ABBAS

TÜRNÜKLÜ
 “Arabulucu/Barışyapıcı Lider” Arabulucu/barışyapıcı kimdir?
Öğrenci Projesi
Arabulucu/Barışyapıcı, iki
ya da daha fazla kişinin
aralarındaki anlaşmazlığı
çözerken, yardım aldıkları
nötr ve tarafsız bir kişidir.
Prof. Dr. Abbas Yrd. Doç. Dr. A. Serdar
Türnüklü SAĞKAL Arabulucu, anlaşmazlığın taraflarına müzakere
Dokuz Eylül Üniversitesi, Adnan Menderes Üniversitesi, (problem çözme) basamaklarını takip etmelerinde
Edebiyat Fakültesi, Psikoloji Eğitim Fakültesi, Psikolojik
Bölümü, İzmir Danışmanlık ve Rehberlik ABD 1 destek olur. 2

Arabulucu/barışyapıcı kimdir? Arabuluculuk/barışyapıcılık

İşlem Basamakları

1. Sözlü ya da fiziksel
saldırganlığın sonlandırılması
ve tarafların sakinleşmesi.
2. Anlaşmazlığın her iki tarafının
da arabulucu desteği almak
Akran-arabulucu/barışyapıcı, sadece
istediklerini belirtmesi .
anlaşmazlığın çözümünü kolaylaştırıcıdır. 3. Müzakere sürecinin
Anlaşmazlığın çözümünü taraflar kolaylaştırılması.
MÜZAKERE ederek bulmak zorundadır. 4. Anlaşmanın resmileştirilmesi
3 4

Arabuluculuk/barışyapıcılık Arabuluculuk/barışyapıcılık
Mekanının Düzenlenmesi: Süreci ve Kendini Tanıtma:

Merhaba. Adım ………………….. Aranızdaki sorunu çözmenizde

size arabuluculuk yapacağım.
Anlaşmazlığın tarafları, • Arabuluculuk, iki ya da daha fazla sayıda kişinin aralarındaki
anlaşmazlığı çözmek için üçüncü bir kişiden destek aldıkları
arabulucunun karşısında bir sorun çözme yoludur.

fakat birbirlerinin yüzüne • Arabulucunun rolü, tarafların her ikisini de dinlemek ve

“müzakere” sürecini kolaylaştırmaktır.
ve gözlerine bakacak
• Arabuluculuk sürecinde sorunun çözümünü sizler
bulacaksınız. Ben sadece iletişimi kolaylaştıracağım.
biçimde oturmalıdır.
5 • Ortak sorununuzu, yine sizler çözeceksiniz. 6

1
 Arabuluculuk sürecini
kolaylaştırmak için birlikte
kurallarımızı belirleyelim

 Konuşanın sözünü kesmeyeceksiniz. Herkes sırasını bekleyecek.

 Birbirlerinize karşı aşağılayıcı, küçük düşürücü sözler

kullanmayacaksınız.
• Arabulucu, anlaşmazlığın tarafları olan öğrencilere
 Olabildiğince dürüst ve samimi olacaksınız.
kurallara uyma konusunda hemfikir olup olmadıklarını
 Uzlaştığınız anlaşmanın koşullarına uyacaksınız. sorar.
• Arabuluculuğun, yukarıdaki kurallara bağlı
 Arabuluculuk sürecinde söylenen her şey gizli kalacaktır. Buna karşın
kalındığında başarılı olacağı anlaşmazlığın tarafı olan
anlaştığınızı ve barıştığınızı arkadaşlarınızla paylaşabilirsiniz. 7 öğrencilere belirtilmelidir. 8

Arabuluculukta Müzakere Sürecinin Kolaylaştırılması

6.Basamak Çözüm Seçeneklerinin Değerlendirilmesi

Yapıcı ve Barışçıl Anlaşmanın (Kazan-Kazan) Sağlanması

5. Karşılıklı kazançlar için seçenek üretilmesi Akran-arabuluculuk

klibi
4. Basamak: 4. Basamak:
İsteklerin, İsteklerin,
3. Basamak: gereksinim- gereksinim- 3. Basamak:
Diğerinin lerin lerin Diğerinin
2.Basamak: bakış ve nedenle- ve nedenle- bakış 2.Basamak:
Duyguların açısının lerin lerin açısının Duyguların
1. Basamak: Nedenle- anlaşılması belirlenmesi belirlenmesi 1. Basamak:
anlaşılması nedenleriyle
Sorunun empati Sorunun
riyle empati birlikte
nedenleriyle birlikte kurulması nedenleriyle
kurulması ifade
birlikte birlikte
ifade edilmesi
tanımlan- tanımlan-
edilmesi
ması ması
9 10

