, U, Pb, Mg, Z) without a full stop. A list of English names of 106 elements and their symbols
is provided as Annex 9 of the European Commision’s English Style Guide.

l) Radioisotopes
When written out, radioisotopes are indicated by the name of the element followed by the mass
number separated by a closed-up hyphen:
uranium-232 plutonium-236 carbon-14
Science publications now use the new convention in which the mass number is raised and
immediately precedes the element’s name:
14C 239 plutonium
Follow the convention in the source document.

6. FOREIGN IMPORTS

6.1. FOREIGN WORDS AND PHRASES IN ENGLISH TEXT

a) Foreign words and phrases used in an English text should be italicised (no inverted
commas) and should have the appropriate accents, e.g. inter alia, raison d’être.

Exceptions: words and phrases now in common use and/or considered part of the English
language, e.g. role, ad hoc, per capita, per se, etc.

b) Personal names should retain their original accents, e.g. Grybauskaitė, Potočnik,
Wallström.

c) Quotations. Place verbatim quotations in foreign languages in quotation marks without

italicising the text.

d) Latin. Avoid obscure Latin phrases if writing for a broad readership. When faced with
such phrases as a translator, check whether they have the same currency and meaning when used
in English.

e) The expression ‘per diem’ (‘daily allowance’) and many others have English
equivalents, which should be preferred e.g. ‘a year’ or ‘/year’ rather than ‘per annum’.

6.2. ROMANISATION SYSTEMS

a) Greek. Use the ELOT phonetic standard for transliteration, except where a classical
rendering is more familiar or appropriate in English. Both the ELOT standard and the classical
transliteration conventions, along with further recommendations and notes, are reproduced in the
Transliteration Table for Greek annexed to this Guide.

153
 b) Cyrillic. When transliterating for EU documents, use the scheme set out in the
Transliteration Table for Cyrillic annexed to this Guide. (Note that the ‘soft sign’ and ‘hard sign’
should be omitted.) Remember that the EU languages have different transliteration systems (DE:
Boschurischte, Tschernobyl; FR: Bojourichté, Tchernobyl; EN: Bozhurishte, Chernobyl). An internet
search will normally reveal whether there is a more commonly used English transliteration which is
acceptable for particular proper names. For other languages, see e.g. the Wikipedia entry on
Cyrillic.

c) Arabic. There are many different transliteration systems, but an internet search will
normally reveal the most commonly used English spelling convention. When translating, do not
always rely on the form used in the source text. For example, French, German or Dutch writers
may use j where y is needed in English or French (e.g. DE: Scheich Jamani = EN: Sheikh Yamani).
Note spellings of Maghreb and Mashreq.

The article Al and variants should be capitalised at the beginning of names but not internally: Dhu
al Faqar, Abd ar Rahman. Do not use hyphens to connect parts of a name

d) Chinese. The pinyin romanisation system introduced by the People’s Republic in the 1950s has
now become the internationally accepted standard. Important new spellings to note are:
Beijing (Peking) Guangzhou (Canton) Nanjing (Nanking) Xinjiang (Sinkiang)

The spelling of Shanghai remains the same.

Add the old form in parentheses if you think it necessary.

7. PERSONAL NAMES AND TITLES

Translating personal academic titles presents a great difficulty mostly due to the fact that
educational systems vary from country to country. Most of these translations cannot transpose the
academic level of the subject.
The mission of the department translating the Montenegrin legislation is to present the normative
texts of the Montenegro to the institutions of the European Union in English language. Our legal
experts agree on the fact that this difficulty can be avoided and omitted as this will present no harm
to the document as regards the abovementioned mission.

However, there are cases when titles need to be translated. Here are some of the most frequently
used titles:
MONTENEGRIN ENGLISH
dipl.ing. BSc
dipl.prav. LLB
dr Dr (of medicine)
MSc (for a degree in the technical sciences; there is no proper equivalent
mr.sc in English, because the title depends on the subject matter of the
Masters, e.g. LLM, MA, MBA, etc.)
DSc (for a degree in the technical sciences; the same as above, e.g. JD,
dr.sc
PhD, etc.)
prof. Prof.

NB: When translating normative texts into English, such as Montenegrin legislation, omit all
degree titles listed with a personal name (e.g. the Montenegrin titles: prof., dr, mr.sc, dipl. ing.,
etc.). Of course, everything else in the text must be translated as in the original.

154
8. GENDER NEUTRAL LANGUAGE

a) General
The most usual problem is the legal or natural person, which is neutral in Montenegrin language.
When pronouns are used the best solution is often both pronouns, i.e. he/she. Other solutions
include the following:

1. eliminate the pronoun completely;

2. repeat the noun;
3. use a neutral word such as one, individual; and
4. use both pronouns, i.e. he/she.
5. however, do not use s/he!

b) Gender-specific
In gender-specific contexts, such as “mother of the child”, use of appropriate masculine or feminine
pronouns is a matter of common sense.

9. GEOGRAPHICAL NAMES

a) Country names
Recommended English spellings of country names (full and shortened forms), currencies, and ISO
codes for countries and currencies are given in the Interinstitutional Style Guide 209. Many place
names have an anglicised form, but as people become more familiar with these names in the
language of the country concerned, so foreign spellings will gain wider currency in written English.
As a rule of thumb, therefore, use the native form for geographical names except where an
anglicised form is overwhelmingly common. If in doubt as to whether an anglicised form is in
widespread use, use only those given in this Guidebook.

Short name,
Official name, Short name
source Official name Puni i skraćeni
source in English Country
language(s) in English naziv na
language(s) (geographical code
(geographical (protocol name) crnogorskom jeziku
(protocol name) name)
name)
Belgique/België Royaume de Belgium Kingdom of Kraljevina Belgija
Belgique/ Belgium BE (Belgija)
Koninkrijk België
България Република Bulgaria Republic of Republika Bugarska
BG
България Bulgaria (Bugarska)
Česká republika Česká republika Czech Czech Republic Republika Češka
CZ
Republic
Danmark Kongeriget Denmark Kingdom of Kraljevina Danska
DK
Danmark Denmark (Danska)
Deutschland Bundesrepublik Germany Federal Republic Savezna Republika
Deutschland of Germany DE Njemačka
(Njemačka)

209
The abbreviation to use = ISO code, except for Greece and the United Kingdom, for which EL and UK are recommended (instead of the ISO
codes GR and GB). The former abbreviations (generally taken from the international code for automobiles) were used until the end of 2002.

155
Eesti Eesti Vabariik Estonia Republic of Republika Estonija
EE
Estonia (Estonija)
Éire/Ireland Éire/Ireland Ireland Ireland IE Irska
Ελλάδα Ελληνική Greece Hellenic Republic Republika Grčka
EL
Δημοκρατία (Grčka)
España Reino de España Spain Kingdom of Spain Kraljevina Španija
ES
(Španija)
France République France French Republic Republika
française FR Francuska
(Francuska)
Italia Repubblica Italy Italian Republic Republika Italija
IT
italiana (Italija)
Κύπρος/Kıbrıs Κυπριακή Cyprus Republic of Republika Kipar
CY
Δημοκρατία Cyprus (Kipar)
Latvija Latvijas Republika Latvia Republic of Latvia Republika Letonija
LV
(Letonija)
Lietuva Lietuvos Lithuania Republic of Republika Litvanija
LT
Respublika Lithuania (Litvanija)
Luxembourg Grand-Duché de Luxembourg Grand Duchy of Veliko Vojvodstvo
Luxembourg Luxembourg LU Luksemburg
(Luksemburg)
Magyarország Magyar Hungary Republic of Republika
Köztársaság Hungary HU Mađarska
(Mađarska)
Malta Repubblika Ta’ Malta Republic of Malta Republika Malta
MT
Malta (Malta)
Nederland Koninkrijk der Netherlands Kingdom of the Kraljevina Holandija
NL
Nederlanden Netherlands (Holandija)
Österreich Republik Austria Republic of Republika Austrija
AT
Österreich Austria (Austrija)
Polska Rzeczpospolita Poland Republic of Republika Poljska
PL
Polska Poland (Poljska)
Portugal República Portugal Portuguese Republika Portugal
PT
Portuguesa Republic (Portugal)
România România Romania Romania RO Rumunija
Slovenija Republika Slovenia Republic of Republika Slovenija
SI
Slovenija Slovenia (Slovenija)
Slovensko Slovenská Slovakia Slovak Republic Republika Slovačka
SK
republika (Slovačka)
Suomi/Finland Suomen tasavalta/ Finland Republic of Republika Finska
Republiken Finland FI (Finska)
Finland
Sverige Konungariket Sweden Kingdom of Kraljevina Švedska
SE
Sverige Sweden (Švedska)
United Kingdom United Kingdom United United Kingdom Ujedinjeno
of Great Britain Kingdom of Great Britain Kraljevstvo Velike
and Northern and Northern UK Britanije i Sjeverne
Ireland Ireland Irske (Ujedinjeno
Kraljevstvo)

NB: Ireland is the full name laid down in the Irish Constitution; ‘Eire’ (the name in Irish) and
‘Republic of Ireland/Irish Republic’ are incorrect in English.
156
Use ‘the Netherlands’ not Holland, which is only part of the Netherlands (the provinces of North
and South Holland); a capital T is not necessary on ‘the’. In tables ‘Netherlands’ will suffice.

Use ‘United Kingdom’ for the Member State, not ‘Great Britain’, which comprises England,
Scotland and Wales; these three together with Northern Ireland are the constituent parts of the
United Kingdom. The purely geographical term ‘British Isles’ includes Ireland and the Crown
Dependencies (the Isle of Man and the Channel Islands, which are not part of the United
Kingdom).
b) Orthography. Recommended spellings of countries (full names and short forms),
country adjectives, capital cities, currencies and abbreviations are given in Annex 5 of the
Interinstitutional Style Guide. Geographical names frequently contain pitfalls for the unwary,
particularly in texts dealing with current events. Check carefully that you have used the appropriate
English form.

Examples: Belén/Bethlehem; Hong-Kong/Hong Kong; Irak/Iraq; Mogadiscio/Mogadishu;

Karlsbad/Karlovy Vary; Naplouse/Nablus; Saïda/Sidon.

c) Countries/cities. Watch out for the definite article when translating place names from
French, as in the following table.
COUNTRY/TERRITORY CITY/TOWN
(au) Gaza — the Gaza Strip (à) Gaza — Gaza
(au) Guatemala — Guatemala (à) Guatemala — Guatemala City
(au) Mexique — Mexico (à) Mexico — Mexico City
and NB in Spanish:
México — Mexico México D.F. — Mexico City

d) Scandinavian/Nordic. When referring to the countries of the Nordic Council, i.e.

Denmark (including the Faeroes and Greenland), Finland (including Åland), Iceland, Norway and
Sweden, use ‘Nordic’ rather than ‘Scandinavian’ in terms such as ‘Nordic countries’ or ‘Nordic
cooperation’. However, you may use ‘Scandinavia(n)’ if you do not need to be specific, though bear
in mind the following points. In its narrow geographical interpretation, ‘Scandinavia’ refers to the
two countries of the Scandinavian peninsula, i.e. Norway and Sweden. In practice, however, it
includes Denmark and is often stretched to cover Finland. As a cultural term, ‘Scandinavian’ also
embraces Iceland and the Faeroes. Note that ‘Scandinavian languages’ refers to the northern
Germanic languages, i.e. Danish, Faeroese, Icelandic, Norwegian, and Swedish, but not of course
Finnish.
e) Names of regions. Regional names fall into three types.
- Administrative units. Anglicise only those names given in the list
- Traditional geographical names. Anglicise if the English has wide currency, e.g. the Black
Forest, the Ruhr. Otherwise retain original spelling and accents. Regional products are a frequent
example: a Rheinhessen wine, the eastern Périgord area, the Ardèche region (NB: it is useful to
add ‘region’ or ‘area’ in such cases), Lüneburger Heide
- Officially designated development areas. Designated development areas are mostly derived
from names of administrative units or from traditional geographical names, often with a defining
adjective. Follow the appropriate rule above, e.g.: Lower Bavaria; the Charentes development area
The name of the cross-border region Euregio is written with an initial capital only.

f) Rivers. Moselle always for wine, and for the river in connection with France and
Luxembourg; Mosel may be used if the context is Germany. Use Meuse in French/Belgian

157
contexts, Maas for the Netherlands; Rhine and Rhineland for Rhein, Rhin, Rijn, Rheinland; Tiber
for Tevere; Tagus for Tajo/Tejo.

g) Seas. Anglicise seas (e.g. the Adriatic, the North Sea, the Baltic); Greenland waters
implies official sea limits; use ‘waters off Greenland’ if something else is meant.

h) Lakes. Anglicise Lake Constance, Lake Geneva, Lake Maggiore. But note Königssee.

i) Strait/straits. The singular is the form commonly used in official names, for example:
Strait of Dover or Strait of Gibraltar.

j) Other bodies of water. Write Ijsselmeer (without capital J), Wattenmeer, Kattegat
(Danish), Kattegatt (Swedish), Great/Little Belt.

k) Islands. Islands are often administrative units in their own right, so leave in original
spelling, except Corsica, Sicily, Sardinia, the Canary Islands, the Azores and Greek islands with
accepted English spellings, such as Crete, Corfu, Lesbos.
Use Fyn rather than Fünen in English texts and use West Friesian Islands for Waddeneilanden.

l) Mountains. Anglicise the Alps, Apennines (one p), Dolomites, Pindus Mountains, and
Pyrenees (no accents). Do not anglicise Massif Central (except for capital C), Alpes Maritimes
(capital M) or Schwäbische Alb. Alpenvorland should be translated as the foothills of the Alps.

m) Valleys. Words for valley should be translated unless referring to an official region or
local produce: the Po valley, the Valle d’Aosta, Remstal wine.

n) Cities
Austria Use Vienna for Wien
Belgium Use the forms Antwerp, Bruges, Brussels, Ghent, Ostend.
Flemish v.
Use Flemish names of places in Dutch-speaking provinces and French for French-
French
speaking areas.
forms
Denmark Note Copenhagen, Aarhus, Aalborg.
Finland210 write Helsinki, Oulu, Tampere, Turku, not Helsingfors, Uleåborg, Tammerfors, Åbo
France Write Lyon, Marseille, Strasbourg
Germany Use the forms Cologne and Munich
Use traditional English spellings for well-known cities, regions, islands, etc. — the
officially recommended transcription system has not found acceptance even within
Greece the European Union and is unknown elsewhere. However, use transliteration for
unfamiliar localities, and note that preference should always be given to the demotic
forms of place names (where known).
Use the English names of cities and towns, except for those in an Irish-speaking area
Ireland (Gaeltacht). A list of English and Irish names can be found at
http://en.wikipedia.org/wiki/Place_names_in_Irish#Names_of_Irish_cities.
Use the English spellings Florence, Genoa, Milan, Naples, Rome, Turin, Venice. Take
Italy care not to use the French spelling of other towns, which may differ only slightly from
the Italian.
Luxembourg Use the French spelling for Luxembourg (country and city).
Netherlands Always write The Hague with a capital T except when used attributively (e.g. the

210
Finland is a bilingual country, and many cities and localities have official names in both Finnish and Swedish. When
translating from either language, remember that the form to be used depends on the local language situation, not on the
text you are translating. A full list of the Finnish/Swedish names which take precedence is kept by the Research Institute
for the Languages of Finland. Note in particular that for all major cities the Finnish name must be used
158
 Hague Convention).
Portugal Use Lisbon.
Spain Write Seville. Otherwise use Spanish spelling, e.g. Córdoba, La Coruña.
Note Gothenburg for Göteborg. However, the Swedish form should be used in some
Sweden
EU-specific contexts, e.g. the Göteborg summit/process.

o) Non-literal geographical names. Geographical names used in lexicalized compounds

tend to be lowercased, as they are no longer considered proper adjectives: roman numerals, gum
arabic, prussic acid. Consult an up-to-date reliable dictionary in cases of doubt.
p) Compass points. No capitals for north, north-west, north-western, etc. unless part of an
administrative or political unit or a distinct regional entity. Hence South Africa, Northern Ireland but
southern Africa, northern France. Note, however, Central and Eastern European countries
(capitalised because the connotations are more political than geographic). Compass bearings are
abbreviated without a point (54°E).
r) Compound compass points. Compound compass points are hyphenated and, in official
designations, each part is capitalised (South-West Germany, the North- West Frontier); always
abbreviate as capitals without stops (NW France).

