VERTIKALNA GLODALICA

-Seminarski rad-

IZRADIO: PREGLEDAO:
.

Karlovac, 2016.
Sadržaj

1. UVOD ............................................................................................................................. 1

2. PODJELA GLODANJA ................................................................................................. 1

2.1 Obodno glodanje ........................................................................................................... 1

2.2 Protusmjerno glodanje .................................................................................................. 2

2.3 Istosmjerno glodanje ..................................................................................................... 2

2.4 Čeono glodanje ............................................................................................................. 2

3. PODJELA GLODALICA I NJIHOVA PRIMJENA ...................................................... 2

3.1 Horizontalne .................................................................................................................. 3

3.2 Vertikalne glodalice ...................................................................................................... 4

3.3 Planska glodalice .......................................................................................................... 5

3.4 Univerzalna glodalica ................................................................................................... 6

3.5 Kopirna glodalica .......................................................................................................... 7

3.6 CNC glodalice ............................................................................................................... 7

4. Alati za glodanje ............................................................................................................. 8

LITERATURA ................................................................................................................... 9

Popis slika ........................................................................................................................... 9

1. UVOD

Obrada glodanjem je visoko produktivna i veoma široko primijenjena metoda obrade

metala rezanjem tj skidanjem čestica. Tim postupkom možemo obraditi ravne plohe,
prizmatične žljebove i utore, zupčanike, navoje, te uzdužno i prostorno profilirane površine.
Ostvaruje se alatom koji se naziva glodalo. Glodalo je višerezni alat, a predstavlja okruglo
tijelo po čijem obimu ili na čeonoj površini ili na jednom i drugom su izrađeni zubi tj. oštrice.
Posmično gibanje je uvijek pod nekim kutom u odnosu na os rotacije alata i obavlja ga ili
obradak ili alat. Sve oštrice toga alata nisu istodobno u zahvatu. Zato je glodanje složenija
operacija od tokarenja ili bušenja zbog većeg broja oštrica alata i zbog promjenjivog presjeka
strugotine koju skida pojedini zub za vrijeme obrade. Zubi glodala dolaze jedan za drugim u
zahvat s materijalom i za vrijeme zahvata jako se mijenja opterećenje zuba

2. PODJELA GLODANJA

Glodanja se dijele prema:

-proizvedenoj kvaliteti obrađene površine: - grubo - završno (fino)

-kinematici postupka: - protusmjerno - istosmjerno

-položaju reznih oštrica na glodalu: - obodno – čeono

2.1 Obodno glodanje

Obodno glodanje može biti plošno (pravocrtno) glodanje i kružno glodanje.

Kod obodnog plošnog glodanja skidanje čestica obavlja se obodom glodala koje izvodi
glavno gibanje, dok je posmak pravocrtan. Kod obodnog kružnog glodanja skidanje čestica
obavlja se obodom glodala koje izvodi glavno gibanje, dok je posmak kružni. Ovisno o
izgledu alata i smještaju obratka kružno glodanje može biti vanjsko, unutarnje ili obilazno

1
 2.2 Protusmjerno glodanje

Protusmjerno glodanje (konvencionalno glodanje). Rotacija alata (glavno gibanje) je u

obrnutom smjeru od smjera posmaka. Strugotina se stvara od malog prema većem
presjeku. Sile koje nastaju prilikom glodanja su prema gore i žele izbiti obradak iz stezne
naprave.

2.3 Istosmjerno glodanje

Rotacija alata (glavno gibanje) je u istom smjeru kao smjer posmaka. Strugotina se
stvara od većeg prema najmanjem presjeku. Sile koje nastaju prilikom glodanja su prema dole
i žele zabiti obradak u škripac.

2.4Čeono glodanje

Čeono glodanje skida čestice materijala zubima koji su smješteni na čelu glodala ili
glave alata i može biti simetrično i nesimetrično. Kod simetričnog glodanja alat obrađuje
cijelom širinom – prolaz alata jednak je promjeru alata. Nesimetrično glodanje ima trag alata
manji od promjera glodala. Prstasta glodala osim za čeono poravnavanje služe za obradu
rubova, utora, džepova, profila

3. PODJELA GLODALICA I NJIHOVA PRIMJENA

Glodalice su poslije tokarskih strojeva najbrojniji strojni alati. Koriste se pri izradi
raznih dijelova strojeva i postrojenja. Primjenom raznih oblika glodala na njima se mogu
obrađivati ravne i profilne površine, žljebovi, zupčanici, zavojnice itd. Mogu se podijeliti na
više načina i na osnovu više pokazatelja. Najčešća je podjela prema kojoj razlikujemo:
-horizontalne
-vertikalne
-planska
-univerzalna
-kopirne
-CNC

