Şahıs Zamirleri

‫( من‬men)
‫( تۆ‬to)
‫( اۆ‬o)
‫( ما‬ma)
‫( شما‬şoma)
‫( ایشن‬işan)
İsim Cümlesi Yapma
‫هستم‬......‫( من‬özne+isim+hesten (çekimli) ) hestem=yım, yim (ben
öğrenciyim). = men danişcu hestem (ben öğrenciyim)
Hestem Çekimler
Men hestem (olumsuz nistem)
To hesti nisti
O hest nist
Ma hestiim nistiim
Şoma hestid nistiid
İşan hestend nistend
Çoğul Yapma
1. Biri ha eki ile yapılır. (cansızlar) dıraxtha (ağaçlar)
2. Bu da an eki ile yapılır. (insanlar için) merdan (adamlar)
(sonu sesli ile bitiyorsa g harfi kaynaştırma olarak gelir.
Beççegan gibi)

Hal Ekleri
‫( به تهران‬be tehran= tahrana) önce hal eki sonra isim gelir.
‫از تههران‬ (ez tehran= tahrandan)
‫( در تههران‬der tehran = tahranda)
Sadece belirtme hal eki isimden sonra gelir.
‫( تهران را‬tehran ra =tahranı)
Fiiller
Farsçada mastar eki ten ‫ تن‬veya den ‫ ند‬ekidir. Mek mak yani.
Reften gitmek ‫رفتن‬
Ameden gelmek ‫امدن‬
Diden görmek ‫دیدن‬
Nişisten oturmak ‫نشستن‬
Geçmiş Zaman Çekimi
Bunu yaparkan mastardaki nun harfi atılır. Ve zamirin çekimi
eklenir.
Reftem (olumsuz yaparken başına ne getirilir. Ne reftem)
Refti
Reft
Reftim
Reftiid
Reftend
Amedem (olumsuz eki olan ne’nin sonu sesli ameden’in başı sesli
olduğu için araya y kaynaştırma gelir olumsuz yaparken.)
Amedi
Amed
Amedim
Amediid
Ametend
İsimleri bir olarak nitelem için mesela bir adam, bir ağaç
İsmin sonuna y eklenir. Merd=merdi draxt=draxti (bir adam bir
ağaç)
Beççe sonu sesli olduğu için araya elif yani i gelir. Beççei
Tamlamalar (kaynaştırmalarla yapılır.). genelde y, h ve i ile
yapılır.
Danişcu yi zirek (akıllı öğrenci)
Çeşme hi zer (altın çeşme)

Der çeşme hayı bağ ab nist (bağın çeşmelerinde su yoktur)

Beççe ha bimar end yada bimar hestend (çocuklar hastalar)
Ba xaher i şoma çizi goftem ya da xaher i şoma ra çizi goftem (kız
kardeşinize bir şey söyledim).
YORDUM
Farsçada yor ekini veren kelime mi’dir.
Xaridem (Satın aldım) mi xaridem (Satın alıyordum= diğerleri de
böyle çekimlenir).
Diruz merdi ba İstanbul reft (dün adam istanbula gitti).
Diruz merdi ba keştiyi siyah ba İstanbul mi reft ve xaheri o der
xanei hasan mi nişist ve hasan amed be o çizi goft (dün adam
siyah gemiyle istanbula gidiyordu ve onun kız kardeşi hasanın
evinde oturuyordu ve hasan geldi ona bir şey söyledi ).
(zaman+isim=bir+haleki+isim=kaynaştırma+sıfat+haleki+isim+y
or+fiilin geçmiş zaman hali) örnek cümle
Xaheri an duxteri kaşeng (güzel kızın kardeşi) golha mi xarid (gül
alıyordu).
İyelikler
Kitabı men (benim kitabım). Kısa hali kitabem biraderem
Kitabı to kitabet biraderet
Kitabı o kitabeş biradereş
Kitabı ma kitabıman biraderiman
Kitabı şoma kitabtan biraderitan
Kitabı işan kitabşan biraderişan

Farsçada her bir fiilin bir geniş zaman hali vardır.

