Tijdschriften
178
Burgerlijk (proces)recht
WPNR
148e jrg. nr. 7176, 23-30 december
2017
B. Hoops
Het ene hek is het andere niet.
Hoe de omgeving van grond en zijn
eigenaar het bezitsvereiste in
verjaringszaken inkleuren
– Een steekproef van 60 uitspraken
laat zien dat de invulling van het
bezitsvereiste voor verjaringsverkrij-
ging contextgevoelig is.
S. Perrick
Tijdschrift voor Privaatrecht
54e jrg. nr. 2/3
D. De Ruysscher, M. in ‘t Veld
De gewoonte in het Nederlands en
Belgisch economisch privaatrecht
(19e–21e eeuw)
– [België] Eind
negentiende eeuw
werd de benadering
van handelsgebrui-
ken als usages-
présomption domi-
nant in Frankrijk en
België, terwijl in
Nederland de handelsgewoonte in
contractuele verhoudingen minder
belangrijk werd vanwege een beperkt
onderscheid tussen handelsgebrui-
ken en de redelijkheid en billijkheid,
die open gedragsnormen vormen.
B. Verheye
Relatieve beëindiging van onroeren-
de beperkte zakelijke rechten
– Algemene principes van de relatie-
ve werking van bepaalde ongewone
beëindigingsgronden, beëindigings-
gronden zonder relatieve werking,
die de standaardsituatie uitmaken,
beëindigingsgronden mét relatieve
werking: afstand, minnelijke beëindi-
ging, opzegging, vermenging, verval-
lenverklaring, opheffing wegens
gewijzigde omstandigheden (enkel in
het Nederlands recht) en ontbinding
wegens wanprestatie.
M.J. de Waal
Die soepelheid van de eiendoms-
begrip in die trustreg
– In hierdie bydrae word die hante-
ring van die eiendomsbegrip in die
konteks van die trustreg ondersoek.
Spesifiek met die Suid-Afrikaanse reg
as uitgangspunt word geargumen-
228 NEDERLANDS JURISTENBLAD − 19-1-2018 − AFL. 3
teer dat hierdie hantering deur ‘n
besondere soepelheid of pragmatis-
me gekenmerk word.
T.F.E. Tjong Tjin Tai
Juridische aspecten van blockchain
en smart contracts
– Blockchain is een technologie die
betrouwbare, objectieve registers
mogelijk maakt zonder centrale auto-
riteit op basis van een gedistribueerd
netwerk van computers. Het is moge-
lijk om programma’s te vervaardigen
die automatisch bij bepaalde gebeur-
tenissen transacties verrichten,
‘smart contracts’. Die bieden de
mogelijkheid om het contractenrecht
aan een externe, formele analyse te
onderwerpen, wat extra kennis over
het contractenrecht kan opleveren.
S. Voet
Recht in balans. Pleidooi voor een
meer holistisch (proces)recht
– Als het niet goed gaat met het
gerechtelijk apparaat, is het traditio-
nele medicijn het bijspijkeren van
regels van het civiel procesrecht of
het inzetten op alternatieve vormen
van geschillenbeslechting en -oplos-
sing, oude technologieën. Nieuwe
technologieën zijn buitengerechtelij-
ke beslechting van consumentenge-
schillen en rechtsherstel aangeboden
of aangemoedigd door publieke toe-
zichthouders of regulatoren. Er wordt
gepleit voor interconnectie, inter-
actie en integratie van deze oude en
nieuwe technologieën in een meer-
gelaagd kader.
Overheid en
Aansprakelijkheid
nr. 4, december 2017
C.N.J. Kortman
Schaduwschade, een conceptuele
verkenning. Naar een oplossing
voor de problematiek van
schaduwschade door middel van
een zaaksgebonden voorschot
– Schaduwschade
doet zich onder meer
voor als een onroeren-
de zaak wordt ver-
kocht op een moment
waarop een toekomsti-
ge nadelige planologi-
sche wijziging in zicht
is. Dergelijke schade wordt naar gel-
dend recht niet vergoed. De moge-
lijkheid van een zaaksgebonden
voorschot wordt onderzocht, dat aan
de verkoper kan worden toegekend
en onder omstandigheden van de
koper kan worden teruggevorderd.
