ΟΜΙΛΙΑ oz·

ΜατD. 24, 82-51

«'Απο την συκ1α να καταλά6ετε την παραβολήν. t~Οrαν

ό κλάδος της γίνn πλέον άπαλος καi βλαστήσουν τα φύλ­
λα, καταλαβαίνετε δπ πληmάζει το θέρος. 'Έτσ1 καi σεiς,
δταν iδητε δλα αύτά, να γνωρίζετε δτι εΙναι πλησίον, είς
την πόρτα:..
1. Έπειδη εΙπεν, δη «εύθυς μετα την θλϊψιν των ή­
μερων έκείνων~, αύτοi δε εζητουσαν αύτο άκρ16ως, μετα
άπο πόσον χρόνον, καi αύτην κυρίως την ήμέραν έπιθu­
μουσαν να γνωρίσουν, δ1:1 αύτο άναφέρει το παράδειγμα
της σuκης, δεικνύων δπ δεν θα μεσολαβήσn πολυ διάστη­
μα, άλλ' δη εύθυς άμέσως θα ε'λθ:n καi ή Παρουσία, πραγμα
το όποiον μάλ1στα έδήλωσεν δχ1 μόνον με την παραβολήν,
άλλα καi με τας μετέπειτα λέξεις, λέγων <<γινώσκετε δη
έγγυς έσην έπi θύρα1ς:..
Έδω προφητεύει καl κάτι αλλο, θέρος πνεuμαηκόν,
καi δη κατ' έκείνην την ήμέραν άπο τον χε1μωνα του πα­
ρόντος θα έπ1κρατήσn γαλήνη χάριν των δ1καίων· δ1α τους
άμαρτωλους άνηθέτως άπο θέρος θα γίνn χε1μών. Αύτο
το εδήλωσε παρακάτω δταν εΙπεν δτι ή ήμέρα της Παρου­
σίας θα αθn ένφ αύτοi θα έπ1δίδωνται εiς άπολαύσεις.
Δεν άνέφερεν δμως την παραβολην της σuκης μόνον
δ~" αύτό, δια να φανε,ρώστι τον χρόνον, διότι ήμπορουσε
καi με αλλον τρόπον να τον παραστήσrι, άλλα δια να έm­
βεβαιώση καi με τον τρόπον αύτον δσα εΙπεν, οη όπωσδή­
ποτε θα συμβουν. Δ1όη δπως αύτο εΙνα1 άναγκαϊον έπακό­
λοuθον, ετσι καi έκεiνο. Δ1α τουτο, δποu τuχον θέλε~ να
τονίσn δη αύτο που λέγε~ θα σuμβfi όπωσδήποτε, παρεμ­
βάλλει φuσικας άναγκαιότητας, τόσον ό ϊδιος δσον καl ό
μακάριος Παυλος ,μ~μούμενος αύτόν. Δι:ι αύτο δταν όμιλfi
περi της 'Αναστάσεως λέγει· «έαν ό σπόρος του mταρ1ου
δtν πέση εiς την γην καi πεθάν:rι, μένει αύτος μόνος, έαν
42 ΙΩΑΧΧΟΤ ΧΡΤΣΟΣΤΟ:\ΙΟΤ

Οάv1.1 :ιολv•' καο:rόJ•

..._ π:έοειιι. 'ΌθεJ• και ό
Τ ~ ι
ιιακάο
._ ιο,; Π αΪ'Λ.ος
:n.nιδε1rθείς, ιφ αύrφ κέχρηrαι v;ιοδείγμαιι, Κοριι·θίοις nε!!ί
ά~1 αστάσεως διαλεγόμε1•ος. (1''.-!ι{ρωι·>>, γάρ, φηοί, ιιοί• ο οnεί-
'.!εις ου
~ ζ - ,,
ωοποιει,ιαι, ειιv μη
' αι-w
, {}'αη]>>.
Εlια ϊνα μη ιαχέως πάλιν έπ
3
5 αυιο εί..θωσι, και έρω-
:nοωσι, Πόιε; εlς μνήμην ainovς ΗιΗ' :ιαρελθόι·τωv έι·άγει,
λέγων· << Αμήν λέγω ύμίv, ον μη παρέλθ?J 11 γεJ•εά αϋιη, εως
3

αν ταϋια πά,~α γένηιαι». ((Ταϋrα πάι•ια», ποία; εl:ιέ μοι.

3
Τα των /εροσολύμων, τα τώv πολέμων, l(J, l(OV λιμϊiΊv, υί
10 ιών λοιμών, ια των σεισμών, ια ιών ψεvδοχρίσιωv, ιά τιίΗ·
·ψευδοπροφητών, το παvιαχοϋ οπαρηναι το Εύαγγέλιον, ιaς
mάοεις, τας ιαραχάς, τα αλλα πάnα, απε(! εlρήκαμεv μέχρι
της avzoϋ παρουσίας συμ6ησόμενα.
Πώς ο-δv, φησίv, εlπε)', ωj γεvεα αϋιη»; Ού :ιερι 1 ιj,;

15 ιόιε λέγων, άλλα πε(!ι της τών πιοτών. Οlδε γάρ γεJ•ειί1•
ούκ άπο χρόνων χαρακπηρίζειv μόνΟ'JΙ, άλλα και άπο τρόnου
{}ρησκείας και πολιτείας· ώς οταν λέγr( ΗΑϋτη ή γε~•εά :η­
τούvτων ιόν Κύριον». t'Οπερ γαρ ανω ελεγε· «Δεί γαρ πάJ•­
τα γενέσ-θαι»· και πάλιν, «Κηρυχ{}ήσειαι ιο Εύαγγέλιοι•η·
20 ιούιο και έvιαύθα δηλοί λέγων, οτι πάντως Ι>mήσειαι ταϋια
πάντα, και μενεί 17 γ,ενεα ιών πισιώv, ούδενι ιών είeημέvωv
3
διακοπτομένη.
3

Αλλα και τα Jεροσόλvμα άπολείzαι, και τό

πλέον τών Ίουδαίω1 1 άφανισ{}ήσεται, 1αύ117ς δε ούδεv περιέ­
σιαι, ού λιμ_ός, ού λοιμός, ού σεισμός, ούχ αί ιών πολέμων
25 ταραχαί, ου ψευδ6χρισιοι, ού ψευδοπροφηιαι, ούκ άπατεώ­
νες, ούχ οί παραδιδ6νιιες, ούχ οί σκανδαλίζο-ντες, ούχ οί
ψευδάδελφοι, ούκ αλλος ούδεις τοwϋιος πειρασμός.

1. 'Ιω. 12, 24.

2. Α' Κορ. 15, 36.
3. Ψαλμ. 23, 6._
 Ο~ΙΙΛΙΛ ΟΖ' ,13

ομως πεθόνn φέρει πολυν καρπόν:. 1 • Άπο έκεϊ καl δ .μακά­

ριος Παυλος διδαχθεiς χρησιμοποιεί το ίδιον παράδε1γμα,
όταν όμιλfi είς τους Κορινθίους περl της 'Αναστάσεως. Διόη
λέγει· «άνόητε, εκείνο που σπέρνεις έσυ δεν παίρνει ζωήν,
έαν πρώτα δεν πεθάνπ» 1 •
'Έπειτα, δια να μη έπανέλθουν γρήγορα πάλιν είς το
ϊδ1ον θέμα καi έρωτήσουν πότε, τους έπαναφέρει εiς τα
προηγούμενα, λέγων- «σας δ1α6ε6α1ώνω, δη δεν θα περό­
σrι ή γενεα αύτή, πρiν γίνουν δλα αύτά:ι-. «υΟλ:ι αύτά:ι-·
ποία; εiπέ μου. Τα άφορωντα τα '1 εροσόλυμα, τους πολέ-
μους, ,
τους λ'
1μους, 'λ'
τους οιμους, ' σειομοuς,
τους ' '
τους ψευ-

δοχρίστοuς, τους ψευδοπροφήτας, την διάδοσιν του Εύαγ­

γελίοu πα ντου, τος έπαναστάσεις, τος ταραχάς, δλα τα
αλλα τα όποiα είπαμεν δη θα συμβουν μέχρι την Παροu­
οίαν Του.
Διατί δμως, λέγει, εΙπεν «ή γενεα αύτή:ι-; Το εΙπεν
όμ1λων δχ1 δ1α την τότε γενεάν, άλλα δια την γενεαν των
πιστων. Διότι συνηθίζει να χαρακτηρίζn την γενεαν ΟΧΙ
μόνον άπο τους χρόνους, άλλα καi άπο το εΙδος της θρη­
σκείας καi της συμπερ1φορας· δπως δταν λέγ:η· «Λύτη ή
γενεα έκείvων που ζητουν τον Κύριον:.•. Διότι, έκεiνο το
όποιον ελεγεν άνωτέρω, δη δηλαδη «πρέπει δλα αύτα να
γίνουν» καi δη· «θα κηρυχθfi το Εύαγγέλιον~, αύτο έπι­
σημαίνει καi έδω, λέγων δτι όπωσδήποτε θα συμ6ουν δλα
αύτα καl ΟΤΙ ή γενεα. των mστων θα παραμείν:η, χωρiς να
δ1ακοπft άπο τίποτε έξ δσων έλέχθησαν. Άνηθέτως, καl τα
'Ιεροσόλυμα θα κατασrραφουv καi ή πλειονότης των Ί­
οuδαίων θα άφανισθfj, αύτην την γενεαν δε τίποτε δεν θα
ηΊ,ν ξεπεράση, οϋτε λιμός, οϋτε μολυσματικη άσθένεια, οϋ­
τε σεισμός, οϋτε αi ταραχαi των πολέμων, οϋτε ψευδ6χρ1-
στο1, οϋτε ψευδοπροφηται, οϋτε άπατεωνες, οϋτε oi προδό-
τα1, οuτε
,, 01
t σκαν δλ ί"
α οποιο, ουτε οιt φευ δόδλ
ε φοι, " καμ-
ουτε

μία ο.λλη παρομοία δοκιμασία.

44 ΙΩΑΝΝΟΤ ΧΡΤΣΟΣΤΟ)ΙΟΤ

Εlια και μάλλον αύτοvς είς πίσιι)' ε)•άγωJ•, φησί)•· << Ο

ούραvος και ή γij παρελεύοεται, οί δε λόγοι μου ()l) ,ll;) παρέλ-
_Q. , .. , - ' , , , .. ,
·vωσι»· 10-υιεοzι, ια πεnηγοτα 1αv1α και ακι ι•ητα ευκοι..ωιερω·

άφανιο{}ηJ1αι, η ιών λόγων ιών έμών τι διαπεσείv. Και ό

5 αJ-ιι
, λ,
εγων
.. '
vπερ
,
τfJυτων,
e
υασανι
ζ'
ε,τω
,
τα
, ,
ειρημεJ•α, και
, •
εv-

ρων άλη{}η ( εύρήοει γαρ πάνzως}' άnο 1((}V παρελθόvτωJ•

~αι 1οίς μέλλοvοι πιστεvέιω, και πάντα έξε1αζέ1ω μεια ά­
κριοείας, και οψ.εται 1ώv nραγμά1ων 10 τέλος μαρτυροvJ•
1fi τijς προφητείας άληθείq,. Τα δε σ1οιχεία είς μέσον 1έf)ει-
10 κεν, όμού μεν δηλών, οτι προιιμο1έρα και ούρανου και γ17;
η.. ' ομου
'Εκκλ η-σια· .. - δ ε' δ ημιουργον
' εαυιον
.. ' και' '
εvιευ -{) εν δ ει-

κviις ιοϋ παντός. Έπειδη γαρ περ'ί οvvrελεlας διελέχ{)η,

πράγματος παρα πολλ'()ίς άπιστοvμένου, ιόν ούρaνόν και 1η)'
γijv είς μέ-οον ηγαγε, την δύναμιν αvτοϋ την αφα1ον ένδει-
15 Κ)•ύμε),σς, καl μεια Π()λλης ιijς έξοvοίας δηλών, δτι Δε-
, , ' ,,,, , ' , , ' - 1.1 ,
σπmης εσιι του παΡιος, και εκ ιοmων και τοις σφυυρα αμφι-

R 'λλ ουοιν α
υα 'ξ ιοπι-στα , '
τα ,
ειρημενα , 'ζων.
κιnασκεvα

«Περί δέ ιijς 1jμέρας έκείvης καί της ώρας ούδείς οί­

δεν, ούδε οί αγγελοι ιών οflρανών, ούδέ ό Υίός, εί μή ό
0
&, '
0 Π αιηρ». -
Τφ μεν ' ' - .ι '
ειΛειν, «υυυε -~ οι.. αγγε
'' λ οι)), "
ε:τιεσι όμισεν αυ- '
τούς, ώσιε μη ζητijοαι μα{}εϊν &τ.ερ έκείνοι ούκ ίσαοι· l(,_V
δ ε' ' ., 'δ'
ειπειν, «ου ε ο .. .. '
Υ ιος», ,., ~ ' ου" μονον
ΚUΜ.υει ' μα {) ειν,
- α'λλ'α και'
ζηηjοαι. ~Ότι γαρ δια τοϋιο τούτο εlρηκεν, δρα μετa τήν
άvάσια.σιν, έπειδή 7~εριεργαιέρους εlδε γενομένους, πώς
25 έπεσι6μι•σε μειζόvως. Νϋν μέν γαρ καl τεκμήρια εlρηκε πυλ­
λα και απειρα• τάιε δε άπλώς, «Οvχ iJμών έοτι γνώναι χρό­
νους η καιρούς». Εlτα ίνα μη είπωσιν, ίίιι 'ΗπορήμεΟ-α, διε­
nτύσ{}ημεν, οvδε τούτου έιομέν lίξwι· φησlν, <(ΟΙ)ς δ Πσπήρ

4. Ματ-6-. 24, 35 καl Λουκα 21, 32.

