Professional Documents
Culture Documents
Παραγωγή, επιμέλεια έκδοσης: Εκδόσεις ΙΔΙΟΜΟΡΦή, 23100 Σπάρτη, τηλ. 27310 82203
e-mail: idiomorf@otenet.gr
ISSN: 1105-8285
ISBN: 978-960-85308-7-4
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ
ΓΕΝΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ - ΑΡΧΕΙΑ ΝΟΜΟΥ ΛΑΚΩΝΙΑΣ - 6 -
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
Α΄
Δημοτικό
Σχολείο Σπάρτης
1834-2000
ΣΠΑΡΤΗ 2015
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Η έρευνα στα Γενικά Αρχεία του Κράτους και στο Α΄ δημοτικό σχολείο Σπάρτης πραγμα-
τοποιήθηκε στη διάρκεια των ετών 2006 – 2010, ενώ η προσπάθεια συγκέντρωσης αρ-
χειακού και άλλου πληροφοριακού υλικού συνεχίστηκε μέχρι και το 2015. Κατά τη διάρκεια
της εργασίας αυτής μεγάλη, διαρκής και αποτελεσματική ήταν η βοήθεια πολλών φορέων και
μεμονωμένων προσώπων.
Θερμές ευχαριστίες οφείλονται στους συναδέλφους της Κεντρικής Υπηρεσίας των Γενικών
Αρχείων του Κράτους και ιδιαίτερα στην κ. Αμαλία Παππά για τις διευκολύνσεις που μου παρεί-
χαν κατά τη διάρκεια της έρευνας στην Κεντρική Υπηρεσία των Γενικών Αρχείων του Κράτους.
Πολλά σημαντικά στοιχεία που αφορούν στους δασκάλους του Α΄ δημοτικού σχολείου
Σπάρτης προέρχονται από το ερευνητικό Πρόγραμμα του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Ερευνών,
το οποίο σήμερα υπάγεται στο Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών, του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών,
με θέμα «Οι λειτουργοί της Ανώτατης, της Μέσης και της Δημοτικής Εκπαίδευσης (19ος αι.).
Βιογραφικά και Εργογραφικά στοιχεία». Για την παραχώρηση των μοναδικών αυτών στοιχείων
ιδιαίτερες ευχαριστίες εκφράζονται προς τους κκ. Τριαντάφυλλο Σκλαβενίτη και Δαυίδ Αντωνί-
ου καθώς και στην κ. Κατερίνα Δέδε, ερευνητές του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών.
Για την άμεση ανταπόκρισή του στην αναζήτηση στατιστικών στοιχείων ευχαριστίες εκ-
φράζονται στον Προϊστάμενο της Στατιστικής Υπηρεσίας Ν. Λακωνίας κ. Παναγιώτη Σούπο.
Θερμές ευχαριστίες οφείλονται:
– στην κ. Αννίτα Γιατράκου-Λούβη, για την υπόδειξη του ποιήματος της αδελφής της, κ.
Αλίκης Γιατράκου-Fossi, και για τις φωτογραφίες από το Α΄ δημοτικό σχολείο Σπάρτης της
περιόδου 1963-1964, που μας παραχώρησε.
– στην κ. Γιάννα Στριλάκου-Γιαξόγλου, για την ευγενική παραχώρηση υλικού και φωτογρα-
φιών από το Αρχείο της μητέρας της, της δασκάλας Δήμητρας Αποστολάκου, καθώς και για τη
φωτογραφία του σχολικού έτους 1985-1986.
– στο Φωτογραφικό Οίκο Γεωργιάδη-Σπάρτη για την παραχώρηση της φωτογραφίας του
σχολικού έτους 1938-1939.
– στην κ. Ντίνα Τσέκερη, για το ιδιαίτερο ενδιαφέρον της και την παραχώρηση φωτογρα-
φιών της δεκαετίας του ’40-’50.
– στην κ. Γιώτα Τριήρη, για την ένθερμη προσφορά των φωτογραφιών της δεκαετίας του ’70.
– στον κ. Παναγιώτη Κοτσώνη, για την παραχώρηση φωτογραφίας σχολ. έτους 1993-1994.
– στο συνταξιούχο δάσκαλο του Α΄ δημοτικού σχολείου Σπάρτης, κ. Παναγιώτη Βλαχάκο
για την παραχώρηση φωτογραφιών της δεκαετίας του ’90.
– στον κ. Διονύση Κυριακόπουλο, για το σχέδιο σχολικού κώδωνα που κοσμεί την έκδοση.
Δεν ξεχνούμε βέβαια την αμέριστη συμπαράσταση και βοήθεια στα πρώτα στάδια της
έρευνας, που μας παρείχε ο τότε Διευθυντής του Α΄ δημοτικού σχολείου Σπάρτης, κ. Ιωάννης
Μακρυγιάννης. Τον ευχαριστούμε για τη βοήθειά του και τη θετική διάθεση με την οποία περι-
έβαλε την προσπάθεια αυτή.
Θερμές ευχαριστίες οφείλονται στην Εφορεία των Γενικών Αρχείων του Κράτους, που ενέ-
κρινε την έκδοση αυτής της μελέτης, η οποία προέκυψε από επεξεργασία αρχειακού υλικού
των Γενικών Αρχείων του Κράτους και του Α΄ δημοτικού σχολείου Σπάρτης.
Ευχαριστίες εκφράζονται και στη Διευθύντρια των Γενικών Αρχείων του Κράτους, Δρα Μα-
ριέττα Μινώτου, για την αμέριστη και διαχρονική υποστήριξή της στο έργο της υπηρεσίας μας
καθώς και για τον Πρόλογο που μας χάρισε.
Χωρίς τη συμπαράσταση όμως και την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Παιδείας,
Έρευνας και Θρησκευμάτων η προσπάθεια δεν θα είχε ολοκληρωθεί. Θερμές λοιπόν ευχαρι-
στίες εκφράζονται και προς τη Διεύθυνση Βιβλιοθηκών, Αρχείων και Εκπαιδευτικής Ραδιοτη-
λεόρασης, και ιδιαιτέρως προς τον Διευθυντή κ. Βασίλειο Σκοπελίτη, στην Προϊσταμένη του
Τμήματος Κρατικών Αρχείων και Αρχειακής Πολιτικής κ. Νικολέττα Κουρκούτα και στην καθη-
μερινή σύντροφό μας επί όλων των θεμάτων συνάδελφο κ. Αντιόπη Στρατάκη.
Τέλος, οφείλω πολλές διαχρονικές ευχαριστίες στους υπαλλήλους των Γενικών Αρχείων του
Κράτους – Αρχείων Ν. Λακωνίας και συναδέλφους μου, κκ. Ηλέκτρα Πρώιμου, Μαρία Στελλά-
κου και Μιχάλη Σόβολο για την πάσης φύσεως υποστήριξή τους, χωρίς την οποία τίποτε δεν θα
ήταν δυνατόν να ολοκληρωθεί.
Οι εκδόσεις Ιδιομορφή ολοκλήρωσαν ακόμη μία φορά την έκδοση αυτής της εργασίας κατά
τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Ευχαριστίες λοιπόν στην υπομονετική Σοφία Αντωνάκου και τον
καλλιτέχνη Γιώργο Κώτσου για την καλαίσθητη ολοκλήρωση της εργασίας αυτής.
Η παρούσα έκδοση αποτελεί έκφραση ευγνωμοσύνης προς Δασκάλους αλλά και Μαθητές
που ανέδειξαν και αναδεικνύουν τα Δημοτικά Σχολεία σε ζωντανά, ενεργά και δραστήρια κύτ-
ταρα Παιδείας και Πολιτισμού.
Δρ Πέπη Γαβαλά
Προϊσταμένη ΓΑΚ - Ν. Λακωνίας
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
Σταθερές βάσεις όμως για την εκπαιδευτική ανασυγκρότηση τέθηκαν κατά τη διάρ-
κεια της διακυβέρνησης της Ελληνικής Πολιτείας (1828-1831) από τον Ιωάννη Καποδί-
στρια, ο οποίος έδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα στην παιδεία την οποία θεωρούσε πρωταρ-
χικό στόχο για την ανασυγκρότηση του έθνους. Το Κεντρικόν Σχολείον που ιδρύεται το
Νοέμβριο του 1829 στην Αίγινα, το Ορφανοτροφείο και τα Αλληλοδιδακτικά Σχολεία
αποτέλεσαν βασικούς καρπούς της εκπαιδευτικής πολιτικής που εφήρμοσε.
Μετά τη διακυβέρνηση του Ι. Καποδίστρια, η Αντιβασιλεία του Όθωνα, με την πο-
λύτιμη συνεργασία διακεκριμένων για τη μόρφωσή τους Ελλήνων, οργανώνει το εκπαι-
δευτικό σύστημα με σειρά νομοθετικών διαταγμάτων τα έτη 1834, 1836, 1837.
Μέσα σε αυτές τις ιστορικές συνθήκες συστάθηκε το Α΄ Δημοτικό Σχολείο της Σπάρ-
της, σε μια εποχή που δεν λειτουργούσε σχολείο στην Αθήνα, ενώ 20-30 σχολεία είχαν
συσταθεί στην υπόλοιπη Ελλάδα.
Η συγγραφέας Δρ Καλλιόπη Γαβαλά ξεκινά τη μελέτη της το έτος 1834, με την ίδρυ-
ση του Α΄ Δημοτικού Σχολείου Σπάρτης, που αρχικά λειτούργησε στο Μυστρά μέχρι
την περάτωση των έργων ανίδρυσης της πόλης της Σπάρτης, η οποία ολοκληρώθηκε
το έτος 1839.
Παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον το γεγονός ότι από το αρχειακό υλικό που επιλέ-
γει να αναδείξει η συγγραφέας, χαρτώο και φωτογραφικό, που απόκειται στην Κεντρική
Υπηρεσία των Γ.Α.Κ. στην Αθήνα και στα Γ.Α.Κ. – Αρχεία Νομού Λακωνίας, αλλά και από
τα στοιχεία που αντλεί από τον Τύπο και τη σχετική βιβλιογραφία παρουσιάζεται μέσα
από τη συγκεκριμένη σχολική μονάδα η εξέλιξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας στις
εκάστοτε πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες.
Συγκεκριμένα, η παρούσα έκδοση αποτελεί πλούσια δεξαμενή άντλησης στοιχείων
για τη δομή και την εξέλιξη του εκπαιδευτικού συστήματος, για τους διδάσκοντες και
τους διδασκομένους, την οικονομική και κοινωνική κατάσταση της περιοχής, τις κτηρι-
ακές υποδομές που διέθετε η ελληνική πολιτεία για την εκπαίδευση.
Με εύληπτο τρόπο και κριτική εμβάθυνση η συγγραφέας, με την επιστημονική ευ-
συνειδησία που τη διακρίνει, παραθέτει τα εξακολουθητικά προβλήματα στέγασης,
διδακτικού προσωπικού, έλλειψης στοιχειώδους σχολικού εξοπλισμού, μισθοδοσίας
των εκάστοτε δασκάλων. Κατατοπιστικά επίσης στοιχεία παρέχονται σχετικά με τη
λειτουργία του Σχολείου Κορασίδων, με τα διδασκόμενα μαθήματα, με τις μαθητικές
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
Δρ Μαριέττα Μινώτου
Διευθύντρια της Κεντρικής Υπηρεσίας των Γ.Α.Κ.
ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ
Εικ. 1. Αριστερά: ΦΕΚ
11/3.3.1834. Νόμος περί
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ δημοτικών σχολείων.
Κάτω: Το παλαιό
μισθωμένο κτίριο του
δημοτικού σχολείου
Σπάρτης.
ΙΔΡΥΣΗ-ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ-ΟΡΓΑΝΩΣΗ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
11
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
σχολείου κατά την Καστανιάν της Λακεδαίμονος το οποίον είναι μάλλον ιδιαίτερον οικογε-
νειών τινών μάλλον ή της κοινότητος και ετέρου ομοίου κατά τα Βρέσθενα μόλις είναι ακόμη
πέντε-εξ …παιδαγωγικά καθ’ όλον τον Νομόν… Αλληλοδιδακτικά σχολεία ευρίσκοντο επί
Κυβερνήτου μόνον κατά το Γύθειον και κατά την Μπολοβίτζα μισθοδοτούμενα επί ιδιαίτε-
ρας συνεισφοράς των κατοίκων».
Το ίδιο φαίνεται και στον καταστατικό έλεγχο του Νομάρχη στις 14.2.1834.
Άρα μέχρι το 1834 δεν υπήρχε δημοτικό σχολείο στη Σπάρτη. Ακόμα κι όταν το σχο-
λείο ιδρύθηκε, όμως, στεγαζόταν σε κτίριο του Μυστρά, καθώς την περίοδο
αυτή προτεραιότητα δινόταν στη συγκρότηση της πόλης, που ανιδρύθηκε
επίσημα με το Βασιλικό Διάταγμα της 20/10/1834 και δεν είχε τις απαιτού-
μενες κτιριακές υποδομές. Τον Ιούλιο του 1833 είχε ήδη εγκατασταθεί στη
Σπάρτη ο Κων. Γκίκας με την προοπτική να συνεννοηθεί για την πρόσληψή
του ως αλληλοδιδάσκαλος. Τελικά ο Κ. Γκίκας δημιούργησε ένα αλληλοδιδα-
κτικό σχολείο, όπου φοιτούσαν 40 μαθητές με «μέτρια πληρωμή», το οποίο
όμως λειτούργησε μόνο μέχρι τέλους Σεπτεμβρίου οπότε έφυγε λόγω «οικο-
νομικών δυσχερειών».
Ο πρώτος δάσκαλος του νεοϊδρυθέντος δημοτικού σχολείου Σπάρτης, λοι-
πόν, ήταν ο προαναφερόμενος Πάνος Σπ. Κονδάκης, ο οποίος με τα έγγραφά
του περιγράφει το πρόβλημα μισθοδοσίας των δασκάλων της εποχής εκείνης.
Συγκεκριμένα με το υπ’ αριθ. 5511/26.9.1834 έγγραφό του «Προς την επί των
εκκλησιαστικών και της δημοσίας εκπαιδεύσεως Γραμματείαν της επικρατείας εις
Ναύπλιον», αναφέρεται στην πληρωμή του, ενώ ακολουθούν έγγραφα (από
10.10.1834 έως 30.9.1836) που ασχολούνται με το πρόβλημα της εξόφλησης
«καθυστερησάντων μισθών» του (Εικ. 2).
Όσον αφορά στον εξοπλισμό του νέου σχολείου τον Οκτώβριο του 1834
οι δημογέροντες Σπάρτης Κων/νος Φεγγαράς και Ιω. Κορφιωτάκης με έγ-
γραφό τους, αρ. πρωτ. 5806/10.10.1834, προς τη Νομαρχία βεβαιώνουν ότι
12
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
ο δημοδιδάσκαλος έλαβε μόνον ό,τι του έστειλαν. Δεν έλαβε όμως: «25 αβάκια, 150
αβακοκόνδυλα και ένα πίνακα μοναδικόν της αριθμητικής»10, τα οποία
προφανώς χρειαζόταν (Εικ. 3).
Πληροφορίες υπάρχουν και για την περίοδο των καλοκαιρινών
διακοπών (ένας μήνας) των μαθητών, καθώς σώζεται η εντολή υπ’
αριθ. 260/24.7.1836 του Γραμματέα Δ.Γ. Φιλάρετου της Διοίκησης Λα-
κεδαίμονος «Προς τους διδασκάλους» «περί διακοπής μαθημάτων μέχρι
25.8.1836»11.
Ο Πάνος Κονδάκης όμως το Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου μετατέ-
θηκε στον Πόρο, όπως προφανώς ο ίδιος είχε ζητήσει. Πολλές ήταν οι
διαμαρτυρίες που ακολούθησαν τη μετάθεση του συμπαθούς στους
Σπαρτιάτες δασκάλου12.
Τον πρώτο αυτό δάσκαλο αντικατέστησε σύντομα ο δεύτερος, Μι-
χαήλ Σακελλαρίου, ο οποίος στις 15.12.1836 παρέλαβε τα εξής «Βιβλία
αναγκαιούντα στο σχολείο: εν σώμα πίνακες αριθμητικής, κατηχήσεως
σωμ. 30, ιεράς Ιστορίας 30, Προσευχητάριον 20, πίνακες ιχνογραφίας 1,
κατήχησιν του Πλάτωνος 1, πλάκας, αβάκια 50, και τους πίνακας της καλ-
λιγραφίας».
Μετά από ένα χρόνο, τον Νοέμβριο του 1837, ο Μιχαήλ Σακελλα-
ρίου εντέλλεται από τη Διοίκηση Λακεδαίμονος13, κατόπιν αιτήσεώς
του, να μεταβεί στο δημοτικό σχολείο Πάρνωνος και να παραδώσει
το δημοτικό σχολείο Σπάρτης στο διάδοχό του, Δ. Αποστολίδη14, «μι-
σθοδοτούμενο εκ του εκκλησιαστικού ταμείου». Ο Δ. Αποστολίδης δεν
έμελλε να παραμείνει αρκετά στο σχολείο αυτό, σύμφωνα με το υπ’
13
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
αρ. 846/20.3.183815 έγγραφο του Διοικητή Λακεδαίμονος προς την αρμόδια Γραμμα-
τεία, το οποίο αναφέρεται πλέον, μετά από λίγους μήνες, στη μισθοδοσία του επόμενου
δημοδιδασκάλου Σπάρτης, του Ι. Βασιλειάδου. Ο διδάσκαλος αυτός προφανώς ήτο και
παπάς, καθώς στα έγγραφα αναφέρεται και ως Ι. Παπαβασιλειάδης. Η διαγωγή του δα-
σκάλου αυτού όμως προκάλεσε αντιδράσεις στους κατοίκους, οι οποίοι ζητούσαν την
επιστροφή του πρώτου δάσκαλου, του Πάνου Κονδάκη, και τον Ιούλιο του επόμενου
χρόνου διαβιβάσθηκε αναφορά τους16 από την αρμόδια Γραμματεία στη Διοίκηση
Λακεδαίμονος για να διερευνηθεί η κατάσταση. Ο Ι. Βασιλειάδης αναγκάστηκε να
επιστρέψει στο Διδασκαλείο «για να διορθωθεί», σύμφωνα με την τελική γνωμάτευ-
ση της αρμόδιας επιτροπής την 1 Αυγούστου του 1839. Ο ίδιος πάντως θεωρούσε
ότι κατηγορήθηκε από κάποιον ιερέα, ενώ ο Δ/ντής του Δημοτικού σχολείου και Δι-
δασκαλείου Αθηνών Ιωάννης Κοκκώνης εκφραζόταν υπέρ του συγκεκριμένου δα-
σκάλου, στο υπ’ αριθ. 2923/17.9.1839 έγγραφό του17. Ο Ιωάννης Παπαβασιλειάδης,
πάντως, το 1841 υπηρετούσε στην Αρεόπολη, «επειδή οι εν Αρεοπόλει διατηρούντες
δημοτ. σχολείον Αμερικανοί κκ. Χούστον και Γ. Λεϊμπούρν έχουν χρεία δημοδιδασκά-
λου»18.
Στα τέλη του 183919, όταν είχε ολοκληρωθεί η μεταφορά του δημοτικού σχολείου
στη νέα πόλη της Σπάρτης, εμφανίστηκε, με μικρή καθυστέρηση, ο αντικαταστάτης του
Παπα-Βασιλειάδη, ο δημοδιδάσκαλος Πάνος Παντελάκης. Ο Π. Παντελάκης επίσης δια-
μαρτυρόταν από την 8.1.1840 έως και τον Νοέμβριο του ίδιου έτους «περί του καθυστε-
ρουμένου μισθού του εκ του εκκλ. Ταμείου», και ιδιαιτέρως για τη μη πληρωμή του από το
Δήμο Συταίνης, όπου υπηρετούσε πριν. Παράλληλα, εκείνη την περίοδο ο διδάσκαλος
15 Γενικά Αρχεία του Κράτους, ό.π.
16 Υπ’ αριθ. 28092/15.7.1839 αναφορά των κατοίκων προς την επί των εκκλησιαστικών Βασιλική Γραμματεία της
Επικρατείας. Γενικά Αρχεία του Κράτους, ό.π.
17 Γενικά Αρχεία του Κράτους, ό.π.
18 Οι δύο φιλέλληνες ευαγγελικοί ιεραπόστολοι Τζ. Λέυμπορν και Σ. Χιούστον είχαν ιδρύσει στην Αρεόπολη της
Μάνης ήδη από το 1836, τριτάξιο ελληνικό σχολείο μετά από πρόσκληση του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη. Το σχολείο αυτό λει-
τούργησε μέχρι το 1842, όταν έκλεισε βίαια από την Κυβέρνηση με τις υποδείξεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας, που δεν έβλεπε
με καλό μάτι αυτές τις προσπάθειες, σύμφωνα με τον Γ.Α. Περδικάρη, Πρόξενο στην Αμερικανική Πρεσβεία στην Αθήνα. Ο
Περδικάρης επισκέφθηκε την Τσίμοβα (Αρεόπολη) το 1842 και φιλοξενήθηκε σε ένα Μανιάτικο Πύργο από το ζεύγος Λέυ-
μπορν από τη Βιρτζίνια των Η.Π.Α. λίγο πριν φύγουν πολύ λυπημένοι, από τη Μάνη, ενώ ο Χιούστον είχε ήδη φύγει.
19 Γενικά Αρχεία του Κράτους, ό.π.
14
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
15
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
26 Σύμφωνα με το υπ’ αριθ. 341/31.5.1843 έγγραφο του Διοικητή Λακεδαίμονος Α. Οικονομίδη προς τη Β. Γραμμα-
τεία «Περί του αποτελέσματος των εξετάσεων του δημοτικού σχολείου Σπάρτης». Γενικά Αρχεία του Κράτους, ό.π.
27 Σύμφωνα με το υπ’ αριθ. 341/31.5.1843 έγγραφο του Διοικητή Λακεδαίμονος Α. Οικονομίδη προς τη Β. Γραμμα-
τεία «Περί του αποτελέσματος των εξετάσεων του δημοτικού σχολείου Σπάρτης», όπου γνωμάτευε η εξεταστική επιτροπή: Α. Οι-
κονομίδης, πρόεδρος (Διοικητής), Σ. Παρθενόπουλος, ειρηνοδίκης. Εμ. Μελετόπουλος, δήμαρχος (Σπάρτης), Π. Σμυρνάκης,
σχολάρχης φιλολογικής σχολής. Γενικά Αρχεία του Κράτους, ό.π.
28 Γενικά Αρχεία του Κράτους, ό.π.
29 Υπ’ αριθ. 78/26.12.1843 έγγραφο. Γενικά Αρχεία του Κράτους, ό.π.
30 Υπ’ αριθ. 1575/11.4.1844 έγγραφο του Διοικητή Λακεδαίμονος Π. Ράγκου προς Υπουργείο εκκλησιαστικών και
Δημοσίου Εκπαιδεύσεως, στο οποίο ενημερώνει «Περί της αφίξεως του δημοδιδασκάλου Κ. Στεφανίδου», «αναλαβόντος μετά
ζήλου» την Δ/νσιν του ενταύθα δημοτικού σχολείου. Γενικά Αρχεία του Κράτους, ό.π.
31 Σύμφωνα με το υπ’ αριθ. 4793/7.7.1846 έγγραφο. Γενικά Αρχεία του Κράτους, ό.π.
16
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
αργότερα, το Μάιο του 184732, ακόμη και ο διευθυντής του διδασκαλείου Ι. Κοκκώνης
διαμαρτύρεται προς το Υπουργείο για τους καθυστερούμενους μισθούς του δάσκαλου
Κ. Στεφανίδη.
Όπως προκύπτει και από τα ανωτέρω, καθώς τα έγγραφα διαδέχονταν το ένα το
άλλο, ιδιαιτέρως περί της μισθοδοσίας των δασκάλων, οι οποίοι φαίνονται να πληρώ-
νονται και πιο συχνά να μην πληρώνονται από το Υπουργείο, πολλά ήταν τα οικονομικά
προβλήματα που προέκυπταν και από την ίδρυση και τη συντήρηση των σχολείων για
όποιον επωμιζόταν το βάρος τους.
Το 1837, σύμφωνα με την εγκύκλιο 11032/26.3.1837, ο Υπουργός της Παιδείας
έγραφε προς τους Νομάρχες ανάμεσα στα άλλα να προτρέπουν τους δήμους να συμπε-
ριλαμβάνουν στους προϋπολογισμούς τους «την επισκευήν των υπαρχόντων ή και οικο-
δομήν νέων δημοτικών σχολείων»33. Η «Γενική Έκθεσις προς την Α.Μ. τον Βασιλέα περί της
καταστάσεως της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως κατά το λήξαν σχολιακόν έτος 1855-1856 (ΦΕΚ
8/3-4-1857)» αναφέρει «Εις βοήθειαν δημοτικών σχολείων αρρένων μεν εχορηγήθησαν εκ
του δημοσίου δραχ. 97.955, κορασίων δε 4.700. Τας λοιπάς αυτών δαπάνας συμποσουμένας
εις δρ. 287.000 καταβάλλουσιν οι δήμοι, εν οις έκαστα υπάρχουσι». Ο ουσιώδης λόγος της
«κακοδαιμονίας» της δημοτικής εκπαίδευσης φαίνεται πως ήταν η μισθοδοσία των δη-
μοδιδασκάλων από τους δήμους34. Γι’ αυτό και περισσότερα σχολεία ιδρύθηκαν μετά το
1857, όταν το Κράτος ανέλαβε την προκαταβολή των μισθών των δημοδιδασκάλων35.
Ακριβώς λόγω των οικονομικών αυτών προβλημάτων στη Σπάρτη, στις αρχές του
1865, το δημοτικό συμβούλιο36 παρακαλούσε τη Βασιλική Κυβέρνηση να εξακολουθή-
σει τη συνδρομή στο δημοτικό σχολείο, και αν δεν μπορούσε να το κάνει, να καταργή-
σει τη θέση του δεύτερου δημοδιδασκάλου, του ιερέως Ν. Σαραντόπουλου. Η ενιαύσια
μισθοδοσία του δημοδιδασκάλου Σπάρτης ήταν 1.200 δραχμές, του βοηθού του 720
δρχ. και της δημοδιδασκαλίσσης Σπάρτης 960 δραχμές37 (Εικ. 4). Λόγω του οικονομικού
προβλήματος αναγκάστηκαν να περικόψουν το νοίκι που πλήρωναν στους δασκάλους.
32 Σύμφωνα με το υπ’ αριθ. 13035/12.5.1847 έγγραφο. Γενικά Αρχεία του Κράτους, ό.π.
33 Χρ. Λέφα, Ιστορία της Εκπαιδεύσεως, ΟΕΔΒ, εν Αθήναις 1942, σ. 22.
34 Χρ. Λέφα, ό.π., σ. 23.
35 Στεφ. Μ. Φίλου, Το χρονικό ενός θεσμού, Αθήνα 1985, σ. 13.
36 Πρακτικά δημοτικού συμβουλίου, αριθ. αποφ. 268/14.1.1865. Γ.Α.Κ.-Αρχεία Ν. Λακωνίας, ΔΗΜΟΤ. 1.1.1. Εικ. 4. Πρακτικό Δημοτικού Συμβουλίου
37 Πρακτικά δημοτικού συμβουλίου, αριθ. αποφ. 318/28.10.1865. Γ.Α.Κ.-Αρχεία Ν. Λακωνίας, ό.π. Σπάρτης αρ. 318/28.10.1865.
17
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
Η νέα επιχορήγηση περιοριζόταν στις 15 δραχμές το μήνα για τον δημοδιδάσκαλο και
τη δημοδιδασκάλισσα (180 έκαστος το χρόνο) και 5 δραχμές το μήνα για τον υποδιδά-
σκαλο (60 δραχμές το χρόνο)38.
Είκοσι χρόνια, πάντως, αργότερα η απόφαση της Νομαρχίας39 για τον προϋπολογι-
σμό του 1883 αναφέρει περίπου τα ίδια ποσά:
«Αντιμισθία του νομαρχιακού δημοδιδασκάλου Σπάρτης 1188.
Ομοίως του βοηθού του Α΄ δημοτικού Σχολείου 1080.
Ενοίκιον του πρώτου διδακτηρίου των αρρένων Σπάρτης 534».
Το Υπουργείο Παιδείας εκείνη την περίοδο, με το Διάταγμα της 14.8.1882, προσπά-
θησε να αναλάβει τη συντήρηση των «πλήρων δημοτικών σχολείων», «αλλά τα σχολεία
ταύτα μετά μικρόν κατηργήθησαν, αφού εδαπανήθηκαν περί τας 400.000 δρ.»40.
Παρά τις όποιες οικονομικές δυσκολίες της συντήρησης των σχολείων αρρένων και
θηλέων στη Σπάρτη, πάντως, περίπου το 1873-74 δημιουργήθηκε και δεύτερο δημοτι-
κό σχολείο αρρένων. Το 1879 υπήρχε πλέον το Β΄ δημοτικό σχολείο Σπάρτης, ενώ προ-
γραμματιζόταν και η δημιουργία του Γ΄, προκαλώντας αντιδράσεις και μικροαναταραχές
στη μικρή κοινωνία της πόλης, που καθρεφτίζονταν και στον τοπικό Τύπο. Σύμφωνα με
την εφημερίδα Πελοποννησιακός Αστήρ41: «Σφάλλει καθ’ ημάς η συνάδελφος Ηώς πρε-
σβεύουσα, ότι συμφέρει εις την σπουδάζουσαν νεολαίαν η προσθήκη και ετέρας δημοτικής
σχολής εις τας υπάρχουσας ήδη δύω τοιαύτας εν τη νεαρά πόλει μας. Ας αναλογισθή η ειρη-
μένη συνάδελφος οποίους πολύτιμους καρπούς απέφερεν η πρώτη ενταύθα δημοτική σχο-
λή υπό την πατρικήν διεύθυνσιν του διακεκριμένου δημοδιδασκάλου κ. Γ. Τερζάκη, ας εν-
θυμηθή τα πολυειδή σκάνδαλα όσα κατόπιν προυκάλεσεν η σύστασις και δευτέρας σχολής,
ιδίως δε τα ανοίκεια μέσα, δι’ ων δημοδιδάσκαλοι τινές εναγωνίως επειρώντο ν’ αποσπώσιν
εκ της σχολής του κ. Τερζάκη τους μαθητεύοντας παίδας και την εντεύθεν προκύψασαν ατα-
ξίαν εις την διδασκαλίαν και σύγχισιν και είμεθα βέβαιοι ότι θέλει μάλλον συμμερισθή την
γνώμην καθ’ ην είναι προτιμώτερον να καταργηθή νυν η παρ’ ημίν δευτέρα δημοτική σχολή
ή προστεθή και Τρίτη οπότε βεβαίως αντί να βλέπομεν μαθητάς σεβομένους τους δασκά-
18
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
19
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
20
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
εισφορές τους. Πάντως στη Σπάρτη φαίνεται ότι ο Δήμος συμμετείχε ενεργά στα έξοδα
της εκπαίδευσης και ήδη στον Προϋπολογισμό47 του 1893 αναφέρεται «Δημοτική Εκπαί-
δευσις: 1. Εισφορά του δήμου υπέρ του Ταμείου της δημοτ. Εκπαιδεύσε-
ως 15.000 δρχ.» (Εικ. 6).
Το 1895 ορίσθηκε ότι τα έξοδα της δημοτικής Εκπαίδευσης θα
καταβάλλονταν από τους δήμους και θα πληρώνονταν από τα δημό-
σια ταμεία των επαρχείων, από τα εισπραττόμενα δημοτικά έσοδα
επί τη βάσει χρηματικών ενταλμάτων των αρμοδίων δημάρχων. Έτσι
στο πρακτικό του δημοτικού Συμβουλίου της 11/1/1896 εγκρίθη-
καν οι μισθοί των 2 πρωτοβάθμιων δημοδιδασκάλων Σπάρτης που
ανέρχονταν σε 3.600 δραχμές και των δευτεροβαθμίων, 2.880 δρχ.,
όπως και το ενοίκιο διδακτηρίων, που ανερχόταν σε 1.680 δραχμές.
Επίσης στον Προϋπολογισμό του 1899 περιλαμβανόταν και ο μισθός
των διδασκάλων: «Α΄ 2.040 δρχ., Β΄ 1.920 δρχ., Γ΄ 1.800 δρχ. και Δ΄ 1.680
δρχ., υπηρέτου 360 δρχ.», ενώ το ενοίκιο των διδακτηρίων παρέμενε
στις 1.680 δρχ. Περιλαμβάνονταν επίσης οι δαπάνες για τα έπιπλα,
τους πίνακες, τα διδακτικά όργανα, σύνολο 120 δρχ. και για γραφικά
12 δρχ.48 (Εικ. 7). Το Φεβρουάριο του 1900 οι μισθοί παρέμεναν ίδιοι.
Η μηνιαία μισθοδοτική κατάσταση49 ανέφερε για τους δασκάλους Α΄
τάξεως 170, 160 και 150 δραχμές και Β΄ τάξεως 140 δραχμές, ενώ στο
υπ’ αριθ. 148/18.4.1906 Πρακτικό του Δημοτικού Συμβουλίου αναφέ-
ρονταν ως έξοδα του Α΄ δημοτικού Σχολείου αρρένων Σπάρτης οι
λίγο πιο αυξημένοι μισθοί 3 δημοδιδασκάλων (2.160, 1.560, 1.560
δρχ. αντίστοιχα), το ίδιο ενοίκιο διδακτηρίου (1.680 δρχ.) και ο ίδιος
μισθός υπηρέτη, 360 δρχ.
Υπερασπιζόμενη τα συμφέροντα των δασκάλων η εφημερίδα Σπάρτη της 31 Μαΐου Εικ. 7. Προϋπολογισμός Δημοτι-
1908 καταγγέλλει «ότι ο δημοδιδασκαλικός κόσμος διάκειται εν διωγμώ από την επιψήφι- κού Συμβουλίου Σπάρτης, 1899.
σιν του επί Ράλλη ψηφισθέντος Νόμου. Η περισσότερον κοπιάζουσα τάξις των δημοσίων
21
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
υπαλλήλων λαμβάνουσα δε μέχρι του 1905 γλίσχρον εν σχέσει προς τας σημερινάς
ανάγκας μισθόν, είδε και τον γλίσχρον τούτον μισθόν ελαττωθέντα εις το τρίτον, εις
το ήμισυ και εις τα δύο τρίτα…» (Εικ. 8).
Το πρόβλημα της χρηματοδότησης της δημοτικής εκπαίδευσης λύθηκε το
192050 με το νόμο 2125, όταν το Κράτος ανέλαβε εξ ολοκλήρου τις δαπάνες της
στοιχειώδους εκπαίδευσης. Ο νόμος αυτός απετέλεσε σημαντικό σταθμό στην
ιστορία τη εκπαίδευσης διότι εξασφάλισε το οικονομικό μέρος και απέδωσε ιδι-
αίτερα στο προσωπικό την «ψυχικήν ηρεμίαν»51.
