Professional Documents
Culture Documents
motyw miłości rodzicielskiej - po zniknięciu córki matka nie przestaje jej poszukiwać. Nic nie jest dla niej tak
ważne jak dobro i bezpieczeństwo dziecka. Kiedy okazuje się, że Persefona (Kora) została porwana przez
Hadesa, robi wszystko, by ją odzyskać. Jej radość z odzyskania córki jest tak wielka, że cała ziemia cieszy się
wraz z nią, rodząc piękne kwiaty i rośliny pożyteczne dla ludzi i zwierząt.
Dedal pochodzący z Aten pracował na dworze króla Minosa na Krecie. Był autorem wielu wynalazków i
pięknych dzieł. Kiedy zapragnął powrócić do ojczyzny, Minos nie chciał się z nim rozstać i zabronił mu opuszczać
Kretę. Dedal wymyślił więc, że do ucieczki wykorzysta powietrze. Dla siebie i swojego syna Ikara sporządził
skrzydła z wosku i ptasich piór. Zanim wyruszyli przestrzegł Ikara, by leciał pośrodku między morzem a słońcem.
W przeciwnym razie albo słońce roztopi spajający pióra wosk albo skrzydła nasiąkną wodą i Ikar runie w dół.
Kiedy obaj wylecieli z Krety przez pewien czas wszystko było dobrze. Jednak w końcu Ikar oczarowany
wspaniałością wynalazku zapomniał o ostrzeżeniach ojca i wzbił się ku Słońcu. Wtedy stało się to, co
przepowiedział Dedal: wosk roztopił się, a Ikar rozbił się na jednej z morskich wysp. Od jego imienia wyspa
została nazwana Ikarią, a morze oblewające jej brzegi – Ikaryjskim. Dedal pochował syna i samotny wyruszył w
dalszą drogę.
Motyw marzyciela
Mit ilustruje odwieczne marzenie człowieka o wzbiciu się w powietrze, które spełniło się dopiero w XX wieku,
wraz z rozwojem lotnictwa. Ikar jest marzycielem, a dla spełnienia swoich pragnień ryzykuje własne życie i nie
słucha rad ojca, co kończy się dla niego śmiercią.
Zachodzi między głównymi bohaterami mitu, Dedalem i Ikarem. Dedal jest człowiekiem dojrzałym, a tym
samym rozsądnym, podczas gdy Ikar jest młody, porywczy i lekkomyślny. Nie słucha rad doświadczonego ojca,
ponieważ chce spełnić swoje marzenie.
Motyw zniewolenia
Dotyczy Dedala, genialnego artysty, który przybywa na Kretę, gdzie zostaje nadwornym architektem króla
Minosa. Zostaje jednak ukarany zakazem opuszczenia wyspy, co po wsze czasy skazuje go na pracę dla jednego
władcy. Dedal jest artystą, a więc wolnym duchem, dlatego wyspa zaczyna być dla niego więzieniem. Decyduje
się na ucieczkę przy pomocy swego wynalazku – skrzydeł z ptasich piór zlepionych woskiem.
Sofokles – Król Edyp
Motyw władzy
Edyp jest władcą poważanym przez swych poddanych. Zaskarbił sobie ich szacunek uwalniając miasto od
Sfinksa (odgadł zagadkę potwora, a ten rzucił się w przepaść). Mieszkańcy Teb ogarniętych zarazą z ufnością
zwracają się do swego obrońcy by jeszcze raz ocalił ich życie. Kapłan w imieniu ludu przypomina królowi jego
dawne zasługi: „Nuże więc, mężom ty przoduj, skrzep miasto / Nuże, rozważnie działaj, bo ta ziemia / Zbawcą
cię mienia za dawną gotowość.” Niestety, mieszkańcy Teb nie wiedzą, że przyczyną ich cierpień jest właśnie
Edyp. Bohater dramatu jako władca nie jest pozbawiony wad. Scena kłótni z Kreonem wyraźnie obnaża strach
Edypa przed spiskiem i obaleniem jego rządów. Kreon jest rozsądny i opanowany, Edyp uniesiony gniewem i
podejrzliwy. Pomimo tego, bohater stara się zachować odpowiedzialnie i z konsekwencją szuka prawdy. Jak
przystało na króla, dotrzymuje danego wcześniej słowa i przyjmuje na siebie surową karę, jaką wyznaczył
zabójcy Lajosa. Gdyby nie wyrok bogów, prawdopodobnie rządziłby Tebami szczęśliwie i sprawiedliwie.
Motyw przeznaczenia
Fatum to „zły los”, przeznaczenie doprowadzające bohatera do tragedii. Z pewnością można uznać, że fatum
ściga nie tylko Edypa, ale cały ród Labdakidów. Motywacją okrutnych działań rodziców bohatera jest strach
przed wyrocznią bogów. Ta sama motywacja towarzyszy Edypowi opuszczającemu Korynt (nie chciał zhańbić
rodziców). Strach i determinacja, by uniknąć tragedii popycha bohaterów do działań, które obracają się
przeciwko nim samym. Wyrok bogów jest niezwykle okrutny. Edyp nie tylko pogrąża swoją rodzinę, ale i wydaje
sam na siebie wyrok. Poznawszy prawdę, nie chce uwierzyć w to, czego dokonał, ale na tym polega tragizm i
ironia fatum. „Spełniłem ja czyny / Że żaden stryczek nie zmógłby tej winy.” – wyznaje zrozpaczony wygnaniec
poddając się woli bogów.
Motyw przepowiedni
Tyrezjasz to ciekawa postać. Według mitologii (jedna z wersji dziejów jasnowidza) mędrzec traci wzrok po tym,
jak podgląda nagą Atenę podczas kąpieli. Surową karę łagodzi Zeus obdarzając ślepca umiejętnością
spoglądania w przyszłość. W dramacie postać wróżbity pojawia się tylko w jednej scenie po to, by przekazać
królowi tragiczną prawdę. Jasnowidzenie jest dla starca darem i przekleństwem. „(…) prawda jest siłą mej
duszy” – wyznaje Tyrezjasz, broniąc się przed oskarżeniami króla. Jasnowidz wie, że w niektórych przypadkach
lepiej być nieświadomym i nie znać przyszłości. Sugeruje Edypowi, by zrezygnował ze swych poszukiwań.
Zmuszony do odpowiedzi, objawia królowi tajemnice losu. Umiejętności starca będą przedmiotem późniejszego
sporu Edypa i Kreona.