You are on page 1of 124

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj 2019

ux., iurùr, md'u'


uqo,a wud;H

2019 ud¾;= 05

2003 wxl 3 ork rdcH uQ,H l<ukdlrK ^j.lSu& mk; hgf;a" rdcH uQ,H l%fudamdh ms<sn`o
m%ldYh - 2019 ^4" 5 iy 6 j.ka;sj,g wkql+,j& iy whjeh" wd¾Ól yd rdcH uQ,H ;;a;ajh ms<sn`o
jd¾;dj - 2019 ^7" 8 iy 9 j.ka;sj,g wkql+,j& .re uqo,a wud;H;=ud úiska ksl=;a lrkq ,efí'

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 i


ISBN 978-955-0814-23-7

fld<U 08" wdpd¾h veksiag¾ o is,ajd udj;" wxl 118 ork ia:dkfha msysá rcfha uqøK
fomd¾;fïka;=j úiska uqøKh lrk ,ÿj" Y%S ,xldfõ fld<U 01" f,dagia mdf¾ uyf,alï
ld¾hd,fha msysá uqo,a wud;HdxYh úiska m< lrk ,§'

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 ii


mgqk
msgq wxlh
uQ,sl wd¾Ól o¾Yl vii
vii

2003 wxl 3 ork rdcH uQ,H l<ukdlrK ^j.lSu& mk; hgf;a bÈßm;a l< hq;= jd¾;d viii

wkql+,;djh - 2018 ix
I fldgi
rdcH uQ,H l%fudamdh ms<sn`o m%ldYh - 2019
1' ueÈld,Sk rdcH uQ,H l%fudamdh
1'1 ueosld,Sk rdcH uQ,H l%fudamdh 3
8

1'2 2019 whjeh i`oyd mdol jk mq`M,a m%uqL;djka 4


1'3 u;=úh yels wjOdkï ;;a;ajhka" wNsfhda.hka iy rdcH uQ,H l%shdud¾.hka 5
1'4 ueÈld,Sk rdcH uQ,H wruqKq 7
1'5 ueÈld,Sk id¾j wd¾Ól Wml,amk 8
II fldgi
whjeh" wd¾Ól yd rdcH uQ,H ;;a;ajh ms<sn`o jd¾;dj - 2019
1' rdcH uQ,H Wmk;Ska" NdKavd.dr fufyhqï iy úfoaY uQ,Hhkh
23

1'1 iudf,dapkh 13
1'2 rcfha wdodhu 16
1'3 rcfha úhou 30
1'4 NdKavd.dr fufyhqï 33
1'5 úfoaY uQ,Hhkh 34
2' f.da,Sh ikao¾Nh ;=< wd¾Ólh
2'1 iudf,dapkh 45
2'2 wd¾Ól j¾Okh 45
2'3 uq,H wxYfha m%jK;d 53
2'4 fldgia fj<`om, 55
2'5 úfoaY wxYfha m%jK;d 56
2'6 f.da,Sh wd¾Ól ikao¾Nh 59
3' rch i;= jdKsc jHjidhhkays ld¾hidOkh
3'1 iudf,dapkh 63
3'2 rch i;= m%Odk jHjidhhka ms<sn`oj flá ye`Èkaùu 63
65

4' 2019 whjeh weia;fïka;= ieliSu i`oyd mokï jQ idOl

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 iii


j.=
msgq wxlh
I fldgi
j.=j 1'1 m%Odk rdcH uQ,H wruqKq - ueosld,Sk rdcH uQ,H rduqj 3
II fldgi
j.=j 1'1 rdcH uQ,H fufyhqï idrdxYh 13
j.=j 1'2 weia;fïka;=.; ;;H wdodhu iy úhou - 2018 15
j.=j 1'3 rdcH wdodhï ld¾hidOkfha ixlaIsma;h 16
j.=j 1'4 wdodhï nÿ ld¾hidOkh 17
j.=j 1'5 tl;= l< w.h u; nÿ ld¾hidOkh 17
j.=j 1'6 ksIamdok nÿ$iqrd nÿ ld¾hidOkh 18
j.=j 1'7 fudag¾ r: wdkhk iy kj ,shdmÈxÑ lsÍï 19
ksoyia fj<`o .súiqï wkqj ,ndfok ,o ;Sre nÿ iyk hgf;a wdkhkh lrk ,o
j.=j 1'8 19
NdKavj, jákdlu
cd;sh f.dvke`.Sfï nÿ" uqoaor nÿ iy fudag¾ r: ,shdmÈxÑ lsÍfï .dia;=
j.=j 1'9 20
ld¾hidOkh
j.=j 1'10 cd;Hka;r fj<`odfuka ,o fiia nÿ ld¾hidOkh 21
j.=j 1'11 rdcH wdodhfuys úp,;d úYaf,aIKh - 2018 ckjdß isg fkdjeïn¾ 21
j.=j 1'12 rdcH úhoï ld¾hidOkh 30
rcfha iq/l=ïm;a iy úksuh wkqmd; u; f.jk fmd<S wkqmd;hkays yeisÍu -
j.=j 1'13 31
2017 isg 2018
j.=j 1'14 iqNidOk úhoï 32
j.=j 1'15 rcfha NdKavd.dr uqo,a m%jdy m%ldYh 33
j.=j 1'16 o< foaYSh Kh uQ,dY% wkqj 34
j.=j 1'17 úfoaY uQ,Hhk tlÕ;d iy wod< uQ,H fldkafoais - 2018 ckjdß isg fkdjeïn¾ 36
ixj¾Ok md¾Yjlrejka úiska ks, ixj¾Ok iyfhda.s;d f,i isÿ lrk ,o
j.=j 1'18 41
m%;s,íê - 2018 ckjdß isg fkdjeïn¾
j.=j 2'1 ia:djr ^2010& ñ, .Kka wkqj o'foa'ks' wdxYsl ixhq;sh 47
j.=j 2'2 fiajd wxYfha f;dard.;a o¾Ylhka 51
j.=j 2'3 ixpdrl wxYfha ld¾hidOkh 52
j.=j 2'4 o'foa'ks' j¾Okfha wdxYsl jHdma;sh (%) 52
j.=j 2'5 Y%s ,xldfõ u;=msg" uQ,sl iy wdydr WoaOukh ^mdol j¾Ih( 2013 } 100& 55
j.=j 2'6 m%d.aOk fj<`om, fjkiaùï 56
j.=j 2'7 úfoaY fj<`odu 57
j.=j 3'1 úÿ,s ckk Odß;djfha ixhq;sh 65
j.=j 3'2 rch i;= jdKsc jHjidhhkays ,dNodhS;ajh 66
j.=j 3'3 rch i;= jdKsc jHjidhhkaf.ka ,o whNdr$,dNdxY wdodhu 67

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 iv


rEmigyka
msgq wxlh
II fldgi
rEmigyk 1'1 uq`M wdodhï ixhq;sh - 2018 ckjdß isg fkdjeïn¾ 16
rEmigyk 1'2 uQ,dY% wkqj uq`M nÿ wdodhu - 2018 ckjdß isg fkdjeïn¾ 16
rEmigyk 1'3 ksIamdok nÿ$iqrd nÿ ld¾hidOkh - 2018 ckjdß isg fkdjeïn¾ 18
rEmigyk 1'4 uQ,dY% wkqj o< foaYSh Kh - 2018 ckjdß isg fkdjeïn¾ 34
rEmigyk 1'5 wxY wkqj ks, ixj¾Ok md¾Yjlrejka iu`. we;slr.;a tlÕ;d
35
^t'c'fvd' ñ,shk& - 2018 ckjdß isg fkdjeïn¾
rEmigyk 1'6 wxY wkqj isÿlrk ,o Wmfhdack ^t'c'fvd' ñ,shk& - 2018 ckjdß isg fkdjeïn¾ 42
rEmigyk 1'7 ixj¾Ok jHdmD;s iy jevigyka j, tl`. jQ Wmfhdackh fkdjQ fYaIh
42
^t'c'fvd' ñ,shk& - 2018 fkdjeïn¾ olajd
rEmigyk 2'1 o< foaYSh ksIamdos;fhaa j¾Okh 45
rEmigyk 2'2 o< foaYSh ksIamdos;fha ixhq;sh - 2018 m<uq ld¾;= ;=k 46
rEmigyk 2'3 lDIsld¾ñl wxYfha ixhq;sh - 2018 m<uq ld¾;= ;=k 46
rEmigyk 2'4 l¾udka; wxYfha ixhq;sh - 2018 m<uq ld¾;= ;=k 49
rEmigyk 2'5 ksIamdok wxYfha ixhq;sh - 2018 m<uq ld¾;= ;=k 49
rEmigyk 2'6 fiajd wxYfha ixhq;sh - 2018 m<uq ld¾;= ;=k 50
rEmigyk 2'7 fiajd úhqla;sh 53
rEmigyk 2'8 fmd<S wkqmd;" uqo,a iuia;hka iy mqoa.,sl wxYhg ,nd ÿka Kfhys j¾Okh 54
rEmigyk 2'9 u;=msg" uQ,sl iy wdydr WoaOukfha új,;d ^moku: 2013}100& 55
rEmigyk 2'10 fj<`o fYaIh iy úksuh wkqmd; fjkia ùï 57
rEmigyk 2'11 wmkhk ixhq;sh 58
rEmigyk 2'12 wdkhk ixhq;sh 59

igyka
igyk 1 m%Odk rdcH uQ,H m%;sm;a;s l%shdud¾.hka - 2018 ckjdrs isg fkdjeïn¾ 23

weuqKqï
weuqKqu I whjeh iydh fiajd iy yÈis wjia:d j.lSï jHdmD;sh u.ska ,nd §
75
we;s m%;smdok - 2018 ckjdß isg fkdjeïn¾
weuqKqu II 2018 fkdjeïn¾ 30 Èkg NdKavd.drh úiska ksl=;a l< NdKavd.dr
97
wemlr ,ehsia;=j
weuqKqu III id¾j wd¾Ól o¾Yl 99
weuqKqu IV 2019 wdodhï weia;fïka;= i`oyd mdol jQ Wml,amk 107

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 v


rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 vi
uQ,sl wd¾Ól o¾Yl
jákdlu
o¾Ylh ld,mßÉfPaoh tall
2017 2018
uQ¾; wxYh
wd¾Ól j¾Okh m<uq ld¾;= 3 % 3.2 3.3
lDIsl¾udka; m<uq ld¾;= 3 % (3.5) 4.3
l¾udka; m<uq ld¾;= 3 % 4.8 1.8
fiajd m<uq ld¾;= 3 % 3.2 4.4
WoaOukh ^,laIuh& fkdje' wjik % 7.6 3.3
WoaOukh ^idudkH& fkdje' wjik % 6.4 4.6
fiajd úhqla;s wkqmd;h m<uq ld¾;= 3 % 4.2 4.1
Y%u n,ld iyNd.S;aj wkqmd;h m<uq ld¾;= 3 % 53.6 51.8
rdcH uQ,H wxYh
whjeh ys`.h ck' - fkdje' re'ì,s' (634) (722)
uq`M wdodhu ck' - fkdje' re'ì,s' 1,657 1,770
nÿ wdodhu ck' - fkdje' re'ì,s' 1,527 1,587
nÿ fkdjk wdodhu ck' - fkdje' re'ì,s' 130 183
uq`M úhou ck' - fkdje' re'ì,s' 2,293 2,500
j¾;k úhoï ck' - fkdje' re'ì,s' 1,742 1,951
rdcH wdfhdack ck' - fkdje' re'ì,s' 561 569
rdcH Kh Tla' wjik re'ì,s' 10,304 11,667
úfoaY wxYh
wmkhk ck' - fkdje' we'fvd'ñ,s' 10,341 10,856
lDIs wmkhk ck' - fkdje' we'fvd'ñ,s' 2,548 2,363
ld¾ñl wmkhk ck' - fkdje' we'fvd'ñ,s' 7,746 8,445
frÈms<s yd we.`Mï ck' - fkdje' we'fvd'ñ,s' 4,562 4,824
wfkl=;a ck' - fkdje' we'fvd'ñ,s' 3,184 3,621
wdkhk ck' - fkdje' we'fvd'ñ,s' 18,931 20,498
mdßfNda.sl NdKav ck' - fkdje' we'fvd'ñ,s' 4,069 4,623
wka;¾ NdKav ck' - fkdje' we'fvd'ñ,s' 10,242 11,505
Lksc f;,a ksIamdok ck' - fkdje' we'fvd'ñ,s' 2,776 3,637
wdfhdack NdKav ck' - fkdje' we'fvd'ñ,s' 4,476 4,296
fj<`o fYaIh ck' - fkdje' we'fvd'ñ,s' (8,590) (9,642)
ixpdrl meñKSï ck' - fkdje' ixLHdj 1,871,871 2,080,627
ixpdrl bmhSï ck' - fkdje' we'fvd'ñ,s' 3,471 3,905
fiajd kshqla;slhkaf.a fm%aIK ck' - fkdje' we'fvd'ñ,s' 6,493 6,431
fldgia fj<|m, úúO wdfhdackh ^Y=oaO& ck' - iema' we'fvd'ñ,s' (1,552) (880)
iuia; f.jqï fYaIh (BOP) ck' - fkdje' we'fvd'ñ,s' 2,068 (807)
o< ks, ixÑ; fkdje' wjik we'fvd'ñ,s' 7,959 7,005
úksuh wkqmd;h ^udih w.& fkdje' wjik we'fvd'$re' 153.77 179.67
úksuh wkqmd;h ^udisl idudkH& ck' - fkdje' we'fvd'$re' 153.66 176.85
uQ,H wxYh
ks;H ;ekam;= myiqlï wkqmd;slh (SDFR) fkdje' wjik % 7.25 8.00
ks;H Kh myiqlï wkqmd;slh (SLFR) fkdje' wjik % 8.75 9.00
jHjia:dms; ixÑ; wkqmd;slh (SRR) fkdje' wjik % 7.50 6.00
jdKsc nexl=j, nß; idudkH m%uqL Kh fkdje' wjik
wkqmd;slh ^i;sm;d& % 11.40 12.12
Y%S ,xld wka;¾ nexl= m%odk wkqmd;h (SLIBOR) fkdje' wjik
% 8.15 9.00
(udi 01)
NdKavd.dr ì,am;a nß; iudkH M,od wkqmd;slh fkdje' wjik
^Èk 91& % 8.20 10.01
NdKavd.dr ì,am;a nß; iudkH M,od wkqmd;slh fkdje' wjik
^Èk 364& % 9.44 11.20
uqo,a iemhqï j¾Okh (M2b) fkdje'
2017$fkdje' 2018 % 17.9 13.9
mqoa.,sl wxYhg ,ndÿka Kfhys j¾Okh fkdje'
2017$fkdje' 2018 % 15.3 16.2

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 vii


2003 wxl 3 ork rdcH uQ,H l<ukdlrK ^j.lSu& mk; hgf;a bÈßm;a l< hq;=
jd¾;d
j.ka;sh j.ka;sh wjYH wka;¾.;h wkql+,;djh
4" 5 iy 6 rdcH uQ,H l%fudamdh rdcH uQ,H m%;sm;a;sh ms<sn`o uyck úi¾ck mk;a flgqïm; fojk
j.ka;s ms<sn`o m%ldYh ±kqj;aNdjh by< kexùu iy rcfha jrg lshjk Èkfha § uyck;djg
bÈßm;a lsÍu) rdcH uQ,H l%fudamdfha Ndú;h iy md¾,sfïka;=jg
we.hSu i`oyd iïu;hla we;s lr bÈßm;a l< hq;=h'
.ekSu i`oyd jk rdcH uQ,H
l%fudamdh m%ldYh
7" 8 iy 9 whjeh" wd¾Ól yd rdcH uQ,H l%shdldÍ;ajh rdcH uQ,H úi¾ck mk;a flgqïm;
j.ka;s rdcH uQ,H ;;a;ajh l%fudamdhg idfmalaIj we.hSu i`oyd fojk jrg lshjk Èkfha §
ms<sn`o jd¾;dj wjYH whjeh" wd¾Ól yd rdcH uQ,H uyck;djg iy md¾,sfïka;=jg
bÈßm;a ;;a;aj jd¾;dj bÈßm;a l< hq;=h'
lsÍu)
10" 11 iy jir ueo rdcH uQ,H jif¾ m<uq udi y;rg wod,j
wod, j¾Ifha cqks ui wjidk
12 ;;a;ajh ms<sn`o rcfha rdcH uQ,H l%shdldÍ;ajh
Èkg fyda úi¾ck mk; iïu;
j.ka;s jd¾;dj ms<sn`o kj;u f;dr;=re uyck;djg
ùfuka udi yhla blau hdug fmr
bÈßm;a lsÍu) ±k.ekSug ie,eiaùu iy rcfha
hk ld,mßÉfþo foflka miqj
rdcH uQ,H l%fudamdhg idfmalaIj
t<fUk Èkg m%:u" uyck;djg
rdcH uQ,H l%shdldÍ;ajh ms<sn`oj
ksl=;a l< hq;=h' tu ksl=;a lsÍfï
we.hSula isÿ lsÍug yelshdjla ,nd
Èk isg i;s foll ld,hla ;=<
§u i`oyd jk" jir ueo rdcH uQ,H
fuh md¾,sfïka;=jg bÈßm;a l<
;;a;aj jd¾;dj
hq;=h'
13" 14 iy wjidk whjeh mj;akd jirg wod,j rcfha rdcH uqo,a j¾Ih wjidk ù udi myla
15 ;;a;ajh uQ,H l%hs dldÍ;ajh ms<sn`o kj;u blaujd hdug fmr uyck;djg
j.ka;s ms<sn`o jd¾;dj f;dr;=re uyck;djg ±k .ekSug ksl=;a lr tu ksl=;a lsÍfï Èk isg
bÈßm;a ie,eiaùu iy rcfha rdcH uQ,H i;s foll ld,hla ;=< fuh
lsÍu ^jd¾Isl l%fudamdhg idfmalaIj l%shdldÍ;ajh md¾,sfïka;=jg bÈßm;a l< hq;=h'
jd¾;dj&) ms<sn`oj we.hSula isÿ lsÍug
yelshdjla ,nd §u i`oyd jk"
wjidk whjeh ;;a;ajh ms<sn`o
jd¾;dj ^jd¾Isl jd¾;dj&
16" 17" 18 mQ¾j ue;sjrK rfÜ rdcH uQ,H ;;a;ajh ms<sn`o md¾,sfïka;=jg uka;%Sjreka
iy 19 whjeh kj;u f;dr;=re uyck;djg f;dardm;a lr .ekSu i`oyd uy
j.ka;s ;;a;ajh ms<sn`o ±k.ekSug ie,eiaùu i`oyd jk ue;sjrKhla meje;aùug kshu
jd¾;dj mQ¾j ue;sjrK whjeh ;;a;ajh lsÍfï m%ldYfhka i;s ;=kla
bÈßm;a lsÍu)) ms<sn`o jd¾;dj we;=<; rfÜ rdcH uQ,H ;;a;ajh
ms<sn`o f;dr;=re we;=<;a ue;sjrK
mQ¾j ;;a;ajh
ms<sn`o jd¾;djla uyck;dj fj;
bÈßm;a l< hq;=h' kj
md¾,sfïka;=j /ia lsÍfï Èk isg
i;s foll ld,hla ;=< fuh
md¾,sfïka;=jg bÈßm;a l< hq;=h'
) uqo,a weu;sjrhd úiska
)) uqo,a wud;HdxYfha f,alï úiska

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 viii


wkql+,;djh - 2018

 wjidk whjeh ;;a;ajh ms<sn`o jd¾;dj - uqo,a wud;HdxYfha 2017 jd¾Isl jd¾;dj" tu
jif¾ rdcH uQ,H yd wd¾Ól ;;a;ajh ms<sn`o lreKq bÈßm;a lrñka 2018 uehs ui wjika
jk úg uyck;djg ksl=;a lr" bka wk;=rej th md¾,sfïka;=j fj; bÈßm;a lrk ,§'

 jir ueo rdcH uQ,H ;;a;ajh ms<sn`o jd¾;dj - 2018 jir ueo rdcH uQ,H ;;a;ajh ms<sn`o
lreKq bÈßm;a lrñka 2018 cqks ui wjika jk úg uyck;dj fj; bÈßm;a lr bkamiq
md¾,sfïka;=j fj; bÈßm;a lrk ,§'

fuu rdcH uQ,H l,ukdlrK jd¾;dj - 2019 ys my; i`oyka jd¾;d wka;¾.; fõ'

 rdcH uQ,H l%fudamdh ms<sn`o m%ldYh - 2019" uqo,a wud;HdxYh bÈßm;a lrk fuu jd¾;dfõ"
iuia; rdcH uQ,H m%;sm;a;sh l%shdjg kexùfï § jeo.;a f,i i<lkq ,nk mq`M,a rdcH
uQ,H l%shdud¾.hka olajñka rcfha m%Odk l%fudamdhsl m%uqL;djhka we;=<;a fõ' úi¾ck
mk;a flgqïm; fojkjr lshjk Èkfha fuh md¾,sfïka;=jg bÈßm;a l< hq;=h'

 whjeh" wd¾Ól yd rdcH uQ,H ;;a;ajh ms<sn`o jd¾;dj - 2019" uqo,a wud;HdxYh úiska
bÈßm;a lrk fuu jd¾;dfõ rcfha wdodhu" úhou iy rcfha Kh .ekSï hkdÈfha
weia;fïka;= we;=<;a jk w;r" rcfha rdcH uQ,H l%fudamdhg idfmalaIj rcfha uQ,H
l%shdldÍ;ajh we.hSug mokï jk lreKq we;=<;a fõ' úi¾ck mk;a flgqïm; fojkjr
lshjk Èkfha fuh md¾,sfïka;=jg bÈßm;a l< hq;=h'

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 ix


rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 x
1 fldgi

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 xi


rdcH uQ,H l%fudamdh ms<sn`o m%ldYh - 2019

2003 wxl 3 ork rdcH uQ,H l<uKdlrK ^j.lSu& mkf;a 4" 5 iy 6


j.ka;s hgf;a .re uqo,a wud;Hjrhd úiska ksl=;a lrk ,oS'

2003 wxl 3 ork rdcH uQ,H l<ukdlrK ^j.lSu& mkf;a 4" 5 iy 6 j.ka;s wkqj úi¾ck mk;a
flgqïm; md¾,sfïka;=fõ oS fojkjr lshjk oskfha oS uqo,a wud;Hjrhd úiska rcfha rdcH uQ,H
l%fudamdh ms<sn`o m%ldYh uyck;djg iy md¾,sfïka;=jg bosrsm;a l< hq;= jk w;r ta wkqj fuu
jd¾;dj bosrsm;a lrkq ,efí'

whjeh i`oyd mokï jQ mq`M,a l%fudamdhsl m%uqL;djhka iy rdcH uQ,H l%fudamdh yd iuia; rdcH
uQ,H m%;sm;a;sh l%shd;aul lsrSfï oS jeo.;a úh yels hehs rch úiska i,lkq ,nk m%Odk rdcH uQ,H
l%shdud¾. fuu jd¾;dj u`.ska meyeos,s lrkq ,nhs'

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 xii


ueÈld,Sk rdcH uQ,H 01
l%fudamdh

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 1


rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 2
1.1 ueÈld,Sk rdcH uQ,H l%fudamdh jif¾ § l%shd;aul l< rdcH wdodhu mokï jQ
rdcH uQ,H ia:djrNdjh jvd;a Yla;su;a
j.lSï iys; rdcH uQ,H l<ukdlrK l%shdud¾.h ;=<ska" rdcH wdodhu ;srirj by<
uQ,O¾uhkag wkql+,j rcfha rdcH uq,H hEfï keUqrejla fmkajd we;' ksoiqkla f,i"
m%;sm;a;sfha uQ,sl m%uqL;djh jkqfha o'foa' ksIamdÈ;fhka m%;sY;hla f,i 2014
ueÈld,Sk jYfhka rdcH wdodhï by< kexùu jif¾ § ishhg 11'5 laj mej;s rdcH wdodhu"
;=<ska rdcH whjeh mr;rh iy rdcH Kh 2017 jif¾ § ishhg 13'8 la olajd by< .sh
uÜgu ;srir whqßka wju uÜgul w;r" tu wdodhu 2018 jif¾ § ishhg 13'4 la
mj;ajdf.k hdu fõ' oYl .Kkdjla mqrd o 2019 jif¾ § ishhg 14'8 la o jkq we;ehs
wLKavj mj;sk rdcH whjeh mr;rh i`oyd weia;fïka;= lr we;' bkslaì;s j¾Ihkays §
uQ,sl jYfhkau fya;= mdol jQ idOl f,i nÿ rdcH wdodhu wLKavj by< f.dia 2022 jir
moku wvq ùu;a" Bg idfmalaIj rdcH úhou jk úg tu w.h o'foa'ks' m%;sY;hla f,i
my< uÜgulska mj;ajd fkd.ekSu;ah' 2015 ishhg 17'0 l uÜgula olajd j¾Okh fõ hehs
mqfrdal:kh lr we;'

1.1 j.=j|m%Odk rdcH uQ,H wruqKq - ueÈld,Sk rdcH uQ,H rduqj


o'foa' ks' ] f,i
o¾Ylh 2017 2018 2019 mqfrdal:k
;djld,sl weia;fïka;=.; 2020 2021 2022
uq`M wdodhu yd m%odk 13.8 13.5 14.8 15.5 16.8 17.0
uq`M wdodhu 13.8 13.4 14.8 15.5 16.8 17.0
nÿ wdodhu 12.6 11.9 13.1 13.7 14.8 15.0
wdodhï nÿ 2.1 2.2 2.4 2.6 3.2 3.3
NdKav yd fiajd u; nÿ 7.7 7.4 8.1 8.5 9.1 9.1
úfoaYSh fj<`odu u; nÿ 2.8 2.4 2.6 2.6 2.6 2.6
nÿ fkdjk wdodhu 1.2 1.4 1.7 1.8 1.9 2.0
m%odk 0.1 0.1 0.1 0.1 0.1 0.1
uq`M úhou 19.4 18.8 19.7 19.7 20.3 20.5
j¾;k úhou 14.5 14.6 14.5 14.6 15.1 15.2
jegqma yd fõ;k 4.4 4.4 4.2 4.3 4.4 4.4
NdKav yd fiajd 1.1 1.0 1.2 1.2 1.2 1.2
fmd<S f.ùï 5.5 5.9 5.8 5.9 6.0 6.0
iykdOdr iy mejreï 3.4 3.3 3.3 3.3 3.6 3.6
m%d.aOk úhou iy Y=oaO Kh§ï 4.9 4.2 5.2 5.2 5.2 5.3
rdcH wdfhdack 4.9 4.4 5.3 5.3 5.3 5.3
cx.u .sKqfï fYaIh (0.7) (1.2) 0.3 0.9 1.7 1.8
m%d:ñl fYaIh 0.02 0.6 0.9 1.7 2.5 2.5
whjeh ys`.h (5.5) (5.3) (4.8) (4.2) (3.5) (3.5)
whjeh ys`.h uQ<Hhkh 5.5 5.3 4.8 4.2 3.5 3.5
úfoaY uQ,Hhkh ^Y=oaO& 2.9 3.1 0.6 0.9 1.0 1.0
foaYSh uQ,Hhkh ^Y=oaO& 2.6 2.2 4.2 3.3 2.5 2.5
uOHu rcfha Kh ^o'foa'ks' ] f,i& 77.6 83.6 79.0 77.0 75.0 72.0
uQ,dY%( rdcH uQ,H m%;sm;a;s fomd¾;fïka;=j iy cd;sl whjeh fomd¾;fïka;=j
by; weia;fïka;= iy mqfrdal:khka 2018 jif¾ iema;eïn¾ ui wjidk f;dr;=re u; mokï fõ

ta wkqj" ueÈld,Sk jYfhka whjeh mr;rh jif¾ § ishhg 5'5 l uÜgulg my< .sh
ia:djr uÜgul mj;ajd .ekSu i`oyd wjldYh w;r" th 2018 jif¾ § ishhg 5'3 l uÜgulg
ysñ ù we;' ksoiqkla f,i" o'foa' ksIamdÈ;fha my< hkq we;ehs wfmalaIs; w;r" 2019 jif¾
m%;sY;hla jYfhka whjeh mr;rh 2014 § ishhg 4'8 l uÜgula olajd ;jÿrg;a my<
jif¾ § ishhg 5'7 la jQ by< w.hl isg 2017 hkq we;ehs weia;fïka;= lr we;'

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 3


ueÈld,Sk jYfhka whjeh mr;rh o'foa' 1.2 2019 whjeh i`oyd mdol jk mq`M,a
ksIamdÈ;fha m%;sY;hla f,i ishhg 3'5 l m%uqL;djka
uÜgulg m;ajkq we;ehs mqfrdal:kh lr we;s
w;r tu`.ska rdcH uQ,H l<ukdlrK ^j.lSu& 2018 jif¾ whjeh jd¾;dj u`.ska y`ÿkajd
mkf;a b,lalhka iïmQ¾K lrkq we;' tf,i ÿka zkS, - yß; wd¾ÓlZ ±lau mokïj 2019
whjeh mr;rh my< hEu ;=<ska rdcH jif¾ whjeh iy ueÈld,Sk rdcH uQ,H ±lau
Khnr;djh o'foa' ksIamdÈ;fha m%;sY;hla iïmdokh lr we;' wd¾Ólfha .dul
jYfhka 2016 jir wjidkfha § mej;s ishhg n,fõ.h jYfhka i,lk mqoa.,sl wxYh
78'8 uÜgfï isg 2017 jir wjidkfha § i`oyd myiqlï i,ikq jia y`ÿkd.;a wxYhka
ishhg 77'6 l uÜgulg my< hkq we;ehs ys wd¾Ól m%;sixialrK lghq;= l%shd;aul
weia;fïka;= lr we;' ueÈld,Sk jYfhka lsÍu rch úiska wLKavj isÿ lrkq we;'
ie,iqï lr we;s ¥ro¾YSS whjeh ys`.h md,kh wd¾Ól m%;sixialrK i`oyd uQ,sl jYfhka
lr .ekSfï l%shdud¾. ;=<ska" 2022 jif¾ § fhduqjk lafIa;%hla f,i úfoaYh S jYfhka
rdcH Khnr;djh o'foa' ksIamdÈ;fha m%d.aOkh iïmdokh ;=<ska wmkhk j¾Okh
m%;sY;hla f,i ishhg 72'0 l uÜgulg lsÍu iy foaYh S jHjidhlhska h<s
wvqjkq we;ehs mqfrdal:kh lr we;' rdcH k`.disgqùug .kq ,nk l%shdud¾. fmkajd Èh
uQ,H l%fudamdh ;=< b;d jeo.;a wx.hla f,i yelsh' tf,i" wd¾Ól ,sys,alrK lghq;=
ueÈld,Sk jYfhka rdcH Khnr;djh my< l%shd;aul jk w;ru" f.da,ShlrK ixo¾Nh
fy,Su myiq lrkq jia b;d iqmrslaIdldrSj ;=< b;d jeo.;a wx.hla njg m;afjñka
ie,iqï lr we;s m%d:ñl .sKqfï w;sßla; mj;sk mdßfNda.sl whs;Ska ;yjqre lsÍu
fYaIhla mj;ajd .ekSu fmkajd Èh yelsh' i`oyd o rch úiska ukd wjOdkhla fhduq
rdcH wdodhfï wLKav j¾Okh;aa" rdcH úhou lrkq we;' ;jo" wd¾Ól iuDoaêh we;s lsÍu
m%Yia: f,i l<ukdlrKh lsÍu;a ;=<ska i`oyd wod< jk ;j;a jeo.;a wxYhla f,i
m%d:ñl .sKqfï w;sßla;h m%udKd;aulj iy ixpdrl lafIa;%h m%j¾Okh i`oyd o rch
;sridr f,i mj;ajdf.k hEug rchg lghq;= lrkq we;'
wjia:dj ysñjkq we;' oYl lsysmhlg miqj
m%d:ñl .sKqfï fYaIh 2017 jif¾ § tjeks mq`M,a miqìula ;=< 2019 jif¾ whjeh
w;sßla;hla jd¾;d l< w;r" tkï" o'foa' lafIa;% lsysmhla flfrys m%uqL;djla olajkq
ksIamdÈ;fha m%;sY;hla f,i th ishhg 0'02 we;' tkï" ^w& z.ïfmr<shZ jevigyk
la jQ w;r" th 2018 jir iy 2019 jir j, § Tiafia .%dóh iy kd.ßl wxYhkays iS>%
ms<sfj<ska ishhg 0'6 la yd ishhg 0'9 la ixj¾Okhla we;s lsÍu¦ ^wd& ztkag¾m%hsia Y%S
uÜgulg by< hkq we;ehs weia;fïka;= lr ,xldZ jevigyk ;=<ska foaYSh
we;' jHjidhlhskag wjYH m%d.aOk wruqo,a
iïmdokhg myiqlï ie,iSu¦ ^we& mqoa.,sl
tf,i ie,lsh hq;= m%d:ñl fYaIhla mj;ajd wxYh i`oyd wjYH W;af;ackhka imhkq jia
.ekSu i`oyd b;d iqmßlaIdldÍj isÿlrk wOHdmkh" fi!LH" ksjdi iy m%jdyk jeks
j¾;k úhoï l<ukdlrK bjy,a jk w;r wxYhkays há;, myiqlï ixj¾Okh lsÍu¦
tys§ wd¾Ólfha È.=ld,Sk jYfhka j¾Okh ^wE& ukd f,i ie,iqï l< iy ld¾hlaIu
;yjqre lrk m%d.aOk iy iudchSh wxYhka ys iudc wdrlaIK jevms<sfj<la ;=<ska tkï
úhoï lmamdÿjla isÿ fkdfõ' tkï" iuDoaê iy wfkl=;a iqNidOl jevigyka
wOHdmkh iy fi!LHh hk wxYhka fj; rdYshla Tiafia zÈ<s`ÿZ f,i .efkk iy jeä
rch úiska isÿlrk wdfhdackhka wLKavj wjOdkhla fhduqúh hq;= iudc ia:rhka
mj;ajdf.k hk w;r" iudc wdrlaIK ;jÿrg;a iún, .ekaùu iy ^b& Y%S ,xldfõ
jevigyka i`oyd wjYH wruqo,a m%;smdokh ixj¾Okh È.=ld,Sk jYfhka idOdrKj iy
;yjqre flfrkq we;' ta wkqj" j¾;k úhoï ;srir whqßka mej;Su ;yjqre lsÍu'
2022 jif¾ oS o'foa' ksIamdÈ;fha m%;sY;hla
jYfhka ishhg 15'2 l uÜgul mj;ajd .kq 2019 jif¾ whjeh i`oyd mdol jk by;ska
,nk w;r" rdcH wdfhdack o'foa' ksIamdÈ;fha ±lajQ m%uqL;djka ;=<ska iudcfha úúO
m%;sY;hla jYfhka ±kg mj;akd ishhg 4'4 ia:rhka ys mj;akd .eg`M iy wjYH;djhka
uÜgul isg 2022 jif¾ § ishhg 5'3 l iukh lsÍu i`oyd wruqo,a iïmdokh
uÜgula olajd by< hkq we;' m%udKd;aulj iy ld¾hlaIuj isÿùu ;yjqre
lrkq we;' úfYaIfhkau" rdcH m%;sm;a;s
iïmdokfha § rdcH wxYfha úY%dñlhska yd

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 4


fiajdodhlhska" úfoia .; jD;a;slhska yd mk; u`.ska nÿ moku mq`M,a lr we;s w;r"
Y%ñlhska" j;= wxYfha ck;dj" YsIHhska yd tys§ mQ¾K iy w¾O nÿ ksoyia lsÍï iy nÿ
mdie,a wOHdmkh ksu l< ;reK ;reKshka iykhka bj;a lsÍu fukau" ixia:dms;
we;=`M úúO iudc lKavdhï i`oyd ukd wdodhï nÿ ia:r ;=kla hgf;a ir, lsÍu"
wjOdkhla fhduqjkq we;' óg wu;rj" rcfha m%d.aOk ,dN i`oyd nÿ y`ÿkajd §u" r`ojd
fndfyda wjOdkhla ysñjk iudc - wd¾Ól .ekSfï nÿ i`oyd wjldYh mq`M,a lsÍu wdosh
wxYhka w;r" lDIsl¾udka;h ^f.dú;ek" j;= o we;=<;a fõ'
j.dj" ëjr wxYh jeks&" Wiia wOHdmkh" Y%u
fj<`om, jeks wxY úfYaI;ajfhys,d bÈßfha § nÿ jd¾;d iemhSfï wkql+,;djh
ie,flkq we;' by< kexùu i`oyd úfYaI wjOdkhla
fhduqlr we;s w;r" ta i`oyd fiajd
1.3 u;=úh yels wjOdkï ;;a;ajhka" odhlhskaf.a iy jD;a;slhska i`oyd l<
wNsfhda.hka iy rdcH uQ,H l%shdud¾.hka f.ùï j,g wod<j fiajd fhdaclhska úiska
r`ojd .ekSfï nÿ u; jk j.lSug wod<
uE;ld,Skj" f.da,Sh uQ,H fj<`om, iy ú.Kkhka jvd jHdma;j isÿ lsÍu wd§
NdKav fj<`om, fukau foaYh S wd¾Ólh ;=< l%shdud¾. .kq ,nhs' ;jo" foaYh S wdodhï
olakg ,efnk úp,H ;;a;ajhka yuqfõ fomd¾;fïka;=fõ ia:dms; wjodkï
rcfha uQ,H ia:djrNdjh jvd;a Yla;su;a l<ukdlrK wxYh ^Risk Management Unit&
lsÍfï m%h;akhka i`oyd hï wNsfhda.hka
iy úfYaI ú.Kk wxYh ^Dedicated Audit
Woa.; úh yelsh' tys§ ueÈld,Sk rdcH uQ,H
Unit& u`.ska f;dr;=re úYaf,aIKh lrñka nÿ
l%fudamdh ;=< my; i`oyka l%shdud¾.hka
wkql+,;djhg wod< uQ,sl wjodkï
b;d jeo.;a jkq we;'
lafIa;%hka y`ÿkd.ekSu iy tjeks by<
^¸& rdcH wdodhu ;jÿrg;a j¾Okh lsÍu wjodkï lafIa;%hka wdY%s;j wkql+,;d
ú.Kkhka isÿlsÍu bÈßfha § jvd mq`M,a
fï olajd l%shd;aul lr we;s rdcH wdodhu whqßka isÿfõ' fujeks ld¾hhka i`oyd
by< kexùfï l%shdud¾. u; mokïj rch wdodhï mßmd,k l<ukdlrK f;dr;=re
úiska ;jÿrg;a wdodhu j¾Okh lsÍu isÿ moaO;sh ^RAMIS& b;d id¾:lj l%shd;aul
lrkq we;' tjeks m%Odk l%shdud¾.hka lsÍu u`.ska ie,lshhq;= iydhla ,efnkq we;'
jYfhka 2018 jif¾ wfm%a,a ui 01 jk Èk tfia kj wdodhï nÿ l%ufõoh u`.ska
isg l%shd;aul flreKq kj foaYh S wdodhï ueÈld,Sk jYfhka ie,lshhq;= wdodhï
mk;" jHdmdr i`oyd ,ndÿka nÿ ksoyia lsÍï uÜgula <`.dlr .kq we;ehs rch úiska
wju lsÍu" 2016 jif¾ isg l%shd;aul jQ tl;= wfmalaId lrk w;r" tu`.ska iudc iy
l< w.h u; nÿ wkqmd;h by< ±óu" tl;= ixj¾Ok wjYH;djka i`oyd ;jÿrg;a by<
l< w.h u; nÿ moku mq`M,a lsÍu iy nÿ iïm;a iïmdokhla isÿ lsÍug yelshdj
mßmd,kfha we;s l< jeäÈhqKq lsÍï wdÈh ,efnkq we;'
ye`Èkaúh yelsh' tu`.ska rfgys nÿ moaO;sh
jvd;a ia:djr" mQ¾jfhka ksYaph l< yels" jl% nÿlrKh
idOdrK iy úksúoNdjhlska hq;= ùu hkd §
,laIKhkaf.ka iukaú; njg rch úiska tl;= l< w.h u; nÿ wkqmd;h 2016 jif¾
;yjqre lrkq we;' isg l%shd;aul jQ mßÈ ishhg 11'0 isg ishhg
15'0 olajd by< hEu iy tl;= l< w.h u;
iDcq nÿlrKh nÿ ksoyia lsÍï bj;a lsÍu u`.ska jl% nÿ
wdodhfï ie,lshhq;= j¾Okhla olakg ,efí'
kj foaYhS wdodhï mkf;a wfmalaIs; m%;s,dN ;jo" foaYSh wdodhï fomd¾;fïka;=j úiska
2019 jif¾ isg <`.d ùu;a iu. Y%S ,xldfõ l%shd;aul lrkq ,nk tl;= l< w.h u; nÿ
iDcq nÿlrK wxYfha ie,lshhq;= j¾Okhla wkql+,;d l%fudamdh yd iïnkaê; wjodkï
isÿjkq we;ehs wfmalaId flf¾' óg fmr u; mokï jQ ú.Kkhka ;=<ska o nÿ
meje;s iDcq nÿlrK moaO;sfha olakg ,enqKq wkql+,;djh by< f.dia jl% nÿ wdodhu
msßjeh wêl nÿ ksoyia lsÍï iy nÿ by< hkq we;ehs wfmalaId flf¾' tu
iykhka wju lrñka kj foaYh S wdodhï l%fudamdh bÈlsÍï lafIa;%h i`oyd ±kgu;a
mk; u`.ska b;d ir, iy ieug idOdrK y`ÿkajd § we;s w;r nexl=" ksjdi iy fydag,a
iy ld¾hlaIu nÿ m%;sm;a;shla y`ÿkajd §ug we;=<;a uyd mßudK nÿ f.jkakka i`oyd o
lghq;= lr we;' tneúka" kj foaYSh wdodhï bÈßfha § wkq.; flfrkq we;' tfukau" Y%S

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 5


,xld f¾.=jg wod< wdodhï mßmd,kh YlH;djhka jvd j¾Okh lsÍug;a yelshdj
;jÿrg;a Yla;su;a lsÍu Wfoid l%shdud¾. ,efnkq we;'
rdYshla y`ÿkajd foñka isák w;r" bka m%Odk
jYfhkau mßlaId lsÍï yd md,khka ^¸¸¸& rdcH wxYh i;= jHdmdr Yla;su;a
jeäÈhqKq lsÍu" nqoaê f;dr;=re iïmdokh
lsÍu
Yla;su;a lsÍu iy wjodkï ;lafiarelrKh
i`oyd wjYH udkj iy fN!;sl yelshd
f.da,Sh iy foaYhS jYfhka isÿjk wd¾Ól
uÜgu by< kexùu wdosh m%Odk fõ' ta wkqj"
úp,khka yuqfõ biau;= jk wNsfhda.hka
Y%S ,xld f¾.=j úiska fmr mej;s fN!;sl
i`oyd uqyqK oSug rdcH wxY i;= jHdmdr
mßlaId lsÍï l%ufõoh fjkqjg wjodku u;
wdh;khka ys yelshdj ms<sìUq lrñka" tu
mdol jQ ú.Kkhka l%shd;aul lrkq ,nk
wdh;khka ys uQ,H ;;a;ajhg wod,
w;r" ta i`oyd wjodkï l<ukdlrKh i`oyd
f;dr;=re ukdj wkdjrKh lsÍu i`oyd rch
kj ;dlaIKh fhdod .ekSu fukau
úiska bosßfha § lghq;= lrkq we;'
ixúOdkd;aul jHqyfha jeäÈhqKq ùï o
úfYaIfhkau" iduQysl wNs,dI m%ldYfha
WmldÍ fõ'
(Statement of Corporate Intent - SCI) olajd
we;s m%Odk ld¾hidOk o¾Ylhka wëlaIKh
^¸¸& rdcH úhoï ys ld¾hlaIu;djh by< lsÍu i`oyd l%ufõohla we;s lrkq ,nk
kexùu w;r" fï olajd m%Odk wdh;k myla tfia
iduQysl wNs,dI m%ldYhka w;aika lr
rch úiska úhoï l<ukdlrKfha l%shd;aul lrñka mj;sk w;r ;j;a tjeks
ld¾hlaIu;djh by< kexùu i`oyd wLKavj wdh;k oyhla iu`. bosßfha oS tfia lghq;=
l%shd lrk w;r tu`.ska rcfha wdodhï by< lsÍug kshñ;j we;'
kexúfï m%h;akhka iu`. o ukdj ieif`okq
we;' iuia; uQ,H m%;smdok rduqj ;=< iudc fï w;r" LKsc f;,a ksIamdokh lrk rgj,a
iy rdcH wdfhdack wxYhka i`oyd m%udKj;a iy Bg wod, l,dmSh N+ foaYmd,ksl
wruqo,a iïmdokhla ;yjqre lsßug wjYH ;;a;ajhka fya;=fjka cd;Hka;r LKsc f;,a
l%shdud¾. .kq ,nk w;r" tu`.ska ueosld,Sk ñ, by< hdfï m%jK;djla uE;l oS olakg
wd¾Ól j¾Ok yelshdj b;d Yla;su;aj iy ,eìKs' f.da,Sh LKsc f;,a ñ,g wod,
mq`M,aj jHdma; jk whqßka mj;ajdf.k hEug mqfrdal:khka i,ld ne,Sfï oS" Ys% ,xldj
yelshdj ,efnkq we;' uE;l oS ia:dms; l< oekg Ndú;d lrk LKsc f;,a ñ, ;SrKh
lsÍfï hdka;%Kh wkqj foaYSh Lksc f;,a
iqNidOk m%;s,dN uKav,h (Welfare Benefit
ñf,ys hï ixfYdaOkhka isÿúh yelsh' ,xld
Board) u`.ska jvd b,lal.; whqßka iudc LKsc f;,a kS;s.; ixia:dfõ ksIamdok
wdrlaIK jevigyka bosßhg;a l%shd;aul jk msßjeh wdjrKh lr .ekSu i`oyd tjeks ñ,
njg rch úiska iy;sl lrkq ,nhs' ixfYdaOkhka wjYHjk w;r" ck;djg jk
wúksYaÑ; whjehlrKh (Contingent mSvkh wju lsÍu i`oyd LKsc f;,a ñ,
Budgeting) jeks wx.hka l%shd;aul lsÍfuka ksIamdok msßjeh wdjrKh fkdjk uÜgul
iy iajNdúl úm;a i`oyd jk rlaIK mej;shfyd;a" rch úiska ,xld LKsc f;,a
wdjrKh ;jÿrg;a mq`M,a lsÍu wdosh ;=<ska kS;s.; ixia:dfõ w,dN msßuid .ekSug
iajdNdúl úm;a yd wod< jk rdcH uQ,H wjYH uQ,H myiqlï iemhSug isÿ jkq we;'
msßjeh ukdj whjeh.; lsßu i`oyd jeä tfiau" úÿ,sn, ksIamdok msßjeh yd wkqrEmSj
wjOdkhla fhduqj we;' j¾;k úhoï ta i`oyd whlrk .dia;= ixfYdaOkh
h:d¾:lrKh iy iuia; rdcH úhofï fkdjkafka kï ta i`oyd o rch úiska uQ,H
ld¾hlaIu;djh by< kexùu ;=<ska myiqlï iemhSug isÿjkq we;'
ueosld,Sk jYfhka rdcH uQ,H
l<ukdlrKh i`oyd iydhla ie,fikq we;'
;jo" taldnoaO NdKavd.dr l<ukdlrK ^¸¹& ueÈld,Sk rdcH Kh l<ukdlrK
f;dr;=re moaO;sh (ITMIS) mQ¾K jYfhka l%fudamdh Yla;su;a lsÍu
l%shd;aul ùu;a iu`.u rdcH wdh;k úiska
isÿ lrk úhoï i`oyd jk neoSï ukdj weußld tlai;a ckmofha wd¾Ólh
md,kh lsÍu;a" whjeh ms<sfh, lsÍu iy Yla;su;aj h:d ;;a;ajhg m;ajk miqìula
NdKavd.dr uQ,H md,k yd fufyhqï lghq;= ;=< trfgys m%;sm;a;s fmd<S wkqmd;sl by<
hk wxYhka ys rdch uQ,H l<ukdlrK hEfï m%jK;dj 2019 iy 2020 jir j, § o

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 6


olakg ,efnkq we;' tjeks miqìul § 1.4 ueÈld,Sk rdcH uQ,H wruqKq
f.da,Sh uQ,H fj<`om, fmd<S wkqmd;sl
ks;e;skau by< hEula isÿjkq we;' 2019 rdcH uQ,H l<ukdlrK ^j.lSu& mkf;a
jif¾ iy blaì;s f;j¾Ihg wod< Y%S olajd we;s mßÈ ueÈld,Sk rdcH uQ,H wruqKq
,xldfõ Kh fiajdlrK wjYH;djhka iy iuia; rdcH uQ,H l%fudamdhhka" j.lSï
i,ld ne,Sfï § f.da,Sh uQ,H fj<`omf,a iys; uQ,H l<ukdlrK uQ,O¾uhkag
fmd<S wkqmd;sl by< hEu rdcH Kh wkql+, fõ' ueÈld,Sk rdcH uQ,H wruqKq
l<ukdlrKh flfrys wys;lr f,i <`.d lr .ekSu i`oyd rch úiska ukd
n,mdkq we;' fuu ;;a;ajh ;=< rdcH Kh lemùulska hq;=j rdcH uQ,H Í;Ska ;jÿrg;a
wdmiq f.ùï yd Bg wod< jk uQ,Hhkh Yla;su;a lsÍug bÈßfha § l%shdlrkq ,nhs'
lghq;= id¾:lj isÿ lsÍu myiqlr,Su i`oyd úfYaIfhkau whjeh mr;rh o'foa'
ueÈld,Sk rdcH uQ,H rduqj jvd;a Yla;su;a ksIamdÈ;fhka ishhg myg jvd wju uÜgul
lsÍug l%shdud¾. rdYShla .ksñka mj;S' mj;ajd .ekSu fukau rdcH Kh uÜgu ukd
uE;l§ kS;s.; flreKq il%Sh j.lSï md,khlska hq;=j mj;ajdf.k hdu bka
l<ukdlrK mk; u`.ska rdcH Kh ;yjqre flfrkq we;' tu wruqKq <`.dlr
fiajdlrK wjYH;djhkaf.ka hï m%udKhla .ekSu myiqlrùu i`oyd 2019 jir iy bka
iïmQ¾K lsÍug wjia:djla ie,fik w;r" bÈß jir j,g wod< b,lal.; m%d:ñl
tys§ rdcH Kh j.lSï j, m%;suQ,Hhkh .sKqfï w;sßla;h ;yjqre lsÍug wjYH
wjodkï wju lsÍu fukau rdcH Kh mshjrhka rch úiska .kq ,nhs' tkï 2019
l,amsfrk iSudj §¾> lsÍu i`oyd o wjia:dj jir i`oyd m%d:ñl fYaIfha w;sßla;h
ysñjkq we;' fuf,i rdcH Kh remsh,a ì,shk 147 la ^o'foa' ksIamdÈ;fhka
l<ukdlrK ld¾hhka myiqlrùu i`oyd ishhg 0'9 la& jk w;r" ta i`oyd rdcH
rch úiska ueÈld,Sk rdcH Kh wdodhfï weia;fïka;=.; o'foa'
l<ukdlrK l%fudamdh Yla;su;a lsÍug ksIamdÈ;fhka m%;sY;dxl 1'3 l j¾Okh
lghq;= lrñka isà' tys uQ,sl mrud¾:hla fukau" fmd<S fkdjk j¾;k úhoï o'foa'
f,i rdcH wxYfha úfoaY Kh m%udKh ksIamdÈ;fhka ishhg 8'7 l uÜgul mj;ajd
m%Yia; uÜgul mj;ajd .eksug lghq;= lsÍu .ekSu iy iudchSh yd M,odhS rdcH
±laúh yelsh' fuu Kh l<ukdlrK wdfhdack i`oyd úhoï wjYH wdldrfhka
l%fudamdh u`.ska rdcH Khnr;djhg wod,j mj;ajd f.k hEu i`oyd WmldÍ jkq we;' ta
we;súh yels wjodkï ;;a;ajhka l,a;shd wkqj" 2021 jir iy bka Tíng iuia;
y`ÿkd .ekSu iy ta wkqj bÈßfha § rdcH whjeh mr;rh o'foa' ksIamdÈ;fhka ishhg
Kh ksl=;=jkag wod< jHjydr uqo,a tall 3'5 l uÜgulska mj;ajd .ekSug yelshdj
iy l,amsÍï ixhq;sh hkdÈh kS¾Kh lsÍu ,efnk w;r" tu`.ska rdcH Khnr;djh
myiq flfrkq we;' ta wkqj" bÈßfha § rch wêl f,i by< hEu je,flkq we;'
úiska Kh ,nd.ekSï jd¾Isl rdcH Kh
.ekSï ie,eiaulg wkqj isÿ flfrkq ,nk 2018 jif¾ rdcH uQ,H l%fudamdh m%ldYfha
w;r tu`.ska rdcH Khnr;djh úplaIK ±lajQ rdcH uQ,H ia:djrNdjh Yla;su;a lsÍfï
uÜgulg f.k taug rch úiska .kq ,nk b,lalhka iu`. fuu j;auka m%ldYfha
l%shdud¾.hkag ukd iydhla ,efnkq we;' b,lalhka fndfyda fihska ieif`ok w;r"
rdcH Kh l<ukdlrKh ;jÿrg;a Yla;su;a hï weia;fïka;=.; w.hkaf.a iq`M
lsÍu i`oyd iajdëk rdcH Kh l<ukdlrK wm.uKhka olakg ,efí' tu wm.uKhka
tallhla ia:dms; lsÍug wjYH uQ,sl lghq;= i`oyd uQ,sl jYfhka fya;= jQfha kj foaYSh
rch úiska wrUkq ,en we;' tu tallh wdodhï mk; l%shd;aul ùu m%udo ùu;a yd
ia:dms; lsÍfuka miqj" ueÈld,Sk rdcH Kh foaYSh wd¾Ól lghq;= ;rul ukao.dó ùu;a
l<ukdlrK l%fudamdhg wkqrEm jk mßÈ ksid weia;fïka;=.; rdcH wdodhï uÜgu
rdcH Kh ksl=;a lsÍu iy Bg wod, oaú;Sh lrd <`.dùug fkdyels ùuhs' ;jo" iajNdúl
fj<`om, lghq;= wd§ ish¨ foa tu`.ska Wjÿre ksid rdcH úhoï flfrys we;s l<
l%shd;aul flfrkq we;' ;jo" rch úiska wLKav n,mEu o hï;dla ÿrg Bg fya;= úh'
,ndfok wemùï j, uq`M tl;=j kshñ;
uÜgu fkdblaujk fia mj;ajd .ksñka Bg
wod< wúksYaÑ; j.lSï md,kh lsÍug rch
úiska lghq;= lrkq ,nhs'

