Talambuhay ni Teodora Alonzo

Si Teodora Morales Alonzo Realonda y Quintos (9 Nobyembre 1827 - 16 Agosto 1911) ay ang ina ng
pambansang bayani ng Pilipinas na si Jose Rizal, at isang katutubong taga-Sta. Cruz, Maynila. Siya ay
kilala sa pagiging isang disciplinarian pati na rin bilang isang dedikado, magalang at masipag na ina.
Bilang unang guro ni Rizal, nagkaroon siya ng malalim na impluwensya sa kanyang pag-unlad at naging
inspirasyon siya sa pagkuha niya ng medisina.

Personal na Buhay

Si Teodora ang ikalawang anak ni Lorenzo Alonso at Brijida de Quintos. Si Lorenzo ay isang kapitan-
munisipal ng Biñan, Laguna, isang kinatawan sa Espanyol Cortes. Si Brijida de Quintos ay isang
edukadong maybahay na dumalo sa mga pangangailangan ng kanyang pamilya. Alinsunod sa batas na
ibinigay ni Gobernador-Heneral Narciso Claveria noong 1849, ang kanilang pamilya ay pinagtibay ang
apelyido na "Realonda." Mula sa isang magaling na pamilya, si Teodora ay nagkaroon ng pormal na
edukasyon sa Colegio de Santa Rosa sa Maynila. Tulad ng kanyang ina, si Teodora ay may mataas na
pinag-aralan, at nagkaroon ng kaalaman sa panitikan at matematika.

Noong 20 taong gulang si Teodora, ikinasal siya kay Francisco Mercado na isang katutubo ng Biñan,
Laguna. Ang dalawa ay nanirahan sa Calamba kung saan sila ay nakikibahagi sa agrikultura. Nakamit
nila ang kasaganaan dahil sa kanilang industriya, lakip pa ang kahusayan ni Teodora sa pamamahala
sa parehong sakahan at sa pananalapi ng pamilya. Nagtayo rin siya ng sariling negosyo sa tela, isang
gilingan ng asukal at harina, at isang maliit na tindahan sa ibaba ng kanilang bahay.

Si Teodora at Francisco ay may labing-isang anak: Saturnina, Paciano, Narcisa, Olympia, Lucia, Maria,
Jose, Concepcion, Josefa, Trinidad at Soledad. Sinasabing siya ay labis na nagdusa ng ipinanganak niya
si Jose. Ang lahat ng kanilang mga anak ay ipinag-aral sa mga respetadong kolehiyo sa Maynila, ngunit
si Jose lamang ang tanging anak na ipinadala sa Europa. Nais ni Jose na kumuha ng medisina - partikular
na ang opthalmology - upang magamot ang lumalalang paningin ni Teodora.

Pag-uusig

Bilang ina ng isang itinuturing na kaaway ng mga awtoridad ng Espanyol, si Teodora ay madalas na
nagiging target. Siya ay nabilanggo sa loob ng dalawa at kalahating taon sa mga gawa-gawang
kaso tungkol sa pagkalason sa asawa ng kanyang kapatid. Napalaya siya at inilabas pagkatapos na
ipinagtanggol ng dalawa sa pinaksikat na abogado ng Maynila. Pinalakad siya ng limampung kilometro
sa Sta. Cruz, Laguna, dahil sa hindi pagkakagamit ng kanyang "Hispanicized" na apelyido, Realonda
de Rizal, sa halip na Alonzo. Ang kanyang pamilya ay napaalis mula sa kanilang mga lupain sa Calamba
bilang resulta ng alitan sa lupa sa pagitan ng Dominicans at ng mga nangungupahan na mga Pilipino.
Lumipat ang pamilya sa Maynila, ngunit sumunod pa rin ang pag-uusig sa mga Espanyol.

Si Teodora ay sumama kay Rizal sa Hong Kong noong 1891 at pagkatapos ay sa Dapitan kung saan
ipinatapon ang kanyang anak. Bumalik siya sa Maynila upang bisitahin ang kanyang asawa at umapila
sa gobernador-heneral, ngunit ito ay walang kabuluhan.

