ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ

ΣΧΟΛΕΙΟ: ΜΟΥΣΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΛΑΡΙΣΑΣ

ΤΑΞΗ : Γ’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΤΜΗΜΑ : γ’1

ΓΕΝΙΚΟ ΘΕΜΑ: ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΜΠΑΡΟΚ

ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΟΡΑΤΟΡΙΟ

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ :ΚΑΝΑΒΟΥΡΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ

Σελίδα από το ορατόριο με τίτλο «Μεσσίας» συνθέτης του οποίου είναι ο Χέντελ.
 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ

ΟΡΑΤΟΡΙΟ

Γενικά Χαρακτηριστικά
Το ορατόριο είναι μεγάλης κλίμακας λυρική μουσική σύνθεση για
ορχήστρα, σόλο φωνές και χορωδία. Στην πλειονότητα τους, τα
ορατόρια χαρακτηρίζονται από μία θεματολογία βασισμένη σε βιβλικές
αναφορές και είναι κατά βάση ένα είδος θρησκευτικής μουσικής.
Αρκετοί ωστόσο συνθέτες, όπως για παράδειγμα ο Χέντελ,
παρουσίασαν και ορατόρια στηριγμένα σε θέματα της ελληνικής ή
ρωμαϊκής μυθολογίας. Τα ορατόρια έγιναν εξαιρετικά δημοφιλή κατά
το 17ο αιώνα στην Ιταλία. Αυτό συνέβη εν μέρει λόγω της επιτυχίας της
όπερας αλλά και της απαγόρευσης των θεαμάτων κατά τη διάρκεια της
σαρακοστής από την εκκλησία (με αποτέλεσμα το κοινό να στρέφεται
προς το ορατόριο). Το ορατόριο ίσως να διαρκεί περίπου δύο ώρες, ενώ
τα λόγια ήταν συνήθως γραμμένα στη γλώσσα του συγγραφέα και όχι
στα ιταλικά. Τέλος στη νεοελληνική γλώσσα ο όρος ορατόριο
αποδίδεται με τον όρο υμνωδία.

Δομή Ορατορίου
Το ορατόριο αποτελείται από τα εξής μουσικά μέρη:

 μία εισαγωγή (ouverture)

 διάφορες άριες, για σόλο φωνές
 το ρετσιτατίβο, για την προώθηση της πλοκής του έργου
 χορωδιακά μέρη, συνήθως μεγαλειώδη και επιβλητικά. Οι
χορωδίες συνοδεύονται συχνά και από τύμπανα ή τρομπέτες.
 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ

Διαφορές και ομοιότητες ανάμεσα στην όπερα

και το ορατόριο

Έχει αρκετές ομοιότητες με την όπερα( διακριτοί χαρακτήρες, άριες) όμως η

όπερα είναι μουσικό θέατρο, ενώ το ορατόριο είναι συναυλιακό έργο (αν και
καμιά φορά τα ορατόρια παρουσιάζονται σαν όπερες και οι όπερες σαν
ορατόρια). Σε αντίθεση με την όπερα στο ορατόριο δεν υπάρχει
αλληλεπίδραση μεταξύ των χαρακτήρων ,κουστούμια και σκηνική δράση.
Μια σημαντική διαφορά μεταξύ τους αποτελεί και το θέμα του κειμένου. Η
όπερα ασχολείται περισσότερο με την ιστορία και τη μυθολογία
περιλαμβάνοντας ειδύλλια, απάτες, δολοφονίες. Η πλοκή στο ορατόριο
αφορά συνήθως σε θρησκευτικά θέματα, κατάλληλα για παράσταση στην
εκκλησία. Οι προτεστάντες συνθέτες αντλούσαν τα θέματά τους από τη βίβλο
ενώ οι καθολικοί από τους βίους των αγίων. Και τα δυο -όπερα και ορατόριο-
χρησιμοποιούν επαγγελματίες σολίστ συνήθως δύο από κάθε φύλο, με
διαφορετικό ύψος φωνών. Υπάρχει η ορχήστρα και η χορωδία, που
εκπροσωπεί συνήθως την λαϊκή γνώμη και άποψη. Το ορατόριο, όπως και η
όπερα, έχουν "δανειστεί" αρκετά στοιχεία της αρχαίας τραγωδίας. Θα
μπορούσαν να χαρακτηριστούν ίσως και απόγονοί της καθώς βλέπουμε πως
μοιάζουν, αφού η χορωδία ουσιαστικά είναι ο χορός της αρχαίας τραγωδίας.