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 7


1.5 ueÈld,Sk id¾j wd¾Ól Wml,amk flfia jqjo" ixpdrl iy f;dr;=re
;dlaIKh jeks fiajd wmkhk wxYhkaf.a
uE; jir j, wd¾Ólfha Èia jQ hï ukao.dó iy úfoaY Y%ñlhkaf.a fm%aIKhka ;=<ska
iajNdjh l%ufhka ;=rka ù by< wd¾Ól úfoaY úksuh m%jdyhka Yla;su;a jkq we;ehs
úNj;djla flfrys ueÈld,Sk jYfhka wfmalaId lrk w;r" tu`.ska úfoaYhS cx.u
fhduqjkq we;ehs wfmalaId flf¾' ta wkqj" .sKqfï ys`.h 2022 jif¾ oS o'foa'
2019 jif¾ § wd¾Ól j¾Okh ishhg 3'5 - ksIamdÈ;fhka ishhg 1'5 l uÜgulg muK
4'5 ;a w;r w.hla .kq we;ehs wfmalaId lrk my< fy,Sug yelsjkq we;' fï w;r rch
w;r tu w.h 2022 jif¾ oS ishhg 5'0 l úiska fhdacs; cd;Hka;r uQ,H uOHia:dkh
uÜgula olajd by< hkq we;' tjeks by< ^jrdh k.r jHdmD;sh wdY%s;j& jeks
wd¾Ól j¾Okhla i`oyd rcfha .%dóh iy jevigyka i`oyd úYd, jYfhka iDcq úfoaY
kd.ßl wxYfha ixj¾Ok jevms<sfj< iy wdfhdack ,eîu;a iu. úfoaY uQ,H m%jdy
wd¾Óluh jYfhka jeo.;a lafIa;%hka ys isÿ Yla;su;a jkq we;ehs wfmalaId flf¾' ;jo"
flfrk há;, myiqlï ixj¾Okh rch úiska l%shd;aul lrk wdfhdack
fnfyúka bjy,a jk w;r tys§ mqoa.,sl jHdmD;s iy jdKscuh Kh .ekSï yd wod,j
wxYfha iyNd.S;ajh o w;HdjYH fõ' ta úfoaY úksuh ,eîï Yla;su;a jk w;r bka
wkqj" fiajd úhqla;s wkqmd;h ishhg 4'0 jeks fldgila rcfha úfoaY Kh fiajdlrKh
uÜgul ia:djr jkq we;ehs wfmalaId lrk i`oyd fhdod .eksug yelshdj ,efnkq we;'
w;r ta i`oyd wmkhk lafIa;%hg WmldÍ jk uQ,H .sKqu fj; ,efnk tjeks úfoaY
l¾udka; yd fiajd wxYhkaf.a j¾Okh úksuh m%jdyhka ;=<ska úfoaY ixÑ; m%udKh
fnfyúka odhl jkq we;' ;jo" ldka;d ;jÿrg;a Yla;su;a jk w;r tu`.ska remsh,
wxYfha Y%u fj<`om, iyNd.S;ajh by< wjm%udKh ùfï m%jK;dj wju jkq we;'
kexùug rch úiska l%shd;aul lrk úúO
jevigyka Tiafia o wd¾Ólfha ksIamdok Y%S ,xld uy nexl=j úiska l%shd;aul lrk
lghq;= mq`M,a jkq we;' WoaOukh md,kh lsÍfï l%ufõoh ;=<ska
WoaOuk wfmalaIdjka wju ùu fya;=fjka
úfoaYh
S wxYfha fj<`o ys`.h l%ñlj wju jkq mdßfNda.sl ñ, WoaOukh ueÈld,Sk jYfhka
we;ehs wfmalaId lrk w;r" ta i`oyd j¾Okh uOH ;ks w.hl ia:dms; jk njg wfmalaId
fjñka mj;sk wmkhk wxYh WmldÍ jk flf¾' uQ,Huh fj<`om, ;;a;ajhka u`.ska
w;r" cd;Hka;r jYfhka by< hñka mj;sk wd¾Ólhg wjYH Kh wruqo,a iïmdokfha
NdKav ñ, .Kka iy ;Sre nÿ ,sys,alrKhka m%udKj;aNdjh ;yjqre flfrk w;r tu`.ska
ksid by< hd yels wdkhk úhou hï ueÈld,Sk jYfhka wd¾Ól j¾Okh wLKavj
wys;lr ;;a;ajhka we;slrkq ,eìh yelsh' mj;ajdf.k hdu i`oyd WmldÍ jkq we;'

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 8


11 fldgi

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 9


whjeh" wd¾Ól yd rdcH uQ,H ;;a;ajh ms<sn`o jd¾;dj - 2019

2003 wxl 3 ork rdcH uQ,H l<ukdlrK ^j.lSu& mkf;a 7" 8 iy 9


j.ka;s hgf;a .re uqo,a wud;Hjrhd úiska ksl=;a lrk ,oS'
2003 wxl 3 ork rdcH uQ,H l<ukdlrK ^j.lSu& mkf;a 7" 8 iy 9 j.ka;s wkqj rdcH uQ,H
l%fudamdhg idfmalaIj rdcH uQ,H lghq;= we.hSu i`oyd whjeh" wd¾Ól yd rdcH uQ,H ;;a;ajh
ms<sn`o jd¾;dj ksl=;a l< hq;= w;r th úi¾ck mk;a flgqïm; md¾,sfïka;=fõ § fojkjr lshjk
Èkfha § md¾,sfïka;=jg bÈßm;a l< hq;= jk w;r ta wkqj o< foaYSh ksIamdÈ;h" mdßfNda.sl ñ,
.Kka iy f.jqï fYaIh i`oyd wod< jk weia;fïka;= iy wdodhï iy úhoï weia;fïka;= lsÍu
i`oyd mokï jQ Wml,amk o fuu jd¾;dfõ we;=<;a fõ'

ta wkqj" 2018 jif¾ m<uq udi tfld<y ;=< rcfha wdodhu" úhou iy Kh .ekSu ms< sn`o ;djld,sl
o;a; fuu jd¾;dfõ we;=<;a fõ' fuu rdcH uQ,H l%shdldrlï isÿ lrkq ,en we;s iuia; wd¾Ól
;;a;ajh ms<sn`o ukd wjfndaOhla ,nd.ekSug yels jk mßÈ fuu ld,mßÉfPaohg wod< m%Odk id¾j
wd¾Ól Wmk;Ska fuu jd¾;dfõ we;=<;a fõ' 2019 jir i`oyd weia;fïka;= ilia lsÍfï § mokï
lr.;a wd¾Ól iy wfkl=;a Wml,amk ms<sn`o f;dr;=re" fuu Wml,amk j,g wod< úh yels
wjodkï idOl iy rdcH uQ,H ld¾hidOkh flfrys n,mEula we;s l< yels wfkl=;a f;dr;=re o
fuu jd¾;dfõ we;=<;a fõ'

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 10


rdcH uQ,H Wmk;Ska" 01
NdKavd.dr fufyhqï iy
úfoaY uQ,Hhkh

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 11


rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 12
1'1 iudf,dapkh .dia;= wdodhu jeäùu fya;= úh' fï w;r"
fuu ld,mßÉfPaoh ;=< oS rdcH Kh
2018 jif¾ rcfha rdcH uQ,H tald.%;d fiajdlrK úhoï re' ì,shk 1"195 la olajd
l%shdj,sh wdodhï /ia lsÍu by< kexùu by< hdu" fmd<S f.ùï re' ì,shk 809 la iy
iu`.ska rdcH úhoï ld¾hlaIu;djh jeä rdcH fiajlhskaf.a jegqma f.ùï re' ì,shk
oshqKq lsÍu foig fhduq ù we;' ta wkqj" 2017 578 la olajd jeäùu ms<sìUq lrñka rcfha
jif¾ iudk ld,mßÉfPaofha oS re' ì,shk iuia; úhou iy Y=oaO KhoSï re' ì,shk
1"657 la f,i mej;s iuia; rcfha wdodhu 2"500 la olajd ishhg 9'0 lska jeä ù we;'
2018 jif¾ m<uq udi tfld<y ;=< oS re' 2018 jif¾ m<uq udi tfld<y ;=< oS
ì,shk 1"770 la olajd ishhg 6'8 lska j¾Okh mqkrdj¾;k úhou re' ì,shk 1"951 la olajd
ù we;' 2018 jif¾ m<uq udi tfld<y ;=< § ishhg 12'0 lska jeä ù we;s w;r m%d.aOk
iuia; nÿ wdodhu re' ì,shk 1"587 la olajd úhofuys iq¿ wvqùula olakg we;' 2017 jif¾
ishhg 3'9 lska o nÿ fkdjk wdodhu re' iudk ld,mßÉfPaofha oS re' ì,shk 634 la j
ì,shk 183 la olajd ishhg 40'9 lska o" mej;s iuia; whjeh ys`.h 2018 jif¾ m<uq
iqúfYaIS f,i by< f.dia we;s w;r fï i`oyd udi tfld<y ;=< oS re' ì,shk 722 la úh'
Y%S ,xld uy nexl= ,dN mejÍu iy úl=Kqï yd

1.1 j.=j|rdcH uQ,H fufyhqï idrdxYh


re' ñ,s'
ck' - fkdje'
whs;uh
2017 2018^w&
wdodhï iy m%odk 1,659,532 1,777,895
wdodhu 1,656,845 1,770,232
nÿ 1,527,154 1,587,458
nÿ fkdjk 129,691 182,774
m%odk 2,687 7,664
úhou 2,293,192 2,499,550
j¾;k úhou 1,741,956 1,951,044
jegqma 541,499 577,946
fmd<S f.ùï 672,459 809,258
wfkl=;a 527,998 563,841
rdcH wdfhdack 561,419 568,789
wfkl=;a (10,183) (20,283)
wdodhï ys`.h^-&$w;sßla;h^¬& (85,111) 180,812
iuia; whjeh ys`.h^-&$w;sßla;h^¬& (633,660) (721,655)
uQ,Hhkh 633,660 721,655
úfoaY uQ,Hhkh ^Y=oaO& 346,089 416,200
foaYSh uQ,Hhkh ^Y=oaO& 287,571 305,455
uQ,dY%h( rdcH uQ,H m%;sm;a;s fomd¾;fïka;=j
^w& ;djld,sl

2018 jif¾ m<uq udi tfld<y ;=< oS rch jk osk isg l%shd;aul ùu;a iu. iDcq nÿ
úiska wdodhï /ia lsÍu by< kexùu i`oyd wdodhu by< kxjd .ekSu ;jÿrg;a mq¿,a úh'
úúO l%shdud¾. .kakd ,o w;r nÿ ixia:dms; wdodhï nÿ i`oyd nÿ wkqmd;
ixfYdaOkh lsÍu" nÿ ksoyia lsÍu yd nÿ ;=klska hq;= nÿ jHqyhla ^14]" 28] iy 40]&
iyk ;d¾lSlrKh lsÍu" nÿ moku mq¿,a y`ÿkajd fok ,§' mqoa., wdodhï nÿ ia:rhka
lsÍu iy foaYSh wdodhï fomd¾;fïka;=j yd re' 500"000 isg re' 600"000 olajd mq¿,a l<
Y%S ,xld f¾.=j hkd oS nÿ /ia lrk w;r ishhg 16'0 la j mej;s by<u wdka;sl
wdh;khka ys nÿ mßmd,kh Yla;su;a lsÍu ta nÿ wkqmd;h ishhg 24'0 la olajd by< ouk
w;r m%Odk úh' ta wkqj" 2017 wxl 24 ork ,§'
foaYSh wdodhï mk; 2018 jif¾ wfm%a,a ui 01

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 13


frday,a ldur .dia;= yer fm!oa.,sl ffjoH foaYSh mßfNdack u; mokï ù we;s tl;= l<
fiajd iemhqu tl;= l< w.h u; noafoka w.h u; noao" cd;sh f.dvke`.Sfï noao iy
ksoyia lr we;s w;r ixpdrlhska wdl¾IKh ksIamdok noao we;=<;a jQ nÿ wdodhfï
lr .ekSu ;=<ska NdKav fj<`odfu ys wdodhu j¾Okhla fmkakqï lrñka 2017 jif¾ iudk
j¾Okh lr .ekSug tl;= l< w.h u; nÿ ld,mßÉfPaofha oS jd¾;d l< re' ì,shk 475
m%;smQrKh lsÍfï fhdackd l%uhla y`ÿkajd la jQ nÿ wdodhu 2018 jif¾ m<uq udi
fok ,oS' fudag¾ r: wdkhkh lsÍfï oS tfld<y ;=< oS re' ì,shk 497 la olajd ishhg
wd¾Ól fiajd .dia;= whlsÍfï moku f,i 4'6 lska j¾Okh úh' fï w;r" wdkhk u;
f.úh hq;= ksIamdok noao f,i ie,lSu mokï jQ nÿ wdodhu 2017 jif¾ iudk
ia:dms; lsÍu iy Wm,íê fkdjQ uy nexl= ld,mßÉfPaofha oS jd¾;d l< re' ì,shk 751
úksuh bmehqï" wd¾Ól fiajd .dia;=fjka lg idfmalaIj 2018 jif¾ m<uq udi tfld<y
ksoyiaa lsÍu i`oyd wd¾Ól fiajd .dia;= mk; ;=< oS re' ì,shk 753 la olajd ishhg 0'2 lska
ixfYdaOk lrk ,§' ;jo" 2017 jif¾ jeä jqjo" f¾.= wdkhk nÿ wdodhu iy fiia
wf.daia;= ui 01 jk oskg fmr fldka;%d;a nÿ wdodhu ms<sfj,ska ishhg 28'6 lska iy
.súiqï hgf;a l%shd;aul jk boslsÍï fiajd ishhg 10'6 lska wvq ù we;'
cd;sh f.dvke`.Sfï noafoka ksoyia lr we;'
fï w;r" bvï mk; hgf;a úfoaYl s hka i`oyd ixia:dms; nÿ" mqoa., wdodhï nÿ" Wmhk úg
mkjd ;snQ iSudjka bj;a lrk ,oS' ksIamdok f.ùï nÿ iy wd¾Ól fiajd .dia;= wdodhï
^úfYaI úêúOdk& mk; hgf;a ñ'ó' 72 iy by< hdfï m%;sM,hla f,i 2017 jif¾ iudk
ñ'ó' 84 g jvd os. m%udKhlska hq;= ÿïjeá ld,mßÉfPaofha oS re' ì,shk 260 la j mej;s
i`oyd mkjd ;snQ ksIamdok nÿ" ÿïjeá iDcq nÿ wdodhu 2018 jif¾ m<uq udi
mßfNdackh wffO¾hu;a lsÍfï wruqKska tfld<y ;=< oS re' ì,shk 298 la olajd ishhg
2018 jif¾ wf.daia;= ui isg l%shd;aul jk 14'5 lska by< f.dia we;'
mßos by< kxjk ,§' tfiau" tkacska
foaYSh fukau úfoaYSh j mj;akd
Odß;djh 1"000 g wvq fudag¾ r: u; mkjd
wNsfhda.d;aul jd;djrKh yuqfõ rch úiska
we;s ksIamdok ^úfYaI úêúOdk& nÿ 2018
rdcH uQ,H ys`.h úplaIKYS,S uÜgulg
jif¾ wf.daia;= ui isg by< kxjd we;'
mj;ajd f.k f.dia we;' fuu ikao¾Nh ;=<"
wê;dlaIKsl hka;% iQ;% iy WmlrK u;
rch úiska úhoï l<ukdlrKfha oS rdcH
mkjd ;snQ jrdh yd .=jka f;dgqm< ixj¾Ok
uQ,H úksúoNdjh iy j.ùu jeä oshqKq
nÿ wkqmd;h ishhg 7'5 isg ishhg 2'5 la jQ
lr.ksñka úúO rdcH uQ,H l%fudamdhhka
wkq.%dyl uÜgu olajd wvq lrk ,§' r;%ka
wkq.ukh lsÍu u`.ska rdcH uQ,H úkh
wdkhkh u; mkjd ;snQ Y=kH ;Sre noao
mj;ajd .ekSu i`oyd rcfha jQ lemùu ukdj
ishhg 15'0 olajd jeä lrk ,oS' foaYh S Lksc
ms<sônq lr we;'
f;,a ksIamdok i`oyd msßjeh ms<sìUq jk ñ,la
y`ÿkajd oSug rch úiska bkaOk ñ, iQ;%hla
y`ÿkajd fok ,oS'

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 14


1.2 j.==j|weia;fïka;=.; ;;H wdodhu iy úhou - 2018
re' ì,s'
ck' - fkdje'
whs;uh fjki
weia;fïka;= ;;H^w&
uq`t wdodhu 2,015 1,771 (244)
nÿ wdodhu 1,859 1,588 (271)
foaYSh wdodhï fomd¾;fïka;=j
wdodhï iy ,dN u; nÿ 344 287 (57)
tl;= l< w.h u; nÿ - foaYSh ^Y=oaO& 307 262 (45)
cd;sh f.dvke`.Sfï nÿ ^foaYSh& 56 46 (10)
wfkl=;a 17 8 (9)
Wm tl;=j 724 603 (121)
Y%S ,xld f¾.=j
wdkhk nÿ 158 89 (69)
tl;= l< w. u; nÿ - wdkhk ^Y=oaO& 188 161 (27)
cd;sh f.dvke`.Sfï nÿ - ^wdkhk& 22 18 (4)
jrdh yd .=jka f;dgqm< ixj¾Ok nÿ 105 104 (1)
fiia nÿ 45 49 4
úfYaI fj<`o NdKav nÿ iy wfkl=;a 72 69 (3)
wd¾Ól fiajd .dia;= 1 3 2
ksIamdok ^úfYaI úêúOdk& nÿ 373 348 (25)
ÿïjeá 83 85 2
Lksc f;,a ksIamdok 72 62 (10)
fudag¾ r: iy wfkl=;a 218 201 (17)
Wm tl;=j 964 841 (123)
Y%S ,xld iqrd nÿ fomd¾;fïka;=j
u;ameka$ÿïfld< 115 104 (11)
Wm tl;=j 115 104 (11)
wfkl=;a
úÿ,s ixfoaY noao 28 27 (1)
n,m;% .dia;= iy wfkl=;a 19 13 (6)
Wm tl;=j 47 40 (7)
nÿ fkdjk wdodhu 156 183 27
uq`t úhou 2,661 2,500 161
j¾;k úhoï 1,973 1,951 22
jegqma iy fõ;k 579 578 1
fmd<S f.ùï 812 809 3
úY%du jegqma f.ùï 183 178 5
rdcH ixia:d iy wdh;kj,g mejreï 89 85 4
wfkl=;a 310 301 9
m%d.aOk úhoï iy Y=oaO Kh 688 549 139
uQ,dY%( NdKavd.dr fufyhqï fomd¾;fïka;=j iy rdcH uQ,H m%;sm;a;s fomd¾;fïka;=j
^w& ;djld,sl

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 15


1.2 rcfha wdodhu
nÿ wdodhu by< kexùu i|yd úúO wdodhï
rcfha' 2025 oelau' m%;sm;a;s rduqjg wkq.; Wmdh ud¾. ia:dms; lr we;s w;r iDcq nÿ
fjñka jl% nÿ fjkqjg iDcq nÿ u`.ska rcfha iy jl% nÿ ld¾hidOkh my; olajd we;'

rEm igyk 1.1|uq`M wdodhï ixhq;sh rEm igyk 1.2 | uQ,dY% wkqj uq`M nÿ
2018 ck' - fkdje. wdodhu 2018 ck' - fkdje'

wdkhk
wdodhï nÿ t'w' nÿ u; mokï
17% 24% jQ nÿ
59%

nÿ fkdjk
10%

foaYSh n,m;%
wfkl=;a ksIamdok mdßfNdack .dia;= iy
2% nÿ u; mokï wfkl=;a
ú'fj' nÿ cd'f.d' nÿ 25% jQ nÿ wdodhï nÿ 3%
4% 4% 19% 19%
fiia wdkhk nÿ
5% j'.='ix' nÿ
3%
6%

1.3 j.=j|rdcH wdodhï ld¾hidOkfha ixlaIsma;h


re' ñ,s'
ck' - fkdje'
whs;uh fjki (])
2017 2018(w)
nÿ wdodhu 1,527,154 1,587,458 3.9
wdodhï nÿ 260,173 297,843 14.5
foaYSh mßfNdackh u; mokï jQ nÿ 475,409 497,114 4.6
tl;= l< w.h u; nÿ 248,494 261,788 5.3
ksIamdok nÿ 182,415 189,216 3.7
cd;sh f.dvke`.Sfï nÿ 44,500 46,110 3.6
wdkhk u; mokï jQ nÿ 751,358 752,827 0.2
f¾.= wdkhk nÿ 125,122 89,392 (28.6)
tl;= l< w.h u; nÿ 150,554 161,157 7.0
cd;sh f.dvke`.Sfï nÿ 17,322 18,201 5.1
jrdh yd .=jka f;dgqm< ixj¾Ok nÿ 92,574 103,848 12.2
úfYaI fj<`o NdKav nÿ 65,988 68,851 4.3
ksIamdok nÿ 245,442 262,851 10.7
fiia nÿ 54,356 48,527 (10.6)
n,m;% .dia;= iy wfkl=;a 40,214 39,673 (1.3)
nÿ fkdjk wdodhu 129,691 182,774 40.9
uq`t wdodhu 1,656,844 1,770,232 6.8
uQ,dY%( NdKavd.dr fufyhqï fomd¾;fïka;=j iy rdcH uQ,H m%;sm;a;s fomd¾;fïka;=j
^w& ;djld,sl

wdodhï nÿ ixia:dms; fkdjk nÿ" wd¾Ól fiajd .dia;=


2018 jif¾ m<uq udi tfld<y ;=< oS wdodhï iy Wmhk úg f.ùï nÿ wdodhï ms<sfj<ska
nÿ u`.ska Wmhk ,o nÿ wdodhu iuia; nÿ ishhg 20'4 la" ishhg 19'0 la iy ishhg 26'6
la f,ig j¾Okh ù we;'
wdodhñka ishhg 14'5 ls' tysoS" iudf,daÑ;
ld,mßÉfPaoh ;=< oS ms<sfj<ska ixia:dms; yd

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 16


1.4 j.=j|wdodhï nÿ ld¾hidOkh
re' ñ,s'
ck' - fkdje'
nÿ moku j¾Okh (])
2017 2018(w)
ixia:dms; yd ixia:dms; fkdjk 138,043 166,212 20.4
Wmhkúg f.ùï 29,348 37,149 26.6
fmd<sh u; r`ojd .ekSfï nÿ 49,197 42,605 (13.4)
wd¾Ól fiajd .dia;= 43,585 51,877 19.0
tl;=j 260,173 297,843 14.5
uQ,dY%h( rdcH uQ,H m%;sm;a;s fomd¾;fïka;=j
^w& ;djld,sl

2017 jif¾ m<uq udi tfld<y ;=< oS jd¾;d tl;= l< w.h u; noao
l< re' ì,shk 138 g idfmalaIj 2018 jif¾
m<uq udi tfld<y ;=< ixia:dms; yd 2017 jif¾ iudk ld,mßÉfPaoh yd ie,lSfï
ixia:dms; fkdjk wdodhï nÿ wdodhu re' oS 2018 jif¾ m<uq udi tfld<y ;=< oS tl;=
ì,shk 166'2 la olajd j¾Okh ù we;' Wmßu l< wdodhu u; nÿ wdodhu ishhg 6'0 lska
ld¾hidOk wkqmd;h ishhg 16'0 isg ishhg j¾Okh fjñka re' ì,shk 424 la jd¾;d lr
24'0 olajd by< kexùug;a nÿ wdodhï we;' 2018 jif¾ weia;fïka;= .; tl;= l<
l%shd;aul lrk ia:r m%udKh mq¿,a lsÍu;a w.h u; nÿ wdodhu re' ì,shk 550 ls' wod,
fï i`oyd fya;= idOl úh' 2017 wkqrEm wkqrEm ld,mßÉfPaoh ;=< oS foaYh
S
ld,mßÉfPaofha oS jd¾;d jQ re' ì,shk 29'3 g l%shdldrlï u; jQ tl;= l< w.h u; nÿ
idfmalaIj 2018 jif¾ m<uq udi tfld<y ;=< wdodhu ishhg 5'3 l j¾Okhla iu. re'
Wmhk úg f.ùfï nÿ wdodhu re' ì,shk 37'1 ì,shk 262 la jQ w;r wdkhk u; jQ tl;=
olajd by< f.dia we;' flfia jqjo" fmd<sh l< w.h u; nÿ wdodhu ishhg 7'0 l
u; r`ojd .ekSfï nÿ wdodhu wod, wkqrEm j¾Okhla iu. re' ì,shk 161 la úh' fros"
ld,mßÉfPaoh ;=< oS re' ì,shk 42'6 olajd oej" .=jkahdkd yd wu;r fldgia" leurd iy
my; jeà we;' m%lafIamK hka;% jeks f;dard.;a NdKav u; jQ
tl;= l< w.h u; nÿ ksoyia lsÍï bj;a
lsÍu iy fi!LH i;aldr fiajd wod, noafoka
ksoyia lsÍu fuu ld¾hidOkhg bjy,a úh'

1.5 j.=j|tl;= l< w.h u; nÿ ldrhidOkh


re' ñ,s'
ck' - fkdje'
nÿ moku j¾Okh (] )
2017 2018(w)
foaYSh 248,618 261,939 5.4
wdkhk 151,044 161,765 7.1
o< wdodhu 399,662 423,704 6.0
wdmiq f.jqï 613 759 23.8
Y=oaO wdodhu 399,048 422,945 6.0
wdmiq f.jqï o< wdodhfï ] f,i 0.15 0.18 -
uQ,dY%h( rdcH uQ,H m%;sm;a;s fomd¾;fïka;=j
^w& ;djld,sl

ksIamdok$iqrd noao
2018 jif¾ ckjdrs isg fkdjeïn¾ ui olajd re' ì,shk 452 la olajd ishhg 5'7 lska
ld,mßÉfþoh i`oyd ksIamdok nÿ ;=<ska ,o j¾Okh jq w;r LKsc f;,a ksIamdok yereKq
wdodhu 2017 jif¾ iudk ld,mßÉfþoh ;=< fldg wfkl=;a ksIamdok noaog hg;a whs;u
oS ,o re' ì,shk 428 l wdodhug idfmalaIj j,ska ,o wdodhu fuu j¾Okh i`oyd fya;=
úh'

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 17


1.6 j.=j|ksIamdok nÿ$iqrd nÿ ld¾hidOkh
re' ñ,s'
ck' - fkdje'
nÿ moku j¾Okh (])
2017 2018(w)
u;ameka 103,507 103,959 0.4
ÿïjeá yd ÿïfld< 78,908 85,257 8.0
fudag¾ r: 171,815 193,376 12.5
Lksc f;,a ksIamdok 67,714 61,862 (8.6)
wfkl=;a 5,913 7,613 28.8
tl;=j 427,857 452,067 5.7
uQ,dY%h( rdcH uQ,H m%;sm;a;s fomd¾;fïka;=j
^w& ;djld,sl
2017 jif¾ iudk ld,mßÉfþohla i`oyd
jd¾;d jq re' ì,shk 79 g idfmalaIj re'
rEm igyk 1.3|ksIamdok nÿ /iqrd nÿ ì,shk 85 la olajd ishhg 8'0 lska j¾Okh
re' ì,s'

ld¾hidOkh 2018 ck' - fkdje' úh' flfia jqjo" ÿïjeá mrsfNdackh


wffO¾hu;a lsÍfï wruqfKka ñ'ó' 72 yd
250 ñ'ó' 84 g jeä ÿïjeá u; ksIamdok noao
ÿïjeá 1"000 la i`oyd re' 33"550 isg re' 37"675
200
olajd 2018 jif¾ wf.daia;= udifha § jeä
lrk ,È'
150 fudag¾ r: ;=<ska ,o ksIamdok nÿ wdodhu
2018 jif¾ m<uq udi tfld<y i`oyd miq.sh
100 jif¾ iudk ld,mßÉfþohlg idfmalaIj re'
ì,shk 193 la olajd ishhg 12'5 lska j¾Okh
jQ w;r 2018 jif¾ iudf,daÑ; ld,mßÉfþoh
50
;=< úfYaIfhka tkacska Odrs;djh >k
fikaáógr 1"000 g wvq fudag¾ r: wdkhkh
- ishhg 88'0 lska j¾Okh ùu fï i`oyd m%Odk
u;ameka ÿïjeá$ fudag¾ Lksc wfkl=;a
ÿïfld< jdyk f;,a jYfhka fya;= úh' ksIamdok nÿ wdodhu
ksIamdok
j¾Okh ùu i`oyd ma,diaálaa frisk iy
2017 2018 ksIamdokfha wvx.= iSks m%udKh wkqj mdk
j¾. u; mkjk ,o ksIamdok nÿ o
iqrd nÿ ;=<ska ,o nÿ wdodhu 2018 jif¾ Okd;aulj odhl úh' flfia jqjo" 2018 jif¾
ckjdrs isg fkdjeïn¾ ui olajd wkqrEm ld,mßÉfþoh ;=< § .Eia Ths,a$ãi,a
ld,mßÉfþoh i`oyd 2017 jif¾ iudk wdkhkh wvq ùula fmkakqï lrñka 2018
ld,mßÉfþohl oS jd¾;d lrk ,o re' ì,shk jif¾ ckjdrs isg fkdjeïn¾ ui olajd
103'5 g idfmalaIj re' ì,shk 104 la olajd ld,mßÉfþoh ;=< Lksc f;,a ksIamdok ;=<ska
ishhg 0'4 lska wdka;slj j¾Okh ù we;' ,o ksIamdok nÿ wdodhu 2017 iudf,daÑ;
2018 jif¾ iudf,daÑ; ld,mßÉfþoh ;=< oS ld,mßÉfþoh ;=< jd¾;d jq re' ì,shk 68 lg
ÿïjeá ksIamdokh ishhg 2'6 lska j¾Okh ùu idfmalaIj re' ì,shk 62 la olajd ishhg 8'6
fya;=fjka ÿïjeá yd ÿïfld< ;=<ska 2018 lska wvq ù we;
jif¾ m<uq udi tfld<y i`oyd ,o wdodhu
'

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 18


1.7 j.=j|fudag¾ r: wdkhk iy kj ,shdmosxÑ lsÍï

tallh( ixLHdj
wdkhk kj ,shdmosxÑ lsÍu
whs;uh ck' - fkdje' ck' - fkdje'
2017 2018 fjki ] 2017 2018 fjki ]
nia r: 3,365 2,508 (857) (25) 3,009 2,810 (199) (7)
fudag¾ r: 48,058 90,183 42,125 88 35,230 76,816 41,586 118
;%Sfrdao r: 16,848 20,755 3,907 23 22,172 18,646 (3,526) (16)
h;=re meos 335,238 330,415 (4,823) (1) 319,446 316,728 (2,718) (1)
NdKav m%jdyk r:^w& 103,736 46,874 (56,862) (55) 10,548 8,782 (1,766) (17)
bvï jdyk^wd& 143,388 193,447 50,059 35 11,991 9,454 (2,537) (21)
wfkl=;a^we& 107,430 33,207 (74,223) (69) 15,256 16,593 1,337 9
tl;=j 758,063 717,389 (40,674) (5) 417,652 449,829 32,177 8
uQ,dY%( Y%S ,xld f¾.=j iy Y%S ,xld uy nexl=j
^w& NdKav m%jdyk jdyk" iska.,a leí r: iy oaú;aj ld¾hh jdyk we;=<;a fõ
^wd& bvï jdyk" w;a g%elag¾ iy wfkl=;a bvï jdyk we;=<;a fõ
^we& oaú;aj ld¾h jdyk" .s,ka r: yd wjux., r: we;=<;a fõ

f¾.= wdkhk noao


2018 jif¾ m<uq udi tfld<y ;=< /ia lrk my; jeàu i`oyd m%Odk jYfhka n,md
,o re' ì,shk 89'4 l wdkhk nÿ wdodhu we;af;a fmg%,a" ãi,a" ;sß`.= msá iy lsß msá
2017 jif¾ iudk ld,mßÉfPaofha § /ia wdkhkh i`oyd nÿ ksoyia lsÍï ,nd§u"
lrk ,o re' ì,shk 125'1 yd iei`§fï § jHdmD;s iïnkaO whs;u i`oyd nÿ iyk
ishhg 28'6 l wvq ùula fmkakqï lrhs' fuu ,nd§u iy ksoyia fj<`o .súiqï l%shd;aul
lsÍï hkdÈhhs'

1.8 j.=j|ksoyia fj<`o .súiqï wkqj ,nd fok ,o ;Sre nÿ iyk hgf;a wdkhkh lrk ,o NdKav
j, jákdlu

2018 ck' - foie'


ksoyia fj<`o .súiqu ;Srenÿ iyk i`oyd hg;ajk wdkhk
ksIamdok ixLHdj re' ñ,s'

bkaoshd - Y%S ,xld ksoyia fj<`o .súiqu 807 41,273


mlsia:dk - Y%S ,xld ksoyia fj<`o .súiqu 45 12,062
ol=Kq wdishd ksoyia fj<`o .súiqu 96 1,215
wdishd Ydka;slr fj<`o .súiqu 79 3,076
tl;=j 1,027 57,626
uQ,dY%( Y%S ,xld f¾.=j iy fj<`o yd wdfhdack m%;sm;a;s fomd¾;fïka;=j

úfYaI fj<`o NdKav noao mßmamq" uelr,a ud¿" lv, iy l=rlalka


hkdÈh i`oyd mkjk ,o nÿ §¾> lsÍï bjy,a
2017 jif¾ m<uq udi tfld<y ;=< § re' úh'
ì,shk 66'0 la jQ úfYaI fj<`o NdKav nÿ 2018
jif¾ iudk ld,mßÉfPaoh ;=< § re' ì,shk cd;sh f.dvke`.Sfï noao
68'8 la f,i ishhg 4'3 l j¾Okhla olakg
,eìKs' fuu uOHia; ld¾hidOkh i`oyd 2017 jif¾ wkqrEm ld,mßÉfPaofha oS jd¾;d
uQ,sl jYfhka iy,a j¾." nv bß`.=" l< re' ì,shk 61'8 g idfmalaIj 2018 jif¾
yd,aueiaika" lrj," w¾;dm,a" î ÆKq" .dk m<uq udi tfld<y ;=< oS cd;sh f.dvke`.Sfï
,o fyda l=vq lrk ,o flacq" lõms" iSks" nÿ wdodhu f,i re' ì,shk 64'3 la jd¾;d
lrk ,oS' foaYSh l%shdldrlï u; jQ cd;sh

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 19


f.dvke`.Sfï nÿ wdodhu re' ì,shk 46'1 la olajd ishhg 5'1 lska j¾Okhù we;' fuu
olajd ishhg 3'6 l j¾Okhla fmkakqï lrk wdodhï ld¾hidOkh i`oyd cd;sh
,oS' flfia jqjo" 2018 jif¾ m<uq udi f.dvke`.Sfï nÿ ksoyia lsÍï iy wkq.%y
tfld<y ;=< oS wdkhk u; jQ cd;sh lsÍï j, jQ ixfYdaOk fya;= ù we;'
f.dvke`.Sfï nÿ wdodhu re' ì,shk 18'2

1.9 j.=j|cd;sh f.dvke`.Sfï nÿ" uqoaor nÿ iy fudag¾ r: ,shdmosxÑ lsÍfï .dia;= ld¾hidOkh
re' ñ,s'
2017 2018 ] fjki 2017/2018
whs;uh ck' - fkdje' ck' - fkdje' ck' - fkdje'
uOHu m<d;a uOHu m<d;a uOHu m<d;a
tl;=j tl;=j tl;=j
rch iNd rch iNd rch iNd
cd;sh
f.dvke.Sfï 61,822 30,911 92,733 64,311 32,155 96,467 4.0 4.0 4.0
nÿ)
foaYSh 44,500 22,250 66,750 46,110 23,055 69,165 3.6 3.6 3.6
wdkhk 17,322 8,661 25,983 18,201 9,100 27,301 5.1 5.1 5.1
uqoaor nÿ)) - 7,540 7,540 - 8,432 8,432 - 11.8 11.8
fudag¾ r:jdyk
,shdmosxÑ lsÍfï 763 1,781 2,544 952 2,221 3,172 24.8 24.7 24.7
.dia;=)))
tl;=j 62,585 40,232 102,817 65,263 42,808 108,071 4.3 6.4 5.1
uQ,dY%h( rdcH uQ,H m%;sm;a;s fomd¾;fïka;=j
^w& ;djld,sl
) 2011 jif¾ isg cd;sh f.dvke`.Sfï nÿ wdodhfuka ishhg 33 1$3 la uOHu rch úiska m<d;a iNd fj; udre lrkq
,efí
)) 2011 jif¾ isg uqoaor nÿ wdodhu u`.ska bmhQ iïmQ¾K wdodhu uOHu rch úiska m<d;a iNd fj; udre lrkq ,efí
))) fudag¾ r: ,shdmÈxÑ lsÍfï .dia;= j,ska uOHu rch úiska bmhQ wdodhfuka m<d;a iNd j,g udre lrk ,o ishhg
70 g wod< ixLHd ±lafõ

;snQ fiia nÿ bj;a lsÍu fï i`oyd m%Odk


wfkl=;a nÿ
jYfhka n,md we;' f;a wmkhkfhka ,o
fiia nÿ wdodhu re' ñ,shk 542 olajd ishhg
2017 jif¾ m<uq udi tfld<y ;=< § re' 7'1 lska by< f.dia we;' flfia jqjo" 2018
ì,shk 31'0 la jQ úÿ,s ixfoaY nÿ wdodhug jif¾ m<uq udi tfld<y ;=< oS rn¾ yd rn¾
idfmalaIj 2018 jif¾ iudk ld,mßÉfPaoh wdY%s; ksIamdok iy fmd,a wmkhkfhka ,o
;=< § re' ì,shk 26'6 la olajd ishhg 14'3 fiia nÿ wdodhu my; jeáKs' wdkhk u;
lska my; jeà we;s w;r wka;¾cd, fiajd jk fiia nÿ u`.ska jk wdodhu 2017 jif¾
i`oyd nÿ bj;a lsÍu iy weu;=ï i`oyd .; iudk ld,mßÉfPaofha oS jd¾;d jQ re' ì,shk
jk ld,mßÉfþoh wvq ùu fï i`oyd n,md 51'6 yd iei`oSfï oS tu w.h 2018 jif¾ m<uq
we;' fï w;r" 2017 jif¾ iudk udi tfld<y ;=< oS re' ì,shk 46'1 l olajd
ld,mßÉfPaoh ;=< oS cd;Hka;r fj<`odu u; ishhg 10'6 lska my; jeà we;' jrdh yd
fiia noafoka ,enQ wdodhu re' ì,shk 54'4 la .=jka f;dgqm< ixj¾Ok nÿ u`.ska tl;= l<
f,i jd¾;d jQ w;r tu w.h 2018 jif¾ m<uq wdodhu 2017 jif¾ iudk ld,mßÉfPaofha §
udi tfld<y ;=< oS re' ì,shk 48'5 la olajd ,o re' ì,shk 92'6 isg re' ì,shk 103'8 olajd
ishhg 10'7 lska wvq ù we;' uia" lsß ksIamdok" ishhg 12'2 l j¾Okhla fmkakqï lr we;'
rg b`È" ños" fmhdia" îr" jhska wd§ 2018 jif¾ § bkaOk" jdfka iy ;sß`.= weg
y`ÿkd.kakd ,o whs;uhka 253 la i`oyd mkjd hkd§ wka;¾ NdKav wdkhk by< hdu by;
j¾Okh i`oyd odhl;ajh ,nd § we;'

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 20


1.10 j.=j|cd;Hka;r fj<`odfuka ,o fiia nÿ ld¾hidOkh
re' ñ,s'
ck' - fkdje'^w&
whs;uh
2017 2018
wmkhk fiia noao 2,742 2,409
f;a - ^nÿ iy wmkhk md,k& mk;" Y%S ,xld f;a uKav, kS;s hgf;a 506 542
rn¾ - rn¾ kej; j.d lsÍfï iykdOdr mk; hgf;a 89 9
fmd,a - fmd,a ixj¾Ok mk; hgf;a 99 97
w'ix'u' fiia noao - Y%S ,xld wmkhk ixj¾Ok mk; hgf;a 2,048 1,761
wdkhk fiia noao - Y%S ,xld wmkhk ixj¾Ok mk; hgf;a 51,614 46,118
tl;=j 54,356 48,527
uQ,dY%h( rdcH uQ,H m%;sm;a;s fomd¾;fïka;=j
^w& ;djld,sl

nÿ fkdjk wdodhu ishhg 42'4 lska o fmd<S wdodhu re' ì,shk


2017 jif¾ iudk ld,mßÉfPaoh ;=< oS uq¿ 7'2 la olajd ishhg 29'7 lska o" iudc
nÿ fkdjk wdodhu re' ì,shk 129'7 la f,i wdrlaIK odhl;ajh re' ì,shk 23'0 la olajd
jd¾;d jQ w;r tu w.h 2018 jif¾ m<uq udi ishhg 10'4 lska o iy wfkl=;a wdodhï re'
tfld<y ;=< § re' ì,shk 182'8 la f,i ì,shk 5'4 olajd ishhg 154'5 lska o fuu
ishhg 40'9 lska j¾Okh úh' fï i`oyd m%Odk ld¾hidOkh i`oyd odhl ù we;' flfia jqjo"
jYfhka fya;= jQfha re' ì,shk 15'0 la jQ uy 2018 jif¾ m<uq udi tfld<y ;=< oS ,dNh
nexl= ,dN udre lsÍu iy úl=Kqï yd .dia;= iy ,dNdxY u`.ska tl;= jQ wdodhu re' ì,shk
wdodhu ishhg 50'2 lska j¾Okh ùu fõ' 35'2 olajd ishhg 3'4 lska my; jeà we;'
tfiau" l=<S wdodhu re' ì,shk 4'5 la olajd

1.11 j.=j|rdcH wdodhfuys úp,;d úYaf,aIKh - 2018 ckjdß isg fkdjeïn¾


re' ì,s'
2017 2018 2018 fya;=
whs;uh weia;fïka;=j ;djld,sl
r`ojd .ekSfï nÿ wdodhu my; jeà ;ssnqK
o" wdodhï mßmd,k l<ukdlrK f;dr;=re
moaO;sh foaYSh wdodhï fomd¾;fïka;=j ;=<
l%shd;aul lsÍu fya;=fjka nÿ mßmd,k
l%shdj,sh Yla;su;a ùu iy 2018 jif¾
wfm%a,a ui m<uq osk isg kj foaYSh wdodhï
mk; l%shd;aul ùu wdodhï nÿ wdodhu
by< hdu flfrys m%Odk jYfhka n,md
wdodhï nÿ 260.2 354.5 297.8 we;' fiajd kshqla;s wdodhu u; ishhg 24'0
la olajd wkql%ñlj jeäjk w.hka u; nÿ
whlsÍu iy nÿ ia:r mq`M,a lsÍu Wmhk úg
f.jkq ,nk nÿ wdodhu by< hdu flfrys
;j ÿrg;a iyh olajk ,oS' flfia jqjo"
foaYSh wdodhï mk; l%shd;aul lsÍu m%udo
ùu;a iy o'foa' ksIamdokfha ukao.dó
j¾Okh;a ;;H wdodhu weia;fïka;=.;
wdodhfuka wm.ukh ùug fya;= úh'
tl;= l< w.h u; nÿ wdodhu by< hdu
flfrys foaYSh l%shdldrlï mq`M,aùu iy
wdkhk úhoï by< hdu n,md we;'
.,aw`.=re" lsßmsá" isfuka;s iy ,sysis f;,a
wdoS wdkhk i,ld n,kq ,nk
tl;= l< w.h
u; nÿ 399.0 494.6 422.9 ld,mßÉfPaoh ;=< § j¾Okh ùu wdkhk
u; whlrkq ,nk tl;= l< w.h u; nÿ
wdodhu j¾Okh ùu i`oyd uQ,sl jYfhka
fya;= úh' ;jo" wdodhï mßmd,k
l<ukdlrK f;dr;=re moaO;sh l%shd;aul
lsÍu fya;=fjka ,eîï yd f.ùï wëlaIKh

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 21


iy nÿ ú.Kkh j¾Okh ùu fukau foaYSh
wdodhï fomda¾;fïka;=fõ nÿ mßmd,k
l%shdj,sh mq`M,a ùu o fuu wdodhu by<
hdu flfrys Okd;aulj n,md we;' flfia
jqjo" ;;H wdodhu weia;fïka;=.;
wdodhfuka wm.ukh ùug fi!LH fiajd
i`oyd ,nd § we;s tl;= l< w.h u; nÿ
iyk m%Odk jYfhka fya;= ù we;'
Lksc f;,a ksIamdok yer fudag¾ r:"
u;ameka" ÿïjeá iy ÿïfld< u; mek jQ
ksIamdok nÿ wdodhu jeäùu tu wdodhu
by< hdu flfrys n,md we;' úfYaIfhkau"
tkacska Odß;dj 1"000 g wvq fudag¾ r:
ksIamdok nÿ 427.9 487.3 452.1 wdkhkh by< hdu iy u;ameka mßfNdack
rgdj fjkia fjñka ier wvq u;ameka
ksIamdokh by< hdu fuu wdodhu jeä
ùug fya;= jqjo" ;;H wodhu
weia;fïka;=.; wdodhfuka wm.ukh ù
we;'
fmg%,a" ãi,a" ;sß`.= weg iy lsß msá i`oyd
m%odkh l< nÿ w;ayeÍï iy jHdmD;s wdY%s;
f¾.= wdkhk nÿ 125.1 158.2 89.4 ;Sre nÿ iyk fukau ksoyia fj<`o .súiqï
l%shd;aul ùu ;=<ska ;Sre nÿ wdodhu m%Odk
jYfhka my; jeàug fya;= ù we;'
jrdh yd .=jka f;dgqm< ixj¾Ok nÿ
wdodhu by< hdu i`oyd LKsc f;,a"
fmdfydr wdoS w;rueos NdKav wdkhkh
by< hdu fya;= ù we;' flfia jqj o"
jrdh yd .=jka
wê;dlaIKsl hka;%iQ;% iy WmlrK i`oyd
f;dgqm< 92.6 104.5 103.8 ishhg 7'5 la jk ia:djr nÿ wkqmd;slh
ixj¾Ok nÿ
fjkqjg ishhg 2'5 l wkq.%dyl nÿ
wkqmd;slh m%odkh lsÍu jrdh yd .=jka
f;dgm< ixj¾Ok nÿ wdodhu flfrys
iDKd;aulj n,md we;'
boslsÍï fiajd imhkq ,nk
fldka;%d;alrejka" ksjdi ixlS¾K úlsKSu
iy úfoaY jHjydr uqo,a ,nk ixpdrl
cd;sh ksfhdacs; fiajdjka hkdosh u; nÿ iyk
f.dvke`.Sfï nÿ 61.8 78.6 64.3 ,nd §u iy tu mk; yd wod, ixfYdaOk
l%shd;aul lsÍu m%udo ùu weia;fïka;=.;
wdodhfuka ;;H wdodhu uOHia:j
wm.ukh ùu flfrys n,md we;'
wdkhk u; wh lrkq ,nk fiia nÿ
wdodhu ishhg 10'6 lska my; jeà we;s
w;r fï i`oyd ;sß`.= msá u; whl< fiia
noao my; fy,Su iy y`ÿkd.;a whs;u 253
la u; whl< fiia nÿ bj;a lsÍu fya;= ù
we;' wka;¾cd, i`oyd mkjd ;snQ úÿ,s
fjk;a nÿ 160.5 181.7 157.1 ixfoaY noao my< hdu tu wdodhu ishhg
14'3 lska my< hdug fya;= ù we;' ;jo"
cd;Hka;r iy foaYSh jYfhka ÿrl:k
u`.ska ,nd.;a weu;=ï ld,h my; jeàu
úÿ,s ixfoaYk noao my< hdu flfrys fya;=
ù we;'
Y%S ,xld uy nexl=fõ ,dN mejÍu nÿ
fkdjk wdodhu by< hdu i`oyd m%Odk
jYfhka fya;= ù we;' rdcH wxYfha
fiajlhskaf.a uQ,sl jegqm by< hdu
nÿ fkdjk fya;=fjka iudc ixrlaIK odhl uqo,a by<
wdodhu 129.7 156.0 182.8 hdu iy tlai;a cd;Skaf.a idu idOl
fufyhqï lghq;= u`.ska ,;a wdodhu
taldnoaO wruqo,g ner lsÍug lghq;= lsÍu
wdosh o nÿ fkdjk wdodhu j¾Okh ùu
flfrys Okd;aulj n,mdk ,oS'
tl;=j 1,656.8 2,015.4 1,770.2
rdcH uQ,H m%;sm;a;s fomd¾;fïka;=j u`.ska ilia lrk ,oS

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 22


igyk 1|m%Odk rdcH uQ,H m%;sm;a;s l%shdud¾.hka - 2018 ckjdrs isg fkdjeïn¾
l%shd;aul oskh ls%hdud¾.
ksIamdok ^úfYaI úêúOdk& noao
1989 wxl 13 ork ksIamdok nÿ ^úfYaI úêúOdk& mk;" ^2018'02'15 oske;s wxl 2058/33
ork .eiÜ ksfõokh&¡
2017.02.16 - wxl 22/99 rdcH mßmd,k pl%f,aLh hgf;a ldKav I" II iy III f,i j¾. lrk ,o
ysñlï ,nkakka i`oyd ksIamdok nÿ Wmßu ksoyia iSudj re' ñ,shk 22" re' ñ,shk 16
iy re' ñ,shk 12 jYfhka by< kexùug¡
1989 wxl 13 ork ksIamdok nÿ ^úfYaI úêúOdk& mk;" ^2018'02'15 oske;s wxl 2058/34
ork .eiÜ ksfõokh&¡
2017.02.16 - fj<`o yd wdfhdack m%;sm;a;s pl%f,aL wxl 1/2018 hgf;a jdyk wdkhkh lsrSug
ysñlï ,nkakka i`oyd jQ Wmßu ksIamdok nÿ ksoyia iSudj re' ñ,shk 5 olajd by<
oeóug¡
1989 wxl 13 ork ksIamdok nÿ ^úfYaI úêúOdk& mk;" ^2018'04'12 oske;s wxl 2066/40
ork .eiÜ ksfõokh&¡
2018.04.12 - m<d;a md,k iy m<d;a iNd pl%f,aL wxl 01/2017 hgf;a jdyk wdkhkh i`oyd
iqÿiqlï ,nk 2017'11'09 oskg fmr Khjr ,sms újD; lrk ,o ysñlï ,nkakka i`oyd
nÿ iyk ,nd oSug'
1989 wxl 13 ork ksIamdok nÿ ^úfYaI úêúOdk& mk;" ^2018'04'24 oske;s wxl 2068/9
2018.04.24 ork .eiÜ ksfõokh&¡
- úY%dñl fckrd,a yeñ,agka jkisxy uy;dg jdyk wdkhkh i`oyd n,m;%hla m%odkh
lsrSug¡
1989 wxl 13 ork ksIamdok nÿ ^úfYaI úêúOdk& mk;" ^2018'05'15 oske;s wxl 2071/16
ork .eiÜ ksfõokh&¡
2018.05.15
- rdcH ;dka;%slhka iy rdcH ;dka;%sl ixúOdk úiska 100] l nÿ ksoyila hgf;a
wdkhkh iy ,shdmosxÑ lr we;s jdyk úlsKSu iy laIh lsÍu i`oyd jd¾Isl mokñka
ksIamdok nÿ wvq lsÍï m%;sY; y`ÿkajd oSug'
1989 wxl 13 ork ksIamdok nÿ ^úfYaI úêúOdk& mk;" ^2018'05'31 oske;s wxl 2073/41
2018.05.31
ork .eiÜ ksfõokh&¡
- N+ñf;,a u; ,Sgrhlg re' 7'00 l ksIamdok noaola y`ÿkajd §ug¡
1989 wxl 13 ork ksIamdok nÿ ^úfYaI úêúOdk& mk;" ^2018'06'08 oske;s wxl 2074/39
ork .eiÜ ksfõokh&¡
2018.06.09
- fj<`o yd wdfhdack m%;sm;a;s pl% f,aL wxl 1/2018 hgf;a jdyk wdkhkh i`oyd
ysñlï ,nkakka i`oyd ksIamdok nÿ Wmßu ksoyia iSudj re' ñ,shk 5 isg re' ñ,shk
3'6 olajd ixfYdaOkh lsrSug¡
1989 wxl 13 ork ksIamdok nÿ ^úfYaI úêúOdk& mk;" ^2018'06'14 oske;s wxl 2075/51
2018.06.14
ork .eiÜ ksfõokh&¡
- N+ñf;,a u; mkjk ,o ksIamdok nÿ bj;a lsrSug¡
1989 wxl 13 ork ksIamdok nÿ ^úfYaI úêúOdk& mk;" ^2018'07'12 oske;s wxl 2079/58
2018.07.25 ork .eiÜ ksfõokh&¡
- iSks wvx.= mdkhka ys tu iSks m%udKh mokïj ksIamdok nÿ ixfYdaOkh lsrSug¡
1989 wxl 13 ork ksIamdok nÿ ^úfYaI úêúOdk& mk;" ^2018'07'17 oske;s wxl 2080/31
ork .eiÜ ksfõokh&¡
2018.07.17
- wod, .eiÜ ksfõokfha i`oyka wfkl=;A kS;s yd fldkafoais fjkia fkdlrñka jdyk
Y%S ,xld f¾.=fõ ,shdmosxÑ lsÍug ,nd oS ;snQ iyk ld,hg wod, fldkafoaish bj;a
lsÍug¡
1989 wxl 13 ork ksIamdok nÿ ^úfYaI úêúOdk& mk;" ^2018'07'31 oske;s wxl 2082/10
2018.08.01 ork .eiÜ ksfõokh&¡
- tkacska Odß;djh 1"000 g wvq fudag¾ r: u; ksIamdok nÿ by< oeóug¡
1989 wxl 13 ork ksIamdok nÿ ^úfYaI úêúOdk& mk;" ^2018'07'31 oske;s wxl 2082/11
2018.08.01
ork .eiÜ ksfõokh&¡
- ñ'ó' 72 g jvd os.ska hqla; ÿïjeá u; ksIamdok nÿ m%udKh by< oeóug¡
1989 wxl 13 ork ksIamdok nÿ ^úfYaI úêúOdk& mk;" ^2018'08'06 oske;s wxl 2083/02
2018.08.06 ork .eiÜ ksfõokh&¡
- 2018 jif¾ wf.daia;= ui 01 jk oskg fyda Bg fmr Khjr ,sms újD; lr ;sîu
mokïj fudag¾ r: wdkhkh i`oyd nÿ iyk ,nd oSu úêu;a lsrSug¡
1989 wxl 13 ork ksIamdok nÿ ^úfYaI úêúOdk& mk;" ^2018'09'17 oske;s wxl 2089/18
2018.09.18 ork .eiÜ ksfõokh&¡
- iSks u; ksIamdok nÿ mekùug'

