ΟΜΙΛΙΑ ΟΣΤ'

ΜατD. 24, 16-31

«Τότε οί έJ1 τn Ίουδαίg., φεvγέτωσαJ' εl,; Ηί όρη· και υ

έπι τοϋ δώματος, μ17 κατα6άτω ιiραι τά έκ ιrjς οiκίας αi,1οϊΊ·
5 και ό έv zφ άγρφ αύιοϋ, μή έπιστρεψάτω εiς τα δ-:ιίοω άρuι
' r , , -
-rα ιμα-rια atnoυ».

1. Είπων περι των κακωJ' 1WJ' ll)J' ;lQJ.lJ' καιαΪ.J)'ψΟμέ-

" - - - :, ., - ,r,, •
vω,,, και zων πειρασμωv τω1 1 αποστω.ικωι•, και οrι αχει!!ω-

zοι μεvοϋσι, και παοαν διαδραμοϋvται l1JV οίκουμέJ1 ψ', λέγει

t~ πάλιν zας Ί()υδαϊκάς συμφοράς, δεικνύς δτι δταγ ι7Ίσιv ου­
ιοι λαμπροί, zην οίκουμένηJ' διδάξαJιtzες α;-ιασαv, 1ό1ε έκείvοι
,.
εν σv.μφοραις.
..
Και ορα πώς διηΎεί1αι. lOV πόλεμον, δια tώ)• δοκΟVJ'lωΙ'
εlναι μικρών παeισ1ών αύιοϋ το άφόρητο,,. ι<Τότε» γάρ, φη-
, e • - :,J---..11 , , , 1a, Υ Τ,

91 σιν, <<οι εJ1 ΖΊJ υυυαιq, φεvΎmωσαν εις ορη». << οτεη,

π61ε,· eΌταν 1av,1a γένηzαι, οzαν 10 6δέλυγμα της έρημώ­

σεως σ-rfi έν 1όπιρ άΎίφ. e,Οιαν μοι δοκ·εί τά στρατόπεδα
λέγειν. Φεύγmε 1οίνυν 16ιε, φη,σίν· οiJδεμία γάρ λοιπδν ελ-
'
πις
,
σωzηριας
e ,.
υμιν.
:,Ε ~
πειvιι γαρ
, σvνt:υη
Lll
7W.
). λ ,
ακις
• •
αυ-101,ς

20 άνενεγκείν 1οίς σιολέμοις χαλεπο'iς, οίον έπι τοϋ Σεναχηρε(ιι,

' '
επι '
'Λ vτιοχου 'λ ιV"
πα ( και' '
Ύαρ ,rοι ' 1ότ,ε σ1eαιοπ έδ ων '
επεισει.- .
{}6ντων και 10v ναού προκαιαληφbέντος, σνοιραφέV1ες σί
Μακκα6αίοι με1έσ1ηοαν εlς 10 ένανzίον za πράγμαια)· ίνα
Τ , , - - e , !! Υ Ll λ'
ουν μη και νυν 1ου10 vπωm·εvσωσι-v, u1 ι εαιαι τις μεταυο η

25 τοιαύιη, παν 10 τοιοϋ-rοv αmοίς άπαγορεύει. 'Λγαπηzοv γάρ,

φησί, τ<> γυμνφ 1φ σώμσιι οωΟijναι λοιπόν. Διά 1ov10 και
ιούς έπι ιώ-v δωμάzων ούκ άφlηοιν είς 1ηv οίκίαv είσελθεί1;,

1. 'Εννοεί την 'Ιερουσαλήμ. Βλ. Ματ6-. 23, 37.

2. Βλ. Δανιηλ 9, 26-27.
3. Βλ. Δ' Βασιλ. 18, 13.
4, Βλ. Α' Μακκα.6. 1, 20-24,
 ΟΜΙΛΙΑ ΟΣΤ'
Μα.τ&. 24, 16-31

«Τότε έκεiνοι που είναι εiς την Ίουδαίαν ας φεύγουν

προς τά βουνό, έκεϊνος που εΙναι έπόνω εiς την ταράτσαν,
ας μη κατέβπ νά πόρrι τα πράγματά του άπο την οfκίαν,
καi έκεϊνος που εΙναι εiς τον άγρόν, ας μη έπιστρtΨΤ1 να
πάρrι τα ένδύματό του:..
1. Άφου ώμίλησε περi των δεινων τα όποϊα θα εϋ­
ρουν την πόλιν 1
καi περi των δοκιμασιών τας όποίας θά
ύποστουν oi 'Απόστολοι και περi του δη θα μείνουν άκα­
rάβλητοι και θα διατρέξουν δλην την οiκουμένην, ό}llλεi
τώρα περi των iουδαϊκων συμφορων, δεικνύων με τον τρό­
πον αύmν δτι, δταν πλέον oi Άπόστολοι θα εΙναι δ1όσημοι,
άφου θα εχουν διδάξει δλην την οiκουμένην, τότε oi 'Ιου­
δαίοι θα άνημετωπίζουν σuμφορός.
Kai πρόσεξε πως όμιλεϊ περi τοϋ πολέμου, παριστων
το άνυπόφορον αύτοϋ με έκείνους που θεωροϋντα1 άσή­
μαντοι. Διότι <<Τότε:., λέγει, «οί έν τfi 'ΊουδαίQ φ~υγέτω­
σαν εiς τά ορη». «Τότε», πότε; υΟταν θα συμβουν αύτό.
'Όταν δηλαδη το βδέλυγμα της έρη,μώσεως θα στηθfί εiς
τον ο.γιον τόπον 1 • Δι' αύτο νομίζω δτι έννοεϊ τους στρα­
τούς. Φεύγετε λοιπον τότε, λέγει, διότι δεν σας άπέμεινε
καμμία έλπiς σωτηρίας. Διόυ, έπειδη συνέβη πολλαιας νά
έμπλακοϋν εiς πολέμους φοβερούς, δπως :ijτo ό πόλεμος
έπi των βασιλέων Σεναχηρεiμ3 καi 'Αντιόχου, (δ1ότι καl
έπi του τελευταίου τούτου εiσηλθε στρατος εiς τον ναον
καi τον κατέλαβε4, oi δε Μακκαβαίοι συνωμοτήσαντες άντέ­
στρεψαν την κατάστασιν), δια να μη ύποθέσουν δη καi
τώρα θα συμβfί το ίδιο, δη δηλαδη θα συμβfi καμμία παρο­
μοία μεταβολή, τους άποκλείει κάθε τέτοιο ένδεχόμενον.
Δι" αύτο τους λέγει δτι εΙναι προτιμώτερον να σωθοϋν με
γυμνον ΤΟ σωμα· δι' αύrο δεν έmτρέπει καi εiς tκείνους
που εύ,ρίσκοντα1 εiς τα δώματα να εiσέλθουν εiς την οiκίαν
10 ΙΩΑΙ\:~ΟΤ ΧΡΤΣΟΣΤΟ~lΟΤ

(;.Jσlε άραι 1ιί ίμάrια, τά αq'ευκια δηi.iίJJ• κακά, και 11/J' ά-

, , ,,, ",, , "' ,
:ιεραv-ιοΎ σνμq.,-οραJ'. και υιι 10J' εμ.ιεσοJΊα αι·αγκη πα~--ιως

άnολέσθαι. Δια 10Vl0 και rόι· έ~• 1(.0 άγρφ :ιροσ1ίθησι λέγωι·,
((Jlηδέ ο{ηος έ:ηστρεψάιω άραι 1ά ίμάτα αί•ιοίi». Εί γάρ οί
5 εJ•δω• οvιες φεύγουσι πολλφ μα.λλω• τους Έξωθεν ού χρiJ
καταφ-ευγειν
, ,
εκει.
-
«Οναι δέ ιαίς εν γαοτρι έχούσαις και ταίς θηλαζούοαις>>"
ταίς μέv, δια 10 J•ωθράιεροv και ιό μ11 δύι•ασθαι φεύγειJ' ευ­
κόλως ιφ φοριίφ της κυήσεως υαρουμένας· ιαίς δέ, δι~
ιο rό δεσμφ καιέχεσ{)αι 1φ ηjς σι,.u.πabείας τιον παιδίωJ', και
μ1) δύvασθαι συνδιασιόζειν ια bηλάζονια. Χρημάτων μέv γάρ
και καιαφροvησαι εϋκολον και Π(!ΟJ'Οηοαι ρ~διον, και ίματί­
ωv· ιά δε ά.ι--w 1ijς φύσεως πώς av ιις διαφύγοι; πώς αν ή
εγκvος γένοιτο κούφη; nώς δε ή -θηλάζουσα δvνήσε-rαι τοϋ
15 τεχθέvιος ί,περιδεί~•;
Εlτα πάλο1 δεικv·νς 10 μέγ,εbος της συμφοράς, φηοί·
((Προσεύχεσθε, ϊ~~ μη γένηιαι ή φvγ1) ύμών έv χειμώ,•ι,
μηδε έν Σα66άιιφ. 'Έσιαι γάe τότε {}λϊψις μεγάλη, ola ούκ
έγέ-.,ετο άπ" άρχfjς κόσμου εως τον νυν, ούδέ μη γέvηιαι».
20 Όρijς σι ι πρός "Ιουδαίους ό λόγος αvιφ, καl περι ιών έ­
κιείνους καιαληψομένωv κακώΎ διαλέγεται,· Ού γάρ δη οί
άπόιnολοι '§μ,Θλλοv Σά66ατον τηρείv, η έκεί εσεσDαι, ήvίκα
Ούεσπασιcιvός ταuια έπραξε. Και γάρ εφbασαv προαπελbόν­
τ•ες οί πλ·εlους· εί δέ τις άπ,ελ,είφ{}η, έν αλλοις της οίκουμs-
, e , ,
25 1•ης δ ιετριυε μερεοι τοτε.

5. 'Αναφερεται
' ' την
εις ' καταστροφην ' - 'Ι εροσολ'υμων
των τΟ Ετος
70 μ.Χ. ύπό του Ρωμαi.οv αύτοκράτορος Βεσπασιανοϋ.
 Ο::\ΙΙΛΙΑ ΟΣΤ' 11

δια νά πάρουν τα iμάτ~ά των, θέλων με αύτο να δηλώση

τα άναπόφευκτα δεινα καl την άπέραντον συμφοpάν, καl
δη όποιος θα τολμήσ:n να εiσέλθπ εiς την οiκίαν δπωcJδήπο­
τε θα άφαν1σθfi. Δι' αύτο προσθέτει καl έκείνον που ευρί­
σκεται είς τον άγρον λέγων, οϋτε αύτος νό. έπ1σrρέψ:η να
πάρn τά ένδύματδ του. Διόη, έό.ν έκείνοι που εύρίσκονται
μέσα είς την οiκίαν φεύγουν, πολυ περ1σσότερον 0001 εύ­
ρίσκοντα1 εξω εiς τους άγρους δεν πρέπε1 νό. καταφύγουν
,
εκει.
-
«~Αλοίμονον δε εiς έκείνας που θα εΙναι εγκι·οι καl
θα θηλάζουν κατ' έκείνας τος ήμέρας:.· εiς τας μεν tγκύους
δ1όη θα εΙναι βραδυκίνητοι καi δεν θα ήμπορουν να φύ­
γουν εύκόλως φέρουσαι το φορτίον του έμβρύου, είς τος
δε θηλαζούσας, διότι θα κατέχωνται άπο τον δεσμον της
συμπαθείας προς τα παιδιά των, άλλα δεν θα ήμπορουν να
δ1ασώσουν μαζi με τον έαυτόν των καi έκείνα. Διότι τα
χρήματα και τα ένδύματα εΙναι εϋκολον να τα καταφρονή­
σουν καi να φροντίσουν έκ των προτέρων δ1' αύτά. 'Ε­
κείνα δμως με τα δποία εΙναι κανεiς δεμένος άπο την φύ­
σιν, πως θα ήμπορουσε νό. τα άποφύγ:n; Πως θα ήpποροϋ­
σε ή έγκυος να γίνrι εύκίνητος, η πως θα ήμπορουσε ή
θηλάζουσα να παραβλέψrι το παιδi που έγέννησεν;
'Έπειτα πάλιν, δεικνύων πόσον μεγάλη θα εΙναι η
συμφορά, λέγει· «Προσεύχεσθε να μη γίνrι ή φυγή σας
κατά τον χε1μωνα η ήμέραν Σάββατον. Διότι θα ελθη τότε
τόσον μεγάλη θλίψις, οση δεν εγινεν άπο την άρχην του
κόσμου μέχρι σήμερα καi οϋτε θα γίνη~- Βλέπεις δη προς
τους Ίοuδαίοuς άπεuθύνει τον λόγον καi δη όμιλεί περi
των δεινων τα όποία θα τους εϋροuν; Διόη oi 'Απόστολοι
δεν έπρόκεηο να τηρουν το σόβ6ατον, ούτε να εύρίσκων­
ται έκεί, στον θα εκανεν αύτα δ Βεσπασιαν6ς 5 • ,, Αλλωσrε

oi περ1σσότεροι εΙχαν ηδη άποθόνει, έαν δε ύπηρχε καi

κανεiς που έπέζη, το διάστημα έκεϊνο διέιμενεν εiς αλλα
μέρη της οiκουμένης.
12 ΙΩΑΝ!\ΟΤ ΧΡΤΣΟΣΤΟΜΟΤ

