Republic of the Philippines

National Capital Region

DIVISION OF CITY SCHOOLS
QUEZON CITY HIGH SCHOOL
Sct. Ybardolaza St. Diliman, Quezon City

Araling Panlipunan 9 (Ekonomiks)

Intervention Materials (5 days)

Day 1

Topic: Supply

Learning Competencies:

Nailalapat ang kahulugan ng suplay batay sa pang-araw-araw na pamumuhay ng bawat pamilya.

Nauunawaan ang mga sumusunod na konsepto ng suplay tulad ng supply schedule, supply
curve, at supply function.

Code: AP9MYKIlc-6

Objectuves:

a) Nailalahad ang konsepto ng suplay

b) Nauunawaan ang pagkakaiba ng ng supply at quantity supplied;
c) Nakakagawa ng supply schedule at supply curve gamit and demand function;
d) Nagagamit ang kaalaman sa matematika sa applikasyon ng konsepto ng suplay.
e) Napapahalagahan ang konsepto ng suplay sa pang-araw-araw na pamumuhay bilang isang mag-
aaral.

References:

Learners Manual: Aralin 3- Supply pahina 138- 146

Gawain 1

Panuto:

1. Punan ang ng letra ang mga nasa kahon upang mabuo ang mga salita na gagamitn sa pagbibigay
kahulaugan sa supply.

D_M_

P__DU___0 SUPPLY K_Y_ @ H__D_

OR

P___Y_

1
 Republic of the Philippines
National Capital Region
DIVISION OF CITY SCHOOLS
QUEZON CITY HIGH SCHOOL
Sct. Ybardolaza St. Diliman, Quezon City

2. Punan ang pangungusap upang mabuo ang kahulugan ng konsepto ng supply.

Ang __________ ay tumutukoy sa ____ ng __________ na ________ at ______ na ipagbili ng mga

_____________ sa iba’t ibang presyo sa isang takdang panahon.

Basahin ang teksto.

Pagkakaiba ng Supply at Quantity Supplied

Ang supply ay tumutukoy sa relasyon ng presyo sa quantity supplied.Batay sa Batas ng Suplay,

kung ipagpapalagay na ang ibang salik ay walang pagbabago (ceteris paribus) maliban sa presyo
nagkakaroon ng tuwirang relasyon ang presyo sa quantity supplied. Ito ay nangangahulgan na kapag ang
presyo ay mataas, mataas din ang quantity supplied at kapag mababa ang presyo, mababa rin ang
quantity supplied . n

Ang quantity supplied naman ay tumutukoy sa dami ng produkto na gusto at kayang gawin
katumbas ng isang ispesipikong presyo. Halimbawa sa presyong 50(P) pesos ay kaya at handang gawin
ng mga prodyuser ang 50(Qs) pirasong produkto.

Pamprosesong tanoong:

1. Ano ang pagkakaiba ng supply sa quantity supplied?

2. Ano ang relasyon ng presyo sa quantity supplied? Bakit?
3. Ano ang kondisyon upang masabi natin na kapag mataas ang presyo mataas din ang
quantity supplied at kapag mababa naman ang presyo mababa din ang quantity supplied?

Ang supply o relasyon ng presyo sa quantity supplied ay maaring masuri gamit ang mga sumusunod:

1. Supply Function:Matematikong pagpapakita ng ugnayan ng presyo sa quantity supplied.

Qs= f(P)- ang formulang ito ay hinalaw sa formula ng straight line na tinatawag na linear
equation na may katumbas na y=mx+b.

Qs= f(P)

f(p)=c+bP

Kung saan:

Qs = dami ng supply

P = presyo

c = intercept (ang bilang ng Qs kung ang presyo ay 0)

b = slope= change in Qs/change in P( ang slope ng Supply ay laging positive sapagkat may
tuwirang relasyon ang Qs(dependent variable) sa P (independent variable).

Halimbawa:

Qs= -30 + 10 P

Qs= dami ng suplay

-30= dami ng suplay kung ang presyo ay 0

2
 Republic of the Philippines
National Capital Region
DIVISION OF CITY SCHOOLS
QUEZON CITY HIGH SCHOOL
Sct. Ybardolaza St. Diliman, Quezon City

+10= slope(hindi katulad ng demand function na ang slope ay laging negative.