10. SCIENTIFIC NAMES

a) Biological sciences
Given that the binomial system for classifying living organisms is used in all languages, it is
normally sufficient to reproduce the original Latin terms. Note that the initial letter of the scientific
name is capitalised, while species epithets are always lower-cased, even if derived from proper
names (e.g. Manes americana, Degenia velebitica).
b) Abbreviating genus name
Most text references are to genus or species (i.e. the name of the genus followed by an epithet). The
genus name should be spelled out in full on first occurrence and subsequently abbreviated:
Escherichia coli E. coli

Italics
The names of genera, species and subspecies (varieties, cultivars) are always italicised.

c) Non-technical usage
Some scientific plant names are identical with the vernacular name and should not be capitalised
or italicised when used non-technically:
rhododendron growers BUT Rhododendron canadens

d) Geology
Use initial capitals for formations:
Old Red Sandstone Eldon formation

nd for geological time units:

Tertiary period Holocene epoch

but not for the words era, period, etc.

e) Chemical compounds
For guidelines on writing chemical compounds see 10.6-10.14 in the ECTS-ESG. For additional
details see Einecs (European inventory of existing commercial chemical substances). Einecs is a
multi-volume work (1808 pages in each language version) published by the EC Office for Official
Publications.
159
11. LISTS AND TABLES

a) Lists
When translating lists, you should always use the same type of numbering as in the original, e.g.
Arabic numerals, small letters, Roman numerals. If the original has bullets or dashes, use these.
Also, take care not to change syntactical horses in midstream, e.g. from noun to verb, even if the
original does so.
b) Tables
In general, follow the format of the original. Tables inset in text matter should never be introduced
with a colon.
c) Figures and symbols in tables
Figures and internationally recognised symbols in tables are language-independent elements and
should not normally have to be retyped if the original is available in electronic format.

square metre m2 kvadratani metar

hour h sat
megawatt MW megavat

12. FOOTNOTES AND ENDNOTES

Follow the original, noting a difference between footnotes and endnotes (notes placed at the end of
a document).

a) Punctuation in footnotes
Begin the text with a capital letter (the footnote indicator being automatically supplied by the word
processor), and end with a full stop (whether the footnote is a single word, a phrase or one or more
complete sentences).

13. DIAGRAMS

Translations must respect the physical layout of the original text. Legal texts, especially
subordinate legislation often contain diagrams. Inside these diagrams there is normally some text
to be translated which may present complications for some translators. As regards these issues,
feel free to consult your coordinator in the Translation Centre.

14. VERBS

14.1. SINGULAR OR PLURAL AGREEMENT

a) Collective nouns. Use the singular when the emphasis is on the whole entity:
The Government is considering the matter.
The Commission was not informed.

Use the plural when the emphasis is on the individual members:

The police have failed to trace the goods.

A majority of the Committee were in favour.

160
 b) Countries and organisations with a plural name take the singular:
The Netherlands is reconsidering its position.
The United Nations was unable to reach agreement.

c) Use a singular verb when a multiple subject clearly forms a whole:

Checking and stamping the forms is the job of the customs authorities.

d) Words in -ics. These are singular when used to denote a scientific discipline or body of
knowledge (mathematics, statistics, economics) but plural in all other contexts.
Economics is commonly regarded as a soft science.
The economics of the new process were studied in depth.

e) A statistic. The singular statistic is a back-formation from the plural and means an
individual item of data from a set of statistics.

f) ‘Data’ is properly a plural noun and therefore goes with a plural verb.

g) The word NONE takes either a singular or plural verb, depending on sense.

14.2. PRESENT PERFECT/SIMPLE PAST

When writing from the standpoint of the present moment in time, the present perfect is used to
refer to events or situations in the period leading up to that time:

The Commission is meeting to consider the proposal. It has (already) discussed this several
times in the past.

Where the starting point of this period is indicated, the present perfect is often used in its
continuous form to emphasise the ongoing nature of the process:

The Commission is meeting to consider the proposal. It has been discussing this since
2001.

If the reference is not to a period up to the present but to a time that ended before the present, the
simple past is used:
The Commission is meeting to consider the proposal. It discussed this last week.

14.3. TENSES IN MINUTES

a) Minutes and summary records are written in the past tense in English, unlike in
French and some other languages, where they are written using the present tense. This means
converting actual or implied statements from the present to the past.

A simple example of English reported speech conventions:

Dutch spokesman: ‘We are concerned at the number of exceptions which have been
included.’
Chairman: ‘The legal experts will be looking into this question.’
In reported speech, this becomes:
The Dutch delegation was concerned at the number of exceptions that had been included.

161
The Chairman said the legal experts would be looking into the question.

b) Sequence of tenses. Simple past is normally replaced by past perfect (pluperfect):

Dr Nolde said the tests had been a failure.

However, to avoid a clumsy string of past perfects in minutes where a speaker is reporting on
another meeting or event, start with At that meeting or On that occasion and continue with the
simple past. Note that in order to maintain a logical sequence of tenses, indications of time may
have to be converted as well as verbs:
Chair: ‘Last year, if you remember, we referred this problem to the subcommittee because
we felt that legislation was inappropriate. It looks now, however, as if tougher measures
may be needed, and I propose that we discuss these at tomorrow’s session.’
This could become, for example:
The Chair reminded delegates that in 2003 the problem had been referred to the
subcommittee, since legislation was then felt to be inappropriate. Now, however, she
thought tougher measures might be needed and proposed that the committee discuss them
at the following day’s session.’

c) Streamlining. Lengthy passages of reported speech can be made more readerfriendly

by avoiding unnecessary repetition of ‘he said/explained/pointed out’, provided the argument is
followed through and it is clear from the context that the same speaker is continuing.

d) Auxiliaries. The auxiliaries would, should, could, must, might are often unchanged, but
sometimes various transpositions are possible or required (e.g. must => had to; could => would be
able to; should => was to).

14.4 VERBS IN LEGISLATION

a) The use of verbs, in particular the modal verb shall, in legislation often gives rise to
problems, since such uses are rarely encountered in everyday speech. Consequently, writers may
lack a feel for the right construction. The following section is intended to provide guidance.

b) Use of verbs in enacting terms. The enacting terms of binding EU legislation, i.e. the
articles of EU treaties and of EU regulations, directives and decisions, can be divided broadly into
two linguistic categories: imperative terms and declarative terms. Imperative terms can in turn be
subdivided into positive and negative commands and positive and negative permissions.
Declarative terms are terms that are implemented directly by virtue of being declared, for example
definitions or amendments.
Note that the explanations here apply only to the main clauses of sentences in enacting terms. For
subordinate clauses, see Use of verbs in non-enacting terms below.

c) For a positive command, use shall:

This form shall be used for all consignments.

Note that this provision expresses an obligation. However, this is not always the case:
This Decree shall enter into force on ...

In the first but not the second case, must could be used instead of shall.
However, this is not the convention in EU legislation.

d) Where a negative command expresses a prohibition, use may not:

162
This additive may not be used in foods.
Linguistically speaking, shall not or must not could also be used to express a prohibition, but this is
not the convention in EU legislation. Note, however, that shall not is used where no prohibition is
meant, for example:
The contract shall not be valid in any of the cases below:
This agreement shall not enter into force until/if ...

e) For a positive permission, use may:

This additive may be used ...:

f) For a negative permission, use need not:

This test need not be performed in the following cases:

g) For declarative terms, use the simple present (together with an optional ‘hereby’ where
the declaration constitutes an action, as in the first three examples):
Decree … is (hereby) repealed.
A committee … is (hereby) established.
Article 3 of Decree …is (hereby) amended as follows:
This Decree applies to aid granted to enterprises in the agriculture or fisheries sectors.
For the purpose of this Decree, ‘abnormal loads’ means …

Note that shall be could be used in the first four examples (without hereby), but the meaning would
be different: instead of declaring something to be so, this would be ordaining that something is to
be so at some point or in some event (Two years after the entry into force of this
Regulation/Should the Member States so decide, ...). In the last example as well, shall mean
would in effect be instructing people how to use the term ‘abnormal loads’ from now on, rather than
simply declaring what it means in the regulation. Consequently, where no futurity or contingency is
intended, the correct form here is a declarative term using the simple present.

h) Use of verbs in non-enacting terms. Do not use shall in non-enacting terms, for
example recitals or points in annexes. This is because these are not normally mperative terms (but
see point i) below) and shall is not used with the third person in English except in commands (and
to express resolution as in it shall be done). Use other verbs such as will or must as appropriate.
Note that this also applies to subordinate phrases in enacting terms, since these refer or explain
and do not in themselves constitute commands (e.g. where applicants must/have to/are to [not
shall] submit documentation under paragraph 1, ...).

Avoid also the archaic use of shall in subordinate clauses to express contingency: use instead the
present tense (e.g. if an application is [not shall be] submitted after the deadline, ...) or the inverted
construction with should (e.g. should an application be submitted after the deadline, ...). Do not use
may not in non-enacting terms to express a prohibition since it will often be interpreted as
expressing possibility: use, for example, must not instead.

i) Instructions in annexes to legislation. While instructions will contain imperative terms,

they often contain descriptions and statements of fact as well. For the sake of clarity, therefore, you
should use the second person imperative rather than shall for commands:

Place a sample in a round-bottomed flask …

Use must to express objective necessity:
The sample must be chemically pure (i.e. if it isn’t, the procedure won’t work properly)

163
 14.5. SPLIT INFINITIVE
a) This refers to the practice of inserting adverbs or other words before an infinitive but
after the ‘to’ that usually introduces it, as in ‘to boldly go where no-one has gone before’. Although
there is nothing wrong with this practice from the standpoint of English grammar, there are still
many who think otherwise. One way of encouraging such readers to concentrate on the content of
your text rather than on the way you express it is to avoid separating the ‘to’ from its following
infinitive.

Note, however, that this does not justify qualifying the wrong verb, as in ‘we called on her legally to
condemn the practice’. In these and similar cases, either split the infinitive with a clear conscience
or move the qualifying adverb to the end of the phrase.

14.6. SPELLING
a) Doubling of consonants
In British usage (unlike US), a final -/ is doubled after a single vowel when -ing or -ed is added
(sole exception: parallel, paralleled):
total, totalling, totalled
level, levelling, levelled

Other consonants are doubled only if the last syllable of the root verb is stressed or carries a strong
secondary stress:
admit admitting admitted
refer referring referred
format formatting formatted
handicap handicapping handicapped
BUT
benefit benefiting benefited
combating combating combated
target targeting targeted
focus focusing focused
develop developing developed

b) Input and output

In a data processing context, avoid the forms input(t)ed and output(t)ed; write input and output:
70 000 records were input last month

c) Ageing
Note the spelling of age, ageing.

14.7. AGREEMENT
a) Collective nouns
Use a singular verb when the emphasis is on the whole entity:
The Government is considering the matter.
The Advisory Committee has met twice this year.

Use the plural when the emphasis is on the individual members:

BUT
The majority is ...
The number of people is ...

164
The singular is used more with the definite article, while the plural is used more with the indefinite
article.

b) Institutions, organisations and countries

Institutions, organisations and most countries take the singular:
The United States is ...
The Netherlands has agreed ...
The Commission was not informed.

c) Dual subject
A singular verb is common in English with a dual subject if it is felt to form a whole:
Checking and stamping the forms is the job of the customs authorities.

d) Percentages and money

Percentages can be treated as either singular or plural. Sums of money can take a singular or
plural verb:
Only 10 per cent of those eligible were likely to ...
EUR 2 million was made available, of which 56 per cent has been...

e) Words in -ics
Mathematics, dynamics, kinetics, statistics and economics, when referring to the respective
sciences, take the singular. Statistics meaning simply “figures” takes the plural; so too does
economics in the sense of “commercial viability”, as in the economics of the new process were
studied in depth.

f) Data
The word data is the plural of datum and should be used with a plural verb.

g) None
The word none may take either a singular or a plural verb.

