İÇİNDEKİLER

1. Sözlü Anlatım ve Türlerinin Tasnifi

2. Nutuk (Söylev)
3. Demeç
4. Mülâkat (Görüşme)
5. Konferans
6. Seminer
7. Panel
8. Forum
9. Sempozyum (Bilgi Şöleni)
10. Münazara
11. Açık Oturum
12. Değerlendirme Soruları
 1. SÖZLÜ ANLATIM VE TÜRLERİNİN TASNİFİ
Sözlü anlatım; duygu, düşünce, hayal ve tasarıların ses ve söz ile ifadesidir. Sözlü
anlatımı genel olarak "hazırlıksız konuşma" ve "hazırlıklı konuşma" olmak üzere ikiye
ayırabiliriz.
"Hazırlıksız
Hazırlıksız konuşmalar
konuşmalar" günlük hayatın akışı içinde anlık gelişen "adres
" sorma",
"adres tarifi", "fıkra/hikâye
fıkra/hikâye anlatma
anlatma", "sohbet etme", "kutlama", "taziye
taziye", "özür dileme",
"tanışma/ tanıştırma", "soru
soru sorma
sorma", "cevap verme", "telefonla
telefonla konuşma"
konuşma vs gibi durumlar
için herhangi bir ön hazırlık yapılmadan anın gereğine göre yapılan konuşmalardır.
"Hazırlıklı
Hazırlıklı konuşmalar
konuşmalar"" ise bir topluluğa hitâben yapılan sunum ve bilgilendirme
konuşmalarıdır. Konuşmanın konusu, zamanı, mekânı önceden belirlenir. Hatta bazı
konuşmalarda konuşma süresi dahi esnâsında da hitâp edilecek kitlenin özelliklerine göre
sunumu ve konuşmayı düzenl
düzenlemek
emek ve bu hususta dikkatli davranmalı. Kaygı ve heyecan
düzeyinin sunumun sağlığına zarar vermeyecek düzeyde tutubilmek elzemdir.
Hazırlıklı konuşmalar genellikle bir gruba herhangi bir konuda bilgi vermek, bir
kitleyi istenen yönde harekete geçirmek, he
herhangi
rhangi bir konuda tartışmak amacıyla yapılabilir.
Bu konuşmaları bahsedilen amaçlara göre tasnif etmek mümkündür.

SÖZLÜ ANLATIM

HAZIRLIKLI HAZIRLIKSIZ
KONUŞMA KONUŞMA

BİLİMSEL TARTIŞMA YÖNLENDİRME VE

KONUŞMALAR TÜRLERİ BİLGİLENDİRME
KONUŞMALARI
KONFERANS MÜNAZARA
NUTUK

PANEL AÇIK OTURUM

DEMEÇ

SEMPOZYUM FORUM
MÜLÂKAT

SEMİNER

KOLLEGYUM
 2. NUTUK (SÖYLEV)
Bir dinleyici grubuna, bir düşünceyi, bir
duyguyu aşılamak, önemli açıklamalarda
bulunmak için yapılan coşkulu konuşmalardır.
Amaç; dinleyicileri heyecanlandırarak,
duygulandırarak, coşturarak düşünceyi
aşılamaktır.
Hz. Muhammed'in "Veda Hutbesi",
Mustafa Kemal Atatürk'ün "Nutuk"u bu türün
bilinen örneklerindendir.