J. Jacobse, R.M. Pieterse
Zorgen en plichten, een analyse
van de jurisprudentie op het gebied
van aansprakelijkheid voor schade
door wateroverlast
– Hoe wordt in de civiele rechtspraak
omgegaan met de zorgplicht van
waterbeheerders en met het regime
van de opstalaansprakelijkheid? Het
is belangrijk om onderscheid te blij-
ven maken tussen risico- en schuld-
aansprakelijkheid. Wat is de invloed
van stelplicht en bewijslast op de
positie van burgers?
Letsel & Schade
nr. 4, december 2017
K.A. Zabel, E.S. Groot
Belastingschade, hoe zit het
ook alweer?
– Fiscale gevolgen en gevolgen voor
eigen bijdrage van een letselschade-
uitkering ineens.
W.B. Gunning
Traumatisch hersenletsel
bij kinderen
– De in 2016 verschenen ‘Zorgstan-
daard traumatisch hersenletsel voor
kinderen en jongeren’ is niet noodza-
kelijk strijdig met de ‘NVN Richtlij-
nen functieverlies 2013’, maar enkele
zinsneden doen de Zorgstandaard
wel op gespannen voet staan met de
Richtlijnen.
P. Woudenberg
Niet aangeboren hersenletsel bij
jongeren, praktische handvatten
vanuit de advocatuur
– Aan de hand van een casus uit de
letselschadepraktijk worden behan-
deld: de signalering van hersenletsel,
het vaststellen van de hulpvraag van
cliënten, het inschakelen van externe
hulp, de reikwijdte van de rol van de
advocaat, mogelijke communicatie-
aanpassingen en het dilemma afwik-
keling of voortzetting van de zaak.
R. Rutten, S.C.P. Heideman
Aansprakelijkheid voor vallen en
uitglijden: stapje voor stapje
beoordeeld om niet te snel te
struikelen over de risicodrempel
– Het aansprakelijkheidsaspect kan
bij zaken zoals het Ikea-arrest
bewijsrechtelijk worden onderver-
deeld in twee stappen. Het onder-
scheid tussen die twee wordt
gemaakt door het leggen van een
risicodrempel, die pas wordt
behaald als er sprake is van een “te’’
gevaarlijke situatie.

Tijdschrift voor
Civiele Rechtspleging
25e jrg. nr. 4, december 2017
M.W. Knigge
Schikken, of toch maar niet?
Een onderzoek naar het verschil in
werking tussen een rechterlijke
uitspraak en een schikking
neergelegd in een proces-verbaal
– Om een executoriale titel te verkrij-
gen is het voor partijen niet nodig
dat de rechter uitspraak doet. Er is
ook de mogelijkheid om een tijdens
een comparitie tot stand gekomen
schikking in een proces-verbaal neer
te leggen. Voor het overige bestaan
er echter grote verschillen in wer-
king tussen beide. Een schikking
neergelegd in een proces-verbaal is
een overeenkomst, zodat de rechts-
gevolgen worden bepaald door het
overeenkomstenrecht.
T. Vleeschhouwer
Griffierechten vanuit
rechtseconomisch oogpunt
– Na het betalen van griffierecht is
in Nederland meteen het hele juridi-
sche apparaat beschikbaar. Onafhan-
kelijk van de duur van de procedure,
het aantal proceshandelingen en de
tijd die de rechter aan de zaak
besteedt. In andere landen betaalt
met vaak griffierecht per rechtshan-
deling of zijn eenvoudige zaken met
weinig proceshandelingen goedko-
per, terwijl complexe, langdurige
zaken duurder zijn. Ook zijn er lan-
den waar helemaal geen griffierecht
wordt geheven. Zeker wanneer het
griffierecht in kleine zaken relatief
hoog is, zou de toegang tot de rech-
ter in het geding kunnen komen.
Het doel van deze bijdrage is om met
behulp van een rechtseconomisch
model te achterhalen in hoeverre het
Nederlandse civiele griffierechten-
stelsel de toegang tot de rechter
garandeert.