1.Anlaşmazlığın Taraflarının Yaşadıkları Sorunu

Nedenleriyle Belirtmelerine Yardımcı Olma

Arabulucu Barış’dan aralarındaki sorunu ve ne

yaşandığını nedenleriyle birlikte “Erdeme” ETKİLİ DİNLEME
anlatmasını ister. İlişkilerde sıklıkla yapılan hata, 2 taraf ta
konuşur, ama anlamaz, sadece laf yetiştirir,
Arabulucu Barış’ın söylediklerinden anladığını etkin
dinleme yoluyla tekrar Barış’a iletir. 11
lafı ağza tıkama yarışı yapar. 12

2
 Etkili dinleme Etkili Dinleme

1. Karşı taraf ile göz teması

İyi bir dinleyici olduğunuzu (göz kontağı) kur,
düşünüyor musunuz?

• bir başkasını dinlerken 2. Gülümse ya da diğer yapıcı

yüz ifadelerini kullan,
zihniniz söylenenlerle mi

• yoksa yapacağınız karşı 3. Hafifçe başını onaylarcasına öne doğru salla ve

• uygun el-kol hareketleri kullanarak konuşulanları
savunmayla mı meşguldür?
13
takip ettiğini göster, 14

Etkili Dinleme Etkili Dinleme

Etkili ve iyi dinleme
• bir arabulucu/barışyapıcı ve
4. Konuşana doğru • konuşmacı arasında
hafifçe dön ve • daha fazla iletişimi teşvik etmenin bir
oturuyorsan ona başka yoludur.
doğru eğil, İyi dinleme,
• Arabulucu/barışyapıcı, konuşan kişiyi dikkatle dinlediğinde ve
5. Dikkat dağıtıcı şeylere aldırma • karşı tarafın
• (eşyanın yere düşmesi, ani ses, tırnak yeme, ayak • görüşlerini,
• düşüncelerini veya
sallama, saçla oynama gibi), söylenenlere ve
• duyguları ile ilgili söylediklerini duyup anladıklarını
konuşmacıya odaklan 15 gösterdiklerinde gerçekleşmiş demektir. 16

İyi dinleme,
a) tarafların dediklerine ilgi
göstermeyi,
b) iyi dinlemek için gerekli odaklı
enerji ve zamanı sarf etmek
için istekli olmayı ve
c) bir başkasının iletmeye çalıştığını,
anlama arzusu gerektirir.
Bir barışyapıcı dinlerken, konuşmacının iletişim veya
iletilerinin iki farklı bölümüne odaklanabilir:
1. duygular veya
2. asli içerik.
İyi dinlemenin başka bir kişinin söylediklerine
• Duygular, çoğu zaman ya işbirliğini ya da anlaşmazlığı
katılmaktan farklı olduğuna ve etkileyen hislerdir.
• tavsiyede bulunmak ya da • İçerik, taraflardan biri için önemli olan somut asli ya da
• sorun çözmekle yönteme ilişkin konular,
• aynı şey olmadığına dikkat etmek • çıkar ve gereksinimler veya düşünceleri ifade eder.
önemlidir. 17 18

3
 EMPATİK/YANSITICI DİNLEME BECERİSİ EMPATİK/YANSITICI DİNLEME BECERİSİ

Mesaj karşı tarafa

KODLANARAK iletilir

“Barış” ‘barışyapıcı
Konuşmacı Mesaj ’ dinleyici

Uzlaştırıcı mesajı, ÇÖZÜMLEYEREK

konuşmacıya, geri yansıtır.
Empati, diğerinin
 duygularının yoğunluğunu ve

Barışyapıcı, barışın söylediklerinden anladığını, Barış’a  Anlatımının içeriğini algılama ve anlama

tekrar yansıtır ve anladıklarının doğruluğunu test yeteneğidir.