Από τη χρονολογία αυτή και ύστερα οι δήμοι προφανώς βοηθάνε οικονο-
μικά, όταν υπάρχει ανάγκη, όπως φαίνεται το 1933, οπότε ψηφίστηκε πίστωση
5.000 δρχ. «υπέρ της σχολικής εφορείας του Α΄ δημοτικού σχολείου Σπάρτης για
την κατασκευή θρανίων»52. Το ίδιο συνέβη και το 1935 όταν εγκρίθηκε δαπάνη
για αγορά θρανίων για το Α΄ και Β΄ δημοτικό σχολείο Σπάρτης53, αλλά και το
1936 όταν εγκρίθηκε πίστωση 7.500 δραχμών στη σχολική εφορεία «υπέρ του
Α΄ δημοτικού σχολείου δι’ αγοράν θρανίων».54 Την επόμενη δύσκολη δεκαετία,
πάλι σημειώνεται το 1943 εισφορά 17.000 δραχμών του Δήμου Σπάρτης υπέρ
της δημοτικής εκπαίδευσης γενικά55.
Όπως και στον προηγούμενο αιώνα, έτσι και στον 20ό, συχνά η εκπαίδευση
απασχολούσε τον τοπικό Τύπο. Ιδιαίτερα αναδεικνύονταν οι γιορτές, οι γυμνα-
στικές επιδείξεις και τα συγχαρητήρια. Για παράδειγμα αναφέρουμε το άρθρο
του Παν. Κιούση, εμπόρου, με τίτλο «Αι γυμναστικαί επιδείξεις του Α΄ Δημοτικού
σχολείου», τις οποίες σχολιάζει ως «λαμπράς»56.
Ανάλογα με τις πληθυσμιακές ανάγκες το δημοτικό σχολείο, αύξανε ή μείω-
νε τις τάξεις του. Με το ΒΔ της 19.8.189657, στο τετρατάξιο μέχρι τότε Α΄ δημοτι-
22
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
κό σχολείο της Σπάρτης προστέθηκε και πέμπτη τάξη58. Το 1922 αναφερόταν ως τριτά-
ξιο59, ενώ λίγο αργότερα ξαναέγινε τετρατάξιο60. Από το 1930, σύμφωνα με το Σύνταγμα
του 1927 και το διάταγμα της 9/12/1929 (ΦΕΚ 441)61, το σχολείο μετονομάστηκε και
λειτούργησε ως «Α΄ μεικτόν» εξατάξιον. Ανάλογα αυξήθηκε και ο αριθμός των δασκά-
λων του. Το 1965 το σχολείο προήχθη σε επταθέσιο, ενώ το 1968 υποβιβάσθηκε σε εξα-
θέσιο. Το 1974 προήχθη ξανά σε επταθέσιο62. Το 1977 προήχθη
σε οκταθέσιο63, το 1983 σε εννεαθέσιο64 και το 1989 σε 12/θέσιο65.
Σήμερα, λειτουργεί ως δωδεκαθέσιο ολοήμερο με Ενιαίο Αναμορ-
φωμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα (ΕΑΕΠ).
Από το 1970 (Εικ. 9) με έγγραφο66 της Επιθεωρήσεως δημοτι-
κής εκπαιδεύσεως Λακεδαίμονος προς τους Δ/ντάς των δημοτι-
κών Σχολείων καθορίστηκαν και τα όρια των σχολείων. Έτσι το Α΄
δημοτικό σχολείο δεχόταν και δέχεται όσους μαθητές κατοικούν
στο «προς δυσμάς περίπου τμήμα της πόλεως ως εξής: Τμήμα της
Όθωνος από Αγίου Νικολάου μέχρι τέρματος. Άγιδος από της οδού
Αγίου Νικολάου. Μενελάου μέχρι Γκορτσολόγου. Γκορτσολόγου προς
πλατείαν ολόκληρον μέχρι Λυκούργου. Το δυτικόν μέρος της οδού
Ακροπόλεως. Από Ακροπόλεως και προς δυσμάς της Διοσκούρων,
ολόκληρον την πλατείαν Δαβάκη, την Θερμοπυλών προς δυσμάς από Δαβάκη και ολόκλη-
Εικ. 9. Απόδειξη αποστολής
ρον την Ξενοφώντος». τράπεζας και καθισμάτων για
σχολική χρήση, 1970.
58 «αναγνωρίζονται ως πλήρη δημοτικά σχολεία αρρένων, προστιθεμένης πέμπτης τάξεως ταις υπαρχούσαις τέσσαρσι
τα εξής… το Α΄ Σπάρτης…», Κώστα Σοφιανού, ό.π., σ. 784.
59 Γ.Α.Κ.- Αρχεία Ν. Λακωνίας, ΕΚΠ.145.3.53.
60 Γ.Α.Κ.- Αρχεία Ν. Λακωνίας, ΕΚΠ.145.3.54.
61 Με το ίδιο διάταγμα το δημοτικό σχολείο θηλέων μετονομάστηκε σε Γ΄ πεντατάξιο μεικτό . Γ.Α.Κ.- Αρχεία Ν.
Λακωνίας, ΕΚΠ.145.3.54.
62 Έγγραφο Φ.311/2/26005/23.4.1974 του ΥΠ.Ε.Π.Θ. Αρχείο Α΄ δημοτικού σχολείου Σπάρτης.
63 Υπ’ αριθ. 870 Π.Δ. /289, ΦΕΚ Α΄ 1-10 77. Αρχείο Α΄ δημοτικού σχολείου Σπάρτης.
64 Σύμφωνα με το ΦΕΚ Α΄104/3.8.83. Αρχείο Α΄ δημοτικού σχολείου Σπάρτης.
65 Έγγραφο Δ/νσης Α/βαθμιας Εκπ/σης 2323/20.11.1989. Αρχείο Α΄ δημοτικού σχολείου Σπάρτης.
66 Έγγραφο Επιθεώρησης δημοτικής εκπαιδεύσεως Λακεδαίμονος της 19.10.1970. Αρχείο Α΄ δημοτικού σχολείου
Σπάρτης.
23
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
Κ ατά την πρώτη περίοδο λειτουργίας του δημοτικού σχολείου Σπάρτης, το πρώτο
δηλαδή μισό του 19ου αιώνα, κατά τα σχολικά έτη 1835-1843, μαζί με τους μαθητές
φοιτούσαν και μαθήτριες, όπως προκύπτει από τις εξαμηνι-
αίες εκθέσεις εξεταστικών επιτροπών του σχολείου67. Αυτό
παρατηρείται σε πολλά δημοτικά σχολεία πανελλαδικά, ήδη
από την εποχή του Καποδίστρια, με αποτέλεσμα να «μπορού-
με να ισχυριστούμε ότι [από τότε] αρχίζει να αναπτύσσεται η γυ-
ναικεία εκπαίδευση στη χώρα μας, αφού από τότε συναντούμε
στα σχολεία των αγοριών και τις πρώτες μαθήτριες, ενώ παράλ-
ληλα λειτουργούν ξεχωριστά σχολεία κοριτσιών, σε ορισμένες
πόλεις»68 (Εικ. 10).
Σύμφωνα, άλλωστε, με το νόμο του 1834 (αρθρ. 58)
δεν απαγορευόταν η συμφοίτηση αγοριών και κοριτσιών,
τα «σχολεία, όμως, των κορασίων, όπου τούτο είναι δυνατόν,
πρέπει να είναι χωριστά από τα των παιδίων, να προΐστανται δε
αυτών διδασκάλισσαι». Έτσι όταν αυτό ήταν δυνατό, από οι-
κονομικής κυρίως απόψεως, ιδρυόταν και δημοτικό σχολείο
για κορίτσια69.
Το «δημοτικό σχολείο των κορασίων» στη Σπάρτη ιδρύθη-
κε με τη βοήθεια της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας70, ήδη από
το σχολικό έτος 1843-184471. Οι ενέργειες είχαν ξεκινήσει ένα
Εικ. 10. Παρθεναγωγείο
67 Γενικά Αρχεία του Κράτους/Αρχείο Γραμματείας/Υπουργείου εκκλησιαστικών και δημοσίου εκπαιδεύσεως/
Σπάρτης, 1913.
Φάκελος Παιδεία 188.1.
Περιοδικό Λακωνικά, 68 Σιδηρούλα Ζιώγου-Καραστεργίου, Η Μέση Εκπαίδευση των Κοριτσιών στην Ελλάδα (1830-1893), Ι.Α.Ε.Ν./Γ.Γ.Ν.Γ./2/,
αρ. φ. 63/1974. Αθήνα 1986, σσ. 46-47.
69 Σιδηρούλα Ζιώγου-Καραστεργίου, ό.π., σ. 48.
70 Η Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία ιδρύθηκε το 1836 και πρωταγωνίστησε στον τομέα της γυναικείας εκπαίδευσης
ολόκληρο το 19ο αιώνα. Ο Ι. Κοκκώνης, Δ/ντής του πρώτου Διδασκαλείου και Γενικός Επιθεωρητής των δημοτικών
σχολείων, ήταν ο εισηγητής για την ίδρυση της Εταιρείας αυτής και ο πρώτος Γραμματέας της. Σιδηρούλα Ζιώγου-
Καραστεργίου, ό.π., σ. 81.
71 Υπ’ αριθ. 1292/9.3.1842 έγγραφο Διοικητή Λακεδαίμονος Ι.Γ. Λάτρη προς την αρμόδια Β. Γραμματεία.. Γενικά
24
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
χρόνο πριν, το Μάρτιο του 184272, όταν ο Διοικητής Λακεδαίμονος Ι. Γ. Λάτρης, απευθύν-
θηκε στην «επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίου Εκπαιδεύσεως Βασιλικήν Γραμματείαν
της Επικρατείας» ζητώντας να ιδρυθεί «σχολείο των κορασίων» στη Σπάρτη μέσω της Φι-
λεκπαιδευτικής Εταιρείας. Πολύ γρήγορα η Φιλεκπαιδευτική εταιρεία, δια του Προέδρου
της Α. Μεταξά73, πληροφόρησε το Διοικητή ότι βρέθηκε μία δασκάλα, η Μαριγώ Κουμπα-
ρούτσου, η οποία όμως έπρεπε αρχικά να προταθεί στην αρμόδια Β. Γραμματεία74.
Τον Απρίλιο του 1842 ο Γραμματέας «της Β. Γραμματείας επί των Εκκλησιαστικών και
της Δημοσίου Εκπαιδεύσεως» διερευνούσε το θέμα και εξέταζε τη δυνατότητα να έρθει η
δασκάλα στη Σπάρτη, παρά το γεγονός ότι είχε συγγενείς στην Ερμούπολη75. Αρχικά όλα
έβαιναν καλώς και ο Πρόεδρος της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας δήλωσε ότι η Εταιρεία θα
πλήρωνε τη μισή μισθοδοσία της δασκάλας76. Δυστυχώς, όμως, τον επόμενο μήνα, σύμ-
φωνα με έγγραφο του Γραμματέα της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας προς τον Διοικητή, η
Μ. Κουμπαρούτσου θεωρήθηκε απαραίτητη στην Αθήνα και η επίλυση του θέματος ανα-
βλήθηκε μέχρι να βρεθεί άλλη διαθέσιμη δασκάλα77. Προφανώς οι προσπάθειες ανεύρε-
σης δασκάλας υπήρξαν άκαρπες τουλάχιστον για ένα χρόνο, αφού μόλις το Μάρτη του
1843 (3.3.1843)78 ο Διοικητής Λακεδαίμονος Α. Οικονομίδης, απευθυνόμενος προς την
«επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίου Εκπαιδεύσεως Βασιλικήν Γραμματείαν της Επικρα-
τείας», πρότεινε την Πολυξένη Δημητρακοπούλου. Ο Γραμματέας της Φιλεκπαιδευτικής
Εταιρείας, όμως, τον πληροφόρησε ότι η Π. Δημητρακοπούλου ήταν ακόμη μαθήτρια στο
σχολείο της Φιλεκπαιδευτικής (9.3.1843). Όταν η Πολυξένη Δημητρακοπούλου απεφοί-
τησε, διορίστηκε στις 22/10/184379 «εις το εν Σπάρτη συστηθησόμενον σχολείον των κορα-
σίων». Σύμφωνα δε με το έγγραφο του διορισμού της «Ο δε μηνιαίος μισθός σας ούτος εκ
Αρχεία του Κράτους/Αρχείο Γραμματείας/Υπουργείου εκκλησιαστικών και δημοσίου εκπαιδεύσεως/Φάκελος Παιδεία/
δημοτικόν σχολείον των κορασίων/ 188.2.
72 Σύμφωνα με το υπ’ αριθ. πρωτ. 1292/9.3.1842 έγγραφο του Διοικητή Λακεδαίμονος. Γενικά Αρχεία του
Κράτους, ό.π.
73 Συγκεκριμένα στις 13.3.1842. Γενικά Αρχεία του Κράτους, ό.π.
74 Γενικά Αρχεία του Κράτους, ό.π.
75 Στις 14.4.1842. Γενικά Αρχεία του Κράτους, ό.π.
76 Στις 22.4.1842. Γενικά Αρχεία του Κράτους, ό.π.
77 Στις 18 Μαΐου 1842. Γενικά Αρχεία του Κράτους, ό.π.
78 Γενικά Αρχεία του Κράτους, ό.π.
79 Γενικά Αρχεία του Κράτους, ό.π.
25
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
δρ. 80 θέλει σας χορηγείται εξ ημισείας εκ του ταμείου της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας και εκ
των γονέων των μαθητών επιμελεία της επιθεωρητικής επιτροπής του σχολείου». Η Πολυξέ-
νη Δημητρακοπούλου ανέλαβε, λοιπόν, υπηρεσία στις 19/11/1843, σύμφωνα με
έγγραφο του Διοικητή Λακεδαίμονος Πάνου Ράγκου προς το Δήμαρχο Σπάρτης
«Περί του σχολείου των κορασίων και της δημοδιδασκαλίσσης»80. Έτσι τον αμέσως
επόμενο χρόνο «Το σχολείο τούτο συνεστήθη ήδη καλώς, εντός ευρυχώρου οικί-
ας, έχει το αναγκαίον υλικόν, φοιτώσι εις αυτό 30 κοράσια τα οποία επιμελείται με
αξιέπαινον ζήλον η δημοδιδάσκαλος…» και ο Διοικητής Π. Ράγκος81 ζητούσε από
την αρμόδια Β. Γραμματεία να χορηγηθούν βιβλία, τα οποία θα παραλάμβανε για
λογαριασμό του σχολείου ο Κωνστ. Γ. Δουρούτης.
Την επόμενη σχολική χρονιά στην πόλη της Σπάρτης των 64 οικογενειών
(343 ψυχές) 29 κορίτσια φοιτούσαν στο σχολείο. Σύμφωνα με την αναφορά της
εξεταστικής επιτροπής, που αποτελείτο από τον Π. Ματάλα, τον Πολυχ. Ιωαννί-
δη και τον Ι. Ρουσσόπουλο, στις 21/5/184582, το διδακτήριο του σχολείου των
κοριτσιών δεν ήταν μόνιμο, ήταν όμως σε «καλλίστη» κατάσταση, χωρούσε 60
μαθήτριες και διέθετε το αναγκαίο υλικό. Η δασκάλα Πολυξένη Δημητρακο-
πούλου εκτελούσε, σύμφωνα πάντα με την επιτροπή, επιμελέστατα τα χρέη
της, ενώ «ζη κοσμιώτατα και χρηστοηθέστατα» και οι κάτοικοι ήταν ευχαριστη-
μένοι από αυτήν. Της είχε παραχωρηθεί άμισθη κατοικία από το Δήμο και μι-
σθοδοτείτο τακτικά λαμβάνοντας δίδακτρα και «παρά των μαθητών και παρα-
τινός η σύναξις εξ ολίγων κορασίων απ’ ευθείας». Οι μαθήτριες, που ξεχώριζαν
για την πολύ καλή διαγωγή τους, φοιτούσαν τακτικά στο σχολείο εκτός ολίγων,
λόγω γονέων ή λόγω ασθενείας. Το κορίτσια διδάσκονταν και εξετάζονταν στα
μαθήματα: «Γραφή, Ανάγνωσις, Αριθμητική, Ιερά Ιστορία, Κατήχησις, Ελλ. Ιστο-
Εικ. 11. Διαφήμιση ρία, Γεωγραφία». Στην αναφορά αυτή δηλωνόταν η απουσία «επιθεωρητικής επιτροπής»
σχολικών ειδών. Εφημ. εκτός «του κυρίου Βασιλειάδου του οποίου ένεκα και διατηρείται η σχολή».
Ηώς, αρ. φ. 377/1895. Η Πολυξένη Δημητρακοπούλου παρέμεινε δασκάλα του «σχολείου των κορασίων
26
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
Σπάρτης» τουλάχιστον μέχρι το τέλος Μαΐου του 184583. Τον Ιούλιο, όμως, του ίδιου
χρόνου (17.7.1845) η καλή αυτή διδασκάλισσα ζήτησε να μετατεθεί και να φύγει από
τη Σπάρτη, γιατί ο θείος της, ο ελληνοδιδάσκαλος Αντώνιος Πετρόπουλος, μετατέθηκε
και υπήρχαν προβλήματα με την άρρωστη αδελφή της, έτσι τον Αύγουστο του 1845 το
Υπουργείο ζήτησε από τη Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία νέα δασκάλα84.
Για την εκπαίδευση των κοριτσιών περισσότερες προσπάθειες από την Πολιτεία
έγιναν το 1852 και το 185685. Το «δημοτικό σχολείο των θηλέων» στη Σπάρτη λειτουρ-
γούσε κανονικά. Σύμφωνα με την απόφαση υπ’ αριθ. 318/28.10.1865 των Πρακτικών
του δημοτικού συμβουλίου Σπάρτης, το ενοίκιο του διδακτηρίου των θηλέων Σπάρτης
ανερχόταν στις 30 δρχ. το μήνα. Τα σχολεία αρρένων και θηλέων φαίνεται ότι λειτουρ-
γούσαν εκείνη την περίοδο ως ενιαίο σχολείο υπό τον «αρχαίο δημοδιδάσκαλο Γεωρ.
Τερζάκη», αφού στον Τύπο της εποχής αναφέρεται «περί διεκπεραιώσεως των ενιαυσίων
εξετάσεων της δημοτικής σχολής κορασίων και αρρένων» και δίδονται συγχαρητήρια στο
συγκεκριμένο δημοδιδάσκαλο86.
Στη συνέχεια λίγα πράγματα άλλαξαν σε αυτόν τον τομέα. Ο νόμος ΒΠΕ΄ του 1892
όριζε ότι «η εκπαίδευσις των μεν αρρένων τελείται δια δημοδιδασκάλων, των δε θηλέων
δια δημοδιδασκαλισσών πανταχού, όπου ο συνολικός αριθμός των μαθητευομένων εκατέ-
ρου φύλου δεν είναι μικρότερος των 75, ότε ένας δημοδιδάσκαλος διδάσκει τα τε άρρενα
και τα θήλεα ομού». Σύμφωνα με τον νόμο ΒΤΜΘ΄ της 3/9/1895, πάντως, «η εκπαίδευση
των θηλέων θα έπρεπε να γίνεται σε δικά τους σχολεία με διδασκάλισσες, αλλά επέτρεπε να
διδάσκωνται και άρρενα εν τοις σχολείοις των θηλέων, εν ελλείψει σχολείων αρρένων, εφ’
όσον όμως δεν έχουν υπερβή το 10ον έτος της ηλικίας των»87.
Από το 1871 έως το 1895 οι πληροφορίες που διασώζονται στον Τύπο της εποχής
περιλαμβάνουν «ειδοποιήσεις» για τις «ενιαύσιες εξετάσεις της ενταύθα δημοτικής σχολής
83 Σύμφωνα με το υπ’ αριθ. 1955/27.5.1845 έγγραφο. Γενικά Αρχεία του Κράτους, ό.π.
84 Στις 14.8.1845. Γενικά Αρχεία του Κράτους, ό.π.
85 Χρ. Λέφα, Ιστορία της Εκπαιδεύσεως, ΟΕΔΒ, εν Αθήναις 1942, σσ. 28-29.
86 Εφημ. Ηχώ του Ταϋγέτου, 292/19.8.1872.
87 Χρ. Λέφα, ό.π., σ. 31. Αλ. Δημαρά, Η Μεταρρύθμιση που δεν έγινε (Τεκμήρια Ιστορίας), Β΄ 1895-1967, Αθήνα,
Ερμής, 1990, σσ. 3-6.
27
των αρρένων»88 «των κορασίων»89 ή της «δημοτικής σχολής κορασίων και αρρένων»90, κα-
θώς και διαφημίσεις σχολικών ειδών (Εικ. 11).
Με το ΒΔ 23.3.1898 (ΦΕΚ 53/ 24.3.1898) «Περί αναγνωρίσεως πλήρων των δημοτικών
σχολείων θηλέων Σπάρτης και Γυθείου» και το δημοτικό σχολείο θηλέων χαρακτηρίστη-
κε «πλήρες»91. Το Αρχείο του, άλλωστε, που σώζεται από
το 1906-1907, δηλώνει πως το σχολείο ήταν πεντατά-
ξιο και την περίοδο 1912-1915 εξατάξιο. Την περίοδο,
όμως, 1915-1916 ήταν «πλήρες τετρατάξιο», όπως και
των αρρένων92. Το τετρατάξιο προήχθη σε 5/τάξιο δια
του υπ’ αριθ. 2509/24.12.1927 διατάγματος93. Προφα-
νώς οι τάξεις διαμορφώνονταν ανάλογα με τις εκπαι-
δευτικές ανάγκες της τοπικής κοινωνίας.
Η μισθοδοσία των διδασκαλισσών στην αλλαγή του
αιώνα, το Νοέμβριο του 1900, ανερχόταν στις 120 δρχ.
για τη δασκάλα Α΄ τάξης και 110 δρχ. για τις δασκάλες Β΄
τάξης. Τελικά όμως λόγω των διαφορετικών κρατήσε-
ων η πρώτη ελάμβανε καθαρά 74 δρχ. και οι δεύτερες
101,7594 (Εικ. 12).
Εικ. 12. Μισθοδοτική Στο τέλος της δεκαετίας του ’20, το 1929, λύθηκε και το θέμα της συμφοίτησης των
κατάσταση διδασκαλισσών, δύο φύλων. Ο νόμος 4397/1929 καθιέρωσε γενικώς τη συμφοίτηση, ορίζοντας ότι όλα
Δεκέμβριος 1900. τα σχολεία της στοιχειώδους εκπαιδεύσεως είναι μικτά95.
Τα κορίτσια που φοίτησαν στο δημοτικό σχολείο πριν από το σχολικό έτος 1929-
1930 έχουν καταγραφεί χωριστά στο «πλήρες δημοτικό σχολείο των Θηλέων εν Σπάρτη».
88 Εφημ. Ηχώ του Ταϋγέτου, 179/4.9.1871, Εφημ. Ο Άγις, 1 /2.8.1873. Εφημ. Ηώς, 332/ 6.7.1883.
89 Εφημ. Ηχώ του Ταϋγέτου, 261/17.7.1874.
90 Εφημ. Ηχώ του Ταϋγέτου, 292/19.8.1872.
91 Κώστα Σοφιανού, Το Νομικό καθεστώς της παιδικής ηλικίας και της νεότητας 1833-1900, συναγωγή νόμων,
διαταγμάτων, εγκυκλίων, καταστατικών, τόμος Β΄, Ιστορικό Αρχείο Ελληνικής Νεολαίας, Γ.Γ.Ν.Γ. /16/, Αθήνα 1988, σ. 864.
92 Γ.Α.Κ.-Αρχεία Ν. Λακωνίας, ΕΚΠ. 145.4.90, 145.3.53.
93 Γ.Α.Κ.-Αρχεία Ν. Λακωνίας, ΕΚΠ.145.3.54.
94 «Μισθοδοτική κατάστασις του προσωπικού του εν Σπάρτη δημοτ. Σχολ. των θηλέων διά τον μήνα Νοέμβριον 1900».
ΓΑΚ-Αρχεία Ν. Λακωνίας, ΔΗΜΟΤ.1.1.182.
95 Χρ. Λέφα, Ιστορία της Εκπαιδεύσεως, ΟΕΔΒ, εν Αθήναις 1942, σ. 32.
ΣΤΕΓΑΣΗ - ΚΤΙΡΙΑΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
Σ τις αρχές του 19ου αιώνα και ενώ ακόμη η Νέα Σπάρτη προσπαθούσε να
οργανωθεί96, το δημοτικό σχολείο, όπως και το ελληνικό, λειτουργούσαν
στο Μυστρά. Το δημοτικό σχολείο αρρένων στεγαζόταν σε νοικιασμένο κτίριο.
Το κτίριο αυτό δεν ήταν όμως σε καλή κατάσταση, γι’ αυτό η «επί των Εκκλησι-
αστικών και της Δημοσίου Εκπαιδεύσεως Βασιλική Γραμματεία της Επικρατείας»,
σύμφωνα με το υπ’ αριθ. 3378/21.12.1835 έγγραφό της, παραπονιόταν στη Νο-
μαρχία Λακωνίας ότι το σχολείο βρισκόταν σε «αθλία κατάσταση»97. Ίσως και για
το λόγο αυτό η «Β. Γραμματεία» πρότεινε στο Δήμο Σπάρτης τη μεταρρύθμιση
του εν Μισθρά καταστήματος για να εγκατασταθούν εκεί το δημοτικό και το
ελληνικό σχολείο. Το 183898, όμως, ο Διοικητής Λακεδαίμονος ενημέρωνε την
αρμόδια «Βασιλική Γραμματεία της Επικρατείας» ότι η Δημοτική Αρχή προτίμησε
την «κατασκευή παρακειμένου ναού για να χρησιμεύση και ως δημοδιδασκαλείο,
του εν Μιστρά προς άρκτον του δημοσίου καταστήματος ναού της Θεοτόκου»,
επειδή ο ελληνοδιδάσκαλος Κυριακίδης δεν ήθελε συστέγαση των δύο σχο-
λείων. Τελικά όμως ούτε οι προσπάθειες αυτές τελεσφόρησαν. Έτσι ο Διοικητής
Λακεδαίμονος Γ. Λεβέντης99 ζήτησε άδεια από τη «Β. Γραμματεία» για τη μετα-
φορά της έδρας του δημοτικού σχολείου Σπάρτης από τον Μυστρά στη νέα
πόλη της Σπάρτης, σε τόπο κεντρικότερο, συμφωνώντας με την αναφορά του
δημοδιδασκάλου Ι. Βασιλειάδη. Ο Ι. Βασιλειάδης είχε ήδη προτείνει τη μεταφο-
ρά της έδρας του επαρχιακού δημοτικού σχολείου από το Μυστρά στη Σπάρτη, επειδή Εικ. 13. Υπόμνημα
«η δημοτική αρχή δεν εφρόντισε ούτε το ενυπάρχον δημοδιδακτήριον να επισκευάση, ούτε διαγράμματος πλατείας
τον εν Μιστρά Ιερόν Ναόν εις διδακτήριον να μεταποιήση και ως εκ τούτου δεν είναι εις κα- Δήμου Σπάρτης, 1867.
Έτσι μέσα σε 20 ημέρες ο Διοικητής πρότεινε100 στην «επί των Εκκλησιαστικών και
της Δημοσίου Εκπαιδεύσεως Βασιλική Γραμματεία της Επικρατείας» τη στέγαση του δημο-
τικού σχολείου Σπάρτης στη νεοκτισθείσα οικία του Σ. Παρθενόπουλου αντί εύλογου
ενοικίου που θα πλήρωνε το δημοτικό Ταμείο. Επίσης ζητούσε και τη μεταφορά του ελ-
ληνικού σχολείου, η οποία καθυστερούσε λόγω συγκρούσεων συμφερόντων ανάμεσα
στον Μυστρά και τη νέα πόλη της Σπάρτης.
Ο αγώνας για τη μεταφορά του σχολείου συνεχίστηκε και το 1839101 με τη συγκέ-
ντρωση υπογραφών γονέων 53 τέκνων, που κατοικούσαν στη Σπάρτη. Ο αριθμός των
μαθητών ήταν ικανός για την υποστήριξη της μεταφοράς του αλληλοδιδακτικού σχο-
λείου στη Σπάρτη, ενώ οι μαθητές στο Μυστρά λιγόστευαν.
Η μεταφορά της έδρας του δημοτικού σχολείου από το Μυστρά στη Σπάρτη ολο-
κληρώθηκε με το υπ’ αριθ. 22.2011/εν Αθήναις/8/20.7.1839 διάταγμα του Όθωνα με
το οποίο μεταφέρθηκε αμέσως το «επαρχιακό δημοτικό σχολείο» στη Νέα Σπάρτη, σε
«ιδιωτικό οίκημα», το οποίο «προσωρινώς θέλει χρησιμεύσει ως διδακτήριον, έως ου ο
Δήμος θέλει δυνηθή να οικοδομήση εν μόνιμον. Η μισθοδοσία του δημοδιδασκάλου θέλει
χορηγείσθαι δια το παρόν ως και πρότερον εκ του εκκλησιαστικού Ταμείου. Το δε ενοίκιον
και τα λοιπά έξοδα εκ του δημοτικού ταμείου». Δεν γνωρίζουμε όμως ποιο κτίριο τελικά
νοικιάστηκε αρχικά.
Δύο χρόνια αργότερα, τον Απρίλιο102, όπως και τον Ιούλιο103 αλλά και τον Σεπτέμ-
βριο του 1841104, ο επαρχιακός δημοδιδάσκαλος Πάνος Παντελάκης ζητούσε από τη
«Διοίκηση Λακεδαίμονος» αλλαγή κτιρίου σχολείου. Διαμαρτυρόταν δε επανειλημμένα
και στο «Γενικόν επί των Δημοτικών σχολείων Β. Διευθυντήριον» ότι δεν υπήρξε φροντίδα
ώστε να νοικιασθεί το κατασκευασμένο στην πόλη, γι’ αυτό το λόγο, κτίριο του Νικολά-
ου Γιατράκου.
Το Γενάρη του 1842105 και ο επαρχιακός δημοδιδάσκαλος Ιω. Μαρούδης ανέφερε
στο «Γενικόν επί των Δημοτικών σχολείων Β. Διευθυντήριον» την άθλια κατάσταση του
100 Με το υπ’ αριθ. 24049/26.11.1838 έγγραφό του. Γενικά Αρχεία του Κράτους, ό.π.
101 Με το υπ’ αριθ. 74-2067/19.4.1839 έγγραφο. Γενικά Αρχεία του Κράτους, ό.π.
102 Με το υπ’ αριθ. 15/10.4.1841 έγγραφο. Γενικά Αρχεία του Κράτους, ό.π.
103 Με το υπ’ αριθ. 25/17.7.1841 έγγραφο. Γενικά Αρχεία του Κράτους, ό.π.
104 Με το υπ’ αριθ. 25/17.9.1841 έγγραφο. Γενικά Αρχεία του Κράτους, ό.π.
105 Με το υπ’ αριθ. 6/28.1.1842 έγγραφο. Γενικά Αρχεία του Κράτους, ό.π.
30
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
σχολείου. Τον Απρίλιο του ίδιου έτους η «εξεταστική επιτροπή του δημοτικού σχολείου
Σπάρτης», αποτελούμενη από τον Διοικητή Λακεδαίμονος Ι.Γ. Λάτρη, τον ειρηνοδίκη
Σ. Παρθενόπουλο, τον «Σχολάρχη της φιλολογικής σχολής» Π. Σμυρνάκη, τον Δήμαρχο
Σπάρτης Εμ. Μελετόπουλο, τον Ε. Σακελλάριο Παπαφώτη και τον Αναστάσιο
Βώβο, χαρακτήριζε την κατάσταση του κτιρίου του σχολείου «Οποσούν καλή»,
κατά την καθιερωμένη εξέταση της Α΄ εξαμηνίας106. Πάντως ο Διοικητής Λακε-
δαίμονος στην «έκθεσιν περί του αποτελέσματος των εξετάσεων του έτους 1842-
1843»107 προς την αρμόδια Β. Γραμματεία ανέφερε ότι « Το Διδακτήριον είναι
με ενοίκιον του Δήμου, δεν είναι δε κανονικόν δια την σπάνιν των οικημάτων, έχει
δε πολλών επιδιορθώσεων ανάγκην». Η κατάσταση του κτηρίου, που χωρούσε
130 μαθητές «είναι μεν οπωσούν καλή, ως προς την οικοδομήν, ως προς την θέ-
σιν όμως κάθυγρος και ενοχλητική δια καιρόν χειμώνος, κατ’ αυτάς δε μετατίθεται
εις άλλο καταλληλότερο κατάστημα» όπως και ότι «το Διδακτήριον δεν είναι εις
κατάλληλον θέσιν, έχει χρεία πολλών επιδιορθώσεων, αι επί του υλικού αυτού ελ-
λείψεις υπάρχουσιν αρκετά ουσιώδεις».
Ακόμη και το 1847108 στον έλεγχο των δημοσίων εξετάσεων τονιζόταν η
κακή κατάσταση του κτιρίου: «Το κτήριον του διδακτηρίου είναι στενόν και χαμη-
λόν, ήτοι μόλις επτά πήχεων το πλάτος και τέσσερα το ύψος. Μολονότι δ’ ανώγειον
δια την σμικρότητα των θυρίδων είναι πληκτικόν το θέρος και σκοτεινόν το χειμώ-
να. Το χείριστον η είσοδος και κλίμαξ της αναβάσεως λήγει εντός της μόνης του
διδακτηρίου αιθούσης…».
Από εκείνη την περίοδο πάντως, στα μέσα του 19ου αιώνα, υπήρξε μέρι-
μνα για την ανέγερση δημοτικού σχολείου στη Σπάρτη. Σύμφωνα με τον Σπ.
Δ. Λουκάτο «Ο Νόμος ΤΣΘ΄, εν Αθήναις την 3 Οκτωβρίου 1856 ως Απόφαση του
Όθωνος με από κοινού και ομόφωνα ψήφισή του και από τη Βουλή και τη Γερουσία, που Εικ. 14. Προϋπολογισμός
Δημοτικού συμβουλίου
υπογράφει “εν ονόματί του” η Αμαλία, … καθώριζε την εκποίηση των οικοπέδων της εν
Σπάρτης, 1883.
106 Με το υπ’ αριθ. 1647/9.4.1842 έγγραφο. Γενικά Αρχεία του Κράτους, ό.π.
107 Σύμφωνα με την υπ’ αριθ. 341/31.5.1843 έκθεση του Διοικητή Λακεδαίμονος Α. Οικονομίδη προς την αρμόδια
Β. Γραμματεία «περί του αποτελέσματος των εξετάσεων του δημοτικού σχολείου Σπάρτης». Γενικά Αρχεία του Κράτους, ό.π.
108 Σύμφωνα με την υπ’ αριθ. 8054/28.11.1847 αποστολή ελέγχου δημοσίων Εξετάσεων. Γενικά Αρχεία του
Κράτους, ό.π.
31
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
Σπάρτη πλατείας της αγοράς αναλόγως “της ζητήσεως τοις μετρητοίς επί πλειοδοσία” και
τη χρησιμοποίηση του κεφαλαίου από αυτήν “προς ανέγερσιν κοινωφελών ιδρυμάτων”»109.