Buhay Pagkatapos ng Kamatayan ni Rizal

Noong Agosto 1898, pinayagan si Narcisa Rizal-Lopez na kunin ang katawan ni Rizal at nalaman na
ang katawan ni Rizal ay hindi kailanman inilagay sa isang kabaong. Ibinigay kay Teodora ng lehislatura
ang isang panghabang-buhay na pensiyon bilang isang tanda ng pasasalamat nang ideklara si
Rizal bilang pambansang bayani ng Pilipinas. Magalang niyang tinanggihan ito. Sinabi niya: "Ang
aking pamilya ay hindi kailanman naging makabayan para sa pera. Kung ang gobyerno ay may
maraming pondo at hindi alam kung ano ang gagawin sa kanila, mas mabuti na bawasan ang mga
buwis." Nasaksihan pa ni Teodora ang deklarasyon ng monumento ni Rizal. Siya ay matanda na noon
at ang kanyang pag-iisip at memorya ay mahina na. Namatay siya ilang linggo pagkaraan noong Agosto
16, 1911 sa paligid ng 4:53 ng hapon sa kanyang bahay sa San Fernando Street, Binondo, Maynila.
Talambuhay ni Miguel Malvar
Si Miguel Malvar ang huling Pilipinong heneral na sumuko sa mga Amerikano. Ipinanganak siya sa
Barrio ng San Miguel, Sto. Tomas, Batangas, noong Setyembre 27, 1865, kay Maximo Malvar at
Tiburcia Carpio.

Nag-aral si Miguel Malvar sa pribadong paaralan ni Fr. Valerio Malabanan, ang sikat na maliit na
institusyon kung saan galing ang ilan sa mahuhusay na tao mula sa Batangas. Tapos lamang siya ng
ikalawang taon sa Latinidad, dahil hindi siya masyadong mahilig sa mga libro.

Di-nagtagal matapos siyang tumigil sa pag-aaral, nagpakasal siya kay Paula Maloles, ang anak ng
kapitan ng munisipyo at may-ari ng ilang negosyo. Nakuha niya ang malalaking lupain malapit sa Mt.
Makiling at manokan sa Sto. Tomas. Ang kapatid ni Jose Rizal na si Saturnina ay naging kasosyo niya
sa negosyo.

Naging isang gobernadorcillo si Malvar noong 1892. Sumali siya sa Katipunan at sa pagsiklab ng
rebolusyon ay pinamunuan niya ang isang maliit na puwersa laban sa militar ng Espanyol sa Tagaytay,
Batangas. Ang kanyang ama ay naaresto at pinahirapan, ngunit nagawa niya itong mailigtas. Matapos
nito, siya at ang kanyang mga tauhan ay tumakas sa Tagaytay at sumali sa mga rebolusyonaryong
pwersa sa Cavite.

Ipinadala siya ni Aguinaldo upang magtanggol sa tulay ng Zapote kung saan nakipaglaban siya kasama
si General Edilberto Evangelista, na namatay sa labanan. Ito ay itinuturing na isa sa mga matitinding
balakid ng rebolusyon. Pagkatapos ng pakikipaglaban sa Zapote, nakipaglaban siya sa Indang, Bailan,
Magallanes at Alfonso. Noong Marso 31, 1897, itinaas ang kanyang katungkulan bilang tenyente
heneral. Sa organisasyon ng rebolusyonaryong gubyerno at ng pamahalaang pampook ng Batangas,
siya ay itinalagang pinuno ng lalawigan.

Nang ang Kasunduan sa Biak-na-Bato ay nilagdaan noong Disyembre 1897, paulit-ulit pa niyang
nilabanan ang mga kaaway sa kanyang lalawigan. Ngunit sa pagsunod sa kasunduan, sumama siya at
ng kanyang pamilya kay General Aguinaldo at iba pang mga rebolusyonaryong lider sa pagpapatapon
sa Hong Kong.

Pinili siya bilang unang cashier administrator sa mga pondo ng rebolusyonaryo. Mga isang buwan
pagkatapos ng pagbabalik ni Aguinaldo sumunod siya kasama ang may 2,000 na riffles. Nang
pinangalanan siya bilang commanding general sa katimugan ng Luzon, inorganisa niya ang mga pwersa
sa mga lalawigan ng Batangas, Mindoro at Tayabas. Itinatag niya ang kanyang punong tanggapan sa
Lipa, at responsable sa samahan ng mga ekspedisyon ng militar sa Mga Isla ng Visayas.