165
IX. GLOSAR

1. PRAVNI TERMINI, IZRAZI I FORMULACIJE

CRNOGORSKI ENGLESKI
osim ako je to zakonom uređeno unless provided by law / that law
osim ako je zakonom drugačije određeno unless otherwise provided by law
osim ako nije drugačije propisano unless otherwise provided
administrativna taksa administrative fee
administrativno izvršenje (rješenja) administrative enforcement (of a decision)
advokat attorney-at-law
akt act, document211
autentično tumačenje zakona authentic interpretation of law
besplatna pravna pomoć legal aid
bez obzira na to regardless of (whether), notwithstanding
bez odlaganja without delay
bilješka note
biti dopušteno be admissible (procedural law);
biti dozvoljeno be permitted (substantive law)
biti odgovoran be liable, responsible, accountable
biti ovlašćen be authorised to, be empowered to, have the
power to
blagovremeno/pravovremeno in due time/timely
bliže se uređuje shall be regulated in more detail
boravište place of temporary residence
branilac defence counsel/attorney
broj spisa file number
činjenično stanje factual situation
dati ovlašćenje authorise
dispozitiv, izreka (odluke, rješenja, presude…) operative part, enacting terms
djelatnost (organa) activity
domaće zakonodavstvo national legislation
donesen (pravni akt) adopted
donesen (zakon) adopted
donijeti odluku (pravni akt) adopt/issue a decision
donijeti rješenje issue/render a decision
donijeti (zakon) adopt
dopis letter
dostavnica delivery note
dosuditi (nadoknadu štete) award (damages)
drugostepeni organ second instance body
držalac stvari, prostorija ili zemljišta possessor of things, premises or land

211
Iako se kao prevodni ekvivalent za našu riječ akt može koristiti i engleska riječ enactment,
ne preporučujemo upotrebu tog prevodnog ekvivalenta, jer se on mnogo češće upotrebljava za
označavanje samog čina donošenja nekog akta.
166
državljanstvo nationality, citizenship
državna pomoć state aid
državni budžet state budget
dužan je shall (used in legislation to express „has a
duty to”)
gonjenje za krivična djela prosecution (for criminal offences)
hitno postupanje proceeding urgently (urgent proceedings)
imati pravo have the right to, be entitled to
inspekcijsko rješenje inspection decision
isključiva nadležnost exclusive jurisdiction
ispravka zakona … corrigendum to the Law on…
ispuniti obavezu perform one’s duty, fulfill one’s obligation
isteći expire
istraga investigation
izjava statement
izjaviti/podnijeti/uložiti žalbu lodge an appeal
izmijeniti (propis) amend
Izreći kaznu pronounce/impose the sentence
izuzeće (npr. sudije) recusal
izuzetno od by way of exception to, without prejudice to,
by way of derogation from, notwithstanding
izvesti dokaze present evidence
izvršenje odluke enforcement of a decision
izvršenje rješenja enforcement of a decision
Izvršilac (krivičnog djela) perpetrator
izvršni dužnik judgment debtor
izvršni povjerilac judgment creditor
izvršni organ enforcement/executive body
izvršni postupak enforcement procedure
izvršnost enforceability
izvršnost rješenja enforceability of a decision
javna isprava public document
javno ovlašćenje public authority
kazna sanction, punishment, penalty, sentence
Kodeks sudijske etike Code of Ethics for Judges
Kodeks tužilačke etike Code of Ethics for Prosecutors
konačno212 rješenje final decision
konačnost finality
konvencija convention
krivična odgovornost criminal liability, criminal responsibility
krivično djelo crime, criminal offence
krivično pravo criminal law
materijalne odredbe substantive provisions
materijalni dokaz substantive evidence
materijalno pravo substantive law
matična knjiga/matični registar register (of births / deaths / marriages)
međunarodni akt/dokument international instrument
međunarodni sporazum international agreement
međunarodni ugovor (international) treaty
memorandum o razumijevanju Memorandum of Understanding (MoU)
212
! Konačno nije isto što i pravosnažno.
167
mišljenje opinion
mjesna nadležnost ratione territoirii, territorial jurisdiction
mjesno nadležni organi authorities with territorial jurisdiction
mjesto izvršenja djela place of perpetration, place of commission
na način kako je propisano ovim zakonom as provided for/required by this Law
na osnovu ovoga zakona on the basis of this Law
na predlog (npr. tužioca) (up)on motion
na zahtjev upon the request of
načelni pravni stav legal position of principle
načelno pravno mišljenje legal opinion of principle
nacrt zakona draft Law
nadležan za competent for
nadležni državni organ competent state body
nadležni izvršni organ competent enforcement body
nadležni organ uprave competent administration authority
nadležno ministarstvo competent ministry
nadležnost jurisdiction (judiciary); competence
(administration)
naknada štete damages
nadzor supervision
nagrada (za rad) remuneration
nahođenje (sloboda odluke) discretion
nalaz i mišljenje sudskog vještaka expert witness opinion
namještenik suda court employee
narediti usmenim rješenjem give a verbal order
ne prestaje da važi does not expire
nenadležan lacking competence, lacking jurisdiction
neposredna/posredna diskriminacija direct/indirect discrimination
niko no person
ništavo null and void
ništavost nullity
notifikacija notification
novčana kazna fine
obavezujuće binding
obavještenje notification, notice
obim ovlašćenja scope of authorities
obustava izvršenja stay of execution, stay of enforcement
ocjena dokaza assessment of evidence
odlaganje izvršenja postponement of enforcement
odlučiti (u sudu) rule, decide, adjudicate
odreći se svih pravnih lijekova waive all legal remedies
odredba provision
odrediti pritvor order detention
određuje se zakonom laid down by law
odricanje od žalbe waiver of appeal
odustajanje od žalbe withdrawal of appeal
oduzeti ovlašćenje to revoke authorisation
okrivljeni accused
okvirni sporazum framework agreement
opozvati revoke; impeach; dismiss, recall
opozvati uslovnu osudu revoke a suspended sentence
168
opšte odredbe general provisions
optuženi defendant
optužni predlog bill of indictment
oslobađanje (npr. od plaćanja) exemption
osnovna načela fundamental principles
osporiti contest/challenge
osumnjičeni suspect
ovim zakonom uređuje se this Law shall regulate
ovlašćenje authority, power, authorisation
ovlašćeno lice authorised person
ovlašćeno službeno lice authorised official
ovlastiti authorise, empower
pisana izjava written statement
pisano obavijestiti notify in writing
pisano obavještenje written notification
po službenoj dužnosti ex officio
podići optužnicu bring an indictment
podnesak petition
podnijeti zahtjev submit/file an application / request
podnijeti inicijativu za pokretanje postupka ocjene submit a request for constitutional review
ustavnosti, podnijeti predlog za ocjenu ustavnosti
područje primjene scope of application
podzakonski akti secondary legislation
pokrenuti postupak institute / initiate proceedings
pokrenuti postupak ocjene ustavnosti initiate constitutional review
pokrenuti upravni spor initiate / institute administrative dispute
poravnanje settlement
posebni zakon (npr. uređeno posebnim zakonom) separate law
poslovna sposobnost capacity to exercise rights
poslovnik rules of procedure
postupak procedure, proceedings
povjereni (aktom Vlade) delegated
prava utvrđena zakonom rights laid down by Law
pravilnik Rulebook
pravna sposobnost legal capacity
pravne posljedice legal consequences
pravni lijek legal remedy
pravni položaj legal status
pravno dejstvo legal effect
pravo na žalbu right of appeal
pravo svojine right of ownership
pravosnažni akt final and enforceable document
pravosuđe judiciary
prebivalište permanent residence
predlog zakona proposal for a law
predmet (zakona) subject matter (of a law)
predmet br. … (npr. sudski) case no …
preduzeti radnju take action
preduzeti mjere take measures
predvidjeti (zakonom) provide for, prescribe
prekršaj misdemeanour

169
prekršajna prijava misdemeanour charges
prekršajni nalog misdemeanour warrant
prelazne i završne odredbe transitional and final provisions
preneseni (zakonom) devolved
preporuka recommendation
presuda judgment
presuda (u upravnom sporu) administrative court ruling
primjenjuje se shall apply, applies
prinudne mjere coercive measures
privatni tužilac plaintiff
priveden taken into custody; apprehended
privremeni zastupnik temporary proxy / authorised legal
representative
privremeno rješenje interim decision
procesna (ne)sposobnost (stranke) (in)capacity to sue and be sued; incapacity to
act as a party
procesna pitanja procedural matters
procesno pravo procedural law
proglasiti rješenje ništavim declare a decision null and void
propisi za sprovođenje implementing regulations / legislation
propisno duly, as prescribed
protokol protocol
punomoćnik authorised legal representative/proxy/attorney
refundirati, nadoknaditi troškove reimburse costs
registarski broj register number
rezolucija Resolution
riješiti (u nekoj stvari) decide (in a matter)
rješenje decision
rješenje (u upravnom sporu) (Administrative Court) ruling
rješenje doneseno po žalbi decision upon appeal
rješenje suda ruling
rok time limit, term
saglasnost (npr. roditelja) consent (e.g. of parents)
saglasnost (npr. Vlade) approval
saobraćajni prekršaj traffic violation
shodno (se primjenjuju) (shall apply) accordingly, mutatis mutandis
sistemski zakon systemic law
skraćeni postupak summary procedure
službena evidencija official records
Službeni list Crne Gore Official Gazette of Montenegro (OGM)
Službeni list Republike Crne Gore Official Gazette of the Republic of Montenegro
(OGRM)
službeno lice official
sprovesti implement, enforce
sprovoditi postupak (u značenju: poštovati follow the procedure
proceduru)
statut statute(s)
statut opštine (Municipal) Charter
statut privrednog društva Articles of Association
stvarna nadležnost ratione materiae, subject-matter jurisdiction,
in-rem jurisdiction

170
sudska vlast judicial power / judicial branch of power
sudsko vijeće Chamber of judges
sukob nadležnosti (sudski) conflict of jurisdiction
suprotno contrary to
svojeručno (s.r.) manu propria (m.p.)
taksa (sudska, administrativna) fee
u skladu s odredbama člana. ... in accordance with the provisions of Article …;
pursuant to Article …
u daljem tekstu: … hereinafter referred to as the ”…”
u dobroj vjeri in good faith, bona fide
u granicama ovlašćenja within the limits of one’s powers, intra vires
u određenom roku within the specified time limit
u potpunosti poštovati fully comply with
u skladu sa according to, in compliance with, pursuant to
u skladu sa posebnim odredbama in compliance with special provisions
u smislu in terms of, within the meaning of
u smislu člana 7 stava 2 within the meaning of Article 7 paragraph 2
u smislu ove direktive for the purpose of this Directive
u smislu ovog zakona for the purpose of this Act; within the meaning
of this Law (zavisno od smisla)
u smislu stava 1 ovog člana within the meaning of paragraph 1 of this
Article…
u svojstvu in capacity of
učinilac krivičnog djela offender
ukaz Decree
ukinuti rješenje abolish/revoke the decision
umjesto in lieu of
upravni postupak administrative procedure
upravni spor administrative dispute

upravni akt administrative act

uputstvo o pravnom lijeku/pravna pouka instruction on legal remedy
uslovna osuda suspended sentence
uslovni otpust conditional release, parole
ustavna žalba constitutional complaint
ustavni zakon constitutional law
ustavnost constitutionality
uz (prethodnu) saglasnost subject to (prior) approval / consent by
uz uslov subject to the condition(s)
važiti apply, be in force
vodeći pri tom računa taking into consideration, taking into account

voditi krivični postupak conduct criminal proceedings

zabranjuje se it is prohibited
zadržati izvršenje rješenja suspend enforcement of the decision
zadržavati pravo reserve the right
zahtjev za zaštitu zakonitosti request for judicial review
zaključak (upravnog organa) decision
zaključno sa inclusive
zakon se primjenjuje the Law shall apply
zakon o izmjenama i dopunama zakona … Law Amending the Law on…

171
Zakonik Code
zakonitost legality
zakonski zastupnik stranke legal representative of a party
zakonsko ovlašćenje legal authorisation
žalba (u žalbenom sudskom postupku) appeal
žalbeni postupak appellate proceedings
žaliti se protiv appeal against
zamolnica letter rogatory
zapisnik (sa sastanka) Minutes
zapisnik (suda ili upravnog organa) record
zastara statute of limitations
zastario barred by limitation

