Adam Mickiewicz

Do przyjaciół Moskali

Temat: hołd dla rosyjskich dekabrystów

Podmiot liryczny: wspomina o swoich rosyjskich przyjaciołach i o niesprawiedliwości, jaka ich spotkała. Mówi też o carskim
despotyzmie panującym w Rosji i o ludziach, którzy są mu ulegli. Wyraża swój sąd o Rosji i Rosjanach. Jest to epitafium
poświęcone pamięci przyjaciół – dekabrystów

Adresaci: przyjaciele podmiotu lirycznego, odsiadujący wyroki w ciężkich rosyjskich więzieniach, Kondrad Rylejew (został
powieszony), Aleksander Bestużew (został zesłany do syberyjskiej kopalni)

Kontest biograficzny: wiersz ma charakter biograficzny, ponieważ odnajdujemy w nim fragmenty życiorysu Adama Mickiewicza.
Mickiewicz został zesłany do centralnych guberni Rosji w 1824 roku za działalność w tajnych, patriotycznych związkach
młodzieżowych. W Petersburgu zaprzyjaźnił się z przyszłymi dekabrystami K.F. Rylejewem i A.A. Bestużewem.

Kontekst historyczny: wiersz pokazuje realia życia za panowania cara Aleksandra 1 po powstaniu listopadowym. Liczne
prześladowania każdego przejawu polskości, konformizm niektórych z rodaków, moda francuska wypierająca narodową. To
wszystko prowadziło do osłabienia pozycji ojczyzny w sercach rodaków. Temu obrazowi przeciwstawił on ludzi, których serca
rozpalone były gorącą miłością do Polski. Car prześladował także poetów rosyjskich i dekabrystów

Nawiązania literackie: tekst można więc usytuować obok innych ważnych dzieł Mickiewicza, takich jak „Konrad Wallenrod” i „Do
matki Polki”, w których mamy do czynienia z analogiczną problematyką

„Do przyjaciół Moskali” jest utworem ukazującym poglądy Mickiewicza o Rosji i narodzie Rosyjskim. Zarówno w nim jak i w
innych utworach dokonuje on rozdzielenia Rosjan na ludzi podległych carowi jak i na tych, którzy umieją mu się przeciwstawić,
chociaż przez to spotykają ich represje. Dlatego boi się, że car może zawładnąć nawet nimi. Rosjanie nie są jeszcze
ukształtowanym w pełni narodem, dlatego łatwo nimi manipulować. Wg Mickiewicza słowo „car” jest synonimem słowa
„szatan” ponieważ w carze dostrzega on tylko zło. Rządzi Rosją w sposób despotyczny i zagraża całemu narodowi, jak i również,
poprzez tworzenie podległego mu państwa, także całemu światu. Taki pogląd o Rosji i władzy cara podzielali również inny pisarze
romantyczni tacy jak Juliusz Słowacki czy Zygmunt Krasiński. „Do przyjaciół Moskali” jest poświęcone pamięci przyjaciół
Mickiewicza i całemu narodowi Rosyjskiemu.

Cechy dramatu romantycznego na przykładzie dziadów:

 dramat romantyczny zrywa z zasadą jedności czasu, miejsca i akcji – dramat ma wiele epizodycznych wątków, akcja III
części dziadów rozgrywa się na terenie Polski, Litwy, Ukrainy i Rosji, III część odbywa się na przestrzeni jednego roku (a
czas nie mógł przekroczyć 24h)
 kompozycja otwarta – dynamizm, zmienność świata przedstawionego, brak jednoznacznego zakończenia dramatu
 fragmentaryczność akcji – rozluźnienie następstwa przyczynowo- skutkowego, kolejna scena nie łączy się bezpośrednio
z następną
 świat realistyczny przeplata się ze światem fantastycznym, komizm z tragizmem
 sceny wizyjne
 sceny zbiorowe, w których bohaterem jest wiejska gromada
 występuje bohater romantyczny – indywidualista, skłócony ze światem, nieszczęśliwie zakochany)

Wartości uniwersalne dziadów:

- ukazana jest walka dobra ze złem
- tłumaczy sens cierpienia
- ilustruje siłę ludzkiego umysłu
- pokazuje postawy patriotyczne
Juliusz Słowacki
Kordian

Skonstruowane przez Słowackiego imię miało sugerować bohatera kierującego się uczuciem, zbuntowanego, odważnego,
ale jednocześnie przepełnionego tęsknotą, duchowo niezrównoważonego.