Tijdschrift voor de
Procespraktijk
nr. 6, december 2017
J.J.L. Boudewijn
KEI: procesinleiding.
Leuker kunnen we het niet maken.
Wel complexer!
– Onder KEI begint iedere procedure
met een procesinleiding. Er hoeft
geen keuze meer te worden gemakt
tussen dagvaarding of verzoekschrift.
In deze bijdrage een korte samenvat-
ting van de wijzigingen. Als hoofdre-
gel geldt dat de minimale termijn
voor het starten van een civiele pro-
cedure wordt verlengd van een week
tot ruim vier weken. In plaats van
één document (de dagvaarding), zijn
onder KEI ten minste twee documen-
ten (procesinleiding en oproepings-
bericht) nodig en als er direct op de
eerste zitting verstek moet kunnen
worden verleend, dan is zelfs nog een
derde document (exploot) nodig.
Door inschakeling van de gerechts-
deurwaarder kan de termijn worden
verkort tot twee weken en hoeft de
procesinleiding niet op voorhand bij
de griffie te worden ingediend. De
procesinleiding onder KEI gaat hoe
dan ook langer duren en er komen
altijd meerdere documenten aan te
pas. Ook zullen door een geleidelijke
invoering het nieuwe en het oude
systeem naar verwachting geruime
tijd naast elkaar bestaan.
S.M.A.M. Venhuizen
Verval van recht
– De praktijk worstelt nogal eens
met het verschil tussen exceptief ver-
weer (excepties), incidenten en prin-
cipaal verweer. ln deze bijdrage
wordt stilgestaan bij deze begrippen,
en wordt ingegaan op het verschil in
de dreigende sanctie indien de han-
delwijze van de procespartij in de
ogen van de rolrechter niet door de
beugel kan.
J.P. de Haan
Recente ontwikkelingen rond
de rechterswisseling na een
mondelinge behandeling
– De Hoge Raad heeft met Van Dun
c.s./Staat een principieel arrest gewe-
zen over de rechterswisseling na een
mondelinge behandeling. In de prak-
tijk heeft dit arrest tot vragen geleid.
In het verduidelijkingsarrest Mr.
Muetstege/Gemeente Amsterdam
heeft de Hoge Raad een aantal van
die vragen beantwoord. Een aantal
vragen zijn echter onbeantwoord
gebleven en ook roepen de antwoor-
den van de Hoge Raad weer nieuwe
vragen op. In deze bijdrage wordt
ingegaan op het principiële karakter
van Van Dun c.s./Staat en hoe in de
praktijk wordt omgegaan met de
norm dat pas tot tussentijdse vervan-
ging van een rechter mag worden
overgegaan als er sprake is van bij-
zondere omstandigheden.
De Gerechtsdeurwaarder
9e jrg. nr. 4, december 2017
Tijdschriften
Anonieme interviewer
De Januskop van de overheid
– Mr. Erik Boerma
was jarenlang insol-
ventierechter, maar is
sinds vijf jaar gedeta-
cheerd bij de Raad
voor de Rechtspraak
als deelprogrammalei-
der KEI I&I Toezicht.
Een jurist met uitgesproken menin-
gen en ambassadeur van de campag-
ne ‘Schuldvrij!’ Een gesprek over het
gebrek aan samenhang in de aanpak
van één van de meest schrijnende
maatschappelijke issues, de schuld-
problematiek. Iedereen is meestal
goed bedoeld bezig met allerlei inter-
venties die over het algemeen het
gevoel van onmacht bij de schulde-
naar alleen maar aanwakkeren en
niet leiden tot een effectieve oplos-
sing van het probleem.