Δ ιατί δε μηδε χει,ιιr7'J)•Ος' μηδε ~·rι6o(ll0L'; Χειμ,"ίΊνος

μέJ•, διά ll}J' δνσΥ.ολίαJ• l1JJ' α.--ιό ιοϋ Καt(!ΟV" ~·αυ6ά1αν δέ,
δια τ17v αvθεnίαν τίιν ά:ιο 10V )•όμου. Έ:ιειδ17 γάρ Cfl'γ1jς
χρεία, και φυγ1jς 1αχίσιης, ουιε δε έv .Σα66άτφ τότε Ί οι·-
.,
5 δ αωι '
φευγειγ ' ,..
eτοι.μων '
δ ια '
1ω• '
~•ομοι•, .,,
ουτε δ'
ε '
εν χειμι,1•·ι -
το ιοιοmον εt5κολον, δια τοϋιο, «Π ροσεύχεσlε)), q:ησί,•.
<< "'Εσιαι '
γαρ τιηε' _ιιλ-ιψις,
Ίf. l
ο α '
ουκ ' '
εγενετο, 'δ ε
ου ' μη ' γε- '
νηιαι». Και μή τις γομ{σn 1aii10 {,:ιερ6ολικιvς είρησθαι· άλλ'
έvτυχω•• τοίς Ίωσήπου γράμμασι, μ,α•,{)α1•έ1ω Ηον είρημέ•·ωv
10 l1}V άλήθειαv. Οvδε γάρ έκείνο αν εχοι τις είπείν, δτι 1ll-

σιος ών ό ll,ν{)ρωnος είς τό συσ1ησαι τα είρημένα έξώγκωσε

'
την τραγφ δ ιαν. , και ' \ γαρ και , '] ου δ αιος - Τ
ην και' σφο'δ ρα '] ου-
δαίος και ζηλωτής, και tώ:ν με·ια τiιν Χριστσν παρουσίαν.
Τ ι' "'
ουν ουτος
?' '
φησιν; r, r\_ ,.,
t n ι πασαν '
έ νικησε 1ραγφ δ ιαν ε- ' "
15 κείνα 1ά δεινά, ,,.,aι πόλεμος ούδείς ούδέποτε τοιούτος 1ό ε­
{h,ος καιθλα6ε. Τοσου1ος γαρ η·v ό λιμός, rbς αmαίς -ιαίς
μη1ράσι περιμάχητ(}ν είναι την παιδοφαγlαν, και ύπέρ 1ού-
1ου πολέμους γίνeσθαι· πολλους δέ και vεκροvς γενομένους
κατά μέοας άvαρρήγνυσθαι τάς γαστέρας εφη. "Ηδέως αν
20 Τ
ουv
,
εροιμην
, ']
ου
δ ,
αιους,
, _ο.
πο:uεν συτω
,,., _Q. 'λ
·υεη ατος
"
οργη
, και
' α-
"
φόρη'lος ηλθεν έπ" αίnούς, και πασών εμπροσ{}εν γενομένω,,,
ούκ έν Ίουδαίq, μόνον, αλλά παvταχου της οίκουμένης χαλ,ε­
πωτέρα; Ούκ εi5δηλον, δτι διά ιό του σταvρου τ6λμημα καl
'"'
την αποφοοιν τ·αmην,·
, UA παvιες ειποιιεν
,, ,,
αν, και
' ',
μετα Πάντων

25 και πρδ πάvτων αύτή ή των πραγμάτων άλήDεια.

6. "Εξ. 20, 10 και Δεuτ. 5, 14.

7. 'Ιωσήπm.ι, 'Ιουδαϊκός πόλεμος.
 Ο~ΙΙΛΙΑ ΟΣΤ' 13

Διατί ομως να προσεύχωνται να μη γίνπ ή φυγη εiς

έποχην χειμωνος η ήμέραν Σαββάτου; Να μι) γίνπ χε1μω­
να, έξ αiτίας της δυσκολίας που προκαλεί δ καιρός, οϋτε
Σάββατον, διότι υπηρχεν ή σχετικη άπαγόρευσις του Νό­
μου•. Διόη, έπε1δι) θα ητο άνάγκη φυγης, καl μάλισ1α φυ­
γης ταχuτάτης, oi δε 'Ιουδαίοι δεν θα έτολμουσαν να φύ­
γουν έν ήμέpQ σα66άτου, fνεκα της άπαγορεύσεως του
Ν όμοu, ουτε καi θα τους i'jτo εϋκολος ή φuγι) μέσα εiς τον
χε1μωνα, δι' αύτο λέγει «προσεύχεσθε•.
«Θα fλθn τότε θλίψις τέτοια που δεν εγ1νεν fως τώρα,
οϋτε καi θα γίνn•. Καi aς μη νοpfση κανεiς δτι αύτο έ­
λέχθη με ύπερ6ολήν, άλλ' ας δια66ση τα συγγράμματα
του Ί ωσήποu 7 καl aς πληροφορηθfi την άλήθε1αν αύτων
που λέγονται έδω. Οϋτε ή μπορεί κανεiς να iσχυ ρισθfi δτι
έπειδη ητο χριστιανος ό ανθρωπος έξώγκωσε την τραγικό­
τητα των γεγονότων, δ10. να στηρίξrι οσα λέγοντα~. Δ1όη
καl 'Ιουδαίος ητο, καi μάλιστα κατ' έξοχην 'Ιουδαίος και
ζηλωτη,ς καi εζησε μετα την παροuσίαν του Χριστοu.
Τί λέγει λοιπον αύτός; uOrι τα δεινα έκείνου του πο­
λέμου ύπερέ6αλαν κάθε προηγουμένην τραγωδίαν καi δτι
ποτε δεν εΙχεν εϋρει το Ίοuδαϊκον έθνος παρόμοιος πόλε­
μος. Διότι τόσον μεγάλος i)το ό λι,μός, ώστε καi αί ϊδιαι
αi μητέρες να φθάνουν να τρώγουν τα παιδιά των, καi να
μάχωνται δι' αύτό. Λέγει μάλιστα δτι πολλους άκόμη καi
νεκρους τους έσχιζαν τας γαστέρας. Εύχαρίστως λοιπον
θα έρωτουσα τους 'Ιουδαίους· δια ποίον λόγον τους ηλθεν
αύτη ή όργ.ι) ή θεόπεμπτος καl άνuπόφορος καi χε1ροτέρα
άπο δλας τας προγενεσrέρας, δχι μόνον εiς την Ίουδαίαν,
άλλ' εiς όλόκληρον την οίκουμένην; Δεν εΙναι δλοφάνε­
ρον δη τους ευρεν έξ αiτίας του τολμήματος της σταυρώ­
σεως καl της άποφάσεώς των έκείνης; Αύτο θα ήμπορου­
σαν να m βεβαιώσουν δλοι, καi μαζi με δλοuς καi πρiν
άπο δλοuς αύτη ή Ιδια ή πραγ!ματικότης.
14 ΙΩΛΧ~ΟΤ ΧΡΤΣΟΣΊΌ~ΙΟΤ

θέα δέ ,ιιοι 11'1•· {·.--ιερ6οi.ίιJ• τ,;-)). κr.ικι;-, ... , ϋrt.J)' μη .--ιψ'ι,; τt'ιι·

ε,uπροσlJε~, χρό,·01· :ιαραυαί.ί.6,ιιε•·ιι χαλε ,"'l(:)l rrJrι ({U ί )'lj τr.ιι, ,1ί. -

λα και προς 1ό~• ε:ιιόι•1α α.ιω•1α. Οντε γι'ιρ ε•· 11ί οlκοι•μi)·!ι
, ~ ~ - , , - , - '"11,
πασ?7, οv1ε εν rιμ χροvφ :ι.α,•1ι, 1ψ γε,·ομει•φ 1ψ τε εοο,ιιεJ'Cμ.

5 δυνήσειαi 1ις εί:ιείv 10,αϋ1α κακά γεγει·ημέι·α. Καί μr1ί.α

είκόιως. Ούδε γάρ ε1όλμησέ 1ις (l)•lJριό:-ιωv, ού Ηί.η· ."t(U:lOlF,

ιw τών με1ίι ταίi-:α, τόλμημα οϋτω παράvομοJ• και q:ρικιΤ,δF..;.

Δια 1οϋ1ό q: ησι)•· ((,, Εσ1αι θλίψις οϊα σvκ εγέJ•ειο, οι'•δέ
μη γένη.ται. Και εl μtJ έ-,ιολο6ώθησαJ• αί 11,ιιέραι εκείι·αι,
10 w,ι αν έσώ!Jη :ιάσα σάρξ· διά δέ τους έκλε~ιους κολο6ωίiι;­
σω~1aι αί 17μέραι έκεί1•αιη. "Απο ιούτωv δείκι'Vσtv αύrοί•ς

χα )..επω1ερας
,
τιμωριας
, ,.._,
αζιους
~

οvιας
-
1ης
.,
ειρημεvης,
, ~ ,
ημε!!ας

νυν λέγωv τας 1οϋ πολέμου καί τijς πολιορκlας εκείνης. no

δέ λέγει, 1οιοϋ1όJ1 έσιιν· Εί έπι πλέω, έκρά1ησε, φησίv, ό

15 πόλεμος Ρωμαίων ό κατά της πόλεως, απαvιες av άπώλοι1 rο

"'Ιουδαίοι_ (πάσαν γαρ σάρκα ε1•1aίιθα 1iJJ' Ίουδαϊκ,)1 1 λέγει)·

και οί έξω, και οί εJ•δω•. Ού γάρ δ,) μόJ•ω• 1οίς έ •· '/ ουδυ.;q.
hwλέμovv, άλλά καi τους :ιαJ,ταχοv διεσπαρμέJ1ους απεκ1ίg1·1-
'
zον τε και ' "'λ αυνον,
η δ ια' το ' προς ' ~
εκει1Όυς ' -
μιοος.

20 2. Τίνας δε ένταϊ>θά φηοι 1οi,ς εκλε-/.1ούς; Τους πιστοι':;

το-υς έν μέσοις άπειλημμέJ 1 ους αύιοίς. ,,/J•α γαρ ,ιοί λέγωσο·

"Iου δ αιοι,
- 0
οτι δ ια' '
το '
κηρυγμα και ' το προοκυJ 1 εισ θ αι
' - τον ' Χρι-
'
στον Ίαvzα
- ,
γεγονε τα
, κακα,
'δ'
εικνυοιν
aου
011, , ,ιιο1·ω•
, οι
~
πιστοι
,

Ίούτων αύιωίς αύκ έγένωηο αίτιοι, άλλ' εl μί7 εκείνοι ηοαι•,

25 πρόρριζοι αν άπώλοvτο απαmες. El γάρ συJ•εχώρησεv ό Θε­

ός έκιαθijναι τον πόλεμογ, οί,δ" αι1 λείψανον εμεινεν 'Ιουδαί­

ων· άλλ" Υνα μη σvναπόλων1αι τοίς άπlαιοις 'Ι ουδαίοις οί έξ

 0)11.\ΙΛ ι)~Τ'

"Urι δi: η:ι κακα έκεϊνα είναι χε1ρότερα, φαίνεται δ­

ια,· συγκριθοϋν όχι μόνον προς τα δεινα του πρlν άπο αύτα
χρόνου, άλλα και προς τα δε1να δλων των μετα ταυ τα
χρόνων. Διότι οϋτε είς δλόκληρον την οiκουμένην, οϋτε
εiς δλους τους αiωνας, αύ-rους που έπέρασαν καi αύ-rους
που θα ελθουν, θα ήμπορέση κανεiς να iσχυρισθfί δτι
συνέβησαν -rόσον μεγάλα δεινό. Αύ-rο η-rο πολu φυmκόν·
διότι κανεiς πο-rε άπο -rους άνθρώπους, τους προγενεστέ­
ρους καi -rους με-rαγενεσ-rέρους, δεν έπεχείρησε τόσον πα­
ράνομον καi φρικτην πραξιν.
Δ1' αύ-rο λέγει· «θα fλθπ θλίψις τέτο1α που δεν ξανά­
γινε οϋτε καl θα γίν:n εiς το μέλλον. Καi έαν δεν έσυντο­
μεύον-rο αi ήμέραι έκείναι, δεν θα έσώζετο κανένας άν­
θρωπος· προς χάριν των έκλεκτων δμως θα συvτομευθοϋν
ώ ήμέραι έκείναι». Με αύ-rα δείχνει δτι οί 'Ιουδαϊο1 :ησαν
αξ1οι χειροτέρας ημωρίας άπο αύτην που εΙπε, λέγων δε
ή-μέρας έννοεί έδω τος ήμέρας τοϋ πολέμου καi της πο­
λιορκίας έκείνης. 'Εκείνο δε που λέγει είναι το έξης· έαν
διαρκοϋσε περισσότερον δ πόλεμος των Ρωμαίων έναντίον
της πόλεως, θα έχόνοντο δλοι oi 'Ιουδαίοι ( διότι με την
φρόσιν «πασα σόρκα» έννοεϊ έδω την ίουδαϊκην) καi oi
έκτος καi oi έντος της πόλεως. Διότι δεν έπολεμοϋσαν μό­
νον έναντίον έκείνων που εύρίσκοντο εiς την 'Ιουδαίαν,
άλλα άπεκήρυπαν καi κατεδίωκαν και τους διεσπαρμένους
παντου, άπο το μϊσος που έτρεφαν έναντίοv των.
2. Ποίους δε ένονεί έδω έκλεκτούς; Τους χριστιανούς,
oi δποίοι εΙχαν κερδηθη άνόμεσα άπο αύτούς. Δια να μη
ίσχυρίζωνται oi Ίουδαiοι δη έξ αίτίας του κηρύγματος καi
της λατρείας του Χρ1στοϋ εγ1ναν αύτα τα δεινό, δείχνει
δη iSxι μόνον oi έξ αύτων χριστιανοi δεν ijσαν oi ώηο1
των κακών που τους ευρον, άλλ' δτ1 έαν δεν :ησαν έκεϊνοι
θα εχόνοντο δλοι σύρριζα. Διότι έαν έπέτρεπεν δ Θεος να
έπεκταθfi δ πόλεμος, δεν θα εμενεν αuτε άπομεινόρι άπο
τους 'Ιουδαίους. 'Αλλα δια να μη χαθουν μαζi με τους
16 ΙΩΑ~ΧΟΤ ΧΡΤΣΟΣΤΟ)[ΟΤ

αύιών γεJ•όμεJ·οι :ιιrηοί, 1αχέω.; κ,ιιέλι•οε rtJ ι· μ,ίχψ·, και

πέ~ας έδωκε τφ πολέμφ. J ι,ί 10;;1ό ψηοι· 1 ι .·J ι,ί δέ rοί•ς ι::­
κλεmσυς κ-0λο6ωθ1;οω 1 1αι)>. Τ αίιτα δέ ελr;•ε. %fHflλ ιμ.-,άνω)

παραμυθίαv 1οίς εJ• μέοφ ά.-zε ιλ.ημ_ιιέι•οι.; αι'~ΗUJ', και διδοί,;

~ - ι, ' R- - ~ .., ,
5 ω·α:τvευσαι, ι 1·α μη q:οuωΙΊαι ως nι•ι·rι.-ιοΑ.οι,,ιιεJ•οι.