Maari din malalaman kung anong presyo magiging “0” ang quantity supplied gamit ang supply
function.

Hal. QS= -30+ 10

0= -30+10P

30= 10P

30/10= 10/10

3= P, ibig sabihin walang ibebenta na produkto kung 3 piso ang presyo.

Mahalaga na malaman ang kaibahan ng dependent variable sa independent variable sa equation

upang matukoy ang dahilan at bunga sa mga pangyayari kalagayan ng pamilihan.Halimbawa: Tamang
sabihin na “Tumaas ang Presyo kaya Tumaas ang Quantity Supplied” at hindi kailanman maaring magyari
na “Tumaas ang quantity supplied kaya Tumaas ang Presyo” kung ang ibang salik ay walang
pagbabago.Nangangahulugan na ang Independent variable ay ang “P” ang dependent variable naman ay
ang “Qs”.

2. Supply Schedule: Ang Supply Schedule ay isang taalaan na nagpapakita ng dami at kayang at
gustong ipagbili ng mga prodyuser sa iba’t ibang presyo.

Halimbawa:

Supply Schedule ng Mineral Water

Presyo (piso bawat litro) Quatity Supplied

3 10
6 20
9 30

Batay sa ginamit na haypotetikal na datos laging tumataas ang dami ng supply (quantity supplied) kapag
ang presyo ay tumataas. Asahang bababa rin ang Qs kung pababa naman ang presyo.

3
 Republic of the Philippines
National Capital Region
DIVISION OF CITY SCHOOLS
QUEZON CITY HIGH SCHOOL
Sct. Ybardolaza St. Diliman, Quezon City

3. Supply Curve: Ang supply curve ay grapikong paglalarawan sa relasyon ng supply sa presyo.

Mula sa mataas na presyo Mula sa mababang na

pababa. presyo pataas.

A B

Presyo Presyo
B A

Dami/Quantity Dami/Quantity

Sapagkat ang relasyon ng presyo(P) sa dami ng supply(Qs) ay tuwiran mapapansin na ang kurba
ay upward sloping. Nangngahulugan na kapag mataas ang presyo marami ang gusto at handang
ibentang produkto at kung mababa naman konti lang ang gusto at handing ibenta.Ito ay nangyayari
kapag presyo lang ang nagbabago batay sa Batas ng Supplay. Ito ay normal sapagkat layunin ng
prodyuser na kumita kung kayat gusto nilang gumawa ng marami kapag mataas ang presyo.

Acitivity no. 2

Sitwasyon 1:

Ang supply function sa produktong X ay mailalarawan sa Supply Function na Qs = 300 +2P.

1. Kompyutin ang Qs sa mga sumusunod na presyo:

a. P9
b. P12
c. P15
d. P18
e. P21
2. Gawin ang Supply Schedule batay sa mga ibinigay na Presyo.
3. Gawin ang Supply Curve.

Sitwasyon 2:

Ang pagtugon ng mga suplayer batay sa kanilang kagustuhan at kakayahang makagawa ng

produktong X ay mailalarawan sa supply function na Qs=-10+2P.

1. Anong presyo walang gagawin produkto ang mga prodyuser ng produktong X?

2. Kung gagawin 10 Pesos ang presyo ilang ang gustong gawin ng mga prodyuser?
3. Kung sa presyong sampung ay tumaas pa ng dalawampung bahagdan ang presyo ng produktong
X magkano na ang presyo ng produktong X? ilang naman ang nais na ibenta sa nakwentang
Presyo?
4. Batay sa mga nakwentang presyo gawin ang Supply schedule at supply curve.

Pagpapaliwanag:

Batay sa mga natutunan tungkol sa konsepto ng suplay at bilang mag-aaral, bakit mahalaga na
matutunanan ang konsepto ng suplay?

4
 Republic of the Philippines
National Capital Region
DIVISION OF CITY SCHOOLS
QUEZON CITY HIGH SCHOOL
Sct. Ybardolaza St. Diliman, Quezon City

Day 2

Topic: Iba pang mga Salik na Nakaaapekto sa Supply

Learning Competencies:

Nasusuri ang mga salik na nakaaapekto sa supply.