Anonieme interviewer
Bewindvoerders in de schuld-
bemiddeling: onduidelijkheid troef
– Sinds een wijziging in de wet op
het Consumentenkrediet in 2014
mogen ook beschermingsbewind-
voerders actief zijn in schuldbemid-
deling. Daarnaast breiden ook steeds
meer bewindvoerders Wsnp hun wet-
telijke takenpaket uit met minnelijke
schuldbemiddeling. Deurwaarders
krijgen vaker te maken met onvol-
doende onderbouwde schuldsane-
ringsvoorstellen die niet altijd helder
zijn of die worden aangebracht door
een partij die rechtstreeks lijkt te
concurreren met de gemeentelijke
schuldhulpverlening. Interview met
Stephan van der Giessen, voormalig
bestuurslid van de Branchevereni-
ging voor Professionele Bewindvoer-
ders en Inkomensbeheerders BPBI en
nu directeur van Schuldbemiddeling
Nederland B.V.
J.D. van Vlastuin
Executie van een aandeel
in een gemeenschap
– Het leggen van beslag op een goed
is vaak een routineklus. Maar het leg-
gen van beslag op een aandeel in een
zaak of recht levert in de praktijk
regelmatig problemen op. Per 1 janu-
ari 2018 wordt een nieuw derede lid
van artikel 1:96 BW ingevoerd. Daar-
in is bepaald dat de opbrengst van
een uitgewonnen gemeenschapsgoed
slechts voor de helft mag worden
aangewend voor betaling van een
privéschuld van een echtgenoot.
NEDERLANDS JURISTENBLAD − 19-1-2018 − AFL. 3 229
 Tijdschriften
Juridisch Up to Date
nr. 22, 2017
J.M. van Noort, Jutd 2017/0144
Een halt toeroepen aan zelfstandige
verhuur van recreatiewoningen?
– De zelfstandige verhuur van recre-
atiewoningen en de beperkte vrijheid
van handelen die een eigenaar kan
hebben als gevolg van contractuele
en bijzondere omstandigheden wor-
den behandeld. In dit kader wordt
een recente uitspraak van Rechtbank
Noord-Holland besproken over de
geldigheid van een verhuurbeding
van een (vakantie)woning op een
recreatiepark. Het kan lonend zijn
om goed naar de formulering van
het verhuurbeding, in de koopover-
eenkomst, leveringsakte, statuten of
het reglement, te kijken. Die kan van
invloed zijn op de verjaringstermijn
waarbinnen een recreatiepark of ver-
eniging in rechte kan optreden tegen
de wijze van verhuur. Als het punt
van verjaring eenmaal is getackeld,
resteert de vraag of recreatieparken
beducht moeten zijn op vorderingen
tot het wijzigen van enkele bepalin-
gen in, bijvoorbeeld, de koopovereen-
komst of de leveringsakte op grond
van artikel 6:259 BW. Geconcludeerd
wordt dat het voor een eigenaar van
een recreatiewoning nog niet zo een-
voudig is om zich los te wrikken van
beperkingen ter zake de verhuur van
een recreatiewoning gelegen op een
centraal park.
V.C. Hofman, Jutd 2017/0145
Kwalificatie als ‘papieren’
vervoerder of als expediteur is een
kwestie van ‘Haviltexen’
– In een recente uitspraak van Hof
Den Bosch van 20 juni 2017 boog het
hof zich over de vraag hoe de con-
tractuele verhouding tussen partijen
dient te worden aangemerkt, als
expeditie of vervoer. Vanuit juridisch
oogpunt maakt het nogal wat uit
hoe de logistieke dienstverlenings-
overeenkomst wordt gekwalificeerd.
Wanneer zich gedurende het trans-
port ladingschade voordoet, is de
expediteur namelijk in beginsel niet
aansprakelijk. De ‘papieren’ vervoer-
der is dat in beginsel wél. Uit de
besproken hofuitspraak blijkt vol-
gens dit artikel dat ingeval niet dui-
delijk uit de feiten blijkt hoe de logis-
tieke dienstverleningsovereenkomst
dient te worden gekwalificeerd, men
aangewezen is op de zogenoemde
Haviltex-formule. Geconcludeerd
230 NEDERLANDS JURISTENBLAD − 19-1-2018 − AFL. 3
wordt dat het arrest van het hof hel-
dere richtsnoeren biedt voor de
beantwoording van de vraag of een
overeenkomst gekwalificeerd dient te
worden als expeditie of vervoer. Ten-
slotte nog enkele tips voor logistieke
dienstverleners, die zich in het han-
delsverkeer wensen neer te zetten als
expediteurs.