Ει
, δ,
ε
,
εJΊαυ
-θ
α
,
1οοαυ1η
.. - ,
aι,ιω•· :ιροJ•οια, ως
r δ
ι
.. ,. ,
αvιου~ και
,

έιέρους οώ;εσbαι, και τιί.η• ά:ιίστωJ' λείψαι·α γίνεσθαι 'Ι οv­

δαίωv δια Χρισιιαvούς, :ιόnη έ1· τφ καιριμ ιών στεφά1·ω••

11 ιιμή; Έvιευθεv αύιοί,ς και παρεμι 1 θεi10 μiJ άλγείι· !..,ί

10 τσίς οlκείοις κη·δύJ•οις, ο:ιου γε και έκεiνοι τοιαϋια πάσχοι•-

οι, και ' εn

'' ~δ ει•ι
ου ' 'δ ει,
κερ ~. --~ ε:ιι
αι.ι. " ' κακφ .. -
ιης έ avtω•• κεφrι--
λfjς.

O-l, παρεμυθεiιο δε μόνον, άλλα και άπηγε τώv 'Ιουδαϊ­

κών έϋ-ώv λοι:τόν λα••θαvόvιως και άvυπόmως. Εί γαρ ουκ

15 εmαι με1αυολιi λοι.ι-τ6ν, οί1 δε ό ναος ιnήσεται, εϋδηλοv ΟΗ

και ό 1•6μος παυθήοειαι.. 'Αλλα φανερώς μεν 1οϋ10 οvκ είπε,

δια δε της παντελ-οϋς αύτι7Jν άπωλείας τοϋιο ηvίξατο. Φα­

v-ερώς δε ούκ εlπεJ', ίνα μη προ καιρού πλήξ11. Διο οiJδέ

άρχόμεvος προηγουμένως είς τον περι. τούτων tνέ6αλε λ6-
20 γον" αλλα ταλανίοας πρώτον 117v π6λιν, είς ανάγκην αύ1ους
κατέο.rηοε 11jς τε έπιδείξεως τών λίΟων και τijς έρωυ7αεω;,
~ ~ :, • ~ ~ , ' , ι ι,
ινα ως αυrοις αποκριvομενος προς την ερωιηοο.ι α.,αJ•τι,ι

προαναφωvήσn τά μέλλοvτα. .Σύ δέ μοι σκόπει Π J'εύμαιος

οίκονομίαν, δτι τούrων ούδεJ1 έγραψεν 'Ιωάννης, ϊJ•α μi)
25 δόξη έξ αύτης τώv γιεγεν-ημένων τfjς ίοιορίας γράφει i'"
( και γαρ και μετα 11JV αλωοοι "έζη χρόνον πολύν)· άλλ' οί πρό
της άλώσεως άπο-θαv{η1τες, καί μηδεν τούτων έωρακότες
 O)tl.\lλ ΟΣΤ'
1-

ιΊ111ιΗ ΙJ\ •ι; 'J οvδαiους καl έιtεiνοι πού εγιναν χριο11ανοf,
iΊτιιι•ο1· yρίη·ορα 1ήν μάχην και έδωσε τtρμα εiς τον nό­
\ι,ιu,·. Δι' αύιό λl:yει· cnρ<>ς χάριν ιών έκλεκιών δjιως θά
ιΗ'\'tuμ~ι,θοuν~. "Έλεyε δε αύrό δια νά παρηγορήση έκεί­
\'U\1t; ηού nροήρχοντο άηο αύτούς καl νά τούς κόμη να
ϊη·~ιιι,·έουν έλεύθερα καl να μη φο6οϋνται δτι θα χαθοϋν
κcιί αύιοi μαζl με τούς άλλους.
~Εάν δε έδώ λαμβάνεται τόση πρόνοια δι' αύτούι;, ώστε
έf. αiτίας των να σώζωνται καi άλλοι, καl να άπομένουν
καrάλοιηα των 'Ιουδαίων έξ οiτίας των χρισrιανων, πόσον
μεγάλη θα εΙναι ή τιμή κατα τον καιρον της άπονομ.ijς των
στεφδνων; Δι' αύτο τούς έπαρηγόρει δια να μη λυπουν­
ται δια τος περ1σrόσεις που άπε:ιλοϋν την ζωήν των, δπου
βέβαια καl αύτοl ύφίστανται τέτοια δεινά, καl μάλιστα δχ1
μόνον χωρiς κανένα κέρδος, άλλα ,με κίνδυνον της κεφα­
λfίς των.
''Όχι δε μόνον τους έπαρηγ6ρε1, άλλα καi τους άπε­
μόκρuνεν άπό τα iουδαϊκα fθ~μα χωρlς να το άντιλαμ6ά­
νωντα1 και να το ύποψιάζωνται. Διότι, έαν δεν θα ύπόρξη
μεταβολη και δεν θα διατηρηθfi οϋτε ό ναός, εΙναι ολοφά­
νερον δη καi δ Νόμος θα παύσ:n να ίσχύ:n. Αύτο 6έ6αια
δεν το είπε φανερό, άλλα το ύπαινίχθη με την τελείαν
ίιπώλε1άν των. Δεν το εΙπε δε φανερά, δια να μη τους
ηλήξ:n πρiν άπο την κατόλληλον στιγμήν. Δι' αύτο δεν το
ηpcσέθεσε προηγουμένως, οταν αρχιζε τον λόγον περi δ­
λων αύτων, άλλα άφου έταλάνισε πρωτα την πόλιν, τους
i:φερεν εiς την άνόγκην να του δείξουν τους λίθους καi
' ' , , ' , r, , - , ' , ,
,,a τον ερωτησουν, εις τροπον ωστε απαντων εις την ερω-

1ησιν να προείπη ολα οσα πρόκειται να συμβουν. Συ δε

:::JΊρόσεξε την ένέργειαν του Πνεύματος, δτι τίποτε άπο αύ­
ια δεν εγραψεν ό εύαγγελιστ:ης Ίωόννης, δια να μη φανf)
C>Tl τα γράφει άπο την iστορίαν των δσων συνέβησαν :fiδη
( διότι εζη επι πολυν χρόνον καi .μετα την αλωσ1ν της
--- 1ερουσαλήμ) , άλλα το γράφουν oi εύαγγελισrαi που άπέ-
18 ΙΩΑΧΧΟΤ ΧΡΤΣΟΣΤΟ:\ΙΟΤ

αύrοl γράφοvοο•, ωστε ;ιαJ•ταχόθεv διαλrlμ:ιειv της ;ιρο!!!!'i­

σεως τήν ίοχύv.
«Τότε έάv 1ις ί•μίv ε'ί.ηJ: Ίδοi, ώδε ό ...Χριστός ij ιύδι-;,
μη' '
πισ1ευση1ε. 'Ε γερ θ ησο-,.•1αι
' γαρ ' ψευ δ οχριστοι
' και ' ι;,•ειι δ ο-

δ προφijται, καί δώσονσι σημεία και 1έρα1α, ωσ1ε :ιλα••1jαuι,

εί δυνατόν και τους εκλε-..eτούς. Ίδού :ιοοείο11κα
'- ._
ί•ιιίv. ι
Έ,'ι)'
ο-ον είnωσο• ύιιίv· Ί δού έJ•
j
11-)
•
εο11' Ll(ύ, μ;J εξέλθ-ητε· 'Ιδού έ•·
'-- 1 •

ιοίς ιαμείοις, μ1) πισιεύσητε. 'Ώσπερ γαρ ή άσ1ραπ1z έ:;έρ-

χεται άπό άvιnολιίΗ•, ,rοι q;αίJ•ειαι έως δυσμι,jv, οϋτως έστω
10 και ή παρσυσία τοϋ Υίοv του dν{}ρώπου. 'Όπου γ,.ιQ aJ• !J
το πιώμα, έκεί συναχθήσοvται και οί άετοί».
Πληρώσας τα περι 1ώv 'lεροσολύμωv, είς 1i1v ~
αυ1οι•
-
λοι1rον διασαίνει παρουσίαv, και λέγει alnijς τά σημεία, οi•κ
έκείνοις χρήσιμ,α μόνον, αλλα και ήμίν καί 1οίς με-θ' 1Jμάι;
15 έσομένοις παοι. ((Τόιε», π61ε; 'EnaϋlJa, 8 πολλάκις εl:πω•,
ουχί της ώ«JJ.ov1Jίaς έσrι τοϋ καιρο·ϋ τών 'έμπροσθεν είρημέ­
vων τό, ((Τόιε»· δπου γουν άκολοvlJίαν έ6ούλετο είπείν, έ:π.ιj­
γαyεν, «Εwέως με,τά nj,, ·θλίψιν τών ήμερών εκείνων»· ε,,_
ταirθια δε ού-χ οϋτως, αλλά, «Τότε»· ου ιά μεια ταϋια εuθέως
20 δηλών, αλλα τα εν lψ καιρφ, φ μέλλει ταύτα γlνεσΙJαι, α­
περ ~μελλε λέγειν.
Οϋτω και &αν λέγn, «"'Εν εκεlvαις ταίς ήμέραις παρα­
γlvεται Ίωάνvης ό Βαπιwτής)), σύ τόν έξijς ευlJέως λέγει
καιρόν, άλJά ιόν μετα πολλά mη, καί τον wι:Ι)' Βν ταiίια έ-
25 γίνε10, α:πιερ έρείν εμελλε. Και γαρ περι της γεννήσεως δια­
λεχ{}εις τού 'Ιησού, και της τών μά:yων παρουσlας, καί τής
τελευτής rΗρώδου, εwέως φη,σίν· <<Έν έκείvαις ταίς ήμέ-
ρ-αις '
π,αραγινειαι '
'Ιωαννης οr Β απ.τι-στης)>" ' '
καιτοι '
1ριακον1α

μΘταξυ γέγονεν lτη. 'Αλλ' εθος τούτο τfl Γραφ'fj το-ύτφ κε-
30 χρησθαι της ίστορlας τφ τρόπφ. Ofuω δη και tnainia, τόν

8. Ματ6-. 3, 1.
 ΟΜΙΛΙΑ ΟΣΤ' 19

θαναν πρiν άπο την αλωσιν, ωστε να διαλόμππ 6πό δλας

τας πλευρας ή δύναμις της προρρήσεως.
<<Τότε έαν κανεiς σας είπf\· cνα έδω εΙναι ό ΧrΗστος η
έκεί', μη τον πιστέψετε. Διότι θα έμφανισθοϋν ψευδόχρι­
στοι καi ψευδοπροφfjται καi θα κάνουν μεγόλα θαύματα
καi τέρατα, ωστε να παραπλανήσουν, εί δυνατόν, και τους
έκλεκτούς. 'Ιδού, σας εΙπα ηδη, έαν σας είποϋν· cνά, εΙναι
είς την ερημον\ μη ιτηγαίνετε, Ύό, εΙναι εiς τα άπόμερα
δωμάτια', μη πιστέψετε. Διότι ή ελευσις τοϋ Υiου του άν­
θρώπου θα γίνrι δπως ή άστραπή, ή όποία βγαίνει άπο την
άνατολ:ην καi φαίνεται μέχρι την δύσιν. ..,.Οπου εΙναι το
πτωμα, έκεi θα ,μαζευθουν καi oi άετοί».
Άφου έσυμπλήρωσε τα περi των Ί εροσολύμων, με­
ταβαίνει καi εiς την ίδικήν Του παρουσίαν καi λέγει τα
σημεiα της, τα όπώα είναι χρήσιμα οχι μόνον εiς έκείνους,
άλλα και εiς ήμας καi εiς δλους έκείνους oi όποϊοι θα έλ­
θουν μετα άπο ήμας. «Τότε), πότε; Έδω, δπως εΙπα πολλες
φορές, το «τότε» δεν σημώνει την χρονικην συνέχειαν των
δσων εΙπε προηγουμένως. Διότι έκεi που :ηθελε να δηλώ­
ση την συνέχειαν, προσέθεσε· «εύθέως μετα την θλiψιν
των ήμερων έκείνων». Έδω δμως δεν εΙπε τα ίδια, άλλα
«τότε», δηλώνοντας οχι δσα θα συμβοϋν άμέσως μετα ταϋτα,
άλλα έκεϊνα που θα συμβοϋν είς τον καιρον κατα τον ό­
ποiον πρόκειται να γίνουν, οσα θα εϊπ:n.
'Έτσι και δταν λέγ:n · «'Εν έκείναις ταίς ήμέραις πα­
ραγίνεται 'Ιωάννης δ Βαπτιστής»8, δεν έννοεi τον εύθυς
άμέσως χρόνον, άλλα τον χρόνον μετα άπο πολλα ετη, έ­
κεiνον κατα τον όποiον έγίνοντο αύτα τα όποϊα έπρόκειτο
να εΙπrι. Διότι άφου ώμίλησε περi της γεννήσεως τοϋ Ίησου
καi την παρουσiαν των Μόγων καi τον θόνατον του cΗρώ­
δου, άμέσως λέγει· «έν έκείναις ταiς ή-μέραις παραγίνεται
'Ιωόννης δ Βαπτιστής», μολονότι εΙχαν έν τφ μεταξυ παρέλ­
θει τριάντα χρόνια. 'Αλλα. εΙναι συνήθεια εiς την Γραφην
να χρησιμοποιfi αύτον rον τρόπον. 'Έτσι καi έδω· άφου
26 ΙΩΑΝ~ΟΤ ΧΡΤΣΟΣΤΟΜΟΤ