VEDA HUTBESİ
Hamd, Allahü Teâlâya mahsustur. Ona hamd eder, Ondan bağışlanmak diler ve Ona
tevbe ederiz. Nefslerimizin şerlerinden ve amellerimizin günahlarından Allahü
teâlâya sığınırız. Allahü teâlânın doğru yola ilettiğini saptıracak, saptırdığını da doğru
yola iletecek yoktur. Şehadet ederim ki, Allahü teâlâdan başka ilah yoktur. O, birdir.
Onun eşi, ortağı yoktur. Ve yine şehadet ederim ki, Muhammed [aleyhisselam] Onun
kulu ve resulüdür.
Ey Allah’ın kulları! Size, Allahü teâlâdan korkmanızı ve Ona itaat etmenizi vasiyet
ederim.
Ey insanlar!Sözümü iyi dinleyin! Bilmiyorum, belki bu seneden sonra sizinle burada
ebedi olarak bir daha buluşamıyacağım. Bu günleriniz nasıl mukaddes bir gün ise, bu
aylarınız nasıl mukaddes bir ay ise, bu şehriniz [Mekke] nasıl mübarek bir şehir ise,
canlarınız, mallarınız, namuslarınız da böyle mukaddestir. Her türlü tecavüzden
korunmuştur.
Ashabım! Yarın Rabbinize kavuşacaksınız ve bu günkü her hâl ve hareketinizden
muhakkak sorulacaksınız. Sakın benden sonra eski dalâletlere dönüp de birbirinizin
boynunu vurmayın! Bu vasiyetimi burada bulunanlar, bulunmayanlara bildirsin!
Olabilir ki, bildirilen kimse, burada bulunup işitenden daha iyi anlayarak muhafaza
etmiş olur.
Ashabım!Kimin yanında bir emanet varsa onu sahibine versin! Faizin her çeşidi
kaldırılmıştır, ayağımın altındadır. Lakin borcunuzun aslını vermeniz gerekir. Ne
zulmedin, ne de zulme uğrayın. Allahü teâlânın emriyle, faizcilik artık yasaktır.
Cahiliyetten kalma bu çirkin âdetin her türlüsü, ayağımın altındadır. İlk kaldırdığım
faiz de Abdülmuttalib’in oğlu Abbas’ın faizidir.
Ashabım! Cahiliyet devrinde güdülen kan davaları da tamamen kaldırılmıştır.
Kaldırdığım ilk kan davası Abdülmuttalib’in torunu İyas bin Rebîa’nın kan davasıdır.
Ey insanlar! Harp edebilmek için haram ayların yerlerini değiştirmek, küfürde çok
ileri gitmektir. Bu, kâfirlerin kendisiyle dalâlete düşürüldükleri bir şeydir. Bir sene,
helal olarak kabul ettikleri bir ayı, öbür sene haram olarak ilan ederler. Cenab-ı
Hakkın helal ve haram kıldıklarının sayısına uydurmak için bunu yaparlar. Onlar,
Allahü teâlânın haram kıldığını helal, helal kıldığını da haram ederler. Elbette
zaman, Allahü teâlânın yarattığı gündeki şekil ve nizamına dönmüştür.
Ey insanlar!Bugün şeytan, sizin şu topraklarınızda yeniden tesir ve hakimiyetini
kurma gücünü ebediyen kaybetmiştir. Fakat siz; bu kaldırdığım şeyler dışında, küçük
gördüğünüz işlerde ona uyarsanız, bu onu memnun edecektir. Dininizi korumak için
bunlardan da sakının!
Ey insanlar!Kadınların haklarını gözetmenizi ve bu hususta Allahü teâlâdan
korkmanızı vasiyet ederim. Siz, kadınları, Allahü teâlânın emaneti olarak aldınız;
onların namuslarını ve iffetlerini Allahü teâlâ adına söz vererek helal edindiniz. Sizin
kadınlar üzerinde hakkınız; onların da sizin üzerinizde hakları vardır. Sizin kadınlar
üzerindeki hakkınız; onların, yatağınızı hiç kimseye çiğnetmemeleri, hoşlanmadığınız
kimseleri izniniz olmadıkça

evlerinize almamalarıdır. Eğer gelmesine müsaade etmediğiniz bir kimseyi evinize

alırlarsa, Allah, size onları bundan sakındırmanıza izin vermiştir.
Kadınların da sizin üzerinizdeki hakları vardır. Meşru bir şekilde, meşru örf ve
âdete göre her türlü yiyecek ve giyeceklerini temin etmeniz gerekir.
Size öyle bir şey bırakıyorum ki, ona sımsıkı sarıldıkça yanlış yola sapmazsınız. O
da, Allah'ın Kitabı ve Resulünün Sünneti'dir.
Ey müminler!Sözümü iyi dinleyin ve iyi muhafaza edin! Müslüman, Müslümanın
kardeşidir ve böylece bütün Müslümanlar kardeştir. Din kardeşinize ait herhangi bir
hakka tecavüz, başkasına helal değildir. Meğer ki gönül hoşluğu ile kendisi vermiş
olsun.
Ashabım! Nefsinize (kendinize) de zulmetmeyiniz. Kendinizin de üzerinizde
hakkı vardır.
Ey insanlar!Allahü teâlâ her hak sahibine hakkını vermiştir.
Ey insanlar!Rabbiniz birdir. Babanız da birdir; hepiniz Âdem’in çocuklarısınız. Âdem
ise topraktandır. Allah katında en kıymetliniz, takvası çok olan Müslümandır. Arabın
Arap olmayana bir üstünlüğü yoktur. Üstünlük ancak takva iledir.
Fakat siyah bir köle başınıza âmir olarak tayin edilse, sizi Allah'ın kitabı ile idare
ederse, onu dinleyin ve itaat edin.
Suçlu kendi suçundan başkası ile suçlanamaz. Baba, oğlunun suçu üzerine, oğlu
da babasının suçu üzerine suçlanamaz.
Ey insanlar! Dikkat ediniz! Şu dört şeyi kesinlikle yapmamalısınız:
1- Allah'a hiçbir şeyi ortak koşmayın.
2- Allah'ın haram kıldığı canı, haksız yere öldürmeyin.
3- Zina etmeyin.
4- Hırsızlık yapmayın.
Lâ ilahe illallah Muhammedün resulullah deyinceye, [yani Müslüman oluncaya]
kadar insanlarla cihad etmek üzere emrolundum. Onlar bunu söyledikleri zaman
kanlarını ve mallarını korumuş olurlar. Hesapları ise Allahü teâlâya aittir.
Ey insanlar!Yarın beni sizden soracaklar, ne diyeceksiniz?
Eshab-ı kiram; “Allahü teâlânın dinini tebliğ ettin. Vazifeni yerine getirdin. Bize
vasiyet ve nasihatte bulundun, diye şehadet ederiz” dediler.
Bunun üzerine Resul-ıEkrem sallallahü aleyhi ve sellem efendimiz, mübarek
şehadet parmağını kaldırarak cemaat üzerine çevirip indirdiler ve; “Şâhid ol yâ Rab!
Şâhid ol yâ Rab! Şâhid ol yâ Rab!” dediler.