Matapos ang pagsiklab ng Digmaang Pilipino-Amerikano, siya ay hinirang na brigadier general noong
Marso 1899. Nakipaglaban siya sa mga pwersang Amerikano sa Muntinlupa, San Pedro Tunasan,
Kalamba at Kabuyaw. Pagkatapos ay hinirang siya bilang division general at chief of the second zone
in command.

Matapos mahuli si Heneral Aguinaldo, siya ang naging bagong commander-in-chief ng mga pwersang
Pilipino. Sa isang manifesto para sa sambayanang Pilipino, na may petsang Hulyo 31, 1901, hinihimok
niya ang pagpapatuloy sa paglaban sa mga pag-atake ng Amerika.

Ngunit ang paglaban sa mas malakas na kaaway ay naging mahirap para sa puwersa ni Malvar. Nilipon
ng mga militar ng Amerika ang mga sibilyan sa kanilang military zone. Sinunog nila ang mga nayong
laban sa kanilang pananakop kasama ang mga pananim at hayop. Ang kanilang pangunahing layunin
ay gutumin ang mga gerilya. Bilang resulta, ang mga lider ng gerilya ay nahuli o napilitang sumuko.
Noong Oktubre 1901, sumuko si General Juan Climaco at Arcadio Maxilom sa Cebu, General Quintin
Salas sa Iloilo. Nahuli si General Vicente Lukban sa Samar noong Pebrero 27, 2902. Nang sumunod na
buwan, sumuko si General Mariano Noriel sa Cavite.

Gayunpaman, nadama ni Malvar na maipagpapatuloy niya ang laban para sa kalayaan ng kanyang
bansa, kahit pa ang kanyang mga tauhan ay nabawasan at ang kanilang mga armas at mga sandata ay
unti-unting naubos. Dagdag pa dito ang gutom, pagod at pagkakasakit dahil sa tuloy-tuloy na
pagmamartsa sa kagubatan habang ang mga sundalong Amerikano ay patuloy na tumutugis sa kanila.

Nagpadala ang mga Amerikano ng mapayapang mga mamamayan mula sa Lipa, Batangas upang
hikayatin siya na sumuko. Kasama ang kanyang pamilya at payat na payat na mga sundalo, tumungo
siya sa tanggapan ni General Franklin J. Bell at sumuko noong Abril 16, 1902. "Sumusuko ako",
ipinahayag niya, "dahil ang aking pamilya at mga kaibigan na kasama ko, lahat ay may sakit, gutom at
nagdurusa. Ang aking mga anak at ang aking asawa ay nagdusa sa lahat ng uri ng kahirapan."

Bilang pagkilala sa kanyang kapansin-pansin na tapang at pagkamakabayan, binigyan siya ng awtoridad

ng Amerika ng isang marangal na pakikitungo. Siya ay hindi pinabilanggo o ipinatapon. Pinahintulutan
siyang umuwi at mamuhay nang payapa kasama ng kanyang pamilya at mga kasamahan. Siya ay muling
sumabak sa agrikultura at komersyo. Kalaunan siya ay inialok sa pagka-gobernador ng Batangas ngunit
magalang niya itong tinanggihan.

Namatay siya sa sakit sa atay sa Maynila noong Oktubre 13, 1911, sa edad na 46. Ang kanyang mga
labi ay dinala sa Santo Tomas, Batangas at inilibing na may mataas na parangal mula sa militar.

Talambuhay ni Gregoria de Jesus

Si Gregoria de Jesus ay isa sa mga pangunahing bayani ng rebolusyong Pilipino noong 1896.
Ipinanganak siya noong Mayo 9, 1875 at isang katutubo ng Kalookan, isang bayan sa hilaga ng Maynila.
Ang kanyang ama ay si Nicolas de Jesus na may-ari ng ilang lupain, isang master mason at karpintero.
Ang kanyang ina, si Baltazara Alvarez Francisco, ay isang katutubo ng Novelata, Cavite at pamangkin
ni General Mariano Alvarez, ang pinuno ng Magdiwang Council sa Cavite at isa sa mga lokal na
pulitiko ng nasabing lalawigan.