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 23


l%shd;aul oskh ls%hdud¾.
1989 wxl 13 ork ksIamdok nÿ ^úfYaI úêúOdk& mk;" ^2018'10'08 oske;s wxl 2092/5
2018.10.09 ork .eiÜ ksfõokh&¡
- fïo wï, u; ksIamdok nÿ mekùug¡
1989 wxl 13 ork ksIamdok nÿ ^úfYaI úêúOdk& mk;" ^2018'11'01 oske;s wxl 2095/18
2018.11.02 ork .eiÜ ksfõokh&¡
- ãi,a u; ksIamdok nÿ ixfYdAOkh lsrSug¡
1989 wxl 13 ork ksIamdok nÿ ^úfYaI úêúOdk& mk;" ^2018'11'12 oske;s wxl 2097/3
ork .eiÜ ksfõokh&¡
2018.11.12
- iSks wvx.= mdk j¾. u; ksIamdok nÿ mekùu kej; .eiÜ u`.ska m%ldYhg m;a
lsrSug¡
1989 wxl 13 ork ksIamdok nÿ ^úfYaI úêúOdk& mk;" ^2018'12'03 oske;s wxl 2100/3
2018.12.04 ork .eiÜ ksfõokh&¡
- iSks wvx.= mdkhka ys tu iSks m%udKh mokïj ksIamdok nÿ ixfYdaOkh lsrSug¡
iqrd noao
wxl 01/2018 ork iqrd nÿ ksfõokh" ^2018'01'10 oske;s wxl 2053/21 ork .eiÜ
ksfõokh&'
2018.01.11
- u;ameka n,m;% ,dNS wdh;k jHdmdr lghq;= i`oyd újD; lr ;nkq ,nk fõ,dj yd
jid ;nk fõ,dj ixfYdaOkh lsrSug¡
02/2018 ork iqrd nÿ ksfõokh" ^2018'01'10 oske;s wxl 2053/26 ork .eiÜ ksfõokh&'
2018.01.10
- iqrd nÿ ksfõok wxl 666 lska i`oyka kshuhka ixfYdaOkh lsrSug¡
03/2018 ork iqrd nÿ ksfõokh" ^2018'01'18 oske;s wxl 2054/41 ork .eiÜ ksfõok&'
2018'01'16 oske;s wud;H uKav, ;SrKhg wkqj iqrd nÿ ksfõok wxl 01/2018 ys i`oyka
2018.01.18
- “u;ameka n,m;% ,dNS wdh;k j, jHdmdr lghq;= i`oyd ùjD;j ;nk fõ,djka yd
jid ;nkq ,nk fõ,djka” ixfYdaOkh lsrSug¡
wxl 04/2018 ork iqrd nÿ ksfõokh" ^2018'01'18 oske;s wxl 2054/42 ork .eiÜ
ksfõokh&'
- 2018'01'16 oske;s wud;H uKav, ;SrKhg wkqj iqrd nÿ ksfõok wxl 666 i`oyka
2018.01.18 kshuhka ixfYdaOkh lrñka ksl=;a l< 02/2018 ork iqrd nÿ ksfõokh ixfYdaOkh
lsrSug¡
2018.01.22 wxl 05/2018 yd wxl 06/2018 ork iqrd nÿ ksfõokh" ^2018'01'23 oske;s wxl 2055/09
ork .eiÜ ksfõokh&'
.eiÜ ksfõok wxl 1001 iy 1002 i`oyka “m,amh” hk jpkh bj;a lsrSug¡
wxl 07/2018 ork iqrdnÿ ksfõokh" ^2018'02'21 oske;s wxl 2059/32 ork .eiÜ
ksfõokh&'
2018.02.21 - mdkSh fkdjk iam%S;= wdkhkh lsÍfï oS f;d. lsf,da .%Euhla i`oyd whlrk ,o iqrd
noao re' 9'00 lska wvq lsrSug¡
wxl 08/2018 ork iqrd nÿ ksfõokh" ^2018'04'09 oske;s wxl 2066/2 ork .eiÜ
ksfõokh&'
2018.04.16 - iqrd nÿ wd{d mkf;a isÿ lrk ,o ixfYdaOkhg wkqj rd ueoSu yd nEu i`oyd n,m;%
.dia;=j ixfYdaOkh lsrSug¡
wxl 09/2018 ork iqrd nÿ ksfõokh" ^2018'04'06 oske;s wxl 2065/57 ork .eiÜ
2018.04.01 ksfõokh&'
- rd fnda;,a lsÍfï jd¾Isl n,m;% .dia;=j re' 500"000 lska wvq lsrSug¡
2018.06.13 wxl 10 /2018 ork iqrd nÿ ksfõokh" ^2018'06'13 oske;s wxl 2075/23 ork .eiÜ
ksfõokh&'
- wxl 07/2018 ork iqrd nÿ ksfõokh ixfYdaOkh lsrSug¡
wxl 11/2018 ork iqrd nÿ ksfõokh" ^2018'06'13 oske;s wxl 2075/24 ork .eiÜ
2018.06.13 ksfõokh&'
- rd ;enEreï ùjD;j ;nk fõ,djka yd jid ;nkq ,nk fõ,djka ixfYdaOkh lsrSug'
wxl 12/2018 ork iqrd nÿ ksfõokh" ^2018'10'03 oske;s wxl 2091/50 ork .eiÜ
ksfõokh&'
2018.10.04
- mdkSh fkdjk iam%S;= wdkhkfha § iqrd nÿ mekùfuka › ,xld wdfhdaPk uKav,h
wkqu; iud.ï ksoyia lsÍug'
jrdh yd .=jka f;dgqm< ixj¾Ok noao
- 2011 wxl 18 ork jrdh yd .=jka f;dgqm< ixj¾Ok nÿ mk;" ^2018'04'06 oske;s wxl
2065/42 ork .eiÜ ksfõokh&'
2018.04.05
- wê ;dlaIKsl hka;% iQ;% yd WmlrK u; 2'5% l wkq.%dyl jrdh yd .=jka f;dgqm<
ixj¾Ok noaola m%odkh lsrSug¡

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 24


l%shd;aul oskh ls%hdud¾.
- 2011 wxl 18 ork jrdh yd .=jka f;dgqm< ixj¾Ok nÿ mk;" ^2018'11'07 oske;s wxl
2079/34 ork .eiÜ ksfõokh&'
2018.07.11
- wê ;dlaIKsl hka;% iQ;% yd WmlrK u; 2'5% l wkq.%dyl jrdh yd .=jka f;dgqm<
ixj¾Ok noaola m%odkh lsrSug¡
fiia noao
- 1979 wxl 40 ork Y%S ,xld wmkhk ixj¾Ok mk;" ^2018'07'24 oske;s wxl 2081/10
2018.07.25 ork .eiÜ ksfõokh&'
- f;a f;d. wmkhk iïnkaOj lsf,da .%Euhg re' 10'00 fiia noaola y`ÿkajd oSug¡
- 1979 wxl 40 ork Y%S ,xld wmkhk ixj¾Ok mk;" ^2018'09'25 oske;s wxl 2090/05
ork .eiÜ ksfõokh&'
2018.09.26
- ikSmdrlaIl ;=jd i`oyd lsf,da .%Euhg 30] la fyda re' 300'00 la f,i mej;s fiia noao
bj;a lsÍug'
- 1979 wxl 40 ork Y%S ,xld wmkhk ixj¾Ok mk;" ^2018'10'17 oske;s wxl 2093/19
ork .eiÜ ksfõokh&'
2018.10.17
- frÈ ms<s u; fiia nÿ ixfYdAOkh lsÍug'

uQoAor noao
- 2006 wxl 12 ork uQoAor nÿ ^úfYaI úêúOdk& mk;" ^2018'10'01 oske;s wxl 2091/3 ork
.eiÜ ksfõokh&'
2018.10.01
- AFL 1, AFL 2, AFL 3 iy AFL 4 hgf;a jk u;a meka n,m;% iy fnda;,a l< rd
wf,úh u; uqoaor nÿ mekùug'
wdodhï noao
ixia:dms; wdodhï noao
- ia:r ;=kl wdodhï nÿ m%;sY;hka y`ÿkajd oSug'
- ishhg 28 iïu; wkqmd;h - uQ,H fiajd" rlaIK" fj<`odu" ksIamdok iy
by<$iykodhS nÿ wkqmd;h hg;g fkd.efkk wdodhï
2018.04.01 - ishhg 14 iykodhS wkqmd;h - iq`M yd uOH mßudK jHjidhlhka" lDIsld¾ñl"
wOHdmk fiajd" ixpdrl m%j¾Ok" f;dr;=re ;dlaIK fiajd" mqKH wdh;k" fiajl w¾:
idOl wruqo," fiajd kshqla;slhkaf.a Ndr wruqo, iy úY%du wruqo,a
- ishhg 40 by< wkqmd;h - TÜgq yd iQÿ" ÿïfld< iy uOHidr
mqoa.,sl wdodhï noao
mqoa.,sl wdodhï nÿ
nÿ whl< yels wdodhu nÿ wkqmd;h

m<uq 600"000 4%
2018.04.01 600"000 - 1,200"000 8%
1,200"000 - 1,800"000 12%
1,800"000 - 2,400"000 16%
2,400"000 - 3,000"000 20%
3,000"000 by< 24%
fiajd kshqla;s wdodhï noao
- fiajd kshqla;s wdodhu u; ishhg 24'0 la olajd wkql%ñlj jeäjk wkqmd;hlg nÿ
wh lrk w;r nÿ ia:r mq¿,a lr we;'
- iqÿiqlï ,nk f.ùï oSukdj re' 250"000 isg re' 700"000 olajd jeä lrk ,oS'
2018.04.01
- fiajdka; ,eîï i`oyd nÿ lrKfha lsisÿ fjkila we;s fkdlrk ,oS'
oaú;Sl fiajd kshqla;sh(
m<uq re' 50"000 udislj( 10]
b;sßh ( 20]
r`ojd .ekSfï noao
2018.04.01 ldKavh m%;sY;h
nexl= ;ekam;= u; fmd<sh - fcHIaG mqrjeis 5% ^jd¾Isl re' ñ,s' 1'5
blaujk uqo,)
wksl=;a 5%

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 25


l%shd;aul oskh ls%hdud¾.
ixia:dms; Kh iq/l=ïm;a u; fmd<sh 5%
rdcH iqrl=ïm;a u; fmd<sh ke;
nÿ l=<sh 10%
úfYaI .dia;= - re' 50"000 g jeä 5%
yjq,a jHdmdr - tla yjq,alrejkaf.a fldgi 8%
cd;sl ueKsla yd iaj¾KdNrK wêldßfha fjkafoais
u; ueKsla úl=Kqï 2.5%
wksl=;a ^,dNdxY" rdcHNd. wdosh& 14%
m%d.aOk oSukd jHqyh
úia;rh m%;sY;h
mß.Kl iy o;a; yeiqreu WmlrK 20%
jdyk 20%
2018.04.01 hka;% iQ;% 20%
f.dvke.s,a, 5%
lsS¾;skduh we;=¨j wiamDYH j;alï i;H m%fhdackj;a wdhqld,h fyda
5%
m%d.aOk ,dN u; noao
2018.04.01 ,ehsia;=.; fldgia yer bvï yd f.dvke.s,s iy wfkl=;a wdfhdack Wm,íêùfï ,dNh
u; 10% lsÍug'
wdfhdack osß.ekaúSï l%uh
hï ;lafiare jirla ;=< wiamDYH j;alï yer laIh jk j;alï i|yd úhoï ork hï
2018.04.01 ;eke;af;l=g jeä l< laIh Èukd mokï lr.;a kj wdfhdack osß.ekaùï l%uhla
yÿkajd §ug'
2018 wxl 21 ork bvï ^ika;lh mejÍu iSud lsÍfï& ^ixfYdaê;& mk;
- bvï mk; hgf;a úfoaYslhka úiska bvï ñ< oS .ekSfï § mej;s iSud lsÍï fld<U
2018.07.30 fldgia fjf<om, ,ehsia;=.; iud.ï iïnkaOfhka bj;a lsßug'
- 4 jk uyf,ka my< iydêm;H ksjdi tall ñ< oS .ekSu iïnkaOfhka úfoaYslhskag
mej;s ;yku bj;a lsßug'
cd;sh f.dvke`.Sfï noao
2018 wxl 20 ork cd;sh f.dvke`.Sfï ^ixfYdaê;& mk;
- u;ameka iïnkaOfhka mej;s cd;sh f.dvke`.Sfï nÿ ksoyia lsÍu bj;a lsßug'
- c, l%Svd i`oyd Ndú;d lrk fudagrhlska l%shd;aul fkdjk WmlrK iy Wmdx. iy
2018.07.30 lmd Tm oud wmkhkh Wfoid ueKsla .,a wdkhkh lsÍu cd;sh f.dvke`.Sfï noafoka
ksoyia lsßug'
- 2017'08'01 jk Èkg fmr t<ô boslsÍï fldka;%d;a .súiqï hgf;a imhk boslsÍï fiajd
cd;sh f.dvke`.Sfï nÿ ksoyia lsÍug'
tl;= l< w.h u; noao
2018 wxl 25 ork tl;= l< w.h u; nÿ ^ixfYdaê;& mk;
- ldur .dia;= yer mqoa.,sl ffjoH fiajd iemhSu tl;= l< w.h u; noafoka ksoyia
lsÍug'
- Y%S ,xld ;ekam;= rlaIK fhdackd l%uh uQ,Huh fiajd iemhqu u; tl;= l< w.h
u; noafoka ksoyia lsÍug'
- wmkhk wNsuqL iud.ï foaYSh fjf<om, ;=< wf,ú lrk we;eï we`.¿ï tallhla
u; mokï jQ tl;= l< w.h u; noao ksoyia lsÍug'
2018.08.16
- <ore lsß msá" fmd;a" i`.rd yd jdr m%ldYk tl;= l< w.h u; noafoka ksoyia lsÍug'
- me< yd u,a" fros ms<s" oej yd wdY%s; Wmdx. iy hkaf;%damlrK hkdosh we;=<;a jQ
NdKav wdkhkh fyda wdkhkh lr iemhqu i|yd mej;s tl;= l< w.h u; nÿ
ksoyi bj;a lsÍug'
- 2019'04'01 osk isg iydêm;Hh ksjdi tall úl=Kqï u; jQ tl;= l< w.h u; nÿ
ksoyi bj;a lsÍug'
- ixpdrlhka i`oyd tl;= l< w.h u; nÿ m%;smQrKh lsÍfï l%ufõoh y`ÿkajdÈug'
2018.02.18 - iSks wdkhkh fyda wdkhkh lr iemhqu u; tl;= l< w.h u; nÿ wkqmd;h 15]
isg 0] olajd wvq lsßug'
2018.11.01 - frÈ ms<s wdkhkfha § wh jk tl;= l< w.h u; nÿ wkqmd;h 0] lsrSug'
- brk ,o ±j wdkhkfha § wh jk tl;= l< w.h u; nÿ wkqmd;h 5] olajd wvq
2018.11.01
lsÍug'

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 26


l%shd;aul oskh ls%hdud¾.
fjk;a nÿ - 2018 wxl 35 ork uqo,a mk;
2018.01.01 jdyk ysñlï wh noao - 2018'12'31 jk Èkg fmr jdyk wdkhkh lsßu i|yd Khjr ,sms
újD; lrk wjia:dfõ § jdyk wdkhk lrejka úiska nexl=jg fuu wh noao f.ùug'
jd¾Isl iud.ï ,shdmÈxÑ lsÍfï wh noao - 2018 jir i|yd muKla wod, fõ'

iud.ï ldKavh wkqm%udKh ^jirlg re'&


2018.10.01 ,ehsia;=.; fmdÿ iud.ï 1,500,000
mqoa.,sl iud.ï 30,000
fjk;a hï iud.ï 250,000
2018.10.01 - Kh wdmiq f.ùfï wh noao - uQ,H wdh;k úiska imhk uQ,H fiajdjkag wdfrdamKh
l< yels tl;= l< w.h u; 7] l Kh wdmiq f.ùfï noaola wh lsÍug'
2019.01.01 - ldnka noao - jdyk j, tkacska Odrs;djh" m%:u ,shdmÈxÑfha isg jir iy bkaOk
j¾.h mokï lr .ksñka fudag¾ r: u; ldnka noaola mekùug'
- ÿrl:k ikaksfõok l=¿Kq wh noao - ÿrl:k l=¿Kq ysñ cx.u ÿrl:k
2019.01.01 ls%hdlrejkaf.ka tla ÿrl:k ikaksfõok l=¿Kla i|yd jirlg remsh,a 200"000 l
noaola wh lsÍug'
- cx.u ÿrl:k flá mKsjqv fiajd u; wh noao - cx.u ÿrl:k flá mKsjqv fiajd
2019.01.01 u`.ska jdKsc wruqKlska .%dylhska lKavdhulg$iuQyhlg hjkq ,nk flá mKsjqv
u; ±kaùïlre fyda mKsúvh hjkakd úiska fuu noao f.ùug'
- ixpdrl ixj¾Ok noao - jd¾Isl msßjegqu re' ñ,s' 12 fkdblaujk fyda ld¾;=jlg re'
2019.01.01 ñ,s' 03 la fkdblaujk msßjegqula iys; wdh;k j, wod, msßjegqu u; ishhg 0'5 l
ixpdrl ixj¾Ok noaola mekùug'
- jdKsc flakaøia:dk j,g wod, m%;smdok ixfYdaOkh lsÍu - jdKsc flakaøia:dk
2018.11.01 l%shdldrlïj, ksr; wdh;k j,g ir, lrk ,o tl;= l< w.h u; nÿ i|yd
,shdmÈxÑ ùug bv m%ia:dj ie,iSug'
wd¾Ól fiajd .dia;=
2018 wxl 33 ork wd¾Ól fiajd .dia;= ^ixfYdaê;& mk;
- fudag¾ r: wdkhkfha oS wd¾Ól fiajd .dia;= whlsÍu ioyd moku f,i f.úh hq;=
ksIamdok noao ie,lSug'
2018.09.20 - bkaOk f;d. iemhqu iïnkaOj wd¾Ól fiajd .dia;= whlsÍfï § f.úh hq;= ksIamdok
noao msßjegqu f,i msßjegqfuka 1$10 la wod, msßjegqu f,i ie,lSug'
- YS% ,xld uy nexl=fõ Wm,íê fkdjQ úfoaY úksuh m%;Hd.Kk jdis" wd¾Ól fiajd
.dia;= j,ska ksoyia lsÍug'
f¾.= wdkhk noao
- 1962 wxl 19 ork wdodhï ixrlaIK mk;" ^2018'03'16 oske;s wxl 2062/5 ork .eiÜ
ksfõokh&'
- f;dard.;a whs;u 154 i`oyd wdkhk ;Sre nÿ ixfYdaOkh lsÍug'
- iqr;,a u;aiH l¾udka;h i`oyd Ndú; lrk mek," u;aiH wdydr i`oyd Ndú;d lrk
2018.03.17 l=vd uiqka iy laIqø cSùka u`.ska ì`o,sh yels yd fldïfmdaiaÜ fmdfydr f,i bj;a
l< yels ma,diaála øjHh i`oyd kj ixfhdacs; j¾.SlrKhka y`ÿkajd §ug'
- lsß .jhska i`oyd wdydr f,i Ndú;d lrk ;DK i`oyd 15] jQ wdkhk f¾.= nÿ bj;a
lsÍug'
- wdkhksl f,d;/hs iy ÿrl:k ldâ m;a i`oyd 30] f,i fjkqjg" lsf,da .%Euhla
i`oyd re' 350'00 la fyda 30] hk wkqmd;h f,i ixfYdaOkh lsÍug'
- 1962 wxl 19 ork wdodhï ixrlaIK mk;" ^2018'04'17 oske;s wxl 2067/2 ork .eiÜ
ksfõokh&'
2018.04.18
- r;%ka wdkhkh lsÍfï oS wh lrkq ,nk f¾.= wdkhk nÿ m%;sY;h 15] olajd by<
±óug'
- 1962 wxl 19 ork wdodhï ixrlaIK mk;" ^2018'05'01 oske;s wxl 2069/2 ork .eiÜ
ksfõokh&'
2018.05.01
- isx.mamQre Ys% ,xld ksoyka fj<`o .súiqu hgf;a f;dard.;a whs;u 3"719 l wdkhk
f¾.= nÿ ksoyia lsÍug'
- 1962 wxl 19 ork wdodhï ixrlaIK mk;" ^2018'05'02 oske;s wxl 2069/19 ork .eiÜ
ksfõokh&'
2018.05.03
- îä fld< i`oyd wdkhk f¾.= nÿ wh lsÍu 2018 jif¾ uehs ui 03 jk Èk isg nr
u; mkïj wh lsÍug'
- 1962 wxl 19 ork wdodhï ixrlaIK mk;" ^2018'05'15 oske;s wxl 2071/15 ork .eiÜ
2018.05.16
ksfõokh&'

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 27


l%shd;aul oskh ls%hdud¾.
- foaYSh fjf<om, i`oyd f;,a ñ, iQ;%hla y`ÿkajd §ug'
- 1962 wxl 19 ork wdodhï ixrlaIK mk;" ^2018'07'10 oske;s wxl 2079/32 ork .eiÜ
ksfõokh&'
2018.07.11 - ñ,s ,Sg¾ 100 l wvx.= iSks m%udKh ñ,s .%Eï 06 lg fkdjeä m<;=re hqI i`oyd
ksIamdok nÿ mekùu i`oyd kj ixfhdacs; j¾.SlrK ixfla;dxlhka y`ÿkajdoSug'
- wdkhksl îä fld< iïnkaOfhka fmr mej;s lsf,da .%Euhg re' 250 la fyda 30] lajQ
nÿ wkqmd;hka ixfYdaOkh lsÍug'
- 1962 wxl 19 ork wdodhï ixrlaIK mk;" ^2018'07'19 oske;s wxl 2080/42 ork .eiÜ
ksfõokh&'
2018.07.20
- isx.mamQre Y%S ,xld ksoyia fj<`o .súiqu hgf;a f;dard.;a whs;u 182 i`oyd wdkhk
f¾.= nÿ ksoyia lsÍug'
- 1962 wxl 19 ork wdodhï ixrlaIK mk;" ^2018'10'08 oske;s wxl 2092⁄8 ork .eiÜ
ksfõokh&'
- *dï f;,a iy i;a;aj fïo wï, iඳyd kj ixfhdacs; j¾.SlrK ixfla;dxlhka

2018.10.09 y`ÿkajdoSug'
- jeisls,s fmdaÉÑ wdkhkfha § isÿúh yels W!k ñ, ;lafiare lsrSï j,ska foaYSh
ksIamdolhka wdrlaId lr.ekSu iඳyd kj ixfhdacs; j¾.SlrK ixfla;dxlhka
y`ÿkajdoSug'
- 1962 wxl 19 ork wdodhï ixrlaIK mk;" ^2018'11'15 oske;s wxl 2097⁄36 ork .eiÜ
2018.11.16 ksfõokh&'
- fmg%,a ,Sgrhla iඳyd f¾.= wdkhk nÿ re' 35'00 lska ixfYdaOkh lsrSug'
úfYaI fj<o NdKav noao
- 2007 wxl 48 ork úfYaI fj<`o NdKav noao" ^2018'01'18 oske;s wxl 2054$40 ork
.eiÜ ksfõokh&'
- ish¨u j¾. j, fmrka.dk ,o fyda msá lrk ,o flacq u; úfYaI fj<`o NdKav
2018.01.19 noaola mekùug¡
- fmrka.dk ,o fyda msá lrk ,o flacq" Wïn,lv" W`ÿ msá we;=<;aj whs;u 07 la
iïnkaOj mkjk ,o úfYaI fj<`o NdKav noao udi 06 l ld,mßÉfPaohla olajd oS¾>
lsrSug¡
- 2007 wxl 48 ork úfYaI fj<`o NdKav noao" ^2018'01'31 oske;s wxl 2056/33 ork .eiÜ
2018.02.01 ksfõokh&'
- nvbß`.= u; úfYaI fj<`o NdKav noao jQ lsf,da .%Euhg re' 10'00 la jQ noao udi 06 l
ld,mßÉfPaohla olajd oS¾> lsrSug¡
- 2007 wxl 48 ork úfYaI fj<`o NdKav noao" ^2018'02'15 oske;s wxl 2058$30 ork
2018'02'16 .eiÜ ksfõokh&'
- iSks i`oyd wh l< úfYaI fj<`o NdKav noao udi 06 l ld,mßÉfPaohla olajd oS¾>
lsrSug¡
- 2007 wxl 48 ork úfYaI fj<`o NdKav noao" ^2018'02'23 oske;s wxl 2059$52 ork
2018'02'24 .eiÜ ksfõokh&'
- w¾;dm,a u; úfYaI fj<`o NdKav noao lsf,da .%Euhg re' 30'00 la olajd by<
kexjSug¡
- 2007 wxl 48 ork úfYaI fj<`o NdKav noao" ^2018'03'07 oske;s wxl 2061$22 ork
2018.03.08 .eiÜ ksfõokh&'
- uelr,a ud`M" uE j¾.fha weg" fldKavd lv," lõms iy l=rlalka u; mkjk ,o
úfYaI fj<`o NdKav noao udi 06 l ld,mßÉfPaohla olajd os¾> lsrSug¡
- 2007 wxl 48 ork úfYaI fj<`o NdKav noao" ^2018'03'19 oske;s wxl 2063$13 ork
2018'03'20 .eiÜ ksfõokh&'
- W|q u; mkjk ,o úfYaI fj<`o NdKav noao lsf,da .%Euhg re' 100'00 olajd bj;a
lsrSug¡
- 2007 wxl 48 ork úfYaI fj<`o NdKav noao" ^2018'04'01 oske;s wxl 2064$49 ork
2018'04'01 .eiÜ ksfõokh&'
- w¾;dm,a" iy,a" ng¾" iqÿ ÆKq" fodvï" ños" wem,a" iQÿre" l=ryka" rglcq" wU iy ¨Kq
u; mkjk ,o úfYaI fj<`o NdKav noao oS¾> lsrSug¡
- 2007 wxl 48 ork úfYaI fj<`o NdKav noao" ^2018'05'01 oske;s wxl 2069$18 ork
.eiÜ ksfõokh&'
2018'05'02
- w¾;dm,a lsf,da .%Euhla u; mkjk ,o úfYaI fj<`o NdKav noao re' 40'00 olajd o" î
`MEKq i`oyd iy re' 40'00 olajd o by< kexùug¡
2018'05'08 - 2007 wxl 48 ork úfYaI fj<`o NdKav noao" ^2018'05'08 oske;s wxl 2070$2 ork .eiÜ
ksfõokh&'

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 28


l%shd;aul oskh ls%hdud¾.
- whs;u 11 la u; mkjk ,o úfYaI fj<`o NdKav noao ;j;a udi 06 la olajd oS¾>
lsrSug'
- 2007 wxl 48 ork úfYaI fj<`o NdKav noao" ^2018'05'09 oske;s wxl 2070$6 ork .eiÜ
ksfõokh&'
2018'05'09 - msh<s fkdl< mßmamq u; mkjk ,o úfYaI fj<`o NdKav noao lsf,da .%Euhg re' 7'00
olajd by< kexùug¡
- msh<s l< mßmamq u; mkjk ,o úfYaI fj<`o NdKav noao lsf,da .%Euhg re' 12'00
olajd by< kexùug¡
- 2007 wxl 48 ork úfYaI fj<`o NdKav noao" ^2018'05'20 oske;s wxl 2071$85 ork
.eiÜ ksfõokh&'
2018'05'21
- whs;u 6 u; mkjk ,o úfYaI fj<`o NdKav noao ;j;a udi 06 l ld,mßÉfPaohla
olajd oS¾> lsrSug'
- 2007 wxl 48 ork úfYaI fj<`o NdKav noao" ^2018'05'31 oske;s wxl 2073$37 ork
.eiÜ ksfõokh&'
2018'06'01
- fmd,a yd wdY%s; ksIamdok j, mj;sk fj<`om, ñ, ia:dhslrKh ls¾sfï wruqKska re'
20'00 l úfYaI fj<`o NdKav noaola yÿkajd oSug'
- 2007 wxl 48 ork úfYaI fj<`o NdKav noao" ^2018'06'14 oske;s wxl 2075$31 ork
.eiÜ ksfõokh&'
2018.06.14 - fmd,a iy ud¿ j¾.hka u; mkjk ,o úfYaI fj<`o NdKav noao oS¾> lsÍug'
- fldKav lv, u; mkjk ,o úfYaI fj<`o NdKav noao lsf,da .%Euhg re' 150'00
olajd by< kexùug¡
- 2007 wxl 48 ork úfYaI fj<`o NdKav noao" ^2018'07'18 oske;s wxl 2080$36 ork
2018'07'19 .eiÜ ksfõokh&'
- whs;u 07 la u; mkjk ,o úfYaI fj<`o NdKav noao oS¾> lsrSug'
- 2007 wxl 48 ork úfYaI fj<`o NdKav noao" ^2018'08'01 oske;s wxl 2082$31 ork
.eiÜ ksfõokh&'
2018'08'01 - wdkhkh lrkq ,nk ish¿ u;aiH j¾.hka u; mkjk ,o lsf,da .%Euhg 10] fyda
re' 100'00 la jQ úfYaI fj<`o NdKav noao udi foll ld,mßÉfPaohla i`oyd re' 25'00
olajd wvq lsrSug'
- 2007 wxl 48 ork úfYaI fj<`o NdKav noao" ^2018'08'08 oske;s wxl 2083$09 ork
.eiÜ ksfõokh&'
2018.08.09
- nvbß`.= u; mkjk ,o lsf,da .%Euhg re' 10'00 la jQ úfYaI fj<`o NdKav noaola udi
06 l ld,mßÉfPaohla olajd oS¾> lsrSug'
- 2007 wxl 48 ork úfYaI fj<`o NdKav noao" ^2018'08'16 oske;s wxl 2084$30 ork
.eiÜ ksfõokh&'
2018'08'16 - iSks u; mkjk ,o úfYaI fj<`o NdKav noao udi 06 l ld,mßÉfPaohla olajd oS¾>
lsrSug'
- 2007 wxl 48 ork úfYaI fj<`o NdKav noao" ^2018'08'25 oske;s wxl 2085$36 ork
.eiÜ ksfõokh&'
2018'08'25
- wdydrhg .kq ,nk f;,a j¾. u; mkjk ,o úfYaI fj<`o NdKav noaola re' 20'00
lska by< kexùug¡
- 2007 wxl 48 ork úfYaI fj<`o NdKav noao" ^2018'09'07 oske;s wxl 2087$76 ork
.eiÜ ksfõokh&'
2018'09'07
- lv," uelr,a ud¿" fldKav lv," lõms iy l=rlalka u; mkjk ,o úfYaI fj<`o
NdKav noao jirl ld,mßÉfPaohla olajd oS¾> lsrSug'
- 2007 wxl 48 ork úfYaI fj<`o NdKav noao" ^2018'09'17 oske;s wxl 2089$19 ork
2018'09'18 .eiÜ ksfõokh&'
- iSks u; mkjk ,o úfYaI fj<`o NdKav noao bj;a lsrSug'
- 2007 wxl 48 ork úfYaI fj<`o NdKav noao" ^2018'09'29 oske;s wxl 2090$47 ork
.eiÜ ksfõokh&'
2018'10.01 - ud¿ u; mkjk ,o úfYaI fj<`o NdKav noao by< ouk w;r fhda.Ü" iqÿ `MEKq"
fodvï" ños" wem,a we;=¿j whs;u 11 la u; mkjk ,o úfYaI fj<`o NdKav noao oS¾>
lsrSug'
- 2007 wxl 48 ork úfYaI fj<`o NdKav noao" ^2018'11'01 oske;s wxl 2095$16 ork .eiÜ
ksfõokh&'
2018'11.02
- w¾;dm,a iy î `MEKq u; mkjk ,o úfYaI fj<`o NdKav noao ;j;a udihl
ld,m¾ÉfPaohla olajd oS¾> lsrSug'

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 29


l%shd;aul oskh ls%hdud¾.
- 2007 wxl 48 ork úfYaI fj<`o NdKav noao" ^2018'11'01 oske;s wxl 2095$21 ork
.eiÜ ksfõokh&'
2018'11.02 - fldKav lv, iy mßmamQ u; mkjk ,o úfYaI fj<`o NdKav noao re' 5'00 lska o
lv, u; mkjk ,o úfYaI fj<`o NdKav noao re' 25'00 lska o jk f,i wvq lsrSug'
- iqÿ iSks u; mkjk ,o re' 32'00 la iy ÿUqre iSks u; mkjk ,o re' 35'00 la f,i
úfYaI fj<`o NdKav noao kej; mekùug'
- 2007 wxl 48 ork úfYaI fj<`o NdKav noao" ^2018'11'07 oske;s wxl 2096$21 ork
.eiÜ ksfõokh&'
2018'11.08
- uQx weg" uex.=iA" úh<s fodvï" lõmss we;=¿j whs;u 10 la u; mkjk ,o úfYaI fj<`o
NdKav noao oS¾> lsrSug'
- 2007 wxl 48 ork úfYaI fj<`o NdKav noao" ^2018'11'23 oske;s wxl 2098$27 ork
2018'11.24 .eiÜ ksfõokh&'
- jgdkd u; mkjk ,o úfYaI fj<`o NdKav noao re' 10'00 la olajd wvq lsrSug'
- 2007 wxl 48 ork úfYaI fj<`o NdKav noao" ^2018'11'23 oske;s wxl 2100$2 ork .eiÜ
ksfõokh&'
2018'12.03
- w¾;dm,a iy î `MEKq u; mkjk ,o úfYaI fj<`o NdKav noao re' 20'00 la olajd wvq
lsrSug'
mßmd,kuh .dia;=
2018'04'28 - lsf,da .%Eï 12'5 l .Dyia; .Eia is,skavrhl ñ, re' 245'00 lska by< ±óug'
2018'05'05 - lsßmsá i`oyd jQ is,a,r ñ, re' 50'00 lska by< ±óug'
2018'06'30 - lsf,da .%Eï 12'5 l .Dyia; .Eia is,skavrhl ñ, re' 138¡00 lska my< ±óug'
2018'09'27 - lsf,da .%Eï 12'5 l .Dyia; .Eia is,skavrhl ñ, re' 195'00 lska by< ±óug'

1.3 rcfha úhou

2018 jif¾ m<uq udi tfld<y ;=< rdcH thska re' ì,shk 1"951 la mqkrdj¾;k úhoï jQ
úhou re' ì,shk 2"500 la f,i jd¾;d úh' w;r re' ì,shk 549 la uQ,Ok úhoï úh'

1.12 j.=j|rdcH úhoï ld¾hidOkh


re' ñ,s'
ck' - fkdje'
whs;uh
2017 2018(w)
mqkrdj¾;k úhou 1,684,876 1,951,042
jegqma 545,302 572,700
úY%du jegqma 166,745 177,710
fmd<S f.ùï 605,271 809,258
wfkl=;a 367,558 391,374
m%d.aOk úhou 478,353 495,954
rdcH Kh wdmiq f.ùï 831,831 1,195,242
uq`t úhou 2,995,060 3,642,238
uQ,dY%( cd;sl whjeh fomd¾;fïka;=j iy rdcH uQ,H m%;sm;a;s fomd¾;fïka;=j
^w& ;djld,sl

mqoa., mäkä iy úY%du jegqma


rcfha fiajlhskaf.a uQ,sl jegqm jeä ùu" fï
m<d;a iNd fiajlhska o we;=<;aj rcfha i`oyd n,md we;' 2017 jif¾ iudk
fiajlhskaf.a mqoa., mäkä i|yd 2018 jif¾ ld,mßÉfPaoh yd iei|Sfï § re' ì,shk 167
m<uq udi tfld<y ;=< ork ,o iuia; la jQ úY%du jegqma f.ùu 2018 jif¾ wkqrEm
úhou re' ì,shk 750 la f,i ishhg 5'3 lska ld,mßÉfPaofha § re' ì,shk 178 la olajd
jeä jQ w;r" 2017 jif¾ wkqrEmS ishhg 6'5 lska jeä jQ w;r" rcfha
ld,mßÉfPaoh yd iei|Sfï § tu w.h re' fiajlhskaf.a uQ,sl jegqma jeäùï" úY%du
ì,shk 712 la úh' 2016 jif¾ isg isÿjk jegqmai|yd jQ úhoï jeäùu flfrys wLKavj
n,mEula we;s lsÍug fya;= úh'

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 30


fmd<S f.ùï la olajd ishhg 33'7 lska jeä úh' fuhska re'
ì,shk 634 la foaYh S Kh fmd<S ±Íug isÿjQ
foaYSh iy úfoaYh
S Kh i|yd fmd<S f.ùug w;r úfoaYSh Kh fmd<sh i|yd ork ,o uqo,
2017 jif¾ iudk ld,mßÉfPaoh ;=< oS re' re' ì,shk 176 ls' fmd<S f.ùï jeäùug
ì,shk 605 la jehjQ w;r" 2018 jif¾ uq,a uQ,slu fya;=j ù we;af;a úksuh wkqmd; iy
udi tfld<y ;=< oS tu úhou re' ì,shk 809 fmd<S wkqmd; WÉpdjpkh ùu fõ'

j.=j 1.13|rcfha iq/l=ïm;a iy úksuh wkqmd; u; f.jk fmd<S wkqmd;hkays yeisÍu - 2017 isg 2018
idudkH úksuh
NdKavd.dr ì,am;a ^]& NdKavd.dr ne`ÿïlr ^]& wkqmd;h
ld,mßÉfPaoh re'$we'fvd'
91 182 364 jir jir jir jir
osk osk osk 2 3 4 5
2017 ck' 9.03 10.07 10.37 11.41 - - 12.19 150.09
fmn' 9.32 10.19 10.58 12.10 - - 12.89 150.82
ud¾;= 9.63 10.62 10.98 12.30 - - - 151.43
wfm%a,a 9.73 10.70 11.02 11.12 - - 11.55 151.76
uehs 9.61 10.35 10.71 11.07 - - 11.42 152.33
cQks 9.60 10.29 10.47 - - 11.37 - 152.83
cQ,s 9.44 9.71 9.99 - - 11.14 10.43 153.67
wf.da' 8.87 9.30 9.67 9.83 - - - 153.19
iema' 8.71 9.01 9.10 - - - 10.09 152.90
Tla' 8.75 9.10 9.48 - - - - 153.53
fkdje' 8.20 8.88 9.44 - 9.92 - 10.20 153.66
foie' 7.69 8.30 8.90 - 9.55 - - 153.15
2018 ck' - 7.95 8.90 - - - - 153.80
fmn' 8.24 8.52 9.59 - 9.85 - 9.44 154.86
ud¾;= 8.17 - 9.69 - - - 10.68 155.73
wfm%a,a 8.10 - 9.59 - 9.79 - - 153.14
uehs 8.34 8.93 9.62 - - - - 157.90
cQks 8.32 8.85 9.39 - - - 10.51 159.07
cQ,s 8.24 8.74 9.27 - - - - 159.34
wf.da' 8.03 8.60 8.99 - - - 9.91 160.35
iema' 8.56 - 9.51 - 10.03 - - 164.42
Tla' 9.48 9.75 10.39 - - - 11.69 171.22
fkdje' 10.01 9.99 11.20 - - - - 176.85
uQ,dY%( NdKavd.dr fufyhqï fomd¾;fïka;=j iy rdcH Kh fomd¾;fïka;=j" Y%S ,xld uy nexl=j

iqNidOk úhoï ieug fkdñf,a T!IO" ;%sfmdaI jevigyk iy


zfmdaIK u,a,Z jevigyk i|yd jk úhoï
2018 jif¾ ckjdß isg fkdjeïn¾ ui olajd jeäùu o fuhg fya;= úh' ieug fkdñf,a
ld,mßÉfPaoh i|yd iqNidOk jevigyka T!IO jevigyk hkq" jeäu úhoula ork ,o
i|yd jk úhou re' ì,shk 175 la jQ w;r iqNidOk jevigyk jQ w;r wOHdmk wxYh
2017 jif¾ wkqrEmS ld,mßÉfPaoh yd i|yd jk úhou o fuu ld,mßÉfPaoh ;=< §
iei|Sfï § th re' ì,shk 162 la úh' 2018 jeä ù ;sfí'
jif¾ iudf,daÑ; ld,mßÉfPaoh ;=< §
fi!LH wxYh i|yd jk úhou jeä jQ w;r

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 31


2018 jif¾ m<uq udi tfld<y ;=< oS jevigyk i|yd jk úhou jQ re' ì,shk 28'0
cSjfkdamdh wdOdr jevigyk i|yd re' la we;=<;aj iudc iqNidOk yd wdrlaIl cd,
ì,shk 61'0 l úhoula ork ,oS' 2018 jif¾ lghq;= hgf;a re' ì,shk 50'0 l úhoula ord
wkqrEm ld,mßÉfPaoh ;=< §" ziuDoaêZ iy we;s w;r miq.sh jif¾ iudf,daÑ;
fmdfydr iykdOdr jevigyka m%Odk rdcH ld,mßÉfPaoh yd iei`oSfï oS tu w.h ishhg
úhoï w;r úh' fï w;r wdndê; rKúre 12'0 lska by< hdula fmkakqï lr we;'

1.14 j.=j|iqNidOk úhoï


re' ñ,s'
ck' - fkdje'
whs;uh
2017 2018^w&
fi!LH iy fmdaIKh 38,349 46,834
ieug fkdñf,a T!IO 32,077 40,147
;%sfmdaI jevigyk 1,542 1,728
fmr mdie,a orejka fjkqfjka Wfoa wdydrh 131 205
fmdaIK u,a, 4,599 4,754
wOHdmkh 15,402 16,799
fkdñf,a fm<fmd;a 3,288 3,877
fkdñf,a mdie,a ks, we`ÿï 1,184 920
mdie,a jdr m%fõY m;% 4,923 4,009
mdie,a fmdaIHodhS wdydr 3,721 4,751
mdie,a <uqka i`oyd lsß ùÿrejla 212 374
ÿIalr yd w;s ÿIalr m%foaYj, mdie,a isiqka i`oyd mdjyka 220 208
my jir YsIHdOdr 310 217
uyfmd< YsIHdOdr 528 1,292
YsIHdOdr 358 605
oyï mdi,a isiqka i`oyd fm<fmd;a 191 57
oyï mdi,a .=rejreka i`oyd ks, we`ÿï 34 93
oyï mdi,a .=rejreka i`oyd wdOdr lsÍu 433 397
csjfkdamdh wdOdr 61,034 60,927
fmdfydr iykdOdrh 22,445 23,881
fmdfydr iykdOdrh ^jeú,s& 1,115 69
iuDoaê iykdOdrh 36,440 36,008
kej; j.d lsÍu i`oyd Kh iykdOdr ^f;a - rn¾& 954 770
wmkhk fNda. ixj¾Okh i`oyd f.dùkag wdOdr lsÍu 80 199
iudc iqNidOk iy wdrlaIl cd,h 46,744 50,252
wdndê; mqoa.,hskag iy jl=.vq frda.Skag wdOdr lsÍu 1,754 2,236
jeäysá mqoa.,hskag wdOdr lsÍu 8,262 8,773
wdndê; rKúrejkag wdOdr lsÍu 25,459 27,734
rKúre foudmshkag iudc /ljrKh 2,197 2,187
.xj;=r iy kshx iykdOdr f,i wdydr iykdOdr 4,072 4,393
mdvq ,nk ud¾.hka ys nia r: fiajdjka 5,000 4,929
tl;=j 161,529 174,812
uQ,dY%h( cd;sl whjeh fomd¾;fïka;=j
^w& ;djld,sl
lDIsl¾uh" fi!LH iy wOHdmk wxYfha
rdcH wdfhdackh há;, myiqlï ixj¾Okh we;=<;aj rdcH
wdfhdackh i|yd jk úhou re' ì,shk 496 la
jQ w;r" 2017 jif¾ iudk ld,mßÉfPaoh yd
2018 jif¾ m<uq udi tfld<y ;=< oS
iei`§fï § th re' ì,shk 478 la úh'
uydud¾." c, iemhqu" jdßud¾." m%jdykh"

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 32


Kh wdmiq f.ùu mrsÉfPaofha oS jd¾;d jQ re' ì,shk 1"600 g
jvd ishhg 10'0 l jeäùuls' fuu
rdcH iïm;a j,ska m%Odk fldgi Kh wdmiq ld,mßÉfþoh ;=< mqkrdj¾;k iy rdcH
f.ùu i|yd wLKavj Ndú;d úh' 2018 jif¾ wdfhdack i|yd m%d.aOk úhoï o we;=¿j jq
m<uq udi tfld<y ;=< oS tu w.h re' iuia; uqo,a .,dhdï miq.sh jirg idfmalaIj
ì,shk 1"195 la jQ w;r 2017 jif¾ iudk re' ì,shk 2"165 isg re' ì,shk 2"394 olajd
ld,mßÉfPaoh yd iei|Sfï § th re' ì,shk ishhg 10'6 lska by< f.dia ;sìKs' 2018 jif¾
832 la jQ w;r th ishhg 43'6 l jeä ùuls' fkdjeïn¾ ui 30 jk oskg uq¿ uqo,a ysÕh
fuhska" re' ì,shk 929 la foaYSh Kh i|yd re' ì,shk 628 la f,i jd¾;d jq w;r th
jeh jQ w;r" úfoaYSh Kh i|yd jehjQ uqo, re' 2017 jif¾ wkqrEm ld,mßÉfPaoh ;=< mej;s
ì,shk 266 ls' ys`.h jQ re' ì,shk 559 g idfmalaIj ishhg
12'4 l jeäùuls' fï i`oyd m%Odk jYfhka
1'4 NdKavd.dr fufyhqï fya;= ù we;af;a NdKavd.drhg uqo,a .,d taï
ishhg 10'0 lska by< .sho" uq,Ok úhoï
ioyd NdKavd.drfhka msg;g .,dhdï ishhg
uyd NdKavd.drfha uqo,a m%jdyfha ld¾h 16'8 lska by< hduhs' m%Odk jYfhka
idOkh fufyhqï úhoï jeäùu fya;=fjka 2017 jif¾
fkdjeïn¾ ui 30 jk oskg mej;s uqo,a iy
2018 jif¾ m<uq udi tfld<y ;=< oS uyd nexl= fYaIhg idfmalaIj 2018 jif¾
NdKavd.drfha wdodhï iy wfkl=;a fkdjeïn¾ ui 30 jk Èkg re' ì,shk 225'3
m%Njhkaf.ka uqqo,a ,eîï re' ì,shk 1"766 la la olajd jeä ù we;'
úh' tu ,eîï 2017 jif¾ wkqrEmS ld,

1.15 j.=j|rcfha NdKavd.dr uqo,a m%jdy m%ldYh


re' ì,s'
2017 2018
whs;uh ck' - fkdje' ck' - fkdje'
;;H weia;fïka;= ;;H
wdrïNl uqo,a fYaIh ^ckjdß ui 01 jk oskg& (160.3) (186.2) (186.2)
wdodhï yd fjk;a ,eîï u`.ska iuia; uqo,a
.,d tau 1,606.2 1,952.8 1,766.1
fufyhqï l%shdldrlï j, iuia; uqo,a .,d (1,695.7) (1,954.7) (1,845.8)
hdu
wdfhdack lghq;= i`oyd iuia; uqo,a .,d hdu (469.5) (760.1) (548.5)
Y=oaO uqo,a w;sßla;h$ ^ys`.h& (559.0) (762.0) (628.2)
o< Kh .ekSï) 1,363.8 1,822.4 1,782.2
Kh wdmiq f.ùï (834.4) (1,116.2) (1,191.1)
YoaO Kh .ekSï 529.4 706.2 591.1
(;djld,sl fYaI .e,mSï .sKqfï fYaIh (TEB) 9.7 - (2.0)
Y+oaO ;ekam;= hkdosh.)
wjidk uqo,a fYaIh fkdjeïn¾ ui 30 jk (180.2) (242.0) (225.3)
oskg
uQ,dY%h( NdKavd.dr fufyhqï fomd¾;fïka;=j
) CS-DRMS ys jd¾;d lr we;s 2018'11'30 osk olajd rchg ,enqk jevigyka iy jHdmD;s Kh we;=<;a fõ

rdcH Kh l<ukdlrKh
2018 jir i|yd md¾,sfïka;=j úiska wkqu; iy ixj¾Ok jHdmD;s fjkqfjka Wmfhdackh
uq¿ Kh iSudj re' ì,shk 1"893'8 la jk w;r lr we;' 2018 jif¾ rcfha foaYSh Kh .ekSï
fuu jif¾ ckjdrS isg fkdjeïn¾ ui olajd m%Odk jYfhka NdKavd.dr ne`ÿïlr iy Y%S
ld,mßÉfþoh ;=< rcfha Kh .ekSï re' ,xld ixj¾Ok ne`ÿïlr uq,dY%hkaf.ka
ì,shk 1"782'2 la úh' iuia; Kh iSudj ;=< ,ndf.k we;' ta wkqj" uq¿ foaYSh Kh j,ska
foaYSh Kh jYfhka re' ì,shk 1"078'1 la o ishhg 65'0 la muK NdKavd.dr ne`ÿïlr
úfoaYhS Kh jYfhka re' ì,shk 704'1 la o u`.ska /ialr .kakd ,o w;r" iuia; foaYSh
,nd.kakd ,o w;r" fuu Kh uqo,a fufyhqï Kh j,ska ishhg 22'0 la YS% ,xld ixj¾Ok

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 33


ne`ÿïlr u`.ska ,nd.kakd ,oS' ;jo" 2018 jir mshùu i|yd Wmfhda.S lr.kakd ,oS' 2018
wdrïNfha oS úfoaY úksuh u`.ska jq Kh jif¾ fkdjeïn¾ ui 30 oskg Y=oaO Kh
fiajdlrK i|yd foaYSh Kh .ekSï o Ndú;d .ekSï re' ì,shk 591'1 la f,i fmkakqï
lrk ,o w;r fojk ld¾;=fõ oS ksl=;alrk lrhs'
,o cd;Hka;r iaffjrS;aj ne`ÿïlr úfoaY Kh

1.16 j.=j|o< foaYSh Kh uQ,dY% wkqj


re' ì,s'
uQ,dY% 2018 ck' - fkdje.
NdKavd.dr ne`ÿïlr 705.6
Y%S ,xld ixj¾Ok ne`ÿïlr 234.1
úfoaY jHjydr uqo,a nexl= tall Kh 62.4
NdKavd.dr ì,am;a ^Y=oaO& 51.0
uy nexl=fõ ;djld,sl w;a;sldrï 25.0
tl;=j 1,078.1
uQ,dY%h( NdKavd.dr fufyhqï fomd¾;fïka;=j