5. Πράξ. 1, 7.
 ΟΜΙΛΙΑ ΟΖ' 45

'Έπειτα, δια να τους κάμπ να mσrεύσουν περισσότε­

ρον, λέγει· «δ ούρανος καl ή yij θα παρέλθουν, oi λόγο~
μου ομως δέν θα παρέλθουν:.._ Δηλαδή, δη αύτα τίι στε­
ρεοποιημένα καi τα άκίνητα εύκολώτερα θα έξαφανισθοϋν,
παρα θα διαψευlιθfί κάτι άπο τους λόγους μου. Καi δπο1ος
ά-μφιβόλλει nεpi αύτων liς έξετάσ:rι με nροσοχ:ι)ν δοα έλέ­
χθησαν καi έαν τα εϋρπ άληθινα (καl θα τα εϋρ:rι δπωσδή­
ποτε) άπο τα παρελθόντα ας π1σrεύσn καl εiς τα μέλλον­
τα, καi ας τα έξετάσrι δλα με άκρίβε1αν καi θα iδfί τ:ι)ν
έξέλ~ξιν των πραγμάτων να έπιβεβαιών:rι την άλήθειαν
της προφητείας. Τα δε στοιχεία τοϋ κόσμου ( τον οί.,ρανον
καi την γην) τα παρενέβαλεv εiς τον λόγον, άφ" ένος δια
να δηλώσn δη ή Έκκλησία εΙναι προτιμωτέρα του ούρα­
νου καi της γης, άφ" έτέρου δια να δείξ:rι καl με αύτα δτι
εΙναι δημιουργος τοϋ παντός. Διόη, έπειδη ώμίλησε περl
τfjς συντελείας του κόσμου, πραγμα το όποiον πολλοi άμφι­
σβητουν, άνέφερε τον ούρανον καi την γην δια να δείξ:rι
την άνυπολόγιστον δύναμίν Του καi να δηλώσn με πολ­
λην έξουσίαν, δη εΙναι κύριος τοϋ παντος καi ,με αύτα να
κάμn άξιόπιστα δσα εΙπε καi εiς έκείνους που άμφιβάλ­
λουν πάρα πολύ.
«Δια την ήμέραν δε έκείνην καi την ωραν κανεiς δεν
γνωρίζει τίποτε, οίJτε oi άγγελοι των ούρανων, παρα μό­
νον ό Πατήρ μου:.. Με την δήλωσιν «οϋτε οί αγγελcη> τους
άπεσrόμωσεν, ώστε να μη ζητήσουν να μάθουν δ,τι δεν
γνωρίζουν έκεiνοι, λέγων δε «οϋτε ό Υiος» τους εμποδίζε1
δχ1 μόνον να μάθουν, άλλα καi να έρευνουν. υοη δε δι"
αύτο το είπε, βλέπε πως τους άπεστόμωσε καλύτερα μετα
την άνάστασιν, δταν τους εΙδε να γίνωνται περισσότερον
περίεργοι. Διότι τώρα μεν τους άνέφερε πολλα καi διάφο­
ρα τεκ,μήρια, τότε δε τους εΙπεν άπλως· <<δεν εΙνα1 iδική
σας ύπόθεσις να γνωρίζετε τους χρόνους η τους καιρούς~ι.
'Έπειτα, δια να μη εϊπουν δτι παρεμελήθημεν, περιεφρο­
νήθημεν, οϋτε αύτου δεν εϊμεθα αξιοι, λέγει· «τους δποί-
46 ΙΩΑΝΝΟΤ ΧΡΤΣΟΣΤΟ:\ΙΟΤ

εθετο έν τfi. ίδί~ έξουσίφ>. Και γάρ σφόδρα εμελε,· αi1 τι:1 101·

ιιμa,,, a-lnovς και μηδεJ• α.,-τοκρύπτεσθαι. Δ ιrι 1oiiro αύτδ 1φ

π ατρι a-lnoν αvατίθησι, και q.:ο6εροv 10 πράγμα ΠOt(V)', καi
έκείνων άπσιειχίζων τf'j πεύσει 10 εlρημέι•ω·· έ.-ιεi εl μι:
5 τουιό έστο1 , αλλ' άγvοεί, πόιε είσεται; 'Αρα μεθ' 1ί,ιιϊίj,,,
και τίς αν τοίrrο είποι; Και lOJ' μεJ' πατέρα οίδε σαq~ώς' καi
οϋτω σαφώς, ώς έκείJ"Ος l())' Υίόv- τ11ν δε ήμέραι• αγι•οεί;
Εlτα, το μεν Π νεϋμα ερευ,·ij και τα 6άθη τοv Θευϊ,·
αύτος δε ούδε τον καιρόν τ·ης κρίσεως οίδε1•; "Αλλiι το μl:.,·
10 πώς δεϊ κρίJ1 ειv οlδε, και ια έκάσιου άπόρρητα έπίσταrαι·
Β δε πολλφ ιυύτου εmελέσιεροι•, τοντο εμελλε'J' άγvοείν; Πϊ:Jς
,
δ ε, ει ' Η Π'
α'J'ια δ'
ι '
αvτου - ~ '
εγεγετο, και ' χωρις ' '
αυrου - 'έ ι·εrο
εγ

ούδε εy>,, την ή μέραν ήγνόησεν; eo γαρ τους αίώι•ας ;ιοι ,J-
σaς., εϋδηλον οτι και τους χρόνους· εί δε τούς χρόι•ους, κui
15 "
ιην
r "
η,ιιεραν·
_,,
πως
~
ουν
e\
ην
~ '
ι:;ποιηοεν
=:t
αγγοει;
-

2 . και' υμεις
e .. '
μεν " -
αvτου και' '
τηJ' , ,
οvσιαν ει'δ'
εJ•αι φατε, ,
'
ταν '" ου"δ'ε
δ'ε Υ ιον τηΥ' r ,
ημεραν, ,.
τυv Υ ιeό ν, τον ' δ ιαπαι•ιος ' ,
ε,•

τφ κ6λπφ οvτα ταυ Πατρός; καίτοι πολλφ μείζων ή ούοί~

τώ1 1 ήμερώJ1 , καl άπείρως μείζων. Πώς ο-ον το μεϊ;οJ1 έαυ-
20 τοίς διδό1 1 τες, ούδέ το έλα1r011 συγχωρείτε ιφ Υίφ, «έJ1 φ
είσι πάντες οί {}ησαυροι της σοφίας και της γνώσεως από­
κρυφοι»; Άλλ' οϋιε ύμείς ίσιε τί 11)ν ούισίαν ό Θεός, κά,,
, ,,, , ..
ιι ,, r Υ e, ~ ~ , ~ ,
μυριακις ταmα μαινησuε· ουιε. ο ιος . αγνοει 11]1' ημερα1 1 ,

α'λλα' ' Δ ια' ,., ' ' ' '

1
και οφ(J(J•ρα
.t επισταται.
' ' τοι τουιο παmα ειπων, και

1) ~ ' , ' ' , ' , " , ' ' _(L~

.,,1 τους χρο,•ους, και ωυς καιρους, και επ αmας τας -ιrvρας

6 • .Αύτόit-ι.
7. Α' Κορ. 2, 10.
8. Ίω. 1, 3.
9. J(υλ. 2, 3.
 Ο~ΙΙΛΙΑ ΟΖ' 47

ους ωρισεν ό ΙΙατr)ρ κα1α την iδικήν του έξουσίαν:» 1 • Διότι

έφρόντιζε nάρα nολυ να τους ημQ καi να μη τους όττοκρύ­
mn τίποτε. Δια τουrο αύτο το άφήνε1 εiς την δJΚαιοδοσίαν του
Πατρός, άφ~ ένος δ1α να κόμη το πραγμα φοβερόν, καl άφ'
έτέρου να άnο.κλείσrι έκείνους να πληροφορηθοϋv αύτο
που έλέχθη. Διότι έαν δεν είναι αύτο καi το άγνο~ί, πότε
θα το γνωρίσ:n; Μήπως μαζί μας; Καi ποϊος θα ήμπορουσε
να το εiπrι αύτό; Καi τον μεν Πατέρα τον γνωρίζει άκρι­
βως, τόσον άκριβως μάλιστα δσον Έκείνος γνωρίζει τον
Υίόν, την δε ή-μέραν την άγνοεί;
'Έπειτα, το μεν Πνευμα έρευνζi καi τα βάθη του Θεοu7,
καi Αύτος δεν γνωρίζει οϋτε τον χρόνον της κρίσεως; Άλ­
λα το μεν πως πρέπει να κρίν:n το γνωρίζει καl τα άπό­
κρυφα του καθενος τα γνωρίζει καλως, αύτο δε που είναι
πολυ ΠΙΟ άσήμαντον άπο έκείνο, αύτο θα το άyνοουσε;
Πως δμως, έαν «δλα fγιναν δι' αύτοϋ καl χωρiς αύτον δεν
εγινε τίποτε:-. 8, ήγνόησε την ήμέραν; Διότι αύτος που έ­
δημιούργησε τους ώωνας, εΙναι φανερον δη έδημιούργησε
και τους χρόνους· έαν δε έδημιούργησε τους χρόνους, έ­
δημιού ργησε καi την ήμέραν· πως λοmον άγνοεί αύτήν που
έδημιούργησεν;
2. Και σείς μεν iσχυρίζεσθε δη γνωρίζετε την ούσίαν
Του, δ δε Υiος δεν γνωρίζει οϋτε την ήμέραν, ό Υiος ό
όποίος εύρίσκεται διαρκώς εiς τον κόλπον του Πατρός;
Μολονότι ή ούσία Αύτου εΙναι πολυ άνωτέρα άπο τας ή-μέ­
ρας, καi μάλιστα άπείρως άνωτέρα. Πως λοιπόν, ένφ έru­
τρέπετε το μείζον είς τους .έαυτούς σας, δεν έmτρέπετε
οϋτε το έλασσον εiς τον Υiόν, «εiς τον όποίον εΙναι κρυ-μ­
μένοι δλοι oi θησαυροi της σοφίας καl της γνώσεως:.;•
Άλλα οϋτε σεiς γνωρίζετε τί εiς την ούσίαν εΙναι ό Θεός,
εστω καl αν μυρίας φορας το iσχυρίζεοθε μέχρι μανίας·
οϋτε δ Υiος άγνοεi την ήμέραν, άλλα την γνωρίζει καi
πολυ καλως. Δι' αύτο άκριβως, άφου τα εΙπεν. ϋλα, και
τους χ:ρόνους και τους καιρους καl άφου μας ώδήγησε μέ-
48 ΙΩΑΝΝΟΤ ΧΡΤΣΟΣΤΟ~ΙΟΤ

άγαγών, («Έγγυς γάρ ε,στιν έπι θύραιςη, φηοίι1 )· άπεσίγηοε

την ήμέραν. Εί μεν γαρ 1jμέραν ζητοίης και ωρω', ούκ ά­
κούσυ παρ" έμιm, φησί)1 • εl δέ καιρους και προοίμια, ούδέ1•
άπι:mρυψάμενος ερώ πάντα οοι μεια άκριυείας.
5 'Ότι μεν γαρ ov άγνοω, δια πολλων έδειξα, διαστήματα
είπών, και ιά συμοησόμενα aπαντα, και οσοv άπδ ιοίίδε ιοϋ
χρ6νου μέχρι της ή μέρας αύτης· ( τούτο γαρ της συκής 1-
.e , ') ' " , ,
δη
'λ ~
ωσεν η παραυΟΛη · και επι τα
_L_Q...
πρυυ·vρα σε
, ,,
ηγαγοv
,,
αmι_:ι·
,

εl δε μή άvοίγω σοι τας -θύρας, και τούιο συμφερόvιως ποιϊίJ.

ιο ''Jγα δε και έιέρωθεν μά1Jnς, δτι ού της άγνοίας αυτού
' ;w r, '\ - , , - ' ,,,,,. ., ,
10 σιγησαι, ορα με-ια των ειρημενωv πως και αΛ.Λ.ο προστι-

{)ησι σημείον· <<.,, Ωαπερ δε rjσαν εν ταίς ήμέραις ιοϋ Ν iiιε

τρώγονιες και πίνοντες, γαμουντες και γαμίζοvτες, αχρι ijς
ή1μέρας ηλθεν ό κmακλυσμσς, και ηρεν απανιας· οϋιως εσιrιι
15 και ή παρουσία του Υίου τοϋ άvθ-ρώπου». Ταϋια δε είπε,
δηλων ώς ά{}ρόον ηξει, και άπροσδοκήιως, και ιών πλειόνων
τρυφώντων. Και γάρ ό Π αυλος τοοτό φησιν, οϋτω γράφω,,.
ιι'Όια,, λέγωσιν είρήνην και άσφάλειαν, τότε αίφνίδιος αύ­
ιοίς εφίσια1αι ολε{}ρος»· και το άπροσδ6κηιον δηλων, ελε-
20 γεν- «'Ώσπερ ή ώδιν ιfl έν γαστρι· έχούου».
" ,
Π &sς οvν φησι, <ψεια η)ν {}λϊψιν των ήμερων εκεινων»;
Εί γαρ ιρυφη τότε, και είρήνη, και άσφάλεια, κα{}ώς ό Π αυ­
λός φησι, πως λέγει, ((ψετα την θλίψιν ιών ήμερων έκεlνω~·>>;
Εί τρυφή, πώς {}λίψις,· Τρυφη τοίς άvαισ{}ήτως διακειμέ-
25 νοις, και
\ ,
ειρηνη.
, Δ
ια
\ ..,
wυτο ουκ
!t Τ
ειπεν,
cιο
ταν
δ 1.
ι:;
~
η
!t
ειρηνη,
,

άλλ\ <<"Οταv λέγωσιv είρήνην κάl άσφάλειαν», το άναίσ{}η-

10. Α' Θεσσ. 5, 3.

11. Α ύτόfi-ι.
12. Ματfi-. 24, 29,
 O:ΜΙΛΙΑ ΟΖ' 49

χρ1 των θuρων ( διότι λέγει· «εΙναι κοντά, εiς την θύραν•),
άπεσ1ώπησε την ήμέραν. 'Εαν μεν λοιπον ζηήjς rην ήμέ­
ραν καi την ώραν, λέγει, δεν θα την άκούσrις άπο έμέ·
έαν δμως ζητfiς να μάθπς τους καιρους καi τα προοίμια
Της παρουσίας, θα σου τα εϊπω δλα με άκρί6ειαν χωρiς να
, , '
αποκρυψω τιποτε.

'Όη μεν λο1πον δεν άγνοω την ήμέραν της παρουσίας

το άπέδειξα δια πολλων, άφου σου εΙπα τα χρονικό δια­
στήματα καi δλα δσα θα συμβουν καi το χρονικον δ1άστημα
που θα μεσολαβήσ:n άπο τον χρόνον αύτον μέχρι της ήμέ­
ρας έκεί νης ( διότι αύτο το έφανέρωσεν ή παραβολη της
συκης), καi σε ώδήγησα μέχρι τα ϊδ1α τα πρόθυρα· έαν δε
δεν σου άνοίγω τας θύρας, το κάμνω δια το συμφέρον σου.
Δια να μάθ:nς δε καi άπο άλλου, δη ή αιωπή του δεν
ώφείλετο εiς αγνοιαν, iδε δη μαζi με δλα οσα εΙπεν έπρό­
σθεσε καi αλλο σημείον- <<οπως κατα τας ήμέρας του Νωε
oi ανθρωπω ετρωγαν καi εmναν, ένυμφεύοντο καi ύπαν­
δρεύοντο μέχρι την ήμέραν που ηλθεν ό κατακλυσμος καi
τους αρπαξεν δλους, ετσι θα γίν:n καi ή παρουσία του Υίου
του άνθρώπου». Αύτα δε τα εΙπε δια να φανερώσn δτι θα
ελθ:n άστραπιαίως καi αiφνιδίως καi ένψ oi περισσότεροι
θα έπιδίδωνται εiς άπολαύσεις. Αύτο έξ αλλου το λέγει καi
ό Παυλος δταν γράφ:n· </'Οταν όμιλουν περi εiρήνης και
άσφαλείας, τότε ερχετα1 έπάνω τους αίφνίδια ή καιαστρσ­
φή»10· καi δια να φανερώση το άπροσδόκητον τfjς παρου­
σίας έ'λεγεν· </Όπως ό κσ1λόπονος εiς την εγκυον» 11 •
Διατί λοιπον λέγει «μετα την θλίψiν των ήμερων έκεί­
νων»12; Διότι, έαν τότε ύπάρχ:rι άπόλαυσις καi εiρήνη καi
άσφάλεια, δπως λέγει ό Παυλος, διαή λέγει «μετα την θλί­
ψιν των ήμε-ρων έκείνων»; 'Εαν ύπάρχ:n τρυφή, πως θcι
ύπάρχ:n θλίψις; Τρυφη καi εiρήνη θα ύπόρχ:rι δι' έκείνους
που εΙναι άναίσθητοι. Δι" αύτο δεν εΙπεν δταν θα υπάρχ:n
εiρήνη, άλλα «δταν λέγωσιν εiρήνην καi άσφόλειαν», θέ­
λων να δείξ:n την άναισθησίαν αύτων, δπως oi έπi της έ-
50 ΙΩΑΝΝΟΤ ΧΡΤΣΟΣΤΟ:\ΙΟΤ

τον αυτών ε11δεικνύμε1•ος, ώς HOV ε.ϊι Χϊuε, οτι δι1 εJ• 101-

ούτqις κακοίς έτeύφωJ•. 'Αλ,λ' ούχ οί δίκαιοι, άλλ' εJ• θλίψει

και ά{)υμίq, διηγοv.