eder. 19 20

Empatide ifade edilen

duygunun şiddetine
dikkat etmek ve
 o duygunun şiddetine

uygun «tepki vermek»

gerekir.
Empati de iki yön sözkonusudur:
Anlaşmazlık yaşayanın / danışanın ya da Yine empati kurarken, sadece anlaşmazlığın tarafının /
mesajı veren kişinin danışan kişinin sözel tepkilerine değil,
1. söylediklerini anlam ve içerik bakımından a) ses tonuna ve perdesine,
anlamak, b) konuşma temposuna,
2. Danışanın, duygularını ve nedenlerini c) jest ve mimiklerine,
anlamak ve d) duruşuna
• dikkat etmek gerekir.
• bunları ona geri iletmek. 21 22

Empati, diğer kişinin

gözleriyle dünyaya
bakmak olduğu için empati
kurarken nesnelliği
yitirmemek, danışanın
Empatik/Yansıtıcı dinlemenin iki yönü
 korku,
vardır. Bunlar,
 kaygı,
 Duygu yansıtması ve
 incinme,

 neşe,
 İçerik yansıtmasıdır.

 öfke vb. duygularıyla Empati kurabilmek için arabulucunun

bunalmamak gerekir. sözü edilen iki ayrı beceriyle de donanık
23
olması gerekmektedir. 24

4
 Empatik/Yansıtıcı dinleme
Mesaj karşı tarafa
KODLANARAK iletilir
“Atakan” “barışyapıcı”
Konuşmacı Mesaj Dinleyici

Duyulan ve anlaşılan mesaj, karşı tarafa

geri yansıtılır.
Yansıtma,
a) hem konuşan tarafı, kendisiyle yüzleştirir ve
Arabuluculuk sürecinde, barışyapıcı öğrenci düşüncelerini netleştirmesini sağlar,
• çatışan tarafların, yer yer bulmaca gibi karışık b) hem de diğer tarafa,
hikayelerini yakalayıp, • konuşmaları doğru ve
• az ve öz bir şekilde GERİ YANSITMALI ve • amacına uygun anlamaları için nesnel ve
• doğruluğunu TEYİT ETMELİDİR. 25 tarafsız ortam yaratır. 26

EMPATİK/YANSITICI DİNLEME BECERİSİ

İÇERİĞİN
YANSITILMASI
Mesaj karşı tarafa
KODLANARAK iletilir İçeriği yansıtma, anlaşmazlığın taraflarının
söylediklerinin içerik açısından
“atakan ” Barışyapıcı  açıklığa ve
Konuşmacı Mesaj dinleyici
 netliğe kavuşturulmasıdır.

Uzlaştırıcı mesajı, ÇÖZÜMLEYEREK Yansıtma sürecinde, içeriğe,

konuşmacıya, geri yansıtır. • Tarafların/danışanların duygularının da
eklendiği takdirde,
1. İçeriğin yansıtılması • daha üst düzeyde bir empatik tepki
2. Duyguların yasıtılması, 27
verilmiş olur. 28

Duyguların yansıtılması
Duyguların yansıtılması, anlaşmazlığın taraflarının
Etkili/yansıtıcı dinleme
duygularının açıklığa kavuşturulmasına ilişkindir.

Mesaj karşı tarafa iletilir

gönderici mesaj alıcı
“Barış” Arabulucu
Konuşmacı Mesaj dinleyici

Bu beceri, anlaşmazlığın taraflarının duygularını Mesaj karşı tarafa, geri yansıtılır

belirginleştirmeye,
• uzlaştırıcının, tarafların duygularını doğru algılayıp
Arabulucu, barışın söylediklerinden anladığını, Barış’a tekrar
algılamadığını, denetlemeye ve doğrulamaya yarar. 29 yansıtır ve anladıklarının, doğruluğunu test eder. 30

5
 2. Tarafların yaşadıkları duyguları 2. Tarafların yaşadıkları duyguları nedenleriyle
nedenleriyle birlikte belirtmelerine birlikte belirtmelerine yardımcı olma
yardımcı olma

Çoğu kişiler arası anlaşmazlık, duygular

• açıkça belirtilmediği ve
• tanınmadığı sürece çözümlenemez.