1.5 úfoaY uQ,Hhkh


rEmigyk 1.4 | uQ,dY% wkqj
o< foaYSh Kh 2018 ck' - fkdje' úfoaY uQ,Hhk tlÕ;d
NdKavd.dr rdcH wdfhdack jevigyk iy uOH ld,Sk
ì,am;a Y%S ,xld
^Y=oaO& ixj¾Ok rdcH uQ,H m%;sm;a;s rduqj u`.ska <Õd lr.;
5% ne`ÿïlr
22%
hq;= b,lal imqrd .ekSug wjYH úfoaY
uQ,Hhkhka iïmdokh lsÍu i`oyd rch úúO
úfoaY ixj¾Ok md¾Yajlrejka iy Kh fok
wdh;k iu. 2018 jif¾ ckjdß ui 1 jk
NdKavd.dr osk isg fkdjeïn¾ ui 30 jk osk olajd
ne`ÿïlr
65% tlÕ;d .súiqï ;sia myla u`.ska we'fvd'
ñ,shk 1"131'2 l tlÕ;d we;slrf.k we;'
fuhska we'fvd' ñ,shk 1"058'7 la jHdmD;s Kh
tlÕ;d .súiqï wkqj uQ,Hhkh jk w;r"
úfoaY b;sß we'fvd' ñ,shk 72'5 l m%udKh m%odk
Y%S ,xld jHjydr
uy nexl= nexl= tall
tlÕ;d .súiqï wkqj uQ,Hhkh fõ'
;djld,sl ^t*a'iS'î'hQ'&
w;a;sldrï 6%
2% 2018 jif¾ ckjdß isg fkdjeïn¾ ui olajd
ld,mßÉfÊoh ;=< ixj¾Ok jHdmD;s
uQ,Hhkh lsÍu i|yd we;slr.;a tlÕ;d
j,ska wdishdkq ixj¾Ok nexl=j by<u
tlÕ;d m%udKhla m<lrk ,o ixj¾Ok
NdKavd.dr wemlr u; jk j.lSï md¾Yajlre jk w;r" tu m%udKh we'fvd'
fy<sorõ lsrSu ñ,shk 438'0 ls' wk;=rej" by< tlÕ;d
m%udKhla w;aika lr we;s m%Odk ixj¾Ok
2018 jif¾ fkdjeïn¾ ui 30 jk oskg ksl=;a md¾Yajlrejka w;r ms<sfj<ska f,dal nexl=j
l< NdKavd.dr wemlr j, jákdlu 2016 we'fvd' ñ,shk 104'0 la o" cmdkh we'fvd'
wxl 13 ork rdcH uq,H l<uKdlrk ^j.lSu& ñ,shk 98'2 la o iy Ökh we'fvd' ñ,shk
mkf;a ^ixfYdaê;& fojk j.ka;sh wkqj 2018 85'0 la o jk f,i tl`.;d m< lr we;'
jir jk úg re' ì,shk 1"076'9 la jYfhka ixj¾Ok jHdmD;s uQ,Hhkh lsrSu i|yd
wod, iSudj ;=< ksl=;a lr we;' ,nd.;a fuu ks, ixj¾Ok iyfhda.S;djkag
wu;rj" rch úiska fuu ld,mßÉfÊofha §
we'fvd' ñ,shk 1"250'0 ne.ska jQ cd;Hka;r
iaffjÍ;aj ne÷ïlr folla ksl=;a lrk ,§'
th ms<sfj<ska ishhg 5'75 la yd ishhg 6'75 l
jd¾Isl fmd<S wkqmd;slhkaf.ka o jir 5 iy

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 34


10 ne.ska jQ mßK; ld,mßÉfþohlska o rEmigyk 1.5| wxY wkqj
iukaú; fõ' tfiau" rch úiska we'fvd' ks, ixj¾Ok md¾Yjlrejka iu.
ñ,shk 1"000 l úfoaY úksuh ld,Sk Khla o we;slr.;a tlÕ;d
,ndf.k we;' 2018 ck' - fkdje' ^we'fvd' ñ,shk&
fi!LH yd
ud¾. yd
tla tla wxY wkqj ie<lSfï §" 2018 jif¾ mßir iudc
md<ï
lghq;= iqnidOkh
f;jk ld¾;=j jk úg úúO ixj¾Ok 18% 14% 13%
jHdmD;s uQ,Hhkh lsÍu i|yd we;slr.;a ÿïßh
tlÕ;djkaf.ka by<u m%udKh ms<sfj<ska m%jdykh
wOHdmkh yd mqyqKq wxYh i`oyd we'fvd' 7%

ñ,shk 269'0 la o" mßir wxYh i`oyd we'fvd'


ñ,shk 210'0 la o" fi!LH yd iudc iqNidOk
wxYh i`oyd we'fvd' ñ,shk 157'1 la o" ud¾.
yd md,ï wxYh i`oyd we'fvd' ñ,shk 144'1 la l=vd yd
uOH
o" ÿïßh wxYh i`oyd we'fvd' ñ,shk 79'8 la o" mßudK
wOHdmkh
iy l=vd yd uOH mßudK jHdjidh wxYh yd mqyqKq fjk;a jHdmdr
jrdh yd
10% n,Yla;sh 7%
i`oyd we'fvd' ñ,shk 75'0 la o f,i tl`.;d 24%
3%
kdjql
4%
we;slr f.k we;'

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 35


j.=j 1.17|úfoaY uQ,Hhk tlÕ;d iy wod< uQ,H fldkafoais - 2018 ckjdß isg fkdjeïn¾

Kh fldkafoais
tlÕ;d tlÕ;d m%udKh ^ñ,shk&
.súiqu uQ,H fldkafoais

ld,h$WmfhdacH;d
iyk ld,h ^j¾I&

Èkfha isg& ^j¾I&


ld,h ^.súiqï.;
ixj¾Ok w;aika
Kh fyda m%odkh
jHdmD;sh" jevigyk fyda Kh
md¾Yajlre$ lrk ,o úksuh fmd<sh

mßK;
úia;rh

fjk;a .dia;=
Khysñ wdh;kh Èkh ^j¾Ih

^mokï wxl
s h
w;aika

wkqmd;h
" udih" t'c'

iSudka;l
^ishhg&

ishhg&
jd¾Isl
j¾.h
Èkh& lrk ,o remsh,a
fvd,¾
úksufhka

oaúmd¾Yaúl ks, ixj¾Ok iyfhda.S;d


Wm .súiqu ^TiafÜ%,shdkq rcfha
uQ,HdOdr hgf;a" j¾Okh TiafÜ%,shdkq
TiafÜ%,shdj m%%odk 2018.01.30 31'0 3"850'90 25'0 wod< fkdfõ 3
i|yd hymd,kh jevigyk fvd,¾
l%shd;aul lsÍu&
yß; n,Yla;s ixj¾Okh iy fmdfrdkaÿ
n,Yla;s ld¾hlaIu;djh jeä .dia;= 0'5]"
Kh 2018.10.17 hqfrda 30.0 5,930.90 34.7 úp,H EURIBOR 1.2 5 20
ÈhqKq lsÍfï m%dfhda.sl ;lafiare
m%xYh jevigyk ^fojk wÈhr& .dia;= 0'5]
l=vd mßudK lsß ksIamdok
wod,
Kh 2018.09.28 uOHia:dk ixj¾Okh lsÍfï hqfrda 13.9 2,739.60 16.2 ia:djr 0.0016 ke; 10 34
fkdfõ
m%xY iyk Kh
udkj iïm;a ixj¾Ok
m%%odk 2018.06.26 fhka 265'0 384'20 2'4 wod< fkdfõ 3
YsIH;aj jHdmD;sh
Wmfhdacs;
cmdkh ld<iSudj
;=< 0'1" whlrk
fi!LH yd ffjoH fiajd wod<
Kh 2018.07.11 fhka 10,639.0 15,260.60 95.8 ia:djr wdmiq .dia;=j fhka 12 40
jeäÿhqKq lsÍfï jHdmD;sh fkdfõ
f.jk ñ,shk 10'6
ld<iSudj
;=< 0'01
ls<sfkdÉÑ Èia;s%lalfha
m%%odk 2018.05.15 wOHdmk mßirh jeäÈhqKq t'c' fvd,¾ 7'5 1"184'40 7'5 wod< fkdfõ 3
lsÍfï jHdmD;sh
fldßhdkq Y%S ,xldfõ ol=Kq m<d; i`oyd
Kh 2018.06.28 t'c' fvd,¾ 7.0 1,110.70 7.0 fmd<S rys; - 10 30
ckrch li, wmyrK r: iemhSu
Y%S ,xldfõ W;=re yd uOHu
Kh 2018.06.28 m<d;a i`oyd li, wmyrK r: t'c' fvd,¾ 7.0 1,110.70 7.0 fmd<S rys; - 10 30
iemhSu

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 36


lsf,daóg¾ 64'3 l ud¾.h t'c' fmdfrdkaÿ
mq¿,a lsÍu yd jeäÈhqKq lsÍu fvd,¾
Ökh Kh iy uOHu iy W!j m<d;aj, t'c' fvd,¾ 85'0 13"482'30 85.0 úp,H i`oyd yh .dia;= 0.5%,
2018.06.07 2.9 3 18
md,ï 13 la m%;is xialrKh udisl l<ukdlrK
lsÍu LIBOR .dia;=
Kh rlaIK
jdßlh
t'c'fvd,¾
fydxfldx t'c'
Y%S ,xld ÿïßh fiajfha Wvrg ñ,shk 2.2
iy Iexyhs fvd,¾
ÿïßh ud¾.h i|yd ãi,a i`oyd yh ieliSfï
nexl= Kh 2018.04.27 t'c' fvd,¾ 79.8 12,578.20 79.8 úp,H 2.0 .dia;=j 1 13.5
ÿïßh lÜg, 09la m%iïmdokh udisl
wdh;kh t'c'fvd,¾
lsÍu
^fydxfldx& LIBOR
877,665.87,
fmdfrdkaÿ
.dia;= 0.5%
iudc taldnoaO;dj yd
m%cd;dka;s%l md,kh i|yd
weußld m%%odk 2018.01.30 t'c' fvd,¾ 9'7 1"487'10 9'7 wod< fkdfõ 10
Yla;us ;a in|;djla
tlai;a f.dvke.Su
ckmoh
;sridr yd iúu;a wd¾Ól
m%%odk 2018.01.30 t'c' fvd,¾ 8'2 1"263'00 8'2 wod< fkdfõ 9
j¾Okh
t'c'
fvd,¾
lkailka;=ffrhs jrdh i|yd i`oyd yh
bkaoshdj Kh 2018.01.10 t'c' fvd,¾ 45.3 6,963.40 45.3 úp,H - ke; 1 15
fvd,¾ Kh ud,dj udisl
LIBOR
fmdfrdkaÿ
.dia;= 0.4%,
l<ukdlrK
.dia;= hQfrda
lsru - lgqjk taldnoaO c, 47,185.25,
Kh 2018.03.08 iïmdok jHdmD;sh l%shd;aul hQfrda 10.5 2,019.40 13.0 fmd<S rys; 6.5 15
fufyhqï
lsÍu
.dia;= hQfrda
1,440, uQ,sl
f.ùï hQfrda
Tiaá%hdj 58,981.6
l<ukdlrK
.dia;= hQfrda
Y%S ,xldfõ Wiia wOHdmk yd 22,176.0,
uydud¾. wud;HxYfha fufyhqï
Kh 2018.04.12 ridhkd.dr yd ffjoH hQfrda 4.9 949.10 6.1 fmd<S rys; .dia;= hQfrda 6 18
WmlrK iemhSu iy ia:dmkh
lsÍu 1,440, uQ,sl
f.ùï hQfrda
7,500.0

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 37


l¿ .Õ ixj¾Ok jHdmD;sh wod<
fi!È wrdìh Kh 2018.07.18 ^wu;r uQ,Hh&
fi!È ßhd,a 60 2,531.90 15.8 úp,H 2 fkdfõ
ke; 5 25
,nq.u c, mú;%d.dr jHdmD;sh wod<
yxf.aßhdj Kh 2018.06.26 mqkre;a:dmkh lsÍu
hqfrda 0.037 7.00 0.04 ia:djr 1.03 fkdfõ
ke; 8 20
fmdfrdkaÿ
.dia;= 0.4%,
l<ukdlrK
.dia;= hQfrda
Tiaá%hdkq iyk Kh fhdackd
yh udisl 38,350.2,
l%uh hgf;a Y,Hd.dr iy oeä
fko¾,ka;h Kh 2018.05.23 i;aldr tallfha WmlrK jeä
hQfrda 9.6 1,780.50 11.3 úp,H 1'0 uQ,sl f.ùï 5.6 18
EURIBOR hqfrda
ÈhqKq lsÍu
17,976.7,
fufyhqï
.dia;= hqfrda
1,440
l<ukdlrK
.%dóh md,ï m%;i s xialrKh yh udisl
Kh 2018.11.26 hqfrda 7.8 1590.00 8.7 úp,H 4.0 .dia;= hQfrda 3.5 4.4
lsÍu ^hqfrda ñ,s' 44'6& EURIBOR
39,089.5
nyqmd¾Yaúl ks, ixj¾Ok iyfhda.S;d
t'c'
l=vd yd uOH mßudK jHjidh fvd,¾
fmdfrdkaÿ
Kh 2018.02.16 i|yd Kh ud,dj ^wu;r t'c' fvd,¾ 75 11,649.30 75.0 úp,H i`oyd yh 0.6 11 11
uQ,Hh& udisl .dia;= 0.15%
LIBOR
ksmqK;d wxYh jeäÈhqKq
m%%odk 2018.05.11 t'c' fvd,¾ 3.0 473.60 3.0 wod< fkdfõ 0
lsÍfï jevigyk
fi!LH wxY jeäÈhqKq lsÍfï
m%odk 2018.10.26 t'c' fvd,¾ 12.5 2,160.30 12.5 wod< fkdfõ 4.8
jHdmD;sh
t'c'
fvd,¾
uyje,s c, iq/l=ï wdfhdack fmdfrdkaÿ
Kh 2018.05.18 t'c' fvd,¾ 179.0 28,293.90 179.0 úp,H i`oyd yh 0.7 5 19
jevigyk - Kh fldgi 2 udisl .dia;= 0.15%
LIBOR
wdishdkq
uyje,s c, iq/l=ï wdfhdack wod<
ixj¾Ok Kh 2018.05.18 t'c' fvd,¾ 31.0 4,900.10 31.0 ia:djr 2 ke; 5 24
jevigyk - Kh fldgi 2 fkdfõ
nexl=j
ksmqK;d wxYh jeäÈhqKq
wod<
Kh 2018.05.11 lsÍfï jevigyk - wu;r t'c'fvd,¾ 60.0 9,472.70 60.0 ia:djr 2 ke; 5 25
fkdfõ
uQ,HlrKh
t'c'
ksmqK;d wxYh jeäÈhqKq fvd,¾
fmdfrdkaÿ
Kh 2018.05.11 lsÍfï jevigyk - wu;r t'c' fvd,¾ 40.0 6,315.20 40.0 úp,H i`oyd yh 0.7 5 20
uQ,HlrKh udisl .dia;= 0.15%
LIBOR

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 38


fmdfrdkaÿ
.dia;= 0.4%,
l<ukdlrK
.dia;= hQfrda
Tiaá%hdkq iyk Kh fhdackd
yh udisl 38,350.2,
l%uh hgf;a Y,Hd.dr iy oeä
Kh 2018.05.23 i;aldr tallfha WmlrK jeä
hqfrda 9.6 1780.50 11.3 úp,H 1 uQ,sl f.ùï 5.6 18
EURIBOR hqfrda
ÈhqKq lsÍu
17,976.7,
fufyhqï
.dia;= hqfrda
1,440
fi!LH wxY jeäÈhqKq lsÍfï wod<
Kh 2018.10.26 jHdmD;sh
t'c' fvd,¾ 37.5 6,481.00 37.5 ia:djr 2 fkdfõ
ke; 2.6 12.5
t'c'
wka;¾cd;sl fvd,¾
fmdÿ wOHdmk kùlrK fmdfrdkaÿ
ixj¾Ok Kh 2018.07.25 jHdmD;sh
t'c' fvd,¾ 100.0 15,947.50 100.0 úp,H i`oyd yh 1.5 6 22
iudh;kh udisl .dia;= 0.25%
LIBOR
m%;sixialrKh
yd ixj¾Okh
PPF - jevigyk ilia lsrSfï
i`oyd jQ Kh 2018.01.30 t'c' fvd,¾ 4.0 615.10 4.0 wod< fkdfõ 2
cd;Hka;r ms<sfj< wxl' P4940
nexl=j
lDIsld¾ñl l=vd f;a j;= lDIs jHdmdr
ixj¾Okh
yjq,alrK ^SAP& jevigyk wod<
i|yd jQ Kh 2018.01.26 t'c' fvd,¾ 6.2 950.10 6.2 ia:djr 2 ke; 5 24
l%shd;aul lsÍu ^wuqo,a by< fkdfõ
cd;Hka;r
wruqo, kexùu&
úoHq;a lDIs mßirh Yla;u s ;a
wdydr yd lsÍu iy f;dr;=re yd
lDIsl¾u m%odk 2018.08.15 ikaksfõok ;dlaIK u; t'c' fvd,¾ 0.1 15.40 0.1 wod< fkdfõ
ixúOdkh mokï jQ lDIs úi`ÿï -
ixj¾Okh lsÍu
tlai;a
ls,sfkdÉÑ" mq;a;,u iy
cd;Skaf.a
ukakdru hk Èia;%Slal j,
irKd.;hka
m%%odk 2018.01.01 kej; mÈxÑ lrejkag Tjqkaf.a Y%S ,xld remsh,a 1.9 1.90 0.01 wod< fkdfõ 1
ms<sn| uy
whs;js dislï fj; m%fõY
flduidßia
lrùu
ld¾hd,h
tlai;a
cd;Skaf.a foaYSh jevigyka l%shdldÍ
m%odk 2018.01.26 t'c' fvd,¾ 4.0 615.70 4.0 wod< fkdfõ 5
ck.yk ie,eiau 2018 - 2022
wruqo,

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 39


wka;¾cd;sl
ixj¾Okh
;dlaIK wOHdmk ixj¾Ok
i`oyd jQ Kh 2018-07-03 jevigyk
t'c' fvd,¾ 50 7,922.20 50.0 ia:djr 2.5 wod< fkdfõ ke; 5 20
Tfmla
wruqo,
fj<|m, Kh
cd;Hka;r
iaffjÍ;aj cd;Hka;r iaffjÍ;aj ne÷ïlr wod<
Kh 2018-04-18 t'c' fvd,¾ 1"250'0 195"413'4 1"250'0 ia:djr 5.75 ke; 5 5
ne÷ïlr ksl=;=j - 2018 fkdfõ
ksl=;=j
cd;Hka;r
iaffjÍ;aj cd;Hka;r iaffjÍ;aj ne÷ïlr wod<
Kh 2018-04-18 t'c' fvd,¾ 1"250'0 195"413'4 1"250'0 ia:djr 6.75 ke; 10 10
ne÷ïlr ksl=;=j - 2018 fkdfõ
ksl=;=j
t'c'
úfoaY úksuh úfoaY úksuh ld,Sk Kh fvd,¾ uQ,sl f.ùï
Kh 2018-10-12 t'c' fvd,¾ 1,250.0 171,346.6 1,250.0 úp,H i`oyd 2.56 3 8
ld,Sk Kh myiqlu 2018 1.25%
LIBOR
tl;=j 743,220.60 4,871.44
uQ,dY%h( úfoaY iïm;a fomd¾;fïka;=j
igyka( 1' LIBOR - ,kavka wka;¾ nexl= w¾mK wkqmd;slh iy EURIBOR - hqfrdamd wka;¾ nexl= w¾mK wkqmd;slh
2' tla tla j,x.= uqo,a weußldkq fvd,¾ j,g mßj¾;kh lsÍu i`oyd .súiqï.; Èkhg mj;akd úksuh wkqmd;slhka fhdodf.k ;sfí

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 40


úfoaY uQ,Hhk Wmfhdackhka 20'8 la m%odk uÕska uQ,Hhkh jk jHdmD;s
iy jevigyka j, Wmfhdackh ù we;' fuu
2018 jif¾ ckjdß ui m<uqjk osk isg
Wmfhdack j,ska by<u m%udKh wdishdkq
fkdjeïn¾ ui ;siajk osk olajd
ld,mßÉfÊoh ;=< isÿjQ úfoaY uQ,Hhk ixj¾Ok nexl=j úiska ,ndÿka uQ,H myiqlï
jk w;r" th uq¿ m%udKfhka ishhg 29'6 la
Wmfhdack m%udKh we'fvd' ñ,shk 1"353'5 ls'
fuhska we'fvd' ñ,shk 1"332'7 la Kh uÕska muK fõ' wk;=rej" by< m%udKhla ,nd §
uQ,Hhkh jQ jHdmD;s iy jevigyka j, we;af;a ms<sfj<ska Ökh ishhg 26'4 la o"
Wmfhdackh ù we;s w;r" b;sß we'fvd' ñ,shk cmdkh ishhg 11'4 la o iy f,dal nexl=j
ishhg 11'3 la o jYfhks'
j.=j 1.18|ixj¾Ok md¾Yjlrejka úiska ks, ixj¾Ok iyfhda.s;d f,i isÿ lrk ,o m%;s,íê
2018 ckjdß isg fkdjeïn¾
m%;s,íê m%udKh
ixj¾Ok md¾Yjlre$Kh fok wdh;kh ^we'fvd' ñ,shk&^w&
Kh m%odk tl;=j
oaúmd¾Ysl 755.6 17.6 773.2
Ök wmkhk wdkhk nexl=j 316.5 - 316.5
cmdkh 139.9 14.4 154.3
m%xYfha Calyon Credit Agricole CIB wdh;kh 56.9 - 56.9
bkaoshdj 44.7 - 44.7
iyfhda.S;dj i`oyd jQ Ök ixj¾Ok nexl=j 40.6 - 40.6
fko¾,ka;fha Co-op Centrale Raiffeisen-Boerenleen Bank wdh;kh 31.6 - 31.6
wrdì wd¾Ól iyfhda.S;dj i`oyd jQ fi!È wruqo, 16.9 - 16.9
m%xY ixj¾Ok ksfhdacs;dh;kh 14.9 - 14.9
tlai;a rdcOdksfha fvdhsIa nexl=j AG wdh;kh 14.4 - 14.4
fydxfldx iy Iexyhs nexl= wdh;kh ^fydxfldx& 14.1 - 14.1
l=fõgh 14.0 - 14.0
Tiaá%hdfõ Raiffeisen Zentral Bank wdh;kh 13.8 - 13.8
fldßhdkq ckrch 10.2 - 10.2
we't'c' wmkhk wdkhk nexl=j 9.4 - 9.4
fydxfldx iy Iexyhs nexl= wdh;kh (fvkaud¾lfha EKF wemlrh iys;j) 7.9 - 7.9
iamd[a[h 3.9 - 3.9
weußld tlai;a ckmoh - 2.9 2.9
c¾uksh 2.5 - 2.5
Tiaá%hdfõ hqksfl%äÜ nexl=j AG wdh;kh 1.2 - 1.2
Export Finance & Insurance Corporation wdh;kh 1.0 - 1.0
Banco Bilbao Vizcaya Argentaria S.A. wdh;kh 1.0 - 1.0
m%xYh - 0.3 0.3
fn,acshfï KBC nexl= wdh;kh 0.3 - 0.3
yxf.aßhdkq wmkhk wdkhk nexl=j 0.04 - 0.04
nyqmd¾Yùl 577.1 3.2 580.3
wdishdkq ixj¾Ok nexl=j 400.8 - 400.8
cd;Hka;r ixj¾Ok iudh;kh 125.5 - 125.5
m%;sixialrK yd ixj¾Okh i`oyd jQ cd;Hka;r nexl=j 27.7 - 27.7
wka;¾cd;sl ixj¾Okh i`oyd jQ Tfmla wruqo, 19.6 - 19.6
lDIsld¾ñl ixj¾Okh i`oyd jQ wka;¾cd;sl wruqo, 3.5 - 3.5
tlai;a cd;Skaf.a <ud wruqo, - 1.8 1.8
wdydr yd lDIsl¾u ixúOdkh - 0.6 0.6
tlai;a cd;Skaf.a ck.yk wruqo, - 0.6 0.6
wdishdkq há;, myiqlï wdfhdack nexl=j - 0.2 0.2
tlai;a cd;Skaf.a irKd.;hka ms<sn| uy flduidßia ld¾hd,h - 0.01 0.01
tl;=j 1,332.7 20.8 1,353.5
uQ,dY%h( úfoaY iïm;a fomd¾;fïka;=j
igyk( tla tla úfoaY úksuhka igyka jk m%;s,íë w.hhka t'c' fvd,¾ iy remsh,a njg mßj¾;kh lsÍfï § 2018
jif¾ fkdjeïn¾ ui 30 jk Èk mej;s úksuh wkqmd;slhka Ndú; lr we;
^w& ;djld,sl

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 41


úuiqug ,lajk ld,mßÉfÊofha isÿ jQ
Wmfhdack w;ßka ud¾. yd md<ï wxYh i|yd rEmigyk 1.7|ixj¾Ok jHdmD;s iy
by<u Wmfhdackh isÿjQ w;r" th uq¿ jevigyka j, tlÕ jQ Wmfhdackh
Wmfhdack m%udKfhka ishhg 39'0 la muK fkdjQ fYaIh 2018 fkdjeïn¾ olajd
fõ' c, iïmdok yd ikSmdrlaIdj i`oyd wdishdkq
ixj¾Ok
ishhg 14'0 la o iy uQ,H yd rdcH md,k Ökh nexl=j
i`oyd ishhg 9'0 la o jYfhka ie,lshhq;= 23% 20% cmdkh
20%
f,i tu wxYhka ys Wmfhdackh ù we;'

rEmigyk 1.6| wxY wkqj isÿ lrk


,o Wmfhdack ^t'c' fvd,¾ ñ,shk&
2018 ck' - fkdje'
uQ,H md,kh
c, 9%
iïmdokh fjk;a
yd
ikSmdrlaIdj l=vd yd uOH 7%
mßudK
14%
jHdmdr fko¾,ka;
5% cd;Hka;r
h ixj¾Ok
2% ix.uh
Tfmla fi!È m%xYh
bkaÈhdj 13%
úÿ,sn, yd wruqo, wruqo, 5%
2% 6%
n,Yla;s 2%
6%

c, igyk( rdcH jHdmdr fjkqfjka we;slr.;a tl`.;d


iïmdokh wkqj isÿùug kshñ; m%;s,íê wvx.= fkdfõ' fuu
yd wdY%s;
ud¾. yd lghq;= w.hka .Kkh lr we;af;a 2018 fkdjeïn¾ 30 Èk
md<ï 4% mej;s úksuh wkqmd;slhka wkqj fõ'
39%
wOHdmkh
yd jD;a;Sh fi!LH yd
fjk;a ksjdi yd iudc ÿïßh
10% mqyqKq kd.ßl iqnidOkh m%jdykh
3% ixj¾Okh 3% 4% úfoaY Kh m%udKh iy úfoaY Kh
3% fiajdlrKh

fjk;a( wdrlaIl" m%jdyk" l=vd yd uOH mßudK 2018 jif¾ fkdjeïn¾ ui 30 jk oskg rch
jHjidh" fi!LH yd iudc iqnidOk" lïlre ,nd.;a Kh i|yd wdmiq f.ùug tl;= ù ;snQ
yd jD;a;Sh mqyqKq" mY= iïm;a ixj¾Okh" wdmod úfoaY Kh m%udKh we'fvd' ì,shk 32'41 ls'
l<ukdlrKh" mßirh" lDIsl¾uh iy udkqISh ;jo" 2018 jif¾ ckjdß ui 1 jk osk isg
wdOdr
fkdjeïn¾ ui 30 jk osk olajd isÿlrk ,o
tl`. jQ Wmfhdackh fkdjQ fYaIh iy Kh fiajdlrKh2 we'fvd' ñ,shk 2"352'4 ls'
úfoaY uQ,Hk Wmfhda.S;dj fuhska" we'fvd' ñ,shk 1"397'7 la Kh wdmiq
f.ùu i|yd fhdojd we;s w;r" b;sßh jk
oekg tlÕ;d m< lr we;s tlÕ;d wkqj bÈß we'fvd' ñ,shk 954'7 la fmd<S f.ùu i|yd
jir ;=k;a my;a w;r ld,mßÉfþoh ;=< fhdojd we;'
úúO jHdmD;s iy jevigyka j, Wmfhdackh
ùug kshñ; úfoaY uQ,Hhk j, fYaIh 2018
jif¾ fkdjeïn¾ ui 30 Èkg we'fvd' ñ,shk
8"332'9 la úh'

1
rdcH jHdmdr i|yd ,nd.;a úfoaY Kh yd wfkajdisl
NdKavd.dr ì,am;a$ne÷ïlr wka;¾.; fkdfõ'
yïnkaf;dg jrdh ixj¾Okh fjkqfjka mshùug we;s
úfoaY Kh wka;¾.; fõ
2
uq¿ Kh fiajdlrKh } fmd<S f.ùï ¬ Kh jdßl
wdmiq f.ùï" ;djld,sl w.hhka

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 42


f.da,Sh ikao¾Nh 02
;=< wd¾Ólh

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 43


rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 44
2.1 iudf,dapkh

2018 jif¾ m<uq ld¾;= ;=fka oS Y%S ,xld la o iy iykdOdr wvq l< miq nÿ wdodhu
wd¾Ólh ishhg 3'3 l j¾Okhla fmkakqï l< ishhg 7'0 la o jYfhka o< foaYSh
w;r" lDIsld¾ñl" l¾udka; iy fiajd wxY ksIamdÈ;hg odhl ù we;'
j, l%shdldß;ajh ;jÿrg;a jHdma; ùu bka
ms<sônq úh' 2018 jif¾ f;jk ld¾;=fõ oS
fiajd úhqla;s wkqmd;h ishhg 4'1 la olajd rEmigyk 2.1| o'foa'ks' j¾Okh
wdka;slj wvq ù we;' fld<U mdrsfNda.sl ñ,
o¾Ylh u`.ska ukskq ,nk jd¾Isl ,laIuh 4 3.7
moku u; WoaOukh" bkaOk ñ, my;g 3.43.5 3.3 3.2
.e,mqu;a iy f;dard.;a NdKav j, ;SrK 3.0 2.9
ñ,;a fya;=fjka 2018 jif¾ fkdjeïn¾
udifha § ishhg 3'3 la olajd my; jeà we;'
fï w;r" 2018 jif¾ fkdjeïn¾ ui

j¾Ok fõ.h (%)


wjidkfha oS mqoa.,sl wxYfha Kh j¾Okh 2
ishhg 16'2 olajd j¾Okh lr.ekSug uy
nexl=fõ oeä uQ,H m%;sm;a;s ia:djrh Wmldr
ù we;' 2018 jif¾ fkdjeïn¾ ui wjidkfha
oS iuia; f.jqï fYaIh we'fvd' ñ,shk 807 l
ys`.hla jd¾;d jq w;r" tu`.ska rcfha
iq/l=ïm;a iy fld<U fldgia yqjudre
fj<`omf, ys isÿjk úfoaY wdfhdack m%jdy 0
ld' 1 ld' 2 ld' 3 ld' 4
bj;g .,dhdu jeä úh' fï w;r" f,dal
wd¾Ól j¾Okh wjodkï ;;a;ajhlg ,la ù 2017 2018
tu`.ska Y%S ,xldj we;=`M ke.Stk iy oshqKq
fjñka mj;sk wd¾:slhka flfrys n,md we;'
lDIsl¾udka;h
2.2 wd¾Ól j¾Okh 2017 jif¾ iudk ld,mßÉfPaoh ;=< §
lDIsld¾ñl wxYfha ishhg 3'5 l miqnEu yd
Y%S ,xldfõ wd¾Ólh 2017 jif¾ iudk ii`ok l< 2018 jif¾ tu ld,mßÉfPaofha §
ld,mßÉfPaoh ;=< § jd¾;d jQ ishhg 3'2 l meje;s ys;lr ld,.=Ksl ;;a;ajhka
j¾Okhg idfmalaIj foaYSh iy cd;Hka;r fya;=fjka iy,a" OdkH" t<j`M" m<;=re"
jYfhka uqyqK ÿka wNsfhda. uOHfha o 2018 l=`Mnvq ksIamdokh" i;aj ksIamdokh iy ñßÈh
jif¾ m<uq ld¾;= ;=k ;=< § ishhg 3'3 l c,cSù j.dj hk wxYhka ;=<ska lDIsld¾ñl
uOHia: j¾Okhla fmkakqï lrk ,§' wkqrEm wxYfha ishhg 4'3 l j¾Okhla fmkakqï
ld,mßÉfPaofha § Èjhsfka iuyr m%foaYhka ys lrk ,§' flfia jqjo" fuu ld,mrsÉfPaoh
mej;s hym;a ld,.=Ksl ;;a;ajh yuqfõ ù" ;=< § f;a" rn¾" iSks yd wfkl=;a nyqjd¾Isl
t<j`M iy m<;=re ksIamdok iu. ëjr yd fnda. iy u;aiH ksIamdokh wvq ù we;'
i;a;aj ksIamdok Wm wxYhkaf.a w.h tl;= i;a;aj ksIamdok wxYh 2017 jif¾ § iudk
lrk ,o ksIamdokhkaf.a j¾Okh;a iu. ld,mßÉfPaoh ;=< § jQ ishhg 5'6 l
lDIsld¾ñl wxYh h:d ;;a;ajhg m;aúh' fï j¾Okhg idfmalaIj 2018 jif¾ m<uq ld¾;=
w;r" f;d. yd is,a,r fj<`odu" uQ,H fiajd" ;=k ;=< § ishhg 4'4 l j¾Okhla w;am;a
foam, fj<`odu" m%jdyk" kjd;eka iy úÿ,s lrf.k we;' 2017 jif¾ iudk
ixfoaY hk wxYhkaf.a j¾Okh" fiajd wxYfha ld,mßÉfPaoh yd iei`§fï §" w.h tl;= l<
j¾Okh i`oyd m%Odk jYfhka odhl ù we;' ñßÈh ëjr l¾udka;h iy c,cSù j.dj hk
flfia jqjo" m%Odk jYfhka ksIamdok wxYfha Wm wxYh ishhg 6'2 l uOHia: j¾Okhla
isÿ jQ ukao.dó j¾Okh ksid l¾udka; ,`.d lrf.k we;' flfia jqjo" lrÈh u;aiH
wxYfha j¾Okfha wvqùula olakg ,eìKs' l¾udka;h iy c,cSù j.dj hk Wm wxYhkaa
fiajd wxYh ishhg 59'0 la o" ld¾ñl wxYh f.a j¾Okh ishhg 0'8 lska wvq ù we;'
ishhg 27'0 la o" lDIsld¾ñl wxYh ishhg 7'0

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 45


we'fvd' ñ,shk 238 olajd ishhg 12'8 lska o
wvq ù we;' ;jo" fuu ld,mßÉfPaoh ;=< §
rEm igyk 2.2| o'foa'ks' ixhq;sh fuu ksIamdok j, wmkhk ñ, o my; jeà
2018 m<uq ld¾;= ;=k we;'
fiajd
59% OdkH" t<j`M" m<;=re" l=`M nvq iy
T!Iëh fnda. j.dj

W`ÿ" nvbß`.=" uqx weg" lõms" l=rlalka iy


fufkaß ksIamdok jeäùfï jdisodhl ;;a;ajh
fya;=fjka w.h tl;= l< OdkH ksIamdok
2018 jif¾ uq,a ld¾;= ;=k ;=< § ishhg 30'5
lska j¾Okh ù we;s w;r 2017 jif¾ tu
ld,mßÉfPaoh ;=< § jd¾;d jQ ishhg 16'9 l
iykdOdr j¾Okhg idfmalaIj mq`M,a ù we;' fï w;r"
lDIs wvql< 2018 jif¾ uq,a ld¾;= ;=k ;=< w.h tl;= l<
l¾udka; ld¾ñl" miq
27% jk NdKav yd m<;=re iy t<j`M ksIamdokfha j¾Okh
iïm;a yd fiajd u; ms<sfj<ska ishhg 5'6 la iy 12'8 la úh' l=`M
ëjr nÿ
7%
nvq iy T!Iëh fnda. ksIamdokh 2018 jif¾
7%
m<uq ld¾;= ;=k ;=< § ishhg 2'8 lska j¾Okh
ù we;'
iy,a

2017$2018 jir j, ù j.dj wdY%s; m%foaY j, rEmigyk 2.3| lDIsld¾ñl wxYfha


mej;s hym;a ld,.=Ksl ;;a;ajhka fya;=fjka ixhq;sh
uy lkakfha iy,a ksIamdokh" miq.sh jirg 2018 m<uq ld¾;= ;=k l=`M nvq"
iqj`o fok
idfmalaIj fuá%la fgdka ñ,shk 2'4 la olajd f;,a iys; f;a fNda."
m<;=re fnfy;a iy
ishhg 63'0 lska ie,lsh hq;= f,i j¾Okh ù fNda. j.dj
10% T!IO me,Eá
m<;=re j.dj
we;' tfukau" 2019 jif¾ h, lkakfha iy,a 8%
9%
10%
ksIamdokh o fuá%la fgdka ñ,shk 1'4 olajd rn¾
ishhg 57'0 lska j¾Okh jkq we;ehs wfmalaId 4% wfkl=;a
jd¾Isl fNda.
flf¾' jmqrk ,o l=Uqre m%udKfhka ishhg 3%
93'0 la fyj;a fylaghdr 619"928 la uy i;a;ja
ksIm
a dok
lkakfha § wiajkq fk,Su i`oyd fhdod 9%
.eksKs' uy lkakfha ù wiajekak
t<j`M me,Eá
fylaghdrhg lsf,da .%Eï 4"302 la úh' 8% jHdma;h
s iy
lDIsl¾udka;
h i`oyd
ù j.dj
iydh
f;aa" fmd,a iy rn¾ ksIamdokh 7%
lrÈh ëjr 2%
ñßÈh ëjr l¾udka;h
OdkH j.dj l¾udka;h iy lrÈh ±j iy jk
2018 jif¾ m<uq ld¾;= ;=k ;=< § f;a iy ^ù yer& iy ñßÈh c,cSù j.dj iïm;a
2% c,cSù j.dj 10%
rn¾ Wm wxY ms<sfj<ska ishhg 4'5 l iy 7'4 2%
16%

l iDKd;aul j¾Okhla fmkakqï lrk ,§'


ckjdß ui isg iema;eïn¾ ui olajd
ëjr iy mY= iïm;a
ld,mßÉfPaoh ;=<" f;a ksIamdokh lsf,da .%Eï
ñ,shk 222'1 l olajd ishhg 4'7 lska wvq ù
we;s w;r" rn¾ ksIamdokh lsf,da .%Eï ñ,shk 2018 jif¾ m<uq ld¾;= ;=fka § w.h tl;=
58'9 olajd ishhg 9'0 lska wvq ù we;' flfia l< i;a;aj ksIamdok iy ñßÈh ëjr
jqjo" 2018 jif¾ m<uq ld¾;= ;=fka § fmd,a l¾udka;h yd c,cSù j.djka hk Wm wxY
ksIamdokh fmd,a f.ä ñ,shk 1"908 f,i j, ms<sfj<ska ishhg 4'4 l iy ishhg 6'2 l
fkdfjkiaj mej;=ks' f;a" rn¾ iy fmd,a j¾Okhla isÿù we;' flfia jqjo" lrÈh ëjr
j,ska ,o wmkhk wdodhu ms<sfj<ska we'fvd' l¾udka;h yd c,cSù wxY j, j¾Okh 2017
ñ,shk 1"093 olajd ishhg 4'1 lska o" we'fvd' jif¾ iudk ld,mßÉfPaoh ;=< § jd¾;d jQ
ñ,shk 25 olajd ishhg 20'3 lska o iy ishhg 0'5 l j¾Okhg idfmalaIj wkqrEm

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 46


ld,mßÉfPaoh ;=< § ishhg 0'8 lska ishhg 1'0 lska wvq ù we;' wiajekak wvq jqjo"
yels,Sulg ,laj we;' iuia; lrÈh u;aiH uqyqÿ wdydr wmkhkh we'fvd' ñ,shk 191
wiajekak lsf,da .%Eï ñ,shk 385'7 olajd olajd ishhg 8'4 lska j¾Okh ù we;'

2.1 j.=j|ia:djr (2010) ñ, .Kka wkqj o'foa'ks' wdxYsl ixhq;sh


re' ñ,s'
m<uq ld¾;= 3 j¾Okh (])
wxYh 2015^wd& 2016^wd& 2017^wd&
2017 2018(w) 2017 2018(w)
lDIsl¾udka;h" jk 669,725 644,262 639,279 461,014 480,947 (3.5) 4.3
j.dj yd ëjr
l¾udka;h
1 OdkH j.dj ^ù yer& 14,984 13,149 11,799 8,128 10,603 (16.9) 30.5
2 ù j.dj 76,293 52,387 50,269 21,003 32,215 (40.6) 53.4
3 t,j`t j.dj 56,730 58,705 49,198 33,612 37,930 (22.8) 12.8
Wla j.dj" ÿïfld< 1,882 2,168 1,863 1,511 1,334 (13.8) (11.7)
4 j.dj iy fjk;a
nyqjd¾Isl fkdjk fnda.
5 m<;=re j.dj 48,038 46,511 49,960 38,034 40,180 6.3 5.6
f;,a iys; m<;=re fnda. 67,514 66,970 53,929 42,041 42,360 (16.9) 0.8
6 j.dj ^fmd,a" ;eô,s iy
*dï Ths,a j.dj&
f;a j.dj (Green 72,051 63,970 67,021 50,778 48,483 6.0 (4.5)
7
Leaves)
fjk;a mdkSh fnda. 1,259 1,354 1,268 951 1,000 (6.4) 5.2
8 j.djka ^fldams"
fldfldajd wdoS&
l=`tnvq" iqj`o fok fnda." 60,797 62,197 62,500 46,889 48,190 1.0 2.8
9 fnfy;a iy T!Iëh
me<Eá j.dj
10 rn¾ j.dj 25,783 23,028 24,167 18,827 17,430 1.2 (7.4)
fjk;a nyqjd¾Isl fnda. 16,839 16,484 16,739 12,899 12,577 3.5 (2.5)
11 j.dj
12 i;aj ksIamdokhka 51,857 55,629 57,810 42,949 44,841 5.6 4.4
me< fnda lsÍu iy 10,421 10,210 10,250 7,817 8,156 1.1 4.3
13 lDIsld¾ñl lghq;= i`oyd
jk wdOdrl ld¾hka
jk j.dj" oej yd 48,362 52,669 64,261 48,743 48,810 20.1 0.1
14 jkdka;r wdY%s; ksIamdok
lrosh ëjr l¾udka;h 104,413 105,094 103,038 76,878 76,261 0.5 (0.8)
15 iy lrosh c,cSj j.dj
ñßosh ëjr l¾udka;h 12,503 13,735 15,208 9,955 10,576 9.4 6.2
16 iy ñsßosh c,cSj j.dj
l¾udka; 2,267,725 2,399,285 2,509,829 1,871,028 1,904,084 4.8 1.8
m;,a yd leKSï 191,145 218,587 240,699 172,562 170,828 10.4 (1.0)
17 l¾udka;h
wdydr mdk iy ÿïfld< 528,821 527,794 535,983 412,587 432,183 (0.3) 4.7
18 ksIamdokh
frosms<s" ksñ we`ÿï" iï 282,719 287,760 304,291 262,472 272,663 6.2 3.9
19 iy iï NdKav
ksIamdokh
.Dy NdKav yer oej yd 27,320 31,666 31,556 19,975 20,237 0.9 1.3
20 oej yd ta wdY%s; ksIamdok
lvodis yd ta wdY%s; 27,728 30,504 33,236 23,729 22,900 12.4 (3.5)
ksIamdok" uqøK ljhq;=
21 iy oDYH yd Y%jK ;eá
kej; ksIamdokh
w`.=re iy Lksc f;,a 29,075 31,245 29,743 22,340 19,811 (10.4) (11.3)
22 msßmyÿ lsÍfï ksIamdok
ridhksl øjH iy ta 83,179 86,929 89,175 63,982 65,314 0.9 2.1
wdY%s; ksIamdok iy
23 T!IO yd ta wdY%s;
ksIamdok
rn¾ iy ma,diaála 76,144 88,635 96,367 64,269 64,831 7.5 0.9
24 ksIamdok
f,dayuh fkdjk fjk;a 75,191 67,168 72,784 52,554 53,803 16.4 2.4
25 Lkscuh ksIamdok

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 47


f,day yd ta wdY%s; 28,953 36,186 39,312 26,234 27,802 9.3 6.0
26 ksIamdok
27 hkaf;%damlrK ksIamdok 38,848 45,087 48,104 31,820 30,930 12.1 (2.8)
28 .DyNdKav ksIamdokh 94,489 97,958 102,715 74,035 73,734 6.2 (0.4)
fjk;a l¾udka; 68,509 72,973 75,874 58,956 59,935 9.3 1.7
ksIamdok" hkaf;%damlrK
29 w`M;ajeähdj yd iú
lsÍu
úÿ,sh" .Eia" jdhq" yd jdhq 85,202 92,350 94,819 70,981 75,021 2.8 5.7
30 iólrK iemhSu
c,h /ia lsÍu" msßisÿ 12,023 12,971 13,569 10,218 10,521 6.7 3.0
31 lsÍu iy fnod yeÍu
u,dmjyk lghq;= yd 21,681 25,539 27,567 20,653 21,871 8.6 5.9
32 li, l<ukdlrKh iy
tu øjH
33 boslsÍï l¾udka;h 596,697 645,933 674,035 483,660 481,700 5.0 (0.4)
fiajdjka 4,894,717 5,124,016 5,289,407 3,884,046 4,054,790 3.2 4.4
34 f;d. yd is,a,r fj<`odu 933,216 956,918 993,501 766,407 806,912 3.3 5.3
u.Ska yd NdKav m%jdyk 931,529 982,643 991,727 687,974 693,696 0.6 0.8
35 fiajdjka iy .nvd
myiqlï iemhSu
;eme,a yd l=ßh¾ 4,052 4,260 4,425 3,166 3,317 6.4 4.8
36 fiajdjka
kjd;eka iemhSu iy 134,017 139,442 146,431 107,585 114,534 5.2 6.5
37 wdydrmdk iemhSfï
fiajdjka
.=jka úÿ,s iy rEmjdyskS 2,624 2,831 3,205 2,424 2,077 19.6 (14.3)
38 úldYkh iy tu
ksIamdok lghq;=
39 úÿ,s ixfoaY fiajdjka 34,146 36,982 41,435 30,522 34,659 12.1 13.6
f;dr;=re ;dlaIK 12,148 13,015 13,564 10,046 10,748 4.3 7.0
40 WmfoaYk fiajdjka yd ta
wdY%S; l%shdldrlï
uQ,H fiajd l%shdldrlï 493,785 554,521 606,468 451,841 507,357 10.0 12.3
41 yd w;sf¾l uQ,H fiajd
rlaIKh" m%;srlaIKh yd 82,013 88,999 94,088 71,301 77,880 8.5 9.2
42 úY%du wruqo,a
ksjdi whs;sh yd foam, 489,352 520,080 544,728 404,800 419,396 5.0 3.6
43 fj<`odu
44 jD;a;Suh fiajdjka 154,266 152,228 158,720 118,506 120,943 3.1 2.1
rdcH mßmd,k yd 430,105 452,586 430,671 306,490 304,613 (4.8) (0.6)
45 wdrlaIdj" w;HdjYH
iudc wdrlaIdj
46 wOHdmkh 159,875 171,826 172,698 125,114 125,225 0.6 0.1
fi!LH" fkajdisl 160,056 162,400 174,150 120,406 121,980 5.2 1.3
47 /ljrK fiajdjka iy
iudc fiajdjka
48 fjk;a mqoa.,sl fiajdjka 873,534 885,286 913,597 677,463 711,452 3.5 5.0
iuia; tl;= l< w.h 7,832,167 8,167,563 8,438,515 6,216,088 6,439,821 3.2 3.6
(GVA), uQ,sl ñ< .Kka
wkqj
(+) NdKav yd fiajd u; 815,667 866,727 894,702 484,979 483,172 4.0 (0.4)
wh lrk nÿ
o< foaYSh 8,647,833 9,034,290 9,333,217 6,701,067 6,922,993 3.2 3.3
ksIamdos;h(GDP), fj<`o
m, ñ,
uQ,dY%h( ckf,aLK yd ixLHdf,aLK fomd¾;fïka;=j
^w& ;djld,sl
^wd& ixfYdaê;

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 48


l¾udka; wdydr" mdk" iy ÿïfld< ksIamdok
wmkhkfhka ,o wdodhu we'fvd' ñ,shk
2017 jif¾ wkqrEm ld,mßÉfPaoh ;=< § 347'2 ls' ±j yd ±j wdYs%; ksIamdok" rn¾ yd
bÈlsÍï lghq;= j, isÿ jQ ishhg 0'4 l rn¾ wdYs%; ksIamdok iy f,dayuh fkdjk
yels,Su iy ksIamdok lghq;= j, isÿ jQ Lksc ksIamdok ms<sfj<ska ishhg 1'3 la" ishhg
ukao.dó ld¾hidOkh ms<sìUq lrñka jd¾;d 0'9 la iy ishhg 2'4 la f,i mq`M,a ù we;'
jQ ishhg 4'8 l j¾Okhg idfmalaIj" 2018 fuu ld,mßÉfPaoh ;=< § rn¾ wdYs%;
jif¾ m<uq ld¾;= ;=k ;=< l¾udka; wxYh ksIamdok j,ska ,o wdodhu we'fvd' ñ,shk
ishhg 1'8 lska uOHia:j mq`M,a ù we;' m;,a 656 ls' w.h tl;= l< ridhksl øjH yd
yd lekSï Wm wxYfha ishhg 1'0 l odhl;ajh T!IO wdYs%; ksIamdok" f,day yd ta wdYs%;
l¾udka; wxYfha uOHia: ld¾hidOkhg o ksIamdok wxY ms<sfj<ska ishhg 2'1 lska iy
odhl ù we;' úÿ,s n, yd .Eia iemhqu" ±j ishhg 6'0 lska j¾Okh ù we;' flfia jqjo"
wdY%s; ksIamdok ksmoùu iy ridhk øjH yd 2018 jif¾ m<uq ld¾;= ;=k ;=< § w.h tl;=
T!IO ksmoùu we;=<;a Wm wxY jeäoshqKq jQ l< lvodis ksIamdok" uqøK yd udOH
ld¾hidOkhla fmkakqï lr we;' flfia ksIamdok kej; ieliSu" fldala yd msßmyÿ
jqjo" fldala yd Lksc f;,a wdY%s; ksIamdok" lrk ,o Lksc f;,a ksIamdok iy hka;% iQ;%
lvodis wdY%s; ksIamdok yd udOH lghq;= iy yd WmlrK ksIamdok wxY ms<sfj<ska ishhg
hka;% iQ;% yd WmlrK ksIamdokh fuu 3'5 l" ishhg 11'3 l" ishhg 2'8" iy ishhg
ld,mßÉfPaoh ;=< § wvq ù we;' 0'4 l iDKd;aul j¾Okhla jd¾;d lr we;'

rEmigyk 2.5|ksIamdok wxYfha


rEmigyk 2.4| l¾udka; wxYfha ixhq;sh - 2018 m<uq ld¾;= ;=k
ixhq;sh රෙදිපිළි"
lvodis uqøKh
yd udOH
2018 m<uq ld¾;= ;=k ඇඟලුම් හා ksIamdok
සම්භාණ්ඩ kej; ieliSu
wdydr" mdk
iy ÿïfld< ආY%s; 2%
නිෂ්පාදන දැව සහ කිෙළ
ksIamdok ksIamdok
m;,a 24% හා දැව
38%
yd 60% නිෂ්පාදන
leKSï 2%
9%
fldala iy
msßmyÿ l<
fmfg%da,shï
2%

ridhksl
wfkl=;a ksIamdok iy
5% uQ,sl T!Iëh
bÈlsÍï úÿ,sh" .Eia" ksIamdok
25% ;dm n, iy 6%
jdhqiólr uQ,sl f,day
,S NdKav wfkl=;a iy msßieliqï rn¾ iy
u,dmjdyk" K wdY%s; hka;% iy f,dayuh lrk ,o ma,diaála
iemhSï 6%
wmo%jH" WmlrK fkdjk Lksc ksIamdok
f,day
msßisÿ lsÍu c,h 4% 3% ksIamdok
2%
5%
iy neyer /ialsÍu" 5%
lsrSï wdY%s; msßisÿ lsÍu
l%shdldrlï iy iemhSu
1% 1% úÿ,sh" .Eia" c,h iy u,dmjyk

ksIamdok úÿ,sh" c, iemhqu iy u,dmjyk moaO;s


ixj¾Okh i`oyd isÿ lrk ,o rcfha
2018 jif¾ m<uq ld¾;= ;=k ;=< § w.h tl;= wdfhdack fya;=fjka 2018 jif¾ m<uq ld¾;=
l< frÈms<s l¾udka;h yd wdY%s; ksIamdok ;=k ;=< úÿ,sh iemhSu" c,h /ialsÍu iy
ishhg 3'9 l ukao.dó j¾Okhla fmkakqï lr u,dmjyk wdYs%; yd wm c,h neyer lsÍfï
we;' ckjdß ui isg iema;eïn¾ ui olajd lghq;= mq`M,a ùug fya;= úh' úÿ,sh yd .Eia"
ld,mßÉfPaoh ;=< §" frÈms<s l¾udka;h c,h /ialsÍu iy u,dmjyk yd li<
u`.ska we'fvd' ñ,shk 3"928 l wdodhula l<ukdlrKh hk Wm wxY ms<sfj<ska ishhg
Wmhdf.k we;' 2018 jif¾ § wdydr" mdk iy 5'7 la" ishhg 3'0 la iy ishhg 5'9 la f,i
ÿïfld< ksIamdok Wm wxYh ishhg 4'7 lska Okd;aul j¾Okhla fmkakqï lr we;'
mq`M,a ù we;' fuu ld,mßÉfPaoh ;=< § Èjhsfkys ckjdß isg iema;eïn¾ ui olajd