Noong siya ay labing-walong taong gulang, isang biyudong nagngangalang Andres Bonifacio ang
nagsimulang manligaw sa kanya. Lihim na nagmahalan sina Andres at Gregoria. Hindi sang-ayon ang
mga magulang ni Gregoria sa relasyon niya kay Andres Bonifacio sapagkat hindi isang Freemason ang
huli. Itinago si Gregoria ng kanyang mga magulang sa isang bahay sa Binondo. Bilang pagsuway sa
kanyang mga magulang, pinakasalan ni Gregoria si Andres sa Simbahang Katoliko ng Binondo noong
1893. Kinagabihan ng kanilang kasal, ipinagkaisa silang muli sa isang seremonyang kasal ng
Katipunan.

Pinasimulan ni Gregoria de Jesus ang Katipunan Woman Chapter na pinamumunuan ni Josefa Rizal.
Tinawag siyang "Lakambini" (Princess) ng Katipunan at ipinagkatiwala sa kanya ang pag-iingat ng
mga dokumento ng Katipunan, kalakip ang mga selyo, mga kagamitan at revolver. Tinahi din niya,
kasama ni Benita Javier, ang unang watawat ng Katipunan na binubuo ng pulang tela na may tatlong
puting pahalang na letrang K.
 Unang watawat ng Katipunan. Wikipedia

Noong Mayo 1897, bagamat pinalaya si Gregoria, pinatay naman si Andres Bonifacio at ang kanyang
kapatid. Pagkalipas ng ilang taon, pinakasalan ni Gregoria sa Quiapo Church si Julio Nakpil, isang
musikero, alahero at mapagkakatiwalaang kaibigan ni Bonifacio. Nagkaroon sila ng walong anak ni
Nakpil. Namatay si Gregoria de Jesus noong Marso 15, 1943 sa kasagsagan ng pananakop ng mga
Hapones sa Pilipinas.
Talambuhay ni Elpidio Quirino
Ang ika-anim na pangulo ng Pilipinas, si Elpidio Quirino, ay isinilang noong Nobyembre 16, 1890 sa
Vigan, Ilocos Sur. Natapos niya ang kanyang antas sa batas sa Unibersidad ng Pilipinas noong 1915.
Nagsimula ang kanyang misyon na tumulong sa kapwa nang siya ay naging guro sa isang baryo sa
Vigan, at sinundan ng isang katungkulan sa Kawanihan ng mga Lupain. Siya ay naging property
clerk sa Departamento ng Pulis Maynila, at pagkatapos ay naging pribadong kalihim ni Manuel Quezon,
na noo'y Pangulo ng Senado.

Nagsimula ang kanyang karera sa pulitika bilang isang halal na kinatawan ng Ilocus Sur noong 1919 at
naging senador noong 1925. Siya ay muling inihalal bilang senador noong 1931. Si Qurino ay isa sa
mga miyembro ng mga delegado na tumulong sa pagpasa sa Tydings-McDuffie Act na sa huli ay
nagbigay daan patungo sa Kalayaan ng Pilipinas. Naging bahagi ng kombensyon si Quirino na
naghanda ng konstitusyon para sa bagong Philippine Commonwealth. Siya ay pinili ni Pres. Quezon na
maging Kalihim ng Pananalapi. Nang maglaon, siya ay naging Kalihim ng Panloob sa gobyerno ng
Komonwelt. Nang siya ay nahalal bilang Bise Presidente ni Roxas, nagtatrabaho siya bilang Kalihim
ng Pananalapi at naging Kalihim ng Ugnayang Panlabas.

Si Quirino ay nabihag at nabilanggo noong panahon ng pananakop ng Hapon dahil sa kanyang pagtutol
sa pananakop. Ang kanyang asawang si Alicia Syquia at ang kanilang tatlong anak ay pinatay ng mga
sundalong Hapon. Matapos ang digmaan, muling nakuha niya ang kanyang lumang posisyon sa
gobyerno. Siya ay inihalal na Bise Presidente noong 1946 kasama si Manuel Roxas. Gayunpaman,
naging presidente ng republika si Quirino nang namatay ang noo'y kasalukuyang presidente na si
Manuel Roxas. Tumakbo muli si Quirino para sa pagka pangulo sa halalan ng 1949 at nanalo laban sa
kandidato ng Nacionalista.