Code: AP9MYKIId-7

Objectives:

a) Naiisa-isa ang iba pang salik na nakakaapekto sa supply;

b) Natutukoy ang epekto ng limang salik sa supply at quantity supplied;
c) Nailalarawan ang pagbabago ng suplay at quantity supplied epekto ng iba pang salik gamit
ang supply curve.
d) Nakapagpapakita ng matalinong pagdedesisyon sa pang-araw-araw na pamumuhay gamit
ang konsepto ng suplay.

Iba pang mga Salik na Nakakaapekto sa Suplay

Batay sa Law of Supply, kapag ang presyo ay pataas pataas din ang Quantity Supplied at kung
ang presyo ay pababa, pababa din ang quantity supplied kung ipagpapalagay na ang iba pang salik na
maaaring makaapekto sa supply ay walang pagbabago(ceteris paribus).

Sa aralin ito malalaman natin ang epekto ng iba pang salik sa supply at ang manyayaring
pagbabago sa quantity supplied kahit walang naganap na pagbabago sa presyo.

1. Pagbabago sa teknolohiya.

Karaniwang positibo ang epekto ng teknolohiya sa supply dahil higit na mas napapabilis ang
produksyon, mas episyente ang paggamit ng mga hilaw na sangkap, at kadalasan rin na napapababa ang
gastos sa produksyon. Dahil dito mas maraming prdyuser ang nahihikayat sa paggawa ng produkto.

Pasinin ang grap sa ibaba upang Makita ang pagkakaiba:

Halimbawa ng pagbabago sa Quantiy Supplied bunga ng pagbabago sa presyo.

P2

Presyo P1

Qs1 Qs2

Dami/Quantity

Sa sitwasyong ito tumaas ang presyo mula P1 papuntang P2 kung kaya’t tumaas din ang quantity
supplied mula Qs1 papuntang Qs2. Walang pagbabago naganap sa supply. Ang pagbabago sa quantity
supplied ay nagaganap lamang kapag nagbago ang presyo ngunit ang relasyon ng presyo(P) at dami ng
suplay(Qs) ay makikita parin sa iisang kurba o equation. Sa makatuwid, ang pagtugon ng prodyuser ay
walang pagbabago. Maari din sabihing walang pagbabago sa relasyon ng presyo sa dami ng suplay.

5
 Republic of the Philippines
National Capital Region
DIVISION OF CITY SCHOOLS
QUEZON CITY HIGH SCHOOL
Sct. Ybardolaza St. Diliman, Quezon City

Halimbawa ng pagbabago sa Quantiy Supplied bunga ng pagbabago teknolohiya.

SC1 SC2

P1

Presyo

Qs1

Qs1 Qs2

Dami/Quantity

Sa sitwasyong ito may punto sag grap na maaring di magbabago ang presyo(P1) ngunit pwedeng
magbago ang dami ng suplay mula QS1 papuntang QS2 sapagkat nagbago ang relasyon ng presyo sa
dami ng suplay na ipanapakita ng paglipat kurba ng suplay (Sc1) pakanan(Sc2).

Batay sa grap dumami ang suplay o quantity supplied dahil sa pagbabagong naganap sa
teknololohiya.

2. Pagbabago sa halaga ng salik ng mga produksyon

Sa Yunit 1 napag-aralan ang iba’t ibang salik ng produksyon. Ito ay binubuo ng ng lupa, paggawa,
kapital, at entreprenyurship. Kapag tumaas ang halaga ng mga nasabing salik, ito ay nakakabawas sa
kakayahan ng mga prodyuser na gumawa ng produkto.

Tignan ang paglalarawan sa ibaba:

SC2 SC1

P1

Presyo

Qs1

Qs2 Qs1

Dami/Quantity

6
 Republic of the Philippines
National Capital Region
DIVISION OF CITY SCHOOLS
QUEZON CITY HIGH SCHOOL
Sct. Ybardolaza St. Diliman, Quezon City

Makikita sa grap na ang kurba ng suplay ay lumipat pakaliwa mula SC1 paputang SC2. Dapat
isaalang-alang na walang pagbabago sa presyo ng produkto bagkus ang nagbago ay pagtaas ng presyo ng
mga salik sa paggawa nito.