Στο σχέδιο, πάντως, και τη σχετική έκθεση του Διευθυντού του Μηχανικού της Λακωνί-
ας Γρ. Πετιμεζά, τον Ιούλιο του 1857, σημειωνόταν για μελλοντική ανέγερση και σχολείο
με την ένδειξη Η110. Έτσι στα 1860 ο Δήμος Σπάρτης υπέβαλε διαγράμματα στα οποία
περιλαμβάνονταν σχολεία αρρένων και θηλέων και σχολαρχείο111. Λίγο αργότερα, το
1862, η Διεύθυνση του Μηχανικού της Λακωνίας συμπεριλάμβανε σε «γνωστοποίησή»
της προς το Υπουργείο των Εσωτερικών και την «πραγματοποίηση σχεδιαγραφήσεως
σχολείου των αρρένων, των θηλέων, του σχολαρχείου, του Γυμνασίου και φυλακής», ενώ
αργότερα τον Μάρτιο του 1867 στο «Διάγραμμα πλατείας της άνω Σπάρτης» και σε σχε-
τικό μ’ αυτό υπόμνημα καταγραφόταν κενό με το στοιχείο β, κατά το εγκεκριμένο σχέ-
διο και ο Δήμος της Σπάρτης ζητούσε σ’ αυτό να ανεγερθεί Δημοτικό σχολείο αρρένων
χωρητικότητας 250 παίδων (Εικ. 13). Επίσης σε κενό με το στοιχείο ε ο Δήμος ζητούσε
ανέγερση σχολείου θηλέων χωρητικότητας 200 κορασίδων. Χαρακτηριστικό της διάθε-
σης για ανέγερση σχολείου είναι το ΒΔ της 9.1.1867112 «Περί επεκτάσεως του επί των ωνί-
ων δασμού και εις τα προς εσωτερικήν κατανάλωσιν εισαγόμενα εμπορεύματα εν τω δήμω
Σπάρτης», σύμφωνα με το οποίο «Η… πρόσοδος θέλει διατεθή προς […] ανέγερσιν […]
δημοτικού Σχολείου αρρένων τε και θηλέων».
Τη σύνταξη «διαγραμμάτων δημοτικών σχολείων αρρένων και θηλέων» ζητούσε η δη-
μοτική αρχή της Σπάρτης το 1869, αλλά και η «επί των εν Σπάρτη κοινωφελών ιδρυμάτων
επιτροπή». Έτσι στο σχέδιο πόλης, μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1860, οριζόταν η
θέση για την ανέγερση νέου Δικαστηρίου και δημοτικών σχολείων αρρένων και θη-
λέων113. Μέχρι τότε όμως η μίσθωση κτιρίων ήταν η πιο προσφιλής τακτική στέγασης
σχολείων από πλευράς Δήμου και αρμόδιου Υπουργείου. Το 1865 το ενοίκιο του δι-
δακτηρίου των αρρένων ανερχόταν σε 40 δρχ. το μήνα και των θηλέων σε 30 δρχ. το
109 Σπύρου Δημ. Λουκάτου, «Η πολεοδομική και οικιστική θεμελίωση, διαμόρφωση και ανάπτυξη των πόλεων
του νομού Λακωνίας και προβλήματα κατά την πραγματοποίησή τους, πρώτη πεντηκονταετία του ελεύθερου βίου τους»,
Λακωνικαί σπουδαί 14 (1998), σ. 360.
110 Σπύρου Δημ. Λουκάτου, ό.π., σ. 383.
111 Σπύρου Δημ. Λουκάτου ό.π., σ. 369.
112 ΦΕΚ 20/7.4.1867. Κώστα Σοφιανού, ό.π., σ. 158.
113 Σπύρου Δημ. Λουκάτου, ό.π., σσ. 383-384.
32
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
μήνα114. Η μαρτυρία στα 1875115 για τον προγραμματισμό ανέγερσης ολόκληρης σει-
ράς δημοσίων καταστημάτων και κοινωφελών ιδρυμάτων, ανάμεσα στα οποία και το
σχολείο, επιβεβαιώνει πως μέχρι τότε δεν είχε πραγματοποιηθεί το σχέδιο ανέγερσης
δημοτικού σχολείου.
Έναν αιώνα αργότερα ο Π. Σαχλάς, Δ/ντής του Α΄ δημοτικού σχολείου Σπάρτης την
περίοδο 1971-1975, επιχειρώντας μία προσπάθεια καταγραφής της Ιστορίας του σχο-
λείου, αναφέρει ότι το σχολείο «Εστεγάσθη το πρώτον εις κτίριον επί μισθώσει, επί της
οδού Μυστρά, ανήκον εις κ. Ι. Φιλιππόπουλον. Ελειτούργησε ούτω μέχρι του έτους 1906,
οπότε έγινε αρρένων και θηλέων Αον Σπάρτης» (Εικ. 14).
Το 1893 πάντως και για πέντε τουλάχιστον χρόνια το δημοτικό σχολείο των θη-
λέων στεγαζόταν στην οικία του Δημ. Κυριακόπουλου, σύμφωνα με το υπ’ αριθ.
14.294/20.9.1893116 ενοικιαστήριο συμβόλαιο που συνέταξε ο Συμβολαιογράφος Σπάρ-
της Βασίλειος Μανουσάκης ανάμεσα στον ιδιοκτήτη της οικίας και τον αντιπρόσωπο
του Υπουργείου των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως ειρηνοδίκη Γε-
ώργιο Πλατούτσα. Επρόκειτο για «ανώγειον μεγάλην βόρειον οικίαν προς χρήσιν του εν
Σπάρτη δημοτικού σχολείου των θηλέων», η οποία νοικιάσθηκε αντί 45 δραχμών μηνιαί-
ως για πέντε χρόνια, δηλαδή συνολικά 2.700 δρχ. (Εικ. 15).
Το δημοτικό σχολείο των αρρένων την ίδια περίοδο φαίνεται πως στεγαζόταν στην
οικία του Δημ. Θ. Τσακωνάκου, σύμφωνα με το υπ’ αριθ. 187/1896 ενοικιαστήριο συμ-
βόλαιο του συμβολαιογράφου Σπάρτης Θεοφάνους Μανουσάκη. Επρόκειτο για ισόγειο
οικία μετά του προαυλίου της, που χρησίμευε ως «κατάστημα του εν Σπάρτη δημοτικού
σχολείου των αρρένων» αντί μηνιαίου ενοικίου δρχ. 140, δια πέντε συνεχή έτη117. Το 1900
η «κατάστασις ενοικίου της οικίας του ιδιοκτήτου αυτής Δημ. Τσακωνάκου χρησιμευούσης
εις κατάστημα του δημοτ. Σχολείου των αρρένων Σπάρτης» την περίοδο Οκτωβρίου-Δε-
κεμβρίου δηλώνει το ποσό των 420 δρχ.118, ενώ στη Στατιστική της Δημοσίας Εκπαιδεύ-
σεως 1910-1911 αναφέρεται για το συγκεκριμένο σχολείο: «Ιδιωτικόν διδακτήριον» με
114 Πρακτικά δημοτικού συμβουλίου, αρ. αποφ. 318/28.10.1865. Γ.Α.Κ. - Αρχεία Ν. Λακωνίας, ΔΗΜΟΤ.1.1.182.
115 Σπύρου Δημ. Λουκάτου, ό.π., σ. 385.
116 Γ.Α.Κ.- Αρχεία Ν. Λακωνίας, ό.π.
117 Γ.Α.Κ.- Αρχεία Ν. Λακωνίας, ό.π. Εικ. 15. Ενοικιαστήριο
118 Γ.Α.Κ.- Αρχεία Ν. Λακωνίας, ό.π. συμβόλαιο, 20.9.1893.
33
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
34
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
τηση αρρένων και θηλέων, ενώ ήδη από πολλά χρόνια με το νόμο
2125/1920124 το Κράτος είχε αναλάβει εξ ολοκλήρου τις δαπάνες της
στοιχειώδους εκπαίδευσης, στο δημοτικό συμβούλιο έφθασε έγγρα-
φο του Δ/ντή του Α΄ δημοτικού σχολείου αρρένων Σπάρτης «δι’ ου
παρακαλεί όπως τω γνωρίσει ο δήμος αν κέκτηται κατάλληλον χώρον
δια σχολικόν κήπον κ.λπ.». Το δημοτικό Συμβούλιο «αποφαίνεται και
αναθέτει εις τον κ. δήμαρχο δια την περαιτέρω ενέργειαν»125. Η απόφα-
ση 267/13.11.1930 του δημοτικού Συμβουλίου δήλωνε τη διάθεση
βοήθειας στην ανέγερση σχολικών κτιρίων της πόλεως Σπάρτης, ενώ
η απόφαση 278/11.12.1930 «Περί λήψεως ριζικών αποφάσεων», επέ-
λεγε τόπους δια την ανέγερση διδακτηρίων στη Σπάρτη. Θα πέρναγε
όμως πάνω από μισός αιώνας για να υλοποιηθεί αυτή η διάθεση. Εικ. 17. Κατάσταση πληρωμής ενοικίου
Το 1931 ένα σημαντικό θέμα που απασχόλησε το δημοτικό Συμβούλιο ήταν η ανέ- στην οικία Μακρή, 1901.
γερση «…εν τη πόλει Σπάρτης ενός Γυμνασίου και 2 δημοτικών σχολεί-
ων», ενώ στη συνέχεια έγινε λόγος για αναγκαστική απαλλοτρίωση
των οικοπέδων των 2 δημοτικών σχολείων, το ένα του κ. Δούκα ή
Αντωνάκου και το άλλο με πρόσοψη επί της Κ. Παλαιολόγου126. Πά-
ντως, το 1932, σύμφωνα με τον Π. Σαχλά, Δ/ντή του σχολείου την
περίοδο 1971-1975, το σχολείο συνέχιζε να «στεγάζεται επί του ιδιωτι-
κού κτιρίου Ανανίου 20».
Αυτή τη δεκαετία, του 1930, το Β΄ δημοτικό σχολείο απέκτησε
τελικά το κτίριό του, όχι όμως και το Α΄127 (Εικ. 20). Ακόμη και είκοσι
124 Χρ. Λέφα, Ιστορία της Εκπαιδεύσεως, ΟΕΔΒ, εν Αθήναις 1942, σσ. 26-27.
125 Πρακτικά δημοτικού συμβουλίου αριθ. αποφ. 212/2.9.1929. Γ.Α.Κ. - Αρχεία Ν. Λακωνίας, ΔΗΜΟΤ.1.1.
Εικ. 18. Παλαιό μισθωμένο κτίριο επί
126 Πρακτικά δημοτικού συμβουλίου αριθ. αποφ. 102, 103/19.6.1931. Γ.Α.Κ. - Αρχεία Ν. Λακωνίας, ό.π.
της οδού Ανανίου 20, που στέγασε
127 Εισήγηση του Αντιπροέδρου Δημοτικού Συμβουλίου Σπάρτης: «…της αποφάσεως του Προέδρου των Πρωτοδικών
δι’ ης κανονίσθη τιμή μονάδος του απαλλοτριωθέντος κτήματος των Βρασίδα Λεωπούλου κ.λπ. για χρήση του ανεγειρομένου το σχολείο την περίοδο 1900-1984.
ενταύθα πολυταξίου δημοτικού σχολείου». Το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάνθηκε ομόφωνα και ψήφισε πίστωση διά την
ανωτέρω αιτία. Πρακτικά δημοτικού συμβουλίου αριθ. αποφ. 156/ 9.9.1932. Γ.Α.Κ. - Αρχεία Ν. Λακωνίας, ό.π.
Το 1934 στο Δημοτικό Συμβούλιο Σπάρτης ανακοινώθηκε η αποστολή εγγράφου του ΥΠ.Ε.Π.Θ., το οποίο ζητάει ενημέρωση
εάν τακτοποιήθηκε «το ζήτημα της αγοράς των υπολειπομένων γηπέδων του ανεγερθέντος δημοτικού σχολείου μετά σχετικών
οδηγιών περί του τρόπου πληρωμής ή καταθέσεως της εκτιμηθείσης αξίας εις το Ταμείο Παρακαταθηκών και δανείων…..».
Πρακτικά δημοτικού συμβουλίου (18ον) αριθ. αποφ. αριθ.163/15.11.1934. Γ.Α.Κ. - Αρχεία Ν. Λακωνίας, ό.π.
35
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
36
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
διδακτήριον και στεγάζεται εις εν ανθυγιεινόν κτήριον περιλαμβάνον μόνον τρεις αιθού-
σας και εργαζόμενον ούτω ημιημερησίως. Το Β΄ δημοτικόν σχολείον, το οποίον λειτουργεί
κανονικώς με 250 μαθητάς και με εξ δημοδιδασκάλους πλην όμως εις το διδακτήριόν του
στεγάζεται το πρότυπον Δημοτικόν σχολείον, το οποίον λειτουργεί ως τριτάξιο με
δημοδιδασκάλους απεσπασμένους από την ύπαιθρον μετεκπαιδευμένους παρά
τω Εθνικώ Πανεπιστημίω Αθηνών και εις Γεωργικά φροντιστήρια, οπότε το Β΄
Δημοτικόν Σχολείον εργάζεται ημιημερησίως. Το Γ΄ Δημοτικόν σχολείον με 300
μαθητάς και με 3 δημοδιδασκάλους στερείται διδακτηρίου και εργάζεται μόνον
τας απογευματινάς ώρας φιλοξενούμενον εις το κτίριον της επαγγελματικής σχο-
λής. Τούτο έχει ανάγκην διδακτηρίου και να προαχθή από τριτάξιον εις εξατάξιον.
Από απόψεως οργανικότητος των Σχολείων το προσωπικόν είναι επαρκές πλην
όμως ο αριθμός των μαθητών εις τα περισσότερα τούτων είναι υπερβολικός και
παρίσταται ανάγκη, όπως προσληφθή και τοποθετηθή εις τούτα και έτερον προ-
σωπικόν δια την κανονικήν λειτουργίαν των ως άνω Σχολείων. Λόγω στρατεύσε-
ως επτά δημοδιδασκάλων καθίσταται αδύνατος η επάνδρωσις των δύο κλειστών
σχολείων εκ των ήδη υπηρετούντων».
Το 1955131 σε συγκέντρωση των γονέων των μαθητών ο επιθεωρητής δη-
μοτικών σχολείων Λακεδαίμονος τόνισε «την απόλυτο ανάγκη ανεγέρσεως σχο-
λικού διδακτηρίου. Οι μαθηταί λόγω της ελλείψεως τριών αιθουσών διδάσκονται
επί 4ωρον μόνον καθ’ εκάστην και ημίσειαν ημέραν. Ανεγνωρίσθη η απόλυτος
ανάγκη εξευρέσεως καταλλήλου κτιρίου διαθέτοντος προς μίσθωσιν τρεις αιθού-
σας ίνα χρησιμεύσωσιν δια την εκπαίδευσιν των μαθητών κατά την τρέχουσαν
σχολικήν περίοδον και ωρίσθη επιτροπή γονέων προς συντονισμόν ενεργειών…». Εικ. 20. Πρακτικό Δημοτικού
Το πρόβλημα όμως παρέμενε, και το 1957132 η ίδια εφημερίδα επανερχόταν τακτικά Συμβουλίου, 1932.
στο θέμα: «Το Α΄ δημοτικόν σχολείον στεγάζεται σε σχολείον εντελώς ακατάλληλο» και το
1958133 «το Α΄ Δημοτικόν Σχολείον στεγάζεται εις το αθλιότερον οίκημα της πόλεως, ετοι-
μόροπον και ανθυγιεινόν. Εις το Σχολείον αυτό φοιτούν 250 μαθηταί με πλήρες προσωπικόν
και αρκετόν αριθμόν θρανίων. Πρέπει απαραιτήτως να ανεγερθή εντός του έτους κτίριον και
37
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
εις αυτήν την περιοχήν δια να είναι εύκολος η μετάβασις των μικρών μαθητών» (Εικ. 21).
Την επόμενη δεκαετία, η εφημερίδα Η τόλμη134 κατήγγελλε στους γονείς και στους
δασκάλους του Α΄ δημοτικού σχολείου ότι δεν υπάρχουν καν τα χρήματα (200.000) που
είχε στείλει ο τότε Υπουργός Εσωτερικών Γ. Ράλλης, με προφορική εντολή, για την αγο-
ρά του οικοπέδου, γιατί έγιναν… «καλοριφέρ» για το Δημαρχείο. Τώρα ο νέος Δήμαρχος,
σύμφωνα με την εφημερίδα, θα έπρεπε να βρει χρήματα για να αγοραστεί το οικόπεδο
και να γίνει το Α΄ δημοτικό σχολείο Σπάρτης.
Το 1960 με το νόμο 4042135 «περί μετατροπής του σκοπού του κληροδοτήματος Νι-
κολάου Πηλάλα136 στη Σπάρτη και εκποιήσεως της περιουσίας αυτού προς επένδυσιν εις
πλέον προσοδοφόρα περιουσιακά στοιχεία» δόθηκε η δυνατότητα εκποίησης οικοπέ-
δου του κληροδοτήματος, το οποίο ευρίσκεται μεταξύ των οδών Ανανίου, Βρασίδα και
Ατρειδών. Στη συνέχεια το 1962137 η Επιθεώρηση δημοτικών σχολείων Λακεδαίμονος
ενέκρινε σχετική πίστωση «δι’ αγοράν γηπέδου προς ανέγερσιν διδακτηρίου» ώστε να
γίνει δυνατή η συμμετοχή στην «πλειοδοτική δημοπρασία υπό της ενταύθα επιτροπής
κληροδοτήματος Πηλάλα».
Εν τω μεταξύ το δημοτικό συμβούλιο, σύμφωνα με την απόφαση 174/πρακτικό
13/13.11.1961, έθεσε θέμα «συστάσεως ταμείου ανεγέρσεως διδακτηρίων δήμου Σπαρ-
τιατών» για να βοηθήσει το ΥΠ.Ε.Π.Θ.
Κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους 1963-1964 τα αλλεπάλληλα τηλεγραφήμα-
τα των προέδρων του συλλόγου γονέων και κηδεμόνων και της σχολικής εφορείας
προς τον Γενικό Δ/ντή του πολιτικού γραφείου του πρωθυπουργού, τον Πρόεδρο του
ΟΣΚ, τον Υπουργό Εσωτερικών, τον Υπουργό Παιδείας και τον Υπουργό Οικονομικών,
αποκαλύπτουν τις έντονες ενέργειες για εξασφάλιση του ποσού ώστε να μπορέσουν
να συμμετάσχουν σε «δημοπρασία γηπέδου κληροδοτήματος Πηλάλα». Τότε χορηγήθη-
Εικ. 21. Περί της καταστάσεως του
κτιρίου Α΄ δημοτικού σχολείου καν στο Δήμο 300.000 δρχ. από τον Υπουργό Εσωτερικών και 130.000 δρχ. από τον
Σπάρτης, εφημ. Εθνικός φρουρός
134 Εφημ. Η Τόλμη, 1/10ος -11ος, 1964.
της Λακωνίας, αρ. φ. 504/1958.
135 ΦΕΚ Α΄35/ 30.3.1960.
136 Το 1861, με τη διαθήκη του Ν. Πηλάλα δημιουργήθηκε το «Πηλάλειο Ίδρυμα», που σκοπό είχε την υποστήριξη
του ελληνικού σχολείου Βρεσθένων, την πληρωμή προσωπικού και γενικά την καλή λειτουργία του σχολείου, σκοποί που
λόγω διαφοροποίησης των εκπαιδευτικών δεδομένων στράφηκαν σε άλλες ανάγκες το 1960.
137 Έγγραφο της επιθεωρήσεως δημοτικών σχολείων Λακεδαίμονος στο ΥΠ.Ε.Π.Θ. στις 19.12.1962. Αρχείο Α΄
δημοτικού σχολείου Σπάρτης.
38
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
39
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
40
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
ενώ δύο χρόνια αργότερα (5.2.1973) με εντολή Νομάρχου ανανεώθηκε και η σύμβαση
του κτιρίου επί της οδού Ανανίου 20, με την ιδιοκτήτρια Φωτεινή συζ. Χρ. Παπαδόπου-
λου, «δια μίαν εισέτι τετραετίαν»,η οποία έληγε την 19ην Μαρτίου 1977.
Οι προσπάθειες για την ανέγερση του διδακτηρίου του Α΄ δημοτικού σχολείου συ-
νεχίστηκαν και οδήγησαν στην απόφαση του Νομάρχη Λακωνίας, στις 16.3.1974 (Γ512),
σύμφωνα με την οποία ορίσθηκε «Συγκρότησις επιτροπής εκλογής γηπέδου δι’
ανέγερσιν διδακτηρίου του Α΄ δημ. Σχολ. Σπάρτης». Φαίνεται ότι οι προσπάθει-
ες αυτές ευοδώθηκαν και έτσι προέκυψε το υπ’ αριθ. 12/25.4.1974 «Πρακτικό
συνεδριάσεως του συμβουλίου Νομαρχιακού Ταμείου Λακωνίας», όπου αναφέρε-
ται «Έγκριση ως καταλλήλου οικοπέδου δια την ανέγερσιν Α΄ δημοτικού σχολείου
Σπάρτης το τοιούτον κείμενον εντός σχεδίου πόλεως Σπάρτης και περικλειόμενον
υπό των οδών Λυσάνδρου, Ανανίου, Ατρειδών και Βρασίδου…», δηλαδή το οι-
κόπεδο του κληροδοτήματος Πηλάλα. Μερικούς μήνες όμως αργότερα, στις
15.10.1974 η σχολική εφορεία ζήτησε από τον Νομάρχη Λακωνίας «παραχώρη-
σιν ενός οικοπέδου του Πηλαλίου κληροδοτήματος επ΄ ανταλλαγή προς ανέγερσιν
διδακτηρίου Α΄ Δημοτικού Σχολείου Σπάρτης», με την οποία ζητούσαν το κτίριο
της παλαιάς Ηλεκτρικής στην οδό Όθωνος - Αμαλίας με ανταλλαγή του οικοπέ-
δου του Πηλαλίου. Και αυτή η πρόταση όμως δεν τελεσφόρησε144 (Εικ. 25).
Το πρόβλημα φαίνεται ότι άρχισε οριστικά να λύνεται με το έγγραφο
2811/30.6.1980 του Νομαρχιακού Ταμείου Λακωνίας προς τη σχολική εφορεία
του Α΄ δημοτικού σχολείου με θέμα «περί αγοράς οικοπέδου», όπου αναφέρε-
ται η αγορά του υπ’ αριθ. 42 Ο.Τ. Σπάρτης, έκτασης 3.176 τ.μ., που ανήκε στους
κληρονόμους Ηλία Γκορτσολόγου και Θεοδ. Λαδόπουλου.
Επί τέλους, μετά από τέσσερα χρόνια, στις 31.10.1984, έγινε η απόδοση των μισθω- Εικ. 23. Έγγραφο επιθεωρητή
μένων κτιρίων που για πολλά χρόνια στέγαζαν το Α΄ δημοτικό σχολείο Σπάρτης, στους εκπαιδεύσεως περί
ιδιοκτήτες, στον Ανδρέα Αθ. Καράμπελα, στο οίκημα του οποίου στεγάζονταν 4 τάξεις παραδόσεως του επί της οδού
του σχολείου (Π. Κρεββατά 26), και στον Γεώργιο Ιω. Παπαδόπουλο, πληρεξούσιο της Ανανίου κτιρίου, 1967.
ιδιοκτήτριας Φωτεινής συζ. Χρ. Παπαδοπούλου, το γένος Νικ. Καμίτση (Ανανίου 20),
όπου στεγάζονταν οι 2 τάξεις του σχολείου, διότι «το σχολείο στεγάσθηκε σε νεόδμητο
144 Το έγγραφο του Α΄ δημοτικού σχολείου στις 18.4.1975 προς το Νομάρχη για επανάκριση δείχνει πως το θέμα
παρέμενε ανοιχτό. Αρχείο Α΄ Δημοτικού Σχολείου Σπάρτης.
41
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
διδακτήριο που ανήγειρε το Κράτος στη γωνία των οδών Πλατανιστά και Βρα-
σίδα».
Επί τέλους το όνειρο της στέγασης του Α΄ και αρχαιότερου δημοτικού σχο-
λείου Σπάρτης σε δικό του κατάλληλο κτίριο έγινε πραγματικότητα μετά από
ενάμιση αιώνα. Το σχολείο στεγάστηκε στο νέο διδακτήριο, επί της οδού Πλα-
τανιστά 21, το οποίο σήμερα διαθέτει δώδεκα αίθουσες διδασκαλίας, εργαστή-
ριο φυσικών επιστημών, εργαστήριο υπολογιστών, τμήμα ένταξης και χώρο
εκδηλώσεων (Εικ. 26).
Από τότε Κράτος, Νομαρχία και Δήμος φροντίζουν για τη συντήρηση του
κτιρίου αυτού.145 Τα προβλήματα όμως στις ζωντανές, λειτουργικές μονάδες,
όπως τα σχολεία, ποτέ δεν τελειώνουν και το 2006 αναζητήθηκαν επιτακτικά
περισσότερες αίθουσες μαθημάτων, αφού η αστικοποίηση εντάθηκε και τα
σχολεία των γύρω περιοχών έκλεισαν, με αποτέλεσμα την όλο και μεγαλύτερη
συγκέντρωση πληθυσμού και μαθητών στην πόλη της Σπάρτης.
145 Απόφαση δημοτικού συμβουλίου 235/1990 θέμα 30: Ποσό 200.000 δρχ. από νομαρχιακό ταμείο Λακωνίας για
Εικ. 26. Το νέο κτίριο του Α΄ εκτέλεση έργου «συντήρηση 1ου δημοτικού σχολείου Σπάρτης». Χρηματοδοτείται ο Δήμος για το σκοπό αυτό. Γ.Α.Κ.-Αρχεία Ν.
δημοτικού σχολείου Σπάρτης. Λακωνίας, ΔΗΜΟΤ. 1.2.1491.
42
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
Το Πρώτο Δημοτικό
Αλίκη Γιατράκου-Fossi,
Ποιήματα, Επιλογή εκδόσεων 1973-1993, εκδόσεις Πανδώρα, σ. 51
43
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
44
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
ΔΗΜΟΔΙΔΑΣΚΑΛΟΙ
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΣΠΑΡΤΗΣ
ΚΑΙ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΘΗΛΕΩΝ ΣΠΑΡΤΗΣ
45
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
Οι δημοδιδασκάλισσες ήταν απόφοιτες είτε του Αρσάκειου σχολείου Αθηνών, είτε του
«Κεντρικού Παρθεναγωγείου» Σμύρνης, είτε του Κεντρικού Παρθεναγωγείου Κων/πό-
λεως, είτε των Διδασκαλείων θηλέων Πειραιώς και Αθηνών ή του Μονοτάξιου Μαρά-
σλειου Διδασκαλείου.
Διατηρούνται επιφυλάξεις ως προς τις ακριβείς ημερομηνίες υπηρεσίας των δημο-
διδασκάλων στο συγκεκριμένο δημοτικό σχολείο, διότι συχνά για λόγους υπηρεσιακών
αναγκών μετακινούνταν από σχολείο σε σχολείο χωρίς να υπάρχει λεπτομερής κατα-
γραφή των μετακινήσεών τους.
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΔΗΜΟΔΙΔΑΣΚΑΛΩΝ
146 Η [….] Αδάμ υπηρέτησε στο δημοτικό σχολείο θηλέων Σπάρτης. Μιχαήλ Παν. Μιχαλόπουλος, ΤΟ ΜΟΝΟΤΑΞΙΟΝ
ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΝ ΣΠΑΡΤΗΣ και Η ΔΗΜΟΔΙΔΑΣΚΑΛΙΚΗ ΜΟΡΦΩΣΙΣ, το οποίο «εξεδόθη ως επετηρίς του Μ.Δ. Σπάρτης των
σχολικών ετών 1925-26 και 1926-27», σσ. 43-44.
147 Μητρώο Διδασκάλων Α΄ Δημοτικού Σχολείου Σπάρτης 1977-2000. Αρχείο Α΄ δημοτικού σχολείου Σπάρτης.
148 Μητρώο ό.π.
149 Μητρώο ό.π.
150 Μητρώο ό.π.
151 Ο Αλέξανδρος Ανδριτσάκης γεννήθηκε στη Γκοριτσά το 1871. Στις 25/4/1934 μετατέθηκε από το Β΄ δημοτικό
σχολείο Σπάρτης στο Α΄ Σπάρτης, όπου υπηρέτησε έως τις 7/7/1935, όταν μετατέθηκε στο δημοτικό σχολείο Πακίων, από
όπου παραιτήθηκε. Γ.Α.Κ.-Αρχεία Ν. Λακωνίας/ΕΚΠ. 145.3.54, 56.
152 Αναφέρεται στο Μητρώο Διδασκάλων Α΄ Δημοτικού Σχολείου Σπάρτης πριν το 1977. Η υπηρεσία του όμως στο Α΄
δημοτικό σχολείο Σπάρτης δεν έχει επιβεβαιωθεί από άλλη πηγή. Αρχείο Α΄ δημοτικού σχολείου Σπάρτης.
153 Ο Θεόδωρος Αποστολάκος γεννήθηκε στην Αναβρυτή το 1876. Γ.Α.Κ.-Αρχεία Ν. Λακωνίας/ΕΚΠ. 145.4.9.
Ανέλαβε υπηρεσία στο Α΄ δημοτικό σχολείο Σπάρτης στις 5/3/1928 έως την 1/10/1935, οπότε παραιτήθηκε. Γ.Α.Κ.- Αρχεία Ν.
Λακωνίας /ΕΚΠ. 145.3.54.
46
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
Αποστολάκου αδελφαί154 :
----- » ---- Πηνελόπη 1923-1934155
-------»----- Σταυρούλα 1924-1934156
Αποστολάκου Δήμητρα (Εικ. 28) 1961-1971157
(Δ/ντρια 1964-1966, 1968-1971)
Αποστολίδης Δημήτριος 1837 (δεν δέχτηκε)158
Αρβανίτης Γεώργιος (Δ/ντης) 1883-1885159
Αρβανίτης Νικόλαος Σ. 1887-1890160
(Δ/ντης 1887-1888)
Αργυρόπουλος Γρηγόριος (Δ/ντης)1984-1986161
Αργυροπούλου Ανθή 1990-1991162
Ασημακόπουλος Παναγιώτης Δ/ντης)1976-1977163
154 Μιχαήλ Παν. Μιχαλόπουλος, ΤΟ ΜΟΝΟΤΑΞΙΟΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΝ ΣΠΑΡΤΗΣ και Η ΔΗΜΟΔΙΔΑΣΚΑΛΙΚΗ ΜΟΡΦΩΣΙΣ, το
οποίο «εξεδόθη ως επετηρίς του Μ.Δ. Σπάρτης των σχολικών ετών 1925-26 και 1926-27», σσ. 43-44.
155 Η Πηνελόπη Αποστολάκου γεννήθηκε στο Οίτυλο Λακωνικής (Καραβοστάσιο) περίπου το 1898 ή το 1900.
Διορίστηκε στις 21/11/1923 στο δημοτικό σχολείο θηλέων Σπάρτης (που αργότερα μετονομάστηκε σε Γ΄), υπηρέτησε μετά
το 1929 στο Α΄ δημοτικό σχολείο Σπάρτης έως ότου απεβίωσε στις 23/5/1934. Γ.Α.Κ.- Αρχεία Ν. Λακωνίας /ΕΚΠ. 145.3. 54,56
και ΕΚΠ. 145.4.91.
156 Η Σταυρούλα Αποστολάκου γεννήθηκε στο Οίτυλο (Καραβοστάσιο) το 1902 ή το 1905. Στις 3/10/1924 διορίστηκε
στο δημοτικό σχολείο θηλέων Σπάρτης, και μετά το 1929 στο Β΄ δημοτικό σχολείο, όπου υπηρέτησε μέχρι 21/7/1934 οπότε
μετατέθηκε στο δημοτικό σχολείο Βασσαρά. Γ.Α.Κ.- Αρχεία Ν. Λακωνίας /ΕΚΠ. 145.3. 54, 56 και ΕΚΠ. 145.4.91.
157 Η Δήμητρα Γεωργίου Αποστολάκου γεννήθηκε στη Σπάρτη το 1915. Μετατέθηκε από το Β΄ δημοτικό σχολείο
Σπάρτης στο Α΄, στις 21/3/1963. Στο Α΄ δημοτικό σχολείο υπηρετούσε όμως και τη σχολική χρονιά 1961-1962. Γ.Α.Κ.- Αρχεία
Ν. Λακωνίας /ΕΚΠ. 145.1.1,20 και ΕΚΠ. 145.3.58, ΔΗΜΟΤ.1.2.319. Μητρώο Διδασκάλων Α΄ Δημοτικού Σχολείου Σπάρτης πριν το
1977. Αρχείο Α΄ δημοτικού σχολείου Σπάρτης.
158 Ο Δημήτριος Αποστολίδης, που γεννήθηκε το 1803 στο Άστρος της Κυνουρίας, μετατέθηκε από την Αθήνα στη
Σπάρτης στις 15/11/1837, αλλά δεν δέχτηκε τη μετάθεση και διορίστηκε στις 8/11/1838 στην Πύλο. ΙΝΕ/Ε.Ι.Ε., Ερευνητικό
Πρόγραμμα «Οι λειτουργοί της Ανώτατης, της Μέσης και της Δημοτικής Εκπαίδευσης (19ος αι.). Βιογραφικά και Εργογραφικά
στοιχεία» (επιστημονικοί υπεύθυνοι Δαυίδ Αντωνίου – Τριαντάφυλλος Ε. Σκλαβενίτης).
159 Ο Γεώργιος Αρβανίτης, που γεννήθηκε στο Χωρέμι Μεγαλοπόλεως το 1863, διορίστηκε στις 28/10/1883 στη
Σπάρτη και μετατέθηκε στις 7/9/1885 στη Μεγαλόπολη. ΙΝΕ/Ε.Ι.Ε., Ερευνητικό Πρόγραμμα, ό.π. Εφημ. Πελοποννησιακός Αστήρ
18/2.11.1885.
160 Ο Νικόλαος Σπήλιου Αρβανίτης γεννήθηκε το 1863. Διορίστηκε στις 23/1/1887 στη Μεγαλόπολη, μετατέθηκε
στις 20/8/1887 στο Α΄ δημοτικό σχολείο Σπάρτης και στις 31/8/1890 στην Ανδρίτσαινα. ΙΝΕ/Ε.Ι.Ε., Ερευνητικό Πρόγραμμα, ό.π.
Γ.Α.Κ.- Αρχεία Ν. Λακωνίας /ΕΚΠ. 77.1.1.
161 Ο Γρηγόριος Θεοδώρου Αργυρόπουλος γεννήθηκε στη Μαγούλα Σπάρτης το 1932. Γ.Α.Κ.- Αρχεία Ν. Λακωνίας Εικ. 28. Δήμητρα Αποστολάκου.