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 49


ld,mßÉfPaoh ;=< § iuia; n,Yla;s iemhqu ;=k ;=< mgjk ,o uq`M NdKav m%udKh
.s.d fjdÜ 11"436 la olajd ishhg 4'0 lska fuá%la fgdka ñ,shk 36 la olajd ishhg 16'6
j¾Okh ù we;' iudf,daÑ; ld,mßÉfPaoh lska j¾Okh ù we;s w;r" f.dvndk ,o
;=< § jd¾;d jQ ie<lsh hq;= j¾Idm;kh NdKav m%udKh fuá%la fgdka ñ,shk 50'9 la
fya;=fjka c, úÿ,s n,fhka n,Yla;s olajd ishhg 10'3 lska j¾Okh ù we;' 2018
W;amdok Odß;dj .s.d fjdÜ meh 3"428 la jif¾ m<uq ld¾;= ;=k ;=< os Y%S ,xld jrdhka
olajd ishhg 87'4 lska j¾Okh ù we;' 2018 úiska fufyhjk ,o uq`M NdKav m%udKh
jif¾ m<uq ld¾;= ;=k ;=< § úÿ,s W;amdokh ishhg 12'8 la olajd j¾Okh ù we;'
i`oyd bkaOk iy .,a w`.=re n,Yla;Skaf.a
odhl;ajh ms<sfj<ska ishhg 23'0 lska iy
rEm igyk 2.6| fiajd wxYfha
ishhg 9'0 lska wvq ù we;' iïm%odhsl fkdjk
ixhq;sh - 2018 m<uq ld¾;= ;=k
mqk¾ckkSh n,Yla;s m%Njhkaf.ka úÿ,sh
W;amdokh .s.d fjdÜ meh 1"256 la olajd wfkl=;a f;d. yd
ishhg 23'0 lska j¾Okh ù we;' fiajd is,a,r
fj<`odu
18%
20%

fiajd wxYh
rdcH
mßmd,kh
f;d. yd is,a,r fj<odu" NdKav iy wdrlaIdj m%jdykh iy
.nvdlrKh
8%
m%jdykh" .nvd lsÍu yd u.S fiajd 17%

2017 jif¾ iudk ld,mßÉfcaoh ;=< oS


ishhg 3'3 la f,i jd¾;d jQ f;d. yd is,a,r
fj<odï lghq;= j,g idfmalaIj 2018 jif¾
wOHdmk"
m<uq ld¾;= ;=k ;=< os ishhg 5'3 la olajd udkj fi!LH f;dr;=re iy
ksYpa , foam,
j¾Okh úh' m%jdyk wxYfha ishhg 0'8 l iy iudc
jevlghq;=
wdY%s; uQ,H iy
ikaksfõokh
kjd;eka yd
l%shdldrlï rlaIK 1%
Okd;aul j¾Okhla fmkakqï lr we;' 2018 6%
jD;a;suh 10% l%shdldrlï
wydr fiajd
l%shdldrlï
jif¾ m<uq ld¾;= ;=k ;=< oS" ,shdmÈxÑ jQ uq¿ fiajd 14% 3%
3%
kj jdyk ixLHdj jdyk 417"881 la olajd
ishhg 10'0 lska j¾Okh ù we;'

ksIamdok nÿ jHqyh ixfYdaOkh lsÍu kjd;eka" wdydr iy mdk j¾. iemhSfï


fya;=fjka" fouqyqka fudag¾ r: iy tkacska fiajd
Odß;dj 1"000 g wvq fudag¾ r: ,shdmÈxÑh
ishhg 123'5 la olajd lemS fmfkk f,i 2017 jif¾ iudk ld,mßÉfPaoh ;=< § w.h
j¾Okh ù we;' flfia jqjo" NdKav m%jdykh tl;= l< kjd;eka" wydr iy mdk j¾.
i|yd Ndú; jk jdyk" bvï jdyk iy ;%S iemhSfï fiajd wxY fj;ska jd¾;d jQ ishhg
frdao r: ,shdmÈxÑh ms<f s j<ska ishhg 13'7 5'2 l j¾Okhg idfmalaIj" 2018 jif¾ m<uq
lska" ishhg 22'9 lska" iy ishhg 13'0 lska ld¾;= ;=k ;=< § tu wxY fj;ska ishhg 6'5 l
my< jeà we;' 2018 jif¾ m<uq ld¾;= ;=k j¾Okhla jd¾;d ù we;' 2017 jif¾ iudk
;=< oS fufyhjk ,o uq`M ny`Mï m%udKh wä ld,mßÉfPaoh ;=< § meñKs ñ,shk 1'5 la jQ
20 ny`Mï tall ^TEUs& ñ,shk 5'8 la olajd ixpdrlhskaf.a ixLHdjg idfmalaIj" 2018
ishhg 15'0 lska j¾Okh ù we;' fufyhjk jif¾ m<uq ld¾;= ;=k ;=< §" ixpdrlhkaf.a
,o m%;skeõ.; lsÍï iy kej; ;eîï meñKSu ñ,shk 1'7 olajd ishhg 11'6 lska
ms<sfj<ska ishhg 19'6 lska" iy ishhg 15'0 j¾Okh úh' iudf,daÑ; ld,mßÉfPaoh ;=< oS
lska j¾Okh ú we;' 2018 jif¾ m<uq ld¾;= ixpdrl bmhSï we'fvd' ñ,shk 3"212 olajd
ishhg 11'6 lska j¾Okh úh'

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 50


2.2 j.=j|fiajd wxYfha f;dard.;a o¾Ylhka
2017 2018
o¾Ylh 2014 2015 2016 2017
ck' - fkdje' ck' - fkdje'^w&
jrdh fiajd
meñKs keõ ^ixLHdj& 4,298 4,728 4,998 4,879 4,449 4,487
fufyhjk ,o uq`M NdKav (fu'fgd' 74,431 77,579 86,519 93,857 85,242 95,918
‘000)
fufyhjk ,o uq`M ny`Mï (TEU 4,908 5,185 5,735 6,209 5,622 6,439
‘000)
m%;s keõ .; lsÍï (TEU ‘000) 3,781 3,888 4,355 4,742 4,293 5,121
úÿ,s ixfoaY wxYh ck' - iema' ck' - iema'^w&
ia:djr ÿrl:k (ixLHdj '000)(wd) 2,679 2,601 2,550 2,603 2,496 2,509
cx.u ÿrl:k (ixLHdj '000) 22,123 24,385 26,228 28,199 28,229 32,050
/yeka rys; ÿrl:k (ixLHdj '000) 1,556 1,473 1,384 1,405 1,306 1,303
wka;¾cd, yd úoHq;a ;eme,a 3,383 4,091 4,921 5,904 5,642 7,126
.%dylhka LHdj 000)&
fi!LH wxYh ck' - cqks ck' - cqks^w&
mqoa.,sl frday,a 210 217 225 181 181 191
rcfha frday,a 601 610 598 612 612 612
we`oka ixLHdj ^rcfha& 76,918 76,781 76,829 76,774 76,774 76,824
ffjoHjreka ixLHdj ^rcfha& 21,331 19,429 20,458 20,349 20,349 19,692
fyoshkaa ixLHdj ^rcfha& 31,964 32,272 32,499 34,221 34,221 34,714
ck' -
uQ,H wxYh ck' - wf.da'^w&
wf.da'
nexl= YdLd yd wfkl=;a fiajd
6,554 6,583 6,107 6,213^wE& 6,569^we& 6,609^we&
uOHia:dk
Kh ldâm;a ^l%shdldÍ& 1,032,833 1,142,231 1,315,915 1,486,545 1,435,053^b& 1,640,786^b&
,shdmosxÑ uQ,H iud.ï 48 47 46 45 45 43
,shdmosxÑ l,anÿ iud.ï 8 7 7 6 6 5
ixpdrl wxYh
meñKs ixpdrl ixLHdj 1,527,153 1,798,380 2,050,832 2,116,407 1,871,871 2,080,627
ixpdrl bmhSï ^we'fvd' ñ,s'& 2,431 2,981 3,519 3,925 3,472 3,906
fydag,a ldur kej;=ï wkqmd;h 74.3 74.5 74.8 73.3 72.5 ,e'fkd'
m%jdyk fiajd ^w¨;ska ,shdmosxÑ lsÍu&
nia r: 3,851 4,140 2,685 3,331 3,009 2,810
ld¾ 38,780 105,628 45,172 39,182 35,230 76,816
f,dß^B& 5,121 7,142 7,563 11,432 10,548 8,782
h;=re meos 272,885 370,889 340,129 344,380 319,446 316,728
;%S frdao r: 79,038 129,547 56,945 23,537 22,172 18,646
g%elag¾ia iy fÜ%,¾ia 9,082 12,105 13,947 13,049 11,991 9,454
uQ,dY%h( Y%S ,xld uy nexl=j
^w& ;djld,sl
^wd& /yeka rys; ÿrl:k ixLHdj fuys we;=<;a
^we& cqks wjidk
^wE& ixfYdaê;
^b& fkdjeïn¾ wjidkhg
^B& úfYaI ld¾h jdyk fuys we;=<;a fõ

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 51


2.3 j.=j|ixpdrl wxYfha ld¾hidOkh
ixpdrlhskaf.a meñKSu ixpdrl bmhSï ^we'fvd' ñ,s'&
udih 2018
2014 2015 2016 2017 2018 2014 2015 2016 2017(w) (wd)

ckjdß 146,575 156,246 194,280 219,360 238,924 233 259 333 407 449
fmnrjdß 141,878 165,541 197,697 197,517 235,618 226 274 339 366 442
ud¾;= 133,048 157,051 192,841 188,076 233,382 212 260 331 349 438
wfm%a,a 112,631 122,217 136,367 160,249 180,429 179 203 234 297 339
uehs 90,046 113,529 125,044 121,891 129,466 143 188 215 226 243
cqks 103,175 115,467 118,038 123,351 146,828 164 191 203 229 276
cq,s 133,971 175,804 209,351 205,482 217,829 213 291 359 381 409
wf.daia;= 140,319 166,610 186,288 190,928 200,359 223 276 320 354 376
iema;eïn¾ 105,535 143,374 148,499 145,077 149,087 168 238 255 269 280
Tlaf;dan¾ 121,576 132,280 150,419 152,429 153,123 194 219 258 283 287
fkdjeïn¾ 119,727 144,147 167,217 167,511 195,582 191 239 287 311 367
foieïn¾ 178,672 206,114 224,791 244,536 253,169 284 342 386 453 475
tl;=j 1,527,153 1,798,380 2,050,832 2,116,407 2,333,796 2,431 2,981 3,519 3,925 4,381
uQ,dY%h( Y%S ,xld ixpdrl m%j¾Ok wêldßh
^w& ixfYdaê;
^wd& ;djld,sl

2.4 j.=j|o'foa'ks' j¾Okfha wxYsl jHdma;sh (])


m<uq ld¾;= 3
wxYh 2013 2014 2015 2016 2017
2017 2018(w)
lDIsld¾ñl 3.2 (2.2) 5.5 (4.2) (0.8) (3.5) 4.3
f;a j.dj 3.7 (1.3) (2.6) (11.2) 4.8 6.0 (4.5)
ù j.dj 5.3 (18.6) 23.3 (31.0) (4.0) (40.6) 53.4
rn¾ j.dj (14.2) (24.5) (10.1) (10.7) 4.9 1.2 (7.4)
OdkH j.dj 14.3 (1.9) 1.0 (10.5) (10.3) (16.9) 30.5
t<j`t j.dj 5.7 1.4 24.9 (2.1) (16.2) (22.8) 12.8
i;aj ksIamdok 24.0 (25.4) 8.0 6.3 3.9 5.6 4.4
jk j.dj" oej yd jkdka;r wdY%s; ksIamdok 12.7 8.3 1.9 5.5 22.0 20.1 0.1
ëjr l¾udka;h 6.1 2.1 (2.7) 1.6 (0.5) 1.4 0.0
l¾udka; 4.1 1.2 3.0 6.7 4.6 4.8 1.8
m;,a yd lekSï 7.6 2.2 (0.9) 14.4 10.1 10.4 (1.0)
ksIamdok l%shdldrlï 2.3 2.9 4.7 1.8 3.9 3.9 2.8
wfkl=;a l¾udka; 2.9 4.1 10.1 10.0 3.9 4.3 5.5
boslsÍï 7.5 (3.4) (0.9) 14.9 4.4 5.0 (0.4)
fiajd 3.8 6.5 5.3 4.2 3.2 3.2 4.4
f;d. yd is,a,r fj<`odu 1.3 3.8 4.7 2.5 3.8 3.3 5.3
m%jdykh yd .nvd lsÍu 5.4 4.5 5.5 4.1 0.9 0.6 0.8
kjd;eka yd wdydr iemhSfï l%shdldrlï (5.8) 4.0 (1.3) 4.0 5.0 5.2 6.5
f;dr;=re yd ikaksfõokh 7.7 11.4 12.5 8.0 9.7 10.1 10.3
uQ,H yd rlaIK l%shdldrlï 5.3 14.6 14.8 11.8 8.9 9.8 11.9
ksYap, foam, l%shdldrlï 12.8 6.4 9.6 4.2 4.7 5.0 3.6
jD;a;Suh fiajd 4.0 2.8 (7.1) (3.1) 4.3 3.1 2.1
wOHdmk" fi!LH yd iudchSh l%shdldrlï (10.8) 5.7 (1.6) 4.5 3.8 2.8 0.7
rdcH mßmd,k yd wdrlaIdj (0.8) 5.2 6.9 5.2 (4.8) (4.8) (0.6)
wfkl=;a fiajd ^iajhx fiajd yer& 10.0 8.6 2.9 1.3 3.2 3.5 5.0
o'foa'ks' 3.4 4.5 4.8 4.2 3.3 3.2 3.3
uQ,dY%h( ckf,aLK yd ixLHdf,aLK fomd¾;fïka;=j
^w& ;djld,sl

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 52


úÿ,s ixfoaY iy ;eme,a fiajd
rEm igyk 2.7 | fiajd úhqla;sh

2018 jif¾ m<uq ld¾;= ;=k ;=< oS úÿ,s


ixfoaY wxYh ishhg 13'6 lska j¾Okh ù we;' 8
tfiau" f;dr;=re ;dlaIK WmfoaYk fiajd
iy ;eme,a fiajdj wdY%s; fiajdjka ms<sfj<ska
ishhg 7'0 lska yd 4'8 lska j¾Okh úh' 2018

ú/lshdj (%)
jif¾ m<uq ld¾;= ;=k ;=< § cx.u ÿrl:k 6
we;=`Mj ÿrl:k Ndú;h mqoa.,hka ishhlg
ishhg 11'4 lska j¾Okh ù we;' wka;¾cd,
mßYS,lhka ixLHdj ñ,shk 7'1 la olajd
4
ishhg 26'3 lska o" cx.u ÿrl:k Ndú;h
ñ,shk 32 olajd ishhg 13'5 lska o j¾Okh ù
we;'
2

2018 ld' 1
2007

2009

2018 ld' 2
2018 ld' 3
2008

2011

2015
2012
2010

2013

2016
2017
2014
uq,H iy uq,H w;rueÈ uQ,H fiajd

2017 jif¾ iudk ld,mßÉfPaoh ;=< § jd¾;d


jQ ishhg 10'0 l j¾Okhg idfmalaIj 2018 2.3 uQ,H wxYfha m%jK;d
jif¾ m<uq ld¾;= ;=k ;=< § w.h tl;= l<
uQ,H iy uq,H w;rueÈ fiajd wxYh ishhg 2018 jif¾ m<uq udi tfld<y ;=< § uQ,H
12'3 lska mq`M,a ù we;' fï w;r" iudf,daÑ; fj<`om, yd iïnkaO foaYSh iy úfoaYSh
ld,mßÉfPaoh ;=< § rlaIK Wm wxYh ishhg wxYhka ys j¾Okh;a iu. Y%S ,xld uy nexl=j
9'2 lska j¾Okh ù we;' úiska uOHia; uQ,H m%;sm;a;shla wkq.ukh
lrk ,§' foaYh S uQ,H fj<`om, ;=< W.%
foam, fj<`odu iy wfkl=;a fiajd
øjYS,;d ys`.hla ksÍlaIKh ùu fya;=jka Y%S
2018 jif¾ m<uq ld¾;= ;=k ;=< § foam, ,xld uy nexl=j úiska 2018 jif¾ fkdjeïn¾
fj<`odï lghq;= ishhg 3'6 lska mq`M,a jQ w;r ui 16 Èk isg ls%hd;aul jk mßÈ jdKsc
wOHdmk iy fi!LH fiajd wxY ms<sfj<ska nexl= úiska ish`Mu remsh,a nerlï u; mj;ajd
ishhg 0'1 l iy ishhg 1'3 l wdka;sl .; hq;= jHjia:dms; ixÑ; wkqmd;h (SRR)
j¾Okhla fmkakqï lr we;' flfia jqjo" tu ishhg 7'5 isg ishhg 6'0 la olajd m%;sY;
ld,mßÉfPaoh ;=< § w.h tl;= l< mßmd,k tall 1'50 lska wvq lrk ,o w;r tu.ska
fiajd ishhg 0'6 lska yels,Sulg ,la ù we;' nexl= wruqo,a j, msßjeh wvqùug fya;= jkq
we;' ta wdldrfhkau uQ,H m%;sm;a;s WodiSk
fiajd úhqla;sh lsÍu i`oyd 2018 jif¾ fkdjeïn¾ ui 14 jk
Èk ks;H ;ekam;= myiqlï wkqmd;h (SDFR)
2017 jif¾ iudk ld,mßÉfPaoh ;=< § ishhg 8'0 la olajd mokï tall 75 lska by<
ishhg 4'2 la f,i jd¾;d jQ fiajd úhqla;s ouk ,o w;r ks;H Kh myiqlï wkqmd;slh
wkqmd;h 2018 jif¾ f;jk ld¾;=j ;=< oS
(SLFR) ishhg 9'00 la olajd mokï tall 50
ishhg 4'1 la olajd wdka;slj my; jeà we;'
lska by< ouk ,§' fuu .e<mqï ;ekam;= iy
2018 jif¾ f;jk ld¾;=j ;=< oS mqreI
Kh wkqmd;sl w;r mr;rh wvq lsÍug fuh
md¾Yjfha fiajd úhqla;s wkqmd;h ishhg 2'8
WmldÍ jkq we;' 2017 jif¾ iudk
lska j¾Okh ù we;s w;r" ia;%S md¾Yjfha
ld,mßÉfPaoh ;=< § jd¾;d jQ ishhg 17'9 l
fiajd úhqla;sh ishhg 6'6 lska my; jeà we;'
j¾Okhg idfmalaIj mq`M,a uqo,a iemhqu
úfYaIfhkau" f;dr;=re ;dlaIK iy jD;a;Sh
mqyqKq lafIa;%hkays /lshd wjia:d oi ,laIhla (M2b)" 2018 jif¾ fkdjeïn¾ ui ;=< §
ks¾udKh lsÍug rch mshjr f.k ;sfí'

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 53


jd¾Isl ,laIuh moku u; re' ì,shk 7"043 nß; Kh §fï wkqmd;slh (AWLR) iy
la olajd ishhg 13'9 lska mq`:,a ù we;' 2017 idudkH nß; kj Kh §fï wkqmd;slh
jif¾ iudk ld,mßÉfPaofha § jd¾;d jQ (AWNLR) ms<sfj<ska ishhg 14'50 iy ishhg
ishhg 15'4 l mq`M,a ùu yd iei`§fï § 14'51 la úh' 2018 jif¾ fkdjeïn¾ ui
mqoa.,sl wxYh i`oyd imhkq ,enQ Kh wjidkfha § idudkH nß; ;ekam;=
m%udKh 2018 jif¾ fkdjeïn¾ ui § jd¾Isl wkqmd;slh (AWDR) iy idudkH nß;
,laIuh moku u; re' ì,shk 5"509 la olajd
ia:djr ;ekam;= wkqmd;slh (AWFDR)
ishhg 16'2 lska jeä ù we;' 2018 jif¾
ms<sfj<ska ishhg 8'77 la iy ishhg 10'81 la
fkdjeïn¾ ui wjidkfha § idudkH nß;
úh' foaYhS uQ,H fj<`omf, ys ±kg mj;sk
talaIK fmd<S wkqmd;slh (AWCMR) iy ±ä øjYS,;d uÜgu yuqfõ fláld,Sk fmd<S
i;sm;d .Kkh lrk idudkH nß; m%uqL wkqmd; by< kxjd we;s w;r fï fya;=fjka
Kh §fï wkqmd;slh (AWPR) ms<sfj<ska m%d:ñl yd oaù;shsl fj<`omf, ys rcfha
ishhg 8'96 la iy 12'03 la f,i mej;=Ks' 2018 iq/l=ïm;a j, bmehSï ys j¾Okhla
jif¾ fkdjeïn¾ ui wjidkfha § idudkH ksÍlaIKh úh'

rEmigyk 2.8 | fmd<S wkqmd;" uqo,a iuia;hka iy mqoa.,sl wxYhg ,nd ÿka Kfhys j¾Okh
16 30

14 25

12 20
,laIuh ] fjki

10
%

15

8 10

6 5

4 0
2016 ck'

2016 Tla'
2017 ck'

2017 Tla'

2018 cQ,s
2016 wfm%a,a
2016 cQ,s

2018 ck'
2018 wfm%a,a

2018 Tla'
2017 wfm%a,a
2017 cQ,s

2016 ck'
2016 ud¾;=

2016 iema'

2017 uehs
2017 cQ,s

2018 ck'

2018 iema'
2017 fkdje'
2017 ck'

2017 iema'

2018 ud¾;=
2016 cQ,s

2017 ud¾;=
2016 uehs

2016 fkdje'

2018 uehs
2018 cQ,s

2018 fkdje'
NdKavd.dr ì,am;a M,od wkqmd;h ixÑ; uqo,a
udisl nß; m%uqL Kh wkqmd;h mq`M,a uqo,a
udisl nß; ;ekam;= wkqmd;h
mqoa.,sl wxYh i`oyd Kh

WoaOukh
3'3 olajd j¾Okh ù we;' fï w;r" 2018
fld<U mdßfNda.sl ñ, o¾Ylh (CCPI 2013 =
jif¾ Tlaf;dan¾ ui § ishhg 0'1 la f,i
100) u`.ska ukskq ,nk jd¾Isl ,laIuh jd¾;d jQ cd;sl mdßfNda.sl ñ, o¾Ylh
moku (YoY) u; WoaOukh 2018 jif¾ (NCPI 2013 = 100) u`.ska ukskq ,nk jd¾Isl
Tlaf;dan¾ ui § ishhg 3'1 la f,i jd¾;d jQ
,laIuh moku (YoY) u; WoaOukfhys
w;r wdydr ñ, .Kka by< hdu fya;=fjka
iuia; wkqmd;slh o 2018 jif¾ fkdjeïn¾
2018 jif¾ fkdjeïn¾ ui § tu w.h ishhg
ui § ishhg 1'0 olajd by< f.dia we;

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 54


2.5 j.=j|Y%S ,xldfõ u;=msg" uQ,sl iy wdydr WoaOukh (mdol j¾Ih: 2013 = 100)
u;=msg WoaOukh (]) uQ,sl WoaOukh (]) wdydr WoaOukh (])
jd¾Isl jd¾Isl jd¾Isl
udih ,laIuh ,laIuh ,laIuh
idudkH idudkH idudkH
2017 2018 2017 2018 2017 2018 2017 2018 2017 2018 2017 2018
ckjdß 5.5 5.8 4.3 6.6 7.0 3.5 4.7 5.6 4.5 10.5 6.4 9.8
fmnrjdß 6.8 4.5 4.6 6.4 7.1 3.5 5.0 5.3 7.7 6.0 6.9 9.6
ud¾;= 7.3 4.2 5.0 6.1 7.3 3.4 5.3 5.0 9.2 5.1 7.4 9.2
wfm%a,a 6.9 3.8 5.3 5.9 6.8 3.5 5.5 4.7 8.6 3.0 7.5 8.8
uehs 6.0 4.0 5.4 5.7 5.2 3.2 5.5 4.5 9.3 3.3 7.6 8.3
cqks 6.1 4.4 5.5 5.6 5.1 3.4 5.5 4.4 9.1 2.9 7.6 7.7
cq,s 4.8 5.4 5.4 5.6 4.9 3.9 5.4 4.3 4.8 5.6 7.0 7.8
wf.daia;= 6.0 5.9 5.5 5.6 6.0 3.7 5.6 4.1 6.9 7.5 6.9 7.8
iema;eïn¾ 7.1 4.3 5.8 5.4 6.0 3.8 5.8 3.9 10.4 2.3 7.1 7.1
Tlaf;dan¾ 7.8 3.1 6.1 5.0 5.8 3.8 6.0 3.8 12.6 (2.3) 7.6 5.9
fkdjeïn¾ 7.6 3.3 6.4 4.6 5.2 3.4 6.0 3.6 13.8 (1.0) 8.4 4.6
foieïn¾ 7.1 2.8 6.6 4.3 4.3 3.1 5.9 3.5 14.4 (1.5) 9.3 3.3
uQ,dY%h( ckf,aLK yd ixLHdf,aLK fomd¾;fïka;=j
)CCPI uQ,sl WoaOukh - wuq wdydr" n,Yla;s iy m%jdykh yer

2.4 fldgia fj<`om,


rEm igyk 2.9| u;=msg" uQ,sl iy
wdydr WoaOuk úp,;d
2018 jif¾ uq,a udi tfld<y ;=< fld<U
(moku : 2013=100)
fldgia yqjudrefõ l%shdldÍ;ajh ukao.dó
12 ld¾hidOkhla fmkakqï lr we;' fld<U
fldgia yqjudrej hgf;a ,shdmosxÑ ù we;s
10
ish`Mu iud.ï j, l%shdldß;ajh fmkakqï
8 lrk m%Odk fldgia fj<`om, o¾Ylh jk
iuia; fldgia ñ, o¾Ylh (ASPI) 2017
%

6
jif¾ fkdjeïn¾ ui wjidkfha § jd¾;d l<
4
tall 6"412 yd iei`oSfï oS" tu w.h 2018
jif¾ fkdjeïn¾ ui wjidkfha § ishhg 6'1
2 lska wvq ù tall 6"019 la f,i jd¾;d úh'
2017 jif¾ iudk ld,mßÉfcaoh yd iei`oSfï
0
oS S&P SL 20 o¾Ylh 2018 jif¾ tu
uehs

uehs
fmn'

fmn'
iema'

foie'

iema'

foie'
cQks

2018 ck'

cQks

Tla'
wfm%a,a

cQ,s

Tla'

wfm%a,a

cQ,s
wf.da'

fkdje'

wf.da'

fkdje'
2017 ck'

ud¾;=

ud¾;=

ld,mßÉfcaoh ;=< oS ishhg 14'7 lska wvq ù


tall 3"179 g <`.d úh' 2018 jif¾ fkdjeïn¾
u;=msg WoaOukh ^iSiSmSwhs& wdydr WoaOukh ^iSiSmSwhs& wjidkfha § fld<U fldgia yqjudrej ;=<
uQ,sl WoaOukh ^iSiSmSwhs&
fj<`om, m%d.aOkSlrKh ishhg 3'4 lska wvq ù
(NCPI 2013 = 100) u`.ska ukskq ,nk jd¾Isl ,laIuh re' ì,shk 2"824 la úh' 2017 jif¾ iudk
moku (YoY) u; WoaOukfhys iuia; wkqmd;slh o ld,mßÉfÊoh yd iei`oSfï oS" 2018 jif¾
2018 jif¾ fkdjeïn¾ ui § ishhg 1'0 olajd by<
f.dia we;
m<uq udi tfld<y ;=< iuia; fldgia
msßjegqu re' ì,shk 183 la olajd ishhg 12'9
lska my< f.dia we;'

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 55


2.6 j.=j|m%d.aOk fj<`om, fjkiaùï
fkdjeïn¾ wjidkh
o¾Ylh 2012 2013 2014 2015 2016 2017
2107 2018(w)
iuia; fldgia ñ,
o¾Ylh (1985 = 100) 5,643 5,913 7,299 6,895 6,228 6,369 6,412 6,019
ñ,xld ñ, o¾Ylh$tia
wekaâ mS tiat,a 20
o¾Ylh) 5,119 3,264 4,089 3,626 3,496 3,672 3,725 3,179
fj<`om,
m%d.aOkSlrKh ^re'
ì,s'& 2,168 2,460 3,105 2,938 2,745 2,899 2,923 2,824
,ehsia;=.; iud.ï
ixLHdj 287 289 294 294 295 296 296 297
jd¾Isl msßjegqu ^re'
ì,s'& 214 200 341 253 177 220.6 210 183
úfoaY úl=Kqï ^re' ñ,s'& 33,972 60,873 83,554 89,790 74,200 94,627 88,860 90,003
úfoaY .ekqï ^re' ñ,s'& 72,653 83,657 104,771 84,418 74,583 112,285 106,254 71,479
Y=oaO .ekqï ^re' ñ,s'& 38,681 22,784 21,217 (5,372) 383 17,657 17,394 (18,524)
uQ,dY%( fld<U fldgia yqjudrej iy Y%S ,xld uy nexl=j
2012 cqks isg ñ,xld ñ, o¾Ylh fjkqjg tia'wekaâ mS tia't,a 20 o¾Ylh Ndú;d lrkq ,efí'

2.5 úfoaY wxYfha m%jK;d

Y%S ,xldfõ úfoaY wxYh 2018 jif¾ m<uq udi j¾Okh ù we;s w;r fï i`oyd m%Odk
tfld<y ;=< oS uOHia: ld¾hidOkhla jYfhka bkaOk" fudag¾ r: iy m%jdyk
fmkakqï lr we;' 2017 jif¾ wkqrEm WmlrK wdkhkh fya;=úh' flfia jqjo"
ld,mßÉfPaofha oS we'fvd' ñ,shk 8"590 la j fuu ld,mßÉfPaoh ;=< oS iy,a" OdkH yd
mej;s fj<`o fYaIh 2018 jif¾ iudf,daÑ; weUreï l¾udka;h wdY%s; ksIamdok iy
ld,mßÉfPaoh ;=< oS we'fvd' ñ,shk 9"642 la hka;%iQ;% yd WmlrK i`oyd jQ wdkhksl
olajd ishhg 12'2 lska mq¿,a ù we;s w;r fï úhoï wvq ù we;'
i`oyd wmkhk wdodhï by< hEug idfmalaIj
2018 jif¾ m<uq udi tfld<y ;=< oS" iuia;
wdkhk úhoï by< hEu fya;=úh' iuqÉÑ;
f.jqï fYaI ys`.h 2017 jif¾ wkqrEm
jYfhka .;al<" 2017 jif¾ iudk
ld,mßÉfPaoh ;=< oS jd¾;d l< we'fvd'
ld,mßÉfPaofha oS we'fvd' ñ,shk 10"341 la j
ñ,shk 2"005 l w;sßla;hg idfmalaIj we'fvd'
mej;s wmkhk wdodhu 2018 jif¾ m<uq udi
ñ,shk 807 l ys`.hla jd¾;d lr we;' fï
tfld<y ;=< oS we'fvd' ñ,shk 10"856 la olajd
w;r" os.=ld,Sk Kh" cd;Hka;r uQ,H wruqof,a
ishhg 5'0 lska j¾Okh úh' fuu wmkhk
úia;S¾K Kh myiqlfuys miajk jdßlh"
wdodhu j¾Okh ùu i`oyd m%Odk jYfhka
we'fvd' ñ,shk 2"500 l cd;Hka;r iaffjÍ;aj
ld¾ñl wmkhk by< hdu fya;= ù we;' 2018
ne`ÿïlr ksl=;=j" rcfha iq/ïm;a fj<`ofmd,
jif¾ m<uq udi tfld<y ;=< oS ld¾ñl
fj; wd Y=oaO .,d taï iy fld<U fldgia
wmkhk j,ska ,o wdodhu we'fvd' ñ,shk
yqjudrej fj; wLKavj wd .,d taï
8"445 la olajd ishhg 9'0 lska j¾Okh ù we;s
fya;=fldg f.k uQ,H .sKqu fj; uOHia:
w;r" fï i`oyd frosms<s iy we`.¿ï"
,eîï m%udKhla jd¾;d úh' 2018 jif¾ m<uq
Lkscf;,a ksIamdok" hka;%iQ;% yd hdka;s%l
udi tfld<y ;=< oS fld<U fldgia yqjudrej
WmlrK iy uQ, f,day yd ta wdY%s; ksIamdok
fj; jQ uQ¿ úfoaY wdfhdack we'fvd' ñ,shk
by< hdu fya;= úh' flfia jqjo" iudf,daÑ;
29 l Y=oaO .,dhdula f,i jd¾;d jQ w;r th
ld,mßÉfPaoh ;=< oS lDIsld¾ñl wmkhk
oaú;sl fj<`ofmd, fj;ska jQ we'fvd' ñ,shk
wdodhu we'fvd' ñ,shk 2"363 la olajd ishhg
106 l Y=oaO .,dhdula iy m%d:ñl fj<`om,
7'3 lska my< f.dia we;s w;r fï i`oyd uqyqÿ
fj; jQ we'fvd' ñ,shk 77 l Y=oaO .,dtaula
wdydr yer wfkl=;a ish`Mu wmkhk j,
f,i iukaú; úh' fï w;r" iuqÉÑ;
ÿ¾j, l%shdldß;ajh fya;=úh' ;jo" 2018 jif¾
jYfhka" 2018 jif¾ m<uq udi tfld<y ;=<
m<uq udi tfld<y ;=< oS wdkhk úhou
oS rdcH iq/l=ïm;a fj<`om, fj;ska we'fvd'
we'fvd' ñ,shk 20"498 la olajd ishhg 8'3 lska
ñ,shk 802 l Y=oaO .,dhdula jd¾;d úh'

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 56


2.7 j.=j|úfoaY fj<`odu
we'fvd' ñ,s'
ck' - fkdje'
whs;uh 2015 2016 2017(w)
2017 2018(w)
wmkhk 10,505 10,310 11,361 10,341 10,856
lDIsld¾ñl wmkhk 2,481 2,326 2,767 2,548 2,363
f;a 1,341 1,269 1,530 1,403 1,311
wfkl=;a lDIsld¾ñl ksIamdok 1,141 1,057 1,237 1,145 1,052
ld¾ñl wmkhk 7,976 7,940 8,542 7,746 8,445
frosms<s yd we`.¨ï 4,820 4,884 5,032 4,562 4,824
wdydrmdk iy ÿïfld< 265 324 393 360 424
rn¾ ksIamdok 761 768 835 761 799
hka;%iQ;% yd hdka;%Sl WmlrK 294 318 371 341 402
Lksc f;,a ksIamdok 374 287 434 372 569
wfkl=;a ld¾ñl wmkhk 1,461 1,359 1,477 1,350 1,427
Lkscuh wmkhk 28 29 35 32 32
j¾.SlrKh fkdl< wmkhk 20 15 17 16 16
wdkhk 18,934 19,183 20,980 18,931 20,498
mdßfNda.sl NdKav 4,714 4,319 4,503 4,069 4,622
wdydr yd mdk 1,628 1,627 1,841 1,660 1,471
wfkl=;a mdßfNda.sl NdKav 3,086 2,692 2,662 2,409 3,151
w;rueos NdKav 9,638 9,870 11,436 10,242 11,505
Lksc f;,a 2,700 2,481 3,428 2,995 3,835
frosms<s yd we`.¨ï 2,296 2,705 2,724 2,492 2,617
;sß`.= yd nvbß`.= 357 249 357 354 349
wfkl=;a 4,285 4,435 4,927 4,401 4,704
wdfhdack NdKav 4,567 4,982 4,895 4,476 4,297
hka;%iQ;% iy WmlrK 2,278 2,741 2,621 2,391 2,292
f.dvke.ss,s øjH 1,352 1,569 1,591 1,461 1,383
m%jdyk WmlrK 931 663 675 617 616
wfkl=;a 6 9 8 7 6
j¾.SlrKh fkdl< wdkhk 16 13 147 144 74
fj<`o ys`.h (8,429) (8,873) (9,620) (8,591) (9,642)
uQ,dY%h( Y%S ,xld uy nexl=j
^w& ;djld,sl

185.00
rEmigyk 2.10|fj<`o fYaIh iy úksuh wkqmd; fjkia ùï
180.00 185.00

175.00 180.00
25,000
170.00 175.00
20,000
165.00 170.00
15,000
160.00 165.00
10,000
155.00 160.00
we'fvd'ñ,s.

5,000 155.00
150.00

145.000 150.00
2017
2013

2014

2015

2016

uehs- fkdje'

2018 ck' - fkdje'

-5,000
140.00 145.00
iema'
iema'

2017 ck'

iema'
2016 ck'

uehs

uehs

2018 ck'

2017 ck'

140.00
re'$we'fvd'

-10,000
iema'
2017 ck'
iema'

iema'
2016 ck'

2018 ck'

uehs
uehs

uehs
re'$we'fvd'

-15,000

wmkhk wdkhk fj<`o fYaIh

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 57


2018 jif¾ m<uq udi tfld<y ;=< oS ixpdrl fya;=fjka lDIsld¾ñl wmkhk wdodhu
meñKSï ñ,shk 2'0 la olajd ishhg 11'2 lska we'fvd' ñ,shk 2"363 la olajd ishhg 7'3 lska
by< hdu;a iu`." 2017 jif¾ iudk my< hk ,oS'
ld,mßÉfPaoh ;=< oS jd¾;d jQ we'fvd' ñ,shk
3"471 la jQ ixpdrl bmehSï j,g idfmalaIj"
rEm igyk 2.11|wmkhk ixhq;sh
2018 jif¾ m<uq udi tfld<y ;=< § tu
bmhSï we'fvd' ñ,shk 3"905 la olajd ishhg
12,000
12'5 lska by< f.dia we;' 2017 jif¾ iudk
ld,mßÉfPaoh ;=< oS we'fvd' ñ,shk 6"493 la 10,000
jQ úfoaY Y%ñl fm%aIK 2018 jif¾ m<uq udi
tfld<y ;=< oS we'fvd' ñ,shk 6"431 la olajd 8,000

we'fvd' ñ,s'
ishhg 0'9 lska wdka;slj wvq ù we;' 2018
jif¾ fkdjeïn¾ udih wjidkfha oS o< ks, 6,000

ixÑ; m%udKh we'fvd' ì,shk 7'0 la jQ w;r


4,000
th udi 3'7 l wdkhk yd iudk jk w;r
uQ¿ úfoaYSh j;alï m%udKh we'fvd' ì,shk 2,000
9'7 la jQ w;r th udi 5'2 l wdkhk yd
iudk fõ' 2018 jif¾ fkdjeïn¾ ui 0

2014

2015

2016

2017

2018 ck' - fkdje'


2017 ck' - fkdje'
wjidkfha § Y%S ,xld remsh, weußlka
fvd,rhg idfmalaIj ishhg 15'1 lska
wjm%udKh úh' wfkl=;a úfoaY jHjydr uqo,a
j, yeisÍu ms<sìUq lrñka fuu ld,mßÉfPaoh lDIsld¾ñl ld¾ñl Lksc
;=< oS Y%S ,xld remsh, m%Odk jHjydr uqo,a
tall j,g idfmalaIj wjm%udKh úh'
wdkhk
wmkhk
miq.sh jif¾ wkqrEm ld,mßÉfcaofha oS
wmkhk wdodhu 2017 jif¾ iudk we'fvd' ñ,shk 18"931 la jQ wdkhk úhou
ld,mßÉfÊofha oS jd¾;d l< we'fvd' ñ,shk 2018 jif¾ m<uq udi tfld<y ;=< oS we'fvd'
10"341 g idfmalaIj 2018 jif¾ m<uq udi ñ,shk 20"498 la olajd ishhg 8'3 lska
tfld<y ;=< oS we'fvd' ñ,shk 10"856 la olajd j¾Okh úh' fï i`oyd w;rueos NdKav i`oyd
ishhg 5'0 lska j¾Okh ù we;' ld¾ñl jQ wdkhk úhou m%Odk jYfhka by< hdu
wmkhk j,ska ,o wdodhu 2018 jif¾ fya;= úh' we'fvd' ñ,shk 10"242 la jQ w;rueos
iudf,daÑ; ld,mßÉfÊoh ;=< oS we'fvd' NdKav i`oyd jQ wdkhk úhou we'fvd' ñ,shk
ñ,shk 8"445 la olajd ishhg 9'0 lska j¾Okh 11"505 la olajd ishhg 12'3 lska iqúfYaIs f,i
ù we;s w;r fï i`oyd m%Odk jYfhka frosms<s by< f.dia we;s w;r fï i`oyd bkaOk"
yd we`.`Mï ishhg 5'7 lska" Lksc f;,a frosms<s yd frosms<s Wmdx. iy fmdfydr
ksIamdok ishhg 53'0 lska" hka;%iQ;% yd wdkhk úhou by< hdu fya;= úh' fndrf;,a
WmlrK ishhg 17'8 lska iy uq, f,day yd ta iy msßmyÿ l< Lksc f;,a ñ, .Kka by<
wdY%s; ksIamdok ishhg 44'8 lska by< hdu fï hEu fya;=fjka bkaOk wdkhk úhou lemS
i`oyd fya;= úh' frosms<s yd we`.`Mï wmkhk fmfkk f,i by< f.dia we;' fï w;r"
wdodhu we'fvd' ñ,shk 4"824 la olajd j¾Okh iudf,daÑ; ld,mßÉfÊoh ;=< oS mßfNda.sl
ù we;s w;r fï i`oyd hqfrdamd ix.uh iy NdKav wdkhkh we'fvd' ñ,shk 4"623 la
weußld tlai;a ckmoh fj;ska jQ b,a¨u olajd ishhg 13'6 lska j¾Okh ù we;s w;r
by< hdu fukau idïm%odhsl fkdjk fï i`oyd wdydr iy mdk j¾. wdkhk úhou
fj<`om, fj; isÿl< wmkhk by< hdu o yer wdydr fkdjk mdßfNda.sl NdKav
fya;= úh' keõ iy .=jka hdkd i`oyd Ndú;d wdkhk úhou by< hdu fya;= úh' we'fvd'
lrk bkaOk wmkhk ñ, .Kka iy ñ,shk 2"409 la jQ wdydr fkdjk mdßfNda.sl
wmkhk mßudjka by< hEu fya;=fjka Lksc NdKav wdkhk úhou we'fvd' ñ,shk 3"151 la
f;,a ksIamdos; wmkhk wdodhu o lemS olajd ishhg 30'8 lska j¾Okh ù we;s w;r
fmfkk f,i by< f.dia we;' fï w;r" fï i`oyd tkacska Odß;dj 1"000 g wvq fudag¾
iudf,daÑ; ld,mßÉfÊoh ;=< oS l=`M nvq" r:" fouqyqka fudag¾ r: iy úoHq;a fudag¾ r:
fmd,a uo iy rn¾ j,ska ,o wdodhu wvqùu wdkhkh lemS fmfkk f,i by< hdu fya;=

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 58


úh' iudf,daÑ; ld,mßÉfÊoh ;=< oS 2.6 f.da,Sh wd¾:sl ikao¾Nh
wdfhdack NdKav wdkhk úhou we'fvd'
ñ,shk 4"296 la olajd ishhg 4'0 lska my< cd;Hka;r uQ,H wruqof,a Tlaf;daïn¾ ui
.sh w;r fï i`oyd hka;% iQ;% yd WmlrK iy mqfrdal:khg wkqj 2018 iy 2019 jir i|yd
f.dvke.s,s øjH wdkhk m%udKh my< hdu f.da,Sh wd¾Ól j¾Okh ishhg 3'7 la f,i
fya;= úh' ;jo" iudf,daÑ; ld,mßÉfPaoh weia;fïka;=.; lr we;s w;r th 2017 jif¾
;=< § wdfhdack NdKav ish`M Wm wxYhkays tu w.fhysu mej;sh o th wfm%a,a ui
wdkhk úhou we'fvd' ñ,shk 616 la olajd mqfrdal:khg jvd ishhg 0'2 l wvq w.hla
ishhg 0'2 lska wvq ù we;' 2018 jif¾ m<uq f.k we;' fuf,i f.da,Sh wd¾Ól j¾Okh
udi y; ;=<oS isÿlrk ,o wdkhk j,ska fkdfjkiaj mej;Su i`oyd i,ld n,k
ishhg 62'0 la bkaoshdj" Ökh" tlai;a wrdì ld,iSudfõ oS oshqKq wd¾Ólhkays mej;s
tó¾ rdcHh" cmdkh iy isx.mamQrej uQ,slj ukao.dó l%shdldß;ajh" ke.Stk yd ixj¾Okh
isÿlr we;' fjñka mj;sk wd¾Ól j, isÿjq ÿ¾j, j¾Okh
iu`.ska ueo fmros. N+ foaYmd,ksl
rEmigyk 2.12 |wdkhk ixhq;sh wia:djr;ajh iy f;,a ñ, by< hdu fya;=
úh' tlai;a ckmofha fmd,S wkqmd;slh by<
25,000 hdu;a iu`. ke.Stk yd ixj¾Okh jk
wd¾Ólhkaf.a fj<`o ys`.h iy m%d.aOkh
20,000
msg;g .,dhdu fuu .eg¿j ;jÿrg;a mq`M,a
we'fvd' ñ,s'

15,000
lsÍug fya;= úh' fï w;r" oshqKq wd¾Ólhkaa
úiska wkq.ukh lrkq ,nk oeä uQ,H
10,000 m%;sm;a;s" ke.Stk fj<`om, j, úksuh
wkqmd;lhskaf.a ;shqKq fjkiaùï iy m%d.aOk
5,000 .,d tau wvqùu flfrys iDKd;aulj n,mEï
we;slr ;sfí' f.da,Sh wd¾Ólfha mj;sk tjeks
0
wjodkï ;;a;ajhka" Y%S ,xldj jeks
2014

2015

2016

2017

2017 ck'-fkdje'

2018 ck'-fkdje'

wd¾:slhkays mQ¾K j¾Okhla we;slr .ekSu


i`oyd ndysr iy foaYSh lïmkhkag Tfrd;a;=
mdßfNda.sl NdKav wka;¾ NdKav
wdfhdack NdKav oSu Yla;su;a lr.ksñka rfgys wNHka;r
m%;sm;a;Ska ilia lr.ekSu wjOdrKh lr
we;'

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 59


rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 60
rch i;= 03
jdKsc jHjidhhkays
ld¾hidOkh

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 61


rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 62
3.1 iudf,dapkh 3.2. rch i;= m%Odk jHjidhhka ms<sn`oj
by< kxjk ,o iduQysl l%shdud¾. flá ye`Èkaùu
l<ukdlrK m%;sixialrK" kfjda;amdok
uQ,Hkh" Yla;su;a yd úplaIK uQ,H ,xld nexl=j
l<ukdlrKh" ;rÕldß;ajhg újD; ùu"
cd;Hka;rj ms<s.;a ukd mßphka Ndú;h iy
.kqfokqlrejka fj; kùk nexl= myiqlï
fmdÿ j.ùu by< kxjk ,o iM,odhS udkj
iemhSu i|yd äðg,alrKh hk wdh;ksl
iïm;a l<ukdlrKh ;=<ska iajhxfmdaIs; ùu
ie,iqï f;audjg wkqj 2018 jif¾ ckjdß
i|yd rch i;= jd‚c jHdmdr Èßu;a lsÍu iy
udifha § nexl=j úiska kj;u 'B App' cx.u
uÕ fmkaùu rdcH jHdmdr iïnkaOfhka
ÿrl:k Ndú; fhÿu y÷kajdfok ,§' uq,H
rcfha m%Odk l%fudamdh fõ'
lafIa;%h ;=< kj ksmehqï wjldYfha
2018 jif¾ uq,a udi tfld<y ;=< § rcfha nÿ m%uqLia:dkh ,nd.ekSfï wruqfKka" 2018
fkdjk wdodhu i`oyd re' ñ,shk 41"828 la jif¾ fmnrjdß udifha § ,xld nexl=fõ
uyd NdKavd.drhg fma%IKh lr we;s w;r m<uq 'BOC DIGI' YdLdj wdrïN lrk ,§' 577
bka re' ñ,shk 37"320 la whNdr jk w;r re' la jk YdLd cd,h yryd ,xld nexl=j ish
ñ,shk 4"598 la ,dNdxY fõ' 2018 jif¾ uq,a .kqfokqlrejkag fiajh i,ikq ,nhs'
udi tfld<y ;=< rch i;= jd‚c jHdmdr 48
la u.ska re' ñ,shk 42"364 l w,dNhla jd¾;d 2018 jif¾ fkdjeïn¾ udih wjidk jk úg
ù we;' re. á%,shk 2'1 l úYd,;u j;alï mokula
iys;j ,xld nexl=j ;j ÿrg;a uq,H
rdcH jHdmdrhkays ld¾hidOkh jeä ÈhqKq lafIa;%fha m%uqLia:dkhl /§ isà' 2017 jif¾
lsÍu i|yd rdcH jHdmdr fomd¾;fïka;=j wjidkfha mej;s re' á%,shk 1'9 la jQ j;alï
úiska 2017 jif¾ §" iduQysl wNs,dI m%ldY mokug idfmalaIj 2018 jif¾ nexl=fõ
ixl,amh y÷kajd ÿka w;r" ,xld úÿ,sn, j;alï moku ishhg 11'7 lska by< f.dia
uKav,h" Y%S ,xld jrdh wêldßh" .=jka we;' ,xld nexl=j 2017 jif¾ m<uq udi
f;dgqm< yd .=jka fiajd ^Y%S ,xld& iud.u iy tfld<y ;=< ishhg 18'0 l ;ekam;= j¾Okhg
cd;sl c,iïmdok yd c,dmjdyk uKav,h idfmalaIj 2018 jif¾ wkqrEm ld,mßÉfþoh
hk m%Odk;u rch i;= jd‚c jHdmdr w;r ;=< ishhg 9'5 la jk ;ekam;= j¾Okhla
ff;%md¾Yaúl .súiqï w;aika ;eì‚' iduQysl jd¾;d lr we;' 2018 jif¾ m<uq udi
wNs,dI m%ldY ;=< uQ,H iy uQ,H fkdjk tfld<y ;=< § wl%Sh Kh wkqmd;slh 2017
ld¾hidOkh ms<sìUq lrkq ,nk w;r jif¾ jd¾;d jQ ishhg 2'9 isg ishhg 4'2
wdh;kfha m%Odk l%shdldß;ajh b,lal lr olajd j¾Okh ù we;' ,xld nexl=j 2018
.;a ld¾hidOk o¾Yl tys we;=<;a fõ' jif¾ m<uq udi tfld<y ;=< nÿ fmr ,dNh
f,i re. ì,shk 27'7 la jd¾;d l< w;r th
tfiau" wud;H uKav,h úiska wkque;sh ,nd 2017 jif¾ wkqrEm ld,mßÉfÊofha nÿ fmr
§ we;s mßÈ Y%S ,xld rdcH jeú,s ixia:dj" ,dNh iuÕ iei£fï § ishhg 17'0 l
kd.ßl ixj¾Ok wêldßh" ,xld if;di j¾Okhla fõ'
^mqoa.,sl& iud.u" bxðfkareuh ld¾hhka
ms<sn| uOHu WmfoaYl ld¾hdxYh" rdcH oej uyck nexl=j
ixia:dj" l=reKE., jeú,s iud.u" rdcH
T!IO kS;s.; ixia:dj" ñ,aflda ^mqoa.,sl& uyck nexl=j äðg,alrKh lsÍfï l%shdj,sh
iud.u" cd;sl mY= iïm;a ixj¾Ok uKav,h wLKavj bÈßhg f.khñka 2020 jir jk úg
iy N+ úoHd iólaIK yd m;,a ld¾hdxYh hk zby<;u äðg,alrKh lrk ,o nexl=jZ njg
f;dard.;a wdh;k oyh iuÕ o 2018 jif¾ m;aùfï oelau idlaId;a lr .ekSu i|yd
Tlaf;daïn¾ ui wjika jk úg iduQysl cx.u nexl= ÿrl:k Ndú; fhÿu jk
wNs,dI m%ldY .súiqï w;aika lsÍug ie,iqï ‘People's Wave' y÷kajdfok ,§' 2018 jif¾
lr ;snqKs' flfia jqjo" rg ;=< mej;s fkdjeïn¾ udih wjidk jk úg nexl=j
foaYmd,k iy mßmd,k wia:djrNdjh ksid
úiska uqo,a ;ekam;a hka;% (CDMs)" iajhxl%Sh
by; iduQysl wNs,dI m%ldYfha w;aika lsÍu
fg,¾ hka;% (ATMs) iy Wmfhda.S ì,am;a
2019 jif¾ m<uq ld¾;=j wjidkh olajd l,a
;nk ,§' f.ùu i|yd lsfhdiala (Kiosk) hka;% j,ska