• Kabul edilmeyen ve tanınmayan duygular yargılarda ve
değerlendirmelerde yanlılık yaratacaktır.
• Kişinin kendi davranışı üzerindeki denetimini
zayıflatacaktır.
Arabulucu Barış’dan sorun yaşanırken ne hissettiğini
ve yaşadığı rahatsızlığı, nedenleriyle birlikte
Erdem’e anlatmasını ister..
Arabulucu Barış’ın söylediklerinden anladığını, etkin
31 dinleme yoluyla tekrar Barış’a iletir. 32

3. Diğerinin bakış açısının anlaşılmasına ve Arabuluculuk sürecinde karşılıklı anlama;

empati kurulmasına yardımcı olma EMPATİ bir ZORUNLULUKTUR.

Benim,
Benim,
isteklerim,
isteklerim,
duygularım, duygularım,
görüşlerim, görüşlerim,
davranışlarım, davranışlarım,
hedeflerim, hedeflerim,
beklentilerim, beklentilerim,
Anlaşmazlıklarda yapıcı ve barışçıl çözüm, çıkarlarım, çıkarlarım,
ihtiyaçlarım ve ihtiyaçlarım ve
• ortak sorunun diğer kişiye nasıl göründüğünün, hepsinin hepsinin
nedenleri nedenleri
• onun perspektifinden ve gözünden doğru biçimde
anlaşılmasıyla gerçekleşir. 33 İlişkiler anlayarak ve anlaşılarak sürdürülür34

3. Anlaşmazlığın Taraflarına Kendilerini Birbirlerinin

Rolleri Değiştirin:Karşı tarafın, Yerine Koymalarına Yardımcı Olma
rolünün sizin rolünüz olduğunu hayal
edin.
 Acaba aynı şeyi görür müsünüz?
 Aynı şeyi ister misiniz? Arabulucu Barış’a Erdem’in söylemiş olduklarından,
yaşadığı duygulardan ve bunların nedenlerinden
 Aynı duyguyu hisseder misiniz?
anladığını Erdem’e açıklamasını ister.

Arabulucu Erdeme Barış’ın onu doğru anlayıp anlamadığını

sorar. Eğer Barış Erdem’i doğru anlamamışsa durum
35 düzeltilmeye çalışılır. 36

6
 4. Tarafların isteklerini ve
gereksinimlerini nedenleriyle birlikte İstekler Üzerine Değil, Çıkarlar ve
belirtmelerine yardımcı olma Gereksinimler Üzerine Odaklanın

Çoğu kişiler arası anlaşmazlık, tarafların istekleri, Karşıt isteklerin ardında çatışan çıkarların yanı
gereksinimleri ve bunların nedenleri belirtilmediği ve
sıra, ortak ve uzlaşabilen çıkarlarda vardır.
anlaşılmadığı sürece çözümlenemez.

Tarafların ne istedikleri ve söyledikleri kadar, bunların Akıllıca bir çözüm için ne istendiği değil,

nedenleri ve gerçek çıkarları üzerinde durulmalıdır. ortak çıkarları ve gereksinimleri göz önüne alın.
37 38

4. Tarafların istekleri ve bunların nedenlerini 5. Her İki Tarafın Kazancına Olan

belirtmelerine yardımcı olma Çözüm Seçeneklerini
Üretmelerinde Yardımcı Olma

1. Arabulucunun işi, öğrencilerin anlaşmazlıklarını

çözmek değildir.
2. Bunun aksine, öğrencilerin kendi yarattıkları
problemlerini, yine kendilerinin çözmelerine yardımcı
olmaktır.
Arabulucu Barış’dan ne istediğini nedenleriyle birlikte
Erdem’e anlatmasını ister.. Öğrenci anlaşmazlıklarında en doğru ve
geçerli çözüm yine
Arabulucu Barış’ın söylediklerinden anladığını, etkin
dinleme yoluyla tekrar Barış’a iletir. 39
• öğrencilerin kendi çözümleridir. 40