3. DEMEÇ
 Kamuoyunu ilgilendiren önemli konularda, o konuda yetkili bir kişi tarafından yayın
organlarına yapılan açıklamaya "demeç", bu
eyleme de "demeç vermek" denir.
Önceden hazırlanmış yazılı bir metin,
konuşmacı tarafından sözlü olarak sunulur.
Konuşmacının, demecin sonunda yöneltilen
soruları kabul edip etmemesi, yöneltilen
soruların hangisini yanıtlayacağı ve bu soru-
cevap işinin ne kadar süreceği kendi
tasarrufundadır.

4. MÜLÂKAT (GÖRÜŞME)
Kendi alanında uzman kişileri tanıtmak ve/ya toplumun ilgisini çeken bir konuyu
aydınlatmak için uzmanlarla yapılan
görüşmelerdir. Sözlü anlatım türü olabildiği
gibi bu görüşmenin yazıya aktarılmasıyla da
yazılı anlatım örneği de olabilir.
Mülâkat genellikle şu plana göre
hazırlanır:
a. Görüşülecek kişiyle görüşme yer ve
zamanı belirlenir.
b. Görüşülecek konuların tespiti, konularla
ilgili soruların hazırlanması ve
sıralandırılmasıyla ilgili titiz danranılmalı.
c. Mülâkat yapan kişi, görüşülecek kişiye kendisini tanıtır. Görüşülecek konularla ilgili
özet bilgi verilir.
d. Mülâkat esnasında konu dışına çıkılmamasına özen gösterilmeli. Dil açık ve sade
olmalıdır.
Mülâkat (Görüşme), bir işe alınacak kişiler arasından seçim yapmak amacıyla da
yapılabilir. İş görüşmeleri esnasında şu hususlara da dikkat etmek gerekir:
a. Mülâkat için yer ve zaman bildirilmişse randevu alıp, randevuya zamanında iştirak
edilmeli.
b. İlk izlenimin önemli olduğunu unutmayarak temiz ve estetik bir kıyafetle görüşmeye
katılmalı.
c. Görüşme esnasında komisyonu selamlamalı, kendinizi tanıtmalı ve soruları
cevaplamaya hazır olduğunuzu belirtmelisiniz.
d. Soruları dikkatle dinlemeli ve sadece sorulanları cevaplamalı, sözü gereksiz yere
uzatmamalısınız.Konuşma esnasında diksiyon kurallarına ve konuşma âdâbına riayet
etmeye özen göstermelisiniz.
e. Görüşme bittikten sonra teşekkür etmeli ve iyi dileklerde bulunarak görüşme
mekânından ayrılmalısınız.
5. KONFERANS
 Bilim adamlarının, sanatkârların, düşünürlerin ehrhangi bir konu hakkında bilgi
verme, aydınlatma, öğretici olma
amacıyla hazırlayıp yaptıkları
konuşmalara "konferans" denir.
Konferans plânı şöyle
düzenlenebilir:
-Hitap cümlesi, konunun
sunuluşu, konferansın amacı, konunun
açılması ve anlatılması, sonuç, sorular
ve cevaplar.
*Konferans veren kimsenin,
derin ve geniş bilgi sahibi, orijinal ve
sağlam bir görüş sahibi olması beklenir.
*Konferans, heyecanlı
konuşmalar yapmak ve dinleyicileri
galeyana getirmek yerine, onların merak ve araştırma, öğrenme arzusuna seslenir.
*Konferansı nutuktan ayırt edemeyen konuşmacılar, genellikle gülünç bir etki
bırakabilirler.
*Konferans veren kişi, hitabet yeteneğinden çok, bilgisini ve düşüncelerini ortaya
koymalıdır.
*Konferans verilmeden önce, bir başkası konferansçıyı bütün özellikleriyle
dinleyicilere tanıtmalıdır.
*Konferans verilirken konuşmacı, yazdıklarını kâğıttan okumamalıdır. Sanki
söyleşi yapıyormuş gibi konuşmalıdır.
*Konuşmacı, gözlerini dinleyicilerin üzerine çevirmeli, böylece onların kendisini
ilgiyle izlemelerini sağlamalıdır.
*Konferansta dil, anlatılan konuya, dinleyicilere göre değişir.
*Önemli olan, konuşmacının anlaşılır olması, konuyu belirgin yönleriyle vermesi,
uzun ve karmaşık cümlelerden kaçınmasıdır.
*Konuyu fazla dağıtmak, dinleyicinin konuşmayı takip edememesine neden olur.
*Konuşmacı; dinleyicileri sıkıcı ve bıktırıcı söz ve tavırlardan uzak durmalıdır.
*Konferansın süresi, dinleyenleri bıktırmayacak biçimde kısa; ama dinleyenlerin
etkilenmesini sağlayacak bir yetkinlik ve özlülükle kullanmalıdır.
*Konferans sonunda dinleyiciler soru sorabilir.
*Bu durumda konuşmacı, sorulara hazırlıklı olmalı, sorulan herhangi bir tartışmaya
kapı aralamayacak şekilde cevaplamalıdır. Ancak sorulara ayrılan süre çok uzun olmamalıdır.
6. SEMİNER
 Herhangi bir konuyla ilgili yapılan araştırma sonuçları hakkında bilgi vermek ve
bilgiler üzerinde tartışma amacıyla
birkaç yetkilinin yönetimi altında
düzenlenen toplantılara "seminer"
denir.
Üniversitelerde bir öğretim
üyesinin denetimi altında genellikle
yüksek lisans ve doktora
öğrencilerinin yaptıkları
araştırmalarla ilgili rapor hazırlama,
tartışma biçiminde yönetilen grup
çalışmaları da seminerdir.