Sa panahon ng pagkapangulo ni Quirino, ang kanyang pamahalaan ay may dalawang pangunahing

layunin: ang mabawi ang tiwala at kumpiyansa sa pamahalaan, at ibalik ang kapayapaan at kaayusan.
Nakakalungkot lang na ang kanyang pamahalaan ay nakaranas ng masamang publisidad, at sa kauna-
unahang pagkakataon sa kasaysayan ng Pilipinas, isang impeachment trial o layuning pagpapatalsik sa
puwesto ang isinampa laban sa pangulo dahil sa isang ginintuang arinola umano ang binili ni Quirino
sa isang malaking halaga gamit ang pera ng gobyerno.

Ang kanyang anim na taong pamamahala bilang pangulo ay kinikilala dahil sa mga pagbabagong-tatag
pagkatapos ng digmaan, pangkalahatang mga kita sa ekonomiya at mas mataas na pang-ekonomiyang
tulong mula sa Estados Unidos. Gayunpaman, ang mga problema mula sa mga panlalawigang lugar at
iba pang mga problema sa lipunan ay nanatiling hindi nalutas. Ang gobyerno sa panahon ng kanyang
termino ay nabahiran ng nakawan sa pamahalaan at katiwalian.

Ang pagtakbo ni Quirino para sa pangalawang termino noong 1949 ay pinaniniwalaan na isa sa
pinakamaruming halalan na naganap sa bansa - kasunod ng halalan noong 1969 kung saan nanalo si
Ferdinand Marcos sa pamamagitan ng napakalaking pandaraya at pananakot. Sa halalan noong 1953, si
Quirino ay natalo ng isa sa mga pinakadakilang pangulo sa kasaysayan ng Pilipinas, si Ramon
Magsaysay.

Sa kabila ng lahat ng kontrobersiya sa panahon ng kanyang pagkapangulo, ang kanyang administrasyon

ay kinikilala para sa mga proyekto nito sa mga pakikipagsapalaran sa industriya, pagpapalawak ng
patubig at pagpapabuti sa sistema ng kalsada, pagtayo ng Bangko Sentral at panlalawigang bangko, at
kapayapaan sa pagitan ng Pilipinas at Japan. Matapos ang kanyang pagkatalo, bumalik siya sa buhay
ng isang normal na mamamayan. Namatay siya noong Pebrero 28, 1956 sa kanyang tahanan sa
Novaliches.
Talambuhay ni Lapu-Lapu
Si Lapu-Lapu ay itinuturing na isa sa pinakadakilang pigura ng sinaunang kasaysayan ng Pilipinas. Si
Lapu-Lapu (1491-1542) ay kilala rin sa pangalan na Kolipulako. Ang bayani ng Mactan at manlulupig
ni Magellan, ay inilarawan bilang strikto, matalino, at hindi nagpapatinag. Siya ay tuluy-tuloy na
nakipagdigma laban sa makapangyarihang pinuno ng Cebu, na noon ay mas higit na malaking kaharian
kaysa sa kanyang maliit na isla ng Maktan.

Ayon sa kasaysayan, ang Isla ng Maktan bagaman maliit ay isang maunlad na komunidad nang ang
dakilang si Magellan ay dumating sa Cebu. Bilang isang matapang na manlalayag at sundalo ng
Espanya, sinunog ni Magellan ang isang nayon nang malaman na ang ilang mga naninirahan sa maliliit
na isla ng Cebu ay tumangging kilalanin ang Hari ng Espanya. Si Lapu-Lapu ay isa sa mga katutubong
lider na tumangging kilalanin ang kapangyarihan ng Espanya sa mga isla.
Nang maglakbay si Magellan papunta sa isang pinuno ng isla dala ang tatlong barkong puno ng mga
Kastila at dalawampung barko ng mga Cebuano, sinalubong sila ni Lapu-Lapu at ng kanyang mga
tauhan na armado ng mga katutubong elemento ng pakikipaglaban gaya ng kahoy na kalasag, mga pana
at mga sibat. Ang mga mananakop na mga Espanyol at ang mga Cebuanong kasama nila ay napabalik
sa kanilang mga bangka, subalit ang kanilang pinuno na si Magellan ay nakatagpo ng kamatayan sa
kamay ni Lapu-Lapu.