Έrιεϋθεν δείκνυοιv, οrι 1οϋ άvιιχρίο1οv έλθό~•ιος, Ηί 1ωι·

, ,
5 αιzσπων ~δ
η ονωJ 1
.., ,
επι,τα
θ,
ησειαι
,
ε1• τοις
- παρα~•ομοις
, και
, 1ης
-

οίκείας άπεγvωικόσι σωτηρίας. Τότε γαmριμαργίαι, κϊvμοι

'
τοτε και' L.ιι
μι::-uαι. Δ ιο ' και' μα'λ ιστr1 "
t':ιο'δ ειγμα τι'θ ηοο 1 ~
αρμο~ο•• ' '"
τφ πράγματι. Καbάπερ γαρ τijς κιυωτοϋ γιJ•ομέJ•ης οί,κ ε­

πίστευο'J1, φησlν, άλλα προέκειτο μέJ, έv μέnφ τα μέλλο1·1α.

10 προανακηρύτιουοα κακά, έ--,ιείι•οι δε δρώντες αύτήv, ώς ο·v­

δεvος έσομένου δεινού, οϋτως θ1ρύφωJ 1 • οϋτω καί JΨJ', r{a-
-
νει;ιαι μεν
'
ο
,: , ι
ανzιχριmος, με
{}' "'
ον 17e συvτ
έλ
εια,
'
και
r
αι κοι.α-
• ,

σεις αί έπι τfi συvrελείQ,, καί τιμωρίαι άq:όρητοι· οί δε ηj

μέ1Jιυ της κακίας κατεχόμενοι ούδέ αlσb17σωrται τοϋ qό6cι•

15 τώ), έιοομένων. Διο και Π αυλός φηοιΥ «'Ώσπερ 1j ιlJδtJ' ηj

έν γασrρί έχούσn»' οϋτως αvτοίς παρασzήσειαι τα φο6ερά
~ - ' '1 ,
εκεινα και ανηκε-στα.

Και διατί μ-ι) είπε τα έπι :Σοδόμων κακά; Καθολικό,,

ηθέλησεν έν1Jείναι ύπόδειγμα, και με,ια. 1.ό προλεχfΗjναι απι-

20 σzη-θέν. Δια δη τούτο, έπειδr1 παρά τοίς παλλοίς τα μέλλονrα

άπισι:εϊ-ται, άπδ τών παρελΙJ6v1ων αύzα πιστοihαι, καιασείων
αύ'lών την διάνοιαν. Μετα δε των είρημένων κάκείνο ένδεί-
ο ' ' ,, __ιι, , ' ,
κνυιzαι, οτι και ια ι:,μπροσυ-εν αυ•ιος πεποιηκεν.

Εlτα πάλιν άλλο σημείον τί-θησι, δι' άJν &πάντων οιι

25 ούικ άγνοεί την ήμέραv, κατάδηλον ποιεί. Τί δέ τό οημεί01.ι;

<<Τό~ε δύο ε.οονιαι έ·v τφ άγρφ· εlς παραλαμοάνεται, καί είς

άφίmαι. Δύο άλή-θοvοαι iν τφ μύλωνι· μία παραλαμοάνεται,
~αι μία άφlεται Γρηγορε'izε ιrον , οιι οvικ οlδατε ποία" ώnα
ς;;-"
 ΟΜΙΛΙΑ ΟΖ' l>l

ποχης του Νωε oi όποίο1 έπεδίδοντο είς άπολαύσεις έν μέ­

σφ τόσων κακών. "Οχι βεβώως oi δίκαιοι, oi όποίοι έπερ­
νοϋσαν με θλίψιν και δυσφορίαν.
Με αύτα δείχνει, δη δταν ελθη ό άντίχριοτος εα έπ1-
ταθοϋν αi άνάρ,μοστοι ήδοναί, θα αύξηθοϋν μεταξυ έκείνων
oi όποϊοι εΙνα1 παρόνομο1 καi εχουν χόσει την έλπίδα της
σωτηρίας των. Τότε θα έμφαν1σθοϋν γαστριμαργίαι, θορυ­
βώδε1ς διασκεδόσε1ς καi μέθα~. Δι' αύτο άναφέρε1 καi πα­
ρόδε1γμα κατάλληλον προς την περίσrασιν. Διότι δπως, λέ­
γε~, δεν έπίστευαν δταν κατεσκευάζετο ή Κιβωτός, καi ένψ
εύρίσκετο άνάμεσό τους προαναγγέλλουσα τα δε1να που
έπρ6κε1το να συμβοϋν, έκεiνοι βλέποντάς την δ1εσκέδα­
ζαν ώσαν να μη έπρόκεηο να συμβfi κανένα κακόν, ετm
και τώρα, θα φαν:ft μεν ό άντίχρ1στος μετα τον όποίον θα
έπέλθ:n ή συντέλε1α και τα δεινα τα συνεπακόλουθα της
συντελείας και αi άβόσrαχτοι τιμωρίαι, αύτοi δμως κατε­
χόμενοι άπό την ,μέθην της κακίας οϋτε καν θα αiσθανθουν
τον φόβον των δσων θα συμβουν. Δι' αύτο καi ό Παυλος
λέγει δη τα φοβερα εκείνα καi άφόρητα δεινα θα έμφανι­
σθοϋν δπως ό κοιλόπονος είς την fγκυον.
Διατί δμως δεν άνέφερε τα κακα των Σοδόμων; ~Ή­
θέλησε να άναφέρ:η παράδειγμα γεν1κόν, το όποίον αν καi
είχε προλεχθη ήμφεσβητήθη. Δι' αύτο άκρ1βως, έηε1δη ά­
πο τους περ1σσοτέρους άμφισβητοϋνται τα μέλλοντα να
συμβουν' τα βεβαιώνει με έκείνα που συνέβησαν εiς το
παρελθόν, δια να διεyείρ:η τον νpυν των καi να δείξ:n μαζl
με δσα έλέχθησαν καi τουτο, δτι καi έκεϊνα που συνέβη­
σαν είς το παρελθον Έκεϊνος τα εΙχε κάμει.
'Έπειτα πάλιν άναφέρει αλλο ση,μείον, με δλα δε αύ­
τα κάμνει όλοφάνερον δη δεν άγνοεϊ την ήμέραν της πα­
ρουσίας. Ποίον δε εΙναι το σημείον αύτό; «Τότε δύο θα
βρίσκωνται εiς τον άγρόν, ό ~νας π~α,~αμβάνεται και ό
"λλ
Ο ος
ά ,
φηνεται.
Δ, ... Ω~ , d i.
υο γυνα1κες uu αι
u✓ , ~
•,λ
υν εις τuν μυ ον·

ή μία παραλαμβάνεται καi ή lίλλη 6φήνετα1. Να εΙσθε λο1-

52 ΙΩΑΝΧΟΤ ΧΡΊ'ΣΟΣΤΟ1ΙΟΤ

ό Κύριος ί,μώ-~• ερχε-ιαιη. Ταϊ~1α δε :ίlάJ•1α, και 1ού εiδέι•αι

αύιόv δείγμαια, και απάγω•ια αύ1οvς υjς έρωοίσεως. Δι,ί
γαρ ιουιο εlπε και τας ιjμέρας τοϋ "fϊώε· δια -ιοίπο εί.--ιε καί,
«δύο έπι ιijς κλίι,ης)), ιοϋτο δηλιu1·, οτι ου1ως άπροσδοκ1J1ως,
5 οϋιως άμερίμνων αύτιοι, ΟJ'1ων, έπελεύοεται· καί «δύο άλ 1j-
_cι___ ~ \ ~ \ ~ ,, ,
·vυυσαι», σπερ και αυτο ουκ εσ-ιι ιιεοι ιn•ωJ•τωJ'.
ι '- ,

και ' με-ια ' ' 1ου1ου, "

οιι και ' δ ου-λ οι και ' δ εωιαται
' και ' παρα-

Λ
Α.αf"Vανονιαι
•• ιe , '
και
:, ,
αφιεJηαι, και
' οι
~ ,
εν α
~δ
ειςι
' και
' οι
ι .,
ε,· :-ιοι·ιρ,
,

καί άπδ ταύτης της άξίας και ά;ι' έκεί1•ης· ι~jο;τερ έJ• 1Π

10 Παλαιij φηαιν· «Άπο του καb-ημέ1·ου έπι 1οϋ θρόι•ου, εως

της αίχμαλώrιδος υjς εν 1φ μύλωJ'ι». Έπειδ17 γαρ εl:πεJ•,
δτι δυσκόλως οί πλούσιοι σώζονιαι, δείκvυσιν οτι ου :τά••­
τως οϋιε οvτοι άπόλλυvιαι, οϋιε πένητες σώζον-ιαι α.παnε;,
'λλ α
α ' και ' ε'ξ ~ '
εκεινω1• και ' εκ
' '
το-υτων και ' ~
οω~ονται' και ' α.-ιοι.-
' ,.
15 λυvται. 'Εμοι δε δοκεί δηλοϋν, διι και έJ' vvκτι εσται 1j πα­
ρουσία. Τσϋrιο γαρ καί ό Λουκας φησιν. 'Όρijς πώς ;ιά-~·1α
μετά ά;κeι6είας οlδεν;
Είτα πάλιν, ίνα μ1) έρωτήσωσιν, έπήγαγε· ((Γρηγορείιε
ουν,
.,. .,
οτι
,
οvκ <Η
"'δ
ατε ποιq,
, ,,
ωρq, ο
t Κ' t
υeιος υμων ερχεταω.
- ,, ο·
υκ

20 εlπεν, Ούκ οίδα, άλλ',, Ούικ αίδ·ο:ιε. t'Οταv γαρ αύτοvς σχεδο'))
εlς αύτην άγάγυ την ωeαν, και σιήσrz, πάλιν a:lnovς άπάγει
της έρωτήσεως, 6ουλόμενος έναγωvίους εlναι διηνεκώς.
Διά τούτο λέγει, «Γρηγορείτε», δεικνυς δτι διά τούτο ~~
είπεν. <<Έκείνο δε γινώσκετε, διι εί jjδει ό οίκοδεσJlότης
25 ποίq, φυλακfi ό κJέπτης -~ρχεται, έγρηγ6ρησεv αν, καί ού>ι
αν είαισε διορυγijναι την οlκίαν αύτου. Δια τουτο καί υμείς
γίνεσ{}ε ετοιμοι, ατι fι ωρα ού δοκείτε, ό Υίος του άν{}ρώπου

13. 'Εξ. 11, 5.

14. Ματ-Ο-. 19, 23.
15. Λουκα 11, 34.
 ΟΜΙΛΙΑ ΟΖ'

πον αγρυπνοι, διότι δεν γνωρίζετε ποίαν ώραν ερχεται ό

Κύριός σας». 'Όλα αύτα εΙναι δείγματα δη γνωρίζει την
1iμέραν καi ταυτοχρόνως τους έκτρέπει άπο την έρώτησιν.
Δι' αύτο άκριβως άνέφερε καi τας ήμέρας του Νωε καi δια
τοϋτο εΙπε καi το <<δύο έrd κλίνης:., δια να δηλώσ:n τουτο,
δτι θα ελθn έντελως άπροσδοκήτως καi ένψ αύτοi θα εΙναι
άμέρ1μν01, καi «δύο άλήθουσαι:., που καi αύτο εΙναι δείγμα
, ,
αμερι,μνηmας.

Καi μαζi με αύτο άναφέρει δη και ύπηρέται καi κύ­

ρ101 παραλαμβάνονται καi άφήνονται άδιακρίτως, καi έκεϊ­
νοι που εΙναι έλεύθεροι καi έκείνοι που κοπιόζου ν, καi ά­
πο αύτ:ην την κοινωνικην θέσιν καi άπο την αλλην, όπως
λέγει καi εiς την Παλαιαν Διαθήκην· <<άπο έκείνον που κό­
θετα1 εiς τον θρόνον, μέχρι την αiχμόλωτον γυναίκα που
είναι εiς τον μύλον» 13 • Διότι, έπειδη εΙπεν, δη δυσκόλως
σώζονται oi 1
πλούσιο1 ι_, θέλει να δείξ:rι δτι οϋτε αύrοi όπωσ­
δήποτε θα χαθουν, οϋτε oi πτωχοi θα σωθουν δλοι, άλλ' δη
καi άπο εκείνους καi άπο αύτους και θα σωθουν καi θα χα­
θουν. Έγω δμως νομίζω πως θέλει να φανερώσ:n :καi δτι ή
παρουσία θα γίνn κατα την διόρκειαν της νυκτός. Διότι αύ­
το λέγε~ καi ό Λουκας 15 • Βλέπεις πως τα έγνώριζεν δλα με
ακρι'β ειαν;
'
'Έπειτα πόλιν, δια να μη έρωτήσουν, έπρόσθεσι:· «Να
εΙσθε αγρυπνοι λο1πόν, διότι δεν γνωρίζετε ποίαν ώραν
ερχεται ό Κύρ1ός σας». Δεν εΙπε <<δεν γνωρίζω:., άλλα «δεν
γνωρίζετε». Δ1όη, ένψ τους όδηγεi εiς αύτην σχεδον την
ώραν καi τους στήνει, πόλιν τους άπομακρύνει άπο την έ­
ρώτησιν, έπε1δη θέλει να τους κρατfί εiς δ1αρκ:η άγωνίαν.
Δι' αύτο λέγει «γρηγορείτε», δείχνοντας δτι δϊ' α(,το δεν
τους άποκαλύπτει την ωραν. «Γνωρίζετε δμως τουτο, δτι
έαν έγνώριζεν ό οiκοδεσπότης ποίαν ωραν της νυκαις θα
:ηρχετο ό κλέπτης, θα άγρυπνουσε καi δεν θα αφηνε να
διαρρήξουν την οiκίαν του. Δι" αύτο καi σείς να εΙσθε fτοι­
μοι, διότι ό Υiος του άνθρώπου θα ελθη την (fjραν που δεν
54

ερχmαι>>. Διά τοϋτο ού λέγει αυιοίς, ϊ1·α i'QJJ?OQ(°ΓJOLJ', ϊ1·α u~ι

~τοιμοι cδσι· διά τοϋrό q,,ησι1•, οιε ον προσδοκiiιε, τόrε iί;ει,

έ·ναγωνίους εlvαι 6ουλόμεvος, και δια:-cα1'1ός ε)' άρε1Π. 'Ό

δε λέγει, τοwυιόν έσιη•· El flδεσα1• οί :ιoi.i.oi :τόιε ά.ιοθrι-

5 ,,,, , ~ , ~ , , ι, ., 'δ
vουvιαι: παmως αν και εκεο'ψ' τφ• ωραι• εο.ιου ασαJ'.