6. Öğrencilerin Anlaşmaya 6. ANLAŞMANIN

Varmalarına Yardımcı Olma. RESMİLEŞTİRİLMESİ

1. Arabuluculuk sürecinin temel hedefi, yapıcı, barışçıl 1. Arabuluculuk sürecinde anlaşmaya ulaşıldığı zaman

ve onarıcı anlaşmaya varmaktır. arabulucu arabuluculuk formunu doldurur ve hem

2. Yapıcı anlaşma tarafların birlikte çalışabilme
becerilerini pekiştirir ve gelecekte karşılaşabilecekleri
olası anlaşmazlıkları yapıcı olarak çözebilme
becerilerini geliştirir.
arabulucu hem de anlaşmazlığın tarafları formu
imzalar.
2. Bu imzalar, tarafların varılan anlaşmaya
uyacaklarının teminatıdır.
3. Arabulucu doldurulan formu saklamak ve varılan
41
anlaşmaya uyulup uyulmadığını takip etmek. 42

7

Hayalimiz Türkiye’de farklılıklara rağmen,
birlik, bütünlük, uzlaşı ve barış içinde
yaşamamıza, yetiştireceğimiz,
1 MİLYON
“ARABULUCU/BARIŞYAPICI-
LİDER” öğrencinin katkı vermesidir.
43
Yararlanılacak kitap listesi-2/8
1. Herp Cohen (1996). Her koynu müzakere edebilirsiniz.
İstanbul: Sistem yayımcılık.
2. David Oliver (2000) Etkili müzakerenin 101 yolu. Alfa
Yayıncılık.
3. Herbert S. Kindler (1997). İş yaşamında anlaşmazlıkların
yapıcı çözümü. Rota yayınları.
4. A. Kadir Varıoğlu, Sığrı, Ü. 2008). İş, yönetim ve diplomasi
dünyasında müzakere. Ankara: Siyasal kitapevi.
5. Carl Lyons (Çeviren: Zerrin Duman) 2009. Birlikte kazanalım:
Müzakere ve pazarlık sanatının incelikleri. İstanbul: Yakamoz
Gelişim.
45
Yararlanılacak kitap listesi-4/8
1. Polat, Malike (2010). “Milletlerarası Usul Hukukunda
Arabuluculuk”, Ankara 2010, Yetkin Yayınları.
2. Şule Şahin Ceylan (2009). Geleneksel Toplumdan Modern
Topluma Alternatif Uyuşmazlık Çözümü
3. Galma, Jahic & Burcu Yeşiladalı (2008). Onarıcı adalet,
mağdur-fail arabuluculuğu ve ceza davalarında uzlaşma:
Eğitim materyali. İstanbul Bilgi Üniversitesi.
4. Galma, Jahic & Burcu Yeşiladalı (2008). Onarıcı adalet,
mağdur-fail arabuluculuğu ve uzlaşma uygulamaları: Türkiye
ve Avrupa Kakışı. İstanbul Bilgi Üniversitesi.
47
Yararlanılacak kitap listesi-1/8
1. Roger Fisher, William Ury (2008) (çeviren: Fatma Güven
Burakreis): “Evet": Boyun eğmeden anlaşmaya varmak. (Getting to
Yes: Negotiating agreement without giving in) İstanbul bilgi
üniversitesi yayınları.
2. Malhotra, D.& Bazerman, M.H. (2007). Evet dedirtme sanatı
(Negotiation Genious). İstanbul: Koridor.
3. Roger Fisher, Daniel Shapiro (2007). Duygularla mantık ötesi: İkna
teknikleri (Beyond reasoning). İstanbul: Sistem yayıncılık.
4. William Ury (2007) (çeviren Aylin Yengin). Pozitif hayırın
gücü.(The power of a positive no) İnkılap yayınevi
5. Pocket Mentor (2007). Sonuç Alıcı Müzakere.(Negotiating
outcomes) Harward Business School Press. 44
Yararlanılacak kitap listesi-3/8
1. Mckay, Matthew, Davis, Martha, Fanning, P. (1995). İletişim
Becerileri. Ankara: HYP Yayımcılık
2. Özbek, Mustafa (2004). Alternatif uyuşmazlık çözümü.
Ankara: Yaklaşım yayınları.
3. Peter Economy (Çeviren: E. Sabri Yarmalı) 1997. İş
hayatında uzlaşma ilkeleri. İstanbul: Hayat yayınları.