Χειρόγραφη παρτιτούρα από το ορατόριο του Μπαχ με τίτλο :St John passion(1724)
 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ

Ιστορία του ορατορίου

Από το 1600 έως το 1700

Η ιστορία του Ορατόριου αρχίζει στα μέσα του 16ου αιώνα όταν ο Philippo
Neri εγκαινίασε στη Ρώμη μια ειδική σειρά ,τα "oratoriani" . Αυτά
περιελάμβαναν αναγνώσματα από τις γραφές, ένα κήρυγμα και το τραγούδι
ενός laude. Ένας τύπος laude ήταν το dialogue -laude. Αυτά ήταν γραμμένα
σε 3 ή 4 μέρη και εκτελούνταν από διαφορετικές ομάδες τραγουδιστών οι
οποίοι μπορεί να ντύνονταν σαν τους χαρακτήρες του έργου που
αναπαριστούσαν. Από αυτές τις αναπαραστάσεις (presentations) που τις
ονόμαζαν rappresentatione, storia, esempio, misterio εξελίχθηκε το
ορατόριο και στηρίχθηκε από την αντιμεταρρύθμιση.
Στους πρόδρομους του ορατορίου περιλαμβάνονται τα λειτουργικά δράματα
του ύστερου μεσαίωνα και τα μυστηριακού χαρακτήρα έργα (mystery plays)
του 14ου και 15ου αιώνα. Αν και από τότε έχουν καταγραφεί μερικά έργα
που έχουν τα χαρακτηριστικά ενός ορατορίου, ως πρώτο ορατόριο
θεωρείται από μερικούς το έργο "Raptresentatione di Anima et di Corpo" του
Emilio de Cavalieri σε λιμπρέτο του Agostino Manni . Από την άλλη μεριά
αρκετοί θεωρούν το έργο του Claudio Monteverdi "Il Combattimento di
Tancredi e Clorinda" ως το πρώτο κοσμικό ορατόριο. Και τα δύο έργα
αμφισβητούνται ότι ανήκουν στο είδος του ορατορίου επειδή
χρησιμοποιούν το δραματικό στοιχείο.
Μετά το 1650 παρατηρήθηκαν αλλαγές. Εμφανίστηκαν τάσεις προς
"κοσμικοποίηση" του θρησκευτικού ορατορίου. Άρχισαν να ανεβαίνουν
παραστάσεις εκτός εκκλησίας, σε αυλές και δημόσια θέατρα. Είτε όμως
κοσμικό είτε θρησκευτικό το θέμα του ορατορίου ήταν "βαρυσήμαντο".
Περιλάμβανε θέματα όπως η Δημιουργία, η ζωή του Χριστού, κάποιου
κλασσικού ήρωα ή προφήτη. Εκείνη την περίοδο οι περισσότεροι συνθέτες
ορατορίου ήταν και δημοφιλείς συνθέτες της όπερας. Αυτοί ξεκίνησαν να
εκδίδουν τα λιμπρέτα των έργων τους , όπως έκαναν και με τα λιμπρέτα της
όπερας. Σύντομα έδωσαν έμφαση στις άριες , ενώ μειώθηκε το μέρος της
χορωδίας. Παράλληλα έκαναν την εμφάνισή τους γυναίκες τραγουδίστριες
ενώ ο άνδρας αφηγητής αντικαταστάθηκε από το ρετσιτατίβο. Στα μέσα του
17ου αιώνα είχαν δημιουργηθεί 2 τύποι ορατορίου.
 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ

1.Oratorio Volgare (στα ιταλικά)

Τέτοια ορατόρια είχαν διάρκεια 30-60 λεπτά. Εκτελούνταν σε 2 μέρη τα
οποία χωρίζονταν μεταξύ τους από ένα κήρυγμα. Η μουσική τους ήταν όμοια
με αυτή των σύγχρονών τους έργων όπερας και καντάτας δωματίου.
2. Oratorio latino (στα λατινικά).
Τα περισσότερα ήταν γραμμένα σε ένα μέρος. Ο πιο σημαντικός
εκπρόσωπος του ορατορίου latino ήταν ο Giacomo Carissimi. Το έργο του
«Jepthe» θεωρείται το πρώτο αριστούργημα του είδους.
Ο πρώτος γερμανός συνθέτης ορατορίου ήταν ο Heinrich Schütz με τα έργα:
Historia der Auferstehung ( 1623) και "Χριστουγεννιάτικο ορατόριο" (1664),
έργο με πολύ μεγάλη καλλιτεχνική αξία , που μπορεί να συγκριθεί με το
Χριστουγεννιάτικο Ορατόριο του Μπαχ, γραμμένο έναν αιώνα αργότερα.