3. υlν' ού11 μιj ε-,<,είνηι 1 μόνον σ:wι•δά;ωσι, διrί τοϋιο ού

λέγει οvτ.ε τήν κοη•ήν, οϋιε 11)1• έκάοτου, άει αύιοι•ς υοvί.ό­

μεν!Jς τΟ'ίίτο προσδw..ύ.v, ϊJ·α άει σ.-wυδά;ωσι. .J ιό και της έ­

κάσιου ζωης 10 τέλος αδη.λον έποίησεv. Εlτα έκκεκαλυμμέ-

10 νως έαυιον Κύριον όv!Jμά;ει, ούδαμου οϋτω σαφϊδς εl:-zι/.Ji•.
'Εv:ιαmτα
~-ιι δε ' μσι και ' ~ '
ενιρεπειν δ οκει - τους ' .ιι...!
ρq.υυμσυς, .,
οτι

ούδε οσην περι χρήματα σπαυδην πεπαίη~'1αι οί προσδοκω•·­

ιες κλέπιην, ούδε τοοαύιην olnoι 1i7ς έαυτιΤJι• ψυχης. 'Ε­

κείνοι μέν γάρ .οιαν προσδοκήσωοι, γρηγορουσι, καi ούδtν

15 άφιασι τών ενδον άποουληθijναι· ύμείς δέ, καίτοι είδόιες

οιι ηξει, και πάντως ηξει, ού μένετε έγρηγορ6ιες, φησί, καi
παρεσκεύαομένοι 7 ώστε μη άπαροοκευάστως έvιευθεν άπε1·­

εχδηναι. Διά ιoiho έπ' δλέδρφ ερχεται ή ήμέρα ιών κα1Jευ­

δόvιων. •Ώσπερ γαρ έκείvος, εί fjδει, διέφυγεν αν· οϋτω καi
20 υμεις,
" ,., "'
εαν τ
ητε .,
ε-ιοιμοι, δ ιαφεv'ξ εσυε.
Q. __ " δ η,
Elια επει εις ' '
την

της κρίσεως ένέ6αλε μνήμην, και προς τους διδασκάλους

τρέπει ιδν λ6γον λοιπόν, περl· κολάσεως ,καί τιμών διαλε­

γόμεvος· και προιέρους Ι}ε'ίς -ιους κα-ιορθουνιας, εiς τούς

διαμαριάνQντας ιελευτ~, nρδς ισ φο6ερδν κατακλείων τον

25 λόγον.
Διο πρώτον rοv-ιό φησι· «Τίς άρα ό πιστός δούλος καl
, ~· , ~ , ~ ,_ .2 ' ,,. , , .,
φρανι,μος, ον κα1ασ1ησει ο κυριος αvτου ι::πι Ίης οικιας αυ-

τού, δούναι αύιτοίς την ιqοφην έν καιρφ αύιών; Μακά(!ιος

 ΟΜΙΛΙΑ oz· 55

περιμένετε). Δ1' αύτο δεν τους την άποκαλύπτε1, δ10. να

άγρυπνοϋν, δ1α να εΙνα1 πόντοτε fτο1μο1. Δ~'' αύτο λέγε~,
οταν δεν θα περ1μένετε, τότε θα ελθrι, έπε1δη θέλει να εύ­
ρίσκωνται εiς διαρκ:η άγωνίαν και πάντοτε εiς την άρετήν.
"Εκεϊνο δε το όποίον έννοεί εΙναΙ το έξης· έαν έγνώρ1ζαν
οί πολλοl πότε θα άποθάνουν, θα εδε1χναν προθuμίαν κατα
την ωραν έκείνην.
3. Δια να μη δείχνουν λο1πον ένδιαφέρον μόνον κατ'
έκείνην την ωραν, δι' αύτο δεν τους άποκαλύπτει c,ίJτε την
κοιν:ην ωραν, οϋτε την ωραν του καθενός, έπειδη θέλει να
την περιμένουν διαρκως, δ1α να καταβάλλουν προσπάθειαν
πάντοτε. Δϊ' αύτο εκαμε καl το τέλος της ζωης τοϋ καθε­
νος αγνωστον. "'Επεπα 6νομόζε1 φανερα τον έαυτόν Του
Κύριον, ένφ δεν το εχει εϊπει πουθενα τόσον σαφως. 'Εδω
δε νομίζω οτι έπιπλήπει τους όκνηρούς, δ1όπ δεν δεiχνουν
τόσον ένδιαφέρον δια την ψυχήν των, δσον ένδ1αφέρον
δείχνουν δια τα χρήματό των έκείνο1 που περιμένουν κλέ­
πτην. Δ1όη έκείνοι μεν οταν περιμένουν ·κλέπτηv άγρυ­
πνοϋν καl δεν άφήνουν τίποτε άπο δσα ύπάρχουν 11έσα να
άρπαχθfi· ένψ σεϊς, αν καi γνωρίζετε δη θα ελθn, καi θα
έ'λθη όπωσδήποτε, δεν ,μένετε αγρυπνοι, λέγε~, καi προπα­
ρασκευασμένο1, ωστε να μη άφαρπασθητε άπο έδω άπροε­
τοίμαστοι. Δϊ' αύτο ή ήμέρα των άδρανων i:ρχεται προς ο­
λεθρόν των. Διότι, δπως έκεiνος, εαν έγνώριζε την ήμέ­
ραν, Θα· ήμποροϋσε να δ1αφύγrι τον ϋλεθρον, ετσ1 καi σεϊς,
έαν εϊσασθε !:τοιμοι· θα τον δ1αφύγετε. 'Έπειτα, έπε1δη άνε­
φέρθη εiς την κρίαιν, στρέφει τον λόγον καi προς τους δι­
δασκάλους, eμιλων πε-ρi ημωρίας καi άμοιβων· καi άφου
άνέφερε πρώτους τους έναρέτους, τελειώνει με τους άμαρ­
τωλούς, κατακλείων τον λόγον με τας άπειλάς.
Δι' αύτο πρωτον λέγε~ τουτο· <<Ποίος λοιπον εΙναι' ό
εμπιστος καi φρόνι,μος δοϋλος, τον όποiον ό κύρ1ός του
διώρισε έπ1στάτην των ύπηρετων του, δια να τους δίνrι
τροφην την κατάλληλον ωραν; ΕΙναι μακάριος ό δουλος
56 ΙΩΑΝΝΟΤ ΧΡΤΣΟΣΤΟ.ΜΟΤ

ό δούλος εκείνος, Βν έλfJων ό Κύριος εύρήσει ποιοϋvτα οv­

τως. 'Αμην λέγω ύμίν, οτι έ:ιι :ιάοι 1οίς {,:zάρχουοι)' αύτοϋ
καταοτηοει
, , ,
αυ.ιον».
Μ' '
η και 1ου10 αγrοουv1ος
- ~ - , ,
εοτιJ•;
, ,
ειπε μοι.

Εί γάρ, έπειδ17 εlπεν, «Ούδέ ό Υίος οlδε)'», άγ,•οεϊ,, αύτόJ•

5 '
pnς· '
επει δ'η l
ε πε, « Τ'ις ~
αρα:,,, ' αν
ιι " ειποις;
.,, "
η και ' -
1ου10 "'
α-

γνοείν αvτδν φnς; "Απαγε. Ούδέ γαρ τώv έξεο1ηκό1ων 1οϋ10

αν 1ις είπ-οι· καίτοιγε έκεί και αίιίαν εοτιJ• είπείν, ε)11αϋθα
δέ ούδέ τουτ-ο.
Τί δ'έ σταν λέγυ, (<Πέτρε, φιλείς με;» έρωτώJ.•, ούδέ)'
10 ,.,
τουτο "'δ ει;
rι η" υ
οταν '
λ εγrι, «Π-ου- _ιι '
τεvεικατε ' ό ν;».
αuι Και ' ο~

Πατηρ δέ εύρεbήοεται τοιαυ-rα φθεγγόμενος. Καί γάρ και

, ,
αυτος φηοιν· ι<
'Αδ,
αμ, που
- -;'
ει;η· και,
Ι '
<ιΚραvγη Σ
ο
δ,
ομων και
'
r ,
ομορρας
ιι,
πε
'
πλ 1 _Q... •• _
η-v·υJΙ!ιαι
~,.,,
προς
1

,
με.
~
κ

,
_J!! \
αιuυας ουν
,
Τ ,ι
οψομαι, ει
•

κατα την κραvγην αυτων, zην -ερχομενην προς με, συντε-

15 λσϋνται· εl δέ μή, ϊvα γνώ». Καί άλλαχου φησιν· «Έαν dρα

ακούσωοιν, έάν dρα ουνώσι». Και έν τφ Εύαγγελίφ δέ, «"1-
σως έvτραπήοονιαι zόv Υίόν μου»· fιπερ απαvτα άγνοίας
ρή.μα.zα ην.
Άλλ' ουκ άγvοώv ταύτα ελεγεν, άλλ' οίκοvομών τά αύ-
2Ί -
τφ '
πρεπ-οvια· ' ' μεν
επι ' ,,, 'Αδ'
του
0
αμ, ιvα αuιον
' ' , __e 'λ
ε,ιwα ' α-
?] εις '
πολογiαν zης &.μαρ-τίας· έπι δέ των Σοδομιτών, ίνα ήμϋ.ς
παιόεύσυ μηδέποτε ά:ποφαίνεοθαι, πριν αν αύτοίς παραγε­
νώμεθ·α τοίς πράγιμαοιν· έπι δέ ιοv προφήτου, %να μη δοκfi
ή πρ6ρρηοις παρά τοίς άvοήτοις άvαγκιαστική τις εlναι της
21> παρακοής· έπι δέ της παρα6ολης του Εύαγγελίοv, Yva δείξrJ
ατι ώφειλον ταϋzο ποιηοαι καί έντραπηναι τδν vίόν" έvταϋ ...
,/}α δέ, καί ϊνα μ17 περιεργάζωvται, μηδέ πολvπραγμοvώσι
πάλιν, καt lva δεlξυ τό σπάνιον καί π-ολύτι.μοv.

16. Ίω. 21, 15.

17. Ίω. 11, 34.
18. Γεν. 8, 9.
19. Γεν. 18, 20-21,
 Ο:ΜΙΛΙΑ ΟΖ' 57

έκεϊνος, που οταν ελθη ό κύρ1ός του θα τον εϋρrι να κόνn

ro l:ργον του. Σας δ1α6ε6α1ώνω δη θα τον δ1ορίστι έπ1σrό­
την εiς δλα τα ύπάρχοντό του~. Μήπως και αύτο εΙναι
δείγμα άγνοίας; Εiπέ μου. Διόη έόν, έπειδι) είπεν «ούδε
ό Υίος οiδεν~, εϊπnς δη άγνοεϊ, τότε δταν εΙπε «τί αρα~
τί θα εϊπrις; 'Ή λέγε1ς δη και αύτο το άγνοεϊ; ~fακρυα
άπο έδώ τέτο1α σκέψ1ς. Δ16τι οϋτε κανεiς άπ1ο τους άρνη­
τας δεν θα το έ'λεγεν αύτό· αν καi έκεϊ θα ήμπορουσε να
ύπόρχn κάπο1α αiτία, ένφ έδω οϋτε αύτο ύπόρχε1.
Τί συμβαίνει δε δταν λέγn «Πέτρε με άγαΠQς; :. 1•. 'Επει­
δη έρωτ(ϊ, οuτε αύτο γνωρίζει; ~Ή δταν λέγn «που τον ε­
χετε 6όλει; :. 17
• "Αλλωσrε και ό Παπ)ρ έ-μφανίζετα1 να δ­
μ1λfi ετm· δ1ότι καi Αύτος λέγει· «Άδόμ, που εΙσαι; :.18 • Καi
«ή κραυγη των Σοδόμων καi της Γομόρρας έπολλαπλαmό­
σθη προς έμέ. Θα κατε6ω λοmον να iδω έαν γίνωνται δλα
δσα φθάνουν άπο την κραυγήν των προς έμέ. Έαν δε δεν
γίνωντα1 να το ξεύρω:. 1•. Kai άλλου λέγει· «Μήπως καi ά­
:κούσουν καi ,μήπως καταλόβουν:. 20 • Καi εiς το Εύαγγέλιον
έπίσης· <<ίσως να έντραπουν τον υiόν μου~ 11, τα όποϊα δλα
εΙνα1 λόγοι άγνοίας.
Δεν τα ελεyεν δμως έπε1δ:η τα άγνοουσεν, άλλα δια να
πορ1σθft έκείνα τα όποϊα άρμόζουν εiς αύτόν· εiς μεν τον
~ Αδάμ, δια να τον ώθήσrι εiς όμολογίαν της άμαρτίας· εiς
τους Σοδομίτας, δια να μας διδάξn, δτι δεν πρέπει ποτε να
άποφαινώμεθα προτου μετα6ωμεν εiς τα ϊδια τα πράγματα.
Εiς δε rον προφήτην, δ1α να μη νομισθfί άπο τους άνοή­
τους δτι ή προφητεία της παρακοης εΙνα1 τίποτε το άναγκα­
σηκόν· εiς δε την παρα6ολην του Εύαγγελίου, δ1a να δεί­
ξ:rι δη εΙχαν υποχρέωσιν να το κάνουν καi να έντραπουν
τον υiόν· έδω δε έπi πλέον δια να μη, περ1εργάζωνrα1, οϋτε
να πολυπραγμονουν καi δ1α να δείξη το σπάνιον καi πο­
λύτιμον.

20. Ίεζ. 2, 5.
21. ~οοκα 20, 13,
58 ΙΩΑΚΝΟΤ ΧΡΤΣΟΣΤΟΜΟΤ

Και ορα πόσης άγJ•οίας ει·δεικιικοv το ρημα, είγε κrιι

ΤΟ)' καθιστάμε1 1οv άγJ•οεί . .:.11ακαρίζει μέι· γάρ αυτόι·· <<]lακά­

ριος» γάρ, φησίν, (<ό δοϋλος εκεί1,ος»· ο·ύ λέγει δέ, τίς εοιι•·
τ
ουτος. <<
Τ'
ις>> γαρ
, 3
εστι, φησο·,
, τ
<<αρα,
t"\
ω· καταστησει
,,
ο
~
κu-
,

5 ριος
,
αυιου»;
-
και,
,
« Μ ,
ακαρισς
Μ
ω•
t'
ε-υρησει
,
:wιουντα
- t'I
οι•τως,1.

Ταύτα δε ού περί χρημάτων είρηται μό,•ΟJ', άλλά και ;u;ρί

.,, , , δ , , , , , ,
,ωγου, και περι υναμεως, και περι χαρισματωJ', και :τερι

, , , 7 u , , n--ιιινι Α ., ,
:ιασης οικονομιας, ης εκαστος ενεχειριυυ'Ι· υιη και προς

τους αρχοντας τους πολιτι;,.,ους άρμόσειεv αν 1ί παρα6ολ17.

10 'Έκαστον γαρ οlς έχει προς το κοιγfi συμq;έρον άποκεχρ,j-

_Q.
υυ·αι
δ -
ει.
κ,,
αν σοφιαν
, Υ
εχnς,
"
καv αρχην,
, , " -
καv ;ιοιιουιον,
, ,,,,,
καν
,,
'J- ~

υ λ J..~
12
τιουν,
- μη
' επι
" ' au[J ιων
- συν δ ΟVΛ.ων,
'" μη δ'
ε επ " λ ειq,
" ' απω ' εαυ-
•
τού. Δια δη τoi'no άμφότερα άπαιzεί. παρ' αύτου, φρόνησο·

και πίστιν. Και γαρ ή άμαρτία άπδ άνοίας γίνεται.