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 63


iukaú; iajhxl%Sh nexl= tall 208 la iuÕ wkqrEm ld,mßÉfþohg wod< nÿ fmr ,dNhg
ish .kqfokqlrejkag nexl= myiqlï ,ndfoa' idfmalaIj ishhg 39'0 l wvqùuls'

re. á%,shk 1'5 la f,i 2017 jir wjidkfha


mej;s nexl=fõ j;alï moku" 2018 jif¾ ,xld úÿ,sn, uKav,h
fkdjeïn¾ udih wjidk jk úg re' á%,shk
1'7 olajd ishhg 14'0 l j¾Okhla jd¾;d lr ,xld úÿ,sn, uKav,fha 2017 jif¾
we;' 2017 jir wjidkfha re' á%,shk 1'2 la jQ jd¾;d.; re' ñ,shk 208"018 l wdodhug
;ekam;= moku 2018 jif¾ fkdjeïn¾ ui idfmalaIj 2018 jif¾ fkdjeïn¾ udih
wjidkh jk úg ishhg 16'0 l j¾Okhla wjika jk úg re' ñ,shk 216"819 l wdodhula
fmkakqï lrñka re' á%,shk 1'4 la olajd jeä jd¾;d lr we;' 2018 jif¾ uq,a Nd.h ;=< §
ù we;' nexl=fõ Kh l<U 2018 jif¾ uq,a jeis iys; ld,.=‚l ;;a;ajh fya;=fjka c,
udi tfld<y ;=< ishhg 8'0 l j¾Okhla úÿ,s W;amdokh j¾Okh ùu;a iuÕ Rcq
fmkakqï lrñka re. á%,shk 1'2 la jd¾;d lr W;amdok msrsjeh wvq jq w;r tuÕsska 2017
we;' 2017 jir wjidkfha § ishhg 1'9 la jif¾ fkdjeïn¾ udih wjika jk úg
f,i mej;s nexl=fõ wl%Sh Kh wkqmd;h 2018 jd¾;d lrk ,o fufyhqï w,dNh jq re'
jif¾ m<uq udi tfld<y ;=< § ishhg 2'5 ñ,shk 36"061 l idfmalaIj fufyhqï w,dNh
olajd jeä ù we;' uyck nexl=j 2018 jif¾ ishhg 47'0 lska wvqlr .ekSug yelsúh'
ckjdß ui isg fkdjeïn¾ ui olajd re' úÿ,s W;amdokh uq,dY%hkays ixl,kh jk
ì,shk 20'7 l nÿ fmr ,dNhla jd¾;d lr .s.dfjdÜ meh 3"950 l jq c, úÿ,s"
we;' mqk¾ckkSh n,Yla;s yd iq<x n, W;amdokh"
.s.dfjdÜ meh 4"773 la jq ;dm úÿ,s W;amdokh
iy .s.dfjdÜ meh 4"828 la jq .,a wÕ=re úÿ,s
cd;sl b;sßlsÍfï nexl=j
W;amdokh 2017 jif¾ 29(35(36 hk wkqmd;fha
isg iudf,dapkh lrk ,o ld,mßÉfþofha §
cd;sl b;sßlsÍfï nexl=j, Y%S ,xldfõ 44(23(34 wkqmd;h olajd fjkia ù we;' 2018
úYd,;u b;=reï nexl=j jk w;r Y%S ,xld jir uq,a Nd.h ;=< § we;s jq jeis ld,.=Kh
rch úiska ;ekam;= iïmq¾Kfhkau iy;sl fya;=fjka iudf,daÑ; ld,mßÉfPaofhaa oS fmr
lr we;s tlu nexl=j o fõ' 2018 jif¾ m<uq jirg idfmalaIj c, úÿ,s W;amdokh wdikak
udi tfld<y තුළ § YdLd follska YdLd cd,h jYfhka ishhg 73'0 lska j¾Okh úh'
jeä lrñka YdLd 255 la olajd jHdma;sh jeä tuksid" fmr jif¾ tla tallhla fjkqfjka
lrf.k we;' rg mqrd úysÿkq ;eme,a ld¾hd, orK ,o msrsjeh jq re' 19'77 iudf,daÑ;
$Wm ;eme,a ld¾hd, 4,063 la iuÕsska nexl=fõ ld,mßÉfPaofhaa oS re' 18'25 olajd wvqlr
YdLd cd,h ;jÿrg;a Yla;su;a ù we;' cd;sl .ekSug yels ù we;'
b;sßlsÍfï nexl=j 2018 jif¾ § fkdlvjd 16
jk jrg;a *sÉ f¾ákaa fYa%‚.; lsÍfuys AAA miq.sh jif¾ iudf,daÑ; ld,mßÉfPaoh ;=<
(lka) cd;sl È.=ld,Sk fYa%‚.; lsÍu § nexl= fj;ska ,nd.kakd ,o Kh m%udKh jq
mj;ajdf.k we;' re' ñ,shk 1"242 g idfmalaIj 2018 jif¾ oS
,nd.kakd ,o Kh m%udKh re' ñ,shk 59"849
re. á%,shk 1'0 la f,i 2017 jir wjidkfha olajd ie,lsh hq;= f,i j¾Okh ù we;
mej;s nexl=fõ j;alï moku" 2018 jif¾ ^uyck nexl=fjka ,nd.kakd ,o re' ì,shk
fkdjeïn¾ udih wjidk jkúg re' á%,shk 35 o we;=¿j&' msrsjeh ms,sônq ñ, l%uhla
1'03 olajd ishhg 3'0 l j¾Okhla fmkakqï l%shd;aul fkdùu fya;=fjka ,xld úÿ,sn,
lr we;' 2017 jir wjidkfha re. ì,shk 721 uKav,hg ish øjYS,;d wjYH;djhka rdcH
la f,i mej;s ;ekam;= moku re. ì,shk 803 nexl= fj;ska Kh ,nd.ekSu u.ska
olajd ishhg 11'4 l j¾Okhla jd¾;d lr l<ukdlrKh lr .ekSug isÿ jq w;r
we;' 2018 jif¾ m<uq udi tfld<y ;=< § tuksid Kh ,nd.ekSï o j¾Okh ù we;'
2017 jif¾ iudf,daÑ; ld,mßÉfPaoha ;=< §
Y=oaO Kh iy w;a;sldrï re. ì,shk 434 la
,xld úÿ,sn, uKav,h úiska nexl= j,g
olajd ishhg 20'6 lska j¾Okh ù we;' cd;sl
f.ùug we;s ysÕ Kh m%udKh jq re' ñ,shk
b;sßlsÍfï nexl=j, 2018 jif¾ ckjdß ui isg 24"393 yd iei|Sfï oS 2018 jif¾ re' ñ,shk
fkdjeïn¾ ui olajd re' ì,shk 7'3 l nÿ 67"015 la úh'
fmr ,dNhla jd¾;d l< w;r th 2017 jif¾

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 64


;jo" ,xld úÿ,sn, uKav,h úiska ,xld ;snq re' ñ,shk 64"603 idfmalaIj 2018 jif¾
LKsc f;,a ixia:djg iy fm!oa.,sl úÿ,sn, iudf,daÑ; ld,mßÉfPaofhaa oS re' ñ,shk
.ekqïlrejka fj; fkdf.jq ne|Sï 2017 60"556 olajd wvq ù we;'
jif¾ iudf,daÑ; ld,mßÉfPaofha § jd¾;d ù

3.1 j.=j|úÿ,s ckk Odß;djfha ixhq;sh


2018 ck' - fkdje'^w&
m%Njh ia:dms; Odß;djh ^fï.d uq`t W;amdok
^.s.d fjdÜ meh&
fjdÜ& Odrs;d m%;sY;h
c, úÿ,sh 1,387 4,744 33
;dm úÿ,sh - ,x'ú'u' f;,a 604 1,694 12
;dm úÿ,sh - fm!'ú'.e' f;,a 629 1,553 11
;dm úÿ,sh - .,a w`.=re 900 4,971 34
mqk¾ckkSh n,Yla;s yd iq<x n, 560 1,577 11
tl;=j 4,080 14,539 100
uQ,dY%( Y%S ,xld úÿ,sn, ukav,h iy rdcH jHdmdr fomd¾;fïka;=j
^w& ;djld,sl

,xld Lksc f;,a kS;s.; ixia:dj


we;' Bg wu;rj" Kh kej; whlr .ekSï
Lksc f;,a kS;s.; ixia:dfõ fufyhqï úYd, m%udKhla mej;Su wdh;kfha uq,H
w,dNh" msßjehg jvd wvq ñ,lg ksIamdok ;;a;ajh flfrys wys;lr f,i n,md we;'
wf,ú lsÍfï m%;sM,hla f,i wdh;kfha by; wjodkï ;;a;ajhla ms<sônq lrñka 2018
jif¾ fkdjeïn¾ ui wjidkfha § iuqÉÑ;
fufyhqï ,dNh 2017 jif¾ uq,a udi tfld<y
w,dNh re' ñ,shk 313"182 la f,i jd¾;d fõ'
;=< § jd¾;d.; re' ñ,shk 15"450 g
idfmalaIj 2018 jif¾ fkdjeïn¾ ui ixia:dj i;= fufyhqï iy uQ,Huh ndOd
wjidkh jk úg re' ñ,shk 19"034 l rdcH jd‚c nexl= fol ;djld,slj
fufyhqï w,dNhla jd¾;d lr we;' wka;¾.%yk lrk ,o w;r 2018 jif¾
2018 jif¾ m<uq udi tfld<y ;=< § Lksc fkdjeïn¾ ui 30 Èkg fuu nexl= fol
i|yd f.úh hq;= uq¿ uqo, re' ñ,shk 558"798
f;,a kS;s.; ixia:dfõ Lksc f;,a wdkhk
ls' Y%S ,xld remsh, wjm%udKh ùu o Lksc
úhou re' ñ,shk 335"526 la úh' ;jo" 2018
f;,a kS;s.; ixia:dfõ l%shdldß;ajh flfrys
jif¾ m<uq udi tfld<y ;=< § fn%kaÜ
fndrf;,a ner,hl ñ, fvd,¾ 57'19 la jQ n,md we;s w;r 2017 jif¾ uq,a udi tfld<y
w;r 2017 jif¾ tu ld,mßÉfþofha § ;=< § úksuh wkqmd;sl n,mEu jk re'
ñ,shk 5"992'48 g idfmalaIj 2018 jif¾ tu
ner,hl ñ, fvd,¾ 56'68 la f,i igyka
úh' fufyhqï w,dN iy uQ,Huh ndOdjka ld,mßÉfPaoh ;=< § tu w.h re' ñ,shk
wju lsÍfï l%fudamdhla f,i 2018 uehs 75"241'66 la úh'
udifha § ixia:dj úiska ñ, iq;%hla
y÷kajdfok ,§' flfia jqjo" wjodkï iys; cd;sl c, iïmdok yd c,dmjyk
fj<|m, w¾nqoh iy fj<|m, ì| jeàu ksid
uKav,h
f;,a b,a¨u wvq ùu hk lreKq fya;=fjka
wod< ld,mßÉfþoh ;=< § ñ, by< hdfï cd;sl c, iïmdok yd c,dmjyk uKav,fha
m%jK;dj wvqúh' 2020 jir b,lal jk ishhg 60'0 l iuia;
k< c, wdjrKh" ishhg 91'7 l wdrlaIs; c,
Lksc f;,a kS;s.; ixia:dfõ uq¿ úl=Kqï
iïmdok wdjrKh iy ishhg 3'3 l k<
msßjeh 2017 jif¾ uq,a udi tfld<y ;=< §
c,dmjyk wdjrKh mßÈ" 2018 jif¾ uq,a
jd¾;d.; re' ñ,shk 373"657 g idfmalaIj"
udi tfld<y ;=< § ishhg 50'2 l iuia; c,
2018 jif¾ tu ld,mßÉfþoh ;=< § re'
k< wdjrKhla" ishhg 90'0 l wdrlaIs; c,
ñ,shk 475"330 la olajd ishhg 27'0 lska jeä
iïmdok wdjrKhla iy ishhg 2'1 l iuia;
ù we;' úYd, uQ,H msßjeh iy ysÕ Kh fYaI
k< c,dmjyk wdjrKhla jd¾;d lr we;'
mej;Su fya;=fjka Lksc f;,a kS;s.; ixia:dj
oekgu;a cd;sl c, iïmdok yd c,dmjyk
j¾;udkfha oreKq uQ,H w¾nqohlg uqyqK md
uKav,h c, iïmdok fhdackd l%u 343 la

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 65


iy k< ud¾. i|yd jHdmD;s folla Èh;a lr c,dmjyk uKav, wdodhu" 2018 jif¾ tu
we;' ld,mßÉfþoh ;=< § re' ñ,shk 17"310 la
f,i ishhg 4'0 lska j¾Okh ùu iduQysl
j.lSï imqrd,Su iy wfmalaIs; wruqKq bgq lr wNs,dI m%ldYh i|yd jQ ff;%md¾Yùh .súiqu
.ekSfï mrud¾:fhka" cd;sl c, iïmdok yd iy cd;sl c, iïmdok yd c,dmjyk
c,dmjyk uKav,fha foaYSh wruqo,a f,i uKav,fha ishhg 40'0 la jQ b,lal.;
jHdmD;s 33 la i|yd re' ñ,shk 83"908 la" wdodhug wkqjh' tfukau ishhg 40'0 l
úfoaYhS wruqo,a jHdmD;s i|yd weußldkq wdodhï jeä ùu iy 2017 jif¾ wfmalaIs;
fvd,¾ ñ,shk 1"155'38 la iy hqfrda ñ,shk ,dNh ishhg 1'0 lska j¾Okh ùu yuqfõ jqjo
170'03 la jYfhka 2018 jif¾ fkdjeïn¾ ui cd;sl c, iïmdok yd c,dmjyk uKav,fha
30 jk Èkg uqo,a wud;HdxYh úiska Kh iSud ys nÿ fmr ,dNh ishhg 90'0 la olajd re'
wkqu; lr we;' kd.ßl jHdmD;s i|yd ishhg ñ,shk 83 lska wvqúh'
50'0 la" .%dóh jHdmD;s i|yd ishhg 75'0 la
iy jl=.vq wdY%s; frda. wvq lsÍfï jHdmD;s ldkaÿùï" uekSfï .eg¿ iy wkjir
i|yd ishhg 100'0 la wdjrKh jk mßÈ mßfNdackh fya;=fjka wdodhï fkd,nk
wud;H uKav,h úiska wkqu; lrk ,o Kh c,h ms<s.; fkdyels m%udKhla c, iïmdok
uqo,a j,ska re' ñ,shk 580 la uyd yd c,dmjyk uKav,h i;=h' 2018 jif¾
NdKavd.drh úiska 2018 jif¾ m<uq udi wg m<uq udi wg wjidkfha § wdodhï fkd,nk
;=< § imhd we;' c, uÜgu" fmr jif¾ tu ld,mßÉfþoh
mßÈu ishhg 25'6 isg ishhg 25'3 olajd iq¿
2017 jif¾ uq,a udi wg ;=< § jd¾;d jQ mßÈ jYfhka my; jeà we;'
re' ñ,shk 16"644 la jQ cd;sl c, iïmdok yd

3.2 j.=j|rch i;= jdKsc jHjidhhkays ,dNodhs;ajh


re' ñ,s'
,dNh$^w,dNh&
jHjidhh 2018'11'30 oskg
2016 2017 ^;djld,sl&
,xld nexl=j 31,189 37,592 27,725
uyck nexl=j 20,814 25,913 20,663
cd;sl b;sß lsÍfï nexl=j 13,303 14,029 7,354
rdcH Wlia yd wdfhdack nexl=j 706 446 483
ksjdi ixj¾Ok yd uQ,H nexl=j 660 557 421
,xldmq;% ixj¾Ok nexl=j 259 378 275
m%dfoaYSh ixj¾Ok nexl=j 1,256 2,191 1,425
Y%S ,xld b;sß lsÍfï nexl=j 691 708 473
fiajl Ndrldr wruqo,a uKav,h 16,043 19,534 21,345
Y%S ,xld rlaIK ixia:dj 13,791 5,890 3,521
cd;sl rlaIK Ndr wruqo, 2,840 813 2,881
Y%S ,xld wmkhk Kh rlaIK ixia:dj 193 (182) 274
lDIsl¾u yd f.dúck rlaIK uKav,h (3,261) (3,895) (2,897)
,xld úÿ,sn, uKav,h (13,191) (49,231) (18,891)
,xld Lkscf;,a kS;s.; ixia:dj 69,620 3,504 (94,459)
Y%S ,xld jrdh wêldßh^w& 1,035 13,222 12,329
cd;sl c,iïmdok yd c,dmjdyk uKav,h 1,737 738 350
.=jka f;dgqm< yd .=jka fiajd ^Y%S ,xld& iud.u 6,909 10,820 9,623
Y%S ,xlka thd,hska iud.u (12,622) (28,930) (40,611)
Y%S ,xld .ukd.uk uKav,h (633) 1,617 2,100
rdcH bxcsfkare ixia:dj (958) (943) (954)
bxcsfkareuh ld¾hka ms<sn`o uOHu WmfoaYl 499 757 436
ld¾hdxYh
rdcH ixj¾Ok yd ks¾udK kS;s.; ixia:dj^w& 23 (491) 82
ñ,aflda ^mqoa.,sl& iud.u 274 (154) (770)
cd;sl mY= iïm;a ixj¾Ok uKav,h 9 (869) (429)

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 66


Y%S ,xld rdcH jeú,s ixia:dj (117) (101) ,e'fkd'
ck;d j;= ixj¾Ok uKav,h (564) (399) ,e'fkd'
l=reKE., jeú,s iud.u 144 248 211
y,dj; jeú,s iud.u 126 85 (26)
l`tfndaúáhdk f;a l¾udka; Yd,dj 43 31 (17)
Y%S ,xld lcq ixia:dj (52) 16 ,e'fkd'
,xld Lksc je,s iud.u 170 535 676
,xld fmdiafmaÜ iud.u 61 32 9
lyg.y .%e*hsÜ ,xld iud.u 1 24 22
ixj¾Ok f,d;/hs uKav,h 2,695 2,331 1,997
cd;sl f,d;/hs uKav,h 897 624 400
rdcH T!IO ksIamdok ixia:dj 441 322 222
Y%S ,xld wdhq¾fõo T!IO ksIamdok ixia:dj 53 60 28
rdcH T!IO ixia:dj 1,940 1,868 1,135
Y%S chj¾Okmqr uy frday, (171) (144) (5)
iajdëk rEmjdyskS fiajh (70) (287) (520)
Y%S ,xld rEmjdyskS ixia:dj^wd& 107 (196) 223
Y%S ,xld .=jka úÿ,s ixia:dj 84 75 68
Y%S ,xld yia; l¾udka; uKv,h 9 25 4
rdcH oej ixia:dj 531 967 436
iSudiys; rdcH jdksc ^úúO& kS;s.; ixia:dj 61 71 3
,xld if;di ^mqoa.,sl& iud.u^wd& (4,445) (2,255) (89)
rdcH uqøK kS;s.; ixia:dj (32) (229) (222)
,xld ëjr ixia:dj (161) ,e'fkd' ,e'fkd'
,xld ëjr jrdh kS;s.; ixia:dj (113) (64) ,e'fkd'
,xld fmdfydr iud.u 713 836 21
fld<U fldu¾I,a fmdfydr iud.u 253 70 184
fydfg,a äjf,dm¾ia ,xld iud.u 172 173 127
,xld isks ^mqoa.,sl& iud.u 1,006 638 ,e'fkd'
tl;=j 154,968 59,370 (42,364)
uQ,dY%h( rch i;= jHdmdr iy rdcH jHdmdr fomd¾;fïka;=j
^w& ,dNodhs;ajh 2018.09.30
^wd& ,dNodhs;ajh 2018.10.31
,e'fkd' - ,eî fkdue;

3.3 j.=j|rch i;= jdKsc jHjidhhkaf.ka ,o whNdr$,dNdxY wdodhu


re' ñ,s'
2018.11.30
jHjidhh 2014 2015 2016 2017
oskg
whNdr 42,137 26,118 92,338 50,447 37,230
cd;sl b;sßlsÍfï nexl=j 4,000 2,800 12,026 3,865 500
,xld nexl=j 6,500 5,000 18,000 12,000 4,500
uyck nexl=j 6,000 3,000 8,000 5,000 3,200
úÿ,s ixfoaY kshduk fldñiu 10,000 10,000 28,000 22,800 21,850
,xld Lksc f;,a kS;s.; ixia:dj 10,000 - 10,000 - -
rdcH Wlia yd wdfhdack nexl=j 10 10 10 25 -
m%dfoaYsh ixj¾Ok nexl=j - 87 88 - -
rdcH oej ixia:dj 25 50 175 100 100
rdcH T!IO ksIamdok ixia:dj 25 30 65 45 50
cd;sl rlaIK Ndr wruqo, 4,000 3,000 2,500 2,100 2,750
N+ úoHd yd m;,a ld¾hdxYh 650 850 900 1,500 1,700
cd;sl ueKsla yd iaj¾KdNrK wêldßh - 75 175 100 25
Y%S ,xld iïuq;s ld¾hdxYh - - - - -
Y%S ,xld rEmjdysKS ixia:dj 2 - - - -

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 67


,xld úÿ,sn, uKav,h - - 8,000 - -
Y%S ,xld wdfhdack uKav,h 100 141 115 220 250
cd;sl f,d;/hs uKav,h - 50 550 - -
Y%S ,xld iq/l=ïm;a yd úksuh fldñiu - - - - -
Y%S ,xld rlaIK uKav,h - - - - -
y%s ,xld m%ñ;s wdh;kh - - - - -
Y%S ,xld wmkhk Kh rlaIK ixia:dj - - 25 - 15
cd;sl mY= iïm;a ixj¾Ok uKav,h - - - - -
bxcsfkareuh ld¾hhka ms<sn`o uOHu WmfoaYl - 25 25 25 25
ld¾hdxYh
Y%S ,xld ixpdrl m%j¾Ok ld¾hdxYh 500 500 1,500 1,000 1,000
isú,a .=jka fiajd wêldÍh 250 400 768 800 800
rdcH T!IO ixia:dj 75 100 216 222 -
cd;sl m%jdyk ffjoH wdh;kh - - 200 160 165
Y%S ,xld úfoaY fiajd kshqla;s ld¾hdxYh - - 1,000 185 200
cd;sl .ukd.uk fldñiu - - - 300 100
,dNdxY 4,664 3,678 15,821 3,550 4,598
cd;sl b;sßlsÍfï nexl=j 60 60 60 60 60
,xld nexl=j 346 346 346 346 346
uyck nexl=j 316 316 316 316 316
,xldmq;% ixj¾Ok nexl=j 36 36 36 41 41
cd;sl ixj¾Ok nexl=j 6 5 2 2 1
Y%S ,xld b;sßlsdÍfï nexl=j - - - - 86
Y%S ,xld rlaIK iud.u 2,001 1,003 11,857 503 1,856
.=jka f;dgqm< yd .=jka fiajd ^Y%S ,xld& iud.u 500 497 1,500 850 300
,xld Lksc je,s iud.u 43 14 - - 35
,xld fmdiaf*aÜ iud.u 35 30 - 8 5
iajdëk rEmjdyskS fiajh 125 84 - 10 12
,xld f,a,kaâ iud.u 11 54 34 35 45
rlakd wdrlaIl ,xld iud.u 68 93 - - 40
uka;dhs fida,aÜ ,sñgâ 1 - - - -
,xld fmdfydr iud.u 38 54 116 90 21
fld<U fldu¾I,a fmdfydr iud.u 12 10 25 12 20
mrka;ka flñl,aia iud.u 10 5 - 8 11
lyg.y .%e*hsÜ ,xld ,sñgâ 1 - - - -
Y%S ,xld rdcH jdksc ^úúO& kS;s.; ixia:dj - - 5 - -
Y%S ,xld fg,sfldï iud.u 759 795 795 795 795
ä ,d rE ,xld mqoa.,sl iud.u 49 61 62 79 106
,xld úÿ,sn, iud.u 25 87 152 218 305
,xld ld¾ñl j;= iud.u 55 55 47 55 78
ksmqk;d ixj¾Ok wruqo, - 2 - - -
,xld lDIsl¾udka; iud.u 7 6 12 12 19
,xld iSks ^mqoa.,sl& iud.u 80 - - - -
taIshka m%;srlaIK iud.u - - - - -
,xld f,dciaálaia iud.u 2 2 5 - 1
,xld Lksc f;,a .nvd m¾hka; iud.u - - 438 - -
jeú,s iud.ï)) 80 62 10 103 95
fjk;a - 1 3 7 4
tl;=j 46,801 29,796 108,159 53,997 41,828
uQ,dY%h( rch i;= jHdmdr iy rdcH jHdmdr fomd¾;fïka;=j
))l=reKE.," l`tfndaúáhk" y,dj;" mqiaie,a,dj" fldg.," kuqKql=," we,amsáh jeú,s iud.ï we;=`tj ,xld Lksc f;,a .nvd
m¾hka; iud.u" ldikaia iud.u" ,xld lekÍia iud.u" hqkhsgâ fudag¾ia ,xld iud.u" fnda., .%e*hsÜ iud.u" Tfgda .%s,a
,xld iud.u" yqkakia f*da,aia iud.u" ,xld yhsfv%d,sla i¾úia mqoa.,sl iud.u chny¿ï m¾hka; iud.u we;=`tj

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 68


2019 04
whjeh weia;fïka;= ieliSu
i`oyd mokï jQ idOl

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 69


rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 70
o< foaYSh ksIamdos;h fiajd kshqla;sh yd fiajd úhqla;sh
wd¾Ólfha lDIsld¾ñl" l¾udka; iy fiajd mqoa.,sl wxYfha l%shdldrlï mq`M,a ùu;a
wxYhkays isÿ jk Okd;aul ixj¾Okhka iu`." úfYaIfhka ;reK mrmqr i`oyd /lshd
iu`. Y%S ,xld wd¾Ólh 2019 jif¾ ishhg 3'5 wjia:d ks¾udKh lsÍug rch úisska f.k
- 4'5 ;a w;r j¾Okhla w;am;a lr.kq we;ehs we;s uQ,drïNhka iu`.ska fiajd kshqla;
wfmalaId flf¾' wmkhk iy wdfhdack i`oyd mqoa.,hska .Kk by< kexùug wfmalaId
iydh jk wvq WoaOukldÍ mßirh iy flf¾' há;, myiqlï ixj¾Okh lsÍu;a
;r`.ldÍ úksuh wkqmd;slh wd¾Ól j¾Okfha iu`. wdfhdacl úYajdih by< kexùu ;=<ska
m%n,;djlg iydh jkq we;ehs wfmalaId /lshd wjia:d úYd, m%udKhla ìys lsÍug
flf¾' wdydr iqrlaIs;;dj iy ;sridr wjia:dj ie<fikq we;' <ud iq/l=ï
lDIsl¾udka;hla iy;sl lsÍug tlai;a uOHia:dk" w¾O ld,Sk /lshdj, kshq;=
cd;Skaf.a ;sridr ixj¾Ok wruqKq j,g ùug myiq jk mßos m%jdyk myiqlï
(SDGs) wkql+,j rch úiska f.k we;s iemhSu" kuHYS,S jev mßirh" mqoa.,sl
uQ,drïNhka fya;=fjka 2019 jif¾ oS wxYfha fiajd kshqla;slhka i`oyd ud;D
lDIsld¾ñl wxYh ;jÿrg;a j¾Okh jkq jrm%ido jeä lsÍu iy jD;a;sSh mqyqKq
we;ehs wfmalaId flf¾' óg wu;rj" m%fõYhka jeä oshqKq lsÍu hkdosh u`.ska
lDIsld¾ñl ksIamdokhg iy m¾fhaIK i`oyd l%shdldÍ Y%u n,ldfha ldka;d iyNd.s;ajh
mqoa.,sl wxYfha ueosy;aùu ;jÿrg;a osßu;a j¾Okh lsÍug wfmalaId flf¾' foaYh S Y%u
flf¾' fN!;sl yd kshduk há;, myiqlï" fj<`omf, ys ys`.hla we;s fkdjk mßos
fj<`om, m%fõYh" w.h tl;= l< wmkhk úfoaY /lshd m%j¾Okh lsÍug wfmalaId
ksIamdokhkaf.a j¾Okh iy “Enterprise Sri flf¾' mqoa.,sl wxYfha iyNd.s;ajh o
Lanka˜ jevigyk we;=`M ;dlaIKsl we;=`Mj 2019 jif¾ oS uq`M Y%u n,ldfha
j¾Okhka fya;=fjka l¾udka; wxYh m%;sY;hla f,i fiajd úhqla;s wkqmd;h
;jÿrg;a j¾Okh jkq we;' foaYh S yd úfoaYSh ishhg 4'0 la f,i mj;skq we;ehs wfmalaId
fj<`odu" úÿ,s ixfoaY" f;dr;=re ;dlaIKsl flf¾'
jev igyka" ixpdrl" m%jdyk" uQ,H fiajd iy
foam, fj<`odu hkdos wxYhkays Okd;aul f.jqï fYaIh
odhl;ajh ;=<ska fiajd wxYfha m%.;sh
mj;ajd.kq we;ehs wfmalaId flf¾' uQ,H fj<`omf, ys uE; ld,Sk m%jK;d Y%S
,xldfõ wdfhdack m%jdyhkag n,mEï
flf¾' f.da,Sh wd¾Ól úp,khka uOHfha
mdßfNda.sl ñ, .Kka jqj o" f.jqï fYaIfha iuia; w;sßla;
2019 jir ;=< oS WoaOukh uOH ;ks w.hl fYaIh iy tu`.ska j¾Okh jk rfgys
mj;skq we;ehs o wfmalaId flf¾' j¾Ok jQ úfoaY ixÑ; fya;=fjka 2019 jif¾ oS Y%S
foaYSh iemhqu yd fnod yeÍfï cd,h iy jeä ,xldfõ úfoaY wxYh j¾Okh jkq we;ehs
jk lDIsld¾ñl ksIamdok iu`. ;r`.ldß wfmalaId flf¾' tlai;a ckmoh" hqfrdamh
fj<`om, rduqjla ;=< idOdrK ñ,lg wdydr iy bkaoshdj jeks Y%S ,xldfõ m%Odk fj<`o
wdkhkh lsÍug bv ie,eiaùu ;=<ska flá yjq,alrejkaf.a wd¾Ólhka" 2019 jir jk
ld,Skj ia:djr ñ,la mj;ajd .ekSug WmldÍ úg ;jÿrg;a Yla;su;a jkq we;ehs wfmalaId
jkq we;' wvq WoaOuk wkqmd;hla mj;ajdf.k flf¾' Ökh iy cmdkh jeks rgj,a iu`.
hEu wd¾Ól lghq;=j,g iy fj<`om< oeä wd¾Ól taldnoaO;djhla f.dvk.d
;r`.ldÍ;ajh mj;ajdf.k hdug WmldÍ fõ' .ekSu" furfgys wmkhk i`oyd hym;a
ta wkqj" fj<`om, fmd<S wkqmd; wvq uÜgul n,mEula we;s flf¾' ixpdrl fiajd iy
mj;ajd.; yels jk w;r tu.ska jvd jrdh wdY%s; fiajd iemhSfuka ,o bmehSï
wdfhdack wdl¾IKh lr .ekSug os.=ld,Sk iy úfoaY fiajd kshqla;slhka úiska furgg
ys;lr wd¾Ól j¾Okhg ys;lr mßirhla tjkq ,nk fm%aIK fya;=fjka fiajd .sKqu
ks¾udKh flf¾' j¾Okh ùfuka" ndysr cx.u .sKqfï ys`.h
iukh jkq we;' j¾Okh jQ úfoaY
wdfhdaclhkaf.a úYajdih ms<sìUq lrñka
ysñlï iy Kh wdfhdackh by< hdu
fya;=fldg f.k 2019 jif¾ oS m%d.aOk iy
uQ,H .sKqï Yla;su;a jkq we;'

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 71


úksuh wkqmd;h  mdi,a <uqka iy wdndê; rKúrejka i`oyd
iydh jevigyka l%shd;aul lsÍu ;=,ska
úksuh wkqmd;h 2019 jif¾ oS wLKavj
l=gqïN i`oyd mejreï iy iykdOdr
;jÿrg;a ia:djrj mj;ajd .ekSug wfmalaId
wLKavj ,nd fokq ,efí' wjYH;d iys;
lrk w;r furfgys úfoaY ixÑ; Yla;su;a
mqoa.,hka i`oyd fkdñf,a T!IO ,nd §u"
lsÍfuka iy f.da,Sh fj<`om, ;=< Y%S
oßø;djh msgq ±lSfï jevigyka hkd§ iudc
,xldfõ wmkhk j, ;r`.ldß;ajh i`oyd
wdrlaIK iy iqNidOl jevigyka fukau
iydh jk whqßka kuHYS,S úksuh wkqmd;h
lDIsld¾ñl wdOdr jevigyka iy
mj;ajd .ekSug wjYH mshjr .kq ,efí'
ñ,shkhl /lshd wjia:d ckkh lsÍfï
uqo,a iuia;hka jevigyk wLKavj l%shd;aul flf¾'

2019 jif¾ § kdñl o'foa'ks' fhys wfmalaIs;  f;dr;=re ;dlaIKh u; mokï jQ


j¾Okhg wkql+, jk uÜgul uqo,a iemhqu jevigyka rdcH wdh;k fj; mejÍu iy
mj;ajd f.k hkq ,efí' rdcH uQ,H lghq;= l%shd;aul lsÍu ;=<ska ixia:djkays ;Sj%
j, wfmalaIs; tald.%;djh iy rdcH m%.;shla wfmalaId lrk w;r th m%Yia;
jHjidhhkaf.a ld¾hidOkh j¾Okh ùu;a uÜgul mj;ajdf.k hEug" rdcH - mqoa.,sl
iu`. fj<`omf, ys mj;sk jeä iïm;a yjq,aldÍ;aj ixl,amh ;=<ska mqoa.,sl
m%udKh mqoa.,sl wxYh úiska ;u wdfhdack wxYfha odhl;ajh Okd;aulj fhdod .kq
m%j¾Okh lsÍug fhdod .ekSfuka wfmalaIs; ,efí'
wd¾Ól j¾Okh <`.d lr .; yel'  mqoa.,sl wxYfha wd¾Ól l%shdldrlï
W;afm%arKh lsÍu ;=<ska m%Yia; wd¾Ól
wdodhu j¾Okhla <`.dlr .ksñka oßø;djh iy
wdodhï weia;fïka;= ilia lsÍu i`oyd m%dfoaYh
S wd¾Ól úIu;d wvq lsÍfï wruqKska
mokï jQ Wml,amk weuqKqu IV ys i`oyka wOHdmkh" fi!LH iy jD;a;Sh mqyqKqj hkd
lr we;' oS lafIa;% j, wd¾Ól yd idudcSh há;,
myiqlï ixj¾Okh lsÍu i`oyd jQ cd;sl"
úhou m%dfoaYh
S iy .%dóh uÜgfï ixj¾Ok
jevigyka i`oyd flfrk rcfha wdfhdack
rcfha úhoï weia;fïka;= ilia lsÍug o'foa'ks' fhka ishhg 5'0 l muK uÜgul
fhdod .;a Wml,amk my; i`oyka fõ' mj;ajd .kq ,efí'

 rdcH fiajfha ñ,shk 1'3 l muK fiajl  rdcH úohïj, .=Kd;aulNdjh jeä oshqKq
msßila isák w;r Tjqkag jd¾Islj ,efnk lsÍu iy M,odhS fkdjk úhoï iSud lsÍu
wkqu; jegqma j¾Ol fya;=fjka isÿjk i`oyd ork W;aidyhka Yla;su;a lrkq we;'
jd¾Isl kdñl jegqma jeäùu u; jegqma yd  ixj¾Ok ld¾hhka l%shd;aul lsÍfï oS
fõ;k úhou mokï ù we;' whjeh m%;smdok Wmfhdackfha iqug
 2019 jif¾ úY%du hdug kshñ; úY%dñlhska l%shdldÍ;ajhg iy oaúlrKh je<elaùug
25"000 lf.a wdxYsl n,mEu iu`. úY%du úuOH.; wdh;k iy f¾Çh wud;HdxY
jegqma f.ùï ,nk úY%dñlhska ixLHdj iu`. ukd wëlaIKhlska iy ióm
600"000 la jkq we;ehs Wml,amkh lr we;' iïnkaO;djhlska lghq;= flf¾'

 o'foa'ks' fhys m%;sY;hla f,i whjeh ys`.h  rdcH uQ,H iy uQ,H m%jdy l<ukdlrKh
w.h wvq ùu;a iu`. rcfha Kh .ekSfï i`oyd j.lSu l<ukdlrK hdka;%Khla
wjYH;djh fukau WoaOukh o my< hdfï l%shd;aul flf¾'
m%;sM,hla jYfhka foaYh S fmd<S wkqmd;slh
my< hdula wfmalaId lrk w;r" ta Kh .ekSï
fya;=fjka fmd<S f.ùï iq¿ jYfhka muKla
by< hkq we;' o< foaYh
S ksIamdos;fha m%;sY;hla f,i 2018
jir wjidkfha oS mej;s ishhg 76'6 l mej;s
 uOHld,Sk whjeh b,lalhka <`.d lr rdcH Kh 2020 jif¾ § ishhg 70'9 olajd wvq
.ekSug" Wmfhda.s;d fiajd yd iemhqï u; lsÍug wfmalaId flf¾' o< foaYSh ksIamdos;hg
jk úhou Yla;su;aj l<ukdlrKh flf¾' rdcH Kh orK wkqmd;h l%ñlj wvq lsÍu

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 72


;yjqre lsÍu i`oyd foaYh S iy úfoaYh
S Kh  lDIsld¾ñl" c, úÿ,s W;amdokh iy
\

ukd ixhq;shlska hqla;j mj;ajd .kq ,efí' rdcH whjeh u; wyslr n,mEï we;s úh
úfYaIfhkau" 2020 jif¾ § o'foa'ks' yels whym;a ld,.=Ksl ;;a;ajhka
m%;sY;hka f,i ishhg 14'5 lska nÿ wdodhu
jeälsÍu" rdcH úhoï ;d¾lSlrKh iy  mßmd,kuh iy m%iïmdok lghq;=
furfgys wdfhdack mßirh by< kexùu hkd iïnkaO wjysr;djhka
oS l%shdldrlï ;=<ska rdcH wdodhu jeä lr
.ekSfuka rdcH Kh wvq flf¾' wju  ueÈld,Skj wfmalaId lrk mßj¾;khka
msßjehlska hqla;j rdcH uQ,H wjYH;d imqrd isÿ lsÍug mj;sk iSñ; yelshdj
.ekSu ;yjqre lsÍu b,lal lr .ksñka rdcH fya;=fjka úfoaY uQ,Hhkh u; isÿ
Kh l<ukdlrKh wLKavj isÿjkq we;' flfrk úYd, jHdmD;s iy tu.ska
wdfhdack m%udKh iy wd¾Ól j¾Okh
weia;fïka;= j, ixfõ§;djh flfrys we;s jk n,mEï
wd¾Ól mqfrdal:k my; i`oyka wNsfhda.  uQ,H ia:djr;ajhg ndOd meñKs úh yels
u; úp,kh jkq we;: m%udKd;aul wjodkï

 f.da,Sh wd¾Ólh b;d blaukska h:d  f.da,Sh wiu;=,s;;djhka fya;=fldg


;;a;ajhg m;aùu wka;¾cd;sl jYfhka f.k f,dal wd¾Ólfha j¾Okh wfmalaIs;
Lksc f;,a iy wfkl=;a NdKav j, ñ, uÜgug <`.d fkdùu ksid Y%S ,xldfõ
.Kka wfmalaIs; uÜgug jeä jQfha kï" NdKav iy fiajd i`oyd jk úfoaYh S
wdkhk msßjeh" foaYSh mdßfNda.sl ñ, b,a¨u flfrys wys;lr f,i n,mE yels
.Kka" ksIamdok msßjeh fukau whjeh w;r tu.ska Y%S ,xldfõ wd¾Ól j¾Ok
úhoï flfrys o wys;lr f,i n,mdkq fõ.h ukao.dó ùu
we;s kuq;a" ta fya;=fjka we;s jk
wmkhk jeäùu jeks ys;lr m%;sM,
 cd;Hka;r fj<`omf, ys LKsc f;,a iy
mdßfNda.sl NdKav ñ, .Kka j,
 foaYSh ksIamdok" úfoaY fjf<odu" foaYSh úp,khka id¾j wd¾Ól ia:djr;ajhg iy
ñ, .Kka iy iuia; wd¾Ól j¾Okhg wd¾Ól j¾Okfha wfmalaIs; b,lal
n,mEï we;súh yels mßos ndysr wd¾Ól ,`.dlr .ekSu flfrys whym;a n,mEï
mßirfha we;s jk lïmk i`oyd isÿ lrkq we;s lrkq ,eìh yels w;r tu.ska rcfha
,nk .e,mqï msßjeh wdodhu iy úhoï flfrys o we;sjk
n,mEï
 iajdNdúl úm;a iy úfYaIfhka ueo
fmros. l,dmfha jeks wka;¾cd;sl N+  rdcH fiajlhkaf.a jegqma iy úY%du jegqma
foaYmd,ksl mSvkhkaf.ka we;s jk wdY%s; mqkrdj¾;k úhoï jeäùfï
wjodkï m%jK;djhka

 rdch i;= jdKsc jHjidhhka ys


ld¾hidOkh wfmalaIs; uÜgug jvd wju
ùu

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 73


rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 74
weuqKqu - 1
whjeh iydh fiajd iy yÈis wjia:d j.lSï jHdmD;sh u.ska ,nd § we;s m%;smdok - 2018 ckjdß isg
fkdjeïn¾

jeh YS¾I wud;HdxYh$ ld¾hh mqkrdj¾;k uQ,Ok


wxlh fomd¾;fïka;=j

.%dóh wxYfha ixj¾Ok jevigyka


y÷kajd §u" Y%S ,xld wurmqr ix>
iNdfõ uydkdhl w;smQcH
fldgqf.dv Oïudjdi kdysñhkaf.a
Ndú;h i|yd jdykhla ,nd.ekSu"
ys`. ì,am;a ksrjq,a lsÍu yd l=vd
1 w;s.re ckdêm;s lDIs jHdmdr yjq,aldß;aj 145,000,000 611,890,000
jevigyk" whjeh fhdackd wkqj
cd;sl wd¾Ól iNdj i|yd mqoa.,
mäkä yd ixj¾Ok iykdOdr iy
iS$i Y%S ,xld mdßfNda.sl iuQmdldr
iñ;s iuqyh yryd foaYSh w, ñ, §
.ekSu
whjeh fhdackdjla wkqj ixys|shd
hdka;%Kh iïnkaëlrKh lsÍu
2 w.%dud;H ld¾hd,h i|yd uyf,alï ld¾hd,hla 177,000,000 13,000,000
l%shd;aul lsÍu iy jdykhla
,nd.ekSu
WmßudêlrKj,
4 mqoa., mäkä i|yd jk m%;smdok 59,400,000 -
úksYaphldrjre
2017 j¾Ifha kj f.dvke.s,a,la
bÈlsÍug wod< ys`. ì,am;a ksrjq,a
lsÍu" mqoa., mäkä" ,sms øjH yd
rdcH fiajd ld¾hd,hSh wjYH;d" jdyk
6 11,850,000 85,260,000
fldñIka iNdj kv;a;=j yd uQ,Ok j;alï
mqkre;a:dmkh$jeä ÈhqKq lsÍu"
uQ,H l,anÿ l%uh hgf;a ,nd.;a
jdyk i|yd f.ùï lsÍu
wêlrK fiajd
7 m%jdyk fiajd i|yd jk m%;smdok 2,600,000 -
fldñIka iNdj
Y%S ,xldfõ iduh f.dvke.Su i|yd
jk jHdmD;shg tlai;a cd;Skaf.a
ixj¾Ok jevigyk ^UNDP&
cd;sl fmd,sia u.ska ,ndÿka uQ,H m%odk .sKqï.;
8 21,550,000 7,499,000
fldñIka iNdj lsÍu" mqoa., mäkä" ,sms øjH iy
ld¾hd,hSh wjYH;d" Y%S ,xldfõ
iduh f.dvkexùug iydh ùfï
jevigyk l%shd;aul lsÍu
mßmd,k wNshdpk mqoa., mäkä iy nÿl=,S yd foaYSh
9 1,976,000 -
úksYaph wêldßh nÿ i|yd jk m%;smdok
¥IK j,g tfrysj igka je§u
w,a,ia fyda ¥IK i|yd jk cd;sl l%shdldÍ ie,eiau
10 fpdaokd úu¾Yk ilia lsÍu" úfoaY .uka iy .Dy 11,000,000 29,032,000
fldñIka iNdj NdKav yd ld¾hd,hSh WmlrK
,nd .ekSu
cd;sl wOHdmk rcfha fiajlhka i|yd jk ksjdi
12 28,000 -
fldñIka iNdj Kh fmd<sh
Y%S ,xldfõ iduh f.dvkexùfï
Y%S ,xld udkj jHdmD;shg tlai;a cd;Skaf.a
13 ysñlï fldñIka ixj¾Ok jevigyk ^UNDP& - 21,065,000
iNdj u.ska ,ndÿka uQ,H m%odk .sKqï.;
lsÍu" ls,sfkdÉÑh" mq;a;,u iy

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 75


ukakdru Èia;%slalhka ys kej; ;u
uq,a ìï lrd .sh ck;djg ;u
whs;Ska fj; m%fõY ùug bv
,nd§u i|yd jk jHdmD;shg
tlai;a cd;Skaf.a irKd.;hska
ms<sn| uy flduidßia ld¾hd,h
u.ska ,ndÿka wdOdr Wmfhdackh
lsÍu" uQ,Ok j;alï
mqkre;a:dmkh$jeäÈhqKq lsÍu iy
udkj ysñlï fldñIka iNdfõ
Odß;djh Yla;su;a lsÍfï
jHdmD;sh
md¾,sfïka;=fõ
17 iNdkdhl;=udf.a jdyk kv;a;=j 450,000 -
ld¾hd,h
md¾,sfïka;=fõ
wdKavq mlaIfha
18 m%Odk úfoaY .uka 600,000 -
ixúOdhl;=udf.a
ld¾hd,h
mßmd,k lghq;=
ms<sn|
22
flduidßia;=udf.a
f.dvke.s,s iy jHqyhka kv;a;=j 157,000 -
ld¾hd,h
ú.Kk fiajd
23 .uka úhoï 1,000,000 -
fldñIka iNdj
rcfha fiajlhska i|yd foam< Kh
cd;sl m%iïmdok
24 fmd<sh" úÿ,s n,h" c,h" nÿ l=,S 13,206,000 -
fldñIka iNdj
iy foaYSh nÿ
iSud ks¾Kh mqoa., mäkä" iemhqï yd fjk;a
25 3,205,000 -
fldñIka iNdj fiajdjka
l<ukdlrK
úfoaY .uka" ;eme,a yd ikaksfõok
324 ú.Kk 480,000 -
fiajd i|yd jk m%;smdok
fomd¾;fïka;=j
whjeh fhdackd wkqj
mqrdúoHd;aul jákdlula iys;
mqrdK rc uyd úydr m%;sIaGdmkh
lsÍu yd kùlrKh lsÍu" ys`.
nqoaO Ydik ne|Sï ksrjq,a lsÍu" fkamd,fha N+ñ
101 34,144,000 381,193,000
wud;HdxYh lïmd fya;=fjka ydks jQ mQckSh
ia:dk kùlrKh lsÍu" mqoa.,
mäkä" úfoaY .uka" m%jdyk"
rcfha fiajlhska i|yd foam< Kh
fmd<sh" f¾.= .dia;= iy fjk;a nÿ
±yeñ Èßh jevigyka l%shd;aul
lsÍu yd oyï mdi,a .=rejreka
i|yd §ukd" oyï mdi,a .=rejreka
i|yd ks, we÷ï" oyï mdi,a
fm<fmd;a uqøKh lsÍu iy w;s
fn!oaO lghq;= mQcH fn,a,kaú, úu,r;k"
201 842,720,000 -
fomd¾;fïka;=j w;smQcH .srdfò wdkkao iy w;s
mQcH orKd.u l=i,Oïu hk
iajdókajykafia,df.a wjux.,Hhka
rdcH wkq.%yh hgf;a isÿ lsÍu
i|yd ±Íug isÿjQ úhoï ksrjq,a
lsÍu
whjeh fhdackd wkqj jika;ï
rEmjdyskS kd,sldfõ fiajd
102 uqo,a wud;HdxYh
jeäÈhqKq lsÍu i|yd whjeh 537,300,000 36,500,000
m%;smdok ie,iSu" whjeh fhdackd

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 76


wkqj ITMIS jevigyk úhoï
tallhka fj; jHdma; lsÍu iy Y%S
,xld rEmjdyskS ixia:dfõ úhoï"
ys`. ne|Sï ksrjq,a lsÍu" jdyk
i|yd jk nÿ l=,S f.ùu"
.ïfmr<sh jevigykg wod<
úhoï" wdishdkq mqj;am;a uKav,
ms<sn| iyfhda.s;d iuq`Mj" wdrlaIl
fiajd i|yd m%;smdok" ix.%y úhoï"
mqj;am;a ±kaùï iy mú;% lsÍfï
fiajdjka
cQ,s j¾clhka i|yd tla jrla
cd;sl whjeh
240 muKla ,ndfok §ukd jevigyk 60,000,000 -
fomd¾;fïka;=j
l%shd;aul lsÍu
mqoa., mäkä" ,xld nexl=j i|yd
rdcH jHdmdr m%d.aOk myiqlï iemhSu iy
241 150,000 5,002,000,000
fomd¾;fïka;=j whjeh fhdackd wkqj ld¾ñl
uQ,drïNhka i|yd wdfhdaclhska
l<ukdlrK fiajd .uka úhou" iemhqï iy m%jdyk
242 3,610,000 -
fomd¾;fïka;=j fiajdjka i|yd m%;smdok
whjeh fhdackd wkqj —tkag¾m%hsia
Y%S ,xld˜ jevigyk wdrïN lsÍu"
ckudOHfõ§ka yd l,dlrejka
i|yd jk Kh fhdackd l%uh
i|yd Kh iykdOdr" ,shdmÈxÑ
uQ,H iud.ï yryd fcHIaG
mqrjeishkaf.a ia:djr ;ekam;=
ixj¾Ok uQ,H
243 i|yd Kh iykdOdr m%odkh lsÍu" 770,000,000 1,350,000,000
fomd¾;fïka;=j
foaYSh lsßmsá ksIamdolhska i|yd
ñ, iykdOdr iy i;aldrl ksjdi
jevigyk i|yd fmd<S iykdOdr"
iq`M yd uOH mßudK jHjidhlhska
i|yd jk Kh jHdmD;sh iy
whjeh fhdackd wkqj .nvd 3 la
bÈlsÍu
kex.=rï wdfhdaclfhl= f,i fmdÿ
fj<| yd wdfhdack rdcH uKav,Sh l=vd rdcH fj<|
244 m%;sm;a;s ixj¾Ok uQ,HlrK myiqlu (CSSTFF) 239,000,000 -
fomd¾;fïka;=j i|yd we't'c' fvd,¾ ñ,shk 1'5 l
odhl;aj .dia;= f.ùu
uQ,Ok j;alï mqkre;a:dmkh
lsÍu$jeäÈhqKq lsÍu yd w;am;a
lr.ekSu i|yd m%;smdok" USAID
rdcH uqo,a STAIR jHdmD;sfha yd jHdmD;s
245 - 122,718,800
fomd¾;fïka;=j l%shdldrïj,g wod< nÿ ksrjq,a
lsÍu" úfoaYdOdr .sKqï.; lsÍu"
iy B-rdcH m%iïmdok uyf,alï
ld¾hd,h ia:dms; lsÍu
whjeh fhdackd wkqj wdodhï
foaYSh wdodhï mßmd,k l<ukdlrK f;dr;=re
246
fomd¾;fïka;=j 10,000,000 500,000,000
moaO;sh (RAMIS) l%shd;aul lsÍu
whjeh fhdackd wkqj iqrdnÿ
iqrdnÿ wdodhï l<ukdlrK moaO;sh
248 - 50,000,000
fomd¾;fïka;=j
(EDSL) l%shd;aul lsÍu
NdKavd.dr
rdcH Kh wdmiq f.ùu i|yd jk
249 fufyhqï - 170,000,000
m%;smdok
fomd¾;fïka;=j
rdcH .sKqï mqoa., mäkä" úfoaY .uka" bkaOk"
250 6,680,000 -
fomd¾;fïka;=j ;eme,a yd rcfha fiajlhska i|yd