/ΕΚΠ. 145.3.58 και Μητρώο Διδασκάλων Α΄ Δημοτικού Σχολείου Σπάρτης 1977-2000. Αρχείο Α΄ δημοτικού σχολείου Σπάρτης. Απολυτήριο Παιδαγωγικής Ακαδημίας
162 Μητρώο ό.π. Τριπόλεως και ατομικό Βιβλιάριο.
163 Ο Παναγιώτης Νικολάου Ασημακόπουλος γεννήθηκε στη Λογκάστρα το 1914. Γ.Α.Κ.- Αρχεία Ν. Λακωνίας /ΕΚΠ.
47
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
48
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
Διευθυντής του Α΄ δημοτικού σχολείου Σπάρτης την περίοδο 1913-1915 και 1917-1920. Μετατέθηκε «εις Αφυσού» το 1920-
1921. Μητρώο Διδασκάλων Α΄ Δημοτικού Σχολείου Σπάρτης πριν το 1977. Αρχείο Α΄ δημοτικού σχολείου Σπάρτης. Γ.Α.Κ.- Αρχεία
Ν. Λακωνίας/ ΕΚΠ.145.3.53, ΕΚΠ. 145.4.90 και ΕΚΠ. 77.1.2-4.
179 Ο Κωνσταντίνος Γεωργίου Βουκίδης γεννήθηκε στην Αράχωβα το 1909. Μετατέθηκε από το δημοτικό σχολείο
Πακίων στο Α΄ δημοτικό σχολείο Σπάρτης στις 12/9/1935, όπου υπηρέτησε μέχρι τις 6/8/1948, οπότε μετατέθηκε στο Β΄
δημοτικό σχολείο Σπάρτης. Γ.Α.Κ.-Αρχεία Ν. Λακωνίας/ΕΚΠ. 145.3. 54,56,58.
180 Μητρώο Διδασκάλων Α΄ Δημοτικού Σχολείου Σπάρτης 1977-2000. Αρχείο Α΄ δημοτικού σχολείου Σπάρτης.
181 Η Πηνελόπη Ανδρέα Γαζοπούλου γεννήθηκε στην Τρίπολη το 1929. Το 1962-1963 υπηρετούσε στο δημοτικό
σχολείο Σελλασίας και τον Ιούνιο του 1963 μετατέθηκε στην Αρκαδία. Σε ερωτηματολόγιο όμως που συνέταξε ο Δήμαρχος
Σπάρτης περί των υπηρεσιών της Σπάρτης στις 18/5/1962 εμφανίζεται να υπηρετεί στο Α΄ δημοτικό σχολείο Σπάρτης. Γ.Α.Κ.-
Αρχεία Ν. Λακωνίας /ΕΚΠ. 145.3.58 και ΔΗΜΟΤ. 1.2. 319.
182 Μητρώο ό.π.
183 Μητρώο ό.π.
184 Μητρώο ό.π.
185 Μητρώο ό.π.
186 Ο Θεόδωρος Ευστρατίου Γιάτρας γεννήθηκε στους Βουτιάνους το 1935. Γ.Α.Κ.- Αρχεία Ν. Λακωνίας /ΕΚΠ.
145.3.58 και Μητρώο ό.π.
187 Μητρώο ό.π.
188 Μητρώο ό.π.
189 Μητρώο ό.π.
190 Ο Γεώργιος Ιωάννου Γρηγόρης γεννήθηκε στην Γκοριτσά το 1914. Το 1958 μετατέθηκε στην Αττική. Γ.Α.Κ.-
Αρχεία Ν. Λακωνίας /ΕΚΠ. 145.3.58 και Μητρώο Διδασκάλων Α΄ Δημοτικού Σχολείου Σπάρτης πριν το 1977. Αρχείο Α΄ δημοτικού
σχολείου Σπάρτης.
49
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
Δημάκου Μ. 1975-1976191
Δήμας Σταύρος 1926-1929192
Δημητρακαράκος Παναγιώτης 1987-1988193
Δημητρακοπούλου Πολυξένη 1843-1845194
Διαμαντής Παναγιώτης 1966-1967195
Δικαιάκος Βασίλειος 1989-1993196
Δρίτσα Πηνελόπη 1874-1875197
50
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
1921-1928
(Δ/ντης199 1892, 1900-1912, 1921-1928)
Ζαφειρόπουλος Κωνσταντίνος 1923-1927200
Ζαχαρίου Δέσποινα 1995-2000201
199 Υπηρέτησε ως Δ/ντής στο Α΄ δημοτικό σχολείο Σπάρτης το 1892 και το 1900-1912. Μαθητολόγιο Α΄ δημοτικού
σχολείου Σπάρτης. ΓΑΚ-Αρχεία Ν. Λακωνίας/ ΕΚΠ. 77.1.4-5. Κατάσταση ενοικίου οικίας 1/4/1900. ΓΑΚ-Αρχεία Ν. Λακωνίας/
ΔΗΜΟΤ.1.1.182. και ΕΚΠ. 77.1.2-3.
Διευθυντής επίσης ήταν από το 1921 έως το 1928. ΓΑΚ-Αρχεία Ν. Λακωνίας/ΕΚΠ. 77.1.4-5. Μιχαήλ Παν. Μιχαλόπουλος,
«ΤΟ ΜΟΝΟΤΑΞΙΟΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΝ ΣΠΑΡΤΗΣ και Η ΔΗΜΟΔΙΔΑΣΚΑΛΙΚΗ ΜΟΡΦΩΣΙΣ», το οποίο «εξεδόθη ως επετηρίς του Μ.Δ.
Σπάρτης των σχολικών ετών 1925-26 και 1926-27», σσ. 43-44.
200 Ο Κων/νος Ζαφειρόπουλος γεννήθηκε το 1884 στην Κονιδίτσα Σελλασίας. Στις 16/8/1923 μετατέθηκε από το
δημοτικό σχολείο Κλαδά στο Α΄ δημοτικό σχολείο Σπάρτης, όπου υπηρέτησε έως τις 2/8/1927 οπότε επέστρεψε στο δημοτικό
Εικ. 33. Περί του διευθυντού του
σχολείο Κλαδά.. Γ.Α.Κ.-Αρχεία Ν. Λακωνίας/ΕΚΠ. 145.3.54, 56. Μιχαήλ Παν. Μιχαλόπουλος, «ΤΟ ΜΟΝΟΤΑΞΙΟΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΝ
Α΄ δημοτικού σχολείου Σπάρτης
ΣΠΑΡΤΗΣ και Η ΔΗΜΟΔΙΔΑΣΚΑΛΙΚΗ ΜΟΡΦΩΣΙΣ», το οποίο «εξεδόθη ως επετηρίς του Μ.Δ. Σπάρτης των σχολικών ετών 1925-
26 και 1926-27», σσ. 43-44.
Δ. Ζαννόπουλου, εφημ. Σπάρτη,
201 Μητρώο ό.π. αρ. φ. 201/ 1908.
202 Ο Αναστάσιος Ηλιόπουλος γεννήθηκε στις Αμύκλες το 1881. Διορίστηκε στη Σπάρτη στις 1/9/1901, όπου
υπηρέτησε έως το 1903. Γ.Α.Κ.-Αρχεία Ν. Λακωνίας/ΕΚΠ. 145.3.56.
203 Μητρώο ό.π.
204 Μητρώο ό.π.
205 Η Βασιλική Καβαθοπούλου γεννήθηκε στη Σπάρτη το 1871. Στις 3/9/1894 μετατέθηκε από τον Πύργο στη
Σπάρτη και τον επόμενο Οκτώβρη ξαναγύρισε στον Πύργο. Διορίστηκε στις 19/9/1906 στο δημοτικό σχολείο θηλέων
Σπάρτης, απ΄ όπου απολύθηκε οριστικά στις 20/8/1912. ΙΝΕ/Ε.Ι.Ε., Ερευνητικό Πρόγραμμα, ό.π. Μαθητολόγιο δημοτικού
σχολείου θηλέων Σπάρτης 1901-1915. Γ.Α.Κ.-Αρχεία Ν.Λακωνίας/ΕΚΠ.79.1.1.
206 Ο Μιχαήλ Νικολάου Κάβουρας γεννήθηκε στους Βουτιάνους το 1922. Γ.Α.Κ.- Αρχεία Ν. Λακωνίας /ΕΚΠ. 145.3.58
και Μητρώο ό.π.
207 Εφημ. Ηώς, 297/10.7.1892.
51
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
208 Ο Ιωάννης Νικολάου Καλαβρυτινός γεννήθηκε στην Αλευρού Πελλάνας το 1898. Μετατέθηκε στις 25/4/1934
από το Β΄ δημοτικό σχολείο Σπάρτης στο Α΄, όπου έμεινε μέχρι το Μάιο του 1959, οπότε απολύθηκε λόγω ορίου ηλικίας.
Γ.Α.Κ.-Αρχεία Ν. Λακωνίας/ΕΚΠ. 145.3.54,56,58 και ΕΚΠ 77.1.16-17.
209 Εφημ. Ηώς 297/10.7.1892.
210 Γ.Α.Κ.-Αρχεία Ν. Λακωνίας/ΕΚΠ.145.3.53.
211 Εφημ. Σπάρτη, 127/31.3.1907. Ν. Ιγγλέση, Οδηγός Της Ελλάδος 1905-1906, Αθήναι.
212 Μέχρι το 1920 υπηρετούσε εδώ. Αργότερα απήλθεν εις Αμερική. ΓΑΚ-Αρχεία Ν. Λακωνίας/ ΕΚΠ. 77.1.3,11 και
ΕΚΠ. 145.4.90.
213 Ο Κων/νος Δ. Κανέλλος γεννήθηκε στην Γκοριτσά Λακωνίας το 1843. Στις 19/4/1868 μετατέθηκε από το δημοτικό
σχολείο Μαγούλας στη Σπάρτη και το Σεπτέμβρη του 1870 στο δημοτικό σχολείο Λεβετσόβων. ΙΝΕ/Ε.Ι.Ε., Ερευνητικό
Πρόγραμμα, ό.π.
214 Ο Παναγιώτης Κανέλλος γεννήθηκε στη Γκοριτσά το 1873. Διορίστηκε το 1913 στη Σπάρτη, όπου υπηρέτησε
μέχρι το 1914, που μετατέθηκε στο δημοτικό σχολείο Γκοριτσάς. Γ.Α.Κ.-Αρχεία Ν. Λακωνίας/ΕΚΠ. 145.3.56.
215 Μητρώο ό.π.
216 Ο Ιωάννης Καραγιαννόπουλος γεννήθηκε στη Λακωνία το 1823. Από το Σεπτέμβρη του 1872 μέχρι τον Οκτώβρη
1878 υπηρέτησε στα δημοτικά σχολεία Βασαρά, Σπάρτης και Γεωργιτσίου. ΙΝΕ/Ε.Ι.Ε., Ερευνητικό Πρόγραμμα, ό.π. και εφημ.
Ηώς, 123/1.11.1878.
217 Μητρώο Διδασκάλων Α΄ Δημοτικού Σχολείου Σπάρτης πριν το 1977. Αρχείο Α΄ δημοτικού σχολείου Σπάρτης.
218 Η Μαρία Καράμπελα γεννήθηκε στα Βρέσθενα το 1909. Γ.Α.Κ./Αρχεία Ν. Λακωνίας/ ΕΚΠ. 145.4.91. Μητρώο
Διδασκάλων Α΄ Δημοτικού Σχολείου Σπάρτης 1977-2000. Αρχείο Α΄ δημοτικού σχολείου Σπάρτης.
219 Γ.Α.Κ.-Αρχεία Ν. Λακωνίας/ΕΚΠ.145.3.53. «Μετατεθείς εντεύθεν απήλθεν εις Αμερικήν» (1920-1921). Γ.Α.Κ.-
Αρχεία Ν. Λακωνίας/ΕΚΠ. 145.4.90.
Εικ. 35. Περί Γεωργίου Κανελλάκου και 220 Η Δωροθέα Χρήστου Καστάνη γεννήθηκε στο Μυστρά το 1928. Μετατέθηκε από το δημοτικό σχολείο Στεφανιάς
στο Α΄ δημοτικό σχολείο Σπάρτης το Μάρτιο του 1966. Γ.Α.Κ.-Αρχεία Ν. Λακωνίας/ΕΚΠ. 145.3.58.
Π. Ματάλα, εφημ. Σπάρτη, αρ. φ. 127/
221 Η Ευσεβία Κεσκίνη ανέλαβε υπηρεσία στο Α΄ δημοτικό σχολείο Σπάρτης στις 3/11/1924 έως τις 6/5/1925, οπότε
1907.
52
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
53
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
54
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
55
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
56
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
57
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
58
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
59
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
60
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
336 Η Παναγιώτα Μάρκου Τριήρη γεννήθηκε στη Σπάρτη το 1927. Γ.Α.Κ.-Αρχεία Ν. Λακωνίας/ΕΚΠ. 145.3.58.
337 Ο Γρηγόριος Τριτάκης γεννήθηκε στη Στροντζά Λακεδαίμονος το 1892 ή το 1902. Στις 31/8/1945 μετατέθηκε
από το δημοτικό σχολείο Άρνας στο Α΄ δημοτικό σχολείο Σπάρτης, όπου έμεινε έως τις 5/11/1946 που εφονεύθη. Γ.Α.Κ.-
Αρχεία Ν. Λακωνίας/ΕΚΠ. 145.3.56 και ΕΚΠ. 145.4.91.
338 Ο Ηλίας Πέτρου Τσαμασίρος γεννήθηκε στην Άρνα το 1930. Γ.Α.Κ.-Αρχεία Ν. Λακωνίας/ΕΚΠ. 145.3.58.
339 Μητρώο ό.π.
340 Η Καλλιόπη Τορώνη διορίζεται «ως πρώτη δημοδιδάσκαλος» στο δημοτικό σχολείο των θηλέων στις 23/7/1899
και υπογράφει ως «Δ/ντρια του εν Σπάρτη σχολείου των θηλέων» την 1/4/1900 όταν ενημερώνει το Δήμαρχο Σπάρτης περί Εικ. 49. Γεώργιος Τράγκας.
των εξετάσεων γυμναστικής που θα γίνουν την «προσεχή Τρίτη» καθώς και τη «Μισθοδοτική κατάστασις του προσωπικού
του εν Σπάρτη δημοτικού σχολείου των θηλέων δια τον μήνα Νοέμβριον 1900». Γ.Α.Κ.-Αρχεία Ν. Λακωνίας/ ΔΗΜΟΤ.1.1.182.
341 Η Αγγελική Τσιώνη μετατέθηκε από το δημοτικό σχολείο Σκούρας στο δημοτικό σχολείο θηλέων Σπάρτης στις
11/1/1922. Ανέλαβε υπηρεσία στις 20/1/1922 και παρέμεινε έως τις 14/1/1924, οπότε απολύθηκε. Γ.Α.Κ.-Αρχεία Ν. Λακωνίας/
ΕΚΠ. 145.3.53, 54 και ΕΚΠ. 145.4.90.
342 Η Πότα Αθανασίου Φαρμάκη γεννήθηκε στη Γκοριτσά το 1923. Στις 3/3/1966 μετατέθηκε από το δημοτικό
σχολείο Ζούπαινας στο Α΄ δημοτικό σχολείο Σπάρτης, όπου παρέμεινε έως τις 2/6/1967, οπότε μετατέθηκε στο Β΄ δημοτικό
σχολείο Σπάρτης. Γ.Α.Κ.-Αρχεία Ν. Λακωνίας/ΕΚΠ. 145.3.58. Μητρώο δασκάλων Α΄ δημοτικού σχολείου Σπάρτης πριν το 1977.
Αρχείο Α΄ δημοτικού σχολείου Σπάρτης. Εικ. 50. Γρηγόριος Τριτάκης.
61
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
62
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
ΕΠΙΣΤΑΤΕΣ - ΥΠΗΡΕΤΕΣ
Σ το πλαίσιο καταγραφής όλου του ανθρώπινου δυναμικού που πρόσφερε τις υπη-
ρεσίες του στο Α΄ δημοτικό σχολείο και στο δημοτικό σχολείο θηλέων Σπάρτης
συγκεντρώθηκαν στοιχεία και για τους επιστάτες/τριες ή υπηρέτες, όπως συχνά επικα-
λούνταν. Ενώ συχνά αναφέρονταν στους προϋπολογισμούς και τις δαπάνες του Δήμου
με την ιδιότητά τους, ελάχιστα ονόματα διασώζονται:
Εικ. 52.
Μισθοδοσία
υπηρέτου Κ.
Αντωνάκου,
1900.
354 «2/3/1900. Παναγιώτα χήρα Αλεξάκη υπηρέτρια δημοτικού σχολείου θηλέων Σπάρτης. Μισθοδοτική κατάστασις
του προσωπικού του εν Σπάρτη δημοτ. σχολ. των θηλέων δια τον μήνα Φεβρουάριον 1900». Ως υπηρέτρια αναφέρεται και το
επόμενο σχολικό έτος 1900-1901. Γ.Α.Κ.-Αρχεία Ν. Λακωνίας/ ΔΗΜΟΤ.1.1.182.
355 «10/6/1900: παραίτησις Κωνστ. Αντωνάκου ως υπηρέτου του εν Σπάρτη δημοτικού σχολείου των αρρένων». Γ.Α.Κ.-
Αρχεία Ν. Λακωνίας/ ΔΗΜΟΤ.1.1.182.
356 Γ.Α.Κ.-Αρχεία Ν. Λακωνίας/ΕΚΠ. 145.3.60.
357 3/1/1926. Γ.Α.Κ.-Αρχεία Ν. Λακωνίας/ΕΚΠ. 145.3.54.
358 Γ.Α.Κ.-Αρχεία Ν. Λακωνίας/ΕΚΠ. 145.3.53, 145.3.60.
359 «1/7/1900: υπηρέτης δημοτικού σχολείου Σπάρτης Βασιλ. Τσούσης». Ως υπηρέτης αναφέρεται και το επόμενο
σχολικό έτος 1900-1901. Γ.Α.Κ.-Αρχεία Ν. Λακωνίας/ ΔΗΜΟΤ.1.1.182.
63
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
64
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
360 Υπ’ αριθ. 1292/9.3.1842 έγγραφο Διοικητή Λακεδαίμονος Ι.Γ. Λάτρη προς την αρμόδια Β. Γραμματεία. Γενικά
Αρχεία του Κράτους/Αρχείο Γραμματείας/Υπουργείου εκκλησιαστικών και δημοσίου εκπαιδεύσεως/Φάκελος Παιδεία 188.2.
65
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
ΜΑΘΗΜΑΤΑ
Ο ι μαθητές κατά τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του σχολείου, το 19ο αιώνα, διδάσκο-
νταν ελληνική Ιστορία, ιερά Ιστορία, Κατήχηση, Γεωγραφία, Γραμματική και γραμ-
μική Ιχνογραφία, η οποία όμως συχνά διεκόπτετο λόγω της έλλειψης των κατάλληλων
πινάκων. Επίσης συχνά αναφέρεται η έλλειψη όλων των αναγκαίων βιβλίων361 .
Στην πορεία των χρόνων, πάνω από έναν αιώνα μετά, τα μαθήματα που δι-
δάσκονται362 στο δημοτικό σχολείο είναι πολύ περισσότερα: τα Θρησκευτικά, η
νεοελληνική Γλώσα, η Ιστορία, η Ξένη Γλώσσα, συνήθως Αγγλικά, τα Μαθηματι-
κά, η Φυσική, η Μελέτη περιβάλλοντος, η Γεωγραφία, η Κοινωνική και Πολιτική
Αγωγή, η Φυσική Αγωγή και η Αισθητική Αγωγή.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ-ΑΠΟΥΣΙΕΣ
Η επιμέλεια και οι δυσκολίες που αντιμετώπιζαν τα παιδιά στη μετακίνησή τους κα-
ταγράφονταν συχνά στις εξαμηνιαίες εκθέσεις που υπέβαλαν δημοδιδάσκαλοι,
επιθεωρητές και Διοικητές Λακεδαίμονος.
Το σχολικό έτος 1841- 1842, σύμφωνα με έγγραφο του Διοικητή Λακεδαίμονος Α.
Οικονομίδη προς την «επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίου Εκπαιδεύσεως Βασιλικήν
Γραμματείαν της Επικρατείας»: «Οι μαθηταί είναι διαγωγής καλής….. Οι μαθητές όλοι δεν
είναι κάτοικοι της Σπάρτης αλλά έρχονται μακρόθεν και ως εκ τούτου τον μεν χειμώνα εμπο-
δίζονται από τους ποταμούς και βροχάς, το δε θέρος από την καύσιν εξαιρουμένων τινών
οίτινες δε φοιτώσιν εξ αμελείας μάλλον…..Δεν ενεργείται κατά των μη φοιτώντων το αρθρ.
6 του περί Δημ. σχ. νόμου, αλλά προσεκλήθησαν οι γονείς παρά του Δημάρχου επί απειλεί
361 Έγγραφο υπ’ αριθ. 341/31.5.1843 του Διοικητή Λακεδαίμονος Α. Οικονομίδη προς την αρμόδια Β. Γραμματεία
«Περί του αποτελέσματος των εξετάσεων του δημοτικού σχολείου Σπάρτης». Γενικά Αρχεία του Κράτους/Αρχείο Γραμματείας/
Υπουργείου εκκλησιαστικών και δημοσίου εκπαιδεύσεως/ Φάκελος Παιδεία 188.1.
362 Από το διδακτικό έτος 2000-2001 ισχύουν τα νέα ωρολόγια προγράμματα για όλους τους τύπους των δημοτικών
σχολείων, που ορίστηκαν με τη Φ.12/79/Γ1/33/14-1-2000 (ΦΕΚ 43 τ.Β’) Υπουργική Απόφαση, η οποία στάλθηκε στις σχολικές
μονάδες και τις αρμόδιες υπηρεσίες με τη Φ12/150Γ1/ 104/7-2-2000 εγκύκλιο της Διεύθυνσης Σπουδών Π.Ι. του Υπουργείου
Παιδείας.
66
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
καταδιώξεως κατά διαταγήν της διοικήσεως δια να υποχρεώσουν προς τούτο τα τέκνα των.
»363
Το αμέσως επόμενο σχολικό έτος 1842-1843364 ο ίδιος Διοικητής παρατηρεί ιδιαίτε-
ρα ότι τα παιδιά από τη Μαγούλα δεν φοιτούσαν, χωρίς ισχυρή δικαιολογία, ενώ συχνά
υπάρχουν προβλήματα φοίτησης λόγω ασθενείας: «Οι μαθηταί όλοι δεν είναι κάτοικοι
της Σπάρτης αλλά έρχονται και από τα πέριξ χωρία και ως εκ τούτου τον μεν χειμώνα εμπο-
δίζονται από τους ποταμούς και βροχάς, το δε θέρος από την καύσιν εξαιρουμένων των
του χωρίου Μαγούλας, το οποίον απέχει από την Σπάρτην εν τέταρτον της ώρας, οίτινες
δι΄αιτίας αγνώστους δεν φοιτώσιν. Οι κατοικούντες την Σπάρτην μαθηταί καθώς και των
πέριξ χωρίων αποκόπτονται επί λόγω ασθενείας συχνάκις».
Μερικές φορές η «άτακτος είσοδος των μαθητών επιφέρει μεγίστην σύγχισιν εις την
ενέργειαν της μεθόδου διότι πολλάκις μένει έρημον και υστερημένον μαθητών» το σχολείο,
σύμφωνα με το Διοικητή Λακεδαίμονος Α. Οικονομίδη365.
Και τον 20ο αιώνα αναφερόνταν συχνά σοβαρά προβλήματα στο θέμα της απουσίας
λόγω ασθενείας, όπως το 1909 λόγω της επιδημίας της νόσου ευλογιάς. Η δια-
κοπή των μαθημάτων διήρκεσε από το Μάρτη έως το Νοέμβρη του 1909366.
Σήμερα, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία367 «οι παιδαγωγικές συναντή-
σεις των εκπ/κών για θέματα αγωγής και αξιολόγησης των μαθητών, καθώς και οι
συναντήσεις με τους γονείς πραγματοποιούνται με πρωτοβουλία και ευθύνη του
Δ/ντή και εντάσσονται στον ετήσιο και τριμηνιαίο προγραμματισμό των δραστη-
ριοτήτων του σχολείου, ο οποίος γνωστοποιείται στο Σχολικό Σύμβουλο». Επίσης
«Η φοίτηση των μαθητών παρακολουθείται από το δάσκαλο της τάξης και για το
θέμα υπάρχει αλληλοενημέρωση οικογένειας – σχολείου».
363 Υπ’ αριθ. 1647/9.4.1842 έγγραφο υποβολής εξέτασης εις την Α΄ εξαμηνία του τρέχοντος σχολικού έτους. Γενικά
Αρχεία του Κράτους/Αρχείο Γραμματείας/Υπουργείου εκκλησιαστικών και δημοσίου εκπαιδεύσεως/Φάκελος Παιδεία 188.1.
364 Υπ’ αριθ. 341/31.5.1843 έγγραφο του Διοικητή Λακεδαίμονος Α. Οικονομίδη προς τη Β. Γραμματεία «Περί
του αποτελέσματος των εξετάσεων του δημοτικού σχολείου Σπάρτης». Γενικά Αρχεία του Κράτους/Αρχείο Γραμματείας/
Υπουργείου εκκλησιαστικών και δημοσίου εκπαιδεύσεως/Φάκελος Παιδεία 188.1.
365 Υπ’ αριθ. 341/31.5.1843 έγγραφο του Διοικητή Λακεδαίμονος Α. Οικονομίδη προς τη Β. Γραμματεία «Περί
του αποτελέσματος των εξετάσεων του δημοτικού σχολείου Σπάρτης». Γενικά Αρχεία του Κράτους/Αρχείο Γραμματείας/
Υπουργείου εκκλησιαστικών και δημοσίου εκπαιδεύσεως/Φάκελος Παιδεία 188.1.
366 Εφημ. Σπάρτη, 223/7.3.1909.
367 Π.Δ. 201/98 Οργάνωση και λειτουργία Δημοτικών σχολείων. ΦΕΚ.161 Α΄.
67
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ
68
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
στον τοπικό Τύπο και γινόντουσαν με μεγάλη επισημότητα. Το καλοκαίρι του 1885 κατα-
γράφεται371 «Αρίστας…. εντυπώσεις ενεποίησεν εις πάντας το αποτέλεσμα των εξετάσεων
του Παρθεναγωγείου της πόλεως μας. Η επιμέλεια, η αρετή, η ευμάθεια και η καλαισθησία
της διευθύντριας αυτού κ. Πολυξένης Χαραλάμπους είχαν ασφαλώς προεγγυηθή το αποτέ-
λεσμα τούτο», ενώ το καλοκαίρι του 1892 η εφημ. Ηώς372 κατέγραφε: «Την παρελθούσαν
Κυριακήν 5 Ιουλίου εγένοιτο αι εξετάσεις των μαθητών του ενταύθα Α΄
δημοτικού Σχολείου, αίτινες υπήρξαν ανώτεραι των άλλων ετών. Πλή-
θος δε ακροατηρίου είχε συναθροισθή εις την καλώς διακεκοσμημέ-
νην αίθουσαν των εξετάσεων αρξασών εκ των μαθητών της ανωτέρας
τάξεως εκ της προόδου των οποίων το ακροατήριον κατενθουσιάσθη.
Τας εξετάσεις ετίμησαν δια της παρουσίας των ο κ. Νομάρχης, ο κ. Δή-
μαρχος και πολλοί άλλοι έγκριτοι πολίται».
Στις 10 Μαΐου 1900 ο επιθεωρητής των δημοτικών σχολείων
Σπυρ. Προφαντόπουλος ανακοίνωνε με το υπ’ αριθ. 199/12.5.1900
έγγραφό του προς τον Δήμαρχο Σπαρτιατών την έναρξη των προ-
φορικών εξετάσεων των σχολείων (Εικ. 54).
Σήμερα, μετά από πολλές αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα,
η αξιολόγηση του μαθητή γίνεται κατά τη διάρκεια της φοίτησής
του στο Δημοτικό Σχολείο από το δάσκαλο ή τους δασκάλους της
τάξης και στηρίζεται στην καθημερινή προφορική εξέταση και την
όλη συμμετοχή του μαθητή στη μαθησιακή διαδικασία και στις άλ-
λες σχολικές δραστηριότητες373.
Το Α΄ δημοτικό σχολείο Σπάρτης συμμετέχει ενεργά στην κοι-
νωνία της Σπάρτης, με εορτασμό θρησκευτικών και ιστορικών
εορτών και εκδηλώσεων πάσης φύσεως. Ο τοπικός Τύπος μας πλη-
ροφορεί συχνά για τις εκδηλώσεις του σχολείου. Στο πλαίσιο των
δραστηριοτήτων του Α΄ δημοτικού σχολείου εντάσσεται και η έκ-
δοση εφημερίδας τη δεκαετία του ΄50 (Μάιος 1951) (Εικ. 55-57).
371 Εφημ. Πελοποννησιακός Αστήρ, 14/5.8.1885. Εικ. 55. Μαθητική εφημερίδα του Α΄
372 Εφημ. Ηώς, 297/ 10. 7.1892. δημοτικού σχολείου Σπάρτης, 1951.
373 Π.Δ. 201/98 Οργάνωση και λειτουργία Δημοτικών σχολείων. ΦΕΚ.161 Α΄.
69
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
ΜΑΘΗΤΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ
Τ α αποσπασματικά στοιχεία περί του αριθμού των μαθητών του Α΄ δημοτικού σχο-
λείου Σπάρτης στις αρχές του 19ου αιώνα, τα οποία μας πληροφορούν για το πλή-
θος των μαθητών, τον τόπο καταγωγής και το
επαγγελμα πατρός τους, χρησιμοποιούνται
ενδεικτικά.
Από το σχολικό έτος 1887-1888 και κυρίως
από το 1900-1901 έως το σχολικό έτος 1999-
2000, η καταγραφή των στοιχείων των μαθη-
τών και των μαθητριών είναι πληρέστερη374.
Στις αρχές του 20ού αιώνα το σύνολο των
μαθητών της Α΄ τάξης του Α΄ δημοτικού σχο-
λείου Σπάρτης ξεπερνούσε τους 120 κατ΄ έτος,
ενώ τα κορίτσια που φοιτούσαν στο δημοτικό
σχολείο των θηλέων το σχολικό έτος 1906-
1907 ξεπερνούσαν τα 100 (Διάγραμμα 2).
Οι μαθητές και οι μαθήτριες φαίνεται ότι
Εικ. 56. Περί σχολικών εξετάσεων, εφημ. μειώνονταν αρχικά την περίοδο 1924-1929 και πολύ περισσότερο, σε ποσοστό 50%
Κήρυξ της Λακωνίας, αρ. φ. 159/1932. περίπου, με την έναρξη λειτουργίας του μικτού Α΄ δημοτικού σχολείου Σπάρτης το σχο-
λικό έτος 1929-1930. Η μείωση του 1924-1929 (Διάγραμμα 1-2) θα ήταν εντονότερη
εάν ο μαθητικός πληθυσμός δεν ενισχύετο από αρκετούς πρόσφυγες μαθητές και μα-
θήτριες, που φοίτησαν με αυτόν το χαρακτηρισμό, πρόσφυξ, αντί για τόπο καταγωγής,
στο Α΄ δημοτικό σχολείο και το δημοτικό σχολείο των θηλέων Σπάρτης την περίοδο
1922-1929. Οι πρόσφυγες αποτελούσαν κατά μέσο όρο το 10% περίπου των μαθητών
και των μαθητριών την περίοδο αυτή (Διάγραμμα 3-4). Μικρές αποκλίσεις στον αριθμό
των μαθητών εμφανίζονται την επόμενη περίοδο 1930-2000. Η μείωση των μαθητών
και μαθητριών της περιόδου 1924-1929 επέφερε τη μεγάλη αυξητική τάση των δύο
374 Τα στοιχεία είναι σχετικά πλήρη από το 1900 έως το 2000, εκτός από τα σχολικά έτη 1902-1903 και 1913-1914
Εικ. 57. Πρόγραμμα για τους μαθητές και 1908-1909 για τις μαθήτριες, καθώς δεν εντοπίσθηκαν τα μαθητολόγια ή οι γενικοί έλεγχοι των σχολικών
γυμναστικών επιδείξεων, 1938. αυτών ετών.
70
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
Διάγραμμα 3.
Διάγραμμα 4.
375 Υπουργείον Εσωτερικών, Στατιστική της Ελλάδος, Πληθυσμός 1870 και 1879. Στατιστικά Αποτελέσματα της γενικής
απογραφής πληθυσμού 1907, Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 15-16 Μαίου 1928, 14 Μαρτίου 1971, Απογραφή
Πληθυσμού 5 Απριλίου 1981, 17 Μαρτίου 1991.
Θερμές Ευχαριστίες οφείλονται στον Παναγιώτη Σούπο, Προϊστάμενο Υ.Σ.Ν. Λακωνίας για την πολύτιμη βοήθειά του.
71
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
ΤΟΠΟΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ
1835-1850
Τ ο πρώτο μισό του 19ου αιώνα, τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του Α΄ δημοτικού σχο-
λείου Σπάρτης δηλαδή, τα δύο τρίτα των μαθητών προέρχονταν από τη Σπάρτη ή
από περιοχές πολύ κοντά στη Σπάρτη, όπως η Καλογωνιά, ο Μυστράς, το Ψυ-
χικό και το Παρώρι, ο Άγιος Ιωάννης, η Τρύπη και ο Σταυρός. Το υπόλοιπο ένα
τρίτο των μαθητών προέρχονταν από πιο μακρινά χωριά, όπως η Βορδώνια, η
Καστανιά, ο Θεολόγος, είτε από άλλες περιοχές της Ελλάδας, όπως η Ρούμελη,
η Κρήτη, τα Καλάβρυτα, η Ζάκυνθος, ο Πόρος, ή ακόμα και εκτός Ελλάδος,
όπως η Σμύρνη (Διάγραμμα 5).
1900-1929
72
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
1930-2000
73
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΠΑΤΡΟΣ
Ο ενεργός ανδρικός πληθυσμός της Σπάρτης την περίοδο από τα μέσα του 19ου αιώ-
να έως τα μέσα περίπου του 20ού αποτελείτο κυρίως από αγρότες, όπως άλλωστε
συνέβαινε και στην υπόλοιπη Λακωνία, σε ποσοστό 70% αρχικά και 60% αργότερα376.
Καθώς η Σπάρτη αποτελούσε το διοικητικό κέντρο του νομού είναι φυσικό την ίδια πε-
ρίοδο να παρατηρούνται αστικά στρώματα με αστικές συνήθειες.
376 Πέπης Γαβαλά, Κοινωνία και Εκπαίδευση (Λακωνία, τέλη 19ου – αρχές 20ού αιώνα), Λακωνικαί Σπουδαί, Αθήναι,
2002, σσ. 135-136.