7. PANEL
Bir konunun, karara varmaktan çok, çeşitli yönlerden aydınlatılması için, küçük bir
topluluk önünde, bir sohbet havası içinde tartışılmasına “panel” denir.Panele politika dilince
"yuvarlak masa konferansı" da
denilmektedir.Panelde konuşmacı
sayısı iki ise buna "diyalog"
denir.Panel terimi, toplantının
konuşmacılar, dinleyiciler olarak iki
“bölüm”den oluştuğunu anlatır.
Toplum sorunlarının konuşulması
için en sık uygulanan toplantı türü
paneldir. Radyo ve televizyonda da
çeşitli sorunlar hakkında düzenlenen
toplantılar, “panel” şeklinde
yapılmaktadır.
*Panelde bir yarışma havası
yoktur.
*Paneli bir başkan yönetir.
*Tartışmacı üyelerin sayısı en az 3, en fazla 6 olabilir.
*Bunların her biri ayrı bir meslek kolundan seçilmelidir. Böylece konunun belli bir
çerçeve içinde sıkışıp kalması önlenmiş olur. Konu değişik yönlerden işlenir.
*Panel başkanı ortada olmak üzere, üyeler bir masa etrafında otururlar.
*Panelden önce başkan ve üyeler toplanarak tartışma kurallarını belirlerler.
*Panel başkanı, önce tartışmacı üyeleri dinleyenlere tanıtır.
*Ele alınan konunun ana hatlarını ortaya koyar.
 *Panel sonunda forum yapılıp yapılmayacağını açıklar.
*Panel resmiyetten uzak samimî bir sohbet havası içinde sürdürülür.
*Başkan, konuşmaların sırasını ve süresini düzenler. Açıklanması gereken konularla ilgili
sorular sorar.
*Konuşmalar akıcı, canlı, herkesin anlayacağı bir dille yapılır.
*Konuşmalarda eleştiri vardır fakat suçlama yoktur. Hiçbir zaman kırıcı, yerici ve
kendini övücü davranışlar içine girilmez.
*Panelin sonunda, dinleyiciler, panel üyelerine soru sorma imkânına sahiptirler.
*Panel sonunda tartışma, dinleyicilere de geçerse tartışma forum halini alır.
*Panel başkanının görevleri:
-Konuyu belirtmek, konuşmacılara sırayla söz hakkı vermek, panelin sonunda konuyu
derleyip toparlamak, şartlar uygunsa dinleyenlere söz hakkı vermek, konuşmacılara rahat
bir ortam hazırlamak.

8. FORUM
Bir başkan yönetiminde, toplumu ilgilendiren bir konuda, farklı gruplardan oluşan
dinleyicilerin söz sırası alarak konuşma kuralları içerisinde yaptıkları tarışmalara "forum"
denir.
Forum, panelin devamında yapılacaksa forumun süresi başkan tarafından
sınırlandırılabilir.
Forum, toplu tartışmaların başlı
başına bir çeşidi sayılmamakla birlikte,
dinleyicilerin konu üzerinde daha aktif
ve farklı bakış açılarıyla düşünmelerini
sağlar.
Esasen forumdan amaç belli
kararlara varmak değil, konuyu değişik
anlayışlarla, farklı boyutlarıyla ortaya
koymaktır.
9. SEMPOZYUM (BİLGİ
ŞÖLENİ)
 Bilim, sanat, fikir ağırlıklı konularda ihtisas sahibi kişilerin bir konuyu değişik
yönlerden ele alarak yaptıkları ciddi ve
ilmî konuşmalardır.
Konusunu daha önceden kendisi
belirleyen ve ciddi bir hazırlık yapan
konuşmacı sunumuyla konuya bilimsel
bir yenilik getirmelidir. Bir başkanın
idaresinde gerçekleşen oturumlarda
konuşmacılara 10-20 dakikalık bir zaman
verilir. Her oturumda 3-6 konuşmacı
bulunur. Oturumlar farklı salonlarda
yapıldığı gibi aynı salonda da yapılabilir
ve birkaç gün sürebilir.
Sempozyumlardan amaç, konuyu
tartışmak değil, uzmanları tarafından
olumlu ve olumsuz yönleriyle değerlendirilen konuya bir çözüm üretmektir.Konuşmaların
sonunda oturum başkanı, konuyu özetler ve çıkan sonucu dinleyicilere aktarır.