2. TERMINI VEZANI ZA DRŽAVNU UPRAVU213

CRNOGORSKI ENGLESKI
zasnovati radni odnos enter into employment
zasnivanje radnog odnosa employment/entering into employment
prestanak radnog odnosa termination of employment
prestanak radnog odnosa po sili termination of employment by operation of law
zakona
rješenje o radnom odnosu decision on employment
zvanja (npr. viši savjetnik, samostalni titles/functions
namještenik…)
prava,obaveze i dužnosti (državnih rights, obligations and duties
službenika)
zaštita prava protection of rights
odgovornost  responsibility
(be responsible for something, be in charge of something)
 accountability
(an obligation or willingness to accept responsibility or to
account for one's actions - public officials lacking
accountability/be held accountable for the damage)
 liability
(obligated according to law)
raspoređivanje214 re-assignment
ocjenjivanje rada performance appraisal
napredovanje advancement (in service)
radna sposobnost ability to work
sposobnost za vršenje poslova ability to perform the duties pertaining to his-her post
stručna sposobnost professional competence
utvrđivanje sposobnosti assessing ability to work
provjera sposobnosti testing ability to work
stručno usavršavanje further training, advanced training, professional
development
kadar human resources
upravljanje kadrovima human resources management
213
Zakon o državnoj upravi, Zakon o državnim službenicima i namještenicima, Uredba o
kancelarijskom poslovanju organa državne uprave.
214
Raspoređivanje državnih službenika i namještenika uvijek se odnosi na raspoređivanje na
drugo radno mjesto unutar državne uprave.
172
državni službenik civil servant
namještenik state employee
imenovanje appointment
postavljenje appointment
povlašćivati favour
uskraćivati disfavour
povreda službene obaveze misconduct
javni oglas open (job) advertisement
javni konkurs open competition
pravo na uvid right to insight/examine
uvidom u (npr. dokumenta) having examined (....)
probni rad probation/probationary/trial period
ocjena probnog rada report on probation/probationary/trial period
radno mjesto job/post/position
upražnjeno radno mjesto vacant post/vacancy
ministarstvo ministry
ministar minister
pomoćnik ministra assistant minister
sekretar ministarstva secretary of the ministry
organ uprave (public) administration body
ukidanje organa abolish a body
starješina organa uprave head of (public) administration body
pomoćnik starješine organa uprave deputy head of (public) administration body
služba service
starješina službe head of service
pomoćnik starješine službe deputy head of service
savjetnik starješine (organa) adviser to the head (of a body)
inspektor inspector
glavni inspektor chief inspector
službeno lice official, person in official capacity
ovlašćeno službeno lice authorized official
glavno ovlašćeno službeno lice chief authorized official
savjetnik junior adviser
viši savjetnik adviser
samostalni savjetnik senior adviser
namještenik junior state employee
viši namještenik state employee
samostalni namještenik senior state employee
službenik officer, clerk
pretpostavljeni službenik superior officer
pripravnik trainee
stručni ispit za rad u državnim civil service exam
organima
posebna zvanja special titles/functions
platni razred salary grade
raspoređivanje u platne razrede assignment to salary grades
zarada salary
naknada zarade compensation of salary
druga primanja other income
godišnji odmor annual leave
173
odsustvo
materijalna odgovornost
disciplinska odgovornost
disciplinski prekršaj
lakši disciplinski prekršaj
teži disciplinski prekršaj
disciplinska mjera
disciplinski postupak
izricanje disciplinske mjere
upis disciplinske mjere
brisanje disciplinske mjere
centralna kadrovska evidencija
privremeno udaljenje sa radnog
mjesta (suspenzija)
paušalna naknada štete
javna uprava
državna uprava
poslovi državne uprave
organi državne uprave
fizičko lice
pravno lice
upravni nadzor
unutrašnja politika
spoljna politika
politika razvoja
vođenje politike razvoja
normativna djelatnost
propis
zakoni i drugi propisi
izvršavanje zakona i drugih propisa
upravni postupak
drugostepeni organ
upravne mjere
upravne radnje
preduzimanje upravnih mjera i
upravnih radnji
prava i obaveze građana
prekršajni postupak
postupanje u prekršajnom postupku
pokretanje prekršajnog postupka
izvršavanje u prekršajnom postupku
odlučivanje u prekršajnom postupku
javni interes
obezbjeđivanje vršenja poslova od
javnog interesa
stranka
prijem stranaka
inspekcijski nadzor
ustanova
unutrašnja organizacija i
leave of absence
material liability
disciplinary responsibility
disciplinary offence
minor disciplinary violation
serious disciplinary violation
disciplinary measure
disciplinary procedure/proceeding
imposing disciplinary measure
registering disciplinary measure (in the records)
deleting disciplinary measure (from the records)
central human resources records
suspension
lump sum damages
public administration
state administration
state administration affairs
state administration bodies
natural person
legal person
administrative supervision
internal policy
foreign policy
development policy
pursuing development policy
legislative activity
regulation/ piece of legislation
legislation
enforcement of legislation
administrative procedure
second-instance body
administrative measures
administrative actions
taking administrative measures and actions
civil rights and duties
misdemeanour procedure
proceeding in the misdemeanour procedure
initiating/instituting misdemeanour procedure
enforcement in the misdemeanour procedure
decision making in misdemeanour procedure
public interest
ensuring performance of public interest activities
party
admission
inspection control
institution
internal organisation and job descriptions
174
sistematizacija
nomenklatura nomenclature
utvrditi (akt) (u značenju donijeti) adopt (act)
resorni ministar line minister
direktor (npr. agencije) director (agency)
sekretar (sekretarijata) secretary
uputstvo za izvršavanje zakona i instructions for enforcement of legislation
drugih propisa
vlada imenuje i razrješava government shall appoint and remove from office
ostavka resignation
razrješenje removal from office
prestanak mandata termination of office
administrativno – tehnički poslovi administrative and technical affairs
pomoćni poslovi auxiliary tasks
sjedište registered office
podnosilac pritužbe complainant
pritužba complaint
knjiga za pritužbe complaint book
sanduče za pritužbe complaint box
podnošenje pritužbe filing/lodging a complaint
prostorije premises
raspored prostorija organa layout of premises
službene prostorije official premises
poništiti propis anull
ukinuti rješenje revoke a decision
staviti propis van snage repeal
zakonitost legality
cjelishodnost effectiveness
organ uprave administration body
zakonitost i cjelishodnost rada legality and effectiveness of administration body operation
organa uprave
djelokrug rada scope of work
upravni spor administrative dispute
interpelacija interpellation
državna tajna state secret
vojna tajna military secret
službena tajna official secret
javna ustanova public institution
javno preduzeće public enterprise
osnivač founder
ocjena ustavnosti i zakonitosti review of constitutionality and legality
prenošenje poslova devolving affairs
povjeravanje poslova delegating affairs
upozorenje warning
djelatnosti activities
redovne djelatnosti regular/ordinary activities
kancelarijsko poslovanje office management
upravne stvari administrative matters
izuzeće i sukob nadležnosti u exemption and conflict of competences in administrative
upravnim stvarima matters
175
praćenje ostvarivanja prava, obaveza monitoring exercise of rights, fulfillment of obligations and
ili pravnih interesa achievement of legal interests
postupak pred organima državne proceedings before state administration bodies
uprave
obrazac koji se koristi za automatsku automatic data processing form
obradu podataka
isprava document
usvojiti zahtjev adopt a request
odbiti zahtjev reject a request
odbaciti zahtjev dismiss a request
rješavanje povodom uloženih pravnih decision on legal remedies
sredstava

lokalna samouprava local self-government, local 3. TERMINI

government VEZANI ZA
opština municipality LOKALNU
grad town
Glavni grad Capital
Prijestonica Historic Royal Capital
gradska opština town municipality
mjesna zajednica municipal district
skupština opštine municipal assembly
statut opštine municipal charter
opštinski propisi municipal regulations
odbornik member of municipal assembly
predsjednik opštine president of municipality
gradonačelnik mayor
glavni administrator chief administrator
lokalna uprava (organi) local administration
poslovi iz izvorne nadležnosti reserved affairs
poslovi iz povjerene nadležnosti delegated affairs
funkcioneri opštine municipal officials
lokalni službenici i namještenici local civil servants and employees
SAMOUPRAVU

176
4. AKRONIMI

A
ENGLISH MONTENEGRIN
Associated African and Pridružene države Afrike i
AAMS PDAM
Madagascar States Madagaskara

ABM ABM
Antiballistic Missile Agreement Antibalistički sporazum
Agreement sporazum

European Automobile Evropsko udruženje proizvođača

ACEA EUPA
Manufacturer’s Association automobila
Advisory Committee on Fishery Savjetodavni komitet za upravljanje
ACFM SKUR
Management ribarstvom
African, Caribbean and Pacific
ACP AKP Države Afrike, Kariba i Pacifika
countries
ADB Asian Development Bank ABR Azijska banka za razvoj
ADC Asian Development Centre ACR Azijski centar za razvoj
The International Transportation of
Evropski sporazum o međunarodnom
ADN dangerous goods by inland ADN
rječnom prevozu opasne robe
shipping
European agreement relating to
Evropski sporazum o međunarodnom
ADR the international transportation of ADR
drumskom transportu opasne robe
dangerous goods by road
European Association of Evropsko udruženje vazduhoplovnih
AECMA EUVI
Aerospace Industries industrija
European Agreement concerning
AETR the work of crews of vehicles AETR Evropski sporazum o radu osoblja u
Agreement engaged in International Road sporazum međunarodnom drumskom prevozu
Transport
Afro-Asian Organization for Afro-azijska organizacija za
Afrasec Afrasec
Economic Cooperation ekonomsku saradnju
Acquired Immune Deficiency Sindrom stečenog gubitka imuniteta
AIDS SIDA
Syndrome (franc.)
American Chamber of Commerce
Amcham Amcham Američka privredna komora
(Brussels)
African and Mauritian Common Zajednička organizacija Afrike i
AMCO ZOAM
Organization Mauricijusa
ANC African National Congress ANK Afrički nacionalni kongres
Australia-New Zealand-USA Anzus Sporazum o bezbjednosti između
Anzus
Security Treaty Australije, Novog Zelanda i SAD
AP Accession Partnership PP Partnerstvo za pristupanje
Asia- Pacific Economic
APEC APEC Azijsko-pacifička privredna saradnja
Cooperation
APO Asian Productivity Organization AOP Azijska organizacija za produktivnost

177
 Asian-Pacific Parliamentarians’ Azijsko-pacifička unija
APPU APUP
Union parlamentaraca
Aspac Asian and Pacific Council Aspac Azijski i pacifički savjet
Association of South-east Asian
Asean Asean Udruženje država Jugoistočne Azije
Nations
Agreement on the international Sporazum o međunarodnom prevozu
carriage of perishable foodstuffs kvarljivih namirnica i o posebnoj
ATP ATP
and on the special equipment be opremi koja se koristi za njihov
used for such carriage prevoz
Airborne warning and control Sistem vazdušnog upozorenja i
AWACS AWACS
system kontrole

B
BAT Best available technology BAT Najbolja raspoloživa tehnologija
BAT without excessive economic Najbolja raspoloživa tehnologija uz
BATNEEC BATNEEC
cost razuman ekonomski trošak
BBC British Broadcasting Corporation BBC Britanska radio-difuzna korporacija
Biotechnology Coordinating Komitet za biotehnološku
BCC KBK
Committee koordinaciju
Belgium, Netherlands, and
Benelux Beneluks Belgija, Holandija i Luksemburg
Luxembourg
European Bureau of Consumers’
BEUC EBUP Evropski biro udruženja potrošača
Unions
Business international non- Međunarodne nevladine poslovne
BINGOs MNVPO
governmental organizations organizacije
BIS Bank for International Settlements BIS Banka za međunarodna poravnanja
Belgo-Luxembourg Economic Ekonomska unija Belgije i
BLEU BLEU
Union Luksemburga
Biotechnology Regulations Inter- Komitet za servisiranje regulative u
BRIC KSRB
service Committee biotehnologiji
BSC Biotechnology Steering Committee UKB Upravni komitet za biotehnologiju
Bovine spongiform Goveđa spongiformna encefalopatija
BSE BSE
encephalopathy (“kravlje ludilo”)
C
Caribank Caribbean Development Bank CDB Karipska banka za razvoj
Central American Bank for Centralnoamerička banka za
CABEI CABEI
Economic Integration ekonomsku integraciju
East African Community (from
CAO IAZ Istočnoafrička zajednica
French abbrev)
Benin, Burkina Faso, Ivory Coast, Benin, Burkina Faso, Obala
CCAM Gabon, Mauritius, Niger, Rwanda, Zemlje Slonovače, Gabon, Mauricijus,
countries Seychelles, Senegal, Central CCAM-a Nigerija, Ruanda, Sejšeli, Senegal,
African Republic, Togo Centralnoafrička Republika, Togo
Zajedničko tržište država Centralne
CACM Central American Common Market ZTDCA
Amerike
Central African Customs and Carinska i ekonomska unija
CAEEU CEUCA
Economic Union Centralne Afrike

CAP Common Agricultural Policy ZPP Zajednička poljoprivredna politika

178
Caricom Caribbean Community Caricom Karipska zajednica
Community Assistance for
Program pomoći Zajednice za
CARDS Reconstruction, Development and KARDS
obnovu, razvoj i stabilizaciju
Stabilisation Programme
CBI Confederation of British Industry KBI Konfederacija britanske industrije
Committee of Central Bank
CCBG KGCB Komitet guvernera centralnih banaka
Governors
CCC Council of Cultural Cooperation SKS Savjet za kulturnu saradnju
CCC Customs Cooperation Council SCS Savjet za carinsku saradnju
Kampanja Zajednice za basene
CCC Coalfield Communities Campaign KZBU
uglja
Central Commission for the Centralna komisija za plovidbu
CCNR CKPR
Navigation of the Rhine Rajnom
CCP Common commercial policy ZTP Zajednička trgovinska politika

CCT Common Customs Tariff ZCT Zajednička carinska tarifa

Conference on Disarmament in
CDE KRE Konferencija o razoružanju u Evropi
Europe
Commissariat du Plan (French Francuska komisija za ekonomsko
CdP FKEP
Economic Planning Commission) planiranje
CEAE East African Economic Community IAEZ Istočnoafrička ekonomska zajednica
West African Economic Zapadnoafrička ekonomska
CEAO ZAEZ
Community zajednica
European Centre for the
Evropski centar za unaprjeđenje
Cedefop Development of Vocational ECUPO
profesionalnog obrazovanja
Training
Committee for European Komitet za evropsku ekonomsku
CEEC KEES
Economic Cooperation saradnju
Central and East European
CEECs DCIE Države Centralne i Istočne Evrope
countries
European Center for Public Evropski centar za državna
CEEP ECDP
Enterprise preduzeća
Council of European Energy Savjet evropskih energetskih
CEER SEER
Regulators regulatora
Centre for Environment, Fisheries, Centar za životnu sredinu, ribarstvo i
CEFAS CEFAS
and Aquaculture science akvakulturu
Central European Free Trade Sporazum o slobodnoj trgovini
CEFTA CEFTA
Agreement država Centralne Evrope
Coordinators’ Group on Drugs Koordinaciona grupa za borbu protiv
CELAD KGBPD
(from French abbrev.) droge
Committee for European Norms
CEN EKS Evropski komitet za standardizaciju
(Standards)
Committee for European Electrical Evropski odbor za elektrotehničku
CENELEC EOES
Norms (Standards) standardizaciju
Centre for European Policy Centar za proučavanje politika
CEPS CPPEU
Studies Evropske unije
European Conference of Postal
Evropska konferencija poštanskih i
CEPT and Telecommunications EKPTU
telekomunikacionih uprava
Administrations
CER Community of European Railways ZEŽ Zajednica evropskih željeznica
CERN European Organization for Nuclear CERN Evropska organizacija za nuklearna
179
 Research (from the French
istraživanja
abbrev.)
CET Common External Tariff CET Zajednička carinska tarifa

CFI Court of First Instance PSS Prvostepeni sud

CFP Common fisheries policy ZPR Zajednička politika ribarenja

Common foreign and security Zajednička spoljna i bezbjednosna
CFSP ZSBP
policy politika

CI Community Initiative IZ Inicijativa Zajednice

Center for Development of

CID
Industry
Price including carriage,
Cif
insurance, and freight
Centre for Information, Discussion,
CIREA and Exchange on Asylum (from
French abbrev.)
Centre for Information, Discussion,
and Exchange on Frontiers and
CIREFI
Immigration (from the French
abbrev.)
Commonwealth of Independent
CIS
States (ex USSR)
International convention
CIV concerning the carriage of
passengers and luggage by rail
CJTF Combined Joint Task Forces
European Association of
CLEPA
Automotive Suppliers
Council for Mutual Economic
CMEA
Assistance (Comecon)
Parliament’s Committee on
COCOBU
Budgetary Control
Coordinating Committee for
COCOM
Multilateral Export Controls
Committee of Professional
Agricultural Organizations of the
COPA
European Community (from the
French abbrev.)
Committee of the Regions and
CoR
Local Authorities
Committee of Permanent
Coreper
Representatives
Coreu EPC communications network
Coordinated Information on the
CORINE
Environment
European Cooperation in the field
COST of Scientific and Technical
Research
CRI Centar za razvoj industrija
CIF Cijena prevoza i osiguranja
Centar za informacije, rasprave i
CIREA
razmjenu podataka o azilu
Centar za informacije, rasprave i
CIREFI razmjenu podataka u vezi sa
granicama i imigracijom
ZND Zajednica Nezavisnih Država
Konvencija o međunarodnom
CIV
prevozu putnika i prtljaga željeznicom
Kombinovane zajedničke radne
KZRG
grupe
Evropsko udruženje dobavljača
EUDA
automobila
Savjet za uzajamnu ekonomsku
SEV
pomoć
Parlamentarni odbor za kontrolu
COCOBU
budžeta
Koordinacioni komitet za
COCOM
multilateralnu kontrolu izvoza
Komitet strukovnih poljoprivrednih
COPA
organizacija Evropske zajednice
CoR
Komitet regiona i lokalnih uprava
Coreper Komitet stalnih predstavnika
Coreu EPC komunikaciona mreža
Koordinisane informacije o životnoj
CORINE
sredini
Evropska saradnja u oblasti naučnih i
COST
tehničkih istraživanja