μέσον απαnα χρόJ•ον παρελiJώv, τον από τijς άλώσεως τω:~•

"Ιεροσολύμων εως τώv προοιμίων τijς συντελείας, λέγει 1ό1·
όλlγφ προ της σνντsλείας.
«Τότε ovv εάν τις ύμίν εϊnn, φησίι·, • Ωδε ό Χριστός iJ
5 chδε, μη πισ.τεύσητε». Τέως από του τόπου αν-τους άσφαλίζε­
ται, λέγων τα lδιώματα τijς αύτοϋ παρουσίας της δευτέρας,
και τά τώ11 πλάνωι• δείγuατα. Ου γάο
'Ιιοι,
ιvσ:ιεο
\ί;.
'
εJ' 11-1
ι
προτέοα
- 1ιι.. L

έ11 Βη1fλεεμ έφάJ'1J, και έ-ν γωνίq, μικρij, τijς οίκουμ,έvης,

και οvδεvος είδσrος έξ άρχης, οϋτω καί τότε φηοίJ•· άλί.rι
10 φαvερώς και μετα περιφανεfας άπάσης, και ώς μη δείσθαι
το-v ταύτα άπαγγeλλονιος. Ου μικράν δε 101'10 σημείΟJ' τοίi
μ·,) λαwανόντως παραγίvεσ/}αι .
.Σκάπει δε. πώς έJ•ταwα ούδεν περ'ί πολέμου διαλέγεται·
τό1• γαρ περί τijς παρουσίας αiηοϋ διευκριvεί λόγον- άλλα περι
15 τών άπαταv έπιχειρ,ούνrrών. Οί μlv γάρ tπι τών
,
απαστοι..ωJ•
, .
τους ' π,ολλ ους ' '
ηπαχιων· ' '
«'Ελ· ευσο-vιαι» γαe, ' φησι, ' '
<<Και
,
απα-
,
τήσουσι πολλούς»· οί δε. Jl(]δ της δευ.τέeας alnoϋ παρουσιας,
n
οι
,
και
, ,
εκεινων ησαν
τ ,
πιrκρσιεροι.
Δ'
« ωσουσι»
,
γαρ, φησι,
, <<ση-

μεία και τέρσrια, ώστιε πλαvijσαι, εί δvνατον και τούς έκλε-

20 '
κιους». 'ΕnavΎu.-
_ι::ι._ '
τον ' '
αvτιχριστ 6ν φησι, και' δεικνυσι ' ' τη•ας

και .δια~νησο,μένους αvτφ· tιερι ου ,eαι Π αυλος ofnω φησί.

Καλ~σας γαρ αυ,τον Ηlίν{}ρωπmι άμαρτίας και vίον απωλείας)),
έπήγαγεν· <~Ov έστιv ή· παρου·σlα κατ' έvέργειαν του .Σατα­
νά, έν πάσυ δυνάμει και σημείοις ,eal ιέ(!ασι ψεύδους, εν
25 πάσn άπάτrι της άδικίας εν τοίς ώwλλvμένοις». Καί δρα
πώς άσφαλlζετάι. ((Μη έξελb-ητ·ε>>, φηοl, εlς την lρημ011 ,
μή είσέλl}ητιε είς τα ταμεία. O/Jκ εlπεv, 'Α:iέλθετε και μ1Ί

9. Β' Θεσσ. 2, 3. -
10. Β' Θεσσ. 2, 9-10.
 ΟΜΙΛΙΑ ΟΣΤ' !1

άντιπαρηλθεν δλον τον χρόνον που θα μεσολα6ήοn άπο

rην lίλωmν των 'Ιεροσολύμων μέχρι των άρχων της συν­
rελείας του κόσμου, άναφέρεται είς τον δλίyον προ της
συντελείας χρόνον.
Τότε λοιπόν, λέγει, «έαν κανεiς σας είπfi 'νά, έδω εΙ­
vαι ό Χρ-1σrός, η έκεϊ, μη πισrεύσετε~. Κατα πρωτον τους
κατατοπίζει με άσφάλειαν ώς προς τον τόπον' άπαριθμων
rα χαρακτηρισrικα της δευτέρας παρουσίας Του καi τα
σημεϊα των πλάνων. Διότι, δεν θα ελθπ καi τότε δπως έφα­
νερώθη την προηγουμένην φοραν είς τη,ν Βηθλεέμ, καi εiς
μίαν μικραν γωνίαν της οiκουμένης καi χωρiς να τον γνω­
ρίζrι κανεiς άπο την άρχήν· άλλα φανερα καi με κάθε έπι­
σημότητα καi κατα τρόπον που να μη χρειάζεται να τον
έξαγγείλη κανείς. Δεν εΙναι δε μικρον σημείον αύτο το να
μη ερχεται άπαρατήρητος.
Παρατήρησε δε δτι έδω, έπειδή διευκρινίζει τον λόγον
της παρουσίας Του, δεν άναφέρει τίποτε πε-ρi πολέμου,
άλλα περi έκείνων oi όποiοι έπιχειρουν να έξαπαίήσουν.
Διότι οί πλάνοι έπi τ.fjς έποχfίς των 'Αποστόλων έξηπάτουν
τους πολλούς· «διότι θα έ'λθουν, λέγει, καi θα έξαπατή­
σοuν πολλούς:.· αύτοi δε πρiν άπο την δευτέραν παpουσίαν
Του, .θα εΙναι πιο φαρμακεροi άπο έκείνους. Διότι, δπως
λέγει· «θα κάνουν τέρατα καi σημεία, δια να παραπλανή­
σουν, εί δυνατόν, καi τους έκλεκτούς». Έδω έννοεί τον
άντίχρισrον καi ύπαινίσσεται μερικους oi όποίοι θα τον δια­
κονήσουν. Περi αύτου και ό Παυλος όμιλεi κατα. τον fδιοv
τρόπον.·;,Αφου τον ωνόμασεν «ανθρωπον άμαρτίας» καi ·«υίον
άπωλείας» 1 , προσέθεσε· «'Ή ε'λευσις δε του άνόμου θα γίν:n
με την ένέργειαν του Σατανα με κάθε δύναμιν καi με
ψευδfί σημεία καi τέρατα καl με κάθε εΙδος άπάτης του
κακου μεταξυ των άνθρώπων που χάνονται:. 10 • Καl κύττα
nως τους προφυλάσσει· μη έξέλθετε, λέγει, είς τη" ερη­
μον, μη είσέλθετε είς τα iδιαίτερα δωμάτια. Δεν εΙπε ΙU)­
γαίνετε καl μη πιστεύσετε· άλλα ,ιμη έξέλθητε', cμηδε άπέλ-
22 ΙΩΑΝΝΟΤ ΧΡΤΣΟΣΤΟl\ΙΟΤ

πιστεύσ11τε· άλλά, «Λlη έξέλθη1ε>>, μηδε ά.ϊέλθητε. Καί γάρ

' , , , , - , __Q ,
:ιολλ η
e, :, , δ ~
τστε η απατη, ια το και αημεια γιvευvαι α.--ιατης.

3. Εlπων τοίνυ~• πιΤJς έκείνος :ιαραγί1•εται, οlω• οτι ει·

τόπφ, λέγει πώς και αν.ιός. Πώς ovv αύτός; (('Ώσπερ 1} d-
5 στραπη έξέρχεται άnδ ά1•αιολώ~1 , και φαίνεται εως δvσμώJ•,
οδτως εσται και 1j παρουσία 1οϋ Υίοϋ τοϋ άνθρώπου. 'Όποι.•
γαρ άν y το mώμ,α, έκεί και οί άετοί». Πώς οόv ή dστρα:t iJ
φαίνεται; Ού δεί-ται ιmαγγέλλmtιος, ού δείται κ1ίρυ;,.,ος, &.~-
λα και τοίς έν οίκtaις κα{}ημένοις, καί ταίς έv Dαλάμοις, ε~•
10 άκαριαίQ,. ροπ:fj κατα την οί,rουμέ~•ην δεlκνvται πίiσα,•. Ο·v­
τως εσται ή παρουσlα έκεί1•η, όμου πανταχού φαινομένη δ,ά
την εκλιαμψιν τijς δόξης.
Λέγει δε καί eτερον σημείον· «'ΌΠ.()1) το nτϊόμα, έκεί καί
οί άετσl»· το πλij1Jιος τώv αγγέλων, τών μαρτύρων, τών ά-
15 γίων άπάvιων δηλών. Εlτα λέγει {)αύματα φο6ερά. Τίνα δε
,
εσιτι
'
τα
_Q. ,
Υαυματα;
, ' την
<( uυ-εως μετα
, ·υιΑιψιν
_Q., - -
των
-
Ε._,_ιι
ημερωι•
~

εκεινωv»,
, ,
φησιν,
'
«ο~ η λ ιος
0
σκοτw {} ησεται».
' Θλ-
,.,
ιψιν '
ποιων

λέγει ήμερών; Του dvτιχρίιnου ,rοί τών ψε1.,δοπροφητών.

Θλίψις γάρ τότε eσιαι μεγάλη, τοσόύτων δvτωv τών dπατών-
20 των. Άλλ' οvκ έκτεlνεται εlς χe6vov μηκcς. Εί γάρ δ Ίου­
δαϊκος πόλεμος δια τους έ,eλ8)δτούς έ,κολοοώιbη, πολλφ μό.λ-
"'
λ·ον οmος ~ , λ' .s' ' , ' ,
ο πειραομος_ συστα ησeιαι υια τους amovς τοvτους.

Δ ια' τουτσ
- ουκ
, l
ε πε, μsτα
' \
την
_Q., -
Υιι,ιψιv,
'λλ'
α
.
Ρ _!UL ,
<U1Jvuεως
•
μετα_

την {}λίψιν τών ήμερων brelvων δ ήλιος σκοτισl)ήσεται>)" ό~

25 μου γαρ σχεδον απαvτα γίν.ε.ται. Οϊ τε γαρ ψevδοπροφηται
καί οί ψευδ6χριοτοι 1}ορυ6ήσουσι παραγενόμενοι, καl εύbέως
αif.τος ~αρέοται. Κ.αί γαρ σύ μικρά τότε μέλλ-ει κατέχειν
ταραχη
' ,
την
,,
οwrουμενηv.
 Ο~ΙΙΛΙΑ ΟΣΤ' 28

θητε'. Διότι τότε ή άπότη θα εlναι μεγόλη, έπειδι) θα γί­

νωvται καi σημεία άπότης.
3. 'Αφου λοιπον εΙπε πως θα ελθn έκεiνος (δ άντί­
χριστος) , ητοι δη θα ~θri έν τόπφ, λέγει τώρα nως θα
ελθn καi Αύτός. Πως λοιπον θα ~θn Αύτός; «~Όπως ή
άστραm) βγαίνει άπο την 'Ανατολην καl φαίνεται μέχρι
την Δύσιν, fτσι θα γίνrι καi ή παρουσία του Υiου rου άν­
θρώπου. Διότι δπου εΙναι το πτωμα, έκεϊ καi οί άετοί». Πως
λοιπον φώνεται ή άσrραπή; Δεν χρειάζεται να την έξαγ­
γείλn κανείς, δεν χρειάζεται κήρυκα, άλλα φαίνετα1 άκα­
ριαίως εiς όλόκληρον την οiκου,μένην, καi εiς έκείνους που
κόθονται μέσα εiς τας οiκίας καi εiς έκείνας που ευρίσκον­
ται μέσα εiς τους γυναικωνίτας. 'Έτσι θα γίν:n έκείνη ή
παρουσία, θα φαίνεται πα ντου ταυτοχρόνως άπο dι ν λάμ­
ψιν της δόξης.
'Α ναφέρε1 δμως καi αλλο σημείον· «ϋπου το πτωμα
έκεϊ καi oi άετοί:., έννοων το πληθος των άγγέλων, των
μαρτύρων καi δλων των άγίων. 'Έπειτα άναφέρε1 καi θαύ­
ματα φοβερό. Ποία δε εΙναι τα θαύματα; «'Α,μέσως μετα. την
θλίψιν των ήμερων έκείνων, λέγει, ό ηλιος θα σκοτισθfj:t.
Ποίων ήμερων. θλίψιν έννοεί; Του άνηχρίστου και των
ψευδοπροφητών. Διότι τότε θα ύπάρξrι θλίψις μεγόλη, ά­
φου τόσοι πολλοi θα εΙναι oi πλανωντες. Άλλα δεν θα
διαρκέση πολύ. Διότι, έα.ν ό ίουδαϊκος πόλε,μος έσυντομεύ­
θη πρ,ος χόριν των έκλεκτων, πολυ περισσότερον θα πε­
ρ1οpισθft χρονικως ό πειρασμος αύτος προς χάριν των iδίων.
Δι' αύτο δεν εΙπε μετα. την θλϊψιν, άλλα «ευθέως μετα
την θλίψιν των :ήμερων έκείνων ό ηλιος σκοησθήσεται:.,
διότι δλα γίνονται σχεδον ταυτοχρόνως. Δηλαδη μόλις oi
ψευδοπ,ροφηται καi oi ψεuδόχριστοι δημιουργήσουν άνα­
ταραχην με τον έρχομόν των, άμέσως θα ελθπ καi 'Εκείνος.
Διότι δεν θα εΙναι μικρο. ή ταραχη που θα κυριεύση την
οiκουμένην.
24 ΙΩΑΧΧΟΤ ΧΡΤΣΟΣΤΟ:\ΙΟΤ