10. MÜNAZARA
Önceden belirlenen bir konunun karşıt gruplarca farklı yönlerinin ele alınıp tartışıldığı
oturumlardır. Jüri ve dinleyiciler önünde yapılan münazaralar; tartışmalarda yarışma kaygısı
olmadığı hâlde, birer fikir ve söz yarışmasıdır.
İki grubun yarıştığı münazaralarda amaç yenmek veya yenilmek değil, doğruyu
bulmaya ççalışmaktır. Konuşmacılar, karşısındakileri rencide etmeden onların düşüncelerini
çürüterek kendi düşüncelerinin doğruluğunu ispatlamaya çalışırlar. Münazarada güzel ve
etkili konuşan, düşüncelerini iyi savunan kazanır.
Bir başkan yönetiminde, jüri önünde yapılan münazarada gruplardaki konuşmacı
sayısı bir ve dört arasında değişebilir. Her grup kendi sözcüsünü (veya başkanını) önceden
belirler. Münazaranın uyuglanış şekilleri arasında küçük farklılıklar olmakla birlikte grup
sözcüleri sırasıyla gruptaki arkadaşlarını tanıtırlar ve konuyu hangi yönlerden ele alacaklarını
belirtirler. Daha sonra grup üyleri konuşmalarını yaparlar. Son olarak sözcüler savunmalarını
yaparak münazarayı bitirirler. Jüri, konuşmacıların hazırlıklarını, savunmalarını ve
konuşmadaki başarılarını göz önünde bulundurarak bir değerlendirme yapar ve galip tarafı
ilan eder.

Örnek Münazara Konuları:

1. Çok gezen mi çok bilir, çok okuyan mı?
2. İlk insanlar mı daha mutludur, günümüz insanı mı?
3. Savaşta bilgi mi üstündür, kılıç mı ?
4. Toplumun ilerlemesinde kadın mı, erkek mi daha önemlidir?
5. Başarıda çalışmak mı, şans mı önemlidir?
6. Yoğurt beyaz mıdır, siyah mıdır?
7. Kalkınmada köyden mi, kentten mi başlamalı?
8. İklim; insanın kişiliğini değiştirir mi, değiştirmez mi?
9. Turizmin gelişmesinde para mı önemli, eğitim mi?
10. Uygarlığın gelişmesinde sanat mı, bilim mi önemlidir?
11. Ormanların korunmasında yasalar mı, çevre bilinci mi etkili olur?
12. Çocuk eğitiminde aile mi, okul mu etkilidir?
13. Başarıya ulaşmak için zekâ mı, çalışmak mı önemlidir?
14. Para; her kapıyı açar mı, açmaz mı?
15. Çocuk eğitiminde anne mi, baba mı daha önemlidir?
16. Ülkenin kalkınmasında tarım mı, sanayi mi önde tutulmalıdır?
17. Ailede kadın çalışmalı mı, çalışmamalı mı?
18. İnsan mı doğaya, doğa mı insana hâkimdir?
19. İnsana suç işleten kendisi midir, toplum mu?
20. Ülkeyi kalkındıracak olan para mıdır, eğitim midir?
21. Ülkenin hızlı kalkınmasını sağlayan kamu sektörü müdür, özel sektör mü?
22. Çocuk eğitiminde çevre mi, aile mi etkilidir?
23. Atomun bulunması insanlık için yararlı mı, zararlı mı olmuştur?
24. Bir toplumun gelişmesinde sinema mı, tiyatro mu etkilidir?
 11. AÇIK OTURUM
Geniş halk kitlelerini ilgilendiren bir konunun , uzmanlarınca bir başkan yönetiminde
dinleyici grubu önünde tartışıldığı konuşmalara "açık oturum" denir. Açık oturumlar, büyük
bir salonda dinleyiciler önünde yapılabildiği gibi stüdyoya davet edilen dinleyiciler önünde
veya dinleyici grubu olmadan da radyoda ya da televizyonda yapılabilir.
Açık oturumu bir başkan yönetir. Başkan; konuyu, konuşmacıları tanıtır. Oturum
kurallarını aktarır ve sırayla konuşmacılara söz hakkı verir. Konuşmacılar diğer konuşmacılar
sözlerini dikkatle dinler, notlar alır, söz sırası kendisine geldiğinde görüş ve düşüncelerini
söyler. Diğerkonuşmacıların katılmadığı görüşlerini nezaketle ve sebepleriyle belirtir. Başkan
tartışma boyunca tarafsız olmak, konuşmacılara verilen süreyi dengeli bir şekilde ayarlamak,
tartışma kurallarının dışına çıkılmasını engellemekle sorumludur. Tartışma süresi, konuya
göre ayarlanabilir.
 DEĞERLENDİRME SORULARI
1. Aşağıdaki tanımlardan hangisi “Panel” in
tanımıdır?
A) Dinleyicilerin de söz aldığı herhangi bir
konu için yapılan seri konuşmalara denir.
B) Bir konunun farklı yönlerinin
konuşmalarla anlatıldığı toplantı türüdür.
C) Amacı bir konuda karar vermek değil,
konuyu çeşitli yönleri ile ele almak olan, 3-6
konuşmacının katıldığı samimi bir havada
gelişen toplantı türüdür.
D) Bir başkan yönetiminde, geniş bir alanda
yapılan toplantıdır.
E) Topluluk karşısında ciddi bir üslûp ile
dinleyicileri bilgilendirmek üzere yapılan
toplantıdır.
Cevap: C
2. Sözlü anlatım türlerinden biri olan tartışma,
belli bir plana göre sürdürülür. Aşağıdaki
maddelerden hangisi bu planda yer almaz?
A) Konu dışına çıkılmaz.
B) Yıkıcı eleştiriden kaçınılır.
C) Kişilik üzerinde durulur.
D) Tartışmada abartıya yer verilmez.
E) Fikirler örneklerle desteklenir.
Cevap: C
3. Aşağıdakilerden hangisi sözlü anlatım
türlerinden biri değildir?
A) Röportaj
B) Münazara
C) Mülakat
D) Sempozyum
E) Söylev (nutuk)
Cevap: A
4. Sözlü anlatım türlerinden olan "konferans"
türüyle ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden
hangisi yanlıştır?
A) Bilim, sanat gibi konularda uzman kişilerin,
düşünürlerin, sanatçıların bir dinleyici
topluluğu karşısında yaptığı hazırlıklı ve planlı
seri konuşma türüdür.
B) Konferansta en temel özellikler kesinlik ve
inandırıcılıktır.
C) Konferanslar daha çok akademik yerlerde
verilir. Konferanslarda bilimsellik ön
plandadır.
D) Konferanslarda konu, ilgi çekici ve izleyici
kitlesinin seviyesine uygun olmalıdır.
E) Konferansta dil, daha çok şiirsel (sanatsal)
işlevde kullanılır.
Cevap: B
5. I. Açık oturumlarda süre işlenen
konuya göre farklılık arz edebilir.
II. Tartışma kurallarının dışına
çıkılmasını önlemek başkanın görevidir.
III. Açık oturumda planı katılımcılar
belirler.
IV. Açık oturumun sonunda başkan
konuşmacıların görüş ayrılıklarındaki
birleştirici noktalarından hareketle
oturumdaki sonucu özetler.