180
CP Contracting Party Ug.S Ugovorna strana
CP Comparative Politics UP Uporedna politika
Koordinacija evropskih
CPE European Farmers’ Coordination KEP
poljoprivrednika
Scientific and Technical Research Komitet za naučna i tehnička
Crest Crest
Committee istraživanja
Conference of the Community and
Konferencija komiteta za evropske
COSAC European Affairs Committees of COSAC
poslove parlamenata članica EU
Parliaments of the EU
Conference on Security and Konferencija o bezbjednosti i saradnji
CSCE KEBS
Cooperation in Europe u Evropi
CSF Community support framework OPZ Okvir podrške Zajednice
Czech and Slovak Federal
CSFR ČSSR Savezna Republika Čehoslovačka
Republic
Christian Socialist Union
CSU CSU Unija hrišćanskih socijalista
(Germany)
Committee on Trade and the Komitet za trgovinu i zaštitu životne
CTE CTE
Environment (WTO) sredine (STO)
Consolidated Treaty on European Konsolidovani ugovor o Evropskoj
CTEU KUEU
Union uniji
Concentration Unit for Koncentracioni centar za
CUBE KCBTE
Biotechnology in Europe biotehnologiju u Evropi
D
Development Assistance
DAC DAC Komitet za pomoć u razvoju
Committee
Directorate General (of the Generalni direktorat (Evropske
DG GD
European Commission) komisije)
DNA Deoxyribonucleic acid DNK Dezoksiribonukleinska kisjelina
DSB Dispute Settlement Body ORS Organ za rješavanje sprova
DSU Dispute Settlement Understanding SRS Dogovor o rješavanju sporova
Department of Trade and Industry Ministarstvo za trgovinu i industriju
DTI MTIVB
(Britain) Velike Britanije
E
EA European Agreement ES Evropski sporazum
European Association for
EAC EUS Evropsko udruženje za saradnju
Cooperation
European Association for
Evropsko udruženje za razvojna
EADI Development Research and EURIO
istraživanja i obuku
Training Institutes
European Atomic Energy Evropska zajednica za atomsku
EAEC EZAE
Community energiju
Evropsko društvo za atomsku
EAES European Atomic Energy Society EDAE
energiju
European Agricultural Guidance Evropski fond za razvoj i garancije u
EAGGF EFRGP
and Guarantee Fund poljoprivredi
EAPC Euro-Atlantic Partnership Council EAPC Savjet za evroatlantsko partnerstvo
European Business Aviation
EBAA EUAP Evropsko udruženje avio-prevoznika
Association

181
 European Bank for Reconstruction
EBRD EBRD Evropska banka za obnovu i razvoj
and Development
EBU European Barge Union EUB Evropska unija za barže

EBU European Broadcasting Union EURT Evropska unija za radio -difuziju

EC European Community EZ Evropska zajednica

EC European Council ES Evropski savjet

European Civil Aviation Evropska konferencija civilnog
ECAC EKCV
Conference vazduhoplovstva
ECB European Central Bank ECB Evropska centralna banka
Economic Community of Central Ekonomska zajednica država
ECCAS EZDCA
African States Centralne Afrike
European Community Kancelarija EZ za humanitarna
ECHO ECHO
Humanitarian Office pitanja
ECHR European Court of Human Rights ESLJP Evropski sud za ljudska prava
Court of Justice of the European
ECJ SPEZ Sud pravde EZ
Communities
Economic Commission for Latin Ekonomska komisija UN za Latinsku
ECLA UNEKLA
America (of the UN) Ameriku
European Conference of Ministers Evropska konferencija ministara
ECMT EKMS
of Transport saobraćaja
Evropska kancelarija za borbu protiv
ECO European Cartel Office EKBPK
kartela
Council of Economic and Finance Savjet ministara za ekonomiju i
Ecofin Ekofin
Ministers finansije
Economic and Social Council (of
Ecosoc EKOSOK Ekonomski i socijalni Savjet UN
the UN)
Economic Community of West Ekonomska zajednica država
ECOWAS EKOZDZA
African States Zapadne Afrike
European Community Shipowners Udruženje brodovlasnika Evropske
ECSA UBEZ
Association zajednice
European Coal and Steel
ECSC EZUČ Evropska zajednica za ugalj i čelik
Community
European Coal and Steel Evropska istraživanja u oblasti uglja i
ECSR EIOUČ
Research čelika
Ecu European currency unit Eki Evropska novčana jedinica
EDC European Defence Community EOZ Evropska odbrambena zajednica
EDF European Development Fund EFR Evropski fond za razvoj
EDM Electronic Data Management EUP Elektronsko upravljanje podacima
Evropska jedinica za borbu protiv
EDU European Drugs Unit EJBPD
droge
EEA European Economic Area EEP Evropski ekonomski prostor
Evropska agencija za zaštitu životne
EEA European Environment Agency EEA
sredine
EEB European Export Bank EIB Evropska izvozna banka
EEB European Environmental Bureau EEB Evropski biro za životnu sredinu
EEC European Economic Community EEZ Evropska ekonomska zajednica

182
 European Economic Customs
EECU EECU Evropska ekonomska carinska unija
Union
EES European Economic Space EEP Evropski ekonomski prostor
EEZ Exclusive economic zone EEZ Ekskluzivna ekonomska zona

European Federation of
EFB EFB Evropska federacija za biotehnologiju
Biotechnology
European Forestry Information Evropski sistem informisanja i
EFICS ESIKŠ
and Communication System komunikacija u šumarstvu
European Federation of Inland
EFIP EFRL Evropska federacija rječnih luka
Ports
Evropsko udruženje za slobodnu
EFTA European Free Trade Association EFTA
trgovinu
Evropsko udruženje za intermodalni
EIA European Intermodal Association EUIS
saobraćaj
EIB European Investment Bank EIB Evropska investiciona banka
EIS European Information System EIS* Evropski informacioni sistem
European Information and Evropska informaciona i
EIONET EIONET
Observation Network posmatračka mreža
European League for Economic Evropsko društvo za ekonomsku
ELEC EDES
Cooperation saradnju
European Molecular Biology Evropska organizacija za
EMBO EOMB
Organization molekularnu biologiju
European Monetary Cooperation Evropski monetarni kooperacijski
EMCF EMKF
Fund fond
European Agency for the Evropska agencija za ocjenu
EMEA EMEA
Evaluation of Medicinal Products medicinskih proizvoda
EMF European Monetary Fund EMF Evropski monetarni fond
EMI European Monetary Institute EMI Evropski monetarni institut

EMS European Monetary System EMS Evropski monetarni sistem

EMU Economic and Monetary Union EMU Ekonomska i monetarna unija

European Agency for Nuclear Evropska agencija za nuklearnu
ENEA ENEA
Energy energiju
Evropsko društvo za nuklearnu
ENS European Nuclear Society EDNU
energiju
EP European Parliament EP Evropski parlament
EPA European Productivity Agency EAP Evropska agencija za produktivnost
EPA European Parliamentary Assembly EPS Evropska parlamentarna skupština
EPC European Political Cooperation EPS Evropska politička saradnja
EPO European Patent Office EZP Evropski zavod za patente
EPP European People’s Party ENP Evropska narodna partija
European Regional Development
ERDF EFRR Evropski fond za regionalni razvoj
Fund
Evropska federacija sindikata
ERF European Union Road Federation EFSDP
drumskih prevoznika
ERM Exchange-rate mechanism ERM Mehanizam deviznog kursa
ERP European Recovery Programme ERP Program za obnovu i rekonstrukciju u

183
 (‘Marshall Plan’) Evropi (“Maršalov plan”)
European Round Table of
ERT EOSI Evropski okrugli sto industrijalaca
Industrialists
European Rail Traffic Management Evropski sistem upravljanja
ERTMS ESUŽS
System željezničkim saobraćajem
ESA European Space Agency EKA Evropska kosmička agencija
ESC European Shippers Council ESBP Evropski savjet brodskih prevoznika
ESC Economic and Social Committee ESK Ekonomski i socijalni komitet
European System of Central
ESCB ESCB Evropski sistem centralnih banaka
Banks
European Security and Defence Evropski bezbjednosni i odbrambeni
ESDI EBOI
Identity identitet
ESF European Social Fund ESF Evropski socijalni fond
European Secretariat of National Evropski sekretarijat nacionalnih
ESNBA ESNUB
Bio-industry Associations udruženja u bioindustriji
ESPO European Sea Ports Organization EOML Evropska organizacija morskih luka

European Strategic Programme Evropski strateški program za

ESPRIT for Research and Development in ESPRIT istraživačke i informacione
Information Technology tehnologije
European Space Research Evropska organizacija za istraživanje
ESRO EOIK
Organization kosmosa
European Transport Workers Evropska federacija transportnih
ETF EFTR
Federation radnika
European Transport Safety Evropski savjet za bezbjednost u
ETSC ESBT
Council transportu
European Telecommunications Evropski institut za
ETSI EITS
Standards Institute telekomunikacione standarde
European Transmission System
ETSO EOPS Evropski operatori prenosnih sistema
Operators
European Trade Union
ETUC EKS Evropska konfederacija sindikata
Confederation
ETUI European Trade Union Institute EIS* Evropski institut sindikata
EU European Union EU Evropska unija
EUA European Unit of Account EUA Evropska obračunska jedinica
EUF European Union of Federalist EUF Evropska unija federalista
European Forum for Renewable Evropski forum za obnovljive izvore
EUFORES EUFORES
Energy Sources energije
European Union Military
EUMC EUVK Vojni komitet Evropske unije
Committee
EUMS European Union Military Staff EUVO Vojno osoblje Evropske unije
European Action for Mining Evropska inicijativa za rudarske
EURACOM EURACOM
Communities zajednice
European Atomic Energy Evropska zajednica za atomsku
Euratom Euroatom
Community energiju
European Union Renewable Agencija centara za obnovljivu
EUREC EUREC
energy Centres Agency energiju Evropske unije

184
 European Research Coordination Evropska agencija za koordinaciju
EUREKA EUREKA
Agency istraživanja

EURES European Employment Services EURES Evropska služba za zapošljavanje

Evropske međubankarske kamatne
EURIBOR European Interbank Offered Rate EUROBOR stope izračunate uz pomoć
evropskog sistema centralnih banaka
European Organization for the Evropska organizacija za
Eurocontrol Eurokontrol
Safety of Air Navigation bezbjednost vazdušne plovidbe
Multilateral European force, Multilateralne evropske snage
Eurocorps expanded from Franco-German in Eurokorps nastale od francusko -njemačkih
1991 1991.
European Automated Fingerprint
Evropski sistem za automatsko
Eurodac Recognition System (from the Eurodak
prepoznavanje otisaka prstiju
French abbrev.)
European Organization for the
Evropska organizacija za korišćenje
EUMETSAT Exploitation of Meteorological EUMETSAT
meteoroloških satelita
Satellites
European Union of the Natural Evropska unija industrije prirodnog
EUROGAS EUROGAS
Gas Industry gasa
European group within Nato from
Eurogroup Eurogrupa Evropska grupa u NATO-u od 1970.
1970
Body for investigation and
Organ za pravosudnu saradnju u
Eurojust prosecution of serious cross- Eurojust
krivičnim stvarima
border crime
Office of Official Publications of the Kancelarija zvaničnih publikacija
EUR-OP EUR-OP
European Communities evropskih zajednica
European organization of the oil Evropska organizacija za preradu i
EUROPIA EUROPIA
refining and marketing industry plasman nafte
Europol European Police Office Europol Kancelarija evropske policije
Education information network in Mreža obrazovnih informacija
Eurydice Euridika
the European Community Evropske zajednice
European Telecommunications Evropska organizacija
EUTELSAT EUTELSAT
Satellite Organization telekomunikacionih satelita
European Wind energy Evropsko udruženje za energiju
EWEA EUEV
Association vjetra
F
Organizacija UN za hranu i
FAO Food and Agriculture Organization FAO
poljoprivredu
Ministarstvo za spoljne poslove i
FCO Foreign and Commonwealth Office MSPK
Komonvelt
FDI Foreign direct investment DSI Direktne strane investicije
Partija slobodnih demokrata
FDP Free Democratic Party (Germany) PSD
(Njemačka)
Evropska federacija regionalnih
European Federation of Regional
FEDARENE FEDARENE agencija za energetiku i zaštitu
Energy and Environment Agencies
životne sredine
International Federation for Međunarodna federacija za
FID MFID
Information and Documentation informacije i dokumentaciju
Financial Instrument for Fisheries Instrument finansiranja razvoja
FIFG IFRR
Guidance ribarstva
FN Front National (National Front, NF Nacionalni front
185
 France)
Ministarsvo spoljnih poslova Velike
FO Foreign Office (Britain) MSPVB
Britanije
Fob Prices free-on-board Fob Cijena franko brod
FOC Forum of Consultation (of WEU) FOK Konsultativni forum (ZEU)
FORATOM European Atomic Forum FORATOM Evropski atomski forum
FRG Federal Republic of Germany SRN Savezna Republika Njemačka

FTA Free Trade Agreement SST Sporazum o slobodnoj trgovini

Slobodna trgovinska zona Sjeverne i
FTAA Free Trade Area of Americas STZA
Južne Amerike
Former Yugoslav Republic of Bivša Jugoslovenska Republika
FYROM BJRM
Macedonia Makedonija
G
GAC General Affairs Council SOP Savjet za opšte poslove
General Agreement on Trade in
GATS GATS Opšti sporazum o trgovini i uslugama
Services
General Agreement on Tariffs and
GATT GATT Opšti sporazum o carinama i trgovini
Trade
Gulf Cooperation Council
GCC GCC Savjet za saradnju država Zaliva
countries
GDP Gross Domestic Product BDP Bruto društveni proizvod
German Democratic Republic
GDR DDR Demokratska Republika Njemačka
(East Germany)
Genetic Manipulation Advisory Savjetodavna grupa za genetsku
GMAG SGGM
Group manipulaciju
GMO Genetically modified organism GMO Genetski modifikovani organizmi
Group of National Experts (on Grupa nacionalnih eksperata (za
GNE Safety and Regulation in GNE bezbjednost i regulativu u
Biotechnology) biotehnologiji)
GNP Gross National Product BNP Bruto nacionalni proizvod
Generalized System of
GSP OSP Opšti sistem preferencijala
Preferences
H
Kancelarija Njenog kraljevskog
HMSO Her Majesty’s Stationery Office KNJKVID visočanstva za štamparsku i
izdavačku djelatnost
I
International Atomic Energy Međunarodna agencija za atomsku
IAEA MAAE
Agency energiju

