Ang Buhangin at ang Tao

Ni Demeterio N. Espino

May pagkakatulad ang buhangin at ang tao.

Alamin natin kung ano ang pagkakatulad
nito. Sinasang-ayunan mo ba ang
paghahambing na ito?

Sa unang malas, katawa-tawa kundi man

kataka-takang paghambingin ang buhangin
at ang tao.

Hindi maaaring magawa o matangka ang

paghambingin ang iyon, masasabi natin. At
maidaragdag pa, ang buhangin ay walang
iwing buhay gaya ng tao. Ang buhangin ay
walang isip; ang tao ay mayroon.

At kaugnay nito’y pataka nating

maitatanong: makalilikha baga ng explorer
at sputnik ang buhangin?

Saka susundan ng ganito: Ang buhangin

ba’y maaaring maging lapastangan sa
kanilang magulang, tulad ng ilang sibol na
kabataan ngayon?

Pagkunwa’y wawakasan nang paganito: Ang

buhangin ba’y iniluluwal ng isang ina gaya
ng pagluwal sa isang sanggol?
Marami pa tayong maidaragdag na mga
patibay na pader na haharang sa anumang
pagtatangkang paghambingin ang buhangin
at ang tao.
Walang butas na maaaring daanan sa
pagtatangkang yaon. Marahil ay wala ngang
butas, ngunit sa unang malas lamang.

Sapagkat kung pakasusuriin ang tinutungkol

sa daigdig na ito ng buhangin at ng tao ay
hahanga tayo sa isang kongklusyon o
katuusang ang mga iyon ay may
pagkakatulad sa mga ginagampanang papel.
Halos araw-araw, tayo’y nakakakita ng mga
gusaling mababa at mataas – mga gusaling
konkreto. Ngunit hindi natin gaanong
pansin ang mga ito. Ano ang sukat
mapansin sa mga iyon, maitatanong natin?

Wala, maliban kung sinaisip natin ang

katanungang: Paano nabuo ang gusaling
iyon?

At sa isip natin ay magkakaanyo ang

larawan ng isang gusaling minsang
naparoonan natin. Pawang nasasangkapan
iyon ng semento: sahig, tabiki, kisame.
Ngunit ano-ano ang bumubuo sa
sementong iyan?

Saka lamang natin magugunita: Buhangin.

Maliwanag na ngayon ang naging bahagi ng

buhangin – ng mumunting buhangin – sa
pagtatayo ng mga gusali, ng nagtatayugang
gusali. At hindi lamang mga gusali. Maiisip
din natin ang nangatayong mga moog,
bantayog, palasyo. Naging bahagi rin ang
buhangin sa pagtatayo ng mga iyon.

At ganyan, humigit-kumulang ang tao sa

kanyang pagtatayo o pagbubuo ng isang
bansa.
Sapat nang magunita natin ang mga Rizal,
Bonifacio, Quezon, Roxas at iba pa; upang
magkaanyo sa ating isip – tulad ng
pagkakaanyo ng mga gusali sa ating isip sa
pagkagunita natin sa buhangin – ang
pagkakatindig ng isang Republika sa dakong
ito ng daigdig – ang Pilipinas.

Ang mga nilikhang ito ay mahahalagang

butil “buhanging” naging makabuluhang
sangkap sa pagtatayo ng isang bansa.

Nakagawa na tayo ng paghahambing, nang

walang pag-aalinlangan. At may ilang
paghahambing pang magagawa.
Kung minsan, may buhanging tikis na hindi
napapasangkap sa sementong ginagamit sa
pagtatayo ng gusali; gaya rin ng di-iilang
nilikha, sa pagtatayo ng isang bansa.

Ang buhanging iyo’y nasa ilang hindi abot-

tanaw ng nangangailangan; tulad din ng
mga nilikhang nagkakasya na lamang sa
pagiging walang halaga.

Ang buhanging pumupuwing sa atin at

nagdudulot sa atin ng pagkainis at
pagkapoot ay maitutulad sa mga taong
hindi na nakatutulong sa mga mamamayan
ay nakukuha pang magsamantala sa mga
ito. Ang mga yao’y ang ilang pinunong-
bayang nagsasamantala sa kanilang
katungkulan; mga Pilipinong may isipang-
alipin tungkol sa sariling kalinangan, sa
sariling wika, sa pagka-Pilipino. Sila’y
matatawag na buhanging “puwing” ng
sambayanan sa lumang kalakaran n gating
lipunan.

Marahil, sa ilang mahahalagang katibayang

sinasabi ay matatanggap natin ang
buhangin (walang buhay at isip at ina) at
ang tao (may buhay at isip at ina) ay
maaaring paghambingin, bagaman at sa ilan
lamang kabagayan.
Ngayon ay maitatanong natin sa sarili:

Ako kaya’y “buhanging” napasangkap o

napapasangkap na sa pagbuo ng aking
bayan, o ako’y isang “puwing”?