74
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
19ος αιώνας
Τ α παιδιά που φοίτησαν στο Α΄ δημοτικό σχολείο Σπάρτης ήταν αγόρια αλλά και κο-
ρίτσια. Τα κορίτσια, έστω και λιγότερα, εμφανίζονται στα διασωθέντα έγγραφα να
φοιτούν μαζί με τα αγόρια στο σχολείο αυτό τα σχολικά έτη 1835-36, 1837-38,
Διάγραμμα 9.
1841-42, 1845-46 και 1846-47. Από τα επαγγέλματα των πατεράδων τους φαί-
νεται ότι προέρχονταν από εξέχουσες οικογένειες της Σπάρτης, κυρίως πρό-
κειται για στρατιωτικούς, κτηματίες και εμπόρους των οικογενειών Ιατράκου,
Κυρούση, Μαλτσινιώτη, Πετιμεζά, Τσιριγώτη, Τζωρτζάκη, Χρυσικού κ.α..
Το σχολικό έτος 1835-1836, εντύπωση προκαλεί η μεγάλη κατηγορία των
ορφανών, «απάτωρ» δηλώνουν, οι οποίοι ανέρχονται στο 32% των μαθητών.
Οι μαθητές και οι μαθήτριες αυτή τη σχολική χρονιά προέρχονταν σε ποσο-
στό 48% από τα αστικά στρώματα της Σπάρτης (έμποροι, σαγματοποιοί377,
οικοδόμοι, στρατιωτικοί). Πολύ μικρότερο ποσοσό, 16%, αποτελούσαν οι μα-
θητές, παιδιά των κτηματιών, ενώ σε αυτό θα μπορούσε να συμπεριληφθεί
και το 4% των μαθητών που ήταν παιδιά εργατών, μάλλον εργατών γης εκείνη
την περιόδο (Διάγραμμα 9).
Τα επόμενα στοιχεία σχετικά με το επάγγελμα πατρός, άρα και την κοι-
νωνικοοικονομική πρέλευση των παιδιών, που διαθέτουμε, προέρχονται από
το σχολικό έτος 1841-1842. Τη σχολική αυτή χρονιά μειώθηκαν κατά πολύ οι
ορφανοί, ίσως λόγω χρονικής απόστασης από τον απελευθερωτικό Αγώνα,
ενώ αυξήθηκαν τόσο οι μαθητές που προέρχονταν από τα αστικά στρώμα-
τα (γιατροί, δικηγόροι, υψηλόβαθμοι στρατιωτικοί, ειρηνοδίκες, έμποροι)
και αποτελούσαν πάνω από το μισό των μαθητών, όσο και οι μαθητές που
προέρχονταν από αγροτικές οικογένειες. Οι μαθητές αυτοί, όμως, παρά τα
μεγαλύτερα ποσοστά των αγροτών στο γενικό πληθυσμό, παρέμεναν σε
χαμηλότερα ποσοστά (Διάγραμμα 10). Προφανώς η εκπαίδευση ακόμα και
στο δημοτικό σχολείο αφορούσε, στην αρχή τουλάχιστον, περισσότερο τα
αστικά στρώματα.
Διάγραμμα 10.
75
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
1900-1929
76
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
379 Πέπης Γαβαλά, Κοινωνία και Εκπαίδευση (Λακωνία, τέλη 19ου – αρχές 20ού αιώνα), Λακωνικαί Σπουδαί, Αθήναι, Διάγραμμα 16.
2002, σς. 61-69.
77
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
78
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
79
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
80
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
Διάγραμμα 20.
Διάγραμμα 19.
81
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
82
ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΗ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΜΑΘΗΤΩΝ
Η αναλυτική καταγραφή των μαθητών της Α΄ τάξης του Α΄ δημοτικού σχολείου Σπάρτης
και του Δημοτικού σχολείου θηλέων από το 1835 έως το 2000 διασώζει τα ονόματα
των οικογενειών που κατοίκησαν την πόλη από τις αρχές του 19ού αιώνα μέχρι το τέλος του
20ού. Λόγω των πληροφοριών που παρέχουν παρατίθενται τα ονόματα όλων των τάξεων
του σχολείου των αρχών του 19ου αιώνα.
Κρατήθηκε η Ορθογραφία των ονομάτων, η οποία είναι διαφορετική κατά τη διάρκεια
του 19ου αιώνα.
83
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
Δημητρίου Κων/νος Σαμαρτζής Νικόλαος Φιλίππου Στεφ. (12 ετών) Περδουκλώνης Γ. (7 ετών)
Ιατράκου Παναγιώτης Στράτου Γρηγόρης «Στ΄ τάξις»: Σαράντου Δημητρ. (6 ετών)
Κοκκώνης Ανδρέας Χαντζηπετράκης Σπήλιος «Β΄ τάξις»:
Αναστασίου Αναστ. (12 ετών)
Λουμάκης Δημήτριος Καφετζοπούλου Ασπασία Ανδρίκου Κ. (8 ετών) Αποστολίδης Σωτήρος (6 ετών)
Λυούρης (;)Δημήτριος Κοκκώνη Καλλιόπη Δημητριάδης Κ. (13 ετών) Ευσταθίου Τηλέμαχος (5 ετών)
Μακρύς Γεώργιος Σαλβαρά Πόλις Καρίδης Σταυρ. (11 ετών) Ιατράκου Λεωνίδας (5 ετών)
Μανωλάκης Παναγιώτης
Κοντόπουλος Π. (9 ετών) Λυμπέρης Ανδρ. (6 ετών)
Πίκουλας Χρήστος
Σχολικό έτος 1837-1838396 Μενίδης Παν. (10 ετών) Μανουσάκης Γ. (5 ετών)
Σταματόπουλος Χρήστος
Παναγιώτου Γ. (12 ετών) Μανουσάκης Π. (5 ετών)
Στρατηγάκης Ευστάθιος «Η΄ τάξις»:
Χρηστοδούλου Π. (18 ετών) Νικολάου Γ. (6 ετών)
Φαναράς Παναγιώτης Βαλάσης Αναστ. (10 ετών) Χρυσικός Γ.( 8 ετών) Ρουσσέτος Ευθύμιος (7 ετών)
«Γ΄ κλάσις»: Γιαννακάκος Γ. (11 ετών) Σταυριανάκος Δ. (5 ετών)
«Ε΄ τάξις»:
Αθανασιάδης Ιωάννης Κουσκούρης Π. (12 ετών) Στράτου Γρηγόρης (5 ετών)
Βαττοπουλάκης Νικόλαος Κυρούσης Κωνστ (10 ετών) Χρηστοδούλου Ι. (9 ετών)
Βαττοπουλάκης Ν. (11 ετών) Σαλβαρά Πόλις (5 ετών)
Ευσταθίου Γεώργιος Μανουσάκης Ν. (10 ετών)
Καστάνης Παναγιώτης Μανώλης Παναγ. (11 ετών) Κυριακίδης Ηλίας (13 ετών) «Α΄ τάξις»:
Μανουσάκης Γεώργιος Πατρινάκος Π. (12 ετών) Ευσταθίου Γ. (9 ετών) Θανασούλας Μίμης (5 ετών)
Μανουσάκης Παναγιώτης Δ. Πιεράκης Ν. (12 ετών) Ευσταθίου Νικόλ. (8 ετών) Κρεβατάς Ι. (6 ετών)
Μενίδης Παναγιώτης Στρατηγάκης Ευστ. (10 ετών) Στράτου Ελένη (7 ετών) Κρεβατάς Π. (5 ετών)
Νικολόπουλος Διονύσης Τζιριγότης Γ. (12 ετών) «Δ΄ τάξις»: Κριτικός Γ. (5 ετών)
Χρυσικός Γεώργιος Τζιριγότης Μελ. (11 ετών) Κυρούσης Εμμανουήλ (5 ετών)
Αθανασιάδης Ι. (8 ετών)
Κοκκώνη Γκόλφω Φαναράς Π. (9 ετών) Μακελλαράκης Ν. (5 ετών)
Αλεξίου Κωνστ. (14 ετών)
Κόκκωρη Μαρία Χρυσικός Ν. (10 ετών) Μακελλαράκης Π. (6 ετών)
ΙατρούΜελετ. (7 ετών)
Πετιμεζά Χαρίκλεια «Ζ΄ τάξις»: Μορφογένης Ηλίας (5 ετών)
Κομνηνός Κωνστ. (9 ετών)
Στράτου Ελένη Αντωνιάδης Γ. (10 ετών) Σαμαρσζής Ν. (5 ετών)
Κριτικός Π. (10 ετών)
Χρυσικού Ελένη Αντωνίου Αθαν. (14 ετών) Σαράντου Ν. (5 ετών)
ΡάσζοςΓ. (10 ετών)
Γιαννούλης Γεωργ. (11 ετών) Χαντζη Πέτρου Σπηλ. (5 ετών)
«Α΄ κλάσις»: Κόκκωρη Μαρία (6 ετών)
Κωνσταντίνου Ν. (11 ετών) Ψαράς Δ. (5 ετών)
Βλαχογιάννης Γεώργιος Κοκκώνη Γκόλφω (6 ετών)
Πατρινός Ζαχ. (10 ετών) Καμαράδου Κατίγκω (5 ετών)
Ευσταθίου Τηλέμαχος «Γ΄ τάξις»:
Σπυρόπουλος Ι. (12 ετών) Κοκκώνη Καλλιόπη (6 ετών)
Θανασούλας Μίμης
Λυνάρδου Χρήστος 9 ετών) Κοκκώνη Χρυσαίς (5 ετών)
Ιατράκου Λεωνίδας
396 «Κατάλογος ονομαστικός Μανου[σάκης]Δημοσθ. (6 ετών) Σαλβαρά Καλλιώπη (5 ετών)
Κρεββατάς Ιωάννης
φοιτώντων παίδων και εξετασθέντων Μαραγκάκης Ι. (11 ετών)
Μακελλαράκης Νικόλαος
13.6.1837». Γενικά Αρχεία του Κράτους/ Πανάγου Δημήτ.( 12 ετών)
Μακελλαράκης Παναγιώτης
Αρχείο Γραμματείας/Υπουργείου εκκλη- Πανάγου Γ. (12 ετών)
Μήλιας Κυριάκος σιαστικών και δημοσίου εκπαιδεύσεως/ Πατρινάκος Χρηστ. (6 ετών)
Οικονόμου Ιωάννης Φάκελος Παιδεία 188.1.
84
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
85
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
86
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
87
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
88
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
Λαμπράκος Χρίστος
Λεβιδιώτης Αθανάσιος
Λελές Ιωάννης
Λουμάκης Ηλίας
Μαγκαλούσης Ιωάννης
Μαγκαλούσης Χαρίλαος
Μακρυγιάννης Ευάγγελος
Μαντζάνης Παναγιώτης
Μανωλόπουλος Μηνάς
Μαρτάκος Νικόλαος
Ματάλας Ανδρέας
Μαυρήλιας Ιωάννης
Μαυρομιχαλης Κυριακούλης
Μιχαλόπουλος Γεώργιος
Μπαμπαλέτος Κων/νος
Μπεκιάρης Ευστράτιος
Μπεκιάρης Ιωάννης
Μπεράτης Φώτιος
Μποίνης Αναστάσιος Εικ. 60. Α΄ δημοτικό σχολείο Σπάρτης, σχολικό έτος 1902-1903 (Αναμνηστική έκδοση Εμπορικού Συλλόγου
Μπορέτος Θεμιστοκλής Σπάρτης, «Στο διάβα των 100 χρόνων» 1908-2008, Σπάρτη 2008).
Μπορέτος Παναγιώτης
Σακκέτας Προκόπιος Τούμπουρας Κων/νος Χρόνης Γεώργιος
Νιαρέας Ιωάννης
Σαραντόπουλος Ιωάννης Τριανταφυλλάκος Πάνος
Οικονομόπουλος Φίλιππος
Σαραντόπουλος Παρασκευάς Τριανταφυλλάκος Χρήστος
Οικονομόπουλος Χρ.
Σγουμπάκος Σωτήριος Τσερώνης Γεώργιος Σχολικό έτος 1903-1904433
Ορφανός Μάρκος Α΄ τάξη
Σολωμός Παναγιώτης Τσουχτάκος Κωσταντίνος
Παντελάκης Δημήτριος
Σούλης Ταξιάρχης Υψηλάντης Ιωάννης Ανδριτσάκης Αθανάσιος
Παπαγεωργίου Κων/νος
Σουλιμιώτης Βασιλειος Φαρφαράς Γεώργιος Βεκράκος Ιωάννης
Παπαγιαννόπουλος Ιωάννης
Σουσάνης Γεώργιος Φουσκετάκης Παναγιώτης Βεκράκος Πέτρος
Παπαδόπουλος Βασίλειος
Σπανόπουλος Λεωνίδας Φουσκετάκης Πολυζώης Βελώνης Σπύρος
Παπαδόπουλος Δημήτριος
Σπυριδάκος Δημήτριος Φραγκινέας Ευάγγελος Βενέτης Κων/νος
Παπαστάθης Ιωάννης
Σπυριδάκος Χαρίλαος Χαντζάκος Ιωάννης Βλαχογεωργάκης Νικόλαος
Πασσάς Σπυρίδων
Σταματάκος Μιχαήλ Χαραλαμπάκος Απόστολος Γραμματικάκης Κων/νος
Παυλής Ευάγγελος
Στασινόπουλος Ευάγγελος Χατζηφώτης Κωνσταντίνος Δημάκος Σπυρίδων
Παχύγιαννης Πολυζώης Θ.
Τάσσος Στέφανος Χιώτης Φώτιος Δημητρούλιας Κωνσταντίνος
Πυργελάκος Ευάγγελος
Τζίμας Θεόδωρος Χρηστάκος Κυριάκος
Πυργελάκος Κωνσταντίνος
Τζωρτζόπουλος Αναστάσιος Χριστακάκος Βασίλειος 433 Γ.Α.Κ.- Αρχεία Ν. Λακωνίας
Ρηγόπουλος Γεώργιος /ΕΚΠ. 77.1.2.
89
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
90
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
91
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
92
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
Μπαμπαλέτος Ευστράτιος Δημοτικό σχολείο θηλέων439 Καβούρη Αβρακόμη Γ. Νικολοπούλου Ελένη Παν.
Μπαμπαρούτσος Παναγιώτης Αλεξάκη Γεωργία Ηλ. Καισαρίου Αναστασία Κ. Παναγάκη Αναστασία Γ.
Μπελιόπολος Θεόδωρος Γ. Ανδριτσάκη Σταυρούλα Καραγιαννάκου Φιφή Παπαγεωργιου Κούλα Δ.
Μπελιόπουλος Νικόλαος Γ. Αντωνοπούλου Σταμ. Κ. Καρελλά Διαμάντω Παπαδόγιαννη Μαρία Π.
Μποϊνης Αθανάσιος Αρβανίτου Σοφία Στ. Καρύγιαννη Μαρία Π. Παπαδοπούλου Γαρυφαλιά Δ.
Μποϊνης Γεώργιος Ασπιώτου Αθηνά Κατσάνη Σταυρούλα Γ. Περηφανάκη Αργυρ. Μ.
Μπορέτος Ιωάννης Βαβίλη Κική Κόκκορη Πότα Γ. Πουλάκου Αγγελική Ι.
Μπορέτος Σαράντος Ιω. Βαμβίλη Αφροδίτη Αν. Κοκκώνη Αθηνά Α. Ροζονάτου Αφροδίτη Γ.
Μπουγάδης Ιωάννης Βαμβίλη Ελένη Παν. Κοπανίτσα Αβρακομ. Ηλ. Σακελλαρίδου Γεωργία Ν.
Οικονομόπουλος Νικόλαος Βασιλάκη Ελένη Ι. Κοτσέρτσου Αργυρώ Δ. Σάλμα Ευγενία Χ.
Οικονόμου Αναστάσιος Βασιλείου Αικατερίνη Γ. Κοτσοπούλου Αικατερίνη Π. Σαράντου Χριστοφίλη
Ορδόλης Δημήτριος Βελονάκη Αντων. Παν. Κοτσοπούλου Άννα Αθ. Σιγγελάκη Πίτσα Ν.
Παλαμήδης Παναγιώτης Βλάχου Ελένη Παν. Κοτσώνη Δημητρ. Γ. Σκιαδά Ευαγγελία Γ.
Παναγιωτίδης Ματθαίος Βολιανίτου Παναγ. Ανδ. Κούκου Μαρία Ευαγ. Σκουριώτου Λιλή Ηλ.
Παναγούλιας Κωνσταντίνος Βούλγαρη Αθηνά Αλ. Κουμεντάκου Ελένη Μ. Σταματοπούλου Αγγελική Λεων.
Παπαδόπουλος Μιχαήλ Κ. Γερακουλάκου Αργυρώ Γ. Κούτση Καλλιρόη Γ. Τρύφωνος Αναστασία Γ.
Παπαηλιού Δημοσθ. Γερασίμου Βαλεντίνη Ν. Κούτση Στέλλα Γ. Τσίχλη Αλεξ. Δημ.
Παπακαλός Γεώργιος Γεωργακοπούλου Βασ. Π. Κυριαζή Αφροδίτη Δ. Τυροβολά Ευαγγελία Αν.
Παπανικολάου Νικόλαος Γούτου Ευγενία Β. Κυρούση Αντιγόνη Φικιώρη Ελένη Κ.
Πετράκος Ευάγγελος Γραμματικάκη Ευαγγελία Π. Κωνσταντέλλου Γεωργία Κ. Χαμόδρακα Αγγελ. Στ.
Πολυγένης Κωνστ. Δαγρέ Δημήτηρ Κ. Κωνσταντινίδου Αφροδίτη Ν. Χαμόδρακα Ευσταθία Στ.
Πουλάκος Ανδρέας Ιω. Δέδε Αικατερίνη Π. Λαμπροπούλου Γεωργ. Χαραλαμπάκου Ειρήνη Γ.
Ρετάλης Νικόλαος Δημάκου Αναστασία Δ. Λεμπέση Κυριακούλα Χρ. Χατζάκου Πολυτίμη Γ.
Ρηγόπουλος Νικ. Δημάκου Ελένη Δ. Μαγκαλούση Βασιλική Γ. Χατζάκου Σταυρ.
Ρουτσάκης Δημήτριος Δημητροπούλου Αναστασία Γ. Μακρή Ελένη Αθ. Χατζάκου Σταυρούλα Γ.
Σακελλαράκος Παναγιώτης Δημοπούλου Γαρυφ. Π. Μαλούχου Κική Αντ. Χρόνη Πότα Χαρ.
Σαραντόπουλος Ευάγγελος Δούνια Μαρία Γ. Μάνη Ευφροσύνη Αθ.
Σταθάκης Ιωάννης Ζαβάκου Αικατερίνη Ι. Μανουσάκη Χάρη Μ.
Σταματόπουλος Αναστ. Μαρτίνου Σπυριδ. Ηλ. Σχολικό έτος 1908-1909
Ζαβάκου Πότα Κ.
Σταματόπουλος Νικόλαος Ζαλούμη Στρατηγούλα Στ. Μαυριλάκου Μαρία Π. Α΄ τάξη
Τσιριγώτης Θεμιστοκλής Ζαννοπούλου Ευρυδίκη Δ. Μητρούση Ευφροσύνη Ν. Δημοτικό σχολείο αρρένων440
Φικιώρης Γεώργιος Κ. Ζαφειροπούλου Γεωργία Επ. Μουσελέ Χαρίκλεια Αλεξόπουλος Θεόδωρος
Φραγγινέας Νικόλαος Ζερβάκου Ιουλία Γ. Μπεκιάρη Αντωνία Ι. Αποστολάκος Ιωάννης Γ.
Χαραλαμπόπουλος Μιχαήλ Θεοδωρακοπούλου Πότα Σ. Μπεκιάρη Σταρυρούλα Π. Ασπιώτης Μελέτης Κ.
Χρηστάκος Αναστάσιος Μπελιοπούλου Μάρθα
439 Γ.Α.Κ.- Αρχεία Ν. Λακωνίας
Μπεσίρη Παναγ. Φ. 440 Γ.Α.Κ.- Αρχεία Ν. Λακωνίας
/ΕΚΠ. 79.1.1. Νικολοπούλου Αγγελική Γ. /ΕΚΠ. 77.1.3.
93
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
94
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
95
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
96
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
97
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
98
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
99
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
100
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
101
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
102
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
103
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
Γιαννέα Μαρία Ι. Δαγρές Χρήστος Αποστ. Παπαστάθης Ευάγγελος Ιωαν. Καβούρης Κων/νος Δημ.
Γιαννοπούλου Χρυσάνθη Γ. Δεσποτόπουλος Κων/νος Παχύγιαννης Κων/νος Νικ. Κακαλέτρης Αντώνιος Βασ.
Δημοπούλου Ξανθή Δημητρόπουλος Ευάγγελος Παν. Πλαγιαννάκος Βασίλειος. Δημ. Καλλιάνης Παρασκευάς Ιωαν.
Ζέρβα Ρουμπίνη Π. Δημόπουλος ή Θάνος Κων/νος Ν. Πολυμενάκος Σπυρίδων Παν. Καραγιαννάκος Ιωάννης Αριστ.
Κακαλέτρη Σταυρούλα. Δούσμανης Βασίλειος Χαρ. Ρουμελιώτης Νικόλαος Βασ. Καρούμπας Αλέξανδρος Ιωαν.
Καραβούλια Ελένη Κ. Ζης Σπυρίδων Ιωάννου Σαμπατουλάκος Βασίλειος Ν. Καρούμπας Λεωνίδας Ιωαν.
Καρύδη Ευαγγελία Ι. Ηλιόπουλος Θεόδωρος Χρ. Σαραντόπουλος Ευάγγελος Κων. Κοκορέλιας Γεώργιος Αναστ.
Κατράδη Σταυρούλα Ευγ. Θεοδωρόπουλος Ιωάννης Σωτ. Σμυρνιωτόπουλος Γεώργιος Κ. Κουρσούμης Κων/νος Λεων.
Κομνηνού Ευφροσύνη Π. Καβούρης Κωνσταντής Δημ. Σταυράκος Κων/νος Π. Κυριαζής Ευάγγελος Παν.
Κουμουντζή Αικατερίνη Θ. Καίσαρης Απόστολος Μιχ. Σωτηρόπουλος Θεόδωρος Σωτ. Κωστόπουλος Ηλίας Γεωργ.
Κρομμύδα Σοφία Σ. Κακαλέτρης Αντώνιος Β. Τζιμόπουλος Βασίλειος Κων. Λαμπρινός Αθανάσιος Γεωργ.
Λαμπρινού Ευαγγελία Γ. Κανελλίδης Γεώργιος Ιωαν. Τραγάς Παναγιώτης Ευστρ. Λαμπρόπουλος Κων/νος Αναστ.
Μακρή Ζωή Αθ. Καραγιαννάκος Στέφανος Αρ. Τσαγγούρης Αναστάσιος Πέτρου Λυμπέρης Αθανάσιος Λ.
Μαρινάκη Πολυτίμη Ι. Καστάνος Χρήστος Γεωργίου Τσίτσος Σαράντος Νικολ. Μανουσάκης Αλέξανδρος Μελ.
Μπούτου Αλεξάνδρα Σ. Κατσίχτης Χρήστος Ιωαν. Τσόκρης Δημήτριος Σπ. Ματζαράκης Απόστολος Ιωαν.
Παπαδάκου Σταμ. Δ. Κεφαλάς Νικόλαος Παν. Τσώνης Ασημάκης Μιχ. Μορφογένης Γεώργιος Παναγ.
Παπαπούλου Σοφία Σ. Κλουκίνας Σπυρίδων Θεοδ. Φικιώρης Μελέτιος Βασ. Μουστακάκης Αναστάσιος Γ.
Παπαστρατηγάκη Βασιλική Κ. Κοντογιάννος Γεώργιος Παν. Χριστάκος Παναγιώτης Γεωρ. Μπαμπαλέτος Δημήτριος Ιωαν.
Σακελλαροπούλου Παναγ. Αν. Κουμάνταρος Νίκων Παναγ. Χριστοδουλόπουλος Ιωαν. Γεωργ. Μπούτος Ευάγγελος Γεωργ.
Σαραντούλια Παρασκευή Ηρ. Κρομμύδας Παναγιώτης Σπ. Νταριώτης Νικόλαος Δ.
Τσαρουχά Αντωνία Δ. Κρούσκας Δημήτριος Κων. Ξέπαππας Ευάγγελος Σπυρ.
Ψαρρά Μαρία Χ. Κυριαζής Ευάγγελος Π. Σχολικό έτος 1920-1921 Παναγόπουλος Μάριος Παν.
Κυριαζής Νικόλαος Π. Α΄ τάξη Παπακαλός Νικόλαος Ηλ.
Σχολικό έτος 1919-1920 Κωστόπουλος Ηλίας Γεωργ. Δημοτικό σχολείο αρρένων461 Παπαμακάριος Γεώργιος Ιωαν.
Α΄ τάξη Λυμπερόπουλος Λεωνίδας Δημ. Αμπατζής Ιωάννης Παναγ. Παπαμακάριος Χαράλαμπος Ι.
Δημοτικό σχολείο αρρένων460 Μαλαβάζος Βασιλειος Περικλ. Αργειτάκης Ιωάννης Δ. Πολυμενάκος Σπυρίδων Παν.
Μηνακάκης Χρήστος Βασιλ. Βεκράκος Παναγιώτης Αναστ. Πριστούρης Παναγιώτης Χρ.
Αδαμάκος Βασίλειος Παν.
Μητσάκος Αντώνιος Νικήτα Γεροντάκος Παναγιώτης Παναγ. Ρετζίκος Γεώργιος Νικολ.
Αλαφόγιαννης Γεώργιος Αν.
Μητσάκος Θεόδωρος Νικήτα Δαγρές Χρήστος Αποστ. Ρουμελιώτης Δημήτριος Βασ.
Αμπαντζής Ιωάννης Παναγ.
Μουστακάκης Αναστάσιος Γ. Δημόπουλος ή Θάνος Κων. Νικ. Σαϊνόπουλος Γεώργιος Κωνστ.
Αργειτάκος Ιωάννης Δημ.
Νικολάου Νικόλαος Ευαγγελ. Δούβρης Ιωάννης Θεοδ. Σακελλαρόπουλος Χρήστος Νικ.
Βαγγελάκος Νίκων Σταματ.
Νταριώτης Νικόλαος Δημ. Ζαφειρόπουλος Σπυρίδων Δημ. Σουλημιώτης Παναγιώτης Αλεξ.
Βαμβακίτης Γεωργιος Β.
Παναγάκος Γεώργιος Σαρ. Ζης Σπυρίδων Ιωαν. Σουλημιώτης Σωκράτης Αλεξ.
Γιαννακόπουλος Λύσανδρος Κ.
Παπαδάκος Ιωαν. Δημητρ. Ζήτης Ιωάννης Γεωργίου Στεφάνου Παναγιώτης Ευρυπιδ.
Γκάτσης Λεωνίδας Χρυσ.
Παπαδόπουλος Αντώνιος Ηλ. Σωτηρόπουλος Δημήτριος Σωτ.
460 Γ.Α.Κ.- Αρχεία Ν. Λακωνίας
Παπαμακάριος Γεώργιος Ιωαν. 461 Γ.Α.Κ.- Αρχεία Ν. Λακωνίας
Τζαβιδόπουλος Ευάγγελος Βασ.
/ΕΚΠ. 77.1.4. Παπαπούλος Απόστολος Σωκρ. /ΕΚΠ. 77.1.4. Τζούμας Ευάγγελος Γ.
104
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
Τραγάς Ευστράτιος Παναγ. Καρύδης Αντώνιος Ιωαν. Σουλιμιώτης Σωκράτης Αλεξ. Δαγρέ Ελένη Απ.
Τρουγκάκος Γεώργιος Ιωαν. Κατσίχτης Νικόλαος Ιωαν. Σταθόπουλος Γεώργιος Ιω. Δαγρέ Ευγενία
Τσαγκούρης Λύσανδρος Πετρ. Κεφαλάς Περικλής Παναγ. Τζιμόπουλος Νίκων Κωνστ. Δημητριάδου Αναστασία
Τσακίρης Βασίλειος Παναγ. Κεφαλόπουλος Ευάγγελος Νικολ. Τραγάς Ευστράτιος Παναγ. Δημητροπούλου Πότα
Τσίτσος Σαράντος Νικολ. Κοσμάκης Μιχαήλ Ιωαν. Τράγκας Ευάγγελος Γεωργ. Διαμαντάκου Πότα
Τσίχλης Λάμπρος Δημ. Κουρής Γεώργιος Αναστ. Τριήρης Λεωνίδας Νικολ. Διαμαντάκου Άννα
Τσόκρης Δημήτριος Σπυρ. Κουρσούμης Ιωάννης Βασιλ. Τρουγκάκος Γεώργιος Ιωαν. Διαμαντάκου Πότα Ν.
Φλουτσάκος Παναγιώτης Χαρ. Κουρσούμης Κων/νος Λεων. Τσακίρης Βασίλειος Παν. Ζαβάκου Πότα
Χριστοδουλόπουλος Ιωάννης Γ. Λαμπρινός Αθανάσιος Γεωργ. Τσακίρης Πολυχρόνης Στ. Θεοφιλάκου Αμπελία Θεοφ.
Λαμπρόπουλος Κων/νος Αναστ. Τσαποίτης Ευστράτιος Γεωργ. Ιωάννου Παναγιώτης
Σχολικό έτος 1921-1922 Λουμάκης Κωνσταντίνος Γεωργ. Τσελέκης Ιωάννης Παναγ. Καβούρη Αφροδίτη Δ.
Α΄ τάξη Λυμπιοτάκος Βασίλειος Δημ. Τσίχλης Λάμπρος Δημ. Καλαμβόκη Ανδριανή
Δημοτικό σχολείο αρρένων462 Μαγέτος Χρίστος Παναγ. Φουρτούνης Σταύρος Ιωαν. Καλαμπόκα Αναστασία
Μαγκαλούσης Γεώργιος Φώτη Χιώτης Παναγιώτης Δημ. Καραγιαννάκου Καλλιόπη
Αγαλιώτης Κων/νος Σπυρ.
Μαλούχος Κων/νος Αντων. Χούπης Δημοσθ. Νικολ. Καρύδη Σταματική
Αργειτάκης Ιωάννης Δημ.
Μάνης Παναγιώτης Χριστ. Χρηστάκος Χριστ. Εμμ. Κατσαρού Ανθούλα Γ.
Βέλμαχος Δημήτριος Γεωργ.
Μανουσόπουλος Μιχαήλ Περ. Δημοτικό σχολείο θηλέων463 Κατσούλη Ουρανία Π.
Βερούτης Κων/νος Δημ.
Μαρινάκος Δημήτριος Ιω. Κοκκίνη Μερόπη Γ.
Γάγκας Παναγιώτης Ευθυμ. Αγαλιώτου Μαρία
Μαχαίρας Κων/νος Νικολ. Κοκούτση Νίκη
Γεωργόπουλος Ευαγγ. Ηρ. Ανδρικοπούλου Αντωνία
Μιχαλόπουλος Νίκων Βασιλ. Κολιού Καλλιόπη
Γκάτσης Θεόδωρος Χρυσ. Αντωνάκου Γεωργία
Μπινίκος Νικόλαος Ζαχαρ. Κορωναίου Γιαννούλα
Γκέστος Φώτιος Ιωάννου Αποστολάκου Δήμητρα Γ.
Μπουρνατσόγλους Νικόλ. Αντ. Κότσιφα Αναστασία
Δημητράκουλας Κων/νος Κυρ. Αποστολάκου Δήμητρα
Μπούτος Ευάγγελος Γεωργ. Κουνούπη Σταματική Π.
Δημητρίου Ιωάννης Αντ. Αποστολάκου Μαρία
Νταριώτης Νικόλαος Δημ. Κουρή Αικατερίνη Αναστ.
Διαμαντόπουλος Χρίστος Φωτ. Αποστολοπούλου Κυριακή
Οικονομόπουλος Ζαφείριος Κρομμύδα Ειρήνη
Ζαφειρόπουλος Σπυριδ. Δημ. Βαμβακίτη Γεωργία
Παγάνης Στασινός Ευσταθ. Κρομμύδα Σοφία
Ζέρβας Αθανάσιος Παναγ. Βαμβακίτη Μαγδαληνή Ν.
Παληός Βασίλειος Ιω. Κρούσκα Ευφροσύνη
Καισάριος Δημήτριος Κωνστ. Βαμβακίτη Πολυτίμη Ν.
Παπαγιαννάκος Στυλιναός Δημ. Κυριαζή Μαρία
Καισάριος Παναγιώτης Κωνστ. Βλάχου Ελένη Ι.
Παπαμακάριος Χαράλαμπος Ιω. Κωνσταντάκου Θεοδ. Κ.
Κακαλέτρης Παναγιώτης Βασιλ. Βλάχου Τούλα
Παπαχρίστου Δημήτριος Γεωργ. Λάδη Νίκη
Κανελλίδης Σταύρος Ιωαν. Γάγκα Αναστασία
Παχύγιαννης Ιωάννης Νικ. Λαμπροπούλου Δήμητρα
Καραμπίνης Σπυρίδων Γεωργ. Γερασίμου Αντωνία
Ρεντζίκος Γεώργιος Νικολ. Λουμάκη Αθανασία
Καρούμπας Αλεξ. Ιωαν. Γεωργιάδου Βασιλική
Σακελλαρόπουλος Γεώργιος Νικ. Λυμπιωτάκου Ιωάννα Δ.
Καρούμπας Λεωνίδας Ιωαν. Γιαννοπούλου Αλεξάνδρα Π.
Σακελλαρόπουλος Κων/νος Ανδ. Λυμπιωτάκου Σταματ.
Καρτερουλιώτης Αγησίλαος Δ. Γουδέ Θάλεια
Σακελλαρόπουλος Χριστ. Νικ. Μαγκαλούση Αθανασία
462 Γ.Α.Κ.- Αρχεία Ν. Λακωνίας
Σαραντόπουλος Γεώργιος Κ. 463 Γ.Α.Κ.- Αρχεία Ν. Λακωνίας
Μαρκάκη Ελένη Θ.
/ΕΚΠ. 77.1.5. Σελίμος Αναστάσιος Νικολ. /ΕΚΠ. 79.1.3. Μαρκοπούλου Γεωργία Κ.
105
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
Μαρκοπούλου Μαρία Φαρίνου Πόπη Κουβαράκος Παναγιώτης Αθαν. Τζημόπουλος Νίκων Κωνστ.
Μαυρίλια Πότα Φικιώρη Μαρία Κουνούπης Βασίλειος Παναγ. Τράγκας Ευάγγελος Γεωργ.
Μιχαλοπούλου Κυριακή Φράγκα Αλεξάνδρα Κουρής Αλέξιος Αναστ. Τρουγκάκος Νίκων Ιωάννου
Μορφογένους Άννα Ανδ. Χριστάκου Ευφροσύνη Κρομμύδας Δημ. Γεωργίου Τσακίρης Βασίλειος Πολυχρ.