IAR International Authority for the Ruhr MVR Međunarodna uprava za Rur

International Association of Social Međunarodno udruženje socijalnih

IASS IASS
Security osiguranja
International Air Transport Međunarodo udruženje vazdušnih
IATA IATA
Association prevoznika

186
 International Bank for Međunarodna banka za obnovu i
IBRD MBOR
Reconstruction and Development razvoj
International Civil Aviation Međunarodna organizacija za civilno
ICAO ICAO
Organization vazduhoplovstvo
International Chamber of
ICC MPK Međunarodna privredna komora
Commerce
International Council for the Međunarodni Savjet za istraživanje
ICES ICES
Exploration of the Seas mora
International Confederation of Međunarodna konfederacija unije
ICFTU MKUSS
Free Trade Unions slobodnih sindikata
ICJ International Court of Justice MSP Međunarodni sud pravde
International Committee of Red
ICRC MKCK Međunarodni komitet Crvenog krsta
Cross
International Centre for Settlement Međunarodni centar za rješavanje
ICSID MCRIS
of Investment Disputes investicionih sporova
International Development
IDA MUR Međunarodno udruženje za razvoj
Association
IDB Inter-American Development Bank MBR Međuamerička banka za razvoj
Integrated Development
IDP IRP Integrisani razvojni program
Programme
IEA International Energy Agency MAE Međunarodna agencija za energiju
Independent European Nezavisna evropska programska
IEPG NEPG
Programme Group grupa
International Fund for Agricultural Međunarodni fond za poljoprivredni
IFAD IFAD
Development razvoj
IFC International Finance Corporation IFC Međunarodna finansijska korporacija
International Federation of Library Međunarodna federacija biblioteka i
IFLA MFBU
Associations and Institutions bibliotekarskih udruženja
IGC Intergovernmental Conference MVK Međuvladina konferencija
IGO Intergovernmental organization MVO Međuvladina organizacija

IIA Inter-Institutional Agreement MIU Međuinstitucionalni ugovori

International Institute for Međunarodni institut za planiranje
IIEP MIPO
Educational Planning obrazovanja
ILO International Labour Organization MOR Međunarodna organizacija rada

IMF International Monetary Fund MMF Međunarodni monetarni fond

International Maritime
IMO MPO Međunarodna pomorska organizacija
Organization
Integrated Mediterranean
IMP IMP Integrisani mediteranski program
Programmes
European Network for the Evropska mreža za sprovođenje i
IMPEL Implementation and Enforcement IMPEL primjenu prava iz oblasti životne
of Environmental Law sredine
International Mobile Satellite Međunarodna organizacija mobilne
IMSO IMSO
Organization satelitske telefonije
International Narcotics Control Međunarodni odbor za kontrolu
INCB MOKN
Board narkotika
Incoterms International commerce terms Incoterms Međunarodni trgovinski termini

187
INE Inland Navigation Europe INE Evropska unutrašnja plovidba
International non-governmental
INGO MNVO Međunarodna nevladina organizacija
organization
Institute for Latin American Institut Latinske Amerike za
INTAL IILA
Integration integraciju
Interpol International Police Association Interpol Međunarodno udruženje policija
International Telecommunications Međunarodna organizacija
INTELSTAT INTELSTAT
Satellite Organization telekomunikacionih satelita
Information Technology User Grupa korisnika informacionih
INTUG INTUG
Group tehnologija
Svjetska organizacija za zaštitu
IOE International Office of Epizootics IOE
zdravlja životinja
International Organization for Međunarodna organizacija za
IOM IOM
Migration migracije
IPE International Political Economy MPE Međunarodna politička ekonomija
Integrated Pollution Prevention Jedinstvena politika prevencije i
IPPC IPPC
and Control kontrole zagađenja
IPR Intellectual property rights PIS Prava intelektualne svojine
IR International Relations MO Međunarodni odnosi

IRF International Road Federation MFP Međunarodna federacija za puteve

Innovative Rail Intermodal Unaprijeđene kombinovane
IRIS IRIS
Services željezničke usluge
IRU International Road Union MUP Međunarodno udruženje za puteve
International Organization for Međunarodna organizacija za
ISO ISO
Standardization standardizaciju
Pre-accession structural Instrument strukturne politike u
ISPA ISPA
instrument procesu pridruživanja
IT Information technology IT Informaciona tehnologija

ITC International Trade Center MTC Međunarodni trgovinski centar

ITO International Trade Organization MTO Međunarodna trgovinska organizacija

ITQ Individual transferable quota ITQ Pojedinačna prenosiva kvota

International Transportation Safety Međunarodno udruženje za
ITSA MUBP
Association bezbjednost prevoza
International Telecommunication Međunarodna organizacija za
ITSO MOTS
Satellite Organization telekomunikacione satelite
International Telecommunications Međunarodna unija za
ITU MUT
Union telekomunikacije
International Union for
Međunarodna unija za očuvanje
IUCN Conservation of Nature and MUOPR
prirode i prirodnih resursa
Natural Resources
International Union of Local
IULA MULU Međunarodna unija lokalnih uprava
Authorities
IWC International Whaling Commission MKK Međunarodna komisija za kitove

IBE International Bureau of Education MBO Međunarodni biro za obrazovanje

J
188
 Zajednička vazduhoplovna uprava
JAA Joint Aviation Authority JAA
evropskih zemalja
Joint Aviation Requirements (of Zajednički vazduhoplovni standardi
JAR JAR
JAA) (od JAA)
JHA Justice and Home Affairs PUP Pravosuđe i unutrašnji poslovi

L
LAES Latin American Economic System LAPS Latinoamerički privredni sistem
Latin American Integration Udruženje za integraciju država
LAIA UIDLA
Association Latinske Amerike
LCD Less developed country MRD Manje razvijene države

M
Multilateral Agreement on
MAI MUI Multilateralni ugovor o investicijama
Investment
MCAs Monetary Compensation Amounts MCA Suma monetarne kompenzacije
Multidisciplinary Group on Multidisciplinarna grupa za borbu
MDG MGBPOK
Organized Crime protiv organizovanog kriminala
Member of the European
MEP MEP Član Evropskog parlamenta
Parliament
Common Market of the Southern Zajedničko tržište država krajnjeg
Mercosur Mercosur
Cone (Mercado Comun del Sur) juga Južne Amerike
MFN Most-favoured nation (GATT) SNN Status najpovlašćenije nacije
Multilateral Investment Guarantee Agencija za multilateralne
MIGA MIGA
Agency investicione garancije
United Nations Mission for the Misija UN za referendum u Zapadnoj
MINURSO MINURSO
Referendum in Western Sahara Sahari
Multinacionalna korporacija
MNC Multinational corporation MNK*
(akcionarsko društvo)
MNE Multinational enterprise MNK* Multinacionalna kompanija
United Nations Observer Mission
MONUA MONUA Posmatračka misija UN u Angoli
in Angola
United Nations Observer Mission
Posmatračka misija UN u
MONUC in the Democratic Republic of the MONUK
Demokratskoj Republici Kongo
Congo
Movement Republican Populaire
MRP NRP Nacionalni republikanski pokret
(French abbrev.)
Mid-Term Review ( of Uruguay
MTR SRP Srednjoročni pregled
Round)
Magreb Algeria, Morocco, and Tunisia Magreb Alžir, Maroko i Tunis

Mashreq Jordan, Egypt, Lebanon and Syria Mashrek Jordan, Egipat, Liban i Sirija

N
NACC North Atlantic Cooperation Council SASS Sjevernoatlantski savjet za saradnju
Northwest Atlantic Fisheries Organizacija za ribarenje u
NAFO NAFO
Organization sjeverozapadnom Atlantiku
North American Free Trade Sjevernoamerički sporazum o
NAFTA NAFTA
Agreement slobodnoj trgovini
NATO North Atlantic Treaty Organization NATO Sjevernoatlantski pakt

189
 New Commercial Policy
NCPI NITP Novi instrument trgovinske politike
Instrument
National Democratic Party Nacionalna demokratska partija
NDP NDP
(Germany) (Njemačka)
NEA Nuclear Energy Agency NEA Agencija za nuklearnu energiju
North East Atlantic Fisheries Komisija za ribarenje u
NEAFC NEAFK
Commission sjeveroistočnom Atlantiku
National Federation of Nacionalna federacija ribarskih
NFFO NFFO
Fishermen’s Organization organizacija
Nacionalna unija poljoprivrednih
NFU National Farmer’s Union (UK) NUPP
proizvođača (UK)
NGO Non-governmental organization NVO Nevladina organizacija
Novi međunarodni ekonomski
NIEO New International Economic Order NMEP
poredak
Harmonised nomenclature for the Harmonizovana nomenklatura za
Nimexe foreign trade statistics of the EEC Nimexe spoljnotrgovinsku statistiku zemalja
countries EEZ
NTB Non-Tariff Barrier NTB Necarinska barijera
National Union of Mineworkers Nacionalna unija rudara (u Velikoj
NUM NUR
(Britain) Britaniji)
O
Organization of Arab Petroleum Organizacija arapskih država
OAPEC OAPEK
Exporting Countries izvoznica nafte

OAS Organization of American States OAD Organizacija američkih država

OAU Organization of African Unity OAJ Organizacija africkog jedinstva

Organization of Central American Organizacija centralnoameričkih
OCAS OCAD
States država
OCR Optical Character Recognition OCR Optički čitač znakova
OCT Overseas Countries and Territories PZT Prekomorske zemlje i teritorije
Organization for Economic Organizacija za ekonomsku saradnju
OECD OECD
Cooperation and Development i razvoj
Organization for European Organizacija za evropsku ekonomsku
OEEC OEES
Economic Cooperation saradnju
Official Journal of the European
OJL Sl.list EZ Službeni list evropskih zajednica
Communities, Law Series
OLAF European Anti-fraud Office OLAF Evropski biro za borbu protiv prevara

ONP Open Network Provision OOM Odredbe o otvorenoj mreži

United Nations Operation in
ONUC ONUC Operacija UN u Kongu
Congo (from the French abbrev.)
United Nations Observer Group in Posmatračka grupa UN u Centralnoj
ONUCA ONUCA
Central America Americi
United Nations Operation in
ONUMOZ ONUMOZ Operacija UN u Mozambiku
Mozambique
United Nations Observer Group in Posmatračka grupa UN u El
ONUSAL ONUSAL
El Salvador Salvadoru
OOPEC Office for Official Publications of OOPEC Kancelarija za zvanične publikacije
(EUR-OP) the European Communities (EUR-OP) evropskih zajednica
OPCW Organization for Prohibition of OZŠHN Organizacija za zabranu širenja
190
 Chemical Weapons hemijskog naoružanja
Organization of the Petroleum
OPEC OPEK Organizacija zemalja izvoznica nafte
Exporting Countries
Organization for Security and Organizacija za bezbjednost i
OSCE OEBS
Cooperation in Europe saradnju u Evropi
Međuvladina organizacija za
Intergovernmental Organization for
OTIF OTIF međunarodni prevoz robe
International Carriage by Rail
željeznicom
P
Panhellenic Socialist Party
PASOK PASOK Svegrčka socijalistička partija
(Greece)
Permanent Court of International
PCIJ SMS Stalni međunarodni sud
Justice
PCP Portuguese Communist Party PKP Portugalska komunistička partija
Poland-Hungary, Actions for Program pomoći za restrukturiranje
PHARE PHARE
Economic Reconstructions privreda Poljske i Mađarske
PfP Partnership for Peace PM Partnerstvo za mir
International Navigation
Međunarodno udruženje za
PIANC Association (both land and PIANC
navigaciju (rječnu i pomorsku)
maritime navigation)
Grouping of five successive Grupa pet uzastopnih
Piatnica Piatnica
Council presidencies predsjedavajućih Savjeta
Palestinska oslobodilačka
PLO Palestine Liberation Organization PLO
organizacija
PR Proportional Representation PrP Proporcionalno predstavljanje
Party Socialiste (Socialist Party, Partija socijalista (Socijalistička
PS PS
France) partija Francuske)
PSC Political and Security Committee PBO Političko-bezbjednosni odbor

PSP Portuguese Socialist Party PSP Portugalska socijalistička partija

Post,Telegraph and Telephone Poštanska, telegrafska i telefonska
PTT PTT
Companies kompanija
Q
QMV Qualified Majority Voting GKV Glasanje kvalifikovanom većinom

QR Quantitative restriction KO Kvantitativna ograničenja

R
RDF Regional Development Fund FRR Fond za regionalni razvoj
RDP Regional development plan PRR Plan za regionalni razvoj
Community Initiative programme
Program Zajednice za privrednu
Rechar for the conversion of coal mining RECHAR
reorganizaciju industrije uglja
areas
Regional economic partnership Sporazum o regionalnom
REPA REPA
agreement ekonomskom partnerstvu
External Economic Relations
Međunarodni ekonomski odnosi
REX (Committee) (of the EP, from the REX
(Odbor) (Evropskog parlamenta)
French abbrev.)