15 π ισzον , 1.
\Uι:;v ~
συν ' '
αυιταv φησιν, v
σιι " '
-~.1έ ν ενοσφιοατο,
o·vu ου'δε'

παρανάλωσε των δειmοιικών είκfi καl μάτην· φρόνιμον δέ,

!!
uτι "
εγ1 1ω '
προς '
ιο δέ ον '
οικονομησαι - τα ' ,1, __cι '
υι,.ηrενια. Κ αι ' '
γαρ

αμφοτέρων ήμίν χρεία, ·καί τού ,U1J νοσφlσασθαι τά δεσποτι­

κά, καί του είς δέον σίκ,ονομείν. "Άν δέ Dάτερον άπfl, 10

"
20 ετιερσν χω λ ευει. ' ~'Α v τε '
γαρ πιστος ' rι ,. και ' μη ' κλ επτrι, ' '
απο λ -

λύn δε καί εlς μηδεν προσijκ,ον δα:πανij,, μέγα 10 lγκλημα·

αν τε είδfl .καλώς οlκονομείν, νοσφίζηται δέ, πάλιν ούχ ή
-
τυχιου,σ,α ~ατηγορια.
, 'Α ,
κουσωμεν και
~
οι
ι
-ια
,
χρημα~α
, ,,
εχον-

1 ες· ταύτα. Ού γαρ δι-δαοκάλοις διαλέγεται μόνον, άλλά καί

25 τοίς πλουτοϋσιν. cΕκάτεροι έvεπιστεuθησαν πλοϋτον· τον

' '
μεJ' avαγκαιοτερον, ' •
οι δ ι δ ασκαντες·
' τον ' δ'ε ε'λ αττω, vμεις.
' " -
r'Οιαν ούν ιών διδασκόντων σκορπιζόντων τα 'μείζονα,
ύμείς μηδε έν τοίς έλάττοσι 6ούληοθε τήv μεγαλοψvχίαv έ-
 ΟΜΙΛΙΑ ΟΖ' 69

Καi πρόσεf,ε πόσης άγνοίας εlναι ένδεικηκος ό λόγος,

έαν βεβαίως άγνοfi καi αύτον που καθισrςί. Δι6τ1 τον μα­
καρίζει· διόη λέγει· «~1ακόριος ό δουλος έκεiνος~, δεν λέ­
γει δε ποίος είναι αύτός. «Τίς γαρ έση~, λέγε~, «αρα δν
καταστήσε1 ό κύριος αύτου; ~- Καί· «Μακάριος θν εύρήσει
π01οϋντα οϋτως~. Αύτα δε δεν λέγοντα~ μόνον δια τα χρή­
ματα, άλλα καi δ1α τον λόγον καi δ1α την δύναμιν καi δια
τα χαρίσματα καi δια κάθε διαχείριαιν ή όποία ~χει άνα­
τεθεϊ εiς τον καθένα. Λύτη ή παραβολη θα ήμπορουσε να
έφαρμοσθfi καi εiς τους πολιτικους αρχοντας. Διότι ό καθέ­
νας πρέπει να χρηοιμοποιfi δ,η εχει δ1α το κοινον συμφέ­
ρον. Έαν εχnς σοφίαν, η έξουσίαν, η πλουτον, η ό;nδήπο­
τε, μη το χρηαιμοποιfiς δ1α να βλόπrης τους ουνδούλους
σου, οϋτε δ1α την κατασrροφήν σου. Δια τουτο λοιπον ζη­
τεί δπο αύτον καi τα δύο, την φρόνησιν καi την έμπιστο­
σύνην· διότι ή άμαρτία γίνετα1 άπο άνοησίαν.
Τον όνομόζει λοιπον εμπιστον μέν, διότι, άπο οοα άνη­
καν εiς τον δεσπότην, τίποτε δεν έσφετερίσθη, οϋτε έσπα­
τάλησεν άλογίστως καi άσκόπως· φρόνιμον δέ, διότι έγνώ­
ριζε να διαχειρίζεται δπως· επρεπε αύτα που του έδόθησαν.
Δ1ότι καi των δύο έχομεν άνόγκηv- καi να μη σφετεριζώ­
μεθα οσα άνήκουν εiς τον δεσπότην, και να τα διαχειpιζώ­
μεθα δπως πρέπει. ~Εαν δε το fνα άπο τα δύο άπουσιόζrι,
το αλλο χωλαίνει. Διότι, έαν εΙναι εμπιστος καi δεν κλέ­
πτη, σπαταλg δμως καi δεν έξοδεύει δσα πρέπει, είναι μέ­
γα -ro εγκλημα · έαν δε γνωρίζη να τα διαχειρίζεται καλώς,
άλλα κλέπτη, πόλιν. ή κατηγορία δεν -εΙναι μικρά. "Άς τα
άκούσωμεν αυτα και δσοι εχομεν χρήματα. Διόu δεν όμι­
λεi μόνον προς διδασκάλους, άλλα καi προς τους πλου­
σίους. Διότι καi είς τους δύο ένεπιστεύθη πλοϋτον·. τον
μεν πε.ριqσότερον_ άπαραίτητον εiς 1;'ο1)ς διδασκάλους, τον
δε όλιγώrερον εiς σας.
υΟταν λοιπόν, ένφ oi διδόσκοντες ·διαμοιρόζοuν έκείνα
που εΙναι ανώτερα, σεϊς δεν θέλετε να δείξετε ουτε εiς τα
60 ΙΩΑΝΝΟΤ ΧΡΤΣΟΣΤΟ:\ΙΟΤ

πιδεlκνυοθαι, μάλλω· δε οι1δε ,ιιεγαλ()ιι-ιιιχίαι·, αλλ' εi~γ ι·ωμn­

σύνηv· (τα γαρ άλλόιρια δίδοιε)· :ιοία εσ1αι α.-τολογία,· 'Αλ­
λα τέως, πρό ηjς κολάσεως 1ιίη· τά έJ•αι•rία :rοιούι·Ηιη·, τi,J•
τιμiιν τού ευδοκιμοϋντος άκούσωμεJ'. ιι'Α,ιιιJ)'» γrίρ ιιλέγω ί·-
5 μίν, έπί πiiοι τοίς ύπάρχουοtJ• a{,ιοϊι καιαο11jσει αύrόJ 1 1). Τί
ταύτης ίaον γένοιι" αν της 1ιμης; ποίος :ιαρασιijσαι δvJ•ή-
αεΊαι λ ογος
1 ,
-ιην α
'ξι ,
ιαν, Ίην μακαριοιη-ια,
, ο
οιαν ο 1ων
~ - ~
ονραJ•ωJ•
-
Βασιλεύς, και τα πάvτα έχω}•, ανθρωπο,• έπι πάσι ιοίς ύ­
πάρχοvσιν αύτου καi}ισια}' μέλλrι; Δ ιό και φρόνιμον αύιόJ'
ιο καλεί, οιι εγνω μη -ιών μικρών πί μεγάλα προέο{)αι, άί.ί.α
σωφρονήσας ένταϋ:/ία, 1ών ούρανών ειυχε)'.
4. Εlτα, δπερ &ει ποιεί, οi,κ άπό της τοίς &γαθοίς κει­
μέι1ης τιμης, άλλα ~ι άπό της Ίοίς πονηροίς ήπειλημένης
κολ ασεως ' δ ιορuυmαι
_ιι ,., '
τον ' '
ακροα-ιην. Δ ιό και ' επηγαγεν·
' ' «'Ε-
15 αν δε είπrι ό κακός δούλος έv :τ:fί καρδt~ αύτοϋ, Χρονίζει
ο~ '
κυριος ' μου ε'λ-ιι. ..
·υειν, και ' αρ
" ξ ηται '
τυπτειν '
τους συν δ ου
'λ ους

αύτου, έσ-θίn δέ και πίνrι με1α τώ:ν μεi}ιόvιων· ηξει ό κύριος

του δούλου έικείνου έν ήμέρq, ifι σύ προσδοκlf,, και έν &1ρα
fJ ού γιvώοκει, ικα2 διχο1ομήσει αύ'τ6ν, καί -ιό -μέρος αύ1οϋ
21) μεια των ύποκριΊών 1Jήσει. Έκεί εσιαι ό κλαυ{)μδς καί ό
υρυγμος τών όδώιτωv».
Εί δέ λέγ:ει τις· Εlδες οlος έπεισηλDε λογισμός, δια ιό
μη
, τ
ειvαι την
, e ,
ημεραν
,
γνωριμσν;
.V
<(Λρονι
'ζ
ει» γαρ
' «δ κύριός
μου)), φησι· ' ,,
ειποιμεν "
αν, '
ου δ ια' τό μη ' ε ναιl '
γνωριμιw '
την

25 ήμέ(!αV, άλλα διά ΊΟ πονηρδν εlναι τόν οίκέτην. 'Επε2 τφ

φρονίιμφ καί πισ1φ 1lνος lνε,tεν ούtκ έnεισηλD.εν αmη ή ε~•­
νοια; Τί γάρ, ε·l ~αι χρονlζ.ει ό δεσπόΊης, ll,{)λιε, δλως πeοσ-
,.,
δ οκ~ς ' '
~'ξ ειν,·
αυ•ταν η Τ' "' "
ι ουy ου μερψν(!,ς; 'Εvτευ·υεν
,.,_ιι. ..
"' μα~•-
οvν

-θάνομεν, οτι ούιδέ χ,ρονlζει. Α~τη γαρ oiJ τοϋ δεσπ61ου, άλλr}
so της του πο1,ηρου ο-ίκe.τοv γνώμης ή- ψήφος· διδ και· διά τούτο
 Ο:\ΙΙΛΙΑ ΟΖ' 61

κατώτερα μεγαλοψυχίαν, η μαλλον οχι μεγαλοψυχiαν άλλα

εύγνωμοσύνην ( δ1όη θα δώσετε αύτα που άνήκουν εiς lίλ­
λους), ποίαν δικα1ολογίαν θα εχετε; Άλλα -κατα πρωτον, πρlν
άπο την ημωρίαν έκείνων που κάνουν τα άντίθε-::α, ας ά­
κούσωμεν την ημην αύτοu που διακρίνεται. «Σας διαβεβαιώ­
νω ΟΤΙ θα τον διορίστι έπιστάτην εiς δλα τα ύπάρχο\ιτά του~.
Τί θα ήμπορουσε να γίνn άντάξιον αύτης της τιμ.ijς; Ποίος
λόγος θα ήμπορέσ:n να περιγράψn την άξίαν καi την εύτυ­
χίαν, δταν ό βασιλευς των ούρανων καi αύτος που κατέχει
τα πάντα, θα καταστήσn ανθρωπον ώς δ1αχε1ρ1σrην δλων των
ύπαρχόντων Του; Δι' αύτο καi τον άποκαλεί φρόνιμον, διότι
ηξευρε να μη άντιπαρέλθ:n τα μεγάλα χάριν των μικρών, καi
δ1ό11 με ΤΟ να φανfi λογικος έδω, έκέρδησε τους ούρανούς.
4. 'Έπεηα, πραγμα το όποϊον κάμνει πάντοτε, δεν
προσπαθεί να διορθώσ:n τον άκροατην μόνον με την ημην
ή όποία έπ1φυλάσσεται δ.ια τους άyαθούς, άλλα καi με την
ημωρίαν ή όποία έπισείεται δια τους πονηρούς. Δια τοuτο
καi έπρόσθεσεν· «έαν δε εiπfi ό κακος έκείνος δοuλος μέσα
του •άργεί να ελθη ό Κύριος' καi άρχίστι να κτυπζί τους
συνδούλους του, να τρώγn καi να πίν:n με μεθύσους, θα
ελθ:n ό κύριος του δούλου έκείνου την ήμέραν που δεν πε­
ριμένει καi την ωραν που δεν γνωρίζει καi θα rov σχίσ:rι
εiς τα δύο καi θα τον βάλn μαζi με τους ύποκριτάς. "Εκεί
θα εΙναι το κλάμα καi ΤΟ τρίξιμον των δοντιων.
Έαν δε κανεiς εϊπη· εΙδες ποίος συλλογ1σμος του fiλ­
θεν εiς τον νουν, έπειδη δεν ~το γνωστη ή ήμέρα; Διότι
λέγει· «άργεί ό Κύριός μου~· θα του έλέγαμεν δη r,;ύτο ε­
γινεν, οχι έπειδη ijτo άγνωστος ή ή,μέρα, άλλα διότι ητο
πονηρός ό δουλος. Δια ποίον λόγον δεν ,ljλθεν καi εiς τον
νουν του φρονίμου καi έμπίστου ή iδία σκέψις; Δ1όη τί
καi αν άργ:fί ό δεσπότης, αθλιε, άφοu πάντοτε τον περιμέ­
νεις να ~θη; Διατί λοιπον δεν ένδ1αφέρεσαι; 'Από έδω
δε μαθαίνομεν ΟΤΙ δεν άργεϊ να ελθη. Διότι αύτη ή άπόφα­
σις δεν ijτo του δεσπότου, άλλα του πονηροu δούλου· δι'
62 ΙΩΑΝΝΟΤ ΧΡΤΣΟΣΤΟΜΟΤ

έγκαλείται. 'Όιι γαρ oi χρονί~ει, uκουσω· Π αύί.οv λέγοι·­

1

τσς· «,,Ο Κύριος έγγύς, μηδεJ• μεριμι•ατε)>" καί, ι(Ό έρχόμεJ-·ος

;Jξει, ~αι ου χeσηεί)).
Συ δε καί τώ)• έξijς ωιονε, καί μάι·θω·ε ;ι(;:,ς συJ•εχιϊι.;
5 ύnομψνήσκει της άγνσίας της 17μέρας, δηλώv ιοίς οlκέταις
- , ,, ' (' , , , ., , , δ
ΊΟuτο χρησιμον ον, και ικαJ•οv αφνπvιοαι αυτους και ιαι,•α-

σιησαι. Τί γαρ εl και μηδέ)• ΤtJ•ες 8)'Τείrθει• έκέρδαι•αι•; Ού­

δε γα.ρ ά.ι-ιό 1ών αλλωv το1ν ωφελούvτων ιvφελ'tJθησάJ• τι-
'λλ' ομως ουτος
τ Τ'ι ~ φηοι
0
νες, α ov' '
mzυεται ' avτov
τα ' - ποιων.
- ουν

10 τα έξης; ((Έλεύσεται γαρ έv ήμέρq, fJ ού προσδοκ(j,, καί ει•

ωρq, '!j ού γινώσκει>>, και τα έσχατα αinόν διαθ1jσει.
Όρ{j.ς πώς καί πανιαχού τούτο τl{}ησι, τό της άγι•οίας,
δεικνυς χρήοιμσν ον, καί ταύτυ ποιών bαγωνίους άεί; Τού­
το γάρ έστιν αύ-τιp τδ σΜvδαζ6μενοv, τό άεί ήμας έγρηγο-
15 ρέναι· και έπείδi7 άει ,εν ταίς τρυφαίς άναπίπτομεν, fv δε
ταίς συμφQραίς μάλλον ,συστελλόμε1Jα, δια τούτο πανιαχοv
-
τοvτο
λ'
εγει,
!{
uτι
ο
οταν
,,
αvεσις
Τ
'!/, ,
1:οτε
~
ερχεΊαι τα
' δ
εινα.
, κ '
αι

ωσπερ άνωτέρω δια τοϋ Νώε 'lΟυτο έδήλωσεv, οϋιω και ε,,_
ταiιθά φησιν, 'Όιαν ό δούλος έκ.είvος μεfΜn, διαν τύπιυ,
20 και ή κάλαοις άφόρητος. 'Αλλα μη την κ6λασιν lδωμεν μό­
νον την έκείνφ κειμένην, άλλα 'Κάκείvο σκοπήσωμεν, μήπο1ε
'
και
~
αυτοι
, ,
τα
, '
αvτα
,
πρα'ΤΤοντ·ες
λ _a. ,
αν·vανωμεv.

Και γαρ τούτφ έοίκαοιν οί χρήματα lχοντες, και μiJ

διδόντες τοίς δεομένοις. Και γαρ και συ οlκσν6μος εl T(VV

25 σαυτου χρημάτων, οvχ ηττον η ό τά της '8κκλησίας οίκοvο ..