Ang labanan sa pagitan ni Lapu-Lapu at ng dayuhang mananakop na si Ferdinand Magellan ay naganap

noong Abril 27, 1521. Sa pinaniniwalaang eksaktong lugar kung saan napatay si Magellan, ngayon ay
nakatayo ang isang kahanga-hangang monumento sa karangalan ni Lapu-Lapu. Inilalarawan nito ang
bayani na may hawak na tabak sa isang kamay at isang kalasag sa kabilang banda, ang mga armas ay
pinaniniwalaang ginamit sa kanyang pakikipaglaban kay Magellan. Ang monumento na ito ay isang
paalala sa katapangan ng mga Pilipino.

Talambuhay ni Francisco Balagtas Baltazar

Si Francisco Balagtas, ay isang kilalang Pilipinong makata at may-akda. Siya ay kinikilala bilang
"Prinsipe ng Manunulang Tagalog" at itinuturing na William Shakespeare ng Pilipinas para sa kanyang
kontribusyon at impluwensya sa panitikang Pilipino. Ang sikat na romantikong pag-iibigan ng ika-19
na siglo, ang Florante at Laura, ay ang kanyang pinamainam na likha.

Si Francisco Baltazar (na may palayaw na Kikong Balagtas o Kiko) ay isinilang noong Abril 2, 1788
kina Juana dela Cruz at Juan Baltazar sa Barrio Panginay, Bigaa (na kilala ngayon bilang Balagtas sa
kanyang karangalan), sa lalawigan ng Bulacan. Siya ang bunso ng kanyang mga kapatid na sina Felipe,
Concha, at Nicholasa.
Nag-aral si Francisco sa isang parochial school sa Bigaa kung saan pinag-aralan niya ang mga
panalangin at katekismo, at kalaunan ay nagtrabaho bilang houseboy para sa pamilyang Trinidad sa
Tondo, Manila kung saan siya ay pinag-aral ng kanyang tiyahin sa Colegio de San Jose. Noong 1812,
nagtapos siya sa degree ng Crown Law, Spanish, Latin, Physics, Christian Doctrine, Humanities, and
Philosophy. Ang kanyang dalawang dating guro na si Dr. Mariano Pilapil at José de la Cruz na isang
bantog na Tondo Poet ang nagturo sa kanya kung paano magsulat ng mga tula.

Hinamon ni Jose de la Cruz si Balagtas upang mapabuti ang kanyang pagsusulat, at noong 1835 ay
natagpuan niya ang kanyang musa na si Maria Asuncion Rivera nang lumipat siya sa Pandacan.
Nagsalita siya tungkol sa kanya sa Florante sa Laura bilang 'Celia' at 'MAR'.

Si Balagtas ay pinabilanggo Mariano Capule, isang maimpluwensya at mayamang lalaking kalaban

niya sa pagmamahal kay Celia. Habang nasa kulungan ay isinulat ni Balagtas ang kanyang
makasaysayang piraso ng Florante at Laura na inspirasyon ang mga elemento ng kanyang kasalukuyang
buhay.

Ang kanyang tula ay nakasulat sa Tagalog bagaman sa panahong iyon, ang Espanyol ay ang
dominanteng wika sa pagsulat sa Pilipinas. Pinalaya si Balagtas mula sa bilangguan noong 1838 at
inilathala niya ang Florante at Laura noong panahong iyon.

Naging katulong siya sa Katarungan ng Kapayapaan nang lumipat siya sa Balanga, Bataan noong 1840,
at pagkatapos ng labing anim na taon ay naging Major Lieutenant at punong tagasalin ng hukuman.

Dalawang taon matapos niyang makilala si Juana Tiambeng ng Orion, Bataan, sila ay nagpakasal noong
Hulyo 22, 1842. Nagkaroon sila ng labing-isang anak- limang lalaki at anim na babae. Gayunpaman,
pito lamang sa kanila ang nabuhay.

Noong 1849, inutos ni Gobernador-Heneral Narciso Claveria na ang bawat katutubong Pilipino ay
magkaroon ng apelyidong Espanyol. Pagkatapos nito ay naging kilala si Balagtas bilang Francisco
Baltazar. Si Balagtas ay nabilanggo sa ikalawang pagkakataon noong 1856 nang ipahayag ang reklamo
ng isang kasambahay na pinutol niya ang buhok nito. Siya ay napalaya noong 1860 at ipinagpatuloy
ang kanyang pagsusulat ng tula.