Μουσελέ Γεωργία Χριστοδουλοπούλου Αντωνία Κρομμύδας Ιωάννης Σπυριδ. Τσαποίτης Ευστράτιος Γεωργίου
Μουχτερέ Αναστασία Χριστοπούλου Αικατερίνη Ι. Κωνσταντίνου Δημήτριος Τσαποίτης Ηλίας Γεωργίου
Μουχτερέ Αντωνία Χριστοπούλου Ελένη Λάδης Νικόλαος Ανδρέα Τσιάνος Γεώργιος Σταύρου
Μπιζμπίνη Καλλιόπη Λαμπρόπουλος Κων/νος Αναστ. Τσίχλης Λάμπρος Δημ.
Νιάρχου Άννα Ηλ. Λούτσας Αθανάσιος Φικιώρης Δημ.Βασιλείου
Νιάρχου Πότα Ηλ. Σχολικό έτος 1922-1923 Μαγκαλούσης Γεώργιος Φώτη Φράγκος Ανδρέας Βασιλ
Ξανθάκου Στρατηγούλα Α΄ τάξη Μαλαβάζος Δημ. Χρίστου Χιώτης Παναγιώτης Δημ.
Παναγιωτοπούλου Γεωργία Δημοτικό σχολείο αρρένων464 Μαλαβάζος Νικόλαος Χρίστου Χριστάκος Δημ. Γεωργ.
Παπαδοπούλου Ελένη Μανδρώζος Ασημής Σαράντου Ψυχογιός Γεώργιος Ιωαν.
Αδαμάκος Γεώργιος Δημητρ.
Παπαδοπούλου Ελευθερία Δ. Μάνης Παναγιώτης Χρίστου Δημοτικό σχολείο θηλέων465
Αργειτάκης Ιωάννης Δημ.
Παπακωνσταντίνου Κούλα Μαρινάκης Δημ.Ιω.
Γάγκας Παναγιώτης Ευθυμίου Αλεξανδροπούλου Αντωνία Π.
Περγαντή Πότα Ευαγ. Ματάλας Δημοσθένης Λεωνίδα
Γεωργόπουλος Ευάγγελος Αμπατζή Μαρία Π.
Πλαγιαννάκου Λευκοθέα Μαυρογιάννης Νικόλαος Ευσταθ.
Ηρακλ. Αναγνωστοπούλου Αντωνίτσα Ν.
Πολυμενάκου Αφροδίτη Π. Μαυροειδής Αναστάσιος Σταυρ.
Γηδάκος Γεώργιος Νικολ. Αποστολοπούλου Κυριακή Ι.
Σαϊνοπούλου Πολυτίμη Μαυρούκας Ιωάννης Σαραντ.
Γκέστος Αναστάσιος Ιωάννου Αργυροπούλου Άννα Π.
Σακελλαρίδου Νικολέττα Μαχαίρας Δημ.Νικολ.
Γκέστος Πέτρος Ιωάννου Ασλάνογλου Ανθίππη Σαβ.
Σακελλαροπούλου Αγγελική Μιχαήλ Θεόφιλος
Γκέστος Φώτιος Ιωάννου Βαμβακάρη Αλεξάνδρα Ν.
Σακελλαροπούλου Βαρβάρα Μιχαλόπουλος Νίκων Βασιλ.
Γρηγορής Θωμάς Βασιλάκου Μάλτα
Σαραντούλια Πότα Μούζος Κων/νος Παναγ.
Διαμαντόπουλος Χρ. Φωτίου Βεντύρη Πηνελόπη Χρ.
Σκαρλατίνη Ελένη Μπουνίκος Νικόλαος Ζαχ.
Ζήτης Ηλίας Γεωργίου Βλασοπούλου Χριστίνα Κ.
Σκαρλατίνη Ελένη Νταριώτης Βασίλειος Δημητρ.
Θεοδωρόπουλος Δημ. Σωτ. Βλάχου Ελένη Ιω.
Σκιαδά Άννα Ξηρέας Εμμανουήλ Αντωνίου
Θεοδωρόπουλος Σωτήριος Στ. Βλάχου Σοφία Δ.
Σμυρνιωτοπούλου Ευαγγελία Οικονομόπουλος Σπυρίδ. Θεοδ.
Καββούρης Παύλος Δημητρ. Γεωργακοπούλου Μαρία Π.
Σταυροπούλου Αναστασία Παγάνης Στασινός Ευστρ.
Καισάριος Δημ.Κωνστ. Γεωργιάδου Τερψιχόρη Γ.
Στεργίου Ευτυχία Παληός Γεώργιος Ιωαν.
Καισάριος Παναγιώτης Κωνστ. Γιαννάκαρη Γιαννούλα Γ.
Στεφανοπούλου Βασιλική Παναγιώτου Μιχάλης
Κακαλέτρης Παναγιώτης Βασιλ. Γιαννακοπούλου Αλεξάνδρα Π.
Στεφάνου Παναγιώτα Παπαδάκος Εμμανουήλ Νικολ.
Καρελλάς Γεώργιος Ιωάννου Γκάτση Σταυρούλα Χ.
Τζινέρη Βασιλική Ρεντζίκος Γεώργιος Νικολ.
Καρύδης Αντώνιος Ιωαν. Γκούμα Ασημίνα Ιωαν.
Τριανταφυλλοπούλου Δημ. Αν. Ροϊνός Κων/νος Φωτίου
Κεφαλόπουλος Ευάγγελος Νικολ. Γραμματικάκη Καλλιόπη Ι.
Τρουγκάκου Γεωργία Σακελλαρόπουλος Γεώργιος Νικ.
Κορωνάκης Νικόλαος Αριστ. Δαγρέ Ευγενία Ι.
Τσαούση Άννα Σακελλαρόπουλος Χρ. Νικ.
Τσαρουχά Βασιλική 464 Γ.Α.Κ.- Αρχεία Ν. Λακωνίας
Σαραντόπουλος Γεώργιος Κωνστ. 465 Γ.Α.Κ.- Αρχεία Ν. Λακωνίας
Τσουρούνη Φρόσω /ΕΚΠ. 77.1.5. Σταύρου Δημήτριος /ΕΚΠ. 79.1.3.
106
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
107
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
Κοκκορέλιας Κων/νος Αναστ. Τσίχλης Ηλίας Δημητρίου Ιωάννου Σταματίνα Αντ. Μαρίνου Ελένη Κυρ.
Κουβαράκος Παναγιώτης Αθ. Τσίχλης Λάμπρος Δημ. Καίσαρη Αικατερίνη Μιχ. Μαρτίνου Ανθούλα Ανδρ.
Κουρής Αλέξιος Αναστ. Φατσέας Νικόλαος Ιωαν. Καλογρηού Σταυρούλα Κυρ. Μορφογένη Λυγερή Παν.
Κουτσομιχάλης Παναγ. Αγγελή Φικιώρης Δημήτριος Βασιλ. Κανδηλώρου Χρυσηίς Χαρ. Μορφογένους Χριστίνα Ανδρ.
Κρομμύδας Δημ. Γεωργ. Φικιώρης Ιωάνης Βασιλ. Κανελλάκου Σταυρύλα Αθ. Μουσελέ Παναγιώτα Περ.
Κρούσκας Γεώργιος Κωνστ. Φράγκας Ανδρέας Βασιλ. Καραβούλια Μαρίκα Μουστακάκη Αβροκόμη Γ.
Κυριαζής Ηλίας Ευστρατίου Χαλκίδης Νικόλαος Τριανταφ. Καραγιαννάκου Αικατερίνη Κ. Μουστάκη Αναστασία Ηλ.
Λάδης Νικόλαος Ανδρέα Χριστάκος Ηλίας Γεωργίου Καραγιαννοπούλου Καλομοίρα Ε. Μουχτερέ Αντωνία Γεωργ.
Λαμπρόπουλος Κων/νος Αναστ. Χριστάκος Ηλίας Γεωργίου Καραλή Χαρίκλεια Γεωρ. Μουχτερέ Τασία Γεωρ.
Λουμάκης Ανδρέας Παναγ. Χριστοδουλόπουλος Παναγ. Γεωρ. Καρβούνη Αντωνία Ν. Μπεκιάρη Αικατερίνη Ευσ.
Μαγκαλούσης Παναγιώτης Φωτ. Δημοτικό σχολείο θηλέων467 Καρούμπα Λυμπερία Δημ. Μπεκιάρη Γιαννούλα Δημ.
Μαλαβάζος Δημ. Χριστ. Καρύδη Ελένη Κων. Μπριστούρη Νικολέττα Χρ.
Αγαλιώτου Μαρία Σπ.
Μαλαβάζος Νικόλαος Χριστ. Κατζούνη Ελένη Στ. Μυλωνάκου Παναγιώτα Πετ.
Αδαμάκου Λυγερή Δημ.
Μάνης Παναγιώτης Χρίστου Κατούνα Αναστασία Αν. Νιάρχου Άννα Γ.
Αμπατζή Μαρία Π.
Μανουσάκης Λεωνίδας Μελετ. Κατούνα Δήμητρα Αν. Νιάρχου Μαρία Ηλ.
Αναγνωστοπούλου Αντωνία Ν.
Ματάλας Δημοσθένης Λεωνίδα Κατσίχτη Δήμητρα Ιωαν. Νιάρχου Παναγιώτα Γ.
Αποστολάκου Σταματική Νικ.
Μαυρούκας Ιωάννης Σαραντ. Καψάλη Νίκη Ιωαν. Νικολάου Χριστίνα Ευαγ.
Βεκράκου Ελένη Ανασ.
Μούζος Κων/νος Παναγ. Κεφαλά Αμαλία Παν. Ξανθοπούλου Μαρίκα Χρ.
Βεντήρη Πηνελόπη Χρ.
Μπισμπίνης Παναγιώτης Γεωργ. Κινελοπούλου Βασιλική Θεοδ. Ξέπαπα Γιαννούλα Σπ.
Γερακουλάκου Ελένη Γ.
Νταριώτης Βασίλειος. Δημ. Κοκοκιού Ελευθερία Γεωρ. Οικονόμου Ελένη Μιχ.
Γιαννακάρη Ιωαννα Γρ.
Ορδόλης Παναγιώτης Κωνστ. Κομινάκη Μαρίνα Ι. Παναγέα Κυριακή Διον.
Γιαννακοπούλου Αλεξάνδρα Παν.
Παπαδάκος Εμμανουήλ Νικολ. Κομνηνού Παρασκευή Ιωαν. Παναγέα Σοφία Παν.
Γκάτση Σταυρούλα Χρ.
Παπαδόπουλος Κων/νος Χρ. Κοντοβουνίσιου Σταματ. Νικ. Παπαγιαννάκου Ελένη Δ.
Γκορτσολόγου Αιμιλία Ηλ.
Περγαντής Γεώργιος Ευαγγέλου Κουκούτση Ευγενία Κων. Παπαδάκου Ευαγγελία Δημ.
Γκορτσολόγου Ευρυδίκη Ηλ.
Πλαγάκης Αθανάσιος Χρήστου Κουνούπη Παρασκευή Ιωαν. Παπαδοπούλου Λάννα Λεων.
Γκούμα Ασημίνα
Πλαγιαννάκος Ευάγγελος Δημ. Κυριαζή Αικατερίνη Παν. Παπαδοπούλου Σοφία
Γκούμα Παναγιώτα Ευστ.
Ρεντζίκος Γεώργιος Νικολ. Κωνσταντίνου Ειρήνη Παπαστρατηγάκη Καλ. Παν
Δαριώτου Άννα Δημ.
Σακελλαρόπουλος Γεώργ. Ανδρ. Λαμπροπούλου Σοφία Γ. Παπαστρατηγάκη Νικολέτ. Κων.
Δημητριάδου Παρασκευή Ι.
Σακελλαρόπουλος Χριστ. Νικ. Λουκά Αικατερίνη Παπαχρήστου Αφροδίτη Γεωρ.
Δημητροπούλου Αικατερίνη Ευσ.
Σελίμος Μιλτιάδης Νικολ. Λουκά Αναστασία Πατσαγούρα Παναγιώτα Ευαγ.
Διαβατινού Καλλιόπη Γ.
Στεργίου Βασίλειος Γεωργίου Λυμπιωτάκου Ιωάννα Γεωρ. Παχύγιαννη Αγλαία Νικ.
Διαμαντάκου Άννα Κ.
Τράγκας Φοίβος Δημ. Μακρή Θεοδώρα Γεωρ. Πουρναζόγλου Μαρία Αν.
Δούμα Ευανθία Ανδρ.
Τριανταφυλλίδης Γεώργιος Παν. Μαλαβάζου Θεοφανώ Περ. Σαϊνοπούλου Ανθούλα Κ.
Ζαβάκου Φωτεινή Ηλ.
Τρουγκάκος Νίκων Ιωαν. Μανίκα Παναγιώτα Βασ. Σάλμα Γεωργία Χρ.
Ιωακειμίδου Μερόπη Νικ.
Τσαποίτης Ηλίας Γεωργ. Μανινέα Αικατερίνη Κων. Σατανίδου Δέσποινα
Τσελέκης Δημήτριος Παναγ. 467 Γ.Α.Κ.- Αρχεία Ν. Λακωνίας
Μαντά Ελένη Δημ. Σοφού Αντωνία Ιωαν.
Τσιβανόπουλος Δημοσθ. Δημ. /ΕΚΠ. 79.1.3. Μαρινάκη Παναγιώτα Ιωαν. Σοφού Πηνελόπη Ιωαν.
108
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
Σπηλιάκου Μπεμπούλα Κων. Κερασιώτης Γεώργιος Αποστολ. Βαμβακίτου Μαγδαληνή Ν. Ματενάογλου Ευφροσύνη Π.
Σωτηροπούλου Πηνελόπη Σωτ. Κεφαλάς Χαρίλαος Παναγ. Βαμβακίτου Πολυτίμη Ν. Μορφογένη Χριστίνα Α.
Τζαβιδοπούλου Ιωάννα Βασ. Κουβαράκος Παναγιώτης Αθ. Βεκράκου Ελένη Αν. Μπαρμπαγιάννη Μαρίκα Α.
Τζιμοπούλου Ευγενία Κων. Κουρής Αλέξιος Αναστ. Βογιατζή Αικατερίνη Αθ. Μπεκιάρη Γεωργία Δ.
Τριανταφύλλου Αγγελική Νικ. Κρούσκας Γεώργιος Κωνστ. Βρυσεντή Ολυμπία Νικ. Μπλάνα Μαριγώ Νικ.
Τριανταφύλλου Μαρία Νικ. Κυριαζής Ηλίας Ευστρ. Γιαννίκου Ελένη Χ. Μπούτου Αικατερίνη Στ.
Τσαγγάρη Μαρία Ξεν. Λαμπρινός Δημήτριος Γεωργ. Γκάτση Πολυτίμη Χρυσ. Νιτσάκου Ελένη Νικ.
Τσεμελή Σοφία Γεωρ. Λιναρδάκης Πέτρος Ηλία Γκούμα Πότα Στ. Νιτσάκου Μαρία Νικ.
Τσιριγώτη Παναγιώτα Διαμ. Μανδρώζος Παναγιώτης Σαραντ. Δαριώτου Άννα Νικολ. Ξέπαπα Γιαννούλα Σπ.
Τσούση Ευθυμία Λεων. Μανουσάκης Λεωνίδας Μελ. Διαβατινού Καλλιόπη Γ. Οικονομοπούλου Αθηνά Χρ.
Φώτου Κατίνα Μαυράκης Βασίλειος Μιχ. Διαμαντοπούλου Παναγ. Φωτ. Παναγέα Κυριακούλα Διον.
Χαλκιά Ευδοκία Ν. Μιχαλόπουλος Χαρίλαος Αθ. Ευαγγελάκου Γιαννούλα Στ. Παναγιωτοπούλου Ελένη Θ.
Χιώτη Κων/να Δημ. Νταριώτης Βασίλειος Δημ. Ευσταθίου Νίκη Ν. Παπακωνσταντίνου Ελένη Κ.
Χρηστάκου Δήμητρα Γ. Παναγέας Νικόλαος Παν. Ζαχαράκου Βαρβάρα Ι. Παπαχρήστου Αφροδίτη Γ.
Ψαρά Φωτεινή Χ. Παπαχρήστου Θεόδωρος Γεωργ. Ηλιοπούλου Δήμητρα Λ. Πατσαβούρου Πότα Ευαγ.
Πετσετίδης Χρηστ. Δημ. Θάνου Γεωργία Ν. Πιτσιτίδη Άρτεμις Δημ.
Σχολικό έτος 1924-1925 Πουρναντζόγλους Παντελής Αντ. Θεοδωροπούλου Χριστίνα Π. Σάλμαν Γεωργία Χρ.
Α΄ τάξη Ραπατσουλέας Δημοσθ. Γεωργ. Θεοφιλάκου Γεωρ. Παν. Σιδεροπούλου Χαραλ. Ι.
Δημοτικό σχολείο αρρένων468 Σακελλαρόπουλος Μιχαήλ Σπυρ. Ιωάννου Σταματ. Αν. Σκάλκου Αγγελική Ι.
Σμυρνιωτόπουλος Αναστάσ. Κων. Καίσαρη Αργυρώ Μιχ. Σκανδαλάκη Θεανώ Γ.
Αγαλιώτης Σωτήριος Σπυρ.
Στεργίου Βασίλειος Γεωργ. Καλαματιανού Μαρία Π. Σοφού Αντωνία Ηλ.
Ανδριόπουλος Νικόλαος Σπυρ.
Τσαγκούρης Παναγιώτης Πέτρου Καπέτη Μαίρη Ι. Σπυράκου Στρατ. Σπ.
Ανδριόπουλος Παναγιώτης Σπυρ.
Τσαποίτης Ηλίας Γεωργ. Κατούνα Αναστασία Α. Σπυριδάκου Ελένη Αθ.
Ασημάκης Δημ.Ιω.
Φλουτσάκος Κων/νος Χαραλαμ. Κατούνα Δήμητρα Αν. Τζιμοπούλου Ευγενία Κ.
Βάγιας Διονύσιος Ηλία
Χριστάκος Ηλίας Γεωργ. Κουβαράκου Παναγ. Ηλ. Τριήρη Άννα Ν.
Βεντήρης Γεώργιος Χρίστου
Χριστοδουλόπουλος Π. Γεωρ. Κουρσούμη Μαρία Β. Τριήρη Σταματ. Ηρ.
Βουκύδης Γεώργιος Βασιλ.
Δημοτικό σχολείο θηλέων469 Κρικέρογλου Ευθαλία Χρ. Τρουγκάκου Ελένη Ιωαν.
Γεωργόπουλος Δημοσθένης Ηρ.
Κωνσταντινίδου Μαρία Π. Τσαγκαρούλη Δήμητρα Ι.
Δημητράκος Βάσος Θεοδ. Αδαμάκου Λυγερή
Λαμπροπούλου Καλ. Α. Τσαούση Αγγελική Π.
Διονυσόπουλος Επαμεινών. Ιωαν. Αλεμαγγίδου Λέλα Ν.
Λάμπρου Βιργινία Τσαρουχά Ευγενία Δ.
Ηλιόπουλος Ιωάννης Χρ. Αλεξανδροπούλου Ιωάννα Π.
Λαούδη Ελισσάβετ Χ. Τσοπάογλου Μαρία Χρ.
Θεοδωρόπουλος Χαράλ. Σωτ. Απατζή Μαρία Παν.
Λιακάκου Νέλλη Τσούση Ευθυμία Λεων.
Κανελλάκος Δημ. Αθαν. Αποστολάκου Σταμ. Ν.
Μαγέτου Σταυρούλα Π. Φιλανθρωποπούλου Σοφία Γ.
Κανελλίδης Κων/νος Ιωαν. Βαλαούρα Όλγα Ν.
Μανίκα Πότα Β. Φουκετάκη Γεωργία Π.
Καραγιαννάκος Χαρίλαος Κωνστ. Βαμβακίτου Βέρα Ν.
Μαρινάκη Παναγιώτα Ι.
468 Γ.Α.Κ.- Αρχεία Ν. Λακωνίας 469 Γ.Α.Κ.- Αρχεία Ν. Λακωνίας
Μαρίνου Ελένη Κυρ.
/ΕΚΠ. 77.1.5. /ΕΚΠ. 79.1.4. Μαρτίνου Ανθούλα Α.
109
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
110
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
Κρούσκας Αθανάσιος Κωνστ. Αργειτάκη Χριστίνα Παν Μπουγάδη Αλεξ. Χρ. Γιαννακόπουλος Ιωάννης Φωτ.
Κωνσταντινίδης Χαράλαμπος Π. Βαγγελάκου Γιάννα Στ. Νιάρχου Άννα Γ. Δήμας Ιωάννης Σταύρου
Μακράκης Βασίλειος Μιχ. Βαμβακίτου Βέρρα Ν. Νικητέα Κωνσταντίνα Γ. Θεάκος Παναγιώτης Νικολ.
Μαρινάκης Κων/νος Ιωαν. Γεωργιάδου Ευαγγελία Γ. Παγιατάκη Κωνσταντίνα Κ. Θεoδωρόπουλος Νικόλ. Σταύρ.
Μουσελές Νικόλαος Περικλέους Γιαννακοπούλου Νίτσα Β. Παπαθεοφιλοπούλου Βασ. Ιωαν. Θεοδωρόπουλος Ανάργ. Σταύρ.
Παγάνης Παναγιώτης Ευστ. Γριτσοπούλου Κυρ. Γ. Παπαμακαρίου Σταυρούλα Ιωαν. Θεοδωρόπουλος Γεώργ. Σταύρ.
Παναγάκης Σαράντος Σαράντου Δεμιράλη Ανδρονίκη Ευαγ. Σακελλαροπούλου Δέσπ. Δημ. Καλογεράκος Αριστ. Δημ.
Παναγέας Ευάγγελος Παναγ. Δημακάκου Πιπίτσα Δημ. Σακελλαροπούλου Παναγ. Σπ. Καλογεράκος Παναγιώτης Δ.
Παπαδάκος Δημ. Παν. Δημητροπούλου Αγγελική Σκανδαλάκη Αγγελική Γ. Καραγιαννάκος Γεώργιος Βασ.
Παπαδολιάς Δημ. Παναγ. Διαμαντοπούλου Ευγενία Φ. Σκιαδά Αθηνά Ιωαν. Κάρκουλας Κων/νος Ιω.
Παπαστρατηγάκης Παρασκ. Κ. Διαμαντοπούλου Μαρία Δ. Σωτηροπούλου Κλή. Δημ. Καρούμπας Γεώργιος Ιω.
Παραμυθιώτης Παναγιώτης Αθ. Δούκα Δήμητρα. Πετ. Σώτου Ντίνα Καρτερουλιώτης Νίκων Δημ.
Πατσαγουράς Αθανάσιος Ευαγγ. Ευσταθίου Νίκη Νικ. Τζανετάκη Τασία Νικ. Καρύδης Τάκης Ιωάννου
Πιτσιτίδης Γεώργιος Δημ. Ζαβάκου Κατηγ. Σαρ. Τζελέκη Μαρία Κατσούλης Ιωάνης Παναγ.
Πιτσιτίδης Χρίστος Δημ. Ζερβούλια Αντωνία Σπ. Τριανταφύλλου Θεοδ. Νικ. Κερασιώτης Δημήτριος Αποστ.
Πλαγιαννάκος Ιωάννης Δημ. Θάνου Μαρία Νικ. Φιλιποππούλου Βασιλική Σαρ. Κερασιώτης Νικόλαος Δημητρ.
Πριστούρης Κων/νος Χρίστου Θεοδωροπούλου Φωτ. Λεων. Φιλιποππούλου Δήμητρα Σαρ. Κερασιώτης Σταύρος Δημ.
Ραπατσουλέας Δημοσθ. Γεωργ. Καραγιαννάκου Αγγελική Αρ. Φουσκετάκη Άννα Ιωαν. Κεφαλόπουλος Δημ. Βασιλ.
Ρέντζος Γεώργιος Παν. Καρμοίρη Μεταξούλα Χριστοδουλοπούλου Γεωργία Γ. Κοκορέλιας Παναγιώτης Αναστ.
Σταθάκος Παναγιώτης Ηλία Κοντογεωργάκου Μαρία Νικολ. Χριστοπούλου Τασία Σ. Κολοκυθάς Κων/νος Αποστ.
Τζιβανόπουλος Ιωάννης Δημ. Κουβαράκου Νίκη Ηλ. Ψυχογιού Ουρανία Δημ. Κουρσούμης Νικόλαος Λεων.
Τραγάς Ευστράτιος Δημ. Κουνούπη Παρασκευή Π. Κουτσομιχάλης Μιχαήλ Αγγελή
Τραϊφόρος Ιωάννης Δημ. Κωνσταντάκου Σταματ.Κυρ. Σχολικό έτος 1927-1928 Κρικέλας Αναστάσιος Νικοκλή
Τσαούσης Νικόλαος.Παν. Λαμπροπούλου Ζαχ.Θ. Α΄ τάξη Λάσκαρης Γεώργιος Παναγ.
Τσαρουχάς Χρίστος Δημ. Λαμπροπούλου Πηνελόπη Γ. Δημοτικό σχολείο αρρένων474 Λεβιδιώτης Ανάργυρος Αθαν.
Τσεσμελής Δημήτριος Γεωργ. Μαγκαλούση Αγγελική Φωτ. Λιακάκος Μελέτιος Σπ.
Αγαλιώτης Χαράλαμπος Σπυρ.
Φαρίκος Ιωάννης Νικολ. Μανιάτη Αντωνία Σπυρ. Λιναρδάκης Γεώργιος Παναγ.
Αλεμμαγγίδης Ιωάννης Νικολ.
Φίλιππας Παναγιώτης Γεωρ. Μανιάτη Πηνελόπη Ευσ. Λιναρδάκης Νικόλαος Παναγ.
Ανδριόπουλος Κων/νος Σπυρ.
Χριστάκος Παναγιώτης Γεωργ. Μαντζαράκου Γιάννα Ιωαν. Λουμάκης Κων/νος Παναγ.
Αρβανίτης Παναγιώτης Δημ.
Χριστοδουλόπουλος Σπυρίδων Ματθιουδάκη Αργ. Δημ. Λουμάκης Πολυζώης Γεωργ.
Ασημάκης Αλέξανδρος Ιωαν.
Γαβριήλ Μιχαλοπούλου Γεωργία Αθ. Μακράκης Βασίλειος Μιχ.
Βάγιας Κων/νος Ηλία
Δημοτικό σχολείο θηλέων473 Μιχαλοπούλου Ελένη Βασ. Μανιάτης Δημήτριος Θεοδωρ.
Βαμβακάρης Παναγιώτης Ιω.
Μιχαλοπούλου Ρήνα Αθ. Μανουσάκης Νικόλαος Σαρ.
Αλεξανδροπούλου Ελένη Παν. Βεκράκος Χρίστος Βρασίδα
Μορφογένους Βασιλική Παν. Μαρινάκης Γεώργιος Ιωάννου
Αλεξανδροπούλου Ιωαν. Παν. Γαλιάτσος Δημ. Εμ.
Μπαργιάννη Ελένη Ιωαν. Μαυρομίχαλος Θεοδ. Σταμ.
473 Γ.Α.Κ.- Αρχεία Ν. Λακωνίας
Μπεράνη Ελένη Φωτ. 474 Γ.Α.Κ.- Αρχεία Ν. Λακωνίας
Μεϊντάνης Ιωάννης Ανδρέα
/ΕΚΠ. 79.1.4. Μπερσιμιτζή Ολυμπία /ΕΚΠ. 77.1.5. Μπαξιβάνης Αντώνιος Νικολ.
111
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
112
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
Μπιρσιμιτζής Ελευθέριος Νικ. Δεβετζάκη Κρυσταλλία Αθ. Τζανετάκη Ζωίτσα Παναγ. Λεβιδιώτης Αναστάσιος Αθ.
Μπούρας Αθανάσιος Παν. Δημακάκου Γαρυφαλιά Δημ. Τόμπρου Αργυρώ Γεωρ. Λεβιδιώτης Αργύρης Αθ.
Νιάρχος Δημ. Γ. Διαμαντάκου Μαρία Νικ. Τσακίρη Παναγιώτα Σταμ. Λιακοπούλου Παρασκευή Γ.
Παπαμακάριος Παναγιώτης Ι. Δούκα Αναστασία Πέτρου Τσίτσου Δήμητρα Νικολ. Λιναρδή Ελευθερία Ν.
Παραμυθιώτης Πολυζώης Αθ. Ηλιοπούλου Ποτούλα Δημ. Φαρδή Γιαννούλα Κ. Μανιατάκος Παν. Γ.
Πατσαγούρης Αθανάσιος Ευαγ. Θεοδωροπούλου Σταυρ. Γεωρ. Χρηστάκου Αναστασία Εμμ. Μανωλοπούλου Αγγελική Π.
Παυλής Γεώργιος Κωνστ. Καρμοίρη Αναστασία Δημ. Μητρόπουλος Γεώργιος Ευστρ.
Μικτό Α΄Δημοτικό Σχολείο
Περγαντής Παναγιώτης Ευαγγ. Κατζούνη Καλλιόπη Σταυρ. Μπιρσιμιτζής …Ν.
Πετσιτίδης Γεώργιος Δημ. Κατούνα Ευφροσύνη Αναστ. Σπάρτης Μπούρας Ηλίας Παν.
Πουρνατζόγλου Βασίλειος Αντ. Κερασοπούλου Ελένη Δημητ. Σχολικό έτος 1929-1930 Νικολάου Χριστοφ. Ι.
Σακελλαρόπουλος Κων/νος Δ. Κεφαλά Μαρία Παν. Α΄ τάξη478 Παληού Παναγιώτα Ιωαν.
Σακελλαρόπουλος Νικ. Σπ. Κλουκίνα Ευγενία Χαρ. Παπαγιαννόπουλος Διονύσιος Δ.
Αλεξανδράκη Γαρυφαλιά
Σκιαδάς Χρ. Γεωργ. Κόκκορη Δήμητρα Γεωρ. Παραμυθιώτης Πολυζώης Αθ.
Αλεξανδρόπουλος Κυριάκος Π.
Σταματάκος Νίκων Δημ. Κοσμίδου Δέσποινα Ευστ. Πετρακάκος Ανδρέας Ιωαν.
Αλλοίμονος Μιχαηλ Δ.
Σώτος Ηλ. Βασιλ. Κοσμίδου Ευμορφούλα Ευστ. Ράπατας Δημ. Γ.
Ανδριόπουλος Νικόλαος Π.
Τζανετέας Χρ. Ηλ. Κυριακοπούλου Μαρ. Κων. Ρουμελιώτου Ελένη Ιωαν.
Γεωργοπούλου Ελένη Ανδρ.
Τριανταφυλλάκος Π. Ανδρ. Κωστέα Παναγιώτα Παναγ. Σκανδαλάκης Ιωάννης Γεωργ.
Δαγρέ Μαρία Απ.
Φουσκετάκης Αντώνιος Ιωαν. Κωστέα Σταυρούλα Παναγ. Σμυρνιωτοπούλου Τασία Κ.
Δημητροπούλου Κωνσταντίνα
Φρέντζος Γεώργιος Ηρ. Κωστοπούλου Γεωργία Ευθυμ. Σουλιμιώτης Ηλίας Βασ.
Ζης Παναγιώτης Γεωργ.
Φρέντζος Χρ. Παν. Μακελαράκη Σταματίνα Γεωργ. Σουμέλας… Γερ.
Καλογεράκος Αριστείδης Δ.
Χριστάκος Παν. Γ. Μανδρόζου Σπυριδ. Σαραν. Σπυριδάκος
Καπετανάκη Βασιλική Ν.
Χριστόπουλος Γεωργ.Σωκρ. Μανιάτη Εριφύλη Ευστ. Σταματάκος Ευάγγελος Μιχαήλ
Κάρκουλας Αναστ. Ιωαν.
Χριστόπουλος Χρ. Σωτ. Μαντζαράκου Δήμητρα Ιωαν. Σταματάκος Νίκων Δημ.
Καρύδη Άννα Ιωαν.
Δημοτικό σχολείο θηλέων477 Μαρκοπούλου Καλλιόπη Νικ. Σταυρόπουλος Νικ. Ευαγ.
Κιλιλοπούλου Γεωργία Θεοδ.
Μαρτάκου Νίκη Παυλ. Τραγά Κων/να Δημ.
Αλεμαγγίδου Αικατερίνη Νικ. Κοκκίνου Κλάρα Γεωργ.
Μαρτίνου Ελένη Ανδ. Τριανταφυλλίδης Γ. Τριαντ.
Αντωνάκου Αντωνία Θεοφ. Κομνηνός Ιωάννης Ζαχ.
Μπακοπούλου Μιράντα Νικ. Τσάκωνας
Αργυροπούλου Βασιλική Παν. Κοντοκρήτης Αν. Αθ.
Μπεκιάρη Βαρβάρα Ευστ. Τσόγκας Παναγιώτης Γ.
Βεκράκου Αφροδίτη Βρασ. Κορδία Ελένη Γεωργ.
Μπιρσιμιτζή Τασία Νικ. Φαρφαράς Νικόλαος Ευαγ.
Βενετσανάκου Πολυτίμη Λεων. Κουνούπης Διονύσιος Π.
Νιάρχου Πότα Ηλ. Φιλιππόπουλος Γεώργιος Σαρ.
Βουλούκου Θεώνη Νικ. Κουρής Ιωάννης Αναστ.
Ντριλάρη παναγιωτίτσα Φωτίου Φλέσσα Γεωργία Ν.
Γιαννέα Σταματ. Ιωαν. Κυριαζής Νικόλαος. Π.
Παληού Παναγιώτα Ιωαν. Φρέτζος Χρίστος Παν.
Γκάτση Τασία Χρυσ. Κυριαζής Παναγιώτης Ευστρ.
Παναγιωτοπούλου Δήμητρα Νικ. Χίου Κων/να Γ.
Γκούμα Μαρία Ευστ. Κωνσταντινίδης Ηλίας Θεοδ.
Παπαγιαννάκου Ευθυμία Δημ. Χριστάκης Ηλίας Ταξιάρχη
Γκριτσοπούλου Γεωργία Γεωργ. Λαμπροπούλου Κούλα Αν.
Σαλαρίου Σοφία Δαβίδ
477 Γ.Α.Κ.- Αρχεία Ν. Λακωνίας
Σωτηροπούλου Βούλα Σωτ. 478 Γ.Α.Κ.- Αρχεία Ν. Λακωνίας
/ΕΚΠ. 79.1.4. Τζανετάκη Ελένη Ιωαν. /ΕΚΠ. 77.1.6.
113
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
114
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
115
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
116
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
Καρτερούλης Χριστοφίλης Δ. Σοφού Βαρβάρα Δ. Βλογιανίτης Γεώργιος Σαρ. Κωνσταντόπουλος Βασίλειος Στ.
Καρτερουλιώτη Ελένη Ιω. Σταυράκου Μεταξία Χρ. Βοϊδής ή Μαυρομιχάλης Γεώργι- Κωτήρα Ελένη Π.
Κατούνα Γαλήνη Δ. Σταυριανοπούλου Ζαφειρούλα Ν. ος Δημ. Λέκκας Λεωνίδας Νικ.
Κατσαρέα Σταυρούλα Κυρ. Σταυρόπουλος ή Έμπειρας Δημή- Βύρη Δήμητρα Ν. Λέκκας Λεωνίδας Νικ.