-
μων. "' ' ,.,
,,,Ωσπ.ερ συν ε-κεινος ουκ εχει ε'ξουσιαν
' '
' δ ι δόμενα 1rο.ρ
τα "' .,
ύμών είς πένητας άπλώς καί ιJJς lιτvχε σκορπίσαι, hιειδη

22. Φιλιπ. 4, 6.
23. Έ6ρ. 10, 37.
 ΟΜΙΛΙΑ ΟΖ' 63

αύτο καi κατηγορείται. tΌτι δε δεν άργεϊ, ακουσε τον Παu­

λον ό όποίος λέγε~· «ό Κύριος εΙναι κοντά, μη μερ1μνατε
δια τίποτε~~! καl «Αύτος που έρχεται θα aθη καi δεν θα
άργήσn~ι•.
Συ δε ακουσε καi τα άκόλουθα καi μάθε πως ί'·πενθu­
μίζει σuνεχως την αγνοιαν της ήμέρας, δηλώνοντας fτσι
είς τους δούλους ΟΤΙ αύτο εΙναι χρήσ1μον καi άρκετον να
τους άφuπνίση καi να τους κόμη να όρθοποδήσουν. Τί καl
αν μερ1κοi δεν έκέρδησαν τίποτε άπο αύτά; Διότι οίJτε καi
άπο τους αλλους που ώφελουν ώφελήθησαν μερικοί, άλλ'
ομως αύτοi δεν παύουν να κάμνουν αύτο που νομίζουν.
Διατί λ01πον λέγει τα άκόλουθα; <<Διότι θα έ'λθn εiς ήμέ­
ρα ν που δεν περιμένει καl εiς ωραν την όποίαν δεν γνω­
ρίζε1» καi θα του έπιβάλ:n τας έσχάτας ποινάς.
Βλέπεις πως καi εiς κάθε περίπτωσιν τοποθετεί την
αγνο1αν, δεικνύων δη είναι χρήσιμος καl διατηρων με τον
τρόπον αύτον εiς διαρκη άγωνίαν; Διότι αύτο εΙναι έκείνο
που έπιδιώκει, να μας κρατft διαρκώς εiς έγρήγορσιν. Kai
έπειδη δ1αρκως κλίνομεν προς τας άπολαύσεις, ένψ με τας
συμφορας περ1ορ1ζόμεθα περισσότερον, δια τουτο το τονί­
ζει παντου, δτι οταν ύπάρχ:n α.νεαις, τότε ερχονται αi συμ­
φοραί. Καi οπως άνωτέρω το άνέφερεν αύτο με τον Νωε,
ετσι καi έδω λέγει, δη δταν ό δουλος έκεϊνος μεθά:n, δταν
κτυπζi, τότε και ή τιμωρία του εΙναι άνυπόφορος. =- Αλλα ας
μη ϊδωμεν μόνον την ημωρίαν ή όποία άναμένει έκεϊνον,
άλλ' ας προσέξωμεν καl τουτο, μήπως καi έμείς κάνομεν
τα ίδια χωρiς να το γνωρίζωμεν.
Διόη με αύτον όμοιάζουν έκείνοι που εχουν χρήματα
καi δεν δίδουν εiς τους mωχούς. Διότι καi συ εΙσαι διαχει­
ριστ.ης των χρημάτων σου' OXl όλιγώτερον άπο έκείνον που
διαχειρίζεται τα χρήματα της Έκκλησίας. υοπως λοιπον έ­
κεϊνος δεν fχει δικαίωμα, έκεϊνα που του δίδετε δ1α τους
'πτωχούς, να τα σκορπίσn άλογίστως καi εiς την τύχην, έ­
πε1δη του έδόθ'ησαν δια την δ1ατροφην των πτωχων, ετσι
64 ΙΩΑΝΝΟΤ ΧΡΤΣΟΣΤΟΜΟΤ

είς πενήτων έδόθη διατροφήJ•· ουτως ούδέ σi• τα σr.ί. El γαρ

'
και παιτρφον δ ιε δ εςω
~ - '
κλ ηροJ', και ουrως εχεις :rαJΊα α
('1-εχεις·
,, ' ~, " '
και οϋτω τού Θεοv πάJ•τα έσrίJ•. Είτα, σι, μέJ• ο:ιερ έδωκα.;,

οϋτω 6ούλει μετα άκριυείας οlκω•ομ.είσθαι· T(JJ' δέ Θεοv Οl)Κ

5 οίει τα ιαύτού μετα πλείονος ά.ι-ιαιτήσειv ήμάς 11jς σq·οδρόrη­

τος, dλλα ά,,έχεσθαι άπλως αύτϊiΊv ά..-ιολλυμέJ•ωJ•;

Ούκ εσιι ταύτα, ούκ εσιι. Και γαρ δια τoiiro και παρrί

αοι ταύτα είαοεν, &1σιε δούναι -την τροφηJ• αύτοίς έv καιρψ.

Tl έοτιν, ((εν καιρφ»; Τοίς δεομέJ•οις, τοίς πεινώοιν. 'Ώσπερ

10 γαρ συ τφ συνδούλφ έδωκας οlκοναμηααι, οϋτω και σε ό Δε­

σπότης υούλεται εlς δέον ταύτα δαπανάν. Δια 10010 και δ-,;-
,
1 1 αμενος αν.τα
, ' αφε
:, ,
εσuαι,
λ _Q. ,
αφηκεΎ,
- CI
ινα εχnς
Υ ,
αφορμην
' ,
αρετφ•
,

επιδείξααιθαι· ίνα άλλήλων είς χρείαν καταστήαας υ)ν προς

άλλήλους άγάπηΎ θερμστέραν έργάση'lαι. Συ δε λαυών, ου

15 '
μονον ου ' δ ι'δ ως, α'λ'Λ.α' '
και '
τυπιεις. Καιτοιγε
' εις τ ό μη
' ' δ ουναι
-
εγκληιμα, το τυπτijσαι ποίαν φέρει συγγνώμην;

5. Τούτο δέ μοι δακεί ,λέγειν, τους ύυρισιας και τους

π λ εονεκτα.ς
' ' '
αινιηομενος, κ,αι ' πολλ ην ' εν δ εικνυμενος
' ' ' κα-
την

τηγοριαν,
1 ~,
οταν
n
ους
,
'lρεφειν
'λ',.~
εκε εοουησαν, ταυτους
, ,
τυπτωσι.

20 Δοκεί δέ μοι .και τους τρυφώντας ένταvDα αίνίττεαlαι· και

γαρ και τρυφής μεγάλη κείται κόλασις. «'Εοθίει γαρ και

πίνει», φη,σl, <fJμετα -τών μεδυ6ντωV>>, την γαστριμα.ργίαν δη­

λών. Ού· γαρ δια τούτο ελαιυες, ίνα είς τρvφην δαπανήο17ς,

άλλ' iνα εlς έλεημσσύνην άναλώσnς. Μή γαρ τα σαυτοiί ε-

25 χεις;
,
Τα
,,, , ,
των πενηιων ενεπιστευυης, καν ε,κ πανων
, ,.cι,,, " , , δ ,
ικαιων,

καν άπο κλήρου πατρι[χ>υ κεκτημένος τύχrις. Μή γαρ ούκ

 ΟΜΙΛΙΑ ΟΖ' 65

οϋτε καi συ τα iδικά σου. Διότι άκόμη καi dν έκλ.ηρονόμη­

σες περιουσίαν του πατρός σου καi fχπς δλα δσα έχεις,
καi ετσΙ πόλι δλα εiναι τοϋ Θεου. 'Έπειτα, συ μεν δταν
δίδ:nς κόη, θέλεις να το λόβrις καi πάλΙν με μεγόλην ά­
κρίβεΙαν· ό Θεος δμως δεν νομίζεΙς δη θα ζητήσει με πολ­
λ:ην βΙαιότητα τα iδικό του, άλλα δη θα άνέχεται άπλως
να τα βλέπτι να χόνωνται;
Δεν εΙναΙ δμως ετσΙ, δεν είναι έτσι. "Αλλωστε δι' αύ­
το σοϋ τα αφησεν αύτό, δια να τους δώσ:nς την τροφην έν
καΙρψ. Τί σημαίνει «έν καφψ~; Εiς τους πτωχους καi πει­
νασμένους. Διότι δπως συ εδωκες εiς τον σύνδουλόν σου
να τα δΙαχεφΙσθ:ft, ετσι θέλει καi ό δεσπότης να δαπανή­
σnς καi συ αύτα δπως πρέπει. Δι' αύτο καi ένψ ήμπορουσε
να τα άφαφέση, σου τα αφησε, δια να εχnς την δυνατό­
τητα να έruδείξ:nς πράξεις άρετfίς· δια να κόμ:π την άγό­
πην των άνθρώπων μεταξύ των ΠΙΟ θερμήν, με το να έγκα­
ταστήσrι άρωγους εiς τας μεταξύ των άνόγκας. Συ δμως
άφου τcι fλαβες, οχι μόνον δεν δίδεις, άλλα καl κτυπQ.ς.
"Αν καί, έαν το να μη δίνης εΙναΙ άμόρτημα, το να κτυπή­
σnς ποίαν συγχώρηαιν έπιδέχεται;
5. Νομίζω δε δη το λέγει αύτο ύπαινισσόμενος τους ύ­
βpΙστας καl τους πλεονέκτας καi άπαγγέλλων βαρεϊαν κα­
τηγορίαν εναντίον των, διότι κτυπουν έκείνους, τους όποί­
ους έπηραν έντολ:ην να διατρέφουν. Νομίζω δε δτι έδω ίJ;_
'
παινισσεται ' εκεινους
και ' ' που' έΠΙδ'δ
Ι ονται '
εις '
τας ' "" '
αποΛαυ-

σεις· δΙόη καi έναντίον της άπολαύσεως προ6λέπεται με­

γάλη nμωρία. ΔΙότι λέγει· «τρώγει καi πίνει μαζi με με­
θύσους», έννοων την γαστριμαργίαν. Διότι δεν τα ελαβες
δΙ' αύτό, δΙα να τα σπαταλήσ:nς εiς άπολαύσεΙς, άλλα δια να
τα καταναλώσης εiς έλεημοσύνας. Μήπως αλλως Τ~ εχεις
τα iδικό σου; Σου εχουν έμπΙστευθfj αύτα που άνήκουν εiς
τους πτωχούς, εστω καi αν συμβαίν:n να τα εχ:nς άποκτήσει
με κόπους δικαίους, η άπο πατρικην κληρονομίαν. ~1ήπως
δεν ήμπορουσεν ό Θεος να σου τα άφαιρέσ:n; Δεν το κόμνει
66 ΙΩΑΝΝΟΤ ΧΡΤΣΟΣΤΟΜΟΤ

ήδ·ύναιο ιαυια ό Θ.εός αφελέσθαι σου; 'Αί.;: oi, ποιεί 10,,10,

σε κύριον .ΠOt(OJ' ηjς εlς το·vς δεομέJ•Οι 1 ς φιλοτιμίας.

Συ δέ μοι -σκό.ιϊει, πϊός διϊι. πασ(VJ' τι7'η, :-ιαρα6ολιίΗ· κοι.α.­

ζει τους είς τους δεομένους ιοίς χρ11μασι χρω,ιιέι•οι,ς 1οϊς

5 ίδlοις. Οϋιε γαρ αί σιαρθέJ•οι Ιίρπασω• ιά αλλότρια, αλλ' oi•;~

"δ
ε ωκαν τα
' ''δ
ι ια·
,,
ουιε ο
r
το
, ι-,
εJ•
,.
ταλαJ'ΤΟJ' κατοριι~ας
, ;_ , .
ε.-rι.εο~·ε-
,
.5. '\ ,, r - -~
κτησεν, άλλ' ουκ
~ ι
ι:.υιπι..ασιασει•· ουτε οι πεο•ωντας :-ιαοαuι-
""
δόnες, έπειδ-ή τα αλλότρια iίρπασαν, κολάζονται, άί.ί.' ε:ιειδiι

τα αύτών ούκ εοκ6ρπιαα)', καθάπερ και ό δούλος οlΊιος.

10 'Α ,
κουαωμεν
,
τοινυι'
.,
οσοι
.. ,
γααιρι~ομε
() α, Sl
υσοι
,
εις
δ -
ει:ιι•ιι

πολvτελfj 10V πλουτον άναλίσκομεν τόν οvδεJ' ήμίν προσήκω·-

τα, αλλά ιών δεομένων δνια. Μ1) γαρ έπειδή από φιλαvθρω­

π{ας πολλής ώς θΚ των {JώV εκελεύσ{}ης διδόι•αι, δια lOVTG

και σαvτού 'J1ομlσnς είvαι ταύτα. 'Έχρησέ οοι, ίJ•α δυι•17θj'jς

15 εύδοκιμfjσαι. Λιl11 τοίνυν σα είναι ν6μιζε, τα αύιου αυιφ δι­

δούς. Ουδε γαρ εί συ έδάvεισάς τινι, ϊνα άπελ-θων δυνηiJ!Ϊ

τινας αφορμας λα6είν πόρων, εκείνου τα χρήματα έφης "'

αν

είν.αι. Και οοι 1οίνυν εδωκεν ό ,Θε6ς, ίνα έμπορεύοn τον ου­

ραν6ν. Μη τοlνυν τ17ν ύπερ6ολην της φιλαν{}ρωπίας ύπόθε-

20 σιν α.γνωμοσύνης ποιήσυς. Ένν6η,σον οσης εvχijς αξιον 1jJ•,

10 δυνη{}ηναι μΘια το οάπι ι;αμα εύρείν όδον λύοvσαν άμαρτή­

μαια.. El μ1) 10010 εlπε, «Δος έλε-ημοσύνηv», πόσοι άν είποJ.•,

Εί{)ε ην δυνατδν χρήματ·α δοϋvαι, και απαλλαγfjναι των κα­

κών των μελλ6ντων; Έπειδη δε δυνατδν τούτο γέγοvε, πάλιν

, ,,,,
25 γεγονασιν vπιιοι.
 ΟΜΙΛΙΑ ΟΖ' 67

ομως αύτό, άλλα σε κάμνε1 κύριον της περιουσίας που προ­

ορίζεται δ1α τους πτωχούς.
Συ δε κάμε μου την χάριν να προσέξ:nς με ποίον τρό­
πον εiς δλας τας παραβολας τιμωρεί έκείνοuς που χρησι­
μοποιοϋν τα iδικά του χρήματα, που προορίζονται δ1α τους
πτωχούς. Διότι οϋτε αi παρθένοι ηρπασαν τα ξένα χρήμα­
τα, άλλα δtν έδωσαν τα iδ1κά των· οϋτε δ δουλος που έ­
κρυψε το fνα τάλαντον clς την γην, έπη ρε περ1σσότερα,
άνηθέτως δεν το έδιπλασίασεν· οϋτε δσοι παρημέλησαν
τους mωχους ημωροϋντα1 έπε1δ:η flρπασαν τα ξένα πρόγμα­
τα, άλλα διότι δεν έμοίρασαν τα iδικά των, δπως καi δ δου­
λος αύτός.
"Ας τα άκούσωμεν λοιπον δλοι 0001 τρώγομεν ύπερ­
βολικά, δλο1 δσοι καταδαπανωμεν εiς πολυτελη δεiπνα τον
πλοϋτον, δ όποiος δεν μας άρμόζει καθόλου, άλλ' άνήκει
εiς τους πτωχούς. Διόη, έπειδ:η άπο μεγάλην άγάπην σοϋ
οοωσεν έντολην να δίνης ώσαν να εΙναι ίδ1κά σου, μη νο­
μίσnς fνεκα τούτου δη εΙναι καi πράγματι iδ1κά σου. Σε
εχρησ1μοποίησε, δια να ήμπορέσrις να διακριθfiς. 1\1η νομί­
ζ:nς λοιπον δτι εΙναι iδικά σου, δταν δίνης εiς αύτον τα ίδ1-
κά του. Διότι ουτε καi σύ, αν έδάνειζες εiς κάποιον, δια να
ήμπορέσn, δταν φύγπ, να εχn κάποια μέσα βιοπορισμοϋ,
θα ελεyες δη εΙναι iδικά του τα χρήματα. Καi εiς έσένα
λοιπον εδωσεν ό Θεός, δια να κερδήσ:nς τον ούρανόν. Μη
κά,μνης λο1πον την μεγάλην φιλανθρωηίαν Του ύnόθεσιν
άyνωμοσύνης. Κατανόησε πόσην προσευχ:ην θα έχρειάζετο
το να ήμπορέσnς μετα το βάπησμα να εϋρnς τρόπον συγ­
χωρήσεως των άμαρτημάτων. Έαν δεν ελεγεν αύτό· «Δωσε
έλεημοσύνην», πόσοι θα ελεyαν· μακάρι να :ητο δυνατον
να δώσωμεν :χρήματα καi να άπαλλαyωμεν άπο τας μελλού­
σας συμφοράς; Τώρα δμως που αύτο εyινε δυνατόν, ύπανε-
,
χωρησαν.
68 ΙΩΑΝΝΟΤ ΧΡΤΣΟΣΤΟΜΟΤ

Άλλα δίδωμι, φησί. Και ιί τοϋτο; Ούδέ:ιω γαρ εδωκας

οσον 11 ταυς δύο ουολοvς καταυαλοϋσα· μάλλον δε ούδέ το
ημιαυ, οvδε το παλλοστον εκείνης, άλλα τα πλείοvα εlς άJ•011-
1ους έκυάλλ,εις δα:πάJ1 ας, εlς ΟV,UJϊόσια και μέ{J,ην και ασω-
5 τίαν -έσχάτην- νϋv μεν καλών, νυν δε καλούμεJ'Ος· νϋ~• δέ αvα-
λ ισκωv,.
' -
νυν δ' ~
ε ετερους ' ~
αναλ' ' υ
ι·σκειν αναγκαί,ωv· ωστε ,._ και' δ
ι-

πλijν σοι γενέσθαι την κόλασιν, και άφ' ιbν αί,ιος ποιείς, και
άφ' ιbv έτέρους πρmρέπεις. .,Ορα γοϋv και τοϋιω· αύrόJ•
τούτο έγκαλούμεJ•ον τον οlκέτην. «Έσθίει» γάρ, φησί, <<καί
10 '
πινει με-τα ' -
των με·υ·υοντωn>.
_(L_ ' Ου
'δ'
ε γαρ' τους ' _Q._-!-
μεvυυvτας '
μω•οJ•,

'λλ α και
α ' ' ιαυς ' μετ ' ' ~ " 'ζει·
αvιων ονιας ~ΟΛα
1
και ' μα'λ α ' '
εικοιω.;,

οτι μετα της οίικείας διαφθοeας και της τών πλησίον ύ:ιερο­
ρώαι σωτηρίας. Τον δε Θεοy ούδέν οϋτω παροξύ~•ει, ώς
τα ύtιερσπτικώς εχειν τίί>ν τφ πλησίον προσηκό,•των. Δ ιδ καί
15 τον {)υμδν έvδεικνύμενος,. διχοτομηθijναι amδv εκέλευσε. Δ ul
τούτο και την άγάπηΥ γνώρισμn, ιών αύτού μαθηιώJ• εq; η­
σεν εlναι· έπειδ1J πασα ανάγκη, τον άγαπώντα τα του αγα-
πωμεrου
, ,μεριμναν.
-
Ταύτης τσlνυν έχώμεDα της δδου· και γαρ αϋτη μάλι-
20 στά εσι ιν ή προς -τον ουρανον άνάγουσα, ή του Χριοτοίί μι­
μητας εργαζομένη, ή ταν Θεού κατα δύναμιν όμοίους ποι­
ούσα. 'Όρα γοίίν και τας άρετας ταύτας οt5σας άναγκαιοιέρας,
"
αι παρα ' '
ταυτην ' '
εσκηνωιzαι την ' '
οeδ ον. Και' ει' i!!! 'λ ευ-vε,
υου _cι '
ποιη-

σωμεν αυτών εξέτασιν, και τάς ψήφους άπο της του Θεοο
25 ένέγκωμεν γνώμης.
'Έσιωσαν ·ταtνυν δύο ζωης άρ{στης όδοί· και ή μέν μία
αύτών -αυτοv καταιmεvαζέτω καλδν τον μετιόvτα· ή δε έτέρα,
και τον πλησίωι. 'Ίδωμεν ποία μάλλον εύδοκιμεί, και προς

24. Μάρκου 12, 42.

25. Ίω. 13, 35.
 ΟΜΙΛΙΑ ΟΖ' 69

Άλλα δίνω, λέγει. Καi τί ση,μασίαν έχει αύτό; Διότι

ποτε δεν εδωσες τόσον δσον ή γυναίκα που ερριξε τους
δύο 6βολούς 14 • 'Ή μαλλον, οϋτε το ημισυ, οϋτε πολλοστη­
μόριον έκείνης, άλλα σκορπίζεις τα περισσότερα εiς άνω­
φελεiς δαπόνας, εiς συμπόσια καi μέθας καi άσωτiας τοϋ
χειρίστου εϊδους, άλλοτε μεν προσκαλων καi αλλοτε προσ­
καλούμενος· άλλοτε μεν σπαταλων καi lίλλοτε έξαναyκάζων
αλλους να σπαταλουν, εiς τρόπον ώστε να σου έπιβληθfi
διπλ:fj ή τιμωρία, καi δ1' οσα συ ό rδιος κάμνεις, καi δι' δσα
προτρέπεις τους αλλους να κάμνουν. Ίδε λο1πον δη καi
αύτος ό ϊδιος ό δουλος δ1α τουτο κατηγορείται. Διότι λέγει·
<<τρώγε1 καi πίνει με μεθύσους). Διότι δεν τιμωρεί μόνον έ­
κείνους που μεθουν, άλλα καi έκείνους που εύρίσκονται
μαζί τους· καi πολυ δικαίως, διόπ μαζi με την iδικήν τους
διαφθοραν παραβλέπουν καi την σωτηρίαν των πλησίον. Τον
δε Θεον τίποτε δεν τον έξοργίζε1 τόσον, δσον ή παραμέλησ1ς
των προς τον πλησίον καθηκόντων. Δι' αύτο καi δεικνύων
τον θυμόν Του, διέταξε να διχοτομηθfi. Δι' αύτο καi εΙπεν
δτι ή άγόπη άποτελεϊ χαρακτηριστικον γνώρισμα των μα­
θητων 25
Του , έπειδ:η είναι φυσικον έκεϊνος που άyαπςί να
φροντίζrι δι' δσα άφορουν αύτον που άγαπ{ϊ.
Αύτην λοιπον την όδον cις άκολουθήσωμεν. Διότι κυ­
ρίως αύτη εΙνα1 έκείνη ή όποία όδηγεϊ προς τον ούρανόν,
έκείνη ή όποία κάμνει ιμιμητας του Χρ1στου, έκείνη ή ό­
ποία μας κάμνει, δσσν εΙναι δυνατόν, όμοίους προς τον
Θεόν-. Πρόσεξε λ01πον καl τας άρετας αύτός, αi όποϊαι ύ­
πάρχουν ·εiς τη,ν όδον αύτ:ην καi αi όποϊαι εΙναι περισσότε­
ρον άναγκαία1. Καi εαν θέλετε, θα τας έξετόσωμεν καi θα
έκφέρωμεν τα συμπεράσματά μας με βόσ1ν την γνώμην του
Θεου.
"Ας ύποθ'έσωμεν δη ύπόρχουν δύο όδοi έναρέτου ζω­
fίς· καi ή μεν μία κάνε~ καλον αύτον που την άκολουθεi,
ένψ ή lίλλη κάνει καλον καi τον πλησίον. "Ας ίδωμεν ποία
έπιτυγχόνει περισσότ,ερον καi μας όδηγεί εiς την κcρυφην
70 ΙΩΑΧΧΟΤ ΧΡΤΣΟΣΤΟ~ΙΟΤ

την κορυφην ήμiiς αγει 11jς αρετής. Οί,κοίΨ εκείJ•ος μεJ• ό

' εαυτου
τα " - μo'J'QJ' ' ..
~ητωJ', .., και ' απο
" ' του - Π αι•'λ ου μυριας ' ' t:
δ εςεται

αlτίας· οταν δε από τοϋ Παύλου είπω, 7ου Χριστοίι λέγω·

οbτος δε εγκώμια και στεφά'J•ους. Πόθεν τοϋτο δήλον; "Α-
5 κουσον -τι ' μεν ' τουτφ ' δ ιαλ'
εγεται, τι'δ'
ε " '
εκεινφ. (ι Μ η δ'
εις το '
~ ,.,
εαυτου 1- '
.,ητειτω, α"λλ α ' 'Κ)(J,t ' το ' του - J.
π .ησιον ' εκασιος».
t, ~ο ρq.ς -
πώς το μεν έξέοαλε, το δε είσήγαγε; Πάλιν, (("Έκαστος ύ­
μω11 τφ πλησlον άeεσκmω είς το άγαθον προς οίκοδο,ιt17J'>ί.
~
Ε ιτα και
' ο
~ ~
επαινος
,,
αφατος μετα
' παραινεσεως·
, <ι
κ
αι
\ \ γαρ
~
ο

10 Χριστός ούχ έαvτφ ηρεσε'V)>.

"]
καναι
,
μεν
,
οvν
τ
και
,
αmαι
τ
αι
"
ψηφοι
- δ
ει
-ξ
αι την
' ,
νικη~•

ίνα δε και έκ περιουσίας τοϋτο γένηται, ίδωμεJ• τί μεν τωJ'

_Q , , ~ ιv ι:, Ι ..1. \ , , ~ ιv '
κατορuωματωv μεχρις ημων ισταται, τι υε αφ ημων και

"
εις
" ,
ετερους
δ ιαuαινει.
ι!i! , Ο'
vκουv -το μ
έ ,., ' v Ν
vηστευοαι, και
'
-χαμευ-

15 νηααι, και παρΟενlαν ά-σκησαι, και σωφροvησαι, ταϋτα αύ­

τοίς τοίς tργαζομέvοις φέeει τό κέι}δος· τά δέ · άφ' ήμών
"
εις τον' πλ ησιον
' δ ιαυαινοντα,
e_' ε '
"λ εημο()!Jvη, - "'
.ι δ ασκαιΛ.ια,
υι " '
αγα-

πη.
,. ,., καντα·υιrα
0 vκουν ,. !"_Q. ακουσον
,,, ,
' αυ ου εγοντος, π 'λ λ r,
οτ ι
-V
(ί,ftαν
..

ψωμlσω μου τα ύπάρχοντα, καν πn.ραδώ τό σώμα μου ίνα

20 καυ#ήσομαι, άγάπην δε ιμη ·εχω, οΜέν ihφελοvμαι».
6. "Ορq,ς αvτην καθ' έαvτήν λαμπρώς άνακηρvιτομένην
και στεφανου.μέvην; Εί δε υούλεσ~ε, και έκ τρlτοο συμοά-
1 , , '
λ ωμεν. και
,., ~
ο μι:;ν νησιευετω, και σωφρονει'lω, και μαρτυ-

ρεlτω, και κατακαιέσ{}ω· lτερος δέ τις άνα6αλλέσbω τό μαρ-

25 '
τvριον δ·ια ' την ' του "" '
πλ ησιον οικο δ ομην, και " ' ' '
-·
μη μυιιοv ~ _e .,
αναυαΛ.-
1

λέσ{}ω, άλλά και άπερχέσfJω μαρτvρlου χωρlς· τ[ς μίiλJ.οv

,δ
εv Ο'Ίtιμησει
, μετα
\ την
' ,
εvτεuυ-εν
!'!_Qι ,
,απο
δ
ημιαν;
, ο
v , cl Ν
υει ΠΟΛ ωy
"λ ..,

26. Α' Κορ. 10, 24.

27. Ρωμ. 15, 2.
28. Αύτόit-ι, 3.
29, Α, KoQ, 13, 3,
 Ο)ΙΙΛΙΑ ΟΖ' 71

της άρετfjς. Όπωσδήποτε έκείνος μεν ό όποϊος έπ1δ1ώκε1

μόνον τα iδικό του, καi άπο τον Παυλον θα δεχθft cπείρους
έπικρίσεις - καi δταν λέγω άπο τον Παυλον, έννοω άπο
τον Χριστόν -, ένφ αύτος θα δεχθfi έπαίνους καi ημάς.
Άπο ποϋ εΙναι φανερον αύτό; 'Άκουσε τί λέγει εiς τοϋτον
καi τί εiς έκεϊνον· «Κανεlς να μη ζητfί το ίδικόν του συμ­
φέρον, άλλα ό καθένας το συμφέρον τοϋ πλησίον~ 1•. Βλέ­
πεις δτι το μεν fνα το άπέκλε1σε, το δε δλλο το καθιέρωσε;
Καi παρακάτω πάλι λέγει· «•ο καθένας άπο έμας ας φρον­
τίζn να είναι άρεστος εiς τον πλησίον δια το καλόν του
καi την οiκοδομήν του:. • 17
'Έπειτα, μαζi με την παραίνε­
σιν άκολουθεϊ καi ό άπερίγραπτος επαινος· «Δ1όη καi δ
Χριστος δεν έζήτησεν έκείνα που ljσαν άρεστα είς τον έαυ­
τόν του:. 28 •
Καi μόνον αi γνωμα1 αύταi είναι άρκεταi να άποδεί­
ξουν τον iσχυρισμόν μας, δια να γίνη δμως περισσότερον
φανερόν, ας ϊδωμεν ποία μεν άπο τος άρετας παραμένει
εiς ήμας, ποία δε άπο ήμας μετα6αίνε1 καi εiς τους αλλους.
Βεβαίως ή νηστεία καi ό καταγfjς δπνος καi ή δσκησ1ς της
παρθενίας καi ή σωφροσύνη, αύτα ώφελουν μόνον έκεί­
νους που τα άσκοϋν. 'Εκείνα δε που άπο ήμας μεταβαί­
νουν εiς τον πλησίον εΙνα1 ή έλεημοσύνη, ή διδασκαλία, ή
άγάπη. '' Ακουσε λοmον και έδω τον Πηϋλον που λέγει·
«Καi έαν μοιράσω δλα μου τα ύπάρχοντα, και αν παραδώ­
σω το σωμά μου δια να κα:ft, άλλα δεν εχω άγόπην, δεν ώ­
φελουμαι τίποτε:. 1 •.
6. Βλέπεις δτι ή άγόπη μόνη σαφως άναγνωρίζεται
καi έξαίρεται; Έαν δε θέλετε να προσθέσωμεν καi τρίτον
παράδε1γμα. υΕνας νηστεύει καi να πολιτεύεται με σωφρο­
σύνην και μαρτυρεi καi. κατακαίεται· fνας δλλος δε άνα­
βάλλε1 το ·μαρτύριον χάριν της οίκοδομ:ης του πλησίον· καi
οχι μόνον άναβόλλει, άλλα και φεύγει χωρiς να μαρτυ­
ρήσ:rι. Ποίος θα διακριθ:fi περ1σσότερον μετα την άποδημίαν
των άπο έδω; Δεν μας χρειάζοντα1 πολλοi λόγο~ έδω, οϋτε
72 ΙΩΑΝΝΟΤ ΧΡΤ~ρΣΤΟΜΟΤ

ένταυbα λάγων ήμίν, ούδε μαικρας της περιόδου. 'Έφέσιηκε

γαρ ό Μακάριος π αϋλος 11/V ψfjφov φέρων και λέγων· «1'0
άναλvσαι και συν Χριοιφ είναι, fΚρείσσον· το δε έπιμέ~·εο•
τfl σαρκί, αναγικαιότερον δι" ύμας»· καί της προς τον Χρι-
5 οιοv άποδημίας Π(!ΟΒ1ίμηαε ιοϋ πλησίον την οlκοδομήν. Τοϋ­
το γαρ μάλιστά έστι ουνείναι Χριστφ, το το {)έλημα αύτοϋ
-
ποιειν· _n ',
vε-Λ.ημα δε' " -
αυτου "δ'
ου εν ουτως
t, εοτι,
" ' r
ως .1
τυ '
συμφερον

τφ πληοlον.
Β ου'λ ει '
rκαι rιε1αρ1ην
, ~ ,
"- 1 δ ξ
ειπω τουτου αJW ει ιν; «π,ετρε, φι-

10 -
λ εις με;»,
,
φηαι·
Ι \
<σιοιμανε τα προυατα μου>>.
ιe , \
και τριτον αυτω•
1 " •

ερωτήσας, 1οϋτο 'εφησε φιλίας εlναι τεκμήριον. Ού προς ίε-

'
ρεας
δ'
ε
-
τουτο
.,,
ειρηται
,
μσνον,
'"'"',
αΛ.Λ.α και
, προς
, ι:ι
εκαστογ
e ιιw
ημωJ•,

Μ'η ιδ'η
1
των
t/81 και' μικρον
' εμ:πεπισ.τευμενων
' ' ποιι.μνιον.
' γαρ επε
"

μmρόν έστι, καταφρονήοrzς· «'Ό γαρ Πατήρ ,ιwυ», φηοίν,

15 «εύδ6κησεν έν αύτοίς». "Έχει εκαστος ήμών πρ66ατον· τού­
το έπί τας προση,κούσας άγέτω νομάς. Και δ άνηρ άνασιας
απο της εύνης μηόεν αλλο ζητείτω, άλλ" η δπως έeγάσηιαί
ιι και ' ~,
ειπrι, δ ι ' ων
"l'
0
'λ αυεm
απασαν ευ e έραν ποιησει ' την ' " '
οικιαν.

rH γυνη πάλιν εοτω μεν οlκοvρ6ς, προ δέ ταύιης της έ-

20 πι.μελείας έτέραν άναγ~αιοτέραν έχέτω φρονιlδα, τα zώv
ούρανών οπως απαοα έργά.ζηιαι ή olκla. Εί γάρ tν "lοί;
6ιωτικοίς, προ της κατά την οίκlαν έπ1,μελείας, τά -δημόσια
σπουδάζομεν καιαθείναι όφλήμσ:τα, ~σzε μη διά την έν "lού­
τοις άγνωμοσύνην δέρε,ο{}αι καl §λκεσDαι έπ" άγορας, καl
2~ μvρία άοχη,μονιείν- .πολλφ μαλJ.ον έπί των πνευματικών τοϋτο
δεί· ποιείν, τα του 6ααιλέως των δλων Θεοϋ καταbείναι πρ6-
τερον, fνα μη Ίλ{}ωμεν ifπου ό 6ρvγμος τών δ~όvιων.

30. Φιλιπ. 1, 23-24.

31. Ίω. 21, 15.
~2. Λννκα 12, 32.
 ΟΜΙΛΙΑ ΟΖ' 73

μακρα έπιχειρηματολογία. Διότι παρίσrαται ό -μακάριος Παϋ­

λος ό όποϊος έκφέρει την γνώμην λέγων δη· «Να πεθάνω
καi να είμαι μαζl με τον Χρισrον εΙναι καλύτερον. Το να
παραμένω δμως εiς το σώμα εΙναι άναγκαιότερον δι' έσας:. 1•,
καi ό όποϊος άπο την προς τον Χρισrον άποδημίαν προετί­
μησε την οiκοδομην του πλησίον. Διότι αύτο κυρίως ση­
μαίνει «συνεϊναι Χρισrφ», το να κάνωμεν το θέλημά Του.
Θέλημα δε Αύτου δεν εΙναι τίποτε τόσον δσον έκεϊνο που
συμφέρει εiς τον πλησίον.
Θέλεις να σου άναφέρω καi τετάρτην άπόδειξιν αύ­
τσυ; Λέγει· <<Πέτρε, με άyαπζi.ς; Ποίμαινε τα πρόβατά μου~ 1 •.
Καi άφου τον έρώτησε τρεϊς φοράς, εΙπεν δη αύτο εΙναι ή
άπόδειξις της άγάπης. Αύτο δε δεν έλέχθη μόνον εiς τους
iερεϊς, άλλα καi εiς τον καθένα άπο ήμας, εiς τους όποίους
εχει άνατεθfj ή φροντiς καi μικρου εστω ποιμνίου, μη τυ­
χον έπειδη εiναι μικρόν το περιφρονήσπς. Διότι «ό Πατήρ
μου, λέγει, εδειξεν εiς αύτους την εόαρέσκειόν Του:. 32 •
Ό κάθε i:νας άπο ήμας εχει ~να πρόβατον· ας όδηγήσn
αύτο εiς τας νομας που πρέπει. Και ό ανδρας ϋταν έγερθft
άπο την κλίνην του, ας μη έπιζητfi τίποτε αλλο, παρα πως
θα κάν:n καi Θα εiπfi πράγματα με τα όποϊα όλόκληρον την
οiκίαν θα ιην κάμ:n περισσότερον εύλα6fj.
Ή γυναίκα πόλιν ας μένn να φυλόσση την οiκίαν,
άλλα πριν άπο την φροντίδα αύτ:ι)ν ας ε:χ:n αλλην φρον­
τίδα περισσότερον άναγκαίαν, πως όλόκληρος ή οiκία θα
κάν:n εκείνα με τα όποϊα θα κερδήσn τον ούρανόν. Διότι,
έαν εiς τα β1ωηκά, πρiν άπο την έπιμέλειαν της οiκίας,
φροντίζωμεν να πληρώσωμεν τα δημόσια χρέη μας, δια να
μη φθόσωμεν, άπο άσυνέπειαν εiς αύτά, να δερώμεθα και
να συρώμεθα εiς την άγοραν καi να ύφισrάμεθα άπείρους
ταπεινώσεις, πολυ περισσότερον αύτο πρέπει να το κάνω­
μεν εiς τα πνευμαηκα. πράγματα, να έκπληρώσωμεν τα
χρέη μας προς τον βασιλέα των δλων θεόν, δια να μη όδη­
γη.θωμεν έκεi δπου είναι ό βρυγμος των όδόντων.
ί4 ΙΩΑΧ~ΟΤ ΧΡΤΣΟΣΤΟ~ΙΟΤ

Και 1αύιας ;ηιιvμε~• τάς άρειάς, αί μετά υjς 1ίμειέρα;

σωτηρίας και τους πλησίοJ, ιά μέγιστα ι;Jφελ'ijσαι δύ~•αιντ" αι•.
Τοιοϋταν ·ή έλεη,μοσύJ•η, ιοιοίΊτΟJ• ή εi1 χ1j· μάλλον δε και αί;,η
παρ " ιεκ,εινης
' ' δυναιη ' ' υ;ιωιτ
και. ,. ' ερος '
γιvειαι. 4~ι
ε<~ '
ευχαι ' σαvη

5 γάρ, φησί, «και αί έλεημοσύναι σου άvέυησαν είς ,UJ'ημ6σv-

νον , '
ενωπιοv ,.,
του .., Ο'vκ
θ εου>>. ευχη' ' δ'ε '
,ιισ-ι•οv, 'λλ α
α · ' και ' 1·17-
σzεία έvτευθεv τά νεϋρα έχει. Καν νησιεύnς χωρις έλεημf.J­
σύvης, ούδε νηστεία το πράγμα λογί;εται· άλλα γασιρι;ομi­
J'ου και μ.εθύονιος χείρων ό zοιούτος, και τοσούτφ χείρων, 5.
10 οφ τρυφής ώμόzης χαλεπώτερσν.
Και zί λέγω νηστείαν; Καν γαρ σωφρονflς, κllν παρθε­
νεύ27ς, έκτος εσιηκας τού νυμφϊδνος, ελεημοσύνην ουκ εχωJ'.
Καίτοι zί παρθενίας ίσονr 8 μηδε έ1, τfi Kaιvfi ύπο νόμου ηλ-
_a
ΊFεJ 1 ' '
αναγκη·v δ ια' ' υπερεχον;
το ~ ' 'λλ'
α ~
ομως " eάλλ ειαι,
εκυ ~,
οια,•

_15 η)ν έλεημοσύνην μη εχn- ~l δε παρ{}έvοι έκ6άλλονται, έπειδi1

ταύιην ουκ είχον μεzα δαψιλείας της προσηκούσης, τlς δv-
11ήοειαι 'Ταύτης ανευ συγγJ'ώμ·ης τvχείν; Ούκ εστι,, ούδεί.;,
άλλ' άπολέσθαι πά1•τως άνάγκη τδν ταύτην οvκ έχοντα. El
γαρ έν τοις οιωιικοίς ούιδεις έαύτφ ζfi,. άλλα καί χειροτέ-
20 χνης, και σιραιιώτης, ·,οαι γεωργ6ς, καl έμπορος, προς τό
κοινfi σvμφέρον και το τφ πλη,σίον ώφέλιμον συντελοοοι·-ν
lίπαντες· πολλφ μάλλον έπι ιών πνευματικών τούτο δεί ποι­
είν. Τ-οϋzο γαρ μάλιστά έσιι ζην· ώς 3γε έαvιφ ζώv μ6νον,
και πάντων ύ1JJερορών, περιττός ~στι, και ούδε ανfJρωπος,
2n ούδε τοϋ γέναυς τοϋ ήμετέρου. ,
Τ ι, ,,. ,
ουν, φησιν, αν τα
" ' _ιι,
κα-υ
~ '
t;;αvτον παρι
'δ ' ...
ω, τα των α.ιι.Λ.ωv
1!., "

έπιζητών; Οl>κ ~στ ι τα τών αλλων έπι·ζητοϋνια τα έαvτοv

33. Π ράξ. 10, 4.

 ΟΜΙΛΙΑ oz· 75

Και ας έπιδιώκωμεν τας άρετας έκείνας αί όποϊα1, μαζi

με την iδικήν μας σωτηρίαν, θα ήμπορουσαν να ώφελήσουν
τα μέγ1στα και τους πλησίον. Τέτοια εΙναι ή έλεημοσύνη,
τέτοια εΙνα1 ή προσευχή· η μδ.λλον καi αύτη άπο έκείνην
παίρνει δύναμιν καi γίνεται ελαφρά. Διόη λέγει· ~Ai εύ­
χαί σου καi αi έλεημοσύνα1 σου άνέβησαν εiς τον Θεον
δια να σε θυμηθft» 33 • 'Όχι μόνον δε ή προσευχή, άλλα καi
ή νηστεία άπο αύτr)ν άποκτςi ζωήν. "Αν νηστεύnς χωρiς
έλεημοσύνην, δεν λογαριάζεται αύτο ώς νηστεία, άλλα εΙ­
σαι χειρότερος άπο έκεϊνον που τρώγει καi μεθςί, καi τόσον
χειρότερος, οσον χειροτέρα είναι ή σκληρότης άπο την ά­
παλότητα.
Καi διατί λέγω την νηστείαν; Διότι καi αν πολιτεύεσαι
με σωφροσύνην, καi αν διάγgς βίον παρθεν1κόν, θα μείνnς
εξω άπο τον νυμφώνα, έαν δεν εχnς έλεημοσύνην. 'Ά ν
καi ποϊον πρδ.γμα εΙνα1 iσάξιον της παρθενίας, ή όποf α οϋ­
τε εiς την Κα1νην Διαθήκην δεν υπήχθη εiς τη,ν άνάγκην
του νόμου, έξ αiτίας της ύπεροχης της; Καi ομως άπορρί­
πτεται δταν δεν εχ:n την ελεημοσύνην. ~Εαν δε άπορρί­
πτωνται oi παρθένοι, έπειδη δεν εΙχαν αύτ.ην με δσην ε­
πρεπεν άφθονίαν, ποiος θα ήμπορέσn να τύχn συγγνώμης
χωρlς αύτήν; Δεν ύπάρχει κανείς, άλλα θα άπολεσθ:fi
όπωσδήποτε κατ~ άνάγκην έκεϊνος που δεν έχει έλεημοσύ­
νην. Διότι, έαν εiς τα βιωηκα κανεlς δεν ζfi δια τον έαυτόν
του, άλλα καi ό τεχνίτης καi ό στρατιώτης καi ό γεωργός
και ό εμπορος συντελουν δλοι εiς το κοινον συμφέρον καl
'
το ωφ έλ ιμον
' · '
ε1ς '
τον π λ ηmον,
' πολ'
υ '
περ1σσοτερον '
εις -'-
τu

πνευματικα πρέπει να γίνεται τουτο. Δ1ότι αύτο κυρίως

είναι ζωή· ένψ έκεϊνος που ζfi μόνον δια τον έαυτόν του
καl παραμελεί δλων, εΙναι περιττός καi δεν εiναι ανθρω­
πος, οϋτε άπο το iδικόν μας γένος.
Ποίον το οφελος ομως, λέγει, έαν παραμελήσω τα ί­
δικά μου, επιδ1ώκων έκεϊνα που ώφελουν τους αλλους;
Δεν εΙναι δυνατον δταν έπιδ1ώκ:nς δσα ώφελουν τους αλ-
76 ΙΩΑΧΝΟΤ ΧΡΤΣΟΣΤΟ~ΟΤ

παριδείν. ~ο γαρ ιά ιών αλλων έπιζηtιv}', ούδέ~•α λυπεί, άλλ'

έλεεί πάνιας, iόφελεί είς δύναμιν ηιν έαυτου· ούδένα άρ:ιά­
οεται, ουδένα πλεονεκιήοει, ού κλέψει, ού ψευδομαριυρήοcι·
, , 'ξ , , , "Ι Ι , - ' ~
παοης αφε ειαι κακιας, παοης επιJ.ηψεται αρε1ης, και υπερ-

5 '1: - " {} ,., ' , , ' , e ' ,

ευ.,, ειαι ιωJ' εχ ρων, και ευεργειηοει τους επιυουι.ευω•τας·

και οϋτε λοιδορήσεταί ιινι, οϋιε κακώς έρεί, καν μυρία α-

'
κου.017 κακως, ,., 'λλ'
α ερει
!.! -
τα
' -- "J
αποσιw,.ικα·
:, ' '
(( Τ ις '_Q. -
αυ·vεΊ'ει, και" ..
ουκ

άσUενώ; τίς σκα·vδαλίζεται, και ουκ έγω :rυρονμαι;)). Έν

δε 1φ ια ήμέιερα οκοπείν ού πάντως και ια τώv αλλων ε-
10 φεται.

"Εκ τούτων άπάντων πειοθένιες, ώς ουκ ενι σωUijναι μi7

το κοινfί συμφέρον σκοποϋnα, και τον διχοιομη{)έντα τοϋων
ι·'δ ονιες,
' και ' '
τον το' 1 άλ αντον καιορv'ξ αντα, '
ταυτην ε~λ ωμε ' {) α
την όδόν, ίνα και τijς αίωνίQυ τύχωμεν ζωής· ης γένοιτο
15 πά-ντας ήμας έπιτυχείJ', χάριτι και φιλαv{}ρωπl~ τοϋ Κvρίηυ
ή,μών 'lηοοϋ Χρισιοϋ, ιp ή δόξα είς 1οvς αίώvας των αiώ­
νων. 'Α μην ,

34. Β' Κορ. 11, 29.

 ΟΜΙΛΙΑ ΟΖ' 77

λους να παραμελήοτις τα iδικά σου. Διότι έκεϊνος που έπ1-

διώκει τα των αλλων, δεν στενοχωρεί κανένα, άλλ' άντι­
θέτως τους έλεεϊ δλους καi τους ώφελεϊ δσον ήμπορεϊ.
Άπο κανένα δεν θα άρπάξ:η, κανένα δεν θα έξαπατήσrι,
οϋτε θα κλέψ:η, οiJτε θα ψευδομαρτυρήσn. Θα άπόσχ:n άπο
κάθε κακίαν, θα έmχειρήσn κάθε αρετήν, θα προσευχηθfi
ύπερ των έχθρων του καi θα εύεργετήσn έκείνους rιου ζη­
τουν το κακόν του. Καi ουτε θα ύβρίσn κανένα, οϋτε θα
τον κακολογήσ:n, εστω καi αν άκούσn αμέτρητα κακά, άλλα
θα εϊπn τα λόγια του αποστόλου· «Ποίος άσθενεί και δεν
άσθενω καi εγώ; Ποίος σκανδαλίζεται καi δεν καίομαι καi
έγώ;» 34 • Ένψ έαν έπιδιώκωμεν τα iδικό μας, δεν εΙνα1 βέ­
βαιον δη θα έmδιώξωμεν καi τα των iίλλων.
~Αφου έπείσθημεν άπο δλα αύτά, δη δεν είναι δυνα­
τον να σωθωμεν έαν δεν άποβλέπωμεν εiς το κοινόν συμ­
φέρον και άφου εϊδαμεν τον δοϋλον που έδιχοτομήθη καi
εκείνον που ~κρυψε το τάλαντον εiς την γην, ας προτιμή­
σωμεν αύτην την όδόν, δια να κερδήσωμεν καi την αiώνιον
ζωήν, την όποίαν εϋχομαι να έπιτύχωμεν δλοι, με την χά­
ριν καi φιλανθρωπίαν του Κυρίου μας Ί ησου Χριστου, είς
τον όποϊον άνήκει ή δόξα αιωνίως. 'Αμήν.