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 77


foam< Kh fmd<sh i|yd m%;smdok
kS;s lghq;=
323 úfoaY .uka i|yd m%;smdok 1,100,000 -
fomd¾;fïka;=j
iuqøSh wdrlaIl yelshd jeäÈhqKq
lsÍfï jHdmD;sh l%shd;aul lsÍu"
wdrlaIl jdyk ,nd .ekSu iy taldnoaO
103 - 2,674,429,000
wud;HdxYh wruqo,g m%;smQrKh lrkq ,nk
uqo, u; m¾fhaIK lghq;= i|yd
úhoï
tlai;a cd;Skaf.a iduidOl
fufyhqï i|yd m%;smdok" W;=re
iy kef.kysr m<d;aj, hqO yuqod
222 Y%S ,xld hqO yuqodj - 1,649,172,000
l|jqre m%;sIaGdmkh i|yd jk
úhoï iy mdlsia:dkq Kh i|yd
jk m%;smdok
2017 jirg wod< ys`. f.ùï ksrjq,a
lsÍu" .s,ka r: yhla ñ,§ .ekSu"
uQ,Ok j;alï mqkre;a:dmkh yd
Y%S ,xld kdúl jeä ÈhqKq lsÍu" jdyk kv;a;=j"
223 150,000,000 2,732,035,000
yuqodj by< ia:dhS;djhla iys;
fjr<drlaIl hd;%djla wfußld
tlai;a ckmofhka ,nd .ekSu iy
bkaOk i|yd jk m%;smdok
tlai;a cd;Skaf.a iduidOl
Y%S ,xld .=jka
224 fufyhqï jHdmD;sh i|yd m%;smdok - 627,400,000
yuqodj
iy .s,ka r: folla ñ,§ .ekSu
whjeh fhdackd wkqj úY%dñlhska
i|yd w.%ydr Kh fhdackd l%uh"
cd;sl m%;sm;a;s yd wd¾Ól lghq;=
wud;HdxYfha —/lshd i|yd iQodkï
lsÍfï wruqo,˜ ia:dms; lsÍu"
fhdjqka fiakdxlh úiska
fufyhjkq ,nk ksmqK;d
ixj¾Ok jevigyka i|yd iydh
ùu" whjeh fhdackd wkqj c¾uka
ld¾ñl wNHdi wdh;kfha
iyfhda.fhka ld¾ñl úoHd, myla
ia:dms; lsÍu" ys`. ì,am;a f.ùu"
Wiia wOHdmk úYsIaG;d
uOHia:dkhla ia:dms; lsÍu"
wdmodjkaf.a n,mEug ,la jQ
cd;sl m%;sm;a;s iy
wd¾Ól lghq;= kej; wdrïN lsÍu
104 wd¾Ól lghq;= 392,730,000 29,282,288,000
i|yd Kh fhdackd l%u jHdmD;sh"
wud;HdxYh
Y%S ,xldj ;=< mQ¾j i;aldrl fiajd
yÈis .s,ka r: fiajdjla l%shd;aul
lsÍu" WmdêOdÍ wNHdi,dNSka n|jd
.ekSu i|yd jk úhoï" l=reKe.,"
riakdhlmqr lKqleáh uqvq;a;dj
c,dYh" 2018-2019 .ïfmr<sh
läkï .%dóh ixj¾Ok jevigyk
l%shd;aul lsÍu" w`M;ska n|jd.;a
WmdêOdÍ wNHdi,dNSka i|yd §ukd
f.ùu" nÿ l=,S iy m<d;a md,k
wdh;k nÿ" jdyk i|yd jk nÿ
l=,S" mqoa., mä kä" jdyk
kv;a;=j" bkaOk" m%jdyk" ;eme,a
yd ikaksfõok" l=,S iy rcfha
fiajlhskaf.a foam< Kh fmd<sh
cd;sl l%uiïmdok Wmdh ud¾.sl jHdmD;s ieliqï
237 - 102,000,000
fomd¾;fïka;=j i|yd myiqlï ie,iSfï jHdmD;sh

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 78


cd;sl iólaIK jHdmD;sfha o;a;
tla/ia lsÍu iy l,ukdlrKh
jeä ÈhqKq lsÍu i|yd f;dr;=re
iy ikaksfõok ;dlaIK fuj,ï
ckf,aLk yd l%shd;aul lsÍu" wdishd iy meismsla
252 ixLHdf,aLk l,dmh i|yd jk cd;Hka;r - 10,412,000
fomd¾;fïka;=j iei÷ï jevigyfka úhoï iy
lïlre ;Dma;sh ms<sn| 19 jk
cd;Hka;r iïuka;%Kh l%shd;aul
lsÍu ms<sn| kshuq jHdmD;sfha
úhoï
whjeh fhdackd wkqj .xj;=ßka
yd kdhhdfuka ydks jQ ud¾.
m%;sixialrKh lsÍu" ys`. ì,am;a
ksrjq,a lsÍu" ksh`.fhka mSvdjg
m;a ck;djg iyk ie,iSu yd
wdmod
óf;dguq,a, iy id,dj fÄojdpl
106 l<ukdlrK 5,544,140,000 1,047,819,000
j,ska úm;g m;ajQjkag jkaÈ ,nd
wud;HdxYh
§u" yÈis wjia:djkay § läkï
iyk ,nd§u i|yd Wmfhdackh
lsÍug iEu Èia;%sla f,alï
ld¾hd,hlau fj; re' ñ,shk 1
ne.ska m%;smdok ,nd§u
whjeh fhdackd wkqj ld,.=K
úoHd fomd¾;fïka;=j jeäÈhqKq
lsÍu" odhl;aj iy iïudoï .dia;=
ld,.=K úoHd
304 i|yd jk úhoï" ;eme,a yd 1,000,000 200,000,000
fomd¾;fïka;=j
ikaksfõok fiajd" m%jdyk fiajd"
foaYSh .uka" mqoa., mäkä yd
bkaOk iemhqï
whjeh fhdackd wkqj
;eme,a" ;eme,a mqrdúoHd;aul jákdlula iys;
fiajd iy uqia,sï mqrdK rcuyd úydr yd fjk;a
108 - 24,970,000
wd.ñl lghq;= tjeks ia:dk m%;sIaGdmkh lsÍu yd
wud;HdxYh kùlrKh lsÍu iy uQ,Ok j;alï
mqkre;a:dmkh yd jeä ÈhqKq lsÍu
±yeñ Èßh jevigyk l%shd;aul
lsÍu" oyï mdi,a .=rejreka i|yd
§ukd" oyï mdi,a .=rejreka i|yd
uqia,sï wd.ñl yd
ks, we÷ï" oyï mdi,a fm< fmd;a
202 ixialD;sl lghq;= 157,200,000 -
uqøKh lsÍu" úÿ,sn, yd c, fiajd
fomd¾;fïka;=j
i|yd f.ùï isÿlsÍu iy uqia,sï
m%cdj fj; rg b|s ,nd §ug wod<
ys`. f.ùï ksrjq,a lsÍu
Y%S ,xldfõ idOdrK;ajh fj;
m%fõY ùu Yla;su;a lsÍfï yd
wêlrK úkaÈ; idlaIs wdrlaId lsÍfï
110 - 21,660,500
wud;HdxYh jHdmD;sh i|yd tlai;a cd;Skaf.a
ixj¾Ok jHdmD;sfhka ,enqKq uqo,a
Wmfhdackh lsÍu
uyd Ndrldr uQ,Ok j;alï mqkre;a:dmkh iy
205 - 2,000,000
fomd¾;fïka;=j jeäÈhqKq lsÍu i|yd m%;smdokh
whjeh fhdackd wkqj Y%jH yd
oDIH má.; lsÍfï moaO;shla iu.
úfYaI uydêlrKhla msysgqùu"
iajhxl%Sh kvq l<ukdlrK
wêlrK
228 hdka;%Khla y÷kajd §u yd uq,a 570,640,000 975,000,000
mßmd,kh
meñKs,a, wod< wêlrKfha
bf,lafg%dkslj f.dkq.; lsÍfï
yelshdj fidhd ne,Su" kdhhEug
bv we;s neúka r;akmqr yd je,suv

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 79


wêlrK fjk;a ia:dk fj;
f.khdu" whjeh fhdackd wkqj
ls,sfkdÉÑh" f;,afoKsh" mQf.dv
yd lka;f,a wêlrK mq`M,a lsÍu
iy m%jdyk fiajd i|yd jk úhoï"
hka;% yd hkaf;%damlrK kv;a;=j"
,sms øjH yd ld¾hd,hSh wjYH;d"
rcfha fiajlhskaf.a foam< Kh
fmd<sh yd fjk;a fiajdjka
mqoa., mäkä" bkaOk" foaYSh .uka
kS;sm;s
229 yd fjk;a fiajdjka i|yd jk 469,740,000 -
fomd¾;fïka;=j
m%;smdok
kS;s flgqïm;a
mqoa., mäkä yd bkaOk iemhqï
230 iïmdol 19,700,000 -
i|yd jk m%;smdok
fomd¾;fïka;=j
fjk;a iemhqï ^ã'tka'ta' ridhksl
rcfha ri mÍlaIl øjH ñ,§ .ekSu& yd ndysr ri
233 67,540,000 -
fomd¾;fïka;=j mÍlaIK lghq;= i|yd jk
m%;smdok
msgm;a lsÍfï .dia;="
wNshdpkdêlrKfha NdId
fY%aIaGdêlrKfha
234 mßj¾;k tallh yd ;eme,a yd 6,326,000 -
frcsiag%d¾
ikaksfõok fiajdjka i|yd jk
úhoï
whjeh fhdackd wkqj fyo wNHdi
úoHd,hkays há;, myiqlï jeä
ÈhqKq lsÍu" iqjießh iudrïNhka
Yla;su;a lsÍu" fld<U" uykqjr yd
wkqrdOmqr frday,a j, úfYaIs;
m%ij uOHia:dk 3 la ia:dms; lsÍu"
uvl,mqj yd r;akmqr frday,aj,
ms<sld tall ia:dms; lsÍu" ldi,a
ùÈfha ldka;d frdayf,a m%ckk
m%;sldr uOHia:dkhla ia:dms;
lsÍu" fmdf<dkakrej frdayf,a
ud;D iy kj Wm;a <ore
ixlS¾Kh" fudrgqj m%dfoaYSh
frday," fokshdh m%dfoaYSh frday,
yd fírej, uQ,sl frday, mq`M,a
lsÍu" ud;r Èia;%sla uy frdayf,a
ud;D" <ud" ffjoH yd mßmd,k
fi!LH" fmdaIK tall lUqre.uqjg f.k hdu u.ska
111 yd foaYSh ffjoH tu frday, w`M;ajeähd lsÍu" 2,649,000,000 1,767,000,000
wud;HdxYh uyr.u oka; fi!LH wdh;kh
jeäÈhqKq lsÍu" rcfha fnfy;a
Yd,d cd,h jeäÈhqKq lsÍu yryd
uQ,sl fi!LH lghq;= jeäÈhqKq
lsÍu" mq`M,a wdydr iajia:;d iy
wdydr iq/l=ï l%uhla ixj¾Okh
lsÍu" udkisl yd iakdhq fi!LH
wxY Yla;su;a lsÍu" cd;sl fi!LH
yd taldnoaO m¾fhaIK jeäÈhqKq
lsÍu iy fld<U cd;sl frdayf,a
wmiaudr tallh i|yd uQ,Ok
j;alï w;am;a lr .ekSu" YS%
chj¾Okmqr uy frday, i|yd
m%;smdok ,nd§u iy ffjoH
ks,OdÍkaf.a" ,shdmÈxÑ ffjoH
ks,OdÍkaf.a yd iyldr ffjoH
ks,OdÍkaf.a w;sld, rdcldÍ §ukd
f.ùï

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 80


mqoa., mäkä" iemhqï" hka;% yd
hkaf;%damlrK kv;a;=j" úfoaY
.uka" iy w`M;ska m;alrk ,o
wdhq¾fõo
220 wdhq¾fõo ffjoH ks,OdÍkf.a yd 167,400,000 -
fomd¾;fïka;=j
iSudjdisl wdhq¾fõo ffjoH
ks,OdÍkaf.a jegqma yd ikaksfõok
fiajdjka i|yd jk úhoï
uydoaùmsl ;glh iïnkaOfhka
idlÉPd lsÍu i|yd uyf,alï
ld¾hd,hla ia:dms; lsÍu" whjeh
fhdackd wkqj 70 jeks ksoyia Èk
ieureu i|yd úfoaY ;dkdm;s
ld¾hd,hkag iydh ùu" ksõfhda¾la
yd n%iS,fh ys ;dkdm;s ld¾hd,
msysá f.dvke.s,s j, whs;sh úfoaY
lghq;= wud;HdxYhg mjrd .ekSu
.sKqï.; lsÍu" úfoaYhkays Y%S ,xld
;dkdm;s ld¾hd,hkays Ndú;h
i|yd jdyk ñ, § .ekSu"
fufyhqï l,anÿ l%uh hgf;a
úfoaY lghq;= ,nd.;a jdyk i|yd nÿ l=,S
112 471,817,500 825,025,000
wud;HdxYh f.ùu" tlai;a wrdì tó¾ rdcHfha
wêlrKfha fmkS isàug
kS;S{fhl= ,nd .ekSu i|yd jk
úhoï" IORA l%shdldrS lKavdhfï
/iaùï j,g wod<j ´iafÜ%,shdkq
rcfhka ,enqKq m%odk .sKqï.;
lsÍu" rdcH wdh;k f.ùï yd
fjk;a fiajdjka" mqoa., mäkä"
foAYSh yd úfoaYSh .uka" iemhqï"
fiajdjka" jdyk kv;a;=j iy mdvq
yd lmd yeÍï" cd;sl iuqøSh lghq;=
ms<sn| uyf,alï ld¾hd,hg
udrelsÍï
;%Sfrdao r: kshduk wêldßhla
ia:dms; lsÍu yd óg¾ wksjd¾h
lsÍu" whjeh fhdackd wkqj
Y%S,x.u nia ixÑ;hg úÿ,s niar:
y÷kajd §u" mdi,a yd Wiia
wOHdmk wdh;k jdr m%fõY m;%
jevigyk l%shd;aul lsÍu" ,dn
fkd,nk ud¾.hkays Odjk lghq;=
mj;ajd .ekSu yd ;%súO yuqod
m%jdyk yd isú,a
ksoyia jdr m%fõY m;a i|yd Y%S
114 .=jka fiajd 11,540,000,000 700,000,000
,x.u fj; m%odk ,nd§u" foaYSh yd
wud;HdxYh
úfoaYSh .uka iy Y%S ,x.ufhys
fkdf.jQ fiajl w¾:idOl wruqo,a
ksrjq,a lsÍu" mqoa., mäkä" jdyk
kv;a;=j iy ,sms øjH yd
ld¾hd,hSh wjYH;d" nia r:
ixÑ;h jeä ÈhqKq lsÍu i|yd
m%;smdok" wdh;ksl ixj¾Okh yd
YS% ,xld uOHu .ukd.uk
uKav,fha yelshd m%j¾Okh
W;=re ÿïßh ud¾.h i|yd ÿïßh
ix{d yd ikaksfõok moaO;shla
ia:dms; lsÍfï .dia;= ksrjq,a lsÍu"
Y%S ,xld ÿïßh
306
fomd¾;fïka;=j
ueojÉÑh - uvq ud¾.h yd m,d,s - - 1,852,598,000
lkalika;=frhs ud¾.h
m%;sIaGdmkh lsÍu" ÿïßh ixj¾Ok
jHdmD;sh yd ãi,a n,fõ. lÜg,

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 81


9 la ñ,§ .ekSu" u.S m%jdyk ueÈß
200 la w`M;ajeähd lsÍu iy uqyqÿ
nv ud¾.fha ÿïßh weKsh i|yd
jk /|jqï .dia;= yd wjika f.ùï
ksrjq,a lsÍu
f.dvke.s,s yd jHqyhka i|yd jk
m%;smdok" fufyhqï l,anÿ l%uh
fudag¾ r: m%jdyk hgf;a ,nd.;a jdykh i|yd nÿ
307 151,082,000 132,000,000
fomd¾;fïka;=j l=,S" jdyk ,shdmÈxÑ lsÍfï wxl
;yvq yd ßhÿre n,m;% uqøKh
lsÍu i|yd jk úhoï
uOHu yd olaIsK wêfõ.S ud¾.
jHdmD;sh l%shd;aul lsÍu" .%dóh
ud¾. mqkre;a:dmkh lsÍfï
jevigyk" ish`Mu úYajúoHd,
YsIHhska i|yd rlaIK fhdackd
l%uhla" foaYSh ffjoH mYapd;a
Wmdê wdh;khla ia:dms; lsÍu"
jhU" inr.uqj yd fudrgqj
úYajúoHd,hkays rcfha ffjoH mSG
ia:dms; lsÍu" lrdmsáh frdayf,a
uydpd¾h tallhla ia:dms; lsÍu"
reyqKq úYajúoHd,fha kdúl
wOHhk uOHia:dkhla ia:dms;
lsÍu" Wiia wOHdmkh i|yd
iajdëk .=Kd;aul yd ms<s.;a
hdka;%Khla ia:dms; lsÍu" fld<U
úYajúoHd,fha lDIs ;dlaIK yd
.%dóh úoHd tallhg wdOdr lsÍu"
wdydr ;dlaIK" m¾fhaIK yd
mqyqKq uOHia:dkhla msysgqùu u.ska
jhU úYajúoHd,hg wdOdr lsrSu"
uyfmd< YsIH;aj fhdackd l%uh
i|yd jk jd¾Isl .Dy wdodhï
iSudj re' 300"000 isg re' 500"000
Wiia wOHdmk yd
olajd jeä lsÍu" kj ;dlaIK mSG
117 uydud¾. 199,500,000 44,570,193,000
y;la ;dlaIKsl Odrdfõ Wmdê
wud;HdxYh
jevigyka mq`M,a lsÍu jhU
inr.uqj yd fudrgqj
úYajúoHd,j, rcfha ffjoH mSG
ia:dms; lsÍu" fld<U úYajúoHd,h
u.ska y÷kajd ÿka o;a; úoHdj yd
úYd, o;a; úYaf,aIKh" wdhq.Kl
wOHhkh yd jHdmdr úYaf,aIK
wd§ kj úIh Odrdjka i|yd wdOdr
lsÍu" jjqkshdj iriúfha w;skùk
mqia;ld, myiqlï yd f;dr;=re
;dlaIK uOHia:dkh Yla;su;a
lsÍu" whjeh fhdackd wkqj
jHdmdr ms<sn| Wiia úoHd,fha
ms<s.ekSu ,nd.ekSu i|yd Y%S
chj¾Okmqr úYajúoHd,fha
l<ukdlrK mSGhg wdOdr lsÍu
yd 2017 jirg wod< jHdmD;s i|yd
jk ne|Sï ksrjq,a lsÍu"
fkajdisld.dr ixlS¾K 84 la
bÈlsÍu" úYajúoHd, YsIHhkaf.a
,emafgdma mß.Kl Kh yd jhs*hs
myiqlï i|yd fmd<S iyk" reyqKq
úYajúoHd,fha ffjoH mSGhg uy,a
10 lska hq;a f.dvke.s,a,la iy

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 82


úYajúoHd, YsIHhskag úIh ndysr
l%shdldrlïj, ksr; ùug
Èß.ekaùï" uyd ud¾. yd ud¾.
ixj¾Ok wud;HdxYfha m%;sfYdaê;
m%uqL;djka i|yd lghq;= i,id §u"
nÿ l=,S yd m<d;a md,k wdh;k
nÿ iy jegqma yd §ukd jeä lsÍug
lghq;= i,id §u" fudrgqj
úYajúoHd,fha ;dlaIKsl wdh;kh
kj ia:dkhl msysgqùu yd
ixj¾Okh lsÍu i|yd ,nd.;a
nexl= Kh wdmiq f.ùu" my;
i|yka m¾fhaIK i|yd ,o úfoaY
m%odk
- wd¾Ól lghq;=j, ia;%S mqreI
iudc Ndù úYaf,aIKh -
fmardfoKsh úYaj úoHd,h
- úYaj úoHd, moaO;sh ;=< kjl
joh yd ,sx.sl;ajh yd ia;%S
mqreINdjh u; mokï jQ ysxikh
úYaj úoHd, YsIHhska i|yd
uyfmd< yd YsIHdOdr jevigyk
úYaj úoHd,
l%shd;aul lsÍu" 2017 jirg wod<
214 m%;smdok fldñIka 3,270,500,000 3,254,000,000
ys`. ì,am;a ksrjq,a lsÍu" úYaj
iNdj
úoHd, j, jegqma yd §ukd jeä
lsÍug wod, úhoï
whjeh fhdackd wkqj mßir -
iy;sllrK jevigyk y÷kajd §u
l%shd;aul lsÍu" l=vd jeõ 1"500 la
mqkre;a:dmkh" m%;sixialrKh yd
frdka uv bj;a lsÍu" f.dùka
i|yd odhl;aj rlaIK fhdackd
l%uhla y÷kajd §u" fydrK yd
udl÷r m¾fhaIK uOHia:dkhkays
by< M,odjla iys; flfi,a yd
wkakdis j.djka ixj¾Okh lsÍu
ms<sn| m¾fhaIK m%j¾Okh lsÍu"
whjeh fhdackd wkqj cd;sl
ksfrdaOdhk uOHia:dkfha
m¾fhaIK myiqlï jeäÈhqKq lsÍu"
fmdfydr iykdOdr jevigyk"
lDIsl¾u ixj¾Ok iykdOdr yd 2017 jirg
118 wod< jHdmD;Skays ys`. ne|Sï ksrjq,a 24,978,449,000 5,784,823,640
wud;HdxYh
lsÍu" wm%sldkq wdishdkq .%dóh
ixj¾Ok ixúOdkh u.ska ,nd§
we;s m%odk yd chsld wdh;kh
u.ska ,ndÿka m%;smd¾Yùh wruqo,a
.sKqï.; lsÍu" uq,Ok j;alï
mqkre;a:dmkh" jeä ÈhqKq lsÍu yd
w;am;a lr .ekSu" mqoa., mä kä"
foaYSh yd úfoaYSh .uka" iemhqï"
ksfhdacH wud;Hjrhdf.a
jHdmD;sfha kv;a;= yd fjk;a
fiajdjka" cd;sl lDIsld¾ñl fnda.
úúOdx.slrK yd ckmo wêldßh
i|yd m%;smdok yd KOPIA
uOHia:dkh i|yd wdkhkh lrk
,o jdykfha wdkhk nÿ
f.dúck ixj¾Ok 2017 jirg wod< ys`. ne|Sï ksrjq,a
281 - 612,793,701
fomd¾;fïka;=j lsÍu

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 83


2017 jirg wod< jHdmD;Skays ys`.
ne|Sï ksrjq,a lsÍu" Y%S ,xldfõ
lDIsl¾u m<;=re j, miq wiajkq
285 45,887,000 199,396,837
fomd¾;fïka;=j l<ukdlrK yd w.h tl;= lsÍug
wod< úhoï iy w;sld, yd ksjdvq
Èk f.ùï i|yd jk úhoï
úYaùh ;¾ck wju lsÍfï
iudrïNl jevigykska ,enqKq
m%odk Wmfhdackh lsÍu" 2017
j¾Ifha ys`. ì,am;a ksrjq,a lsÍu"
úÿ,sn, yd msßisÿ n,Yla;s yd cd,
mqk¾ckkSh ld¾hlaIu;d jeäÈhqKq lsÍfï
119 9,800,000 280,538,000
n,Yla;s jHdmD;sfha úhoï" ;srir ffcj
wud;HdxYh ialkaO ksIamdokh lsÍfï iy
kùk ffcj n,Yla;s ;dlaIKhka
m%j¾Okh lsÍfï jHdmD;sfha úhoï"
mqoa., mä kä" bkaOk iemhqï iy
jdyk kv;a;=j
nd, jhialdr jrolrejka yd
úkaÈ;hska m%jdykh lsÍu i|yd
jdyk ,nd.ekSu" whjeh fhdackd
wkqj rcfha ld¾hd,j, <ud
iq/l=ï uOHia:dk ia:dms; lsÍu"
.eìKs ujqjreka i|yd fmdaIK
u,a," fmr mdie,a <uqka i|yd
ldka;d yd <ud Wfoa wdydrh ,nd§u" iqNidOk
120 5,818,080,000 103,763,453
lghq;= wud;HdxYh jevigyka wkqj fmr mdie,a
.=rejreka i|yd <ud Èßh §ukd"
tlai;a cd;Skaf.a ixj¾Ok
jHdmD;sh yd hqksfi*a wdh;kh
u.ska ,nd§ we;s uQ,H m%odk
.sKqï.; lsÍu" yÈis iyk meflac
i|yd jk ys`. ì,am;a ksrjq,a lsÍu
iy úfoaY .uka úhoï
mßjdi yd
217 <udrlaIl fiajd úfoaY .uka úhoï 750,000 -
fomd¾;fïka;=j
.xj;=r yd kdhhdï wdmod m%;spdr
úhoï" ixj¾Ok jHdmD;sj, ys`.
jev lghq;= iïmQ¾K lsÍu" fiajd
iajfoaY lghq;=
121 mshi f.dvke.s,s 1"000 la bÈlsÍug - 1,131,473,000
wud;HdxYh
wod< ys`. ì,am;a ksrjq,a lsÍu iy
ixj¾Ok jHdmD;sj,g wod< w;e;s
ì,am;a ksrjq,a lsÍu
2017 jirg wod< uQ,Ok j;alï
frcsiag%d¾ ckrd,a mqkre;a:dmkh yd jeäÈhqKq lsÍug
254 36,000,000 21,270,000
fomd¾;fïka;=j wod< ys`. ì,am;a ksrjq,a lsÍu"
mqoa., mä kä i|yd jk m%;m s dok
Èia;%sla f,alï 2017 uehs ui isÿ jQ wdmodjkag
256 - 10,840,000
ld¾hd,h" .ïmy wod< jkaÈ i|yd jk úhoï
2017 uehs ui isÿ jQ wdmodjka
Èia;%sla f,alï fya;=fjka isÿ l, mqkre;a:dmk
257 - 1,234,627,000
ld¾hd,h" l`M;r lghq;= j,g wod< w;e;s ì,am;a
ksrjq,a lsÍu iy jkaÈ f.ùu
2017 uehs ui isÿ jQ wdmodjka
Èia;%sla f,alï fya;=fjka isÿ l, mqkre;a:dmk
261 - 717,760,000
ld¾hd,h" .d,a, lghq;=j,g wod< w;e;s ì,am;a
ksrjq,a lsÍu iy jkaÈ f.ùu
ks,aj,d kd.ßl ixj¾Ok
Èia;%sla f,alï
262 jHdmD;sfha ys`. ì,am;a ksrjq,a lsÍu - 2,038,768,000
ld¾hd,h" ud;r
yd 2017 uehs ui isÿjQ wdmodjka

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 84


fya;=fjka isÿ l, mqkre;a:dmk
lghq;= j,g wod< w;e;s ì,am;a
ksrjq,a lsÍu iy jkaÈ f.ùu
2017 uehs ui isÿ jQ wdmodjka
Èia;%sla f,alï
fya;=fjka isÿ l, mqkre;a:dmk
263 ld¾hd,h" - 208,810,000
lghq;= j,g wod< w;e;s ì,am;a
yïnkaf;dg
ksrjq,a lsÍu iy jkaÈ f.ùu
Èia;%sla f,alï
271 ld¾hd,h" wdrlaIl fiajd i|yd jk m%;smdok 7,150,000 -
;%sl=Kdu,h
Èia;%sla f,alï
msßisÿ lsÍfï yd wdrlaIl fiajd
272 ld¾hd,h" 26,800,000 -
i|yd m%;smdok
l=reKE.,
2017 uehs ui isÿjQ wdmodjka
Èia;%sla f,alï fya;=fjka isÿ l, mqkre;a:dmk
278 - 2,353,920,000
ld¾hd,h" r;akmqr lghq;=j,g wod< w;e;s ì,am;a
ksrjq,a lsÍu iy jkaÈ f.ùu
2017 uehs ui isÿjQ wdmodjka
Èia;%sla f,alï fya;=fjka isÿ l, mqkre;a:dmk
279 - 66,740,000
ld¾hd,h" lE.,a, lghq;=j,g wod< w;e;s ì,am;a
ksrjq,a lsÍu iy jkaÈ f.ùu
tlai;a cd;Skaf.a ck.yK
bvï yd
jHdmD;sh i|yd ,enqKq m%odk
md¾,sfïka;=
122 Wmfhdackh lsÍu" jkaÈ 3,200,000 11,700,000
m%;sixialrK
iudf,dapk uKav,fha úhoï yd
wud;HdxYh
bkaOk iemhqï
bvï mßyrK
f.dvke.s,s yd jHqyhka i|yd jk
327 m%;sm;a;s ie,iqï - 1,500,000
úhoï
fomd¾;fïka;=j
bvï flduidßia
rdcH NdId m%;sm;a;sh l%shd;aul
286 ckrd,a 8,900,000 -
lsÍu yd fjk;a fiajdjka
fomd¾;fïka;=j
bvï ksrjq,a lsÍfï
287 mqoa., mä kä i|yd jk m%;m
s dok 12,000,000 -
fomd¾;fïka;=j
whjeh fhdackd wkqj ysñlre
úiska lrf.k hkq ,nk ksjdi
fhdackd l%u yd .%dóh wxYfha
mj;akd ksjdi jeäÈhqKq lsÍug
wdOdr lsÍu" iaafõÉPdfjka úY%du
ksjdi yd bÈlsÍï
123 hdfï fhdackd l%uh hgf;a bvï 42,460,000 822,000,000
wud;HdxYh
w;am;a lr.ekSu yd boslsÍï
l¾udka; ixj¾Ok wêldßh i|yd
jkaÈ f.ùu" kd.ßl ckdjdi
ixj¾Ok wêldßfha ys`.
f.dvke.s,s l=,S ksrjq,a lsÍu
f.dvke.s,s
309 mqoa., mä kä i|yd m%;smdok 26,600,000 -
fomd¾;fïka;=j
wvq wdodhï,dNS wdndê;
mqoa.,hkag wdOdr lsÍu i|yd
iudc iún, jevigyka l%shd;aul lsÍu" jhi
.ekaùï" iqnidOk wjqreÿ 70 g jeä jeäysáhka i|yd
124 yd lkao Wvrg uQ,H wdOdr" jl=.vq frda.Ska i|yd 12,474,980,000 20,000,000
Wreuh ms<sn| uQ,H wdOdr yd lkao Wvrg Wreuh
wud;HdxYh i|yd jHjia:dms;
uKav,hla$wêldßhla ia:dms;
lsÍu ms<sn| lñgqj, úhoï
Èúke.=u ixj¾Ok iuDoaê iykdOdr jevigyfka
331 39,600,000,000 -
fomd¾;fïka;=j úhoï
wOHdmk cd;Hka;r YsIH we.hSï jevigyk
126 479,900,000 2,582,000,000
wud;HdxYh y÷kajd §u" cd;sl wOHdmk úoHd

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 85


mSGj, YsIHkag tla wfhl=g re'
5"000 la ne.ska udisl §ukdjla
,nd§u" wOHdmk m%;sixialrK" —
iqyqre mka;s ldur˜ ixl,amh
Yla;su;a lsÍu" bf,lafg%dksl fm<
fmd;a äcsg,alrKh lsÍu yd
ixj¾Okh lsÍu" uyr.u cd;sl
wOHdmk wdh;kfha bx.%Sis NdId
.=rejreka mqyqKq lsÍug fjka jQ
uOHia:dkhla ia:dms; lsÍu"
ydmsá.u yd wâvd,ÉfÉk
wOHdmk úoHd mSGj, úfYaI
wjYH;d mqyqKq myiqlï fY%aKs.;
lsÍu" whjeh fhdackd wkqj
l,dlrejka i|yd yÈis wk;=re yd
ffjoH rlaIK fhdackd l%uhla" 5
jir YsIH;ajh yd —iqN.˜ YsIH;aj
fhdackd l%uh l%shd;aul lsÍu'
whjeh fhdackd wkqj ßá., yd
mqrdúoHd
207 rc.,;ekak mqrd úoHd;aul ia:dk - 25,000,000
fomd¾;fïka;=j
ixrlaIKh lsÍu yd wdrlaId lsÍu
úNd.
212 uqøK hka;% ñ,§ .ekSu - 500,000,000
fomd¾;fïka;=j
cd;sl Ñ;%má ixia:d Ndrh u.ska
m%odkh lrkq ,nk úY%du jegqma
§ukdj jeä lsÍu" 2017 j¾Ifha ys`.
rdcH mßmd,k yd
ì,am;a ksrjq,a lsÍu iy w¾nqoj,
130 l<ukdlrK 10,000,000 11,680,000
n,mEug ,lajQ m%foaYhka ys m%cd
wud;HdxYh
ixj¾Ok lghq;= ms<sn|j fmruqfKa
isák ks,OdÍka i|yd mqyqKq
jevigyka
rcfha uqøK
211 mqoa., mä kä 122,000,000 -
fomd¾;fïka;=j
whjeh fhdackd wkqj M,odhS;djh
jeälsÍu i|yd l=vd f;a j;=
ysñhkag ,ndfok iydh iy
fouqyqï fmd,a me, ,nd§u i|yd
fmd,a m¾fhaIK wdh;khg
,ndfok iydh Yla;su;a lsÍu" rn¾
m%Odk ie,iqu l%shd;aul lsÍu" f;a"
jeú,s l¾udka; rn¾ yd fmd,a jeú,s wxYfha l=vd
135 117,930,000 338,452,000
wud;HdxYh j;= ysñhka i|yd fmdfydr
iykdOdr jevigyk iy lïlre
úksYaph iNd u.ska ,nd § we;s
ksfhda. wkqj f.ùï isÿ lsÍu"
odhl;aj yd iïudoï .dia;=" mqoa.,
mä kä" bkaOk" ,sms øjH yd
ld¾hd,hSh wjYH;d" jdyk
kv;a;=j yd fjk;a fiajdjkA
rn¾ ixj¾Ok odhl;aj yd iïudoï .dia;= i|yd
293 2,000,000 -
fomd¾;fïka;=j jk m%;smdok
udkj ld¾h idOk úoHd.drhg
WmlrK ,nd§u l%shd;aul lsÍu"
iq.;odi .Dyia: l%Svd.drh
kùlrKh lsÍu yd rdcH yd
mqoa.,sl wxYfha iyfhda.S;djla
136 l%Svd wud;HdxYh
f,i l<ukdlrKh lsÍu" - 2,383,000,000
iq.;odi t<suyka l%Svd.drh
jeäÈhqKq lsÍu" u;aøjH ksjdrKh
ms<sn| cd;sl wjfndaO;d
jevigyk yd u;aøjH mÍlaId

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 86


lsÍfï yd m¾fhaIK lsÍfï
úoHd.drhla ia:dms; lsÍu" rg
mqrd .%dóh l%Svdx.k 100 la
ixj¾Okh lsÍu u.ska m%cd l%Svd
ixl,amh y÷kajd §u yd ta i|yd
myiqlï ie,iSu" Èh.u l%Svd
mdie, yd úoHdh;khla ia:dms;
lsÍu iy 2020 ol=Kq wdishdkq l%Svd
i|yd ixlS¾Kh iQodkï lsÍu"
l%Svd há;, myiqlï ixj¾Okh
lsÍu
m%ùKhska yd wdndê; u<,
l%Svlhskag iyNd.S ùug myiqlï
ie,iSu" Èia;%sla yd m<d;a uÜgfï
l%Svd.dr jeäÈhqKq lsÍu" whjeh
l%Svd ixj¾Ok
219 fhdackd wkqj ud;f,a fydlS l%Svd 50,000,000 405,700,000
fomd¾;fïka;=j
msáh m%;sixialrKh lsÍu iy l%Svd
há;, myiqlï ixj¾Ok
jevigyfka w;e;s ì,am;a ksrjq,a
lsÍu
l÷rg kj .ïudk"
há;, myiqlï jdyk mqkre;a:dmkh yd jeä ÈhqKq
140 - 4,706,000
iy m%cd ixj¾Ok lsÍu
wud;HdxYh
ysgmq igkaldóka yd hqO
jekaoUqjkaf.a yelshd jeäÈhqKq
lsÍu yd jegqma iykdOdr ,nd§u"
mqrdúoHd;aul jákdlula iys;
mqrdK rcuyd úydr yd mQckSh
ia:dk m%;sIaGdmkh lsÍu yd
kùlrKh lsÍu" wdndê;
ldka;djkaf.a wjYH;d y÷kd
nkaOkd.dr .ekSu i|yd jk úfYaI jevigyk"
m%;sixialrK" Kh.e;s mqoa.,hkag wdOdr lsÍu"
mqkre;a:dmk" whjeh fhdackd wkqj f;dard.;a
145 304,965,000 3,182,600,000
kej; mÈxÑ lsÍï l=vd l¾udka; i|yd wdOdr lsÍu
yd yskaÿ wd.ñl yd jdyk i|yd nÿ l=,S" kej;
lghq;= wud;HdxYh mÈxÑ lsÍfï lghq;= läkï
jHdmD;shg wod< w;e;s ì,am;a
ksrjq,a lsÍu yd u;aøjHj,g
wíneysjQjka i|yd mqkre;a:dmk
uOHia:dk ia:dms; lsÍu" ;,a
ixj¾Ok uKav,fha fiajl
w¾:idOl wruqo,a yd ìï fndaïn
bj;a lsÍfï fufyhqï mj;ajdf.k
hdu
oyï mdi,a .=rejreka i|yd ks,
yskaÿ wd.ñl yd weÿï yd mqia;ld, fmd;a §ukdj
204 ixialD;sl lghq;= i|yd jk úhoï iy —±yeñ Èßh˜ - 41,500,000 -
fomd¾;fïka;=j oyï mdi,a .=rejreka i|yd udisl
§ukdjka
nkaOkd.dr bkaOk iemhqï" wdydr yd ks,
232 126,480,000 -
fomd¾;fïka;=j we÷ï i|yd jk m%;smdok
m%dfoaYSh ixj¾Ok uQ,H wOHhk wdh;kfha mqyqKq
148 - 17,480,000
wud;HdxYh myiqlï jeä ÈhqKq lsÍu
jHdmD;s
l<ukdlrK yd
280 úfoaY .uka i|yd m%;smdok 1,000,000 -
wëlaIK
fomd¾;fïka;=j
l¾udka; yd jdKsc nqoaêuh foam< ld¾hd,h
149 254,167,360 3,233,010,000
wud;HdxYh kùlrKh lsÍu" frdfnda ;dlaIK

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 87


uOHia:dkh jeäÈhqKq lsÍu yd kj
ksmehqï i|yd wdOdr lsÍu" iq`M yd
uOH mßudK wxYfha isák
fmd,s;ska ksIamdolhskag WmlrK
yd hka;%iQ;% i|yd ±Íug isÿjk
wdfhdack msßjefhka 50] la ,nd
§u" wÉpqfõ,s ld¾ñl l,dmfha
myiqlï jeäÈhqKq lsÍu" isxy,
yd uqia,sï wj;ekajQjka kej;
mÈxÑ lsÍu" whjeh fhdackd wkqj
ukakdru kd.ßl m%foaYfha
mqkre;a:dmk lghq;= yd is,dj;=r
k.r ixj¾Okh läkï lsÍu"
foaYSh áka ud`M ksIamdokh
m%j¾Okh lsÍfï hdka;%Kh ms<sn|
jHdmD;sh l%shd;aul lsÍu" mqoa.,
mäkä" iuqmldr iñ;s jeäÈhqKq
lsÍfï jHdmD;s" ,xld if;di
is,a,r fj<|ie,a cd,h mq`M,a lsÍu"
wjYH há;, myiqlï yd
jHjidhl;aj mqyqKqj ,nd§u"
ld¾ñl .ïudk k`.disgqùu" úYd,
m%o¾Ykd.drhla yd frdfnda fhojqï
úYsIaG;d uOHia:dkhla msysgqùu"
fj<| m%j¾Ok lghq;= yd isxy, yd
uqia,sï wj;ekajQjka kej; mÈxÑ
lsÍu" we`.`Mï mokï lr.;a l=vd
l¾udka; Yd,d yryd ldka;djka
wd¾Ól jYfhka iún, .ekaùfï
jHdmD;shg m%;smdok ie,iSu"
w,suxlv ¨Kq f,ajdh jeäÈhqKq
lsÍu" w;ahka;% l¾udka;hg wjYH
há;, myiqlï yd jHjidhl;aj
mqyqKqj ,nd§u" ,la if;di yd
Tiqie, n,h,;a fj<|ie,a mq`M,a
lsÍu
odhl;aj yd iïudoï .dia;="
ixj¾Ok iydhka iy 2014 isg
jdKsc
295 2018 olajd Bureau International 9,800,000 2,000,000
fomd¾;fïka;=j
des Exposition (BIE) wdh;kh
i|yd jk idudcsl .dia;= f.ùï
mqoa., mä kä yd rcfha
iud.ï frcsiag%d¾
297 fiajlhskaf.a foam< Kh fmd<sh 4,500,000 -
fomd¾;fïka;=j
i|yd m%;smdok
Y%S ,xld cd;sl
299 nqoaêuh foam< mqoa., mä kä i|yd m%;smdok 1,500,000 -
ld¾hd,h
mj;akd iy,a .nvd kùlrKh
wdydr flduidßia
300 lsÍu iy yelshd m%j¾Okh i|yd - 30,200,000
fomd¾;fïka;=j
úhoï
Lkscf;,a iïm;a iS$i fmd,smafgda ,xld ^mqoa&
150 ixj¾Ok iud.fï iy mqoa., mä kä i|yd 1,830,000 17,400,000
wud;HdxYh jk úhoï
kj ëjr yd c, cSù m%;sm;a;shla
ilia lsÍu" cd;sl c, iïm;a
ëjr yd c,c m¾fhaIK yd ixj¾Ok
151 iïm;a ixj¾Ok ksfhdacs;dh;kfha mÍlaIK 348,830,000 1,739,451,000
wud;HdxYh myiqlï jeäÈhqKq lsÍu yd iyk
ñ,g ,ndfok ud`M i|yd ñ,
iykdOdr" 2017 jirg wod<

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 88


taldnoaO wNHka;r ëjr .ïudk
msysgqùfï —jejla iys; .ula
jevigyk˜ g wod< ys`. ì,m;a
ksrjq,a lsÍu" iS$i ñ,aflda mqoa.,sl
iud.u i|yd ñ, iykdOdr ,nd
§u" fufyhqï l,anÿ l%uh hgf;a
,nd.;a jdyk i|yd nÿ l=,S" cd;sl
c,c iïm;a m¾fhaIK yd
ixj¾Ok ksfhdacs;dh;kfha úhoï"
ëjr jrdhka" kex`.=rï ia:dk
f.dvneiSfï ia:dk ixj¾Okh
lsÍu yd jeäÈhqKq lsÍu" uvl,mqj
Èia;%slalfha c,cSù j.d ld¾ñl
WoHdKhla ia:dms; lsÍu" l,mq 10
la msßisÿ lsÍu" .kaor ëjr jrdh
ixj¾Okh lsÍu yd je,a,ukalr
kj ëjr jrdhla ixj¾Okh lsÍu"
fõlal u;aiH wNsckk
uOHia:dkhla yd iuqøSh úis;=re
uiqka wNsckk uOHia:dkhla
ia:dms; lsÍu" cd;sl c,c iïm;a
m¾fhaIK wdh;kfha mÍlaIK
myiqlï jeäÈhqKq lsÍu" whjeh
fhdackd wkqj uhs,ä jrdh ëjr
jrdhla njg ixj¾Okh lsÍu"
YS;d.dr yd .nvd myiqlï we;s
lsÍu
whjeh fhdackd wkqj wä 55 g
jeä È.ska hq;a nyqÈk fndaÜgq ñ,§
.ekSu iy nyqÈk fndaÜgqj,
fufyhqï ld¾hlaIu;dj jeä lsÍu
i|yd jk msßjefhka 50] la
ëjr yd c,c ,nd§u" ëjr iyfhda.s;d
290 iïm;a l<ukdlrK ie,iqï jHdmD;sfha 62,500,000 420,090,925
fomd¾;fïka;=j
II wÈhr l%shd;aul lsÍu" mqoa., mä
kä iy ,xld nexl=j yryd
l%shd;aul lrkq ,nk —Èhjr Èßh ˜
Kh fhdackd l%uh i|yd fmd<S
iykdOdr f.ùu
uQ,Ok j;alï mqkre;a:dmkh yd
jeäÈhqKq lsÍu i|yd jk úhoï" ù
.%dóh wd¾Ólh ñ,§ .ekSu" 2017 jirg wod<
154 500,000,000 120,000,000
ms<sn| wud;HdxYh jHdmD;sj, ys`. ne|Sï ksrjq,a lsÍu
iy nv,a.u lsß ieliqï l¾udka;
Yd,djla ia:dms; lsÍu
>k wmøjH ms<sn| .eg`Mj, §
m<d;a md,k wdh;kj,g iydh
ùu" .%dóh ud¾. cd,h jeäÈhqKq
lsÍu" bf,lafg%dksl m<d;a md,k
wdh;k fhojqï moaO;shla y÷kajd
§u" jkaokdlrejka i|yd kjd;eka
myiqlï we;s lsÍu" whjeh
m<d;a iNd iy
fhdackd wkqj m<d;a md,k
155 m<d;a md,k 41,842,000 2,841,953,000
wdh;k jeäÈhqKq lsÍu iy —
wud;HdxYh
wïuÉј ixl,amh l%shd;aul lsÍu"
fld<U uyk.r iNdjg ys`.
.súiqï.; f.ùï ksrjq,a lsÍu"
m<d;a md,k wdh;k 100 l
ms<s.ekSfï ljqkagr l%uh
l%shd;aul lsÍug wod< ys`. ì,am;a
ksrjq,a lsÍu" m<d;a iNd i|yd

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 89


wdOdr" óß.u —fi;a fijk˜
rcfha jeäysá ksjdih kùlrKh
lsÍu yd kef.kysr m<df;a
wmjyk moaO;sh jeäÈhqKq lsÍu"
W;=re kef.kysr m<d;a md,k
fiajd jeäÈhqKq lsÍfï jHdmD;sfha
wjidk fYaIh wdmiq f.ùu"
w`M;ska we;s lrk ,o rdcH
wud;HdxYfha úhoï iy Ieka.%s,d
ñY% ixj¾Ok jHdmD;shg iy
fldïm[a[ ùÈh ñY% ixj¾Ok
jHdmD;shg há;, myiqlï ,nd§u
i|yd jk ys`. .súiqï.; f.ùï
mdi,a wOHdmkh ±kqï
flakaøia:dkhl moku njg
niakdysr m<d;a
312 m;alsÍu i|yd m%;smdok iy 701,170,000 21,000,000
iNdj
fi!LH wxYfha ld¾h uKav,h
i|yd jeälrk ,o §ukd
mdi,a wOHdmkh ±kqï
flakaøia:dkhl moku njg
313 uOHu m<d;a iNdj m;alsÍu i|yd m%;smdok" ffjoH 426,000,000 23,000,000
ks,OdÍka i|yd wu;r rdcldÍ
§ukd iy w;sld, ixfYdaOk
mdi,a wOHdmkh ±kqï
flakaøia:dkhl moku njg
314 ol=Kq m<d;a iNdj m;alsÍu i|yd m%;smdok" ffjoH 849,000,000 23,000,000
ks,OdÍka i|yd wu;r rdcldÍ
§ukd iy w;sld, ixfYdaOk
W;=re m<d;a ud¾. iïnkaO lsÍfï
jHdmD;sh i|yd m%;smdok" hdmkh -
ls,sfkdÉÑh c, iemhqï yd
ikSmdrlaIl jHdmD;sfha Kh
ld,iSudj §¾>lsÍu fya;=fjka
mj;sk wdOdr Wmfhdackh lsÍu"
mdi,a wOHdmkh ±kqï
flakaøia:dkhl moku njg
315 W;=re m<d;a iNdj 284,000,000 908,010,000
m;alsÍu i|yd m%;smdok" pxp,
foam, i|yd jk uqoaor .dia;= wdmiq
f.ùu yd .sKqï.; fkdl< úhoï
.sKqï.; lsÍu iy W;=re m<d;a
ud¾. iïnkaO;d jHdmD;sfha
fíreïlrK .dia;= ksrjq,a lsÍu
iy ffjoH ks,OdÍka i|yd
w;sld, ixfYdaOk
mdi,a wOHdmkh ±kqï
flakaøia:dkhl moku njg
m;alsÍu i|yd m%;smdok iy 2017
316 jhU m<d;a iNdj jirg wod< ys`. f.ùï ksrjq,a 372,000,000 222,000,000
lsÍu iy ffjoH ks,OdÍka i|yd
wu;r rdcldÍ §ukd iy w;sld,
ixfYdaOk
mdi,a wOHdmkh ±kqï
flakaøia:dkhl moku njg
m;alsÍu i|yd m%;smdok iy 2017
jirg wod< ys`. f.ùï ksrjq,a
W;=re ueo m<d;a
317 lsÍu" W;=re m<d;a ud¾. iïnkaO 581,010,000 55,190,000
iNdj
lsÍfï jHdmD;sh iïmQ¾K lsÍu"
fi!LH wxYfha ld¾h uKav,fha
jeä lrk ,o §ukd iy ffjoH
ks,OdÍka i|yd w;sld, ixfYdaOk

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 90


mdi,a wOHdmkh ±kqï
flakaøia:dkhl moku njg
m;alsÍu i|yd m%;smdok" W!j
m<df;a lDIsld¾ñl ud¾. yd l=vd
jdßud¾. m%;sixialrKh lsÍu iy
318 W!j m<d;a iNdj 357,000,000 324,000,000
2017 jirg wod< ys`. f.ùï ksrjq,a
lsÍu" fi!Lh wxYfha ld¾h
uKav,fha jeä lrk ,o §ukd iy
ffjoH ks,OdÍka i|yd w;sld,
ixfYdaOk
mdi,a wOHdmkh ±kqï
flakaøia:dkhl moku njg
inr.uqj m<d;a m;alsÍu i|yd m%;smdok iy 2017
319 350,000,000 322,000,000
iNdj jirg wod< ys`. f.ùï ksrjq,a
lsÍu iy ffjoH ks,OdÍka i|yd
w;sld, ixfYdaOk
mdi,a wOHdmkh ±kqï
flakaøia:dkhl moku njg
m;alsÍu i|yd m%;smdok iy 2017
kef.kysr m<d;a
321 jirg wod< ys`. f.ùï ksrjq,a 431,000,000 222,000,000
iNdj
lsÍu iy ffjoH ks,OdÍka i|yd
wu;r rdcldÍ §ukd iy w;sld,
ixfYdaOk
rdcH NdId m%;sm;a;sh iy cd;sl
iycSjkh l%shd;aul lsÍu" whjeh
fhdackd wkqj NdId m%ùK;djh"
NdId mßj¾;kh wdÈh jeäÈhqKq
lsÍu" fufyhqï l,anÿ l%uh hgf;a
ñ,§ .;a jdykfha nÿ l=,S"
cd;sl ixjdo
157 jdykhla ,nd .ekSu" mqoa., 46,117,000 250,310,000
wud;HdxYh
mäkä" foaYSh yd úfoaYSh .uka
úhoï" ,sms øjH yd bkaOk iemhqï"
jdyk yd hkaf;%damlrK kv;a;=j"
;eme,a iy uQ,Ok j;alï
mqkre;a:dmkh" jeä ÈhqKq lsÍu yd
w;am;a lr .ekSu
ck;d j;= ixj¾Ok uKav,fha" Y%S
,xld rdcH jeú,s ixia:dfõ iy
iS$i we,alvqj jeú,s iud.fï
rdcH jHjidh
jegqma yd fõ;k f.ùu" Y%S ,xld
158 ixj¾Ok 11,750,000 625,520,000
lcq ixia:dfõ ys`. ne|Sï ksrjq,a
wud;HdxYh
lsÍu" jdyk kv;a;=j" nÿ l=,S iy
m<d;a md,k wdh;k nÿ" m%jdykh"
fjk;a fiajdjka iy úfoaY .uka
whjeh fhdackd wkqj n,fldgq
yhla ixj¾Okh lsÍu l%shd;aul
ixpdrl ixj¾Ok
lsÍu" ÿïßh ia:dk jeäÈhqKq lsÍu
yd l%sia;shdks
159 yd mqrdúoHd;aul jákdlï iys; - 375,000,000
wd.ñl lghq;=
ia:dk f,i m%ldYhg m;alsÍu"
wud;HdxYh
ixpdrl ys;ldó gqla gqla
jevigyk
oyï mdi,a .=rejreka i|yd ks,
we÷ï" ±yeñ Èßh yd oyï mdi,a
.=rejreka i|yd mqia;ld, §ukd
l%sia;shdks wd.ñl jevigyka l%shd;aul lsÍu"
203 lghq;= mqrdúoHd;aul jákdlula iys; 111,900,000 24,850,000
fomd¾;fïka;=j mQckSh ia:dk kùlrKh lsÍu iy
m%;sixialrKh lsÍu iy
foajia:dkhka ys há;, myiqlï
kùlrKh yd m%;sixialrKh lsÍu