V. Açık oturumlar, çoğunlukla bir
forumla sonlanır.
Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde
sözlü anlatım türlerinden olan "açık oturum"
ile ilgili yanlış bir bilgi verilmiştir?
A) I
B) II
C) III
D) IV
E) V
 Cevap: C
6. "Sempozyum (bilgi şöleni)" ile ilgili verilen
aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Sempozyumun bitiminde bildiri ve alınan
kararlar kamuoyuna duyurulur ve bu kararlar
basılarak dağıtılır.
B) Sempozyumda en az 2 en fazla 7 konuşmacı
vardır.
C) Sanatsal, bilimsel, düşünsel değer taşıyan
konuların farklı kişiler tarafından konuyla
ilgilenen küçük bir dinleyici topluluğu önünde
sunum yapmalarına denir.
D) Başkan, konuşmacılara belirli bir süre verir.
Bu süre genellikle beş dakikadan az, yirmi
dakikadan çok olmaz.
E) Sempozyum sonunda ortaya atılan
görüşlerin başkan tarafından kısa bir özeti
yapılır.
Cevap: B
7. "Söylev" türü ile ilgili verilen aşağıdaki
bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Söylev (nutuk) türünde cümleler, ünlem
cümleleri şeklindedir.
B) Söylevde sık sık özlü sözlere, özdeyişlere
yer verilir.
C) Söylevde dil, göndergesel işlevde kullanılır.
D) Söylevde izleyici kitlesini coşturmak ve
belli bir amaca yöneltmek amaçlanır.
E) Söylev, tek kişi tarafından icra edilen söz ve
sesle birleşen bir yazınsal türdür.
Cevap: C
8. Forum, tartışmaya dayanan bir anlatım
türüdür. (I) Forumda kamuoyunu ilgilendiren
bir konu kalabalık bir izleyici kitlesi önünde
konuşulur. (II) Forum, dinleyicilerin farklı
bakış açılarıyla düşünmelerini sağlar. (III)
Forum daha çok açık oturumun devamında
yapılır. (IV) Başkan tartışmanın sonunda
ortaya çıkan görüş ve düşünceleri özetler. (V)
Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde
sözlü anlatım türlerinden olan "forum" ile ilgili
yanlış bir bilgi verilmiştir?
A) I
B) II
C) III
D) IV
E) V
Cevap: D
9. "Münazara" ile ilgili verilen aşağıdaki
bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Münazara, bir konunun iki karşıt yönü
üzerinde tarafların tartışmasıdır.
B) İki grup, bir başkan ve jüriden oluşur.
C) Konuşmacı gruplar 5 ya da 6 kişiden oluşur.
D) Amaç, savunulan tezi kanıtlamak, karşı
tarafın tezini çürütmektir.
E) Münazarada bir tez ve antitez vardır. Bir
grup bir tezin doğruluğunu; diğeri de onun
yanlışlığını ispat etmeye çalışır.
Cevap: C
10. Aşağıdakilerden hangisi "mülakat" türünün
yöntem ve türlerinden biri değildir?
A) Birebir Görüşmeler
B) Panel Görüşmeler
C) Forum Görüşmeler
D) Telefon Görüşmeleri
E) Sıralı Görüşmeler
Cevap: B
11. Aşağıdakilerin hangisi bir söylev konusu D) Turizmin gelişmesinde para mı önemli,
niteliği taşımaz? eğitim mi?
A) Gençlere ülkenin bağımsızlık E) Yeni sınav sisteminin olumlu yanları
mücadelesinin anlatıldığı konuşma. nelerdir?
B) Bir topluluğu, çevreye ve verilen bir zarara Cevap: E
karşı birlik olmaya çağıran konuşma.
C) Bir şehir halkı önünde yapılan ve onların
14. Bir topluluğu, bir amaca yöneltmek için
geçmişte düşman işgaline karşı direnişlerini
söylenen, coşkun ve etkili sözlerden oluşan
öven, onu hatırlatan konuşma.
konuşmaya verilen addır. Özellikle askerlik,
D) Bir okul müdürünün öğrencilerine okullar din, politika, sanat, bilim ve hukuk konularında
arası yarışma öncesinde onları yüreklendirme gelişmiştir. Atatürk'ün Nutuk adlı eseri bu
adına yaptığı konuşma. türün en önemli örneğidir.
E) Bir topluluğa yeni bir ürünün nitelikli Bu parçada tanıtılan tür aşağıdakilerin
yönlerini anlatan konuşma. hangisidir?
Cevap: E A) Söyleşi
B) Sohbet
12. Herhangi bir konu üzerinde zıt C) Söylev
düşüncelerin karşılıklı olarak savunulmasına
D) Günlük
……. denir. İki grup tarafından karşıt
düşünceler tartışılır, burada önemli olan E) Eleştiri
düşüncenin doğruluğu değil, savunmanın iyi
yapılmasıdır. Çünkü doğruluğuna inanılmayan, Cevap: C
taraftarı az olan bir düşünce bile, iyi
savunulduğu zaman çok kişi tarafından takdir
edilebilir. Bu parçada tanıtılan sözlü anlatım 15. “Amacı nutukta olduğu gibi dinleyicileri
türü aşağıdakilerden hangisidir? coşkulandırmak değil, o topluluğa bir konu
hakkında bilgi vermek, bilgilendirmektir.
A) Söylev Dolayısıyla dinleyicisi belirli bir kültür
B) Mülakat seviyesine ulaşmış kişilerden oluşur.”