Akcja utworu rozgrywa się początkowo w noc sylwestrową 1799 roku (Przygotowanie), ale już na przykład akt II sytuowany
jest w roku 1828. Miejscem akcji jest między innymi Londyn (James Park), Dover, willa włoska, Rzym, Mont Blanc oraz
Warszawa

Kordian składa się trzech aktów, poprzedzonych Przygotowaniem i Prologiem.

Akt I przygotowanie
Składa się z trzech scen. Opowiada on historię młodego, piętnastoletniego, Kordiana i jego nieszczęśliwego uczucia wobec
pięknej Laury. Tytułowy bohater bardzo przypomina na tym etapie swojego życia Wertera znanego z dzieła Goethego.
Podobnie też jak on postanawia on popełnić samobójstwo.

Akt II – rok 1828 wedrowiec

Zatytułowany Rok 1828. Wędrowiec, składa się z pięciu scen. Akcja każdej z nich toczy się w innym miejscu w Europie (scena
I – Londyn, scena II – Dover, scena III – Włochy, scena IV – Watykan, scena V – Mont Blanc), co jest świadectwem wędrówki
głównego bohatera.

Akt III – spisek koronacyjny

Zatytułowany Spisek konspiracyjny, składa się dziesięciu scen i jest najdłuższy. Jego akcja rozgrywa się wokół planowanego
zamachu na życie cara w Warszawie. Pod koniec wydarzenia przenoszą się do domu wariatów, dokąd trafia Kordian, oraz na
Plac Marsowy, gdzie stanął on naprzeciw plutonu egzekucyjnego.

Watki:
- milosc – nieodwzajemnione uczucie do Laury konczy się proba samobojcza, romans z Wioletta
- podroz – kordian wyrusza w swoją wielką podróż, symbolizującą duchową przemianę
- Walka - Jeden z głównych motywów dramatu. Wątkiem spajającym wszystkie epizody jest dojrzewanie głównego bohatera
do podjęcia walki o wolność ojczyzny. Spiskowcy zebrani w lochach zastanawiają się nad najskuteczniejszym sposobem walki
z carem. Ten toczy cichy spór z księciem Konstantym o utrzymanie władzy. Z kolei krwawe walki ludów są „igraszką” w
rękach diabłów przygotowujących dzieje przyszłego wieku. Wewnętrzną walkę toczy wreszcie sam Kordian, borykający się
pomiędzy rozpaczą, poszukiwaniem życiowego celu i pragnieniem poświęcenia.
- Szatan w „Kordianie” to postać wpływająca bezpośrednio na bieg historii. Pojawia się w scenie „Przygotowania” w
towarzystwie pomniejszych czartów i wiedźm. Diabły mają w ręku władzę nad losami ludów świata. Zależnie od swej
zachcianki mogą je pogrążyć lub zmusić do określonych działań. Ponadto szatani sami wprowadzają na „arenę świata”
postacie, którymi będą w przyszłości kierować. Tak powstają m.in. przyszli przywódcy powstania listopadowego. Co prawda,
pod koniec sceny wkraczają archaniołowie, ale z perspektywy całości dramatu to diabły odciskają silniejszy ślad w duszach
bohaterów (Kordian, car, książę Konstanty).

bohaterowie
kordian
grzegorz – sługa i opiekun kordiana
laura – kobieta marzen kordiana

Kordian qydany bezimieniec w Paryzu w 1834 nosil tytul Czesc pierwsza trylogii. Spisek koronacyjny. Miał obrazowac
zmaganie się narodu z zaborcą

Przygotowanie to prezentacja kolejnych postaci historycznych, ich charakterystyka politycna, postacie fantastyczne
nawiązują do teatru szekspira
czas – noc z 31gru1799 na 1 sty1800, miejsce: chata twardowskiego w karpatach
postacie
fantanstyczne – czarownica, diabeł, szatan
historyczne – sa tworzone

Józef Chłopicki – dyktator powstania listopadowego, brak wiedzy strategicznej, odwagi w podejmowaniu decyzji
Adam Jerzy Czartorycki – książe dyplomata mąż stanu, postawa asekuracka, brak kompetencji w ocenie sytuacji polakow
Jan Skrzynecki – przywódca powstania – nieporadny dowódca, podejmował nierozsadne decyzje, marnuje szance
powstania
Julian Ursyn Niemcewicz – poeta, zwolennik stronnictwa konserwatywnego, poseł sejmu, staromodny, kult przyszlości,
polityka umiarkowana
Joachin Lelewel – wybitny polski historyk, ideolog, działacz polityczny, członek rządu tymczasowego, bierność, rezygacja z
aktywnych działan
Jan Krykowiecki – ostatni przywodca powstania listopadowego, dowodzil wojskami powstancztmi, zdrajca