IBA’T IBANG

IDEOLOHIYA
• Diktadurya. Anyo ng pamamahala
na kung saan ang tao o isang pangkat
ang may kontrol at namumuno sa
bansa. Ang pinuno ay hindi
napapailalim sa batas o sa halalan.
• Pasismo (Benito Mussolini) – tawag
sa uri ng diktadurya sa Italy
(blackshirts)
• Tinanggal lahat ng partido politikal
• Ipinagbawal ang pagwewelga
• Ipinasunog ang mga aklat ukol sa
demokrasya
• Ipinasara ang mga palimbagan na di
sang-ayon sa kanya
• Ipinangako ang paglakas ng Italy
• Nasismo (Adolf Hitler) – tawag sa uri
ng diktadurya sa Germany.
• Nazi – tawag sa partido politikal kung
saan nakasuot ng kulay tsokolateng t-
shirt at balat na sapatos.
• Der Fuhrer – tinawag ni Hitler sa sarili
na nangangahulugang “ang puno”
• Nagtatag ng isang lihim na pulisya
• Inalis ang mga unyon
• Nilabanan ang simbahan
• Komunismo – teorya ni Karl Marx at
Friedrich Engels
• Ayon sa kanila, ang mga tao sa
lipunan ay may pagkakapantay-
pantay na paghahati ng gawain
batay sa taglay na kakayahan.
• Communist Manifesto – aklat na
naglalaman ng katuruan nina Marx at
Engels na nagbigay daan upang
lumaganap ang Komunismo.
• Demokrasya – nagmula sa salitang
“demos” at “kratia” na
nangangahulugang “pamamahala”
• May dalawang anyo, tuwiran at di-
tuwiran
• Tuwiran – direktang binoboto ng
mga tao ang pinuno
• Di-tuwiran – inihahalal ng mga
kinatawan ng mga mamamayan ang
pinuno
MGA BANSANG
KOMUNISTA
RUSSIA
• 1917 – nag-alsa labans a pamahalaan
at pinatalsik si Tsar Nicholas II
• Bolshevik – partidong komunista na
pinamunuan ni Vladimir Ilich
Ulyanov, na mas nakilala bilang
Vladimir Lenin.
• Brest Litovsk – kasunduang
nilagdaan ng komunista na nagpatigil
sa digmaan ng Russia at Central
Powers.
RUSSIA
• Ang pamahalaang itinatag ay
pinalalagay na kumakatawan sa mga
manggagawa, kawal at magsasaka.
• Soviet – uri ng sanggunian na
kumakatawan sa bawat pangkat.
• Supreme Soviet – tawag sa
pinakamataas na kapangyarihan
• Lenin – kinilala bilang “Ama ng
Komunistang Russia”
CHINA
• Dr. Sun Yat Sen – lider ng National
People’s Party na naglayong talunin
ang mga makapangyarihang pamilya
sa lalawigan ng China.
• Siya ay kinilala bilang “Ama ng
Republikang China”
• Chiang Kai-shek – lider ng hukbong
komunista na pumalit pagkamatay ni
Sen; nagkaroon ng pamahalaan ang
China na siya ang pangulo
CHINA
• Mao Zedong – pinuno ng komunista
sa kanlurang panig.
• Pinaalis ni Chiang sa China ang mga
Ruso at pilit na winakasan ang
komunismo sa China.
• Kiangsi – lugar kung saan nagtungo si
Mao matapos tumakas; dito niya
itinatag ang pamahalaang komunista
na tinangkilik ng mga magsasaka
CHINA
• 1934 – tinalo ni Mao ang hukbong
nasyonalista
• Nabuo sa ilalim ng kanyang
pamumuno ang Limang Taong Plano
• Nagtatag ng kolektiba at pabrikang
pag-aari ng gobyerno
• Gumamit ng dahas sa pamumuno
• 1958 – pinasimulan ang Great Leap
Forward
 MGA
DEMOKRASYANG
BANSA
ENGLAND
• Nagkaroon ng demokrasyang politikal
matapos manindigan ng mga tao sa
kapangyarihan ng parlamento sa
halip na monarkiya.