Ezberleyeceksin. Geniş zaman ve şimdiki zamanda bu haller
kullanılır.
reften=rev
men revem
to revi
o reved
ma revim
şoma reviid
işan revend
ameden= ay
men ayem
to ayi
o ayed
ma ayiim
şoma ayiid
işan ayend
olumsuzu başına ne getirilir. Ne revem gitmem.
Şimdiki Zaman
Geniş zaman hailinin başına mi getirirsen şimdiki zaman olur.
Revem=giderim
Mi revem gidiyorum
Olumsuzu başına ne getirilir. Ne mi revem gitmiyorum
?? hesten’in geçmiş zaman hali buden’dir. İsim cümlelerini
yaparken hesten geniş yada içinde bulunulan an için kullanılır.
Geçmişte olmak için buden kullanılır.
Ben öğrenciyim men danişcu hestem
Ben öğrenciydim men danişcu budem (çekimle)
İsim cümlelerinin geçmiş ve şimdiki zamanı bu şekilde olur.
Olumsuzda ne budem.
(Unutma hesten’in olumsuzu nisten’dir)

İyn subh bu sabah

İyn sal bu sene
İyn şeb bu akşam
İstek kipi: mi xaheme ek olarak istenilen fiilin geniş zaman halinin
başına be getirilir. Çekimli olarak. (video 7)
İstemek=xasten
İsterim=xah – ben istiyorum= mi xahem
İstek kipinde içmek istiyorum-yapmak istiyorum-gitmek
istiyorum gibi mastarlı istemelerde şöyle yapılır.
Reftem=gittim
Rev=giderim—gitmek istiyorum= mi xahem be revem, be revi, be
rev (ben onun gitmesini istiyorum= mi xahem bereved, yani ikinci
sözcük gitmesini istediğimiz şahsa göre çekimlenir. Yani her iki
taraftaki fiilde şahsa göre çekimlenir. O onun gitmesini istiyor
dediğimizde= mi xahed be reved olur.)
O benim gitmemi istiyor= mi xahet berevem
Yani geniş zaman çekiminin başına be koy. Mastarlı istemek olur.
Mi xahem berevem gitmek istiyorum
Mi xahem berevet onun gitmesini istiyorum
Mi xahet berevet o gitmek istiyor
Mi xastem bereved gitmesini istiyordum (geçmiş zaman istek
kipinde istemenin geçmiş zaman haline ek olarak be+geniş zaman
hali çekimli)
Mi xahem bebusemed seni öpmek istiyorum
Onu öpmek istiyorum= men xahem be busemeş
Mişli Yapmak: sondaki nun atılıp h eklenince mış olur.
Goften= söylemek—gofteh= söylenmiş
Şikesten= kırmak---şikesteh= kırılmış, kırık
Üftaden=düşmek---üftadeh=düşmüş, düşkün
---bu mişli halleri çekimledik mi mişli geçmiş zaman olur.

Reften=gitmek—refteh em=gitmişim=refteh budem=gitmiştim

Reftehem=gitmişim refteh budem=gitmiştim
Reftehyi=gitmişsin refteh budi
Refteh est =gitmiş refteh bud
Reftehim= gitmişiz refte budim
Reftehid=gitmişsiniz refte budid
Reftehend=gitmişler refte budend
EMİR KİPİ
İstek kipinde fiilin geniş zaman halini alıp başına be koyup şahsa
göre çekimliyoruz. Em, i, ed, im, iid, end. (gideyim, gidesin, gide,
gidelim, gidesiniz, gitsinler).
Emir de bunun aynısı. Ama çekim yok gibi. Sen git(Berev), siz
gidin(berevid).
GELECEK ZAMAN
Normal zamanlı mastar fiilinin sonundaki nun atılır. Başına
Xahem’in şahıs çekimlisi eklenir. Mastar fiili bütün şahıslarda
aynıdır çekimlenmez. Sadece Xahem çekimlenir. Diğer Xahemli
zamanlarda her ikisi de çekimlenir.
Növişten (yazmak).
Xahem növişt
Xahi növişt
Xahed növişt
Xahim növişt
Xahid növişt
Xahend növişt
RESİDEN(ulaşmak)
Xahem resid
Xahi resid
Xahed resid
Xahim resid
Xahid resid
Xahend resid

Goften(söylemek)---gofte(söylenmiş yada söylenen)

Diden(görmek)---dide(görülmüş yada görülen)
Mişli geçmiş zaman
Gofte em (söylemişim)—uzun hali gofte hestem
Gofte i (söylemişsin)------------------gofte hesti
Gofte est
Gofte im
Gofte id
Gofte end
Duyulan geçmiş zamanın hikayesi (duymuştum): burada
hestem(şimdiki) budem(geçmiş) oluyor.
Hestem’in geçmişi budem’dir.
Gofte budem
Gofte budi
Gofte bud
Gofte budim
Gofte budid
Gofte budend