4. Pocket Mentor: Sonuç Alıcı Müzakere: Hergün karşılaştığınız
sorunlara uzman çözümler. İstanbul Optimist yayınları.
5. Richard Luecke (Çeviren: Meral Çiyan Şenerdi) 2003.
Müzakere. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
46
Yararlanılacak kitap listesi-5/8
1. Ildır, Gülgün, (2003). Alternatif uyuşmazlık çözümü. Ankara: Seçkin
yayınları.
2. Johan Galtung (Çeviren: Havva Kök) 2009. Çatışmaları aşarak
dönüştürmek: Çatışma çözümüne giriş. Ankara: Usak Yayınları.
3. Bush, R.A.B., Folger, J. P. (2013). Arabuluculuk ve getirileri: Dönüşümsel
Çatışma Yaklaşımı. (Çev: Gamze Sart). Ankara:Nobel.
4. Folger, P., J., Poole, S., M., Stutman, K., R. (3013). Çatışma yönetimi:
İlişkiler, gruplar, ve kuruluşlar için stratejiler (Çev: Akkoyun, F.).
Ankara:Nobel.
5. Muzaffer Tercan yılmaz (2006). Uyuşmazlık analizi ve çözümü: insan
uyuşmazlıklarının kaynakları ve çözüm paradigmaları. Nobel yayınevi.
48
8
 Yararlanılacak kitap listesi-6/8
1. Kekeç, K. E. (2011). Arabulucluk yoluyla uyuşmazlık
çözümünde temel aşamalar ve taktikler. Ankara: Adalet
Yayınevi.
2. Daniel goleman (2007) (çeviren osman çetin deniztekin).
Sosyal zeka: insan ilişkilerinin yeni bilimi. Varlık Yayınları.
3. Marshall B. Rosenberg (2003) (çeviren: Gülden Şen, Mahmut
Tuna). Şiddetsiz iletişim bir yaşam dili. Sistem yayıncılık.
4. Sun Tzu (1988). Savaş sanatı. İstanbul: Anahtar kitaplar.
5. Sun Tzu (2004). Barış sanatı. İstanbul: Dharma
49
Yararlanılacak kitap listesi-7/8
1.Türnüklü, A., Kaçmaz, T., İkiz, E. & Balcı, F. (2009). Liselerde öğrenci
şiddetinin önlenmesi: Anlaşmazlık Çözümü, Müzakere ve Akran-
Arabuluculuk Eğitim Programı. Ankara: Maya Akademi.
2.Türnüklü, A., Kaçmaz, T., İkiz, E. & Balcı, F. (2009). Liselerde öğrenci
şiddetinin önlenmesi: Anlaşmazlık Çözümü, Müzakere ve Akran-
Arabuluculuk Eğitim Programı Öğrenci Etkinlik Kitabı. Ankara: Maya
Akademi.
3. Türnüklü, A. (2006). Onarıcı Disiplin: Okullarda Yaşanan Kişiler Arası
Çatışmaları Yapıcı Ve Barışçıl Olarak Yönetmek Için Çağdaş Bir Yaklaşım.
Ankara: Ekinoks Yayınları.
4.Türnüklü, A., & Çetin, C. (2015). Empati Temelli Anlaşmazlık Çözümü ve
Akran Arabuluculuk Uygulamaları. İçinde Y. Kabapınar (Edit.). Empatiyle
Gelişmek Empatiyle Geliştirmek: Çocuk ve Empati (108-134. Ankara:
Pegem-A Akademi.
5. Türnüklü, A. (2005). Okullarda Disiplin Kurulların Yerine Geçecek Alternatif
Bir Yaklaşım: Okul Temelli Davranış Yönetim Politikası. İçinde A. Altun ve S.
Olkun (Edit.). Güncel Gelişmeler Işığında İlköğretim: Matematik Fen
Teknoloji Yönetim. (192-207. Ankara: Anı yayıncılık.
6. Türnüklü, A. (2003). Öğrenciler arasındaki çatışmaların çözümünde
problem çözme ve arabuluculuk”. Içinde Emin Karip ( Edit.). Sınıf Yönetimi
(3. Baskı) (167-206). Ankara: Pegem A yayıncılık. 50

Yararlanılacak kitap listesi-7/8

1. Acar, V. N. (2013). İnsan İlişkileri: İletişim. Ankara:

Nobel.
2. Acar, V. N. (2013). Yeniden terapötik iletişim: Kişiler
arası ilişkiler. Ankara: Nobel.
3. Çetin, C., & Arslan, L. M. (2013). Müzakere teknikleri:
İlke, süreç, uygulama. İstanbul: Beta.

51