UNITED STATES
• Unang bansang demokratiko
• Politikal – nakaboto
• Pangkabuhayan malayang
kalakalan
UNITED STATES
• Kapitalismo – sistemang pang-
ekonomiya na ang salapi ay
inilalalaan sa mga negosyo na ang
layunin ay kumita.
• Nagtatag ng mga unyon
• Maaaring magwelga ang mga
manggagawa
JAPAN
• Nagtatag ng bagong gobyerno na
tinawag na Parlamentaryo
• Emperador – simbolo ng estado
SOUTH KOREA
• 1987 – napagwagian ni Rohm Tae-
woo mula sa Democratic Justice Party
ang halalang pampanguluhan.
PILIPINAS
• Gng. Corazon Aquino – nailuklok
bilang pangulo sa pamamagitan ng
People Power Revolution
CHINA
• Pagkaraang mamatay ni Mao,
nagkaroon ng demonstrasyon sa
China.
PAGSISIMULA
NG COLD WAR
• Matapos ang WWII, wala na sa
Kanlurang Europe ang sentro ng
kapangyarihan sa daigdig.
• Superpowers – United States at Soviet
Union
• Ang namuong alitan sa pagitan ng
dalawang bansa pagkatapos ng WWII
ay tinawag na COLD WAR.
• COLD WAR – tunggalian sa
kapangyarihan at ideolohiya ng
dalawang bansa.
• United States – itinaguyod ang
Kapitalismo at Demokrasya
• Soviet Union – itinaguyod ang
Sosyalismo at Komunismo
• Bilang makapangyarihang bansa,
nagsagawa ng muling pag-aayos ang US
at gumawa ng hakbang upang masugpo
ang paglaganap ng sosyalismo at
komunismo ng Soviet Union
• Sa ilalim ng Marshall Plan ay nabuo
ang European Recovery Program,
kung saan ay ipinagkaloob ng United
States ang tulong na mahigit sa 12
bilyong dolyar.
• Naging maganda ang resulta nito,
lumago ang produksiyon sa industriya
at tumaas ang antas ng pamumuhay
ng tao sa Kanlurang Europe.
MGA PANGYAYARI
SA EUROPE AT
ASIA SA PANAHON
NG COLD WAR
IRON CURTAIN
• Nagtayo ang Soviet Union ng
makakomunistang pamahalaan sa
mga karatig na bansa
• 1947 – tinawag ni Punong Ministro
Winston Churchill ang mga bansang
ito na Iron Curtain:
– Poland, Czechoslovakia, Bulgaria,
Hungary, Romania, at Silangang
Germany
IRON CURTAIN
• Sa loob ng tinawag na Iron Curtain:
• Ipinagbawal ang pakikipagkalakalan
• Sinikil ang relihiyon
• Ipinagbawal ang malayang
pamamahayag
BAMBOO CURTAIN
• Tawag sa mga komunistang bansa sa
Asya
• China – Mao Zedong
• North Korea – Kim Il Sung
• Lubos na pinag-ibayo ng China at
Soviet ang pagsuporta sa mga
kilusang Komunista sa Asya, Europe,
at Africa.
DOKTRINANG TRUMAN
• Ang pangunahing layunin ay
magpadala ng mga sundalong
Amerikano sa Greece at Turkey upang
pigilan ang paglaganap ng
komunismo
• Point Four Program – layuning
patibayin ang politikal, pang-
ekonomiya, at panlipunang
kalagayan ng mga hindi pa maunlad
na bansa.
POINT FOUR PROGRAM
• Ginamit ang programang ito upang
planuhin, ipatupad, at suriin ang
epekto ng mga proyekto sa
agrikultura, transportasyon,
edukasyon, at pangkalusugan.
– Tinuruan ang mga magsasaka ng
siyentipikong pagtatanim
– nagbigay payo sa larangan ng
industriya, edukasyon, at medisina
MOLOTOV PLAN
• Ipinangalan sa Soviet Minister na su
Vyacheslav Molotov
• Gumasta ng bilyong dolyar ang Soviet
upang tulungan ang hindi pa
maunlad na bansa sa larangan ng
kabuhayan.