C) Sempozyum Özellikleri belirtilen sözlü anlatım türü

aşağıdakilerden hangisidir?
D) Münazara
A) Telekonferans
E) Konferans
B) Açık oturum
Cevap: D
C) Forum
D) Münazara
13. Aşağıdakilerden hangisi bir münazara
konusu olamaz? E) Konferans

A) Başarıda çalışmak mı, şans mı önemlidir? Cevap: E

B) Kalkınmada köyden mi, kentten mi

başlamalı? 16. Açık oturumun sonunda dinleyicilerden
C) İklim; insanın kişiliğini değiştirir mi, soru alındığı takdirde konuşma hangi türe
değiştirmez mi? dönüşür?
A) Forum 19. Aşağıdaki sözlü anlatım türlerinden
hangisinde konuşma sürecini yöneten bir kişi
B) Münazara
bulunmaz?
C) Konferans
A) Kongre
C) Seminer
B) Açık oturum
E) Telekonferans
C) Münazara
Cevap: A
D) Konferans
E) Sempozyum
17. Bir başkan yönetiminde yapılır.
Cevap: D
Konuşmacıların tanıtılır, daha sonra
konuşmacılara sırasıyla söz verilir. Başkan
genellikle yapılan konuşmaları oturumun
20. Münazaralarda konuşmacıların aşağıdaki
sonunda toparlar ve özetler. Temel ilkesi
özelliklerinden hangisi ölçülmez?
değişik görüşlerin eşit oranda temsil
edilmesidir. A) Konuyu açma
Paragrafta açıklanan sözlü anlatım türü B) Samimiyet
aşağıdakilerden hangisidir?
C) Konuyu genişletme
A) Seminer
D) Örneklendirme
B) Münazara
E) Konuyu toparlama
C) Tartışma
Cevap: B
C) Konferans
E) Açık oturum
21. Aşağıdaki sözlü anlatım türlerinden
Cevap: E hangisinde hakem bulunur?
A) Açık oturum
18. Konuyu tartışmanın değil, konunun ilgili B) Münazara
kişiler tarafından olumlu veya olumsuz
yönlerinin ortaya konulmasının asıl amaç C) Forum
olduğu, bir başkan tarafından yönetilen, uzman D) Panel
kişilerce yapılan seri konuşmalara ne denir?
E) Konferans
A) Açık oturum
Cevap: B
B) Kongre
C) Sempozyum
22. Aşağıdakilerden hangisi konferans
D) Forum planında bulunmaz?
E) Nutuk A) Hitap cümlesi
Cevap: A B) Konunun sunuluşu
C) Puanlama
D) Sorular ve cevaplar
E) Konunun açılması ve anlatılması E) Forum
Cevap: C Cevap: D

23. I. Topluluk karşısında yapılır. 26. Dinleyicilerin konu ile ilgili bilgi ve
tecrübelerini ileri sürmelerine fırsat ve imkân
II. Süreci yöneten bir başkan vardır.
vermek. Dinleyicileri aktif duruma getirerek
III. Dinleyiciler görüşlerini konu üzerinde canlı ve hareketli şekilde
açıklayabilir. durmalarını sağlamak

Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri açık Yukarıda amaçları açıklanan, aynı zamanda

oturumun özellikleri arasında yer alır? Eski Romalılar zamanında halkın sorunlarını
konuşmak üzere toplandıkları alana da adını
A) Yalnız I veren sözlü anlatım türüne ne denir?
B) Yalnız II A) Arena
C) Yalnız III B) Toplantı
D) I ve II C) Kongre
E) I ve III D) Forum
Cevap: D E) Konferans
24. Alanında otorite kabul edilen kişiler Cevap: D
tarafından bir bilim dalındaki gelişmelerin,
belli birikimi olan ilgili kişilere aktarıldığı
toplantılara ne ad verilir?
26. Toplumu yakından ilgilendiren herhangi
A) Kongre bir konu hakkında, dinleyiciler karşısında
farklı uzman kişilerin konu ya da olayla ilgili
B) Seminer yaptığı seri konuşmalara ne ad verilir?
C) Panel A) Açık oturum
D) Münazara B) Kongre
E) Forum C) Sempozyum
Cevap: B D) Forum
E) Nutuk
25. “Özellikle televizyonlarda yapılan tartışma Cevap: C
programlarına uzakta olmalarına rağmen
teknoloji yardımıyla uzmanların katıldıkları
görülür.”
27. Farklı ülkelerden devlet ve kuruluş
Yukarıda bir özelliğinden bahsedilen sözlü temsilcileriyle yöneticilerin katılmasıyla ya da
anlatım türü hangisidir? siyasi parti ve derneklerin belli gündemler için
bir araya gelmesiyle yapılan toplantılara ne ad
A) Münazara verilir?
B) Söyleşi A) Kongre
C) Konferans B) Açık oturum
D) Telekonferans
C) Münazara C) Panel
D) Telekonferans D) Açık Oturum
E) Sempozyum E) Konferans
Cevap: A Cevap: A

28. Aşağıdaki konuşma türlerinin hangisinde

konuşmacı ve dinleyicilerin bir arada
bulunmasına gerek yoktur?
A) Panel
B) Telekonferans
C) Konferans
D) Açık oturum
E) Sempozyum
Cevap: B

29. I. Panel
II.Telekonferans
III.Forum
IV.Sempozyum
Yukarıdaki sözlü anlatım türlerinin hangisinde
ya da hangilerinde yönetici olarak bir başkan
bulunur?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) I ve II
D) I, II ve III
E) I, III ve IV
Cevap: E

30. Aşağıdaki sözlü anlatım türlerinden

hangisinde sunulan bildiriler kitap hâlinde
yayımlanabilir?
A) Kongre
B) Telekonferans
KAYNAKÇA
1. Mehmet Sarı (2011). Türk Dili Ders Kitabı. Okutman Yayıncılık. Ankara.
2. Yakup Karasoy, OrhanYavuz vd. (2009). Üniversiteler İçin Uygulamalı Türk Dili ve
Kompozisyon Bilgileri. Soflonline. Konya.
3. https://www.sonersadikoglu.com/
4. https://www.edebiyatogretmeni.org/
5. https://www.unirehberi.com/
6. https://www.edebiyatokulu.org/