Namatay si Balagtas noong Pebrero 20, 1862 sa edad na 74. Ang kanyang huling hangarin ay walang
sinuman sa kanyang mga anak ang sumunod sa kanyang mga yapak sa takot na sila ay dumaan sa
parehong mga paghihirap na kanyang dinanas. Sinabi pa niya na mainam pang maputol ang kanilang
mga kamay kaysa ang mga ito ay maging manunulat.

Si Balagtas ay lubos na pinahahalagahan sa Pilipinas na ang Pilipinong termino para sa debate gamit
ang ekstemporanyong taludtod ay ipinangalan sa kanya: ang balagtasan. Ipinangalan din ang isang
paaralang elementarya sa kanyang karangalan, ang Francisco Balagtas Elementary School (FBES), na
matatagpuan sa kahabaan ng Alvarez Street sa Santa Cruz, Maynila.

Talambuhay ni Apolinario Mabini

Si Apolinario Mabini (1864-1903), kilala bilang Dakilang Paralitiko at Utak ng Rebolusyon, ay
pangalawa sa walong anak nina Inocencio Mabini at Dionisia Maranan, sa baryo Talaga, Tanauan,
Batangas.

Noong siya ay bata pa, nagpakita na siya ng hindi pangkaraniwang talino at pagkahilig sa pag-aaral. Sa
Maynila noong 1881, nakamit niya ang isang partial scholarship na nagbigay-daan upang makapag-aral
siya sa Kolehiyo ng San Juan de Letran. Natapos niya ang kanyang Batsilyer sa Sining noong 1887.
Nag-aral din siya ng abogasya sa Unibersidad ng Santo Tomas mula 1888 hanggang 1894.

Noong 1893, isa siya sa mga bumuhay ng La Liga Filipina na siyang nagbibigay-suporta sa Kilusang
Pang-reporma. Noong taong 1896 naman, nagkaroon siya ng matinding sakit na nagdulot sa kanya na
maging paralitiko habambuhay. Hinuli siya ng mga gwardiya sibil noong 10 Oktubre 1896, dahil sa
pagkakaroon niya ng koneksyon sa mga repormista. Sumailalim siya sa house arrest sa ospital ng San
Juan de Dios at nang kinalaunan ay pinalaya na rin dahil sa kanyang kondisyon.

Nang bumalik sa Pilipinas si Emilio Aguinaldo noong 19 Mayo 1898, pinasundo niya si Mabini sa
Laguna at matapos ang kanilang pagpupulong noong 12 Hunyo 1898, si Mabini ay naging punong
tagapayo ni Aguinaldo.

Isa sa mga pinakamahalagang rekomendasyon ni Mabini ay ang pag-aalis ng Diktadurya ng pamahalaan

ni Aguinaldo at ang pagpapalit nito sa isang rebolusyonaryong pamahalaan. Nagsilbi rin siya sa
kabinete ni Aguinaldo bilang Pangulo ng Konseho ng nga Kalihim at bilang Kalihim ng Ugnayang
Panlabas. Isa pa sa mga importanteng dokumento na kanyang nagawa ay ang Programa Constitucional
de la Republica Filipina, isang konstitusyon na kanyang iminungkahi para sa Republika ng Pilipinas.
Ang introduksyon sa balangkas ng konstitusyong ito ay ang El Verdadero Decalogo, na isinulat upang
gisingin ang makabayang diwa ng mga Pilipino.

Nang sumiklab ang gyera sa pagitan ng mga Pilipino at Amerikano, tumakas si Mabini papuntang
Nueva Ecija at nadakip ng mga Amerikano sa Cuyapo noong 10 Disyembre 1898. Nanatiling bilanggo
si Mabini hanggang 23 Setyembre 1900. Nanirahan siya sa isang maliit na dampa sa Nagtahan, Maynila,
at kumikita sa pamamagitan ng pagsusulat sa mga lokal na pahayagan. Ang artikulo niyang El Simil de
Alejandro ay nagdulot sa kanyang muling pagkadakip at pagkatapon sa Guam kasama ang iba pang
mga Pilipino. Habang nasa Guam, naisulat niya ang La Revolucion Filipina.

Namatay si Mabini noong 13 Mayo 1903, sa gulang na 39 dahil sa kolera.