• Natulungan ang North Korea at Ho
Chi Minh sa Vietnam
ANG PAGHAHATI
NG GERMANY
• Matapos ang WWII, pinaghati-hatian at
pinamahalaan ang Germany ng:
America, France, Britain & Soviet Union
• East Germany – Komunistang Estado
na tinawag na German Democratic
Republic
• West Germany – Demokratikong
Estado na tinawag na German Federal
Republic
• Berlin – dating kabisera ng Germany
na nahati rin pagkaraan ng WWII
• Hunyo 1948 – nagsanib puwersa ang
mga bahaging hawak ng France, Britain,
at America na ikinabahala ni Stalin.
• Ipinasara ng Soviet Union ang lahat ng
daan patungong West Berlin.
• Berlin blockade – hindi nakapasok ang
pagkain, panggatong, at iba pang suplay
para sa West Berlin.
• Berlin Airlift – tugon sa blockade;
inilipad sa pamamagitang ng eroplano
ang mga tulong na pagkain at suplay
para sa West Berlin.
• Dahil sa mabagal na pagsulong sa
ilalim ng sistemang Komunismo,
maraming taga East Berlin ang
lumilipat sa West Berlin.
• Agosto 13, 1961 – ipinatayo ng East
Germany ang isang pader na humati
sa lungsod ng Berlin, ang Berlin
Wall.
• Umabot hanggang 1989 bago giniba
ang Berlin Wall
NORTH ATLANTIC TREATY
ORGANIZATION
• Abril 1949 – bumuo ng alyansang militar ang
mga bansang Kanluranin:
– America, Canada, Britain, Netherlands, Belgium,
Norway, France, iba pang bansa sa Kanlurang
Europe.
• Layunin ng alyansang ito na ipagtanggol ang
Kanlurang Europe sa paglusob ng Soviet Union.
• 1955 – umigting ang krisis sa Europe matapos
kilalanin ang West Germany bilang
nagsasariling bansa.
WARSAW PACT
• Pinangunahan naman ng Soviet Union
kasama ng iba pang komunistang bansa sa
Europe ang pagtatatag ng isang alyansang
militar, kabilang dito ang:
– Poland
– Romania
– Czechoslovakia
– Hungary
– Bulgaria
MGA DIGMAAN SA
LABAS NG EUROPE
DULOT NG COLD
WAR
KOREAN WAR
KOREAN WAR
• Makalipas ang WWII, nilisan ng Japan ang
Korea dahilan upang mapasailalim ang Korea
sa puwersa ng Allied.
• North Korea – pinamahalaan ng Soviet Union
• South Korea – pinamahalaan ng America
• Hindi nagkasundo angg dalawa na magkaroon
ng iisang gobyerno sa Korea kung kaya
tuluyang nahati ang naturang bansa.
• 38th parallel – nagsilbing boundary ng NK at SK
KOREAN WAR
• 1950 – sinalakay ng NK ang SK sa tulong ng
Soviet Union
• Bilang tugon, nagpadala ng tulong ang
America sa SK sa pamumuno ni Heneral
Douglas MacArthur.
• Halos 17 bansa ang tumulong sa SK dahilan
upang mapaurong ang hukbo ng NK hanggang
sa hangganan ng China
• Biglang tumulong ang China sa NK sa
pamamagitan ng pagpapadala ng milyon-
milyong volunteers.
KOREAN WAR
• Hiniling ni MacArthur na bombahin ang China
gamit ang mga armas nukleyar subalit hindi
naisakatuparan.
• Heneral Matthew Ridgway – pumalit na
pinuno kay MacArthur, matapos na tanggalin ni
Pang. Harry Truman bilang pinuno ng labanan.
• 1953 – nagkaroon ng armistice na nagpahupa
sa digmaan.
• Hanggang sa kasalukuyan ay nasa estado ng
paghihiwalay ang NK at SK.
• 40,000 – hukbo ng America na nakabase sa SK
DIGMAAN SA
TIMOG
SILANGANG
ASYA
VIETNAM WAR
• 17th parallel – paghahati ng Vietnam kung
saan:
• Hilagang Vietnam – suportado ng Russia
• Timog Vietnam – pinamunuan ng America.
• Ho Chi Minh – pinuno ng H. Vietnam;
nagtatag ng makakomunistang uri ng
pamahalaan sa pagnanais na mapag-isa ang H.
at T. Vietnam.