191
S
Stabilization and Association Sporazum o stabilizaciji i
SAA SSP
Agreement pridruživanju
South Asian Association for Južnoazijsko udruženje za
SAARC JAURS
Regional Cooperation regionalnu saradnju
SA Statement of Assurance IO Izjava o osiguranju
Senior Advisory Group for Viša savjetodavna grupa za
SAGB VSGBT
Biotechnology biotehnologiju
SALT Sporazum o ograničavanju
SALT Strategic Arms Limitation Treaty
sporazum strategijskog naoružanja
Standards and Recommended Standardi i preporučeni postupci
SARP SARP
Practices (of ICAO) (ICAO)
SCA Special Committee on Agriculture SKP Specijalni komitet za poljoprivredu
Common Service for External
SCR ZSSP Zajednička služba za spoljne poslove
Relations
Socijaldemokratska partija
SDP Social Democratic Party (Britain) SDP
(Engleska)
Social Democratic Party Socijaldemokratska partija
SDP SDP
(Germany) (Njemačka)
SEA Single European Act JEA Jedinstveni evropski akt
South-East Asia Treaty Pakt za bezbjednost Jugoistočne
SEATO SEATO
Organization Azije
Southeast European Cooperative Inicijativa za saradnju u Jugoistočnoj
SECI SECI
Initiative Evropi
SEM Single European market JET Jedinstveno evropsko tržište

SFC Sea Fisheries Committee KPR Komitet za pomorsko ribarenje

SFOR Stabilization Force SFOR Snage za stabilizaciju

SG Steering Group UO Upravni odbor

Schengen Implementing Konvencija o primjeni Šengenskog
SIC KPŠS
Convention sporazuma
Supplementary Information Sistem dodatnih informacija
SIRENE SIRENE
System of Schengen Šengenskog sporazuma
SIS Schengen Information System ŠIS Šengenski informacioni sistem
Simpler Legislation for the Internal Pojednostavljeno zakonodavstvo za
SLIM SLIM
Market unutrašnje tržište
Small and medium-sized
SME MSP* Mala i srednja preduzeća
enterprises
European Community action
Akcioni program Zajednice za
SOCRATES programme in the field of SOCRATES
obrazovanje
education
Statistical Office of the European
SOEC/Eurostat Eurostat Statistički zavod Evropske zajednice
Communities
SPC South Pacific Commission KZJP Komisija za zemlje Južnog Pacifika
SPD Single programming document JPD Jedinstveni programski dokument
System for the Stabilization of Sistem stabilizacije prihoda od izvoza
Stabex STABEX
Export Earnings poljoprivrednih proizvoda
START Strategic Arms Reduction Talks START Pregovori o smanjenju strategijskog

192

Scientific, Technical, and
STECF
Economic Committee for Fisheries
Sysmin System for mineral products
T
TAB Technical Assistance Bureau
TABD Transatlantic Business Dialogue
Technical Assistance for the
TACIS Commonwealth of Independent
States
Technical Assistance Information
TAIEX
Exchange Office
Integrated tariff of the European
TARIC
Communities
TBR Trade Barriers Regulation
TBT Technical barrier to trade
Trade and cooperation
TCA
agreements
Revised Treaty of Rome (Treaty of
TEC
the European Community)
Text transmission service enabling
the various functions of text
Teletex
processing to be carried out
remotely.
Trans-European Mobility
TEMPUS
Programme for University Studies
TEN Trans-European Network
Transatlantic Economic
TEP
Partnership
TEU Treaty on European Union
TGO Transgovernmental organisation
TNC Transnational corporation
TNO Transnational organisation
ToA Treaty of Amsterdam
Terrorism, Radicalism, Extremism,
Trevi Violence, Information (agreement
on internal security cooperation)
Trade related investment
TRIMS
measures
Trade-related Aspects of
TRIPS
Intellectual Property Rights
Grouping of three successive
Troika
Council presidencies
U
UAS Union of African States
193
naoružanja
Naučni, tehnički i ekonomski komitet
NTEKR
za ribarenje
Sismin Sistem za mineralne proizvode
BTP Biro za tehničku pomoć
TADP Transatlantski dijalog privrede
TACIS Tehnička pomoć za CIS
Kancelarija za tehničku pomoć pri
TAIEX preuzimanju pravnih tekovina
(acquisa)
Integrisana carinska tarifa evropskih
TARIC
zajednica
Propisi u vezi sa trgovinskim
TBR
barijerama
TOT Tehničke prepreke trgovini
STS Sporazumi o trgovini i saradnji
Revidirani Rimski ugovor ( Ugovori o
UEZ
evropskim zajednicama)
Servis za prenos teksta kojim se
Teletekst omogućavaju različite funkcije
obrade teksta na daljinu
Transevropski program za saradnju u
TEMPUS
oblasti visokog školstva
TEM Transevropske mreže
Transatlantsko ekonomsko
TEP
partnerstvo
UEU Ugovor o Evropskoj uniji
TVO Transvladina organizacija
TNK Transnacionalna korporacija
TNO Transnacionalna organizacija
UA Amsterdamski ugovor
Terorizam, radikalizam, ekstremizam,
Trevi nasilje, informacija (sporazum o
saradnji u unurtašnjim poslovima)
Sporazum o trgovinskim
STIM
investicionim merama
Trgovinski aspekti prava intelektualne
TRIPS
svojine
Grupa od tri uzastopna predsjednika
Trojka
Savjeta (sadašnji, prethodni i budući)
UAD Unija afričkih država
 Union pour la Democratie
UDF DUF Demokratska unija Francuske
Francaise
UIA Union of International Association UMU Unija međunarodnih udruženja
UIC International Union of Railways UIC Međunarodna unija železnica
International Union of combined Međunarodna unija kombinovanih
UIRR UIRR
Road/Rail transport companies drumsko-železničkih prevoznika
UK United Kingdom UK Ujedinjeno kraljevstvo
UN United Nations UN Ujedinjene nacije
United Nations Advance Mission in
UNAMIC UNAMIC Misija UN u Kambodži
Cambodia
United Nations Assistance Mission
UNAMIR UNAMIR Misija UN za pomoć Ruandi
for Rwanda
United Nations Mission in Sierra
UNAMSIL UNAMSIL Misija UN u Siera Leoneu
Leone
United Nations Angola Verification
UNAVEM UNAVEM Verifikaciona misija UN u Angoli
Mission
UN Conference on Environment
UNCED UNCED Konferencija UN o ekologiji i razvoju
and Development
United Nations Conference on the
UNCHE UNCHE Konferencija UN o životnoj sredini
Human Environment
United Nations Commission for
UNCI UNCI Komisija UN za Indoneziju
Indonesia
United Nations Conference on the
UNCLOS UNCLOS Konferencija UN o pravu mora
Law of the Sea
United Nations Centre for Centar Ujedinjenih nacija za
UNCRD UNCRD
Regional Development regionalni razvoj
United Nations Confidence
Organizacija UN za obnavljanje
UNCRO Restoration Organisation in UNCRO
povjerenja u Hrvatskoj
Croatia
United Nations Conference on
Unctad UNCTAD Konferencija UN o trgovini i razvoju
Trade and Development
United Nations Disengagement Snage UN za posmatranje i
UNDOF UNDOF
Observer Force razdvajanje
United Nations Development
UNDP UNDP Program Ujedinjenih nacija za razvoj
Programme
United Nations Economic
UNECE UNEKE Ekonomska komisija UN za Evropu
Commission for Europe
UNEF United Nations Emergency Force UNEF Snage UN za brza dejstva
United Nations Environment Program Ujedinjenih nacija za
UNEP UNEP
Programme životnu sredinu
United Nations Educational,
Organizacija UN za prosvjetu, nauku
Unesco Scientific and Cultural UNESCO
i kulturu
Organization
UNFICYP United Nations Force in Cyprus UNFICYP Snage UN na Kipru
United Nations Framework on Okvir UN za konvenciju o klimatskim
UNFCCC UNFCCC
Convention on Climate Change promjenama
United Nations Fund for
UNFPA UNFPA Fond UN za stanovništvo
Population Activities
United Nations Good Offices Misija dobrih usluga UN za
UNGOMAP UNGOMAP
Mission in Afganistan and Pakistan Avganistan i Pakistan
United Nations High
UNHCR UNHCR Visoki komesarijat UN za izbjeglice
Commissioner for Refugees

194
 Union of Industrial and Employers' Unija saveza evropskih industrijalaca
UNICE UNICE
Confederations of Europe i poslodavaca
Unicef United Nations Children’s Fund UNICEF Fond UN za djecu
United Nations Industrial
Unido UNIDO Organizacija UN za industrijski razvoj
Development Organization

Union of European Railway

UNIFE UNIFE Unija evropske željezničke industrije
Industries

United Nations Interim Force in

UNIFIL UNIFIL Privremene snage UN za Liban
Lebanon

United Nations Iran-Iraq Military Vojna posmatračka grupa UN za Irak

UNIMOG UNIMOG
Observer Group i Iran

United Nations Iraqi-Kuwait Posmatračka grupa UN za Irak i

UNIKOM UNIKOM
Observer Group Kuvajt

United Nations India-Pakistan Posmatračka grupa UN za Indiju i

UNIPOM UNIPOM
Observer Group Pakistan
Union for International Navigation Unija za međunarodnu plovidbu
UNIR UNIR
of the Rhine Rajnom
United Nations Research Institute Istraživački institut UN za socijalni
UNIRISD UNIRISD
for Social Development razvoj

Inter-governmental programme for Međuvladin program za saradnju u

UNISIST cooperation in the field of scientific UNISIST oblasti naučnih i tehnoloških
and technological information informacija
United Nations Institute for Centar Ujedinjenih nacija za obuku i
UNITAR UNITAR
Training and Research istraživanje
United Nations Mission in Bosnia
UNMIBH UNMIBH Misija UN za BiH
and Herzegovina
UNMIH United Nation Mission in Haiti UNMIH Misija UN za Haiti
United Nations Interim
UNMIK UNMIK Privremena uprava UN na Kosovu
Administration in Kosovo
United Nations Military Observer Vojna posmatračka grupa UN za
UNMOGIP UNMOGIP
Group in India and Pakistan Indiju i Pakistan

United Nations Mission of

UNMOP UNMOP Posmatračka misija UN na Prevlaci
Observers in Prevlaka

United Nations Mission of Posmatračka misija UN u

UNMOT UNMOT
Observers in Tajikistan Tadžikistanu

UNO United Nations Organization OUN Organizacija ujedinjenih nacija

United Nations Observer Missions
UNOMIG UNOMIG Posmatračka misija UN u Gruziji
in Georgia
United Nations Observer Missions
UNOMIL UNOMIL Posmatračka misija UN u Liberiji
in Liberia
United Nations Operation in
UNOSOM UNOSOM Operacije UN u Somaliji
Somalia
United Nations Preventive Trupe UN za prevenciju (u
UNPREDEP UNPREDEP
Deployment Force ( in Macedonia) Makedoniji)
195
 United Nations Relief and Works Agencija Ujedinjenih nacija za pomoć
UNRWA Agency for Palestine Refugees in UNRVA i rad palestinskih izbjeglica na
the Near East Bliskom istoku

United Nations Special Committee Specijalni komitet

UNSCOB UNSCOB
on the Balkans UN za Balkan
United Nations Security Force in Snage bezbjednosti UN u Zapadnoj
UNSF UNSF
West New Guinea Novoj Gvineji
United Nations Support Mission in
UNSMIH UNSMIH UN misija podrške na Haitiju
Haiti
United Nations Transitional
UNTAC UNTAC Prelazna uprava UN u Kambodži
Authority in Cambodia
United Nations Transitional
Administration for Eastern Prelazna uprava UN u Istočnoj
UNTAES UNTAES
Slavonia, Baranja and Western Slavoniji, Baranji i Zapadnom Sremu
Sirmium
United Nations Transitional Prelazna uprava UN u Istočnom
UNTAET UNTAET
Administration in East Timor Timoru
United Nations Transition Prelazna grupa UN za pomoć (u
UNTAG UNTAG
Assistance Group (in Namibia) Namibiji)
United Nations Transitions Mission
UNTMIH UNTMIH Prelazna misija UN na Haitiju
in Haiti
United Nations Truce Supervisory Organizacija UN za nadgledanje
UNTSO UNTSO
Organization primirja
UPU Universal Postal Union UPU Svjetski poštanski savez

UR Uruguay Round UR Urugvajska runda

US, USA United States SAD Sjedinjene Američke Države
USSR Soviet Union SSSR Sovjetski Savez
United States’ Trade
USTR TPSAD Trgovinski predstavnik SAD-a
Representative
V
VAT Value Added Tax PDV Porez na dodatu vrijednost

W
West African Economic and Zapadnoafrička ekonomska i
WAEMU ZAEMU
Monetary Union monetarna unija
WCL World Confederation of Labour SKR Svjetska konfederacija rada
WEU Western European Union ZEU Zapadnoevropska unija
WFC World Food Council SSH Svjetski savjet za hranu
WG Working Group RG Radna grupa
WHO World Health Organization SZO Svjetska zdravstvena organizacija
World Intellectual Property Svjetska organizacija za intelektualnu
WIPO SOIS
Organization svojinu
Svjetska organizacija za
WMO World Meteorological Organization SMO
meteorologiju
WTO World Trade Organization STO Svjetska trgovinska organizacija
WTO World Tourism Organisation STO Svjetska turistička organizacija

196
WWF World Wildlife Fund for Nature SFZD Svjetski fond za zaštitu divljine

5. INSTITUCIJE CRNE GORE

INSTITUCIJE VLADE CRNE GORE - ORGANI DRŽAVNE UPRAVE

MINISTARSTVA MINISTRIES
MP Ministarstvo pravde Ministry of Justice
Ministarstvo unutrašnjih poslova i javne
MUPJU Ministry of Interior Affairs and Public Administration
uprave
MO Ministarstvo odbrane Ministry of Defence
MF Ministarstvo finansija Ministry of Finance
MIP Ministarstvo inostranih poslova Ministry of Foreign Affairs
MPN Ministarstvo prosvjete i nauke Ministry of Education and Science
MKSM Ministarstvo kulture, sporta i medija Ministry of Culture, Sports and Media
ME Ministarstvo ekonomije Ministry of Economy
Ministarstvo saobraćaja, pomorstva i Ministry of Transport, Maritime Affairs and
MSPT
telekomunikacija Telecommunications
Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i Ministry of Agriculture, Forestry and Water
MPSV
vodoprivrede Management
MT Ministarstvo turizma Ministry of Tourism
MZ Ministarstvo zdravlja Ministry of Health
Ministarstvo za ljudska i manjinska
MLJMP Ministry of Human and Minority Rights
prava
MID Ministarstvo za informaciono društvo Ministry for Information Society
Ministarstvo uređenja prostora i zaštite Ministry of Physical Planning and Environmental
MUPZŽS
životne sredine Protection
MRSS Ministarstvo rada i socijalnog staranja Ministry of Labour and Social Welfare
MEI Ministarstvo za evropske integracije Ministry of European Integration
PRETHODNI NAZIVI MINISTARSTAVA
Ministarstvo turizma i zaštite životne
MTZZS Ministry of Tourism and Environmental Protection
sredine
MER Ministarstvo za ekonomski razvoj Ministry of Economic Development
Ministarstvo za zaštitu ljudskih i
MZLMP Ministry for Protection of Human and Minority Rights
manjinskih prava
Ministarstvo zdravlja, rada i socijalnog
MZRSS Ministry of Health, Labour and Social Welfare
staranja
MUP Ministarstvo unutrašnjih poslova Ministry of Interior Affairs
Ministarstvo za ekonomske odnose sa Ministry for International Economic Relations and
MEOIEI
inostranstvom i evropske integracije European Integration
MKM Ministarstvo kulture i medija Ministry of Culture and Media