S. Parijs, JutD 2017/0147
De 403-verklaring en het bekrach-
tigen van rechtshandelingen
– Bespreking van de uitspraak van
Hof Den Haag van 5 september 2017
in de zaak Hoad Holding B.V./Hillson
Holding B.V. Dit was een kort geding
procedure waarin aansprakelijkheid
uit hoofde van een 403-verklaring,
bekrachtiging van rechtshandelingen
namens een B.V. in oprichting, cessie
van vorderingen en verjaring aan de
orde komen. Daarnaast werd er in de
procedure een geldbedrag gevorderd.
Ondanks dat het hof zich diende uit
te spreken over een groot aantal juri-
dische vraagstukken is er toch geen
sprake van een declaratoir oordeel.
De Rechtbank Amsterdam had in een
samenhangende procedure, waarin
ruim 10 jaar daarvoor vonnis was
gewezen, namelijk al een aantal vast-
stellingen gedaan waarop het hof in
deze zaak kon voortborduren.
Juridisch Up to Date
nr. 23, december 2017
J. Beerens, Jutd 2017-0155
De wettelijke rente bij aansprake-
lijkheid uit onrechtmatige daad
– De gefixeerde vertragingsschade, de
opeisbaarheid en rente op rente en
tot slot op de wettelijke rente versus
wettelijke handelsrente worden
besproken. Ondanks verwoede pogin-
gen om de wettelijke handelsrente
toegepast te krijgen ingeval van
onrechtmatige daad, lijkt de deur
inmiddels definitief te zijn gesloten.
Maar het rentepercentage is niet
geheel gefixeerd. De wet biedt partij-
en de mogelijkheid om een hoger
rentepercentage overeen te komen,
en de benadeelde partij kan zich in
een procedure gemotiveerd op het
standpunt te stellen dat een ander
percentage zou moeten worden
gehanteerd. De rechter kan de daad-
werkelijke schade toewijzen. Wanneer
de wederpartij vervolgens nalaat het
bedrag te betwisten, loopt deze een
vergroot risico dat alsnog een hoger
rentebedrag zal worden toegewezen.
179
Fiscaal recht
De Gemeentestem
167e jrg. nr. 7465, 22 december 2017
D.J. Prinsen, GST 2017/186
De onderworpenheid van overheids-
ondernemingen aan vennoot-
schapsbelasting sinds 2016
– Tot 1 januari 2016 waren publiek-
rechtelijke rechtspersonen niet ven-
nootschapsbelastingplichtig, tenzij
en voor zover zij een specifiek in de
wet genoemde onderneming dreven.
Voor privaatrechtelijke overheidsli-
chamen gold hetzelfde als zij niet
uitdrukkelijk in de Wet op de ven-
nootschapsbelasting 1969 werden
aangemerkt als belastingplichtige.
In dit artikel wordt de huidige
behandeling van overheidsonderne-
mingen in de vennootschapsbelas-
ting besproken en de verschillen tus-
sen het Conceptwetsvoorstel en de
Wet modernisering Vpb-plicht
overheidsondernemingen.
Juridisch Up to Date
nr. 23, december 2017
S.J. Schellingerhout, Jutd 2017-0151
Ontwikkelingen btw-regelgeving
op EU-niveau
– In deze bijdrage aandacht voor het
op 5 december 2017 door de Raad
Economische en Financiële zaken
van de Europese Unie aangenomen
voorstel met nieuwe btw-regels voor
e-commerce en het op 4 oktober
2017 door de Europese Commissie
gepubliceerde voorstel voor een
nieuw btw-systeem.
180
Handels- & economisch recht
SEW, tijdschrift voor
Europees en economisch
recht
65e jrg. nr. 12, december 2017
M.Y. Schaub
Brexit en de mogelijke gevolgen
voor consumentenrechten.
Brexit-reeks nr. 11
– Eerst wordt de achtergrond van het
Europese consumentenrecht
geschetst en het in maart 2017 door
de VK gepubliceerde White Paper,