• Ngo Dinh Diem – pinuno ng T. Vietnam na
sinuportahan ng America.
VIETNAM WAR
• Vietcong – komunistang girelya sa T.
Vietnam na tinulungan ni Ho Chi Minh upang
mapabagsak ang pamahalaan sa T.
Vietnam.
• Domino Effect – teoryang nagsasaad na
kapag ang isang bansa ay napasailalim ng
komunismo, maaaring maging komunista
ang kalapit bansa.
• 1964 – tuluyang nakialam ang America
matapos ang paglusob ng H. Vietnam sa
kanilang barko sa Gulf of Tonkin.
VIETNAM WAR
• 1965-1967, patuloy na binomba ng
America ang H. Vietnam.
• 1968 – isang malakihang pagsalakay ang
isinagawa sa T. Vietnam na napigilan ng
mga Americano, subalit umani ito ng
batikos.
• 1973 – tuluyan nang umalis ang hukbong
Americano sa Vietnam.
• Sa huli mag-isang lumaban ang T.
Vietnam sa digmaan hanggang sa
bumagsak noong 1975.
CAMBODIAN WAR
• Pol Pot – pinuno ng komunistang Khmer
Rouge
• Hen. Lon Nol – pinuno ng pamahalaan na
suportado ng America
• Pinatalsik ng komunistang Khmer Rouge ang
pamahalaan at pinairal ang isang marahas na
komunistang diktadoryal na kumitil sa buhay
ng mahigit sa isang milyong Cambodian.
• 1978 – napaalis si Pol Pot ng mga Vietnamese
dahilan upang matigil ang marahas na
pamamahala sa Cambodia
LAO(S) WAR
• Prinsipe Souvana Phouma – pinuno ng
pamahalaan sa Laos
• Komunistang Pathet – suportado ng Vietnam
kung saan pinatalsik ang prinsipe ng Laos
• Souvanouvong – pumalit na pinuno ng Laos.
• Nagpadala rin dito ang Vietnam ng mahigit sa
60,000 tropa at mga tagapayo.
KRISIS SA CUBA
• 1959 – pinatalsik ng mga Cubano ang
diktador na si Batista.
• Fidel Castro – namuno sa mga Cubano
at nagtatag ng pamahalaang katulad ng
sa Soviet Union; kinamkam niya ang lahat
ng mga pribadong lupain.
• Maraming Cubano ang umalis sa kanilang
bansa at nakiisa sa America sa
pagpapatalsik kay Castro.
• 1962 – magpapadala sana ng mga
nuclear missile sa Cuba ang Soviet Union
ngunit agad na kumilos ang America
• Inutos ni Pangulong John F. Kennedy ng
America sa Soviet Union na iurong ang
mga sandatang nukleyar.
• Sa huli, inurong naman ng Soviet Union
ang kanilang mga armas nukleyar na
nagwakas sa pinakamapanganib na
banta na nangyari sa panahon ng Cold
War.
 ANG
KALAGAYAN NG
YUGOSLAVIA
• 1948 – nagkaroon ng batik ang relasyon
ng Soviet Union at Yugoslavia.
• Marshal Tito – isang makabayan na
hindi sinunod ang utos ni Stalin.
• Dahil sa nangyari tinanggal ang
Yugoslavia sa Soviet Bloc.
• Yugoslavia – naging neutral na bansa sa
panahon ng Cold War.
EPEKTO NG
COLD WAR
SOVIET UNION
• Sputnik I – unang artipisyal na satellite
na ipinadala sa kalawakan.
• Vostok I - inilunsad kung saan sakay nito
ang unang cosmonaut na lumigid sa
mundo na si Yuri Gagarin.
UNITED STATES
• John Glenn Jr. – umikot nang tatlong
beses sa mundo gamit ang sasakyang
Friendship 7.
• Allan B. Shephard Jr. – Amerikanong
astranaut na unang nakarating sa
kalawakan.
• Hulyo 20, 1969 – matagumpay na
pagtapak sa buwan; pinangunahan nina
Michael Collins, Neil Armstrong, at Edwin
“Buzz” Aldrin.
UNITED STATES
• USS Nautilus – unang submarine na
pinatakbo ng lakas nukleyar
• Ang lakas atomika ay ginamit ng United
States sa panahon ng digmaan at maging
sa panahon ng kapayapaan.