Κατσίπης Κων/νος Εμμ. τριος Στ. Βύρη Ευσταθούλα Ν. Λούβη Μαρία Σ.
Κοντογιάννης Δημήτριος Λυμπ. Σταυρόπουλος Σπυρίδων Δ. Γατράκου Άννα Γ. Λυμπερόπουλος Χαρίλαος Δ.
Κόσσυβα Αφροδίτη Ευστ. Στεφάνου Αικατερίνη Ι. Γεωργακούλια Ευαγγελία Π. Λυμπεροπούλου Κανελλιώ Δ.
Κοτζιάς Αναστάσιος Δ. Ταταμίδου Μαρίκα Χρ. Γεωργαρίου Πέτρος Β. Μακρή Άννα Ηλ.
Κουνούπης Χρίστος Π. Τημενίδης Μιχαήλ Κ. Γεωργιάδης Νικόλαος Β. Μανιάτη Βασιλική Ν.
Κρυάλη Γεωργία Γεωργ. Τρουγκάκος Γεώργιος Μελ. Γλυτσέας Ιωάννης Κων. Μαρίνος Νικόλαος Σπ.
Κωνσταντόπουλος Βασίλειος Στ. Τσάπας Παναγιώτης Μ. Δακτυλίδου Μαρίνα Κ. Μαχαίρας Παναγιώτης Αθ.
Κωτήρας Αθανάσιος Παν. Τσαχαγιάκος Μιχαήλ Ν. Δρομπάρη Ευαγγελία Κ. Μιχαλακάκος Αντώνιος Ηλ.
Λεωτσάκος Παναγιώτης Μ. Τσέρτου Αντωνίτσα Ι. Ζερβάκος Ηλίας Β. Μιχαλόπουλος Δημήτριος Π.
Λιναρδάκης Αντώνιος Ηλ. Τσιριγώτη Αικατ. Αδ. Ζερβούλια Αγγελική Σπ. Μουσελέ Αφροδίτη Αρ.
Λιούνη Κατίνα Ευστ. Φιλιππίδου Βαρβάρα Δ. Θεοδωρίδου Μαρία Στ. Μποσμπόνης Απόστολος Κ.
Λουμάκης Ιωάννης Γ. Φιλιππόπουλος Χαρίλαος Σαρ. Καβούρη Ελενίτσα Κ. Μπουγάδη Σταυρούλα Γ.
Λυμπερόπουλος Κων/νος Δ. Φλώρου Κονδύλω Π. Καλαβρυτινός Σπυρίδων ή Μπρατσολιάς Άγγελος Ευαγ.
Λυμπερόπουλος Χαρίλαος Δ. Φουσκετάκης Γεώργιος Ν. Φροίξος Ι. Νικολαΐδου Ελένη Φιλ.
Λυμπεροπούλου Κανέλλα Δ. Φράγκας Ζαχαριάς Ηλ. Καννάς Αντώνιος Μ. Παπαηλιού Νικόλαος Σπ.
Μακρή Άννα Ηλ. Χίου Βασιλική Γεω. Καπαρελιώτης Παρασκευάς Στ. Πατσουράκος Κων/νος Ιωαν.
Μαρίνος Νικόλαος Σ. Καπαρελιώτου Κων/να Στ. Πολίτου Ματζηχρούλα Χρ.
Μαρίνου Βασιλική Σπ. Καπετανάκης Βασίλειος Κ. Ρουμελιώτης Αθανάσιος Ν.
Μαχαίρας Παναγιώτης Αθ. Σχολικό έτος 1936-1937 Καπετανέας Θεόδωρος Γρ. Σηφογεωργάκη Ναυσικά Μ.
Μπαλιώτη Μαριγώ Γεωρ. Α΄ τάξη485 Καραγιαννοπούλου Μαρία Π. Σταυρόπουλος Ευτύχιος ή Δημή-
Μπαμπαλέτου Ευσταθία Β. Κάρκουλας Ιωάννης Πετρ. τριος Στ.
Αλεξανδρόπουλος Λεωνίδας Ι.
Μποσμπόνης Λεωνίδας Κ. Καρτερούλη Φιλίτσα Δ. Σταυρόπουλος Θεόδωρος Δ.
Αλεξόπουλος Ηλίας Φ.
Μπουγάδης Ιωάννης Γεωρ. Καρύδης Ιωάννης Αντ. Τραγάς Νικόλαος Δ.
Ανδριτσοπούλου ή Λαδά Ασπα-
Παπαδάκη Ευφροσύνη Γ. Κολοκυθά Γεωργία Κ. Τρακάκης Γεώργιος Κ.
σία Β.
Παπαδημητρόπουλος Δημήτρ. Γ. Κομνηνού Μαρία Δ. Τριήρη Αθηνά Ν.
Ανδριώτης Κάρολος Ι.
Παπαδολιά Ασπασία Ι. Κοσμίδης Θεόφιλος Γεωρ. Τρουγκάκος Ιωαννης Μ.
Αποστολάκος Νικόλαος Παντ.
Παπαδολιάς Αλέξανδρος Ν. Κόσσυβα Αφροδίτη Ευστ. Τσαπάρα Αθηνά Δ.
Αργυράκη Μάρθα Π.
Παπαδολιάς Αναστάσιος Π. Κοτζιάς Αναστάσιος Δημ. Τσαχαγιάκος Κων/νος Μ.
Βασιλάκος Μάριος Ν.
Παπαστάθη Βασιλική Ν. Κουμούτσος Νικόλαος Ηλ. Τσαχαγιάκος Νικόλαος Μ.
Βεκράκος Γεώργιος Π.
Παπαστάθης Παναγιώτης Γ. Κουνούπης Χρήστος Παν. Τσιγκλανίδης Δημήτριος Σημ.
Βίγκου Βασιλική Δ.
Πολίτης Γεώργιος Χρ. Κουρής Φίλιππας Χρ. Τσούβαλη Σταματία Αν.
Ρετάλης Δημήτριος Πέτρου 485 Γ.Α.Κ.- Αρχεία Ν. Λακωνίας
Κουσουνή Αντωνία Κ. Φιλιππόπουλος Χαρίλαος Σ.
Σγούρας Γεώργιος Διον. /ΕΚΠ. 77.1.8. Κούτουλα Ελένη Δ. Φουσκετάκης Γεώργιος Ν.
117
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
118
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
119
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
Πανιτσίδης Νικολ Γ. Ασληχανίδου Χρυσούλα Λεωνίδα Παπαγιαννοπούλου Αικατερίνη Γάγκα Νίκη Δημ.
Παπαδολιά Ασπασία Παναγ. Βαβαρούτσος Ιωάννης Ηλία Ιωάννου Γερμάνης Ιωάννης Νικολάου
Παπαθεοδώρου Ερρίκος Περικλ Βομβορή Λίτσα Δημ. Παπαϊωάννου Χρήστος Παναγ. Γρηγορόπουλος Ιωάννης Πολυχρ.
Παπαιωάννου Χρήστος Παναγ. Γάβαρης Ιωάννης Ευαγγέλου Παρασκευάκου Ελένη Π. Δελλής Ευάγγελος Μιχαήλ
Παρασκευάκου Ελένη Παναγ. Γάγκα Νίκη Δημ. Παρασκευοπούλου Παρασκευή Δεμηράλλης Ευάγγελος Αθανασ.
Πλαγιανός Δημήτριος Προκ. Γάγκας Νικόλαος Γεωργίου Πολίτης Γεωργ. Δημ. Δημητρακοπούλου Σοφία Σπυρ.
Πλαγιανός Σταύρος Χρ. Δημητρακοπούλου Σοφία Σπ. Ρίτσος Παντελής Δημ. Δημοπούλου Ελένη Ιωάννου
Πολυδεράκης Παναγιώτης Γε. Δημητρόπουλος Παναγιώτης Σαραντοπούλου Δήμητρα Ευαγγ. Δούκα Ευαγγελία Στεφάνου
Ραυτόπουλος Σπυρίδων Ιω. Σταύρου Σιγαλού Ριγίνα Ηλία Ευσταθιάδης Αλέξανδρος Αναστ.
Ρουμελιώτης Βασιλ. Κων. Δημοπούλου Ελένη Ιωάννου Σιδεράς Ευστάθιος Παναγιώτου Ευσταθιάδης Χαρίλαος Θεοδ.
Σιγουράκου Αγγελική Διον. Δημοπούλου Μαριγούλα Ιω. Σκοπέτος Δημητρ. Ανδρ. Θεοδωρίδης Βασίλειος Στυλιαν.
Σκορδίλη Θεοδοσία Μαρίνου Δρακουλίδης Θεόδωρος Σάββα Στεφανοπούλου Σοφία Στεφάνου Θεοδωρόπουλος Σπυρίδ. Λεων.
Σουσάνης Ηλίας Βασ. Ευσταθιάδης Χαρίλαος Θ. Στρατοπούλου Μαρία Θεοχάρ. Καϊλατζής Δημήτριος Κων/νου
Σταθάκης Ευάγγελος Σταυρ. Ζορντού Μαρία Ιωάννου Τενεδιώτης Βασίλειος Γεωργίου Καννά Αγγελική Αντωνίου
Σταθοπούλου Πολυτίμη Ευστρ. Καλαμβόκης Ιωάννης Ιωάννου Τραγάς Ηλίας Δημητρίου Καπετανάκη Χαρίκλεια Κων/νου
Σταυρόπουλος Ιωάννης Δημ. Καραμανλής Κων/νος Χρ. Τρακάκη Θεοδώρα Δημητρίου Καραγιαννάκος Παναγ. Ευαγγ.
Στρατηγάκος Σαράντος Δημ. Κάρκουλας Γεώργιος Πέτρου Τσόπορης Σπύρος Παναγιώτου Κάρκουλας Γεώργιος Πέτρου
Τσαπάρας Κυριάκος Δημοσθ. Καρτερούλη Πολυτίμη Δημ. Φιλιππόπουλος Ευάγγελος Σαρ. Καρτερούλη Πολυτίμη Δημ.
Τσέκερη Χρυσούλα Ιω. Κατσάνη Ασπασία Ανέστη Χάμπα Μαγδαληνή Αθανασίου Καρτερουλιώτης Σπυρίδων
Φιλιππάκος Παναγ. Γ. Κατσίπη Γιαννούλα Εμμανουήλ Χίος Παναγιώτης Γεωργίου Ιωάννου
Χριστάκου Δημητρούλα Σπυρ. Κορακλής Σταύρος Μιχαήλ Κατούνα Γιαννούλα Δημ.
Χρυσομάλλη Χριστίνα Εμμ. Κόσσυβας Σαράντος Ευστρατίου Κατσάνη Ασπασία Ανέστη
Χρυσομάλλης Ιωάννης Εμ. Κότσιρας Λουκάς Ξενοφώντος Σχολικό έτος 1941-1942 Κατσίπη Γιαννούλα Εμμανουήλ
Χρυσομάλλης Κων/νος Νικ. Κουλόγιαννης Παντελής Ηλία Α΄ τάξη490 Κλουκίνας Παναγιώτης Λεωνίδα
Κουρουνιώτης Αναστάσιος Δημ. Κοκομέλης Κων/νος Νικ.
Αδαμάκος Νικόλαος Δημ.
Κρητικού Πολυξένη Κων/νου Κοντογιάννος Σωτήρ. Λυμπέρη
Σχολικό έτος 1940-1941 Αλεξανδροπούλου Χριστίνα
Λαμπίρη Ιωάννα Ιωάννου Κοπιτόπουλος Ευάγγελος Χρ.
Α΄ τάξη489 Ιωάννου
Λαμπίρης Δημήτριος Ιωάννου Κοράκλης Σταύρος Μιχαήλ
Αποστολίδου Χαρίκλεια Δημ.
Αλειφέρης Νικόλαος Γεωργίου Λυμπεροπουλος Σωτήριος Δημ. Κόσσυβας Σαράντος Ευστρατίου
Αργυροπούλου Αθανασία Θεοδ.
Αλεξανδροπούλου Χριστίνα Μαγέτου Αλεξάνδρα Παναγ. Κόττα Γεωργία Π.
Αρνιώτης Θεόδωρος Κων/νου
Ιωάννου Μανιατη Ελένη Νικολάου Κουρουνιώτης Αναστάσιος Δημ.
Βασιλάκου Βαρβάρα Νικ.
Αντωνοπούλου Παναγιώτα Μανιάτη Σταματική Νικολάου Κούτουλας Ευάγγελος Δημ.
Βεκράκου Δήμητρα Πέτρου
Ευστρατίου Μαυράκη Παναγιώτα Δημ. Κρητικός Χρήστος Κων/νου
Βισβάρδης Παναγιώτης Ηλία
Αργυράκη Ειρήνη Παναγιώτου Μαυρακης Αντώνιος Αθανασίου Λαμπίρη Ιωάννα Ιωάννου
Γάγκα Ζανίνα Δημ.
Αρνιώτης Θεόδωρος Κων./νου Μαυριλάκου Μαρία Κλεάρχου Λαμπίρη Μαρία Παύλου
489 Γ.Α.Κ.- Αρχεία Ν. Λακωνίας
Μπαμπαλετου Ευαγγελία Δημ. 490 Α΄ Δημοτικό σχολείο
Μαγέτου Αλεξάνδρα Παν.
/ΕΚΠ. 77.1.9. (Γενικός Έλεγχος). Μπουρούνης Ανδρέας Αλεξ. Σπάρτης/Μαθητολόγιο 1941-1942. Μακρής Μαργαρίτης Σπυρίδ.
120
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
121
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
Παπαγιαννοπούλου Ελένη Ιωάν. Δρακουλίδου Κέρκυρα Σάββα Μούρτζινος Παναγιώτης Παν. Αρνιώτου Κωνσταντίνα Ιωάννου
Παπαδήμα Γαβριέλλα Ευαγγέλου Ευσταθιάδου Χρυσούλα Αν. Μπαμπαλέτου Μαριάνθη Δημ. Ασληχανίδου Αικατερίνη Λεω-
Παπαϊωάννου Ευάγγελος Γεωργ. Ζουμπούλης Βασίλεος Ιωάννου Μπουσουλίκα Παρασκευή νίδου
Παπουτσή Ανδρομάχη Γεωργίου Καλφακάκος Βασίλειος Γεωργίου Σπυρίδωνος Βαβαρούτσου Ειρήνη Προκοπίου
Σταυροπούλου Ασπασία Δημ. Καπετανάκου Κωνσταντίνα Παν. Νικολοπούλου Ζαφειρούλα Νικ. Βασιλάκου Βασιλεία Νίκωνος
Στρατηγάκη Δημ. Ιωάννου Καραγιαννάκος Γεώργιος Ηλία Οικονομόπουλος Παναγιώτης Βασιλάκου Ελένη Γεωργίου
Σωλομού Μαρία Παν. Καραγιάννης Γεώργιος Δημ. Γεώργιος Γαλιάτσος Εμμανουήλ Παν.
Φιλιππόπουλος Κωνσταντίνος Καραμπάτος Ευάγγελος Μιχαήλ Οικονομόπουλος Σπυρίδων Περ. Γιαννόπουλος Θεόφιλος Δημ.
Αποστόλου Καρατζαφέρης Νικόλαος Παν. Οικονομοπουλος Σωτήριος Δημ. Δελή Παναγιώτα Μιχαήλ
Χίου Γεωργίτσα Χρίστου Καρρά Γεωργία Βασιλείου Ορφανός Κωνσταντίνος Νικ. Δημοπούλου Ελένη Κ.
Χιωτακάκος Κυριάκος Κων/νου Κατούνα Χριστίνα Δημ. Παναγάκης Ανδρέας Παν. Ευσταθιάδου Χρυσούλα Αν.
Κατσίπη Μαριγούλα Εμμ. Παναγιωτοπούλου Αγγέλα Δημ. Ζήτης Ηλίας Διονυσίου
Κλουκίνα Μαριγώ Λεωνίδου Παντελεάκος Θωμάς Φιλ. Ζουμπούλης Βασίλειος Ιωάννου
Σχολικό έτος 1944-1945
Κοκορέλια Αγλαϊα Γρηγορίου Παπαγιαννάκος Νίκων Δημ. Καββούρη Αναστασία Γεωργίου
Α΄ τάξη493 Κόλλια Ευαγγελία Γεωργίου Παπαγιαννόπουλος Ευάγγελος Κακαλέτρη Χριστίνα Δημ.
Αλεξανδρόπουλος Μιχαήλ. Ιωάν. Κομνηνός Ζαχαρίας Παναγιώτου Ιωάννης Κακαλέτρης Απόστολος Ηλία
Αντωνοπούλου Γκόλφω Ευστρατ. Κοντογιάννος Παναγιώτης Γεωργ. Παπαδολιά Χριστίνα Αθανασίου Κακαλέτρης Ιωάννης Γεωργίου
Αργυροπούλου Ελένη Θεοδ. Κόντος Γεώργιος Παν. Παπαϊωάννου Μαρία Παν. Καλαβρυτινού Βασιλική Ιωάννου
Αρνιώτη Κωνσταντίνα Ιωάννου Κοπάνη Μαρίκα Σωτηρίου Παπαστάθης Κων/νος Γεωργ. Καρατζαφέρης Νικόλαος Παν.
Ασληχανίδης.Χαράλαμπος Κοσκινά Σταυρούλα Αν. Ροζάκου Ευανθία Γεωργίου Καρτερουλιώτης Γεώργιος
Λαυρεντίου Κοσκινάς Σπυρίδων Αν. Ρουσάκος Αλέξανδρος Ιωάννου Ιωάννου
Βέργαδου Κωνσταντίνα Νικ. Κριάλη Αικατερίνη Βασιλείου Ρουσάκου Παναγιώτα Ιωάννου Κατούνα Χριστίνα Δημ.
Βετωρόπουλος Λεωνίδας Σπυρίδ. Κυρκίρη Ελένη Σταύρου Σταυροπούλου Ασπασία Δημ. Κατούνας.Χαρίλαος Δημ
Γάγκας Ιωάννης Γεωργίου Κωνσταντάκου Ασημίνα Παν. Στεφανίδης Ηλίας Σάββα Κιρκύρη Ελένη Στ.
Γεωργακοπούλου Ελισσάβετ Κωνσταντοπούλου Ασημίνα Τσόπορη Αλεξάνδρα Παν. Κόλλια Ευανθία Γεωργίου
Γεωργίου Βασιλείου Χίου Γεωργία Χρ. Κομνηνός Γεώργιος Παν.
Γρηγόρης Γεώργιος Ηλία Κωστούρος Παναγιώτης Θεοχάρη Χιωτακάκος Κυριάκος Κων/νου Κοπάνη Μαρίνη Σωτ
Δάβου Σπυριδούλα Παν. Λαγάνη Ποτίτσα Πέτρου Κορακάκος Ανδρ. Γεωργίου
Δεμηράλης Γεώργιος Αθανασίου Λιακάκος Δημήτριος Ιωάννης Κορακάκος Παναγιώτης Γεωρ-
Δημητρακοπούλου Σοφία Σπυρ. Λυμπερόπουλος Παναγιώτης Νικ. Σχολικό έτος 1945-1946 γίου
Δημητράκουλας Κων/νος Νικ. Μαγέτου Αλεξάνδρα Παν. Α΄ τάξη494 Κουλούβαρη Λιάνα ή Γαρυφαλ-
Δημοπούλου Ελένη Κων/νου Μαγέτου Κατίνα Παν. λιά Σπυρίδωνος
Αθανασιάδου Μαρία Χρ.
Δούκας Νικόλαος Στεφάνου Μανιατάκος Ηλίας Χρ. Κρητικού Παρασκευή Σπυρίδ.
Αλεξανδρόπουλος Μιχαήλ
Δραγώνα Βούλα Ηλία Μανιάτης Ιωάννης Δημ. Κριάλης Λεωνίδας Βασιλείου
Ιωάννου
Δραγώνα Στέλλα Ηλία Μανουσάκης Παναγιώτης Δημ. Κυριακούλιας Ανάργυρος Παν.
493 Α΄ Δημοτικό σχολείο
Μαρίνης Νικόλαος Γεωργίου 494 Α΄ Δημοτικό σχολείο
Κωνσταντακοπούλου Ασημίνα Β.
Σπάρτης/Γενικός Έλεγχος 1944 -1945. Μιχαλοπούλου Κων/να Ιωάν. Σπάρτης / Γενικός Έλεγχος 1945 -1946. Κωνσταντακοπούλου Σταματ. Β.
122
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
Κωστούρος Βασίλειος Θεοφ. Τραγά Πολυτίμη Δημ. Κατράδη Δήμητρα Παν. Ψυχογιού Αγγελική Παν.
Λαγάνη Ντιάνα Πέτρου Τραγάς Βασίλειος Κοκκωνού.Κων/να Αποστόλου
Λαδόπουλος Θεόδωρος Ιωάννου Τρυποσκούφης Χρίστος Νικ, Κούρλα Φωτεινή Σταύρου
Λαμπίρη Άννα Ιωάννου Τσέκερης Ευστράτιος Ιωάννου Κυριακοπούλου Άννα Κυριάκου Σχολικό έτος 1947-1948
Λεβιδιώτου Βασιλική Κων/νου Χίος Ανδρέας Χρ Λαμπίρη Άννα Ιωάννου Α΄ τάξη496
Λιναρδάκη Αικατερίνη Παν. Χιωτακάκος Σωτήριος Κ. Μαγέτου Κατίνα Παν.
Αθανασιάδης Κωνσταντίνος Χρ.
Μαγέτου Κατίνα Παν. Μανιατάκου Χριστίνα Χρ.
Αλεξανδροπουλου Ελένη Ευαγγ.
Μανιατάκος Ηλίας Χρ. Μανιάτη Αναστασία Δημ.
Σχολικό έτος 1946-1947 Αρνιώτη Δήμητρα Γεωργίου
Μαρίκος Σαράντος Γεωργίου Μαντά Αλίκη Ισιδώρου
Ασληχανίδου Παρασκευή Λεων.
Μαυριλάκος Αντώνιος Κλέαρχου Α΄ τάξη495 Μιχαλοπούλου Κων/να Ιωάννου
Βερούτη Βούλα Πολυζώη
Μαχαίρα Γεωργία Αθανασίου Αλεξανδρόπουλος Μιχαήλ Ιωάν. Μουστόγιαννη Ελένη Διον.
Βύρης Σταύρος Νικολάου
Μίχα Άννα Γεωργίου Αργυριάδου Αναστασία Χαρ. Μπαμπαλέτου Αναστασία Δημ.
Γάγκα Φαίδρα Γεωργίου
Μιχαλάκου Δήμητρα Νικ. Αρνιώτη Μαργαρίτα Ιωάννου Μπαμπαλέτου Μαριάνθη Δημ.
Γαλάνη Αναστασία Αθανασίου
Μιχαλοπούλου Κωνσταντίνα Βασιλάκη Ελένη Ευανθίας Μπαρμπαγιάννης Ανδρέας Σαρ.
Γιαννίκου Αφροδίτη Ιωάννου
Ιωάννου Βερούτη Βούλα Πολυζώης Μυλωνάκος Κων/νος Δημ.
Γιούπης Ιωάννης Χρ.
Μουστόγιαννη Ελένη Διονυσίου Βύσσας Δημήτριος Κων/νου Νικητάκης Βασίλειος Δημ.
Δημόπουλος Κωνσταντίνος
Μουστόγιαννης Νικ. Γεωργίου Γεωργακόπουλος Γεώργιος Νικ. Νικητάκης Χρήστος Ευθυμίου
Κωνσταντίνου
Μπαγιώκου Ελένη Βασιλείου Γεωργακοπούλου Χαραλαμπία Ντίντα Μαρία Κων/νου
Δημοπούλου Σοφία Κων/νου
Μπαγιώκου Χριστίνα Παν. Γεωργίου Οικονομόπουλος Γεώργ. Ευαγγ.
Ζούζουλα Κανελλιώ Κων/νου
Μπαμπαλέτου Αναστασία Δ. Γεωργίου Βασίλειος Κων/νου Ορφανόγιαννης Χρυσόστομος
Θεοδωράκου Δήμητρα Δημ.
Μπαμπαλέτου Μαριαν. Δ. Γιαννακάκη Χριστίνα Κων/νου Γεωργίου
Καβούρη Βασιλική Γεωργίου
Μυλωνάκου Αφροδίτη Δημ Γιαννίκος Ευάγγελος Ιωάννου Παναγάκης Νίκων Παν.
Καλαϊτζή Τασία Κων/νου
Νίκα Αδαμαντία Γεωργίου Γιαννόπουλος Θεόφιλος Δημ. Παπαδημητρόπουλος Ζαχαρίας
Καμπίτση Ελευθερία Ηλία
Νικολοπούλου Νίκη Παν. Δεμηράλη Στρατηγούλα Αθαν. Γεωργίου
Κατούνα Αναστασία Δημητρίου
Ντίντα Μαρία Κων/νου Δημοπούλου Σοφία Κων/νου Παπαηλιού Πότα Νικ.
Κατούνας Χαρίλαος Δημητρίου
Οικονομόπουλος Σπυρίδων Περ. Διζές Κων/νος Νικ. Ρουσσάκου Αιμιλία Ιωάννου
Κοκκονός Δημήτριος Αποστόλου
Παναγιωτόπουλος Γεώργιος Δημ. Καβούρη Βασιλική Γεωργίου Σάκκας Δημήτριος Γεωργίου
Κόλιας Κωνσταντίνος Γεωργίου
Παναγιωτοπούλου Αγγελική Δ. Κακολιά.Ελένη Ευαγγέλου Σοφού Ιωάννα Γεωργίου
Κοντογιάννης Αβάπτιστος Γεωργ.
Παπαδοπούλου Μαριάνθη Ιωάν. Καλαβρυτινός Γεώργιος Ανδρ. Τριποσκούφης Χρήστος Νικ.
Λεβιδιώτης Νικόλαος Κων/νου
Παπουτσή Κωνσταντίνα Γ. Καλαϊτζή Τασία Κων/νου Τσαχαγιάκου Φωτεινή Στ.
Μαδημένος Κυριάκος Γεωργίου
Παυλάκος Γεώργιος Ευσταθίου Καπετανάκου Κων/να Γεωργίου Τσώνη Γεωργία Παναγιώτου
Μαρίνου Αικατερίνη Γεωργίου
Πρεκεζέ Φρειδερίκη Παρ. Καπετανάκου Μαρία Παν. Φιλιποπούλου Ελένη Σαράντου
Μπαμπαλέτου Μαρία Δ.
Πρωτονέντης Παναγιώτης Νικ. Καρράς Εμμανουήλ Βασ. Φιλιππόπουλος Σαράντος Ιωάν.
Μπαμπαλέτου Τασία Δ.
Ρετσινάς Παναγιώτης Γεωργίου Κατούνας Χαρίλαος Δημ. Φουρτούνης Θεόδωρος Στ.
Μπαρμπαγιάννη Καίτη Σαράντου
Σαραντόπουλος Σταύρος Ευαγγ. Φράγκα Αθηνά Ηλία
Σκρεπετός Ιωάννης Κων/νου 495 Α΄ Δημοτικό σχολείο
Χατζάκος Κωνσταντίνος Ηλία 496 Α΄ Δημοτικό σχολείο
Στελλάκου Κατίνα Θεοδ. Σπάρτης / Γενικός Έλεγχος 1946 -1947. Χίος Ανδρέας Χρ. Σπάρτης / Γενικός Έλεγχος 1947-1948.
123
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
124
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
125
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
126
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
127
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
128
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
Μαρκόπουλος Φώτιος Ευαγγ. Κανακάκου Αντωνία Γεωργίου Τσακωνής Χρήστος Παναγ. Σγούρδα Αγγελική Στεφάνου
Μπαθρέλλου Ευαγγελία Γρηγ. Καρδάσης Χρήστος Παναγ. Φουρτούνη Ευσταθία Σταύρου Σκιαδάς Παναγιώτης Αναστασ.
Παντερλής Παναγιώτης Ιωάννου Καρελλά Μαρία Δημητρ. Χρονόπουλος Κανέλλος Αναστ. Σουλιμνιώτου Ελένη Ηλία
Παπασπυριδάκος Βασίλειος Ευαγ. Καρκάλας Αναστάσιος Χρήστου Ψυχογιού Ελένη Ιωάννου Σταυροπούλου Ελένη Γεωργίου
Πατρικάκος Βασίλειος Παναγ. Κάρκουλα ευγενία ηλία Συκινιώτου Βαρβάρα Νικολάου
Πήδουλας Θωμάς Παναγιώτου Κατούνας Δημήτριος Γεωργίου Σχολικό έτος 1959-1960 Σωτηρόπουλος Βασίλειος Παναγ.
Ρήγας Παναγιώτης Δημητρίου Κλουκίνα Χρυσούλα Ευαγγέλου Τοπολιανάκη Αναστασία Λάμπρ.
Α΄ τάξη508
Σουλημιώτη Ελένη Ηλία Κοντογιάννος Λυμπέρης Δημητρ. Τράγκας Δημήτριος Φοίβου
Σταθοπούλου Αγγελική Κων/νου Κορομβόκη Αγγελική Δημητρίου Αποστόλου Απόστολος Ευαγ. Τσάλτας Δημήτριος Παναγ.
Σταυροπούλου Ειρήνη Παναγ. Κοτσιρίλος Νικόλαος Ιωάννου Αργειτάκος Σταύρος Κων. Τσελεπή Παναγιώτα Παναγ.
Τσελεπή Μαρία Νικολάου Κουρή Αρετή Πολυζώη Ασληχανίδου Σοφία Χρήστου Φίλιππα Παναγιώτα Παναγ.
Φιλιππόπουλος Σαράντος Γεωργ. Κουφάκης Μιχαήλ Αντωνίου Βασιλάκου Ποτούλα Χαραλάμπ. Φιλιπποπούλου Ελένη - Μαρία
Φλώρος Αργύριος Γεωργίου Κυρούσης Ιωάννης Νικία Βασιλείου Αικατερίνη Χαριλάου Γεωργίου
Φλώρος Παναγιώτης Χρήστου Κωστόπουλος Γεώργιος Θεοδωρ. Βεργάκη Πηνελόπη Γεωργίου Φουσκετάκης Νικόλαος Αναστ.
Χρονοπούλου Ματίνα Αναστ. Λαζαρίδου Πελαγία Νικολάου Γάγκας Σωτήριος Ευαγ. Χρονόπουλος Μελέτιος Αναστ.
Λούβη Ασπασία Σπυρίδωνος Διακουμάκου Ελένη Γεωργίου
Σχολικό έτος 1958-1959 Μανδρώζος Σαράντος Ασημάκη Δούβρης Παναγιώτης Ιωαν. Σχολικό έτος 1960-1961
Α΄ τάξη507 Μορφογέννης Παναγιώτης Γεωργ. Ηλιόπουλος Γεώργιος Ομήρου Α΄ τάξη509
Μπαμπαλέτου Αικατερίνη Δημο- Ισμηρνιόγλου Άγγελος Ιωαν.
Αναστασόπουλος Δημήτριος Καραγιαννάκος Αριστείδης Αλατσά Ποτούλα Σαράντου
σθένους
Αναστασίου Δημοσθένους Ανδρικοπούλου Αικατερίνη Ιωαν.
Μπέλλου Ελένη Νικολάου
Ανδρικοπούλου Παναγιώτα Ιωαν. Κάρκουλας Γεώργιος Ηλία Αργυρόπουλος Θεόδωρος Ιωάν.
Μποινη Μαρία Παναγιώτου
Βασιλάκος Πολυχρόνης Χαραλ. Κούμαρη Νίκη Βασιλείου Βάγια Ουρανία Ηλία
Παναγάκου Δήμητρα Χαραλ.
Βλαχάκης Άγγελος Χρήστου Κουφάκης Μιχαήλ Γεωργ. Βασιλείου Βενετία Χαριλ.
Παπαδημητρόπουλος Σπυρίδων
Γεωργόπουλος Γεώργιος Ιωάννου Κρεββατάς Νικόλαος Παναγ. Βοσινάκης Στυλιανός Φωτίου
Γεωργίου
Γεωργοπούλου Μάρθα Ευαγγ. Μαθές Δημήτριος Κων. Γαλανόπουλος Ξενοφών Χαριλ.
Παπαστάθης Αθανάσιος Ιωάννη
Γιαννοπούλου Μαρία Γρηγορίου Μανιατάκος Γεώργιος Παναγ. Δημητράκου Σταυρούλα Παναγ.
Ρήγας Παναγιώτης Δημητρίου
Γορανίτου Μαργαρίτα Ηλία Μιχαλοπούλου Τασία Νίκωνος Δημητρόπουλος Νικόλαος Ανδρ.
Σαραντοπούλου Ελένη Γεωργίου
Διακουμάκου Ελένη Γεωργίου Μόσχου Παναγιώτα Δημητρ. Διακουμάκος Γεώργιος Γεωργίου
Σαρικάκη Αυγή Αναστασίου
Δούβρης Παναγιώτης Ιωάννου Μπαμόπουλος Ιωάννης Κων. Δούκα Αγαθή Αποστόλου
Σγούρδα Αγγελική Στεφάνου
Εξαρχάκος Πέτρος Χρήστου Μπορέτου Αγγελική Ιωάννου Ηλιοπούλου Βασιλική Παναγ.
Σμπυρακος Κων/νος Παναγιώτου
Ζάβρας Αθανάσιος Μενέλαου Παντελή Ελενίτσα Κων/νου Καλαματιανός Παναγιώτης Ευστρ.
Σουλημνιώτη Ελένη Ηλία
Ηλιόπουλος Νικόλαος Παναγ. Παυλή Μαργαρίτα Παναγιώτου Καλομοίρης Δημήτριος Ευαγγ.
Σουλημνιώτης Αθανάσιος Ηλία
Κακκαλέτρη Ελένη Ηλία Ρέκκα Αδαμαντία Ιωάννου Κανελλάκης Ηλίας Γεωργίου
Σούπος Διαμαντής Νικολάου
Καλομοίρη Πότα Ευαγγέλου Σαχλά Μελπομένη Πέτρου Κάρκουλας Γεώργιος Ηλία
Σταματάκου Γιαννούλα Γεωργίου
507 Α΄ Δημοτικό σχολείο
Σταυροπούλου Ελένη Γεωργίου 508 Α΄ Δημοτικό σχολείο 509 Α΄ Δημοτικό σχολείο
Σπάρτης / Μαθητολόγιο 1958 -1959. Στρατηγάκης Κων/νος Ιωάννου Σπάρτης / Μαθητολόγιο 1959 -1960. Σπάρτης/ Μαθητολόγιο 1960 -1961.
129
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
130
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
131
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
Μουστερή Μαρία Γεωργ. Ηλιοπούλου Λαμπρούλα Ανδρ. Τσάχαλη Πολυτίμη Σπυριδ. άνδρου
Μπούρα Χρυσάνθη Κων/νου Καλαματιανού Σταυρούλα Ευστρ. Τσίγκου Μαρία Ηλία Μπηλιώνη Αφροδίτη Ιωαν.
Μπούτζη Ευγενία Σπυρίδωνος Καλημέρη Κων/να Θεοδώρου Τσόπορη Κατίνα Σπυριδ. Οικονομάκη Μαρία Θεοδ.