Πώς δέ παραγίJ-ε1αι; ]lε1ασχημα1ι;ομέJ•ης λοι.-ιό,· αί1 -

Ίijς Ίijς κτίσεως· και γάρ ((Ό ijλιος σκαι ι,σθι1σε1αι)), ουκ άφG.­
Ί1ιζ6μ,ενος, αλλά νικώμενος τψ qωιι ιιjς :rαρουαίrις αί1 1r:ί··
«Κσί τα li.στf!α πεσεiΊαι»· 1ίς γάρ αί1 ιιΤη• εοται χρεία λοι:rόJ·,
5 !V"~τος ούκ οϋσης; «Και αί δυνάμεις τιίιJ• ουρανών σαλευ·θ,ί­
σονται»· και μάλα είκότως, όρώσαι 1οααύτψ· μεταf3ολιΊJ• ,·ι-
vσμεvην.
, Ε'
ι γαρ
' στε
V ,, ,
εγεvετο 1α
\ .,,
ασΊρα, οvτως
~ ~
εφρι
ξ
αν και
.
,._cι , ("Ο , , ,,().,.,, .,, .,, , .
εuαυμασαv· 1ε γαρ c(εγε·J'J'1jυη ασ1ρα, rιvεσαv με)), q;ησι,

«φωvfi μεγάλυ πάντες αγγελοι») · πολλψ μάλλΟJ• όρcΤJvιε.;

10 πάντα μεταρρυbιμιζ6μεΜ, και τους ΟVJ•δούλους αύτιΤη, δι-
,
δ ονιας
,ι {) ,
ευ- υνας, και
\ \
11Jv
,
οικαυμενηv
Ι ~Ι
απαΟΟJ'
6 -
φα ερφ παρι-

στ_αμενην , δ ικασιηριφ, κω ' ' τους ' "

εκ - "4δ'
του • αμ '
μεχρι της - •
αι•-

του παρουσίας γενομένους λόγον απαιιουμέJ•οvς άπάντωJ• J,,,

έπραξαν, πώς ού φρίξουσι και σαλεvΟ17σοvται;
15 ((Τότε φανή·σειαι το σημείον του 1'ιοv zοϋ άv{}ρώ;r_ηι•
έν τφ σύρανφ»· rοmέστιν, ό σταυρός, rοϋ ήλίου φαιδeότερος
,,
ων· ειγε
.,, ~
εκεινος
- μεν
' σκοτιι,,ειαι
,,- '
και
,
κρυπzεzαι,
.,
ουτος
δ,
.ε
φαίveται· ούκ αν φανείς, εl μη πολλφ τώv ήλιακώv ακτίνων
φαι '
δ ρστερος ..,
ην. '
Τ ινος δ ε ' ~
ι:::νεκεν το' ,..
σημειον φαινεται; ' υΩ η-

20 τε έκ περιοvσlας π,ολλijς έπιστομισ{)ηvαι τών 'Ιουδαίων 11Ίv

αναισχvντlαν. Και γαρ δι,rο,lωμα μέγιστον εχωv τόv αταυρύ1•,
οϋτω παραγίνεται είς εκείνο τό δι.κασιήριοv δ Χριστός, ού­
χι τα τραύιμσπσ μ6νον, άλλά ~αι τσν {)άvατον τόv έποvείδισrον
δεικνύς.
25 <<Τότε κόψονται αί φvλαl)). Ού γαρ χtεία κατηγορίας,
σιαν ίδωσι τον στ·αυρ6ν· καί κσψοvται, δτι άπσ/}αvόντος ού­
δεν ώφελή{}ησαν, ίnι έσταύρωσαν ον προσκυνfjσαι ~δει. Εί­
δες πώς ύπέγραψε την παρόvσlαν amov φο6ερώς; πώς αJ·f­
σrησε τα φρανήμαzα τών μαDητωv; Δ ιά τοι τοvτο πρ6zεροv
so τά λυπηρα τί{}ησι, ,ι;αι τότε .τα χρηστά, fνα καί ταύιn αύ~ούς

11. Ίώ6 38, 7.

 Ο)IΙΛΙΑ ΟΣΤ' .... ,
1) •

Πως δε θα fλθπ; 'Αφοϋ μεταμορφωθfi ή κτίσις. Δ1όη

καi ό ηλ1ος θα σκοτισθfi, χωρiς να άφαν1σθfi, άλλα ύποχω­
ρων μπροστα εiς ΤΟ φως της παρουσίας 'Εκείνου, καi τα
αστρα θα πέσουν, διόη δεν θα χρε1όζωνται πλέον, άφοϋ
δεν θα ύπάρχ:rι νύκτα, και αί ούρόν1α1 δuνά,μεις θα :κλο­
ν1σθοϋν, δπως εΙναι πολυ φumκόν, 6λέποντας την τόσον
μεγάλην μετα6ολ:ην που θα γίνετα1. Δ16τι, έα.ν oi lγγελοι
έσκίρτησαν καi έθαύμασαν τόσον, οταν έδημιουργήθησαν
τα αστρα ( διότι «οταν έδημιουρyήθησαν τα ασrρα:ο, λέγει,
<<με δμνησαν με δuνατ:ην φωνην δλοι οί αγyελοι:0 11 ), πολυ
περ1σσότερον βλέποντες δλα να μετα6όλλωνται καl τους
όμοδούλοuς των να ύπέχουν εύθύνην, καi την οiκουμένην
όλόκληρον να παρίσταται ένώπιον φο6ερου δ1κασrη ρίοu,
καi δσοuς ύπηρξαν άπο τον 'Αδαμ μέχρι της παρουσίας
Έκείνοu να λοyοδοτουν δ~'' οσα fπραξαν, πως δεν θα φρί­
ξουν καi δεν θα σαλευθουν;
«Τότε θα φανfi το σημείον του Υiου του άνθρώπου εiς
τον ούρανόν:ο, δηλαδή ό Σταυρός, δ όποϊος εΙναι mo λα,μ,­
προς άπο τον ηλιον, άφοϋ αύτος μεν θα σκοτισθfi και θα
κρυφθft, ένψ έκεϊνος θα φαίνεται· δεν θα έφαίνετο, έαν
δεν ijτo πολυ ΠΙΟ λαμπερος άπο τας άκτίνας του ήλίοu.
Δια ποιον δε λόγον θα εμφανισθfj το σημείον του Σταu­
ροϋ; Δια να άποστομωθfί με το παραπάνω ή άναισχυντία
των 'Ιουδαίων. Δ1ότι εχοντας μέγιστον δικαίωμα τον Σταυ­
ρόν ό Χρ1στός, έρχεται εται είς το οοκαστήριον έκεiνο, δε1-
κνύων οχι μόνον τας πληγας άλλα καi τον άτιμωτικον θό­
νατόν Του.
«Τότε θα θρηνήσουν αί φυλώ:ο· διόη δεν θα ύπάρχη ά­
νάγκη κατηγορίας, δταν θα iδοϋν τον Σταυρόν. Καi θα θρη­
νοϋν, διότι μολονότι άπέθανε δεν ώφελήθησαν κc...θόλου,
και διότι έσταύρωσαν Έκεiνον που επρεπε να τον προσκυ­
νήσουν. ΕΙδες πόσον φοβερα. ύπεγράμμισε την παρουσίαν
Του; ΕΙδες πως άνεπτέρωσε το φρόνημα των _μαθητών;
Δι' αύτο άκρ1βως πρωτον άναφέρει τα λυπηρα καl ~πειτα
2b ΙΩΑΧ~ΌΤ ΧΡΤΣΟΣΤΟ:\ΙΟΤ

παραμvθήσψιαι και ά1•απαύση. Καί .-ιερί τοϋ :ιάθQυς δε αϊ•-

,. ι: , ,- ' - ., , ~ '
τους υπομιμvησκει παι. ο· και της ω·αστασεως, και μετ,1

λα,ιmρου του σχήματος μέμ1•η1αι τo·ii σιαι•ροίi, ι'iJστε μη αi­

σχύνεσθαι αuτούς, μηδέ όδνJ•ασθαι, δ:rιοv γε άJ'Τι σημείου
5 '
τοιε "
ερχεται πρυσ
12
- αλλ ομεvος ' ' '
αmον.

'Άλλος δέ φησιν, οιι «"Οψογιαι εlς 01• έξεκέJ•τησαι')).

Δια δη ιιούτο ΚσψΟJ•ται, ίδοvσαι οιι ουτος έκεί~•ός έστ ι )'.
Έπειδη δε καi του σταυρού ά1•έμvησε, ::ιροσέθηκε)• Βτι (ι'Ό­
ψοvται τον Υίον τοίί ανθρώπου έρχόμενον>>, οi,κέτι έπι rι,ι...,
ιο σταυρού, άλλ' «έπι τώv νεφελών ιού ούρανοv, μετα δv·vάμε­
ως και δόξης πολλής)). Jf η γαρ έπειδη ιον σταυρόν 1jκου­
σaς, φησί, vομlσnς πάλιν σκνθρωnοv εlvαί τι· μετα γάρ δ,,_
'
ναμεως υξ -ει
η ~αι ' ' ,.
δ οι;ης ποι.. -
Λ λ ης. ,
φ ερ,ει δε ' ' ,
αmον, r,
ινα αi• 1 το-

κα1άκριτος αmών γέJ1 η1αι ή άμαρτία· ωσπερ lί.v εί 1ις λί-

15 {}φ πληγείς, αvτδν έπιδείξειε τοy λί{}οv, η τα ίμάtια fιμα-
,
γμενα.

Και έv νεφέλn ερχειαι, ώς άvελήφ{}η· και ταυτα όρϊ;-J­

σαι Ορηνουσιν αί φυλαί. Ού μην μέχρι {}ρήνων σ1ήσε1αι. αi·­
τοίς τα δεινά· άλλ' ό μεν ,lJ,ρijvoς έσιαι, ϊ1 1 α οίκοl}εν ιήv
20 ψηφον- ε'ξ ενεγκωσι,
' ~αι ' έαυιοvς
' κατα δ ικα.οωσι· ' '
ταιε δ ε' πα- '
λιν <ι'Αποοτ·ελεί ιους ά:γγέλους αύτου μΒ'lα οάλπιγγος μεγά-
λης, και σvνάξ-ουσι τοος εκλεκτούς έκ ιών τεσσάρων ανέ­
μων, άπ' ώκρων τώv ούρανών εως ακρων αύτών>>. "Όιαν δέ
τοvιο ,., '
ακουσnς, ' '
ενν6ε ι τω·ν - J. - -
με1 1υrιων '
την J. ,
ΚιΜασιν. ' '
Ου δ ε γαρ '
25 έκ,είνην δώσουσι την δίκην μόνον, άλλα και ταύzην. Καi. ώσ­
περ άνωτέρω ελεγεν, οτι έριουσιν «Εvλογημέvος ό έρχ6μενος
έv όν6μαzι Κυρίου»· οϋιως ένιαυ1}α, διι «Κόψονιαι». Έπει­
δη γαρ περι πολέμων αύzυίς διελέχδη χαλ·επών, fva μάθω­
σιν, οιι μετά ιών ένzαυ'°1α δεινών και τα έκεί αύzους άνα-
SO μενει
, R
υασανισιηρια,
,
~αι
'
κοπιομ νους
έ ,,
εισαγει, και
' χωρι;ο-
..

12. Ίω. 19, 37 και Ζαχ. 12, 10.