• Telstar – isang satellite na
pangkomunikasyon na pinalpad noong
Hulyo 1962.
UNITED STATES
• Inutos ni Dwight Eisenhower, pangulo
ng United States, ang pagkakatatag sa
NASA o National Aeronautics and
Space Administration.
• Upang mapalaganap ang
kani-kanilang ideolohiya,
nagpasikatan ang dalawang
bansa.
• Nang mamatay si Joseph Stalin noon
1953, umupo si Nikita Khrushchev
bilang First Secretary ng Communist
Party ng Soviet Union at hiniling niya
ang peaceful co-existence sa halip
na pakikipaglaban.
• Sinimulan niya rin ang patakarang
destalinization o pagbura kay Stalin
sa alaala ng mga tao.
• Mikhail Gorbachev - pumalit na
pinuno kay Nikita Khrushchev kung
saan ay pinairal ang:
• Glasnost – sistema ng pagiging bukas
ng bansa sa hinaing ng mamamayan

• Perestroika – pagbabago ng
estruktura ng ekonomiya
DÉTENTE (pagluwag o relaxation)
• Bumuti ang ugnayan ng Soviet Union at
United States noong dekada 1970.
• SU – Leonid Brezhnev
• US – Richard Nixon
• Strategic Arms Limitation Talks
(SALT I) – nabuo upang limitahan at
kontrolin ang pagdami ng mga armas
nukleyar.
• 1972 – bumisita si Nixon sa Moscow
• 1973 – bumisita si Brezhnev sa Washington
 ANG
PAGWAWAKAS
NG COLD WAR
• 1970-1975 – nagkaroon ng dagok sa
ekonomiya ng Soviet Union:
• Hindi pagkakasabay ng SU sa pag-unlad
ng mga bansang Kanluranin sa larangan
ng teknolohiya (kompyuter,
communication electronics)
• Wala ring mayayamang sibilyan sa
naturang bansa
• Pagbibigay ng tulong sa mga bansang
kaalyado nito
• Pakikilahok sa arms race
• Kontrolado ng gobyerno ang produksiyon,
dahil dito halos hindi kumikita ang mga
mamamayan
• Naubos ang hilaw a sangkap sa paggawa
ng mga produkto
• Naging problema rin ang katiwalina sa
pamahalaan
• Mayroon ding diskriminasyon kung saan
ang mga kasapi ng partidong komunista
lamang ang namumuhay nang marangya.
• 1989 – nagwakas ang komunismo sa
Poland, Hungary, East Germany,
Czechoslovakia, Romania.
• Nobyembre 9, 1989 – bumagsak ang Berlin
Wall.
• Oktubre 3, 1990 – muling nagsama ang
W. at E. Germany
• Nagkaroon ng malayang eleksyon sa
Bulgaria
• Agosto 1991 – naganap ang Ikalawang
Rebolusyon sa Soviet Union na lubusang
nagpabago sa lipunan.
• Tinalikdan ni Gorbachev ang kanyang pagiging
kasapi ng Partido Komunista, matapos siyang
patalsikin sa pamamagitan ng isang coup
d’etat.
• Disyembre 21 – nagpulong at lumagda ang
pinuno ng labing-isang estadong nasa ilalim ng
pamamalakad ng SU sa pagsang-ayon sa
pagtatatag ng Malalayang Bansa
(Commonwealth of Independent States)
– Azerbaijan, Belarus, Gerogia, Kazakhstan,
Kyrgyzstan, Moldova, Russia, Tajikistan,
Turkmenistan, Uzbekistan, at Ukraine.
• Boris Yeltsin – pumalit na pinuno kay
Gorbachev hanggang 1999.
• Ang pagkakawatak-watak ng Soviet
Union sa 15 republika ang naghudyat sa
pagwawakas ng Cold War.
• 1993 – nahati ang Czechoslovakia sa
Czech Republic at Slovakia.
• Yugoslavia – naisilang ang mga bansang
Macedonia, Croatia, Slovenai, at Bosnea-
Herzegovina.
• Marso 12, 1999 – sumali ang Hungary,
Poland, at Czech Republic sa NATO.