2
 3.1 Horizontalne

Na horizontalnim glodalicama koje imaju horizontalno glavno vreteno, vrši se orada

površina valjkastim glodalom, izrada žljebova te izrada zupčanika pojedinačnim
modulnimglodaliama pomoću pomične glave. Osnovni dijelovi ove mašine su glavno vreteno
sa konzolom, radni stol s uzdužnim i poprečnim klizačima, postolje i kućište s prijenosnicima
kretanja. Radni sto ima mogućnost zakretanja u horizontalnoj ravnini pomoću okretnog
postolja na poprečnim klizačima. Glavno obrtno kretanje izvodi glavno vreteno sa glodalom,
dobivajući pogon od elektromotora preko prijenosnika za glavno kretanje. Radni sto izvodi
pomoćno pravocrtno kretanje uzdužno i poprečno, dobivajući pogon od posebnog
elektromotora i prijenosnika za pomoćno kretanje. Pogoni za glavno i pomoćno kretanje su
međusobno nezavisni. Radni isto se može pozicionirati i ručno i automatski. Zakretanje stola
u horizontalnoj ravnini daje mogućnost izrade zavojnih žljebova, odnosno zubi. Pri tome se
koriste podioni aparati koji osiguravaju odgovarajuće relativno kretanje obratka i alata. Pri
tome obrtno kretanje obratka i uzdužno (poprečno) kretanje stola moraju biti u određenom
odnosu. Zato podioni aparat dobiva pogon od prijenosnika za pomoćno kretanje glodalice.
Pomični aparati osiguravaju i točno dijeljenje obujma obratka, odnosno točno pozicioniranje
obratka kod izrade zupčanik .. glodala i ožljebljenih vratila. Ima više vrsta konstrukcija
pomičnih aparata i obrađivat će se posebno.

Sl. 1: horizontalna glodalica i njeni dijelovi

3
 3.2 Vertikalne glodalice

Vertikalna glodalica ima glavno vreteno vertikalno. Međutim neke od njih

(univerzalne i alatne) imaju mogućnost zakretanja glavnog vretena oko horizontalne osi što
znatno proširuje tehničko-tehnološke mogućnosti. Na vertikalnim glodalicama obrada se vrši
uglavnom čeonim i vretenastim glodalima. Ostali elementi horizontalnih glodalica postoje
slični i kod vertikalnih glodalica, osim glavnog vretena.

Sl. 2: vertikalna glodalica i njeni dijelovi

4
 3.3 Planska glodalice

Planska glodalica je podgrupa horizontalne glodalice. Ime je dobila jer se na njima

najčešće glodaju ravne horizontalne plohe. Ima krutu konstrukciju i visoku produktivnost.
Izvedena je tako da se radni stol po vodilicama na kućištu može gibati samo uzdužno

Sl. 3: planska glodalica

5
 3.4 Univerzalna glodalica

Univerzalna glodalica izvodi se slično kao i horizontalna glodalica, ali ima radni stol
koji se osim uzdužno, može gibati i poprečno i oko svoje vertikalne osi. To se postiže
ugradnjom kružnih utora za vođenje.

Sl. 4: univerzalna glodalica

6
 3.5 Kopirna glodalica

Kopirna glodalica služi isključivo za kopiranje pomoću kopirnog uređaja, koji ticalom
prelazi po modelu (šabloni). Mašina ima uređaj za kopiranje čije se kretanje prenosi na glavno
vreteno. Kopirni uređaj može biti hidraulični i električni.

Sl. 5: kopirna glodalica

3.6 CNC glodalice

CNC (engl. ComputerNumericalControl) glodalica se upravlja programski. Može

imati višeosno upravljanje, čime je moguće izraditi najsloženije obratke u jednom stezanju.

Sl. 6: CNC glodalica

7
4. Alati za glodanje

Kod glodanja koriste se alati koji se nazivaju glodala. Mogu biti različitih veličina i oblika i
svaki ima drugačiju primjenu.

Sl. 7: alati za glodanje

8
LITERATURA

[1] Dr S. Brdarević, DrDž.Tufekčić: „Obrada rezanjem i alatne mašine“ Tuzla (1995.) prvo
izdanje

[2] H. Požar: „Tehnička enciklopedija“ Jugoslavenski leksikografski zavod (1963-1997)

[3] B.Kraut „Strojatski priručnik“ Tehnička knjiga Zagreb (2009.)

[4] "Alatni strojevi I", dipl. ing. strojarstva Ivo Slade, www.cnt.tesla.hr, 2012pristupljeno
7.5.2016

Popis slika

Sl. 1: horizontalna glodalica i njeni dijelovi …………………………………………………..3

Sl. 2: vertikalna glodalica i njeni dijelovi…………………………………………………….. 4

Sl. 3: planska glodalica ………………………………………………………………………..5

Sl. 4: univerzalna glodalica…………………………………………………………………… 6

Sl. 5: kopirna glodalica ………………………………………………………………………..7

Sl. 6: CNC glodalica …………………………………………………………………………..7

Sl. 7: alati za glodanje …………………………………………………………………………8