197
MPS Ministarstvo pomorstva i saobraćaja Ministry of Maritime Affairs and Transport
Ministarstvo zaštite životne sredine i Ministry of Environmental Protection and Physical
MZŽSUP
uređenja prostora Planning
Ministry for Protection of Rights of Members of
Ministarstvo za zaštitu prava
MZPPNEG National and Ethnic
pripadnika nacionalnih i etničkih grupa
Groups
SEKRETARIJATI SECRETARIATS
SZZ Sekretarijat za zakonodavstvo Secretariat for Legislation
PRETHODNI NAZIVI SEKRETARIJATA
SEI Sekretarijat za evropske integracije Secretariat for European Integration
SZR Sekretarijat za razvoj Secretariat for Development
UPRAVE ADMINISTRATIONS
FU Fitosanitarna uprava Phytosanitary Administration
PU Poreska uprava Tax Administration
UZN Uprava za nekretnine Real-Estate Administration
UC Uprava carina Customs Administration
UPS Uprava pomorske sigurnosti Maritime Safety Administration
VU Veterinarska uprava Veterinary Administration
UZA Uprava za antikorupcijsku inicijativu Administration for Anti-Corruption Initiative
Uprava za sprječavanje pranja novca i Administration for Prevention of Money Laundering
UZSPN
finansiranja terorizma and Financing Terrorism
UZS Uprava za šume Forest Administration
UZV Uprava za vode Water Administration
UZK Uprava za kadrove Human Resources Administration
UP Uprava policije Police Administration
LU Lučka uprava Port Administration
UZK Uprava za zaštitu konkurencije Administration for Protection of Competition
UZIS Uprava za igre na sreću Administration for Games of Chance
UZI Uprava za imovinu Property Administration
PRETHODNI NAZIVI UPRAVA
UZCV Uprava za civilno vazduhoplovstvo Civil Aviation Administration
USO Uprava za sport i omladinu Administration for Youth and Sports
UZSPN Uprava za sprječavanje pranja novca Administration for Prevention of Money Laundering
Uprava za ljekove i medicinska Administration for Pharmaceuticals and Medical
UZLJIMS
sredstva Devices and Supplies
ZAVODI OFFICES
ZZIS Zavod za intelektualnu svojinu Intellectual Property Rights Office

ZIKS Zavod za izvršenje krivičnih sankcija Institution for Enforcement of Criminal Sanctions

Zavod za međunarodnu naučnu,

Office for International Scientific, Educational,
ZAMTES prosvjetno - kulturnu i tehničku
Cultural and Technical Cooperation
saradnju
ZZM Zavod za metrologiju Metrology Office

ZZSKOL Zavod za školstvo Education Office

MONSTAT Zavod za statistiku Statistics Office

198
ZZZI Zavod za zbrinjavanje izbjeglica Refugee Care and Support Office
HMZ Hidrometeorološki zavod Hydrometeorological Office
SZ Seizmološki zavod Seismological Office
DA Državni arhiv State Archives
DIREKCIJE DIRECTORATES
DJR Direkcija javnih radova Public Works Directorate

DZJN Direkcija za javne nabavka Public Procurement Directorate

Direkcija za razvoj malih i srednjih Directorate for Development of Small and Medium
DZRMSP
preduzeća Sized Enterprises
DZS Direkcija za saobraćaj Transport Directorate
DZZTP Direkcija za zaštitu tajnih podataka Directorate for Protection of Classified Data
DZŽ Direkcija za željeznice Railways Directorate
PRETHODNI NAZIVI DIREKCIJA
DZDP Direkcija za državne puteve Public Roads Directorate
DIAP Direkcija za izgradnju autoputeva Highway Construction Directorate
AGENCIJE AGENCIES
AZD Agencija za duvan Tobacco Agency
AZZS Agencija za zaštitu životne sredine Environmental Protection Agency
Generalni sekretarijat Vlade Crne General Secretariat of the Government of
Gore Montenegro
Kancelarija za borbu protiv trgovine
- Office for Fight against Trafficking in Human Beings
ljudima
- Kancelarija za održivi razvoj Sustainable Development Office
Kancelarija za saradnju s nevladinim Office for Cooperation with Non-Governmental
-
organizacijama Organizations
- Kancelarija za ravnopravnost polova Gender Equality Office
INSTITUCIJE VAN DRŽAVNE UPRAVE
AKCG Advokatska komora Crne Gore Bar Association of Montenegro
Agencija za elektronske komunikacije i Agency for Electronic Communications and Postal
AGENTEL
poštansku djelatnost Services
ALMS Agencija za lijekove i medicinska sredstva Agency for Pharmaceuticals and Medical Devices
Agencija za nacionalnu bezbjednost Crne
ANB National Security Agency of Montenegro
Gore
ANO Agencija za nadzor osiguranja Insurance Supervision Agency
Agencija za mirno rješavanje radnih Agency for Amicable Settlement of Labour
AMRRS
sporova Disputes
Agencija Crne Gore za prestrukturiranje Agency of Montenegro for Restructuring of
APPSU
privrede i strana ulaganja Economy and Foreign Investments
ARD Agencija za radio-difuziju Broadcasting Agency
ATCG Akreditaciono tijelo Crne Gore Accreditation Body of Montenegro
AZZPOL Agencija za zaštitu ličnih podataka Personal Data Protection Agency
Centar za arheološka istraživanja Crne
CAI Archaeological Research Centre of Montenegro
Gore
CANU Crnogorska akademija nauka i umjetnosti Montenegrin Academy of Sciences and Arts
199
CBCG Centralna banka Crne Gore Central Bank of Montenegro
Centralna depozitarna agencija a.d.
CDA Central Depository Agency a.d. Podgorica
Podgorica
Centar za edukaciju nosilaca pravosudne
CENPF Judicial Training Centre
funkcije
Centar za ekotoksikološka ispitivanja Crne Ecotoxicological Examination Centre of
CETI
Gore Montenegro
Centar za istraživanje i razvoj kulture Crne Montenegrin Centre for Cultural Research and
CIRK
Gore Development
Centar za očuvanje i razvoj kulture Montenegrin Centre for Preservation and
CORKM
manjina Crne Gore Development of Minority Cultures
CZI Centar za iseljenike Diaspora Centre

CZP Centar za posredovanje Centre for Mediation

CZSO Centar za stručno obrazovanje Vocational Education Centre
DRI Državna revizorska institucija State Audit Institution
ESSCG Ekonomsko-socijalni savjet Crne Gore Economic and Social Council of Montenegro
FKCG Farmaceutska komora Crne Gore Chamber of Pharmacists of Montenegro
FZO Fond za obeštećenje Compensation Fund
Fond penzijskog i invalidskog osiguranja Pension and Disability Insurance Fund of
FPIO
Crne Gore Montenegro
FZD Fond za zaštitu depozita Deposit Insurance Fund
FZM Fond za manjine Fund for Minorities
Fond za zdravstveno osiguranje Crne
FZO Health Insurance Fund of Montenegro
Gore
FZR Fond za razvoj Crne Gore Development Fund of Montenegro
IC Ispitni centar Examination Centre
IJZ Institut za javno zdravlje Crne Gore Public Health Institute of Montenegro
IKCG Inženjerska komora Crna Gore Chamber of Engineers of Montenegro
ISME Institut za standardizaciju Crne Gore Institute for Standardization of Montenegro
Komisija za hartije od vrijednosti Crne
KHOV Securities Commission of Montenegro
Gore
Komisija za kontrolu državne podrške i
KKDP State Aid Control Commission
pomoći
Komisija za kontrolu postupka javnih Commission for Control of Public Procurement
KKPJN
nabavki Procedure
KZK Komisija za koncesije Crne Gore Montenegrin Commission for Concessions
Commission for Concessions and BOT
KZKBA Komisija za koncesije i BOT aranžmane
Arrangements
KSSI Komisija za sprječavanje sukoba interesa Commission for Prevention of Conflict of Interest
LJKCG Ljekarska komora Crne Gore Chamber of Physicians of Montenegro
Agencija Crne Gore za promociju stranih
MIPA Montenegrin Investment Promotion Agency
investicija
Nacionalna turistička organizacija Crne
NTOCG National Tourism Organisation of Montenegro
Gore
PKCG Privredna komora Crne Gore Chamber of Commerce of Montenegro
RAI Regulatorna agencija za energetiku Energy Regulatory Agency
SOB Savjet za odbranu i bezbjednost Defence and Security Council
SOOCG Savjet za opšte obrazovanje Crne Gore Montenegrin Council for General Education
SSCG Socijalni savjet Crne Gore Social Council of Montenegro
200
SSOCG Savjet za stručno obrazovanje Crne Gore Montenegrin Council for Vocational Education
SVO Savjet za visoko obrazovanje Higher Education Council
SZOOCG Savjet za obrazovanje odraslih Crne Gore Montenegrin Council for Adult Education
SZP Savjet za privatizaciju Privatisation Council

VKCG Veterinarska komora Crne Gore Veterinary Chamber of Montenegro

UPCG Unija poslodavaca Crne Gore Union of Employers of Montenegro

ZZT Zavod za transfuziju krvi Crne Gore Blood Transfusion Institute of Montenegro
ZZZCG Zavod za zapošljavanje Crne Gore Employment Office of Montenegro
PRAVOSUDNI ORGANI I INSTITUCIJE
DRŽAVNI ORGAN STATE AUTHORITY
Ustavni sud Crne Gore Constitutional Court of Montenegro
Vrhovni sud Crne Gore Supreme Court of Montenegro
Upravni sud Crne Gore Administrative Court of Montenegro

Apelacioni sud Crne Gore Appelate Court of Montenegro

privredni sud Commercial Court
osnovni sud Basic Court
Osnovni sud u Podgorici Basic Court in Podgorica
viši sud High Court
Sudski savjet Judicial Council
Tužilački savjet Prosecutorial Council
Državno tužilaštvo Public Prosecution Office
Vrhovno državno tužilaštvo Supreme Public Prosecutor’s Office
više državno tužilaštvo High Public Prosecutor’s Office
osnovno državno tužilaštvo Basic Public Prosecutor’s Office
Vrhovni državni tužilac Supreme Public Prosecutor
viši državni tužilac High Public Prosecutor
osnovni državni tužilac Basic Public Prosecutor
zamjenik državnog tužioca Deputy Public Prosecutor
Odjeljenje za suzbijanje organizovanog kriminala, Division for suppressing organised crime, corruption,
korupcije, terorizma i ratnih zločina terrorism and war crimes
Specijalni tužilac za suzbijanje organizovanog Special prosecutor for suppressing organised crime,
kriminala, korupcije, terorizma i ratnih zločina corruption, terrorism and war crimes
Opšta sjednica Vrhovnog suda Supreme Court Bench
Disciplinsko vijeće Tužilačkog savjeta Disciplinary Committee of the Prosecutorial Council

201
6. NAZIVI OSNOVNIH DOKUMENATA EVROPSKE UNIJE
ENGLESKI CRNOGORSKI
Treaty establishing the European Community of Coal and Ugovor o osnivanju Evropske zajednice za ugalj
Steel (ECSC Treaty) i čelik (Ugovor o EZUČ)

Treaty of Paris Pariski ugovor

Ugovor o osnivanju Evropske zajednice

Treaty establishing the European Community (EC Treaty)
(Ugovor o EZ)

Treaty establishing the European Economic Community Ugovor o osnivanju Evropske ekonomske
(EEC Treaty) zajednice (Ugovor o EEZ)

Ugovor o osnivanju Evropske zajednice za

Treaty establishing the European Atomic Energy
atomsku energiju (Ugovor o EZAE, Ugovor o
Community (EAEC Treaty, Euratom Treaty)
Euroatomu)

Treaties of Rome Rimski ugovori

Treaties establishing the European Communities Ugovori o osnivanju evropskih zajednica

Treaty on European Union (EU Treaty) Ugovor o Evropskoj uniji (Ugovor o EU)

Maastricht Treaty / Treaty of Maastricht Ugovor iz Mastrihta

Amsterdam Treaty / Treaty of Amsterdam Ugovor iz Amsterdama

Treaty of Nice Ugovor iz Nice

Single European Act (SEA) Jedinstveni evropski akt (JEA)

Treaty between the AAA (Member States of the European

Ugovor između AAA (država članica Evropske
Union) and the BBB concerning the accession of the BBB
unije) i BBB o pristupanju BBB Evropskoj uniji
to the European Union (to the European Economic
(Evropskoj ekonomskoj zajednici i Evropskoj
Community and the European Atomic Energy
zajednici za atomsku energiju)
Community)

Treaty concerning the accession of the BBB to the

Ugovor o pristupanju BBB Evropskoj uniji
European Union

Treaty of Accession from 19../ 19.. Accession Treaty Ugovor o pristupanju iz 19..

Treaty of Accession of BBB Ugovor o pristupanju BBB

Act concerning the conditions of the accession of the Akt o uslovima pristupanja BBB i prilagođavanja
BBB and the adjustment to the Treaties (on which the ugovorima (na kojima se zasniva Evropska
202
European Union is founded) unija)

Act concerning the conditions of accession and the Akt o uslovima pristupanja i prilagođavanja
adjustments to the Treaties ugovorima

Act of Accession from 19.. Akt o pristupanju iz 19..

Act of Accession of BBB Akt o pristupanju BBB

Protocol on the Statute of the European System of Protokol o Statutu Evropskog sistema centralnih
Central Banks and of the European Central Bank banaka i Evropske centralne banke

Statute of the European System of Central Banks and of Statut Evropskog sistema centralnih banaka i
the European Central Bank Evropske centralne banke

Protocol on the Statute of the Court of Justice of the Protokol o Statutu Suda pravde evropskih
European Communities zajednica

European agreement establishing an association Evropski sporazum o pridruživanju između

between the European Communities and their Member evropskih zajednica i njihovih država članica, s
States, of the one part, and the XXX, of the other part jedne strane i XXX, s druge strane

Fourth ACP-CE Convention of Lomé Četvrta konvencija iz Lomea između AKP i EZ

6.1 NAZIVI PUBLIKACIJA EVROPSKE UNIJE

Official Journal of the European Communities (OJ) Službeni list evropskih zajednica (Sl. list)
Official Journal of the European Union (OJ) Službeni list Evropske unije (Sl. list)

European Court Reports (ECR) Zbirka sudskih odluka (ZSO)

203
204