3. Pagbabago sa Presyo ng kaugnay na produkto.

Ang pagbabago sa presyo ng produkto (X) ay nakakaapekto sa quantity supplied ng kaugnay

nitong produkto(Y). Halimbawa, dahil sa mababang presyo ng tilapia nagpasya angmga mangingisda na
mag-alaga na lang ng bangus sa layunin mas kumita. Matantandaan na ang ating pinagkukunang yaman
ay limitado o kapos kung kaya’t kapag nagpasya na mag-alaga ng bangus(trade-off) mababawasa naman
ang lugar kung saan mag-aalaga ng tilapia(opportunity cost).

Tandaan na walang pagbabagong naganap sa presyo ng bangus ngunit maaring dumami ang
quantity supplied nito sa kadahilanan tumaas ang presyo ng kaugnay nitong produkto na tilapia.

Tignan ang grap upang higit na maunawaan:

Kurba ng suplay na
nagpapakita ng pagbaba sa
presyo ng tilapia.

P1
A

Presyo P2 B

Qs2 Qs1
Kurba ng suplay na nagpapakita ng pagtaas ng quantity supplied ng bangus sa walang pagbabagong presyo
Dami/Quantity
nito ngunit meron pagbaba ng presyo sa sa kaugnay nitong produkto na tilapia.

SC1 SC2

P1

Presyo

Qs1 Qs2 7
Dami/Quantity
 Republic of the Philippines
National Capital Region
DIVISION OF CITY SCHOOLS
QUEZON CITY HIGH SCHOOL
Sct. Ybardolaza St. Diliman, Quezon City

4. Ekspektasyon ng presyo.

Dahil sa inaasahan ng mga prodyuser na maaring maganap sa presyo ng kanilang produkto ,

maaring magbunga ito ng pagbabago ng supply na hahantong naman sa pagbabago ng quantity supplied
kahit wala pang nagaganap na pagbabago sa produktong kanilang ginagawa.

Halimbawa, maaring itago ng mga prodyuser ang kanilang produkto kung inaasahan nilang taas
ang presyo nito sa mga susunod na panahon at ilalabas lamang ito kapag mataas na ang presyo gaya ng
kanilang inaasahan upang mapalaki ang kanilang kita. Ang tawag sa ganitong Gawain ay hoarding at
labag ito sa batas.

SC2 SC1

P1

Presyo

Qs2 Qs1

Dami/Quantity

5. Pagbabago sa bilang ng mga nagtitinda

Ang pagbabago sa dami ng bilang ng mga nagtitinda ay makakapagpabago rin sa quantity

supplied. Katulad ng mga konsyumer ang bandwagon effect ay nagaganap din sa mga prodyuser. Kapag
may nauusong prudukto nahihikayat ang mga prodyuser na gumawa rin ng nasabing produkto. Kapag
dumami ang mga nagtitinda dadami din ang quantity supplied kahit walang naganap na pagbabago sa
presyo nito.

Gawain 1

Panuto: Iguhit ang kurba ng suplay na magpapakita sa maaring maganap na pagbabago sa quantity
supplied sa mga sumusunod na sitwasyon:Maaring lagyan ng arrow()() kung saan lumipat ang kurba
upang matukoy kung tumaas o bumaba ang quantiy supplied. Pagkatapos ay isulat sa ikatlong kolum
kung anong salik ang dahilan ng pagbabago sa quantity supplied.

Halimbawa: Tumaas ang quantity supplied dahil lumipat ang kurba ng suplay pakanan.

8
 Republic of the Philippines
National Capital Region
DIVISION OF CITY SCHOOLS
QUEZON CITY HIGH SCHOOL
Sct. Ybardolaza St. Diliman, Quezon City

Sitwasyon Supply Curve Salik

1. Naaprubahan na ang dagdag
sahod sa mga mangagawa.

2. Sinalanta ng bagyo ang halos

lahat ng taniman ng palay sa
Luzon.