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 91


ld¾ñl wmøjH yd c,
l<ukdlrKh jeäÈhqKq lsÍfï
jHdmD;sh i|yd jQ úhoï" ksire ù
we;s lDIsld¾ñl bvï
m%;sixialrKh lsÍu" jk
úkdYfhka yd jk ydhkfhka
we;sjk úfudaplhka wvqlsÍfï
hdka;%Kh" ffcj - úúO;aj yd
uyje,s ixj¾Ok
lDIs ffcj úúO;ajh ixrlaIK
160 yd mßir 45,000,000 901,784,000
moaO;s m%Odk m%jdy.; lsÍu" c,
wud;HdxYh
iïm;a ixj¾Ok wdfhdack
jevigyfka úhoï" fudr.ylkao
iy l`M .`. c,dY jHdmD;sh iy
fi!LH yd mßir m%;sm;a;Ska i|yd
jdhq ;;a;aj ;lafiare jHdmD;sh"
uOHu mßir wêldßh i|yd
n|jd.;a kj ld¾h uKav,hg
jegqma yd fõ;k f.ùu
ld¾ñl jeú,s ia:dmkh lsÍu yd
jk ixrlaIK
283 l<ukdlrKh lsÍu i|yd jk - 75,000,000
fomd¾;fïka;=j
úhoï
whjeh fhdackd wkqj taldnoaO
fjr< l,dm l<ukdlrK
hdka;%Kh ixj¾Okh lsÍu yd
fjr< ixrlaIK fjr< m%;sIaGdmkh lsÍfï
291 1,150,000 425,000,000
fomd¾;fïka;=j jHdmD;sh iy bxcsfkare yd
ixj¾Ok ks,OdÍkaf.a mj;akd
mqrmamdvq iïmQ¾K lsÍu fya;=fjka
jegqma f.ùu
;srir ixj¾Ok
161 yd jkcSù - -
-
wud;HdxYh
whjeh fhdackd wkqj wdfõksl
úfYaI ixrlaIKh lsÍu l%shd;aul
jkcSù ixrlaIK
284 lsrSu iy i*dß wdÈh i|yd - 95,000,000
fomd¾;fïka;=j
iydhùug udÿreTh yd .,aTh
cd;sl WoHdk ixj¾Okh lsÍu
whjeh fhdackd wkqj foysj,
i;afjdaoHdkfha —t<suyka
cd;sl i;afjdaoHdk i;a;afjdaoHdk˜ ixl,amh iy
294 - 150,000,000
fomd¾;fïka;=j mskakj, w,s wkd:d.drfha —hoï
rys; ksoyia mßirhla˜ ixl,amh
l%shd;aul lsÍu
cd;sl WoaNso whjeh fhdackd wkqj u,a j.d
322 WoHdk lsÍfï l¾udka;hg wjYH há;, - 10,000,000
fomd¾;fïka;=j myiqlï iydh
whjeh fhdackd wkqj wrejlald`M
wmøjH neyer lsÍfï yd
l<ukdlrKh lsÍfï mßY%h
ixj¾Okh lsÍu" rdcH yd
fm!oa.,sl iyfhda.S;ajhla f,i
iEu m%dfoaYSh f,alï
uy k.r iy
fldÜGdYhlu yß; Whka msysgqùu"
162 niakdysr ixj¾Ok - 16,270,000,000
ks,aj,d t<sh wdo¾Y WoHdkh"
wud;HdxYh
ksjdi tall 20000 la ,nd§u"
kd.ßl mqk¾ckkSh jHdmD;sh"
k.r yd Wmdh ud¾.sl k.r
ixj¾Okh lsÍfï jHdmD;sh iy
2017 jirg wod< jHdmD;sj, ys`.
ne|Sï ksrjq,a lsÍu

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 92


whjeh fhdackd wkqj fudrgqj w;s
kùk ixialD;sl uOHia:dkh
l%shd;aul lsÍu yd ukakdru
;d,ajqmdvq ys ixialD;sl
uOHia:dkhla m%;sIaGdmkh lsÍu"
mqoa., mäkä" úÿ,s n,h yd c,h"
cd;sl idys;H l,d W;aijh"
wNHka;r lghq;=" ixialD;sl uOHia:dkhkays mqyqKq
jhU ixj¾Ok yd jevigyka i|yd jk úhoï"
163 11,576,413 742,423,587
ixialD;sl lghq;= uQ,Ok j;alï mqkre;a:dmkh
wud;HdxYh lsÍu$jeä ÈhqKQ lsÍu yd w;am;a
lr .ekSu" ixialD;sl uOHia:dk
bÈ lsÍu yd mqkre;a:dmkh lsÍu"
hka;%iQ;%" hkaf;%damlrK yd
WmlrK kv;a;=j" fjk;a
fiajdjka" foaYSh .uka" jdyk
kv;a;=j iy há;, myiqlï
ixj¾Okh i|yd jk úhoï
yelshd m%j¾Okh i|yd jk úhoï"
fjk;a fiajdjka" wdOdr wjYH
l,dlrejka i|yd wdOdr" cd;sl
l,d Wf<, iy fjk;a fiajdjka"
uQ,Ok j;alï mqkre;a:dmkh$jeä
ixialD;sl lghq;= ÈhqKq lsÍu iy w;am;a lr .ekSu"
206 8,281,072 41,618,928
fomd¾;fïka;=j l=Kavidf,a l,d ksfla;kh
bÈlsÍu" W;=re-ol=Kq ñ;=re fijK"
ñyska;,dj-W.;a mdvï yd
m%;sikaOdk fldñifï ks¾foaY iy
fcdaka o is,ajd r`.y, iy cd;sl
l,d.drh m%;sixialrKh lsÍu
W;=re yd kef.kysr m<d;aj,
.fvd,a yd nodu iys; ksjdi
50"000 la bÈlsÍu" .%dóh jdßud¾.
ixj¾Ok jevigyka yd l%shdjka
i|yd iydh ùu" jeis c,fhka j.d
lsÍu yd taldnoaO .ïudk
ixj¾Okh" wd¾Ól iún, .ekaùu
yd iudchSh há;, myiqlï
ixj¾Okh wruqKq lr.;a
cd;sl taldnoaO;d m%;sikaOdkh Yla;su;a lsÍu"
165 yd m%;sikaOdk ls,sfkdÉÑ yd fv,a*aÜ ¥m;ays 650,000,000 4,232,826,000
wud;HdxYh wdydr ieliqï uOHia:dk folla
ia:dmkh lsÍu" hdmkfha kùk
úfYaIs; wd¾Ól uOHia:dkhla
msysgqùu yd whjeh fhdackd wkqj
w;=reoyka jQjka i|yd jk
ld¾hd,h msysgqùug wdOdr lsÍu
iy .re rdcH wud;Hjrhd i|yd
jdykhla ,nd.ekSu" m%;sikaOdkh
wruqKq lr.;a wd¾Ól iún,
.ekaùfï jHdmD;sh
whjeh fhdackd wkqj l,auqfKa
yd iuka;=f¾ i|yd m%Odk
k.r ie,iqï yd
ie,iqula l%shd;aul lsÍu" miq.dó
166 c,iïmdok - 2,500,000,000
l,dmj, k.r ixj¾Okh lsÍu
wud;HdxYh
iy 2017 jirg wod< ys`. ì,am;a
ksrjq,a lsÍu
úfYaI ld¾hNdr fufyhqï l,anÿ l%uh hgf;a
167 4,100,000 -
wud;HdxYh ,nd.;a jdykh i|yd nÿ l=,S
jrdh yd kdúl yïnkaf;dg jrdh jHdmD;sfha
176 279,000,000 1,073,204,040
wud;HdxYh fojk wÈhr i|yd bvï w;am;a

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 93


lr.ekSug wod< ys`. jkaÈ f.ùï
ksrjq,a lsÍu iy yïnkaf;dg jrdh
i|yd jk wkq.%y .súiqug fmr
fldkafoais imqrd,Sfï úhoï" Y%S
,xld jrdh wêldßfha bÈlsÍï
jHdmD;sh i|yd ,nd.;a Kh uqof,a
fmd<S f.ùu" iQßhjej cd;Hka;r
l%slÜ l%Svdx.kh
kS;sh" iduh yd mqoa., mäkä" .uka úhoï"
192 olaIsK ixj¾Ok iemhqï" jdyk kv;a;=j yd fjk;a 11,004,000 -
wud;HdxYh fiajd i|yd jk m%;smdok
whjeh fhdackd wkqj Y%S ,xld
fmd,Sish u.ska ixpdrl fmd,sia
ia:dk 20 la msysgqùu" fmd,Sish
m%;sixialrKh lsÍu yd m%cd
fmd,sia ixl,amh y÷kajd §u"
fmd,sia
225 fmd,sia yd wmrdO wêlrK - 745,000,000
fomd¾;fïka;=j
úYajúoHd,hla msysgqùu" ihsn¾
wmrdO mÍlaIK tallh Yla;su;a
lsÍu yd fmd,sia f;dr;=re yd
ikaksfõok moaO;sh jeäÈhqKq
lsÍu
lïlre" jD;a;Sh
cd;Hka;r lïlre ixúOdkfha
iñ;s in|;d yd
193 odhl;aj uqo,a f.ùu yd 2017 776,400 12,657,000
inr.uqj ixj¾Ok
j¾Ifha ys`. ì,am;a ksrjq,a lsÍu
wud;HdxYh
rcfha /lshd fiajh msysgùq u iy
ñksian, yd /lshd
328 nÿ l=,S yd m<d;a md,k wdh;k 3,705,000 900,000
fomd¾;fïka;=j
nÿ i|yd m%;smdok
whjeh fhdackd wkqj ;dlaIKh yd
úÿ,s ixfoaY iy äcsg,alrKh yryd fiajd fnod
äcsg,a há;, yeÍu jeäÈhqKq lsÍug ICTA
194 401,200,000 3,119,000,000
myiqlï wdh;kh u.ska l%shd;aul lsÍu"
wud;HdxYh 2017 jirg wod< ys`. ne|Sï ksrjq,a
lsÍu yd m%jdyk fiajd
—werUqu˜ Kh fhdackd l%uh
l%shd;aul lsÍu" nyqcd;sl
iyfhda.S;d jHdma;s jevigyk"—
f;dr;=re ;dlaIK iudrïNh˜
ia:dms; lsÍu" wmkhk fjf<|m,
m%fõY iydh jevigyk" talSh
ixj¾Ok Wmdh fjf<| oajdrhla ia:dms; lsÍu"
ud¾. yd fndaÜgq ksmoùu i|yd fjkajQ
195 50,000,000 4,200,000,000
cd;Hka;r fjf<| ld¾ñl l,dm we;s lsÍu" taldnoaO
wud;HdxYh bvï frcsiag%d¾ ld¾hd,h" wdh;k
31 la iïnkaO jk cd;sl ;ks
ljq`Mj jevigyk" ñ,a,ksh
frdackd ld¾ñl l,dmh i|yd
há;, myiqlï ie,iSu iy
ìx.sßh yd je,s.u ld¾ñl l,dm
msysgqùu
úfoaY .uka" ,sms øjH yd
ld¾hd,hSh wjYH;d" ;eme,a yd
wdkhk yd
ikaksfõok" úÿ,s n,h" nÿ l=,S yd
296 wmkhk md,k 3,272,000 -
m<d;a md,k wdh;k nÿ iy rcfha
fomd¾;fïka;=j
fiajlhskaf.a foam< Kh fmd<sh
f.ùu i|yd m%;smdok
úoHd" ;dlaIK yd kS, yß; wd¾Ólh i|yd kdñl
196 m¾fhaIK wdh;khla ia:dms; lsÍu" ksire jQ 25,000,000 1,028,928,060
wud;HdxYh mi jeäÈhqKq lsÍu" úoHd" ;dlaIK

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 94


yd kfjda;amdok iïnkaëlrK
f,alï ld¾hd,h" cd;sl úoHd
;dlaIK yd kfjda;amdok wêldßh
njg m;alsÍu" fuldfg%dksl iún,
.ekajQ wd¾Ól ixj¾Ok iudrïNh
hgf;a ksIamdok ie,iqï bxcsfkare
úoHdjg iydh ùu" ±j yd ±j wdY%s;
ksIamdok i|yd ie,iqï
uOHia:dkhla ia:dms; lsÍu" msámk
uyfyakj;af;a Wiia ;dlaIK
iudrïNl WoHdkhla ia:dms;
lsÍu" whjeh fhdackd wkqj
ld¾ñl ;dlaIKsl wdh;kfha yd Y%S
,xld m%ñ;s wdh;kfha mÍlaIK
myiqlï jeäÈhqKq lsÍu" fldßhdkq
iud.ulska ,enqKq m%odk .sKqï.;
lsÍu" wud;HdxY Y%jKd.drfha Y%jH
moaO;sh ia:dms; lsÍu" .re rdcH
wud;Hjrhdf.a ks, ksji
kùlrKh lsÍu yd 2017 jirg
wod< kefkda ;dlaIK jevigyfka
ys`. ì,am;a ksrjq,a lsÍu
whjeh fhdackd wkqj lskakshdys
úYaj úoHd,hla ia:dms; lsÍu" ysgmq
ksmqK;d ixj¾Ok igkaldókag cd;sl jD;a;Sh
197 yd jD;a;Sh mqyqKq iqÿiqlï iy;slh ,nd§u yd 33,873,000 75,000,000
wud;HdxYh jD;a;Sh mqyqKq wêldßfha 2016 isg
2017 olajd fia'w'w' yd fia'Nd'w'
f.ùu
le<Ks .x bjqr Tiafia .xj;=r
wdrlaIK fõ,s m%;sixialrKh
lsÍu" whjeh fhdackd wkqj N+.;
jdßud¾. yd c,
c, wëlaIK hdka;%Khg wdOdr
iïm;a
198 lsÍu" ;,amsá., c,dYfha há;, 900,000 2,821,296,000
l<ukdlrK
myiqlï ixj¾Okh" m%Odk yd
wud;HdxYh
uOHu jdßud¾. fhdackd l%u
m%;sixialrKh lsÍu iy úfoaY
.uka i|yd jk úhoï
jdßud¾. hdka Th jHdmD;sfha bvï yd bvï
282 - 500,000,000
fomd¾;fïka;=j jeä ÈhqKq lsÍu i|yd jk úhoï
whjeh fhdackd wkqj ;jdka 1"000
l l=re÷ yd .ïñßia ;jdka
m%d:ñl l¾udka;
199 øjHhkays .=Kd;aulNdjh jeäÈhqKq 16,825,000 104,175,000
wud;HdxYh
lsÍu yd l=re÷ mqyqKq mdie,
Yla;su;a lsÍu
tl;=j 120,440,331,745 176,825,298,471
uQ,dY%h( cd;sl whjeh fomd¾;fïka;=j

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 95


rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 96
weuqKqu II

2018 fkdjeïn¾ ui 30 oskg NdKavd.drh úiska ksl=;a l< NdKavd.dr wemlr ,ehsia;=j
wkq wxlh nexl=j fyda wdh;kfha ku wdh;kfha ku
1 uyck nexl=j ,xld úÿ,sn, uKav,h 9,928
,xld Lksc f;,a kS;s.; ixia:dj 164,716
,xld keõ ixia:dj 13,048
iuQmldr f;d. fj<`o ixia:dj 157
,xld flda,a lïmeKs mqoa.,sl iud.u 11,000
rdcH wdrlaIl yd kd.ßl ixj¾Ok wud;HdxYh 1,000
cd;sl c,iïmdok yd c,dmjyk uKav,h 2,673
ù wf,ú uKav,h 2,864
ud¾. ixj¾Ok wêldßh 17,294
rdcH uqøK ixia:dj 1,350
f.dvke.s,s øjH ixia:dj 500
,xld Lksc f;,a kS;s.; ixia:dj 163,314
fckr,a ›u;a fcdaka fld;,dj, wdrlaIl
úYajúoHd,h 835
cd;sl jHdmdr l<ukdldrs;aj úoHdh;kh 8,600
2 ,xld nexl=j cd;sl c,iïmdok yd c,dmjyk uKav,h 47,221
fkda¾;aiS ,sñgâ 50
ù wf,ú uKav,h 8,971
ud¾. ixj¾Ok wêldßh 57,252
rdcH ixj¾Ok yd boslsrSï ixia:dj 1,000
rdcH bxcsfkare ixia:dj 2,300
,xld úÿ,sn, uKav,h 6,250
fckr,a ›u;a fcdaka fld;,dj, wdrlaIl
úYajúoHd,h 36,588
,laOkdú iud.u 2,992
3 cd;sl b;sß lsÍfï nexl=j cd;sl c,iïmdok yd c,dmjyk uKav,h 1,239
› ,xld bvï f.dv lsrSfï iy ixj¾Okh lsrSfï
ixia:dj 3,500
ud¾. ixj¾Ok wêldßh 78,621
kd.ßl ixj¾Ok wêldßh 2,770
rdcH wdrlaIl yd kd.ßl ixj¾Ok wud;HdxYh 2,000
4 fldu¾I,a nexl=j cd;sl c,iïmdok yd c,dmjyk uKav,h 1,930
ud¾. ixj¾Ok wêldßh 5,949
rdcH wdrlaIl yd kd.ßl ixj¾Ok wud;HdxYh 1,000
5 ã¡t*a¡iS¡iS¡ nexl=j cd;sl c,iïmdok yd c,dmjyk uKav,h 5,197
ud¾. ixj¾Ok wêldßh 1,106
fiajd kshl
q a;hkaf.a Ndr
6 wruqo,a uKav,h
,laOkdú iud.u 2,992
7 Ökfha tlaisï nexl=j úÿ,s ixfoaY kshduk fldñsIka iNdj 16,087
.=jka f;dgqm, yd .=jka fiaajd ^Y%S ,xld& iud.u 4,000
rdcH wdrlaIl yd kd.ßl ixj¾Ok wud;HdxYh 3,550
8 yegka keIk,a nexl=j
cd;sl c,iïmdok yd c,dmjyk uKav,h 10,912
ud¾. ixj¾Ok wêldßh 23,944
fydxfldka wekaâ Iex.ayehs .=jka f;dgqm, yd .=jka fiaajd ^Y%S ,xld& iud.u 8,009
9 nexl=j fjiaÜ fldaiaÜ mj¾ mqoa.,sl iud.u 28,060
Ökfha l¾ud;a; yd jdKsc
10 nexl=j
,xld úÿ,sn, uKav,h 12,652
cmka cd;Hka;r
11 iyfhda.s;d wdh;kh
.=jka f;dgqm, yd .=jka fiaajd ^Y%S ,xld& iud.u 120,040
cd;sl c,iïmdok yd c,dmjyk uKav,h 8,374
12 cd;sl ixj¾Ok nexl=j
ud¾. ixj¾Ok wêldßh 7,745
13 bkaoshdfõ tlaisï nexl=j cd;sl c,iïmdok yd c,dmjyk uKav,h 46,581
14 Ök ixj¾Ok nexl=j cd;sl c,iïmdok yd c,dmjyk uKav,h 11,335
15 wdishdkq ixj¾Ok nexl=j ,xld úÿ,sn, uKav,h 84,379
16 iïm;a nexl=j ud¾. ixj¾Ok wêldßh 14,500
Tiaá%hdfõ hqksfl%äÜ
17 cd;sl c,iïmdok yd c,dmjyk uKav,h 10,530
nexl=j AG
tl;=j 1,076,906
uQ,dY%h: NdKavd.dr fufyhqï fomd¾;fïka;=j

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 97


rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 98
weuqKqu III
id¾j wd¾Ól o¾Yl
j.=j 1|uQ,sl wxYhkays j¾Ok wkqmd;h ]
2018 f;jk ld¾;=j
2016 2017
olajd^w&
o'foa'ks' 4.5 3.3 3.3
lDIsl¾udka;h (3.8) (0.8) 4.3
l¾udka; 5.8 4.6 1.8
fiajd 4.7 3.2 4.4
WoaOukh - o'foa'ks' wjOuklh ^]& 4.1 2.1 4.7
fiajd kshqla;s wkqmd;h ^]& 4.4 4.2 4.1
uQ,dY%h( ckf,aLK yd ixLHdf,aLK fomd¾;fïka;=j
^w& ;djld,sl

j.=j 2|lDIsld¾ñl m%Odk wkq wxYhkays weia;fïka;=.; ld¾;=uh j¾Ok wkqmd;


2018^w&
wxYh 2016 2017
ld¾;= 1 ld¾;= 2 ld¾;= 3
f;a ^ls' .%Eï ñ,shk& 289.6 305.7 73.8 83.8 64.6
j¾Okh ] (12.0) 4.5 11.5 (6.3) (14.7)
rn¾ ^ls' .%Eï ñ,shk& 79.1 81.6 20.1 19.2 19.6
j¾Okh ] (10.7) 3.2 (13.7) (11.5) 0.0
fmd,a ^f.ä .Kk& 3,137.5 2,446.6 583.1 637.2 690.4
j¾Okh ] 2.7 (18.7) (14.7) 5.2 11.7
uy h,
ù ^′000& 4,372.0 1,473.8 2,396.7 1,425.6
u;aiH ^′000& 530.9 530.2 132.47 113.9 131.3
j¾Okh ] 2.1 (0.1) (1.8) (2.6) (3.9)
uQ,dY%h( ckf,aLK yd ixLHdf,aLK fomd¾;fïka;=j
^w& ;djld,sl

j.=j 3|ld¾ñl m%Odk wkq wxYhkays weia;fïka;=.; ld¾;=uh j¾Ok wkqmd;


2018^w&
úia;rh 2016 2017
ld¾;= 1 ld¾;= 2 ld¾;= 3
wdydr" mdk yd ÿïfld< ksIamdokh 527,794 535,983 166,586 117,048 148,211
j¾Okh ] (0.2) 1.6 5.2 5.2 3.7
frosms<s" we`.`tï iy iï ksIamdok 287,760 304,291 110,176 57,484 104,063
j¾Okh ] 1.8 5.7 4.7 1.9 3.2
ridhksl øjH iy ta wdY%S; ksIamdok" T!IO 86,929 89,175 21,713 24,231 19,367
yd ta wdY%S; ksIamdok
j¾Okh ] 4.3 2.6 6.1 1.7 (1.7)
rn¾ iy ma,diaála ksIamdok 88,635 96,367 12,870 26,622 25,322
j¾Okh ] 16.4 8.7 7.9 (2.7) 1.4
f,day fkdjk Lksc ksIamdok 67,168 72,784 19,465 18,938 15,375
j¾Okh ] (10.7) 8.4 1.6 1.8 3.9
.Dy NdKav ksIamdokh 97,958 102,715 29,626 24,215 19,877
j¾Okh ] 3.7 4.9 (2.0) (5.9) (5.0)
uq`M ld¾ñl wxYh 2,399,285 2,509,829 697,620 564,875 639,622
ld¾ñl wxYfha iuia; j¾Okh 5.8 4.6 1.0 2.3 1.9
uQ,dY%h( ckf,aLK yd ixLHdf,aLK fomd¾;fïka;=j
^w& ;djld,sl

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 99


j.=j 4|úÿ,s n, ksIamdokh yd fiajd wxYfha l%shdldß;ajh: 2017 - 2018
2017 2018
j¾.SlrKh
ld¾;= 1 ld¾;= 2 ld¾;= 3 ck' - iema' ld¾;= 1 ld¾;= 2 ld¾;= 3 ck' - iema'
úÿ,sn, ksIamdokh
uq`t ksIamdokh ^iajhx 3,500 3,696 3,815 11,011 3,721 3,767 3,948 11,436
W;amdokh yer&
j¾Ok wkqmd;h 1.7 5.9 4.5 4.1 6.3 1.9 3.5 3.9
c, úÿ,sh ^iq`t 347 608 875 1,830 651 1,310 1,467 3,428
mßudK c, úÿ,sh
yer&
j¾Ok wkqmd;h ] (66.9) (41.2) 17.6 (35.2) 87.7 115.5 67.7 87.3
bkaOk 1,368 1,355 1,335 4,058 1,412 811 803 3,026
j¾Ok wkqmd;h ] 27.3 49.3 40.0 43.7 3.2 (40.1) (39.9) (25.4)
.,a w`.=re 1,602 1,355 1,145 4,102 1,405 1,126 1,194 3,725
j¾Ok wkqmd;h ] 41.3 16.8 (29.2) 4.9 (12.3) (16.9) 4.3 (9.2)
NCRE ^iq`t mßudK 183 379 460 1,022 253 520 484 1,257
c, úÿ,sh we;=<;aj&
j¾Ok wkqmd;h ] (0.4) (2.5) 36.1 12.4 37.9 37.3 5.2 23.0
c, úÿ,s(;dm n,( .,a 10:39:46:5 16:37:37:10 23:35:30:12 14:32:32:8 18;38:38:7 35:22:30:14 37:20:30:12 27:24:29:10
w`.=re(iïm%odhsl
fkdjk mqk¾ckkkSh
n,Yla;s wkqmd;h
c,dY j, c, uÜgu ] 34.3 37.7 42.9 ,e'fkd' 60.5 67.4 78.0 ,e'fkd'
^ld,mßÉPaoh
wjidkfha&

jrdh fiajd
yiqrejk ,o uq`t 22,466 22,593 24,279 69,338 25,471 25,730 26,748 77,949
NdKav m%udKh
^fu'fgd' 000&
j¾Ok wkqmd;h ] 6.8 6.9 8.7 7.5 13.4 13.9 10.2 12.4
yiqrejk ,o uq`t 1,469 1,486 1,591 4,546 1,706 1,709 1,808 5,223
ny`¿ï .Kk ^ny`tï
'000&
j¾Ok wkqmd;h ] 4.9 7.2 8.3 6.8 16.2 15.0 13.6 14.9

úÿ,s ixfoaY fiajd ^.%dylhska ixLHdj&


iaÓr ÿrl:k ^000& 2,537 2,514 2,496 2,496 2,573 2,531 2,509 2,509
(2.6) (3.2) (2.6) (2.6) 1.4 0.7 0.5
j¾Ok wkqmd;h
0.5
cx.u ÿrl:k ^000& 27,158 28,113 28,229 28,229 28,970 30,209 32,050 32,050
10.5 13.8 9.1 9.1 6.7 7.5 13.5
j¾Ok wkqmd;h
13.5
uq¿ iaÓr yd cx.u 29,695 30,627 30,725 30,725 31,543 32,740 34,559 34,559
ÿrl:k ^000&
9.3 12.2 8.1 8.1 6.2 6.9 12.5
j¾Ok wkqmd;h
12.5
wka;¾cd, iy úoHq;a 5,221 5,479 5,642 5,642 6,422 6,561 7,126 7,126
;emE, ^000&
uQ,dY%h( Y%S ,xld uy nexl=j

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 100


j.=j 5|wmkhk l%shdldÍ;ajh 2017 - 2018
we'fvd' ñ,s'
2017 2018
whs;uh ck' - ck' -
foie' tl;=j foie'^wd& tl;=j^wd&
fkdje' fkdje'^w&
lDIsld¾ñl ksIamdok 2,547 220 2,767 2,363 230 2,592
f;a 1,403 127 1,530 1,311 121 1,433
rn¾ 36 3 39 30 2 32
fmd,a ksIamdok 329 19 348 287 29 316
wfkl=;a lDIsld¾ñl ksIamdok 780 71 851 734 77 812
ld¾ñl ksIamdok 7,746 796 8,542 8,445 820 9,265
frosms<s yd we`.`tï 4,562 470 5,032 4,824 465 5,289
Lksc f;,a ksIamdok 372 62 434 569 64 633
wfkl=;a ld¾ñl ksIamdok 2,812 264 3,076 3,051 291 3,343
Lksc wmkhk 32 2 35 32 2.9 35
wfkl=;a wmkhk 16 1 17 16 2 18
uq`t wmkhk 10,341 1,020 11,361 10,856 1,054 11,910
uQ,dY%h( Y%S ,xld uy nexl=j
^w& ;djld,sl
^wd& mqfrdal:k

j.=j 6|wdkhk ld¾h idOkh 2017 - 2018


we'fvd' ñ,s'
2017 2018
whs;uh ck' - ck' -
foie' tl;=j foie'^wd& tl;=j^wd&
fkdje' fkdje'^w&
mdßfNda.sl NdKav 4,069 434 4,503 4,623 367 4,989
iy,a 260 41 301 104 1 105
iSks 232 24 256 222 14 236
wfkl=;a wdydr 1,167 117 1,284 1,146 108 1,254
ksIamdok
wfkl=;a 2,409 252 2,662 3,151 243 3,395
mdßfNda.sl NdKav
w;rueos NdKav 10,242 1,194 11,436 11,505 1,147 12,651
bkaOk 2,995 433 3,428 3,835 426 4,260
;sß`.= yd nv bß`.= 354 3 357 349 28 376
fmdfydr 87 16 103 236 26 262
frosms<s yd we`.`tï 2,492 233 2,724 2,617 280 2,897
wfkl=;a w;rueos 4,315 509 4,824 4,469 388
NdKav 4,857
wdfhdack NdKav 4,476 419 4,895 4,296 347 4,643
wfkl=;a wdkhk 144 2 147 74 2 76
tl;=j 18,931 2,049 20,980 20,498 1,862 22,360
uQ,dY%h( Y%S ,xld uy nexl=j
^w& ;djld,sl
^wd& mqfrdal:k

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 101


j.=j 7|f.jqï fYaIh - 2018
we'fvd' ñ,s'
whs;uh 2018
ld¾;= 1^w& ld¾;= 2^w& ld¾;= 3^w& jd¾Isl mqfrdal:k^wd&
j¾;k .sKqfï fYaIh (659) (1,086) (462) (2,931)
fj<`o fYaIh (2,982) (2,727) (2,244) (10,450)
wmkhk 2,989 2,743 3,166 11,910
wdkhk 5,971 5,470 5,410 22,360
fiajd ^Y+oaO& 1,162 712 943 3,914
,eîï 2,350 1,884 2,093 8,508
f.ùï 1,188 1,172 1,150 4,594
m%d:ñl wdodhï ^Y+oaO& (606) (502) (602) (2,525)
,eîï 63 66 57 276
f.ùï 669 567 659 2,801
oaù;Sl wdodhï ^Y+oaO& 1,767 1,431 1,441 6,130
oaú;Sl wdodhï( ner 1,982 1,647 1,655 7,028
oaú;Sl wdodhï( yr 214 216 214 898
m%d.aOk .sKqu ^Y+oaO& 6 4 4 4
m%d.aOk .sKqu( ner 12 11 11 24
m%d.aOk .sKqu( yr 6 7 7 20
j¾;k iy m%d.aOk .sKqu ^Y+oaO& (653) (1,082) (457) (2,926)
uQ,H .sKqu ^Y+oaO& (1,054) (1,087) (1,106) 1,566 ^we&
iDcq wdfhdack( j;alï 18 18 18 ,e'fkd'
iDcq wdfhdack( j.lSï 359 921 129 ,e'fkd'
l<U wdfhdack( j;alï - - - ,e'fkd'
Kh iqq/l=ï - - - ,e'fkd'
l<U wdfhdack( j.lSï 75 1,884 (1,079) ,e'fkd'
ysñlï iy wdfhdack wruqo,a
fldgia 101 34 (11) ,e'fkd'
Kh iqq/l=ï (26) 1,850 (1,068) ,e'fkd'
uQ,H jHq;amkak - - - ,e'fkd'
wfkl=;a wdfhdack( j;alï (170) (154) 473 ,e'fkd'
úksuh iy ;ekam;= (226) (131) 386 ,e'fkd'
fj<`o Kh iy w;a;sldrï 36 66 54 ,e'fkd'
wfkl=;a ,eîï 19 (88) 33 ,e'fkd'
wfkl=;a wdfhdack( j.lSï (158) 120 493 ,e'fkd'
úksuh iy ;ekam;= 172 (500) 98 ,e'fkd'
Kh (152) 179 449 ,e'fkd'
fj<`o Kh iy w;a;sldrï 166 179 243 ,e'fkd'
wfkl=;a f.ùï (343) 263 (297) ,e'fkd'
úfYaI .ekqï ysñlï (SDRs) - - - ,e'fkd'
j;alï ixÑ; (626) 1,974 (2,054) ,e'fkd'
Y=oaO jeros yd w;ayeÍï (401) (5) (649) ,e'fkd'
iuia: fYaIh (311) 1,148 (650) (1,103)
uQ,dY%h( Y%S ,xld uy nexl=j
^w& ;djld,sl
^wd& mqfrdal:k
^we& uQ,dY% wkqj 2018 j¾Ifha uQ,H .sKqfï jd¾Isl mqfrdal:khka ,eî fkdue;

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 102


j.=j 8|úfoaY ixÑ;
we'fvd' ñ,s'
2018
whs;uh 2017 wjik 2018 iema' 2018 Tla'
fkdje'
uq`t úfoaY ixÑ; 10,436 9,637 10,371 9,709
wdkhk wdjrKh l< yels ld, iSudj
^udi& 6.0 5.1 5.5 5.2
o< ks, ixÑ; 7,959 7,164 7,903 7,005
wdkhk wdjrKh l< yels ld, iSudj
^udi& 4.55 3.8 4.2 3.7
uQ,dY%h( Y%S ,xld uy nexl=j
^w& ;djld,sl

j.=j 9|f.ùug we;s úfoaaY jHjydr uqo,a Kh m%udKh


we'fvd' ñ,s’ (අ)
whs;u 2018 fkdje' wjik ^w&
f.ùug we;s iïmQ¾K Kh 36,806.77
rcfha úfoaY Kh^wd& 32,895.79
fvd,¾ u; mokï jQ foaYSh Kh 3,910.98
Y%S ,xld ixj¾Ok ne`ÿïlr (SLDBs) 3,360.98
úfoaY jHjydr uqo,a nexl= tall (FCBUs) 550.00
uQ,dY%h( Y%S ,xld uy nexl=j
(w) ;djld,sl
cd;Hka;r iaffjÍ;aj ne`ÿïlr" úfoaY jHdmD;s Kh" taldnoao Kh iy úfoaYhka ys /`È NdKavd.dr ì,am;a yd NdKavd.dr
ne`ÿïlr

j.=j 10|úfoaY jHjydr uqo,ska ,nd.;a fkdmsh jQ foaYSh Kh


we'fvd' ñ,s'
2017 wjik ^ixfYdaê;& 2018 fkdje' wjik^w&

fkdmshjQ Kh 4,593.15 3,910.98


úfoaY jHjydr uqo,a nexl= tall 420.00 550.00
Y%S ,xld ixjර්ධන බැඳුම්කෙ 4,173.15 3,360.98
,eîï^wd& 2,451.43 2,192.05
úfoaY jHjydr uqo,a nexl= tall * 420.00 700.00
Y%S ,xld ixjර්ධන බැඳුම්කෙ 2,231.43 1,492.05
f.ùï^we& 2,078.03 2,874.22
úfoaY jHjydr uqo,a nexl= tall * 200.00 570.00
Y%S ,xld ixjර්ධන බැඳුම්කෙ 1,878.03 2,304.22
uQ,dY%h( Y%S ,xld uy nexl=j
^w& ;djld,sl
^wd& fuu ld,mßÉfcaofha oS ,eîï hkq ksl=;a lsÍï fõ'
^we& fuu ld,mßÉfcaofha § f.ùï hkq l,amsÍï fõ'
* fuu ld,mßÉfcaofha § úfoaY jHjydr uqo,a nexl= tallhka ys l,amsrekq iy kej; ksl=;a jQ ,eîï$f.ùï

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 103


j.=j 11|f;dard.;a úfoaY úksuh wkqmd;shkaf.a úp,kh ^we' fvd,rhg idfmalaIj&
wêm%udKh(+) / wjm%udKh (-)
uqo,a tall
2016 wjidkh - 2017 wjidkh 2017 wjidkh - 2018 foieïn¾
Y%S ,xld remsh,a (2.00) (16.14)
bkaoshka remsh,a (7.54) (8.20)
nx.,dfoaY gld 2.71 (15.20)
mdlsia:dkq remsh,a 3.54 5.94
isx.mamqre fvd,ර් (9.32) (14.10
;dhs,ka; nd;a (10.54) (16.90)
;dhsjdka fvdලර් (9.68) (13.09)
bkaÿkSishdkq remshd (1.77) (9.60)
ms,smSk fmfida (1.06) (11.81)
fldrshdkq fjdka (13.20) (12.15)
cmdk fhka (5.10) (17.71)

uQ,dY%h: Y%S ,xld uy nexl=j

j.=j 12|NdKavd.dr ì,am;a u; uy nexl= r`ojd .ekSï


re' ì,s'
m%;s ñ,§ .ekSï j,ska miqj
ld,mßÉfPaoh wjidk o< w.h (fmd;a w.h) (fmd;a w.h)
2010 ,e'fkd' 2.34
2011 ,e'fkd' 167.30
2012 ,e'fkd' 163.31
2013 ,e'fkd' 13.29
2014 ,e'fkd' 3.14
2015 ,e'fkd' 79.05
2016 320.65 330.08
2017 9.74 25.60
2018 fkdje' wjidk 64.90 213.40

uQ,dY%h: Y%S ,xld uy nexl=j

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 104


j.=j 13|mqoa.,sl wxYh i`oyd jdKsc nexl= u.ska ,nd § we;s Kh ixhq;sh - 2018 iema;eïn¾
jákdlu ^re' ñ,s'& uq`M uqo,ska ] f,i
1. lDIsld¾ñl yd ëjr 457,689 8.4
thska '''
f;a 98,699 1.8
rn¾ 34,748 0.6
fmd,a 23,699 0.4
ù 35,490 0.7
t<j`M iy m<;=re j.d lsÍu iy iq`M wdydr fNda. 31,726 0.6
mY= iïm;a iy lsß f.dú;ek 23,139 0.4
ëjr 17,851 0.3
2. l¾udka; 2,306,222 42.1
thska '''
bÈlsÍï 1,115,170 20.4
thska '''
''' fm!oa.,sl ksjdi ñ,§ .ekSu$bÈlsÍï$w`M;ajeähd
lsÍï 524,241 9.6
''' ks, ksjdih 74,861 1.4
wdydr yd mdk j¾. 126,732 2.3
frÈms<s yd we`.¨ï 193,920 3.5
±j yd ,S nvq we;=<;aj ±j ksIamdok 19,031 0.4
lvodis yd lvodis ksIamdok 19,098 0.4
ridhksl øjH" Lksc f;,a" T!IO iy rn¾ iy ma,diaála
ksIamdok 113,971 2.1
f,day fkdjk Lksc ksIamdok 28,112 0.5
uQ,sl f,day ksIamdok 34,752 0.6
ilia l, f,day ksIamdok" hka;% iy m%jdyk WmlrK 196,674 3.6
wfkl=;a ksIamdok 21,264 0.4
3. fiajd 1,523,608 27.8
thska '''
f;d. iy is,a,r fj<`odu 463,920 8.5
ixpdrl l¾udka;h 188,840 3.6
uq,H iy jHdmdr fiajd 374,797 6.8
m%jdykh 73,070 1.3
ikaksfõokh iy f;dr;=re ;dlaIKh 52,948 1.0
uqøK iy m%ldYk 24,929 0.5
wOHdmk 12,126 0.2
fi!LH 39,112 0.7
kdúl .=jka yd iemhqï iy NdKav ksIamdokh 23,488 0.4
4. mqoa., Kh iy w;a;sldrï ^wE& 1,188,283 21.8
thska '''
l,amj;sk mdßfNda.sl NdKav 219,483 4.0
Wlia 166,398 3.0
Kh ldâm;a 104,571 1.9
mqoa., wOHdmkh 3,847 0.1
fm!oa.,sl ikSmdrlaIdj 2,446 0.0
5. wfkl=;a 655,999.10 12.0
6. tl;=j 5,475,802.15 100.0
uQ,dY%h( Y%S ,xld uy nexl=j

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 105


j.=j 14|fmd<S wkqmd;j, fjkiaùï 2017 - 2018
2017 2018
fmd<S wkqmd;h 2018 ud¾;= 2018 wf.da'
foie' fkdje'
wjidkh wjidkh
wjidkh wjidkh
Y%S ,xld uy nexl=fõ m%;sm;a;suh fmd<S
wkqmd;h
m%;s ñ,§ .ekSï wkqmd;h 7.25 7.25 7.25 8.00
m%;s úl=Kqï wkqmd;h 8.75 8.75 8.50 9.00
nr ;enQ idudkH wka;¾ nexl= talaIK uqo,a 8.15 8.41 7.92 8.96
wkqmd;h (AWCMR)
nr ;enQ idudkH újg fj<`ofmd, fjkafoais 7.25 7.27 7.93 7.82
wkqmd; ^m%;s ñ,§ .ekSï&
nr ;enQ idudkH újg fj<`ofmd, fjkafoais 8.75 8.45 8.49 8.57
wkqmd; ^m%;s úl=Kqï&
NdKavd.dr ì,am;a
Èk - 91 7.69 8.17 8.03 10.01
Èk - 182 8.30 8.52 8.60 9.99
Èk - 364 8.90 9.69 8.99 11.20

Kh §fï wkqmd;h
nr ;enQ idudkH m%uqL Kh oSfම් අනුපාතය 11.55 11.55 11.67 12.03
(AWPR) ^සතිපතා&
බෙ තැබූ සාමානය ්‍රමුඛ ණය දීරම් අනුපාතය 11.33 11.10 11.65 12.12
(AWPR) (udisl&
nr ;enQ idudkH KhoSfමි අනුපාතය (AWLR) 13.88 14.04 14.18 14.50

;ekam;= wkqmd;h
nr ;enQ idudkH ;ekam;= wkqmd;h 9.07 90.00 8.66 8.77
(AWDR)
nr ;enQ idudkH iaÒr ;ekam;= wkqmd;h 11.48 11.41 10.81 10.81
uQ,dY%h( Y%S ,xld uy nexl=j

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 106


weuqKqu IV
 rfgys úfoaY úksuh ixÑ; j¾Okh
2019 wdodhï weia;fïka;= i`oyd mdol jQ ùu ;=<ska ,efnk iyfhda.hla iu`.
Wml,amk ia:djr úksuh wkqmd;slhla
Y%S ,xldfõ nÿ l%ufha iajNdúl iy wfmalaIs; mj;ajd.kq we;ehs wfmalaId flf¾'
id¾j wd¾Ól m%jk;djhla u; mokï jq 2019
j¾Ifha wdodhï weia;fïka;= i`oyd jq  my< fmd<s wkqmd;slhla mej;Sfuka
Wml,amk my; ±lafõ' foaYSh wd¾Ól l%shdldrlï Yla;su;a
f,i j¾Okh ùfï m%;sM,hla
 2019 jir ;=< § wd¾Ólh mq`M,a jYfhka foaYSh b,a¨u j¾Okh fõ
mokula iys;j ishhg 4'5 lska muK hehs wfmalaId flf¾'
j¾Okh jkq we;ehs wfmalaIs;h'
 o< foaYh
S ksIamdÈ;fh ys wfmalaIs;
 2019 jir ;=< § WoaOukh uOH ;ks ishhg 9'7 l kdñl w.hg wkqrEm
w.hl mj;ajd .ekSug wfmalaId jk f,i uqo,a iemhqfï j¾Okhla
flf¾' 2019 jir ;=< isÿ fõ hhs wfmalaIs;h'

 f.da,Sh wd¾Ólh Yla;su;a f,i h:d  nÿ ksoyia lsÍï wju lsÍu;a iu`. nÿ
;;ajhg m;afõ hehs wfmalaId flf¾' l%uh ir, lsÍug wfmalaIs;h' wdodhï
mßmd,k l<ukdlrK f;dr;=re
 cd;Hka;r uQ,H wruqo, úiska imhk moaO;shla (RAMIS) y`ÿkajd§u ;=<ska
,o jir ;=kl §¾> ld,Sk wruqo,a foaYSh wdodhï fomd¾;fïka;=j
myiqlï ^2016 - 2019& u`.ska f.jqï iajhxl%ShlrKh" wdodhï jeäùug iy
fYaI w;sßla;hla mj;ajd .ekSfuka nÿ f.jkakkag jvd;a fyd`o fiajdjla
úfoaY wxY ;jÿrg;a Yla;su;a fõ hehs ,nd§ug WmldÍ ùu'
wfmalaId flf¾'
 wdkhk iy wmkhk i`oyd f¾.=
 weußld tlai;a ckmoh yd bkaÈhdj ksIaldYK l%shdj,sh (;ks ljq`Mj)
jeks m%Odk fjf<`o .kqfokqlrejka mdßfNda.sl ;Dma;sh jeäÈhqKq lsÍu
u`.ska úfoaY b,a¨u mq`M,a ùu;a iu`. iy wdodhu by< kexùu i`oyd
wmkhkh by< hkq we;ehs wfmalaIs; WmldÍ jkq we;' Y%S ,xld f¾.=
w;r ta fya;=fjka foaYSh wd¾Ól fomd¾;fïka;=j u`.ska l%shd;aul
lghq;= o jeäÈhqKq jkq we;ehs lrk ASYCUDA jevigyk nÿ
wfmalaIs;h' f.jkakka yg jvd m%Yia; fiajdjla
iemhSug Woõ jk w;r wdodhu
 by< wd¾Ól j¾Okhg iyfhda.h j¾Okh lr .ekSug o WmldÍ fõ'
±laùu i`oyd rdcH, mqoa.,sl wxY úiska  taldnoaO NdKavd.dr l<ukdlrK
wdfhdack yd w;rueÈ NdKav i`oyd f;dr;=re moaO;sh (ITMIS) u`.ska rdcH
lrkq ,nk b,a¨u by< hdfuka iïm;a ld¾hlaIu f,i
wdkhk jeäùu fya;=fjka wdkhk l<ukdlrKh lrkq we;'
idfmalaI jYfhka by< j¾Okhla
w;alr .kq we;ehs wfmalaIs;h'

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 107


j.=j 1|fudag¾ r: jdyk i`oyd ksIamdok ^úfYaI úêúOdk& nÿ jHqyh ^2018.11.30 oskg&
whs;uh$tkacska Odß;djh wkqmd;h
(i) fudag¾ ld¾ - fmg%,a
is,skavr Odß;djh 1"000 g wvqq tallhg re' 1,500,000 fyda is,skavr Odß;djh >k fikaá ógrhg re' 1,750/-
is,skavr Odß;djh 1"000 - 1"300 is,skavr Odß;djh >k fikaá ógrhg re' 2,750/-
is,skavr Odß;djh 1"300 - 1"500 is,skavr Odß;djh >k fikaá ógrhg re' 3,250/-
is,skavr Odß;djh 1"500 - 1"600 is,skavr Odß;djh >k fikaá ógrhg re' 4,000/-
is,skavr Odß;djh 1"600 - 1"800 is,skavr Odß;djh >k fikaá ógrhg re' 5,000/-
is,skavr Odß;djh 1"800 - 2"000 is,skavr Odß;djh >k fikaá ógrhg re' 6,000/-
is,skavr Odß;djh 2"000 - 2"500 is,skavr Odß;djh >k fikaá ógrhg re' 7,000/-
is,skavr Odß;djh 2"500 - 2"750 is,skavr Odß;djh >k fikaá ógrhg re' 8,000/-
is,skavr Odß;djh 2"750 - 3"000 is,skavr Odß;djh >k fikaá ógrhg re' 9,000/-
is,skavr Odß;djh 3"000 - 4"000 is,skavr Odß;djh >k fikaá ógrhg re' 10,000/-
is,skavr Odß;dj 4"000 g jeä is,skavr Odß;djh >k fikaá ógrhg re' 11,000/-
(ii) fudg¾ ld¾ - ãi,a
is,skavr Odß;djh 1"500 g wvq is,skavr Odß;djh >k fikaá ógrhg re' 3,250/-
is,skavr Odß;djh 1"500 - 1"600 is,skavr Odß;djh >k fikaá ógrhg re' 5,000/-
is,skavr Odß;djh 1"600 - 1"800 is,skavr Odß;djh >k fikaá ógrhg re' 6,000/-
is,skavr Odß;djh 1"800 - 2"000 is,skavr Odß;djh >k fikaá ógrhg re' 7,000/-
is,skavr Odß;djh 2"000 - 2"500 is,skavr Odß;djh >k fikaá ógrhg re' 8,000/-
is,skavr Odß;djh 2"500 - 2"750 is,skavr Odß;djh >k fikaá ógrhg re' 9,000/-
is,skavr Odß;djh 2"750 - 3"000 is,skavr Odß;djh >k fikaá ógrhg re' 10,000/-
is,skavr Odß;djh 3"000 - 4"000 is,skavr Odß;djh >k fikaá ógrhg re' 11,000/-
is,skavr Odß;djh 4"000 g jeä is,skavr Odß;djh >k fikaá ógrhg re' 12,000/-
(iii) fudag¾ ld¾ - fouqyqka - fmg%,a
is,skavr Odß;djh 1"000 g wvqq tallhg re' 1,250,000/-
is,skavr Odß;djh 1"000 - 1"300 is,skavr Odß;djh >k fikaá ógrhg re' 2,000/-
is,skavr Odß;djh 1"300 - 1"500 is,skavr Odß;djh >k fikaá ógrhg re' 2,500/-
is,skavr Odß;djh 1"500 - 1"600 is,skavr Odß;djh >k fikaá ógrhg re' 3,500/-
is,skavr Odß;djh 1"600 - 1"800 is,skavr Odß;djh >k fikaá ógrhg re' 4,500/-
is,skavr Odß;djh 1"800 - 2"000 is,skavr Odß;djh >k fikaá ógrhg re' 5,000/-
is,skavr Odß;djh 2"000 - 2"500 is,skavr Odß;djh >k fikaá ógrhg re' 6,000/-
is,skavr Odß;djh 2"500 - 2"750 is,skavr Odß;djh >k fikaá ógrhg re' 7,000/-
is,skavr Odß;djh 2"750 - 3"000 is,skavr Odß;djh >k fikaá ógrhg re' 8,000/-
is,skavr Odß;djh 3"000 - 4"000 is,skavr Odß;djh >k fikaá ógrhg re' 9,000/-
is,skavr Odß;djh 4"000 g jeä is,skavr Odß;djh >k fikaá ógrhg re. 10,000/-
(iv) fudag¾ ld¾ - fouqyqka - ãi,a
is,skavr Odß;djh 1"000 g wvqq is,skavr Odß;djh >k fikaá ógrhg re' 3,000/-
is,skavr Odß;djh 1"000 - 1"300 is,skavr Odß;djh >k fikaá ógrhg re' 3,000/-
is,skavr Odß;djh 1"300 - 1"500 is,skavr Odß;djh >k fikaá ógrhg re' 3,000/-
is,skavr Odß;djh 1"500 - 1"600 is,skavr Odß;djh >k fikaá ógrhg re' 4,000/-
is,skavr Odß;djh 1"600 - 1"800 is,skavr Odß;djh >k fikaá ógrhg re' 5,000/-
is,skavr Odß;djh 1"800 - 2"000 is,skavr Odß;djh >k fikaá ógrhg re' 6,000/-
is,skavr Odß;djh 2"000 - 2"500 is,skavr Odß;djh >k fikaá ógrhg re' 7,000/-
is,skavr Odß;djh 2"500 - 2"750 is,skavr Odß;djh >k fikaá ógrhg re' 8,000/-
is,skavr Odß;djh 2"750 - 3"000 is,skavr Odß;djh >k fikaá ógrhg re' 9,000/-
is,skavr Odß;djh 3"000 - 4"000 is,skavr Odß;djh >k fikaá ógrhg re' 10,000/-
is,skavr Odß;djh 4"000 g jeä is,skavr Odß;djh >k fikaá ógrhg re' 11,000/-
(v) fudag¾ ld¾ - úoHq;a
fudag¾ ld¾ - úoHq;a - ndysr uQ,dY% fyda úÿ,s ckk hka;% u.ska
ls'fjd' 50 g jvd wvq lsf,da fjdÜ tllg re' 7,500/-
ls'fjd' 50 - 100 lsf,da fjdÜ tllg re' 12,500/-
ls'fjd' 100 - 200 lsf,da fjdÜ tllg re' 25,000/-
ls'fjd' 200 g jeä lsf,da fjdÜ tllg re' 40,000/-
fudag¾ ld¾ - úoHq;a - iQ¾h fldaI u.ska 2.5%
(vi) jEka
mqoa.,hska 13 -25$ãi,a tallhg re' 4,500,000/-
mqoa.,hska 13 -25$fmg%,a is,skavr Odß;djh >k fikaá ógrhg re'1,750/-
mqoa.,hska 13 g jvd wvq$ãi,a 200%
mqoa.,hska 13 g jvd wvq$fmg%,a 150%
uQ,dY%h( rdcH uQ,H m%;sm;a;s fomd¾;fïka;=j

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 108


j.=j 2|ÿïjeá i`oyd ksIamdok nÿ ^úfYaI úêúOdk& jHqyh ^2018.11.30 oskg&
whs;uh remsh,a $1000 lg
os. ñ'ó' 60 ÿïjeá 11,675
os. ñ'ó' 60 blaujk tfy;a ñ'ó' 67 fkdblaujk ÿïjeá 17,375
os. ñ'ó' 67 blaujk tfy;a ñ'ó' 72 fkdblaujk ÿïjeá 20,500
os. ñ'ó' 72 blaujk tfy;a ñ'ó' 84 fkdblaujk ÿïjeá 33,550
os. ñ'ó' 84 blaujk ÿïjeá 37,675
uQ,dY%h( rdcH uQ,H m%;sm;a;s fomd¾;fïka;=j

j.=j 3|Lksc f;,a i`oyd jk ksIamdok nÿ wkqmd; jHqyh ^2018.11.30 oskg&


whs;uh ,Sgrhg re'
fmg%,a 27.00
ãi,a - Tfgda 6.00
ãi,a - iqmß 13.00
uQ,dY%h( rdcH uQ,H m%;sm;a;s fomd¾;fïka;=j

j.=j 4|iqrdnÿ wd{dmk; hgf;a iqrdnÿ jHqyh ^2018.11.30 oskg&


j¾.SlrKh nÿ wkqmd;h ^re'&
u;ameka
fud,Eiia" ;,a" fmd,a" iy moï l< wrlal= ^uOHidr iEu ,Sgrhlgu& 3,300
furg iE¥ úfoaYSh u;ameka ^uOHidr iEu ,Sgrhlgu& 3,300
OdkH u;ameka ^uOHidr iEu ,Sgrhlgu& 2,400
;d, j¾.fha .ilska fyda fjk;a me,Eáhlska .kakd iajdNdúl ksIamdok wdijkh
lsÍfuka neyer l%shdj,shla ;=<ska ksIamdokh lrkq ,nkakd jQ u;ameka uOHidr
^uOHidr iEu ,Sgrhlgu& 2,400
t;fkda,a ksIamdokh i`oyd Ndú;d lrk wuq øjH
fmd,a rd ^f;d. ,Sgrhla i`oyd& 5
fud,Eiia ^f;d. ls' .%Euhla i`oyd& 10
wdijkh u.ska iam%S;= ksIamdokh i`oyd fhdod.kq ,nk iy,a ^f;d. ls' .%Euhla i`oyd& 10
wdijkh u.ska iam%S;= ksIamdokh i`oyd fhdod.kq ,nk bß`.= ^f;d. ls' .%Euhla i