Το Ορατόριο από το ύστερο Μπαρόκ έως το 1800.

Ο Α. Scarlatti έγραψε πολλά ορατόρια από τα οποία τα 18 σώζονται με τη μουσική.

Το ύφος τους είναι πολύ κοντά σε αυτό της όπερας του Scarlatti όμως δε γνώρισαν
την ίδια επιτυχία. Ο J.S. Bach ήταν εκείνος που συνέχισε την παράδοση του Heinrich
Schütz με το "Χριστουγεννιάτικο ορατόριο" ( άλλοι συνθέτες πριν από το Μπαχ,
όπως ο Buxtehude, προτιμούσαν τη μικρότερη φόρμα της καντάτας από το
ορατόριο).
Ο πιο γνωστός συνθέτης ορατορίου της Μεγάλης Βρετανίας κατά τη γεωργιανή
περίοδο ήταν ο γεννημένος στη Γερμανία George Frideric Handel, με πιο γνωστό
έργο του το "Μεσσία" . Ο Handel έγραψε επίσης ορατόρια βασισμένα στην ελληνική
και ρωμαϊκή μυθολογία σε θέματα από τη βίβλο. Επίσης θεωρείται ότι έγραψε το
πρώτο ορατόριο στην αγγλική γλώσσα. Πρόκειται για το έργο "Esther". Ορατόρια
έγραψεκαι ο J. Haydn.

19osαι- σήμερα

Ορατόρια συνέχισαν να γράφονται στο 19ο αιώνα (Felix Mendelssohn, Georg

Vierling. Ο τελευταίος είναι εκείνος που εκσυγχρόνισε τη φόρμα του κοσμικού
ορατορίου.). Στον 20ο αιώνα με το είδος ασχολήθηκαν συνθέτες όπως ο Stravinsky,
Arthur Honegger, Krysztof Pederecki, αλλά και pop συνθέτες όπως ο Paul Mc
Cartney.
 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ

Λίστα ορατορίων
Ακολουθεί μια χρονολογική λίστα ορατορίων από τον 17ο αιώνα ως
σήμερα.

17ος αιώνας
Emilio de' Cavalieri – Rappresentatione di Anima, et di Corpo
Cornelis Thymenszoon Padbrué – De tranen Petri ende Pauli
Giacomo Carissimi – Jephte

18ος αιώνας
George Frideric Handel – La resurrezione 1708
George Frideric Handel – Brockes Passion 1715
Antonio Vivaldi – Juditha triumphans 1716
George Frideric Handel – Esther 1718
Jan Dismas Zelenka – Sub olea pacis et palma virtutis 1723
Johann Sebastian Bach – St John Passion 1724
Johann Sebastian Bach – Easter Oratorio 1725
George Frideric Handel – Athalia 1733
George Frideric Handel – Deborah 1733
Johann Sebastian Bach – Christmas Oratorio 1734
George Frideric Handel – Alexander's Feast 1736
George Frideric Handel – Israel in Egypt 1738
George Frideric Handel – Saul 1739
George Frideric Handel – Theodora 1739
George Frideric Handel – L'Allegro, il Penseroso ed il Moderato 1740
George Frideric Handel – Messiah 1741
George Frideric Handel – Samson 1741
George Frideric Handel – Joseph and his Brethren 1743
George Frideric Handel – Semele 1743
George Frideric Handel – Hercules 1744
George Frideric Handel – Belshazzar 1745
George Frideric Handel – Judas Maccabaeus 1746
George Frideric Handel – Occasional Oratorio 1746
George Frideric Handel – Joshua 1747
George Frideric Handel – Alexander Balus 1748
George Frideric Handel – Solomon 1748
 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ

George Frideric Handel – Susanna 1748

George Frideric Handel – The Choice of Hercules 1750
George Frideric Handel – Jephtha 1752
George Frideric Handel – The Triumph of Time and Truth 1757
Thomas Arne – Judith 1761
Georg Philipp Telemann – Der Tag des Gerichts 1762
George Frideric Handel – Nabal 1764
Christopher Smart – Hannah 1764
Christopher Smart – Abimelech 1768
George Frideric Handel – Gideon 1769
Carl Philipp Emanuel Bach – Die Israeliten in der Wüste 1769
Joseph Haydn – The Creation 1798