Νικητέας Γεώργιος Ευαγ. Καρύδης Ανδρέας Αποστ. Φίλιππα Χριστίνα Αναστ. Παναγάκης Σαράντος Νικολ.
Παναγάκη Ελένη Νικολ. Κασσιμάτη Κων/να Απόλλωνος Χαλουλάκος Κων/νος Αθαν. Παπαγιαννόπουλος Κλεομένης
Παναγιωτόπουλος Ιωάννης Κατσάκου-Μαυρομιχάλη Φανή Χίος Σπυρίδων Κων/νου Γεωργίου
Χριστοφόρου Αλεξάνδρου Περσίδου Ποτούλα Νικολ.
Παπαηλιού Σπύρος Γεωργ. Κατσάκου-Μαυρομιχάλη Φανή Πολυζωγοπούλου Βασιλική Αθαν.
Πήδουλα Ελένη Παναγ. Κωνσταντίνου Σχολικό έτος 1966-1967 Σημιτάκος Κων/νος Φωτίου
Πίτσιος Χαραλ. Θεοδώρου Κιρκίρης Γεώργιος Ευστρ. Α΄ τάξη515 Σπανού Μαρία Θεοφ.
Πολυζωγόπουλος Παναγιώτης Κιρκίρης Θεόφιλος Κων/νου Αναστασιάδης Δημήτριος Σπυρ. Σταματάκου Αρχοντούλα Χρήστ.
Αθανασίου Κοντάκος Ηλίας Γεωργίου Αργείτης Παναγιώτης Ιωαν. Σταυράκη Μαρία Ιωάννου
Σαχλά Ευγενία-Αγλαϊα Πέτρου Κουτσοβίτης Ιωάννης Ηλία Αργείτης Παναγιώτης Νικολ. Τάκου Όλγα Γεωργίου
Σγούρδας Απόστολος Στεφάνου Κουτσοβίτης Κων/νος Ηλία Αρμόνη Μαρία Γεωργ. Τριανταφυλλάκος Γεώργιος Ανδρ.
Σουσάνη Αικατερίνη Παναγ. Κουφάκης Νικόλαος Αντων. Βάρλας Χρήστος Ιωάννου Τριήρης Ιωάννης Χριστοφ.
Σταυροπιερράκου Αικατερίνη Κυριακίδου Αικατερίνη Κων/νου Βεργάκης Γεώργιος Χαριλ. Τρουγκάκος Ιωάννης Αποστολ.
Ξανθ. Κωστάκος Αντώνιος Κων/νου Γομάτου Μαρίνα Βρασίδου Χιωτακάκος Ευστράτιος Κυριάκ.
Τούμπλης Νικόλαος Παναγ. Κωστόπουλος Γεώργιος Παναγ. Δημητροπούλου Ευαγγελία Ιωαν.
Τραγά Μάρθα Ευαγγέλου Λεπελής Άγγελος Παναγ. Κατσαρού Βασιλική Ιωαν. Σχολικό έτος 1967-1968
Φλώρος Νικόλαος Ηλία Λερούτσος Αθανάσιος Αλεξ. Κιρκίρης Θεόφιλος Κων/νου Α΄ τάξη516
Φουσκετάκη Χρυσάνθη Αναστ. Μαγέτος Γεώργιος Χρήστου Κλουκίνα Ευτέρπη Σπυριδ.
Χατζέλης Παναγιώτης Κων/νου Μανιατάκος Γεώργιος Παν. Κλουκίνας Γεώργιος Ευαγγέλου Αλοιμόνου Ελένη Αθανασίου
Χήναρη Ελένη Γεωργίου Μπορέτος Νικόλαος Ηλία Κοκκοράκη Δέσποινα Νικολ. Αναστασοπούλου Ιωάννα Αλεξ.
Χριστάκος Νίκων Ηλία Οικονομάκη Μαίρη Θεοδ. Κοντογιάννος Βασίλειος Δημητρ. Αργείτης Παναγιώτης Νικολ.
Πανάγος Δημήτριος Γεωργ. Κουντάνης Βασίλειος Θεοδώρου Αργυρόπουλος Παναγιώτης Ιω.
Πανάγου Κωνσταντίνα Γεωργίου Κουρεμπής Παναγιώτης Γεωργ. Ασημακοπούλου Σταμάτα Κων.
Σχολικό έτος 1965-1966 Βερούτη Θεοδώρα Κων.
Παντελάκος Παναγιώτης Νικήτα Κρεμμύδας Παναγ. Νικήτα
Α΄ τάξη514 Παπαθεοφιλοπούλου Ιωάννα Γρουμπός Κυριάκος Κων/νου
Λυμπεροπούλου Αικατερίνη
Αζά Ιφιγένεια Νικηφόρου Παναγιώτου Κωνσταντίνου Δημαράς Κων/νος Αγησιλάου
Αλειφέρης Γεώργιος Χρήστου Παπαντώνη Παναγιώτα Παναγ. Μαγέτος Γεώργιος Χρήστου Διαμαντάκου Δέσποινα Ιωαν.
Αλειφερόπουλος Κωνσταντίνος Παυλάκος Παναγιώτης Γεωργ. Μανιατάκος Ιωάννης Παναγ. Δούση Ελένη Παναγιώτη
Σπυρίδωνος Πηγαδιώτης Σταμάτιος Μενελ. Μανουδάκης Κων/νος Χριστοφ. Θεάκος Νικόλαος Κυριάκου
Αλεξόπουλος Φώτιος Παύλου Πίτσιος Χαράλαμπος Θεοδώρου Μαυρίδου Θεοδώρα Χαραλ. Καλημέρη Κων/να Θεοδ.
Αργείτη Δήμητρα Ιωάννου Πολιτοπούλου Ειρήνη Λεων. Μαυρογονάτος Απόστολος Περι- Καραμάνου Ζωή Δημητρίου
Διαμαντή Αγγελική Παναγιώτου Σιδέρη Θεοχαρούλα Ευαγ. Κάρκουλας Παναγιώτης Αναστ.
514 Α΄ Δημοτικό σχολείο
Τάκου Όλγα Γεωργ. 515 Α΄ Δημοτικό σχολείο 516 Α΄ Δημοτικό σχολείο
Σπάρτης/ Μαθητολόγιο 1965-1966. Τόμπρος Στυλιανός Δημητρ. Σπάρτης/ Μαθητολόγιο 1966 -1967. Σπάρτης/ Μαθητολόγιο 1967 -1968.
132
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
133
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
Σουσάνη Μαρία Παναγ. Σαχάμης Παναγιώτης Νικολ. Δρίζη Λαμπρινή Ηλία Χριστάκος Παναγιώτης Γεωργίου
Σταθάκου Γεωργία Ευαγ. Σκιαδάς Δημήτριος Νικολ. Κάκαρη Παρασκευή Παναγιώτη Χρυσομάλλης Εμμανουήλ Γεωργ.
Τριανταφυλλόπουλος Γεώργιος Σμυρνιός Γεώργιος Λάμπρου Καλομοίρη Λυγερή Παρασκευά Ψυχάρη Σταυρούλα Νικολάου
Προκοπίου Σπανού Αικατερίνη Θεοφ. Κανέλλιας Μιχαήλ Αναστασίου
Τσάχαλης Νικήτας Σωκρ. Σταθάκος Ευστάθιος Ευαγ. Καπετανέας Πέτρος Αλεξάνδρου Σχολικό έτος 1971-1972
Φράγκα - Ζαχαριά Σταματική Σταυροπούλου – Έμπειρα Μαρία Κάρκουλας Κων/νος Αναστασίου
Α΄ τάξη520
Ζαχαριά Αποστόλου Καρύδη Βασιλική Ευαγγέλου
Χασανικολής Λαυρέντης Γερ. Σταυροπούλου - Έμπειρα Ποτού- Κλουκίνα Ευγενία Ευαγγελου Αδαμάκου Μαρία Θεοδώρου
Χρηστάκης Ταξιάρχης Γεωργ. λα Δημητρίου Κοντάκου Ευαγγελία Γεωργίου Ατσιδάκου Αρετή Γεωργίου
Συκινιώτη Ελένη Νικολ. Κοτσώνη Γεωργία Παναγ. Βοσινάκη Βασιλική Γεωργίου
Γερμανός Νικόλαος Ιωάννου
Σχολικό έτος 1969-1970 Τζανετέας Ηλίας Σαρ. Κούτσαρης Γεώργιος Ιωάννου
Τσολακίδου Γεωργία Σάββα Κουτσοβίτης Παρασκευάς Αναστ. Γεωργοπούλου Δήμητρα Γεωργ.
Α΄ τάξη518 Γρουμπού Ελένη Λεωνίδου
Τσουνιοράκος Παναγιώτης Κρεμμύδα Μαρία Νικήτα
Αλειφέρη Στυλιανή Χρ. Δημητροπούλου Δήμητρα Ιωάν.
Νίκωνος Ματάλα Παναγιώτα Δημ.
Αμανατίδης Αθανάσιος Ιωάννη Δούση Βασιλική Παναγιώτου
Τσώνη Ελένη Ηλία Μπλάθρας Κων/νος Γεωργίου
Αργυροπούλου Ευγενία Γεωργ. Θεοφιλάκου Μαρία Γεωργίου
Φιλιππόπουλος Σαράντος Ευαγ. Μποσμπόνης Κων/νος Δημητρ.
Γεωργοπούλου Σταυρούλα Καββαθά Καλλιόπη Ηλία
Φουρτούνη Ελένη Ιωάννου Μπούτου Σοφία Παναγιωτ.
Γεωργίου Καββούρη Παναγιώτα Δημητρ.
Χειλά Μαρία Θεοδ. Νικόλαρος Γεώργιος Δημητρίου
Γιαννετόπουλος Δημήτριος Καντζώρη Χάϊδω Ιωάννου
Ψυχάρης Αναστάσιος Νικ. Παρασκευοπούλου Αγγελική
Παναγιώτου Καπετανέας Πέτρος Αλεξάνδρου
Δημητρίου
Γιαννούλη Γεωργία Δημ. Καργάκου Κυριακή Κων/νου
Πασαλής Κυριάκος Δημητρ.
Διζές Γεώργιος Λεωνίδου Σχολικό έτος 1970-1971 Ρετάλης Πέτρος Γεωργίου Κλουκίνα Ευγενία Ευαγγέλου
Ελευθερίου Νικόλαος Ελευθερ. Α΄ τάξη519 Κοντοράβδης Δήμος Γεωργίου
Ροζάκη Μαριάννα Γεωργίου
Καλαβρυτινός Αντώνιος Δημητρ. Κορομβόκη Ελένη Γεωργίου
Αγαλιώτης Γεώργιος Σωτηρίου Σελίμος Κων/νος Γεωργίου
Καραφώτη Αικατερίνη Νικ. Κοτσώνη Γεωργία Παναγιώτου
Αθανασίου Πασχάλης Ηλία Σελίμου Μαρία Γεωργίου
Κάρκουλας Κων/νος Αναστασίου Κοτταράς Ηλίας Χρήστου
Αθανασίου Χρυσούλα Ηλία Σημιτάκου Δήμητρα Φωτίου
Κατσάκος - Μαυρομιχάλης Νικό- Κουλούρη Μαρία Δημητρίου
Ανδριοπούλου Γεωργία Γεωργίου Σταθοπούλου Γιαννούλα Χρήστ.
λαος Κωνσταντίνου Κρεμμύδα Παναγιώτα Θεοδώρου
Αποστολάκος Νικόλαος Κων/νου Σταυροπούλου - Έμπειρα Σταυ-
Κρεμμύδα Μαρία Νικήτα Λαδά Δήμητρα Κων/νου
Αργυρόπουλος Αργύριος Θεοδ. ρούλα Αποστ.
Λέπελης Δημήτριος Παναγ. Λιακάκου Σταυρούλα Σταύρου
Ασημακοπούλου Αικατερίνη Τζανετέας Δημήτριος Σαράντου
Μπούτου Παρασκευή Παναγ. Μαγέτος Παναγιώτης Σταύρου
Κωνσταντίνου Τούμπλης Ιωάννης - Διονύσιος
Οικονομάκη Βασιλική Θεοδ. Μαγκλάρα Μαρία Χρήστου
Βοσινάκη Βασιλική Γεωργίου Παναγιώτου
Πολυμενάκου Αντωνία Ιωαν. Μαντά Ελένη Αντωνίου
Δαλιάνη Παναγιώτα Παναγ. Τρουγκάκος Παναγιώτης Αποστ.
Ραπτίδης Γρηγόριος Γεωργίου Ματάλα Παναγιώτα Δημοσθ.
Δεμιράλη Ευσταθία Ευαγγέλου Φουρνάρος Νικόλαος Γεωργίου
Ρετάλης Πέτρος Γεωργίου Μονεμβασίτης Λεονάρδος Ιωάν.
Φουρτούνης Σταύρος Ιωάννου
518 Α΄ Δημοτικό σχολείο 519 Α΄ Δημοτικό σχολείο
Χειλαδάκης Εμμανουήλ Νικολ. 520 Α΄ Δημοτικό σχολείο
Σπάρτης/ Μαθητολόγιο 1969 -1970. Σπάρτης/ Μαθητολόγιο 1970 -1971. Χονδρόπουλος Βασίλειος Χρήστ. Σπάρτης/ Μαθητολόγιο 1971 -1972.
134
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
135
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
Χίος Στέφανος Συμεών Κουντούρης Παναγιώτης Αριστο- Τσιάπας Μιχαήλ Ιωάννου Καραμήτσας Δημήτριος Μιχαήλ
Χριστάκου Πηνελόπη Σταυρ. μένους Χειλάκου Ευαγγελία Φωτ. Καρκαμπάσης Ευστάθιος Παναγ.
Χρυσικάκη Ελένη Νικολ. Κρητικός Κων/νου Χρήστου Χονδροπούλου Νικολέττα Αγ. Κάρκουλας Πέτρος Ηλία
Κριμήτσος Θεόδωρος Γεωργίου Χριστοφοράκου Ευαγ. Ιωαν. Κορτζής Δημοσθένης Χρήστου
Σχολικό έτος 1973-1974 Λαούδης Γερμανός Γεωργίου Χρυσικάκης Ηλίας Νικ. Κοτταρά Βασιλική Χρήστου
Λεβιδιώτης Παναγιώτης Κουμπαρούλη Δήμητρα Φωτίου
Α΄ τάξη522
Λιακάκου Σταυρούλα Σταύρος Κουτρουμάνης Γεώργιος Νικολ.
Αγγελάκου Αρχοντούλα Σταύρου Σχολικό έτος 1974-1975
Λιανού Μαρίκα Αντωνίου Κούτσαρης Παναγιώτης Ιωάννη
Αϊβαλιώτη Χαρίκλεια Ηλία Μαγέτος Δημήτριος Σταύρου Α΄ τάξη523 Κρητικός Παναγιώτης Δημητρίου
Ανδριοπούλου Παναγ. Γεωργ. Μαρατσόλα Ακριβή Βασιλείου Αδαμάκος Νικόλαος Θεοδώρου Λαμπρινάκου Καλλιόπη Γεωργίου
Αποστολίδου Άννα Κων/νου Μαυράκη Θωμαϊς Γεωργίου Αλεξανδρίδου Όλγα Παναγιώτη Λαούδη Ελισσάβετ Γεωργ.
Ασσιούρας Τριαντάφυλλος Μαυράκης Αθανάσιος Αντων. Αποστολίδης Δημήτριος Κων/νου Λυμπερόπουλος Νικόλαος Γεωργ.
Ατσιδάκος Γεώργιος Γεωργ. Μπορέτου Σταυρούλα Νικολ. Αρταβάνη Ιουλία – Θεοδώρα Μαγκλάρας Στέφανος Χρηστου
Βαρβιτσιώτη Μαρία Ευαγ. Μπουγάδης Θεόδωρος Νικολάου Γεωργίου Μιχελάκου Σταυρούλα Δημητρ.
Βαρλοκώστα Ρεγγίνα Κων. Μπουλούγαρης Γεώργιος Παναγ. Ασπιώτου Όλγα Φραγκίσκου Μπαγιώκου Ποτούλα Θεοδώρου
Βισβάρδη Χριστίνα Δημ. Μπούτος Σταύρος Παναγ. Ασσιούρα Ευφροσύνη Αποστόλ. Μπλάθρα Κων/να Γεωργ.
Βλαχοπούλου Σταυρούλα Γε. Νικόλαρου Βασιλική Αντ. Ατσιδάκος Γεώργιος Γεωργ. Νικολοπουλου Γεωργία Γεωργ.
Βοργιάς Φίλιππος Δημητ. Παπαγεωργίου Μαρία Λαζάρου Βάρλας Γεώργιος Νικ. Ντούνια Μαρία Παναγιώτου
Βουλουμάνος Ιωάννης δημ. Παπαδάκος Δημήτριος Κων/νου Βαρλόκωστα Παναγιώτα Μιχαήλ Παναγιωτάκος Δημήτριος Νικολ.
Γαλάνη Αμαλία Σαράντου Παπαδημητρακόπουλος Κων- Βαρλόκωστα Ρεγγίνα Κων/νου Παντάζος Κων/νος Ιωάννη
Γαλάνης Αθανάσιος Παναγ. σταντίνος Πέτρου Βασιλείου Γεώργιος Παναγιώτη Παντάζου Δήμητρα Παναγιώτου
Γεωργιάδου Αικατ. Νικ. Παπαδολιά Πολυτίμη Χρήσ. Βασιλείου Δέσποινα Παναγιώτη Παπαγιαννοπούλου Αικατερίνη
Γουρδούρος Σπυρίδων Δημ. Παπαδολιάς Παναγ. Αναστ. Βεργυρής Κων/νος Βασιλείου Ανδρέα
Δελής Ιωάννης Γεωργ. Πασαλής Ιωάννης Δημητρίου Βισβάρδη Αριστέα Δημητρίου Παπαδάκου Πετρίνα Κων/νου
Δεμιράλης Αθαν. Ευαγ. Πεϊμανίδης Βασίλειος Γεωργ. Βοργιά Σταυρούλα Δημητρίου Παπαδοπούλου Ελένη Παναγ.
Δημητρίου Παναγ. Γεωργ. Σαχάμη Ιωάννα Νικολάου Γραμματικάκης Ηλίας Δημητρίου Πασαλής Ιωάννης Δημητρίου
Θεοδωρίδου Αντωνία Βασιλ. Σκιαδάς Βασίλεος Νικ. Δαλιάνη Αικατερίνη Παναγιώτη Πίτσιου Νεκταρία Θεοδωρ.
Καλομοίρη Λυγερή Δημητ. Σπαράγγης Νικόλαος Διονυσ. Δάνα Νικολέττα Ευαγγέλου Πούλου Φωτεινή Γεωργ.
Κανάκης Στυλιανός Παναγ. Στασινού Μαρία Κων/νου Δημητρίου Σαράντος Γεωργ. Ρίτσος Δημοσθένης Λεωνίδα
Καρκαμπάση Σταυρούλα Παναγ. Σταυρόπουλος Κων/νος Ανδρέου Διονυσάκος Νεκτάριος Διονύση Σάρρου Αγγελική Χρήστου
Καρκαμπάσης Παναγ. Κων/νος Σταυροπούλου Μαριγούλα Αγγελ. Δούκας Γεώργιος Ηλία Στασινού Μαρία Κων/νου
Κάρκουλας Παναγιώτης Ηλία Συμεωνίδου Πέλλα Βασιλ. Καγιάς Ηλίας Κων/νου Στεφάνου Δημήτριος Βασιλείου
Κατσίχτης Παναγ. Ιωάννου Ταμβακολόγου Σταυρούλα Στ. Κάκκαρη Ιωάννα Παναγιώτη Τσάχαλη Ευγενία Ανάργυρου
Κλουκίνας Χαράλαμπος Ευαγ. Τριήρης Άγγελος Ιωάννου Καλαματιανός Στυλιανός Ευστρ. Φουρτούνη Πηνελόπη Ιωάννη
Κορομβόκη Αικατ. Γεωργίου Τσαγκαράκη Κων/να Παναγ. Χαντζή Αικατερίνη Παναγιώτη
522 Α΄ Δημοτικό σχολείο
Τσάχαλη Ελένη Αναργύρου 523 Α΄ Δημοτικό σχολείο
Χειλάκου Μαρία Φωτίου
Σπάρτης/ Μαθητολόγιο 1973 -1974. Τσάχαλη Ζαχαρούλα Γεωργίου Σπάρτης/ Μαθητολόγιο 1974 -1975.
136
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
137
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
138
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
139
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
Κυριαζή Κων/να Μιχαήλ Κουτσοβίτης Παναγιώτης Αδαμα- Αλεξανδρόπουλος Ιωάννης Φιλιππόπουλος Λεωνίδας
Μερεκούλιας Χαράλαμπος ντίου Γεωργίου- Σταύρου Γεωργίου
Ματθαίου Λεβεντάκη Ελένη Δημητρίου Βαλιώτη Γεωργία Ηλία Φλώρος Νίκος Δημητρίου
Μπουγάδης Ευστράτιος Νικολ. Λυμπιωτάκος Κων/νος Δημητρ. Βλαχολιά Βασιλική Δημοσθένους Φωτάκου Ελένη Παναγιώτη
Σταματέλης Παναγιώτης Γεωργ. Μαρκοπούλου Δήμητρα Ιωάννου Γερμανός Νικόλαος Κων/νος Χαρβούρος Ηλίας Κων/νου
Στριλάκου Δήμητρα Αντωνίου Μερεκούλια Νικολέττα Ματθαίου Γεωργιτσογιάννη Χαρίκλεια
Τσαγκαράκης Παντελεήμων Μουστάκος Γεώργιος Κων/νου - Μαρία Αριστοτέλη
Σχολικό έτος 1985-1986
Παναγιώτη Μπιρμπάκου Άννα Βασιλείου Γιαννούλη Ευγενία Παναγιώτη
Τσιάπας Ηλίας Ιωάννη Παπαρούνα Βασιλική Θωμά Γιαξόγλου Κυριακή Γεωργίου Α΄ τάξη534
Τσιγκάρη Αγγελική Νικολάου Παυλοπούλου Αικατερίνη Νικολ. Δεμεντής Παναγιώτης Μιχαήλ Αναγνωστοπούλου Αγγελική
Περγαντής Γεώργιος Ευστρατίου Ζαχαράκης Ιωάννης Παναγιώτη Γεωργίου
Σχολικό έτος 1983-1984 Περγαντής Νικόλαος Σταύρου Ζιώζιας Απόστολος Βασιλείου Αναστασόπουλος Ηλίας Χρίστου
Πετράκος Δημήτριος Ευαγγέλου Κακαλέτρη Σταυρούλα Παναγ. Αργυρόπουλος Παναγιώτης Ιωάν.
Α΄ τάξη532
Σοϊλή Αναστασία Παναγιώτου Καρούνος Πέτρος Σωτηρίου Βαρβιτσιώτη Αναστασία Ευστρ.
Αϊβαλή Μαρία Νικολάου Σουλιμιώτη Αγνή Βασιλείου Κούμαρη Ευγενία Θεοδώρου Βέργαδος Ηλίας Αθανασίου
Αλλοίμονου Παναγιώτα Κων/νου Σουμάκης Παναγιώτης Βασιλεί- Λαμπρινάκος Σταύρος Ιωάννη Βερούτη Δήμητρα Παναγιώτου
Αναγνωστοπούλου Γεωργία ου-Νικολάου Λιόκαυτος Δημήτριος Παναγιώτη Γάγκας Σαράντος Κων/νου
Λεωνίδα Σταματέλλη Σοφία Βασιλείου Λυμπιωτάκου Σταυρούλα Δημ.. Γεωργακοπούλου Χαραλαμπία
Ασπιώτη Αθανασία Γεωργίου Σταματέλλης Παναγιώτης Μάζη Χρυσαφία Γεωργίου Γεωργίου
Βοσινάκη Αρετή Νικολαου Ευστρατίου Μπακαλίδη Ελένη Δημητρίου Γεωργόπουλος Δημήτριος
Γεωργακάκου Θεανώ Δημητρίου Στρίκου Νίκη Αθανασίου Μπακαλίδης Κων/νος Δημητρίου Περικλή
Γεωργαράκος Ισίδωρος Γεωργίου Τσιμπίδη Δήμητρα Παναγιώτη Μπατζαλής Αλέκος Περικλή Γεωργουλή Ελένη Χαραλάμπους
Γεωργιτσόγιαννη Παναγιώτα Τσογγαράκης Γεώργιος Ιωάννου Οικονομόπουλος Περικλής Γκιαούρη Ναταλία Παναγιώτη
Αριστοτέλη Φουσκετάκη Νικολέττα Νικολ. Σπυρίδωνος Γκούζιας Θωμάς Νικολάου
Γεωργουλή Ευαγγελία Χαραλάμπ. Χαρβούρος Ιωάννης Κων/νου Παπαστάθη Παναγιώτα Αθανασ. Θάνος Δημήτριος Ιωάννου
Γρίβα Ουρανία Παναγιώτου Χατζόπουλος Κωνσταντίνος Πατσουράκου Σταμάτα Δημητρ. Καθόλος Ηλίας Χαραλάμπους
Δάβου Χριστίνα Βασιλείου Καλλίδωρου Σιούτου Ιωάννα Βασιλείου Καλαντζής Δημήτριος Νικολάου
Ζελεσκίδης Οδυσσέας Ευαγγ. Ψυχογιού Γεωργία Γεωργίου Σταθάκου Χρυσαϊς Παναγιώτη Κανελλόπουλος Αργύρης Παναγ.
Καθόλου Σμαράγδη Χαραλάμπ. Ψυχράνης Κων/νος Γεωργίου Σταματέλλης Λεωνίδας Γεωργίου Καράντζαλης Θεόφιλος Πέτρου
Καλαντζής Ευστράτιος Νικολάου Σταυρόπουλος Νίκων Αγγελή Κάρκουλας Νικόλαος Ιωάννου
Καρβουνιάρη Σταυρούλα Διονυσ.
Σχολικό έτος 1984-1985 Συλλιγαρδάκης Νεκτάριος Νικολ. Κοκκονού Μεταξία Δημητρίου
Καρούνου Ποτούλα Σωτηρίου Σωτηράκου Γεωργία Δημητρίου Κουρμπέλλη Αδαμαντία Δημητρ.
Κοκκονός Απόστολος Δημητρίου Α΄ τάξη533
Τζελέτας Γεώργιος Παύλου Κυριακόπουλος - Ρουμελιώτης
Κουλόγιαννης Γεώργιος Κων/νου Αθανασιάδης Αναστάσιος Ιωάν. Τσαγκαράκης Γεώργιος Παναγ. Θεόδωρος Ανδρέα
Κουτσοβίτη Σμαραγδή Αθανασ. Αλεβιζοπούλου Γεωργία Δημητρ. Τσαρούχας Ανδρέας Σταύρου
532 Α΄ Δημοτικό σχολείο 533 Α΄ Δημοτικό σχολείο
Φατούρου Αναστασία - Νεκταρία 534 Α΄ Δημοτικό σχολείο
Σπάρτης/ Μαθητολόγιο 1983-1984. Σπάρτης / Μαθητολόγιο 1984-1985. Ιωάννου Σπάρτης / Μαθητολόγιο 1985-1986.
140
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
141
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
142
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
143
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
144
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
145
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
146
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
147
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
Καλομοίρης Ιωάννης Αντωνίου Παπαδουλάκης Μιχαήλ Βασιλ. Βιέρος Κων/νος Γεωργίου Μουζακίτη Μαρία Γερασίμου
Καπερώνης Ηλίας Δημητρίου Πασιαλής Ιωάννης Κυριάκου Βρωμοβρυσιώτη Ραφαηλία Γεωρ. Μπαλαμπάνος Χαράλαμπος
Καρβουνιάρης Γεώργιος Ιωάννου Περγαντής Κων/νος Παναγιώτη Βυτόγιαννη Γεωργία Βασιλείου - Γεώργιος Παναγιώτη
Κάρκουλα Βασιλική Παναγιώτη Πετράκου Μαρία Γεωργίου Γεωργαντώνη Παναγιώτα Χρήστ. Νικολακάκος Πέτρος Γρηγορίου
Κατσούλης Παναγιώτης Κων/νου Πολίτη Βαρβάρα - Μαρία Στυλ. Γεωργαντώνης Αντώνιος Γεωργ. Ντελλερμπά Ανθούλα Ιβάν
Κοκκόλης Παναγιώτης Κων/νου Πολύζου Λευκοθέα Βαίου Γιαννούκου Μαρία Ιωάννη Παινέση Νικολέτα Παναγιώτη
Κόλλιας Ιωάννης Παναγιώτη Πουλάκος Γεώργιος - Σπυρίδων Γκαβάκος Αναστάσιος Γεωργίου Παπαδήμας Ανδρέας Γκεζίμ
Κορκανά Παναγιώτα Γεωργίου Παναγιώτη Γκομόζια Ελισάβετ Δημητρίου Παπαδόγιαννη Αναστασία –Ευ-
Κότσιφα Δήμητρα Νικολάου Σιδέρη Μαρία - Ειρήνη Ιωάννη Γουδέ Στέλλα Αθανάσιου τέρπη Γεωργίου
Κριτσελά Ευθυμία Ευστρατίου Σουμάκη Άννα Δημητρίου Γούνη Αγγελική Ιωάννη Παυλίδης Παναγιώτης Δημητρ.
Κριτσελάς Απόστολος Ευστρ. Σουμάκης Αθανάσιος Σταύρου Ζούζουλας Νικόλαος Παναγιώτη Πλαγάκης Λεωνίδας Ιωάννου
Κυριακόπουλος Ιωάννης – Ιάσων Τσάκωνα Μαρία Ιωάννη Καλομοίρη Σμαράγδη Αντωνίου Πλαγάκης Παναγιώτης Θεοδώρ.
Διονυσίου Τσάχαλης Σπύρος Νικήτα Κανακάκος Κων/νος Αθανασίου Πολυμενάκου Αικατερίνη Κυριάκ.
Κωστάνταρου Γεωργία Αντωνίου Τσιγαρίδα Ευθυμία Λάμπρου Καρβουνιάρη Δήμητρα - Μαρία Προβιάς Σταύρος Κων/νου
Μαλεμπιτζής Απόστολος Αντ. Τσολάκη Κων/να Νικολάου Ιωάννη Ρεκουνιώτης Ραφαήλ - Γεώργιος
Μουσελέ Χριστίνα Θεοδώρου Τσουμάκου Κων/να - Δέσποινα Κατούνα Νικολέττα - Μαρία Δημ. Αθανασίου
Μπουγάδης Παναγιώτης Χρήστ. Γεωργίου Κάτσαρης Ιωάννης - Χρήστος Ροζάκης Λεωνίδας Γεωργίου
Νταλιάρδας Θωμάς Αριστείδη Χριστάκης Παναγιώτης Ιωάννη Σωτηρίου Ρουμελιώτης Σάββας Αθανασίου
Ξανθάκος Γεώργιος Κων/νου Κονίδη Χρυσάνθη - Λυδία Παναγ. Σαϊτάκη Μαρία - Γαλάτεια Ιωάννη
Ξυπολυτέα Ελένη Ηλία Κουρνιώτης Ιωάννης Νικολάου Σπυράκη Χριστίνα Νικολάου
Σχολικό έτος 1999-2000
Παναγιωτοπούλου Βασιλική Κουτσοβίτης Παναγιώτης Βασιλ. Τυροβολάς Κωνσταντίνος Αλεξ.
Σάββα Α΄ τάξη548 Κρυπωτός Ιωάννης Παναγιώτη Χιώτη Ζαφειρία - Ηλιάνα Ηλία
Παπαγεωργίου Μαρία - Αγγελική Βαρβιτσιώτη Βικτωρία Δημητρ. Κωνσταντάκου Κυριακούλα Παν. Χριστάκου Αντωνία –Μαρία Παν.
Νικολάου Βεργέτης Χρήστος Γεωργίου Λαδάς Γεώργιος Βασιλείου Ψυχόπαιδας Αναστάσιος Δημητρ.
Παπαγιαννοπούλου Ελένη Μηνακάκης Παναγιώτης Νικολ. Ψυχόπαιδας Γεωργιος Δημητρίου
548 Α΄ Δημοτικό σχολείο
Κλεομένη Σπάρτης/ Μαθητολόγιο 1999-2000.
Μήτρη Σοφία Θεοδώρου
148
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
Πίνακας ΙΙ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΠΑΤΡΟΣ
149
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
150
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
151
ΠΕΠΗ ΓΑΒΑΛΑ
ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ
Εφημ. Άγις 1873
Εφημ. Εθνικός Φρουρός της Λακωνίας 1953-1958
Εφημ. Ηώς 1878-1893
Εφημ. Ηχώ του Ταϋγέτου 1871-1874
Εφημ. Λακεδαίμων 1909
Εφημ. Πελοποννησιακός Αστήρ 1879-1885
Εφημ. Σπάρτη, 1884-1908
Εφημ. Η Τόλμη 1964
ΠΗΓΕΣ - ΑΡΧΕΙΑ
Μητρώο Διδασκάλων Α΄ Δημοτικού Σχολείου Σπάρτης πριν το 1977. Αρχείο Α΄ δημοτι-
κού σχολείου Σπάρτης.
Μητρώο Διδασκάλων Α΄ Δημοτικού Σχολείου Σπάρτης 1977-2000. Αρχείο Α΄ δημοτικού
σχολείου Σπάρτης.
Γ.Α.Κ.-Αρχεία Ν. Λακωνίας/ΕΚΠ. 145.1-4, ΕΚΠ. 77.1.1., ΔΗΜΟΤ.1.2.319. ΔΗΜΟΤ.1.1.182
Μαθητολόγιο δημοτικού σχολείου θηλέων Σπάρτης 1901-1915. Γ.Α.Κ.-Αρχεία
Ν.Λακωνίας/ΕΚΠ.79.1.1
ΙΝΕ/Ε.Ι.Ε., Ερευνητικό Πρόγραμμα «Οι λειτουργοί της Ανώτατης, της Μέσης και της Δη-
μοτικής Εκπαίδευσης (19ος αι.). Βιογραφικά και Εργογραφικά στοιχεία» (επιστημονικοί
υπεύθυνοι Δαυίδ Αντωνίου – Τριαντάφυλλος Ε. Σκλαβενίτης)
Γενικά Αρχεία του Κράτους/Αρχείο Γραμματείας/Υπουργείου εκκλησιαστικών και δη-
μοσίου εκπαιδεύσεως/Φάκελος Παιδεία 188.1-2.
ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΕΣ
Υπουργείον Εσωτερικών, Στατιστική της Ελλάδος, Πληθυσμός 1870 και 1879. Στατιστικά
Αποτελέσματα της γενικής απογραφής πληθυσμού 1907, Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την
απογραφή της 15-16 Μαίου 1928, 14 Μαρτίου 1971, Απογραφή Πληθυσμού 5 Απριλίου 1981,
17 Μαρτίου 1991
Υπουργείον των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως, Τμήμα Γ΄ , Γραφεί-
ον Στατιστικής, Στατιστική της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως 1910-1911, Αθήναι 1912
152
Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΠΑΡΤΗΣ (1834-2000)
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
153