13. Ματ-D-. 24, 30-.
 Ο.\ΙΙΔΙΑ ΟΣΤ' 27

τα εύχόριστα, ωσrε καi με τον τρόπον αύτον να τους παρη­

γορήσn και να τους καθησυχάσrι. Τους υπενθυμίζει tπίσης
καi το πόθος καi την άνάσrαmν καi άναφέρει τον Σταυρον
με το λαμπερόν Του σχfjμα, δια να μη έντρέπωνται, οϋτε
να θλίβωνται, άφοϋ θα ελθπ προβάλλων αύτον ώς το κατ'
έξοχην σημείον της παρουσίας Του.
"Αλλος πόλιν λέγει «θα άτενίσουν έκεϊνον που tκέν­
τησαν»1z. Δι' αύτο άκριβως αi φυλαl της γης θα θρηνοϋν,
διότι θα διαπιστώσουν δη εΙναι ό ϊδ1ος. Καi έπειδη άνέφε­
ρε καi τον Σταυρόν, έπρόσθεσεν δτι «θα iδοϋν τον Υiον
τοϋ άνθρώπου να ερχεται», δχι έπάνω εiς τον Σταυρόν,
άλλ' <<έπάνω εiς τα σύννεφα τοϋ ούρανου με δύναμιν καi
δόξαν μεγόλην» 11 , ώσαν να λέγ:rι, μη νομίσπς δη, έπειδη
ηκουσες τον Σταυρόν, 00. εΙναι πόλιν κάτι τι το θλ1βερόν·
διότι θα ελθn με ,μεγάλην δύναμιν καi δόξαν. Φέρει δε τον
Σταυρον δια να γίνrι ή άμαρτία τους αύταπόδεικτος, δπως,
οταν κανεiς κτυπηθ.ft με πέτρα, παρουσιάζει εiς το δΙΚα­
στήριον την iδίαν την πέτραν η τα ένδύματά του αiματωμένα.
'Έρχεται καi έπόνω εiς νεφέλην, οπως δταν άνελήφθη,
βλέποντας δε αύτα αi φυλαi θα θρηνοϋν. Τα δεινα που
τας άναμένουν δμως δεν θα σrαματήσουν εiς τους θρήνους.
Ό θρ:ηνος θα εΙναι δια να βγάλουν μόναι τους την ψηφον
'
και '
να κατα δ 1κ ά σουν '
τους εαυτους
C ,
των. Δ'
ιοτι έν συνεχειQ,
<<θα στείλπ τους άγγέλους Του με μεγάλην σάλπιγγα δια
να συγκεντρώσουν τους εκλεκτους άπο τους τέσσα.ρες άνέ­
μ-ους, άπο το fνα ακρον του ούρανου fως το αλλο ακρον:..
(Όταν δε άκούπς αύτο φαντόοοu την τι,μωρίαν έκείνων
που θα άπομείνοuν. Διότι δεν θα υποοτουν μόνον έκείνην
r:ην τιμωρίαν, άλλα καi αύτήν. Καi δπως άνωτέρω άνέφε­
ρεν δη θα λέγουν «εύλογημένος ό έρχόμενος έν όνόμαn
Κυρίου», εται έδω λέγει δτι «θα θρηνουν». Διότι έπειδη
τους ώμίλησε περi πολέμων φσβερων, δια να μόθουν δτι
μετα άπο τα έδω δε1να τους περιμένουν καi τα έκεi βασα­
ν1σrήρια, τους εiσόyει θρηνουντας καi χωριστους άπο τους
28 ΙΩΑΧΧΟΤ ΧΡΤΣΟΣΤΟ:\ΙΟΤ

μένους ιώv tκλεκτιv,•, καί γεέJ'J'lJ .ιαψ1.διδομέι•ους· κά~,zείΊθε~•

πάλιν τους μαθη1ας διεγείρωι•, και δεικ~-ύς, οσων μέν ά.-,αλ­
λαγήσονται κακιίJJ•, δσω1• δε ιi--ιοί.αίισοι•1'αι άγα-θιίJJ•.
4. Κ,αι' '
τι '
δ η:το1ε δι ' '
αγγει.ωJ' '. '
αυ1ους ' κ.α λ ει, - '
ει ου1ω,,
5 φανερώς eρχεrαι; Τ ιμιίJv αυτους και ταύηJ. f:O δέ Π αϋ­
λος, διι άρπαγήσονται έv ι~εφέλαις. Είπε δέ και τοϋτο, /)τε
περι
, , ,
ανασιασεως
. ,
ιεΑεγε10.
,4 ,δ,
<(.dvzoς»
,
γαρ, φησιν,
r C..' ,
((0 .n.u-
& ι

ριος
--~' , , , - , , ., - ,
καzυιuηοεται απ, ουρω,ου εν κε ευσ,uατι, ει• φωJ•n αρχαγ-
λ

γέλου». 'Ώστε άvαστάι11ας μεν οvλλέξουοιv αγγελοι, σvλλε­

ιο, γέvιας δε άρπάοουσιν αί νεφέλαι· και τaiha πάvτα έv ά­
καριαίφ γίν-εται, έν άτ6μφ. Ού γαρ δη ανω μένων αύ1οi,ς
Κιαλ ·ει, - ' ' ερχειαι
~ 'λ'. αυιι-ος
ωι. " '
εν σα'λπ ιγγι. Κ αι' ' υου
ιι .e 'λ ονται αι'
'λπ ιγγες
σα και, ~ , , Π'
η ηχη; ρος δ'
ιαναοιασn·, ''
προς '
ευφροσυνη1•,

προς παράοιαοιν της ιών γιvομένω~• έκπλήξεως, προς όδi-

15 νην τώv άπολ1,ιμπανομένω1•.
Οίμοι άπο της ήμέρας έκείνης της φο6εeας. Δέο·v ή­
μας χαίρειν όταν ταύτα ά,rούωμεv, άλγοίίμεν, καί κατηφείς
έσμεν, και σκυb•ρωπάζο.μεν. 'Ή μl,v,ος έγω ταύτα πάσχω,
, .,
υμεις
δέ ' ,
χαιρετε εJ•
-
τn
, , ,
τουτων ακροασει;
CΩ
ς
.,
εμοιγε και
'
20
φρι·κη
,
τις
~
υπειιοερχεzαι
, λ
εγομενων
, ,
τουτων, και
, πικρ ν
ό ,
ο-

δύρομαι, καί έκ 6aθυιάιης στενάζω καρδίας. Ούδεν γαρ

'
1οvτων προς ' ' '
ε11ε, α'λλ' '
eκεινων ' ,.,
των μετα ' ..,
1aV'lα λ εχv
_a.ένιων,

τών προς τας παρ'!}ένοvς, τών πρός τον και-αχώσαντα τδ

τάιλαν.ιον δπερ ελα6ε, τών πρός τον πονηρδν δουλσν. Δια
25 ταυ-τ,α δ~ρύω, σσης δόξης έκ:πίπτειν μέλλομεν, οοης έλπί­
δος άγα{}ών, καί τούτο διηνεκώς κr,ιι είς άεl, ίνα μη μικρόν
οπουδάσωμεν.

14. Α' Θεσσ. 4, 15.

15. Ματ-6-. 25, 12.
16. Ματιt. 25, 26-30.
 Ο)IΙΛΙΛ ΟΣΤ' 29

έκλεκτους καi τους παραδίδει εiς την γέενναν του πυρός.

~Ιε δλα αύτα δε πάλιν ένθαρρύνει τους μαθητας καi τους
δείχνει άπο πόσα κακα θα άπαλλαγοϋν καl πόσα άγαθα θα
άπολαύσουν.
4. 'Αλλα τότε, διατί τους καλεί με άγγέλοuς, άφοϋ
έρχεται τόσον φανερά; Δια να τους ημήσn ,με τον τρόπον
αύτόν. Ό Παυλος μάλιστα άναφέρει δη θα άρπαγοϋν εiς
τα σύννεφα. ΕΙπε δε καi τουτο, δταν ώμ~λοϋσε περi. τijς
άναστάσεως· «Διότι αύτος δ Κύριος θα κατεβfi άπο τον ού­
ρανον με παράγγελμα, με φωνην άρχαγγέλοu~ 1 \ 'Ώστε ά­
φου άναστηθοϋν θα τους συγκεντρώσουν οί άγγελοι καl
άφοϋ σuγκεντρωθοϋν θα τους άρπάξοuν τα σύννεφα. Καl
ολα αύτα θα γίνουν άκαριαίως, εiς έλάχισrον χρόνον. Διότι
δεν τους καλεί παραμένων έπάνω εiς τον ούρανόν, άλλα
έρχεται ό ϊδιος με τους ηχους σάλπ1γγος. Προς τί δμως
χρειάζονται αi σάλπιγγες καi. ό ηχος; Δια την άνάσrααιν,
δια την πρόκλησιν χαρας, δια την έμφαν:η παρουάίααιν τοϋ
έκπληκηκοϋ γεγονότος, δια την θλiφιν αύτων που θα ύ­
πολε1φθοϋν.
'Αλλοίμονον την ήμέραν έκείνην την φο6εράν. Πρέ­
πει να χαίρωμεν δταν άκοϋμεν αύτά · λυπούμεθο., γ1νόμεθα
κατηφείς καi σκυθρωποί. 'Ή μήπως μόνον έγώ ώσθάνομαι
αύτά, ένψ σεϊς χώρετε άκούοντές τα; Εiς έμένα r•άντως
δημιουργεiται καl fνα αϊσθημα δέους οταν λέγωντα1 αύτά,
και κλώω πικρα καi άνασrενάζω μέσα άπο τα βάθη της
καρδιας μου. Διότι τίποτε άπο αύτα δεν με ένδιαφέρει,
παρα έκεiνα που εiπώθηκαν μετα άπο αύτά, προς τας παρ­
θένοuς15,, προς έκείνον που εκρυφεν εiς την γην το τά­
λαντον που εΙχε λάβει, προς τον πονη ρον 1
δοϋλοv •. Δι:.
αύτα δακρύζω, σκεπτόμενος πόσον μεγάλην δόξαν πρόκει­
ται να στερηθω,μεν, πόσην έλπίδα άγαθων, και αύτδ συν~­
χως _καi παντοτεινά, δια να μη καταβάλωμεν μικρα\Ι προσ­
πάθειαν.
30 ΙΩΑΝ~ΟΤ ΧΡ,:ΣΟΣΤΟ:\ΙΟΤ

Εί μεν γαρ πό~"Ος :ιολvς 1JJ' και νόμος ο αρύς, Ίδει με1·
ς ~, , - • ' , ~ • ' " , , ., -"' ,
και οvτω παντα οοιειJ'" :ιι.ψ• αλι.α κα1• προcρασιv το·α ε,Jι•-

κουν εχεο• :τολλοι. τώJ' ρq,θ-ύμων, ψυχράJ• μέJ•, έδόκοι•11 δ' OVJ'
" ,ι:, - " , ,rι , t:,
εχειν, ΊΟ ι~περιη,w,• των επιταγμαrω,•, και οrι μεγας ο :ιυ-

5 νος, και απειeσς ό χρόνος, ~ι άφόρητΟJ' ιό φορτίο,•· νϋν δέ

ούδέν τοι:οϋrον οοτι προ6άλλεσθαι· οπερ μάλιστα της γεέJ•­

νης ού-χ ητrιον ήμας διστρώγεο• μέλλει καια τοJ• καιροv i; ..

κείrον, ο-mν διά μικραv ροπ1)v και όλίγον ίδρϊϋτα, τοv ου-

ρανιw ' '" '

ω,uεν αΊWλωλ εκοτες ' και ' τα ' α.ιϊ0ρρη1α
' ' " . .c:ι '
αγα·vα. Κ αι' γαρ '
10 και ό χeόνος 6ραχύς, και ό πόνος ολίγος· και ομως έκλε­
λύμε{}α και άναπεπτώκαμεv. ~Εν γfi αγωνίζn, και έν ουρα­

vοίς ό στέφανος· ύπό άy{jρώπων κολάζυ, καί ύπό Θεοϋ τι-

1ι.ιάσαι· έν δύο ήμέραις τ(!έχεις, και είς άπείρους αιώνας ια

6ρα6·είια· έν φDαρ,-τφ σώματι 1j πάλη, και έν άφDάρτφ αι

15 Ημαί.
Και χωρις δε τούτων ~κείνο λογίζeσ{}αι χρή, σιι καν μη

δια τον Χριm:οv έλώμε{)ά τι πα{}είν τών όδvνηρών, άνάγκη

αvτα και αλλως ύπομείvαι πάντως. Οvδέ γαρ αν δια -τον

Χριστόν μη άπο{}άνυςs άθάνιατος εσ17· οvδε liv δια ιον Χρι-

20 στον μη ρίψυς ια χρήματα, εχων αύτα άπελεύσυ. Ταϊnα ιί­

παιrι~εί παρα σοϋ, tl κ.αι μη ά.ι"'lαι,τουν.ιος δώσεις, δια ιδ fhιη­

ιδς εlναι· ταϋιιά σε υούλετ.αι ποιείν σfj γvώιμl}, 11. και άνάγ­
Κ'!J σε δεί ποιη,σαι. Τοσουτον δε άπαι1 τεί πeοοείναι μόνον, το
δι' αύzον γlνεσ{}α,ι• ώς τό γε σvμυijναι ταϋια καί παρελ{}είν,

25 και
,,, ,.,
απο της κατα
''
την
,
φυσιν
~,
αναγκης
,
γιvεται.

Εlδες πώς εϋκολ,ος ό άγών; e1 Α πάντως άνάγκη σε πα-

θεί ν, έλου πα{}είν δι' tμέ· τοϋτο προσκ·είσ-θω μόνον, καί άρ-
 Ο~Ι ΙΛΙΑ ΟΣΤ'

Διότι έαν ητο κόπος πολυς καi νόμος δυσ6άσιακτος,

επρεπε βέβαια και πάλιν να τα κόνωμεν δλα, άλλα πολλοi
άπο τους δκνηρους θα ένόμιζαν δη fxouv κόποιαν δικαιο­
λογίαν, ψuχραν βεβαίως, άλλα θα ένόμιζαν οτι fχουν, τον
μεγόλον δγκον των έντολων, καi το οτι εΙναι μεγόλος κό­
πος, καi ότελείωτος ό χρόνος καi άβόστακτον το φορτίον.
Τώρα ομως τίποτε τέτοιο δεν ήμπορεί να προβάλλεται ώς
δικαιολογία, οταν λόβωμεν ύπ' δψιν το πυρ της γεέννης
που θα μας κατατρώγn τον καιρον έκεϊνον, κατα τον δποίον
έξ αίτίας μικρδ.ς άποκλίσεως καi δλίγου iδρωτος θα fχω­
μεν χάσει τον ούρανον καi τα άπερίγραπτα άγαθά. Δ1όη
καl ό χρόνος εΙναι σύντομος καi ό κόπος όλίγος· κcJ. ομως
εχομεν έξαχρε1ωθη καi περιεπέσαμεν πάλ1ν εiς ήθ~κ:ην
κατάπτωmν. Είς τη,ν γην άγωνίζεσαι καl εiς τους ούρανους
στεφανώνεσαι· άπο άνθρώπους ημωρεϊσαι καl τιμαc;α1 άπο
τον Θεόν· δύο ήμέρας τρέχε1ς καi βραβεύεσαι αiωνίως· με
το φθαρτον σωμα άγωνίζεσα1 καi αi τιμαi άποδίδονται εiς
το α.φθαρτον.
'Αλλα καi χωρiς αύτα πρέπει να σκεπτώμεθα καi το
έξης, οτι καi αν δεν προημωμεν να ύποστωμεν κάη άπο
τα δδυνηρα. χάρ1ν του Χρ1στου, κατ' άνάγκην θα τα ύπο­
στωμεν όπωσδήηοτε κατ' αλλον τρόπον. Διότι οϋτε έαν
δεν άποθόνnς δ1α τον Χρ1στόν, θα yίνnς άθάνατος· ούτε
έαν δεν άρνηθftς τα χρήματα δια τον Χριστόν, θά άπέλθnς
άπο τον κόσμον αύτον παίρνοντάς τα μαζί σου. Άπο σένα
ζητεί έκεiνα, τα όποϊα θα τα δώσΙ}ς καi χωρiς να τα ζητήσn,
έπειδ:η εΙσα1 θνητός· θέλε~ να κόμrις αύτοπροαιρέτως έκεϊ­
να, τα όποiα εΙνα1 άνάγκη να κάμrις όπωσδήποτε. Τόσον
μόνον δε άπαηεϊ έπi πλέον, να γίνωντα1 δ1' Έκεiνον, ά­
φου το να συμ6ουν καi να παρέλθουν γίνεται όπωσδήποτε
καi άπο φuσικ:ην άνόγκην.
ΕΙδες πόσον ευκολος εΙναι ό άγών; 'Εκείνα τι:ι όποϊα
εΙναι άνόγκη να πάθgς όπωσδήποτε, προτίμησε να τα πά­
θnς δι' Έμέ. Αύτο πρόσθεσε μόνον καi θα θεωρήσω άρκε-
32 ΙΩΑΝΝΟΤ ΧΡΤΣΟΣΤΟΜΟΤ

κοϋσαν έχω 111•• {•:ιακΟtJJ'. 'Ό έτέρφ μeλλεις δα•·εί:ειv χρι•­

σίοv, lOV'TO δάι·εισΟJ' εμοί, καί ε:τί :ιλείοσι, καί ε.ιι ασφα1.ί:lf!