Πρώτη έκδοση του ορατορίου Juditha Triumphians του Α.Vivaldi O συνθέτης Χέντελ
 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ

19ος αιώνας
Joseph Haydn – The Seasons 1801
Ludwig van Beethoven – Christ on the Mount of Olives 1803
Felix Mendelssohn – St. Paul 1836
Felix Mendelssohn – Elijah 1846
Felix Mendelssohn – Christus 1852
Robert Schumann – Scenes from Goethe's Faust
Hector Berlioz – L'enfance du Christ 1854
Arthur Sullivan – The Prodigal Son 1869
Franz Liszt – Christus 1873
Arthur Sullivan – The Light of the World 1873
Jules Massenet – Marie-Magdeleine 1873
Jules Massenet – Ève 1875
Camille Saint-Saëns – Le Déluge 1876
César Franck – Les Béatitudes
Arthur Sullivan – The Martyr of Antioch 1880
Antonín Dvořák – Saint Ludmila 1886
Dudley Buck – The Light of Asia
John Stainer – The Crucifixion 1887
Felix Draeseke – Christus. Mysterium in a Prelude and Three Oratorios 1899

Η εκκλησία Worcester Cathedral, όπου το

ορατόριο με τίτλο:The Prodigal Son
παρουσιάστηκε για πρώτη φορά.
 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ

20ος αιώνας
Jules Massenet – La Terre Promise 1900
Edward Elgar – The Dream of Gerontius 1900
Edward Elgar – The Apostles 1903
Edward Elgar – The Kingdom 1906
Erik Satie – Socrate 1920
Arnold Schoenberg – Die Jakobsleiter
Arthur Honegger – Le roi David 1923
Hermann Suter – Le Laudi 1924
Ralph Vaughan Williams – Sancta Civitas 1926
Igor Stravinsky – Oedipus rex 1927
Franz Schmidt – The Book with Seven Seals 1938
Arthur Honegger – Jeanne d'Arc au bûcher 1938
Ahmed Adnan Saygun – Yunus Emre 1942
Michael Tippett – A Child of Our Time 1944
Dmitri Shostakovich – Song of the Forests 1949
Léo Ferré - La Chanson du mal-aimé 1954
Bohuslav Martinů – The Epic of Gilgamesh 1958
Alfred Schnittke – Nagasaki (Schnittke) 1958
James Furman – I Have a Dream 1970
Hans Werner Henze – Das Floß der Medusa 1971
David Palmer – Holy Boy 1977
Charles Wuorinen – The Celestial Sphere 1981
Peter Schickele – Oedipus Tex composed 1985
Paul McCartney – Liverpool Oratorio 1991
Mona Lyn Reese – Choose Life, Uvacharta Bachayim 1994
Richard Einhorn – Voices of Light 1994
Kay Gardner – Ouroboros: Seasons of Life 1994
Elliot Goldenthal – Fire Water Paper: A Vietnam Oratorio 1995
Matthew King – Gethsemane 1998

Χειρόγραφο έγγραφο του ορατορίου με τίτλο The

dream of Gerontius υπογεγραμμένο από τον
συνθέτη Edward Elgar και τους συντελεστές της
πρεμιέρας της παράστασης.
 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ

21ος αιώνας
John Adams El Niño 2000
Nathan Currier – Gaian Variations 2004
Sally Lutyens – First Light: An Oratorio 2005
Ilaiyaraaja – Thiruvasakam recorded 2005]
Kaija Saariaho – La Passion de Simone 2006
Eric Idle και John Du Prez –Not the Messiah 2007
Antony Pitts – Jerusalem-Yerushalayim 2008
Richard Einhorn – The Origin 2009
Dinesh Subasinghe – Karuna Nadee

Βίντεο: J.S. Bach - Christmas Oratorio BWV

(https://www.youtube.com/watch?v=bFnW_CrPUlA)
 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 Βικιπαίδεια: Ορατόριο (γλώσσα: ελληνικά, αγγλικά) και Λίστα

ορατορίων
 Η μουσική μέσα στη ιστορία

Εικόνες
 Βικιπαίδεια Ορατόριο (γλώσσα: αγγλικά, γερμανικά) και Λίστα
ορατορίων