3. Maraming mga makabagong

teknolohiya ang dinala ng
China sa bansa bunsod na rin
ng kabi-kabilaang proyekto ng
pamahalaan kung saan sila ay
kasosyo.

4. Dahil sa direktiba ng Pangulo

na linisan ang mga lansangan,
mahigpit ng ipanapatupad ang
pagbabawal sa mga nagitinda
sa tabi ng mga daanan sa lahat
ng lungsod o bayan sa
Pilipinas.
5. Inaasahang ng mga nagtitinda
ng bigas na lalo pang bababa
ang presyo nito dahil
pinayagan na ng pamahalaan
ang pag-angkat ng bigas sa
ibang bansa.

Gawain no. 2:

Ipaliwanag:

Bilang isang mag-aaral, papaano magagamit ang kaalaman sa konsepto ng suplay sa iyong mga
desisyon sa pang-araw-araw na pamumuhay?

9
 Republic of the Philippines
National Capital Region
DIVISION OF CITY SCHOOLS
QUEZON CITY HIGH SCHOOL
Sct. Ybardolaza St. Diliman, Quezon City

Day 3

Topic: Interaksyon ng Demand at Suplay

Learning Competencies:

Naipapaliwanag ang ekwilibriyo ng pamilihan.

Code: AP9MYKIld-8

Objectuves:

1. Nagagamit ang mga sumusunod sa paglalarawan ng ekwilibrioyo sa pamilihan:

a) Supply function at demand function
b) Supply curve at demand curve
2. Naiisa-isa ang mabuting epekto ng pagkakaroon ng ekwilibriyo sa pamilihan.

Ewilibriyo sa Pamilihan

Suriin ang at basahin ang teksto:

SC

P EP

DC

Q
Ang interaksyon ng demand at supply ay nagaganap sa pamilihan. Sa madaling pahayag, kapag
nagkaroon ng transakyon sa pagitan ng consumer at prodyuser masasabi na natin na may pamilihan.
Maari itong ilarawan kapag pinagsama ang kurba ang suplay at demand. Kung gagamitin ang grap
makikita na ang dalawang kurba ay magkasalikop (EP) point of equilibrium. Makikita dito na kahit
makaiba ang layunin ng mamimili sa kadahilanang nais nilang bumili sa mababang presyo (downward
sloping curve)upang makatipid at sa panig naman ng nagtitinda na nais nilang magbenta sa mataas na
presyo(upward sloping curve) upang kumita, nagkakaroon parin ng sitwasyon na consumer at producer
ay nagkakaisa na bibili at magtitinda sa parehong presyo(P) at parehong dami (Q) at ito ang tinatawag
natin ekwilibriyo sa pamilihan.

Gawain 1:

Panuto : Lagyan ng Tsek kung sang-ayon at ekis naman kung hindi sang-ayon sa isinasaad ngmga
sumusnod tunkol sa konseptong ng ekwilibriyo.

Pahayag Sang-ayon Di Sang-ayon

1. Upward sloping ang kurba ng demand sapagkat layunin ng
consumer na makabili sa mababang presyo upang
makatipid.
2. Masasabing may ekwilibriyo sa pamilihan kung sa
parehong presyo ay tugma ang dami ng gustongat kayang
bilhin ng mga mamimili sa dami ng gustong at handang
ibenta ng mga nagtitinda.
10
 Republic of the Philippines
National Capital Region
DIVISION OF CITY SCHOOLS
QUEZON CITY HIGH SCHOOL
Sct. Ybardolaza St. Diliman, Quezon City

3. Layunin ng mga prodyuser na kumita kung kaya’t mas

marami ang gusto nilang gawin produkto sa mataas na
presyo.
4. Ang punto kung saan magkasalikop ang kurba ng demand
at kurba ng suplay ay nagpapakita na hindi pantay ang Qs
at Qd sa isang takdang presyo.
5. May ekwilibriyo kung sa presyong 10 piso ay 20 units ang
katumabs ng Qd at 15 units naman ang Katumbas ng Qs.

Prepared by:

NATHANIEL C. VALLO
Teacher III

11