μείζω•ι· 8 έιέρφ μέλλεις 01ραιεύεο· α(°(J_ιια, τοϊΊτο α1ράιει•σr.-,,

., , , , ,
εμοι· και γαρ υπερυαι1'ω
~ ~
οου τους
, ,
ποι•ους ιαις
- ~
aJ'll
δ'
οσεnιι•

5 έκ πολλής 11jς περwυσίας. ~i, δε εJ• με1· ιοίς iiλλοις τόJ• ιό

πλέω1 παρέχω•τα προτιμij.ς, και ει• δαJ•είαμασι, καί εJ' άγορα-
,
σιq,, και
, ,
εJ' στραιειl:!·
, ,
10J 1
δ'

ε
Χ

.Α ρισιοv
, ,
,ιιοvω•
. ,
:rι..εοv
t! ,
α.--ιαJrrωJ•

,
παρεχο,•τα,
' απειρως
και
, , ,,,
πι.εοJ•,
-
1ου-ιο1• ου
, και
αδ'
εχ?J.

Και ιίς ό ιοσοϋwς πόλεμος; ιίς ή 1οσαύη1 ά.τιέχ{)εια;

ιο Π όθεJ' λοιπό)• εξ εις σvγγvώμηJ' και ά.,-wλογίαJ', ούδε άq·'

?' , __Q , - , __Q. , , ' , , ,
ων αvuρωπους προτιμq,ς αΊrυρωσιων, απο τουιω,• αvεχομε, 1 ος

ιόν Θεοv ΠJ{}Οτιμijσαι ιών άv{}ρώπωv; Τί ιfi γfi παραδίδως

10,1 θησαυρ6J1 ; Δος τfi -έμfi χειρί, φησίν. Ού δοκεί σοι της

γ1jς άξιοπιαιότερος εlναι ό της γijς Δε-σπόιης; Έκείνη το

15 καταυλη{)εv άποδίδωσι, πολλάκις δε ούδέ τουτο· αύιος δε

και μισθούς σοι αποδίδωσι ιης φυλακijς. Και γαρ σφόδρα

1ίμώ1 1 έρq,. Δια ιουιο κliv δανείσαι θέλnς, εσ1ηκεv ειοιμος·

καν σπείραι, α-ίηος άποδέχειαι· καν οlκοδομησαι ΙJέλ-nς, έλ­

κει σε προς έαυ·ιό11 • 'Έv ιοίς έμοίς, λέγων, οlκαδόμει. Τί

20 τρέχεις πρός τους πένηιας, προς άvl)ρώπους ιους πιωχεύ­

οντας; Δράμε προς τόν Θ-εόγ, τον ύπερ μικρών μεγάλα σοι
παρέχοντα πράγματα. 'Αλλ' ομως ού·δέ ταύτα άκούοντες άνε­

χόμεθα, άλλ' 'εν-θα μάχαι, καί π6λε,οοι, και παγκeάτια, και

δ ικαι
,
και
' συκοφαντιαι,
, ,
εκει
., σπευ ομε~.
'δ

25 5. -t Αρ' ov,, ού δικαίως 17μας άποστρέφειαι καί κολάζει,

οιαν εlς πάντα ήμί)1 έα-υτόν παρέχrι, ήμείς δε άντιπίπιωμε,,;

 ΟΜΙΛΙΑ ΟΣΤ' ss
την την ύπακοήν. Το χρυσάφι το όποίον πρόκειται να δα­
νείσ:πς εiς αλλον, δάνεισέ το είς Έμε καl με μεγαλύτερον
έπιτόκιον καi με ,μεγαλυτέραν άσφόλειαν· το σωμα που
πρόκειται να δώσ:πς ώς στρατιώτης είς αλλον, δωσε το εiς
Έμέ· διότι ξεπερνώ τους κόπους σου με τας άνταποδόσεις
άπο την άπέραντον άφθονίαν. Συ δέ, είς μεν τα lίλλα
προτιμας έκείνον που δίνει τα περισσότερα, καi είς τους
δανεισμους καi εiς τας άγορας καl εiς την στράτευσ1ν, τον
Χριστόν ομως τον μόνον ό όποίος δίνει τα περισσότερα άπο
δλους καi άπείρως περιοuότερα, αύτον δεν τον καταδέ­
χεσαι.

Καi διατi ό τόσον μεγάλος πόλεμος; Δ1ατί αύ π) ή με­

γάλη άπέχθεια; 'Απο που λοιπον θα άρυσθ:fiς συγχώρησιν
καi δικα1ολογίας κατα την άπολογίαν, άφου, εiς πρόγματα
εiς τα όποϊα προτιμζiς άλλους άνθρώπους άντi αλλων I δεν
άνέχεσαι τον Θεον καi προτιμζiς άνθρώπους; Διατί παρα­
δίνε1ς τον θησαυρον εiς την γην; Δωσε τον εiς το χέρι
μου, λέγει· δεν νομίζεις δn ό δεσπότης της γης εiναι πε­
ρισσότερον έμπιστος άπο την γην; 'Εκείνη θα σου άπο­
δώσει αύτο που εθαψες, πολλες φορες δε οϋτε καl αύτό·
ένφ αυτος θα σου δώσε11 καl τόκους δια τη,ν φύλαξ1ν, δ16π
μας άγαπςί πάρα πολύ. Δι' αύτό, καi av θελήσnς να δανεί­
σης, εΙναι fτοιμος· αν θελήσης να σπείρnς, δέχεται τον
σπόρον φ1λοφρόνως· αν θελήσnς να άνοικοδομήσnς, σε fλ­
κει κοντά του, λέγοντας ελα να οiκοδομήσnς είς τα iδικά
μου οiκόπεδα. Διατί τρέχεις προς τους πτωχούς, προς άν­
θρώπους oi όποϊοι μεταπίπτουν εiς πτωχείαν; Τρέξε προς
τον θεόν, ό όποϊος άντi μικρων πραγμάτων σου παρέχει
μεγάλα. 'Αλλα οϋτε αύτα δεν άνεχόμεθα να άκούωμεν καi
σπεύδομ_εν έκεϊ οπου γίνονται συμπλοκαi καi πόλεμοι καi
πυγμαχίαι καl δίκαι καl συκοφαντία~.
5. ,. .Αρα λοιπον δεν εχει δίκαιον να μας άποστρέφεται
καi να μας τιμωρfi, οταν εiς δλα μας παρέχη τον έαυτόν
Του KQ.1 έμεϊς άντιδρωμεν; ΕΙνα1 εiς τον καθένα όπωσδή-
84 ΙΩΑΝΝΟΤ ΧΡΤΣΟΣΤΟ:\ΙΟΤ

Παντί που δfiλ-ω•. Εϊrε ί'αρ καλλω:ιίαuσθαι θέλεις, ι; ι1 οι,

τον έμον καλλω:ιισμόν- ε'ίτε όπλισ{J.ijJ•αι, τα εμr'~. ο.--ιλα· είτε
"
εν
δύ ,._Q.
σασvαι,
\
το
~
ιμα-ιιον
, \
το
,
εμω,.
, .,,
ει,rε
-
-ιραφηJ•αι, τψ·
' ,
τρα.--ιε-

ι,αν
,-
την
'
εμην·
:t, '
ειτε
.,,
ο~δ ευσαι, - '
ιψ' '
ο'δ ω• την ' ' '
εμφ·· "
ειrε .
κι..ηρο-

5 vομησαι, η)ν κληρονομίαν TΙJJ' έμήJ•" είτε είς :ιατρίδα είαελ­

,{)εϊν, είς την πόλιν, ης τεχ~•ίτης καί δημιουργός έγώ· είrε
οίκοδομησαι οlκία·ν, έν ταίς σκφ·αίς ταίς έμαίς. Έγι;J ί'U.{!
ών δίδωμι οοκ άmHHV σε μισθόJ•, αλλα και αύτοϋ 1ού1οv
μισθ6ν σοι προοοφείλω, αJ' τοίς έμο'iς χρήσαοθαι 6οι•ληθj'jι;
10 απασι. Τ ί ταύιης γέJ'Οιτ' αν ίσον τijς φιλοτιμίας; Έϊ'ι;J :ru-
,
τηρ, " '
εγω α'δ ε λ φος, ' εγω
:t, '
νυμφως,
'
εγω
' '
σικια,
' '
εγω
:t, '
τρ()(f η,
'

έγώ ίμάιιιον, έγώ ρίζα, εγώ θεμέλιος, πiiv οπερ αν θέλης

έγώ· μηδενός έν χρείq, κατασηjς. Έγώ και δουλεύοω· ηλθο~•
γαρ διακονησαι, αύ διακο~•ηθijvαι. Έγώ και φίλος, καί μέ-
15 λος, κα~ κεφαλή, και άδελφός, και άδελφή, καί μήτηρ, :ιάJ•~
τα " 'μο~
' ον οικειως
εγω· "'" 1
εχε προς '"έ"Ε''
εμ . γω πε~•11ς δ'
ια · Οέ'

και' '
"λ ητης
α δ ια' σε·
' επι
" ' σrα.υ{!Ου- δ ια' σ έ • επι
" ' ταφου
' δ ια' σε:
,
ανω ύπερ σοϋ έν-ιυγχάJ•ω 1ψ Π αrιρί, κάτω ύπέρ οοϋ Π[!ε­
οοευιης παραγέγονα παρα τοϋ Πατρός.
2Ο '
π α~v.τα μοι ov, ' ' . ' και'
και α~δ εΑ.φος, '
συγκλ ηρονομος, και.' φι.,
•
λος, και μέλος. Τί πλέον θέλεις; ιί ιον φιλοϋντα αποοτρέ.,
φrι; τί ιφ κόσμφ κάμvεις; τί εlς πί{}ον άντ•λεiς τετρημένοι,;
Τουιο γάρ έστιν είς τον παρ6vτα 6lον οοvείσlJαι. Τί είς πυρ
[: ' , - "/..,,...
~rι.ινεις; Ίt τφ aG~t πv~τευεις; -ιι εικυ
, ' ,. - ,
τeεχεις;
Ο" ' ,: __
L_
υχι sκαυtη

25 τέχ11η τέλος εχει; Παγτί που δηλαν. Δείξόν μοι και συ iijς

17. Α' Κορ. 15, 53-54. 18. Ρωμ. 13, 12.

19. Γαλ. 3, 37. 20. Ίω. 6, 51-54.
21. Ίω. 14, 6. 22. Ματ&. 5, 5.
23. Έ6ο. 11, 10. 24. Ίω. 14, 2.
25. Ματit. 20, 28. 26. Ίω. 15, 14.
27. Α' Κορ. 12,27. 28. Α' Κορ. 11, 3.
29. Ματit. 12, .50.
 Ο:\ΙΙΛΙΑ ΟΣΤ'

ποτε φανερόν. Διότι, έαν θέλnς να καλλωπισθfiς, λέγει,

στολίσου με τον iδικόν μου καλλωπισμόν1 1 • έαν θέ.λπς να
όπλισθfiς, όπλίσου με iδικά μου δπλα18 • έαν θέλnς να έν­
δυθftς, φόρεσε ΤΟ iδικόν μου ενδυ,μα18 • έαν θέλnς να τρα­
φftς, ψόγε εiς την iδικήν μου τράπεζαν 10 · έαν θέλ:nς να δ­
δοιπορήσnς, άκολούθησε την iδικήν μου όδόν 11 • έαν θέλnς
να κληρονομήσnς, κληρονόμησε την iδικήν μου κληρονο­
μίαν11· έαν θέλnς να εiσέλθnς εiς την πατρίδα, έμπα εiς
την πόλιν της όποίας τεχνίτης καi δηJ11ουργος είμαι έγώ11 ·
εαν θέλnς να κτίσης οiκίαν, έ'λα εiς τας iδικάς μου σκηνάς 14 .
Διότι έγώ δι~ δσα δίνω δεν ζητω άμοι6ήν, άλλα έαν θελή­
σnς να χρηαι,μοποιήσnς δλα τα iδ~κά μου, δια την πραξιν
σου αύτην θα σου όφείλω έπi πλέον καi άμοιβήν. Τί θα
ημπορουσε να γίνrι iσάξ~ον προς αύτ:ην την γενναιοδωρίαν;
~Εγώ εΙμαι πατέρας, έγω άδελφός, έγώ νυμφίος, έγώ οiκία,
έγώ τροφή, εγώ ενδυμα, έγώ ρίζα, έγω θεμέλιον, κάθε τι
ΤΟ όποiον θέλεις έγώ· να μη εχnς άνάγκην άπο τίποτε.
~Εγώ καi θα σε ύπηρετήσω· διότι fjλθα να ύπηρετf}οω, δχι
να ύπηρετηθω15 .
3
Εγώ εΙμαι καi φίλος1 •, καi μέλος του σώ­
ματος17 καi κεφαλ1Υ 8 καl άδελφος καi άδελφη, και μητέρα11 ,
δλα έγώ· άρκεϊ να διάκεισαι φ:ιλ~κα προς έμέ. ~Εγώ εγινα
πτωχος δια σέ· εγινα καi έπώτης δια σέ· άνέβηκα έπάνω
εiς τον Σταυρον δια σέ· έτάφην δια σέ· εiς τον ούρανον
ανω δια σε παρακαλώ τον Πατέρα· κάτω εiς την γην έστά­
λην άπο τον Πατέρα ώς μεσολα6ητης δια σέ.
υολα δι~ εμε εΙσαι σύ· καi άδελφος καi συγκληρονό­
μος καi φίλος καi μέλος του σώματος. Τί περισσότερον θέ­
λε1ς; Δ1ατί άποστρέφεσα1 αύτον που σε άγαπζϊ; Διατί κο­
πιάζεις δ1α τον κόσμον; Διατί άντλεϊς νερο με τρυπημέ­
νον πιθόρι; Διότι αύτο σημαίνει να καταπονησαι εiς Ό'ι.ν
ζω:ην αύτήν. Διατί λαναρίζεις την φωnάν; Διατί πυγμαχείς
εiς τον άέρα; Δ1ατί τρέχεις αδικα; Κάθε τέχνη δεv εχει
καi fνα σκοπόν; Εiς τον καθένα εΙναι όπωσδήποτε φανερόν.
Δείξε μου καi συ τον σκοπον της σπουδης εiς την ζωήν.
36 ΙΩΑ~ΝΟΤ ΧΡΤ:ΣΟΣΤΟΜΟΤ

σπουδής της 6ιωτικijς ιό τέλος. 'Αλλ' ούκ έχεις. <<]lα1αιό1ψ;

" , ' , ,
γαρ μσιαιο1η1ων, τα παν1α μσπαιο1ηςη,

'Ίωμεν εlς 1ους 1άqους, δείξόν μοι rov :ιαrέρα, δεί­

ξόν μοι trJv γυJ•αίκα. Ποϋ δ χρυσά έvδεδυμέvος ίμάιια; ό
5 έπί 1οϋ οχήματος καDήμενος; ό σ1ρα1όπεδα έχων, ό υ)v ζιl»­
vην, ό ιούς κήρvκας; ό τους μεν άvαιρi;jν, 1ούς δέ έμυάλ-
λ ων
,
εις
δ , ., • ,
εσμωιηριον; ο αποκιεννωv ους
,.. •ιΕ 'λ
ευου ε10,
, α,--rαι.-
και
, .
λά11ωv οϋς ηθελεν; Ούδεv όρώ πλην όσ1έων, καi σητός,
, αραχνης·
και
"' και
', :, -
πανια εκειvα
-
γη,
,
παvια
, -
εκεο,a μν
θ
ος,

10 πάJιτα δναρ και σκια και διήγημα ψιλόv, και γραq;ή· μάλλω•
δέ ούδε γραφή. Τήν μεν γαρ γραφηv καν έν είκόνι όρώμεv·
ένιαυDα δε ούδε είκόvα. Καί εί{}ε μέχρι τούτων 1ά δεtJ•ά!
Νυvι δε τα μεν της 11ιμής, και 1ης τρυφής, καί της περιφα­
νείας, μέχρι σκιiiς, μέχρι ρημάτων· τα δε άπ' αύιiϋv ούκέrι
15 μέχρι σκιάς και ρημάτων, αλJ.ά μένει καl δια6ήσε1αι με17'
ήιμώv έκεί, και πάσιν eσιαι δήλα αί άρπαγαί, αί πλεονεξlαι,
αί π.ορvείαι, αί μοιχείαι, τα μυρία δεινά· 1αυ1α ούκ έν είκόνι,
οvδε έν 1έφρq,, άλλα γεγραμμέvα livω καl ρήματα και πρά­
γματα.

20 Ποίοις οον όψόμεοο τον Χρισιον όφDαλμοίς; El γάρ

πατέ_ρα τις οwι άv ηνεγκεν ίδείν, συ-vειδως έαmφ ήμαριικό­
τι εlς αύτόν, τό-v πσπρος μiiλλαν άπείρως πραότερον όντα πώς
άJΑ'lwλέψομεv 1ό-rε; πώς οίσομεν,· Και γαρ παρα-σιησόμεθα
τφ 6ήμαιι του Χρισιου, και πάmων άκρι6ης eσται έξέτασις.
25 Εί δέ τις άπι•σιεί τfi μελλαvσυ κρtοει, όράτω τα tνTavlJa,
τους έν τοίς δε,σμωτηρί,οις, τους έν τοίς μετάλλοις, τούς έν
ταίς κοπρίαις, τους δαιμn-νώ'JΙ'τας, τους παραπα{ονιας, τούς

30. Έκκλ. 1, 1.
 Ο~ΙΙΛΙΛ O.ΣΤ' 37

Δεν ή μπορείς, διόη «ματαιότης ματαιοτήτων, τα πάντα μα­

τα1ότης~30.

"Ας μεταβωμεν εiς τους τάφους· δεiξε μου τον πατέρα·

δεϊξε μου την γυναίκα. Που είναι έκεϊνος που έφοροuσε
χρuσα ένδύ,ματα; Ποϋ εΙναι έκεiνος που έκάθητο έπόνω εiς
το οχημα; Ποϋ εΙνα1 έκεϊνος που εΙχε στρατούς, έκεϊνος
που εΙχε το δ1άδημα, έκεϊνος που εΙχε τους άγγελιαφόροuς;
Που είναι έκεϊνος ό όποϊος αλλους μεν εσφαζεν, αλλους δε
ερρ1πτεν εiς την φυλακήν; Ποϋ εΙναι έκεϊνος που έφόνευεν
οσους .η θελε καi άπήλλασσε δσοuς .ηθελε; Δεν βλέπω τίποτε
έκτος άπο όστα και σκάρον καi άράχνην· ολα έκεϊνα εyιναν
χώμα, ϋλα έκεϊνα εΙναι μϋθος, δλα εΙναι ονειρον καi ΟΚΙα
καi άπλ:η εξιστόρησις και ζωyραφικ:η παράστασις· η μαλλον
οϋτε ζωγραφικη, παράστασις. Διόη την μεν παράστασιν την
βλέπομεν εστω καi είς είκόνα · έδω δμως οϋτε εiκόνα βλέ­
πομεν. Καi μακάρι να έσταματοuσαν μέχρις έδω τα δεινά.
Τώρα ομως ή ,μεν τιμ.η καi ή άπόλαυσις και ή λαμπρότης
κατήντησαν σκιά, λέξεις· τα έπακόλοuθα δμως αύτων, δεν
εΙναι πλέον mαα καi λέξεις, άλλα παραμένουν και θα με­
ταβουν μαζί μας έκεϊ καi θα φανερωθοϋν εiς ολοuς· ai άρ­
nαγαί, αί πλεονεξίαι, αί πορνείαι, αi μοιχεϊαι, τα άπειρά­
ρ,ιθμα δεινά. Αύτα δεν εχοuν μεταβληθfj είς εiκόνα και τέ­
φραν, άλλ~ εΙναι γραμμένα εiς τον ούρανον καi oi λόyοι καi
αi πράξε1ς.
Με ποίους λοιπον όφθαλμους θα ϊδωμεν τον Χριστόν;
Διότι έαν δεν ήμπορfi να ίδfi κανεiς τον πατέρα του, συναι­
σθανό.μενος δη εσφαλεν άπέναντί του, ~Εκείνον που εΙναι
άπείρως πραότερος άπο τον Πατέρα πως θα τον ατενίσω­
μεν τότε; Πως θα τον ύποφέρωμεν; Διότι θα παραστωμεν
εiς το β:ημα του Χριστου καi θα γίν:n λεπτομερ:ης έξέτασις
ολων. Έαν δε κανεlς δεν πισrεύ:n εiς την μέλλοuσαν κρί­
σιν, ας iδfi δσα συμβαίνουν έδω, αύτους που ευρίσκονται
εiς τας φυλακάς, εiς τα μεταλλορuχεϊα, εiς τας κοπρίας,
τους δαιμονοπλήκτους, τους παράφρονας, έκείνους nου
38 ΙΩΑ~~ΌΤ ΧΡΤΣΟΣΤΟ:\ΙΟΤ

νόοοις άνιάτοις παλαίοJ•τας, τούς πεJ-•ί~ι διφ·εκεί πυκιεύω·­

τας, τους λιμφ ου:ων1ας, τους πέJ·θεοο• ά1·ηκέσιοις 6ε6λημέ-
1-•οvς, ιους
'
ε),
, ~ Λ
αιχμωωσιαις.
, Ο'
υ
'
γαρ
~
αν
?"
ου1οι
-
1αυ1α
~
ε;-w.
θ
οι·

,,.,
J'1Ψ, ει
~ '
μη και
\ ' ,, ... " ~,
τους αιtΛ.ους wιαJ'ιας
'
τους
'
τα
- ~
1οιαι•1α ημαρτ η-

5 κότας eμελλεν άναμέvειν τιμωρία και κόλασις. Εί δε μηδέ~·

ένταiΗία ύπέμειναv οί λοιποί, τοϋτο μεν ούv αύτό σημείόJ' οε
ποιείσiJαι δεί τοϋ πάντως εlναl τι μετα την έντεϋθεν ά.~ο­
δημlαν.
Ov γαρ αν άπάvιωv ό αliτος ώJ• Θεος 1ούς μέJ-• ετιμωριJ-
10 σατο, rους δέ άφηκεν ά1ιμωρή1οvς, τα αίπά 1j καi χαλε­
πώτερα πεπλημμεληκ6τας, εl μή ΗJ'α εμελλεv έκεί αi,τοίς
, , ,
τιμωριαν επαγειν.

:ι Λπο τούτων rοίνυv τιοv λογισμών και των παραδειγμά­

ταw και ήμείς ταπεινώσωμεν έαmούς, και οί τfi κρίσει δια-
15 πι-στΟV)ΙΙ'lες πιστευtSιωσαν λοιπόν, και 6ελτίους γενέο{}ωσαν•
1να άξίως έmαυδα της 6-ασιλείας 6ιώσαvιες, τώv μελιλόJ•­
ιων l:πιτύχωμεν άγαδών, χάρι-ιι καl φιλαvlJρωπί(} ιοϋ Κυ­
ρlοv ήμώφ Ίηοοϋ Χρισιοt,, φ ή δόξα είς τούς αlώ1'ας τώ1'
,,
αιωνωv.
'Λ ,
μην.
 Ο:\ΙΙΛΙΑ ΟΣΤ' 39

βασανίζονται άπο άνιάτους άσθενείας, έκείνους ποιι άγω­

νίζονται με την διαρκη πτωχείαν, έκείνους που συζοϋν με
την πείναν, έκείνους που εχουν ριφθfj είς άφόρητον πέν­
θος, έκείνους που εύρίσκονται εiς αίχμαλωσίαν. Δ16τι αύ­
rοi δεν θα ύφίσταντο αύτα τώρα, έαν δεν θα άνέμενε καi
ολους τους αλλους που έκαναν τος άμαρτίας αύτας τ~μω­
ρία καi κόλασ1ς. "Εφ" δσον δε έδω τίποτε δεν ύπέστησαν
oi ύπόλοιποι, και μόνον αύτο πρέπει να σου εΙναι ιiπόδει­
ξις δτι όπωσδήποτε κάτι ύπάρχει μετα άπο την άποδημίαν
,,
απο 'όσμ
τον κ ον αυτ'6ν.
Διότι δεν εΙναι δυνατόν, ένφ ό :ίδιος Θεος εΙναι δι" δ­
λους, άλλους μεν να τους τιμωρήσ:rι, άλλους δε να τους
άφήσ:n άτιμωρήτους, μολονότι διέπραξαν τα ϊδια η καl χει­
ρότερα άμαρτήματα, έαν δεν έπρόκειτο να τους έπιβάλ:n
κάποιαν τιμωρίαν έκεί.
"Απο αύτας λοιπον τας σκέψεις καi τα παραδείγματα
ας ταπεινώσωμεν καi έμεϊς τους έαυτούς μας καi 0001 άπι­
στουν εiς την κρίσιν, ας πιστεύσουν λοιπον καi ας γίνουν
καλύτεροι, εiς τρόπον ώστε άφου ζήσωμεν έδω δπως άξίζει
εiς την βασιλείαν, να άξιωθωμεν καi των μελλόντων άγα­
θων με την χάριν -καi φιλανθρωπίαν του Κυρίου ήμων "'Ίη­
σου Χριστου, εiς τον δπόιον άνήκει ή δόξα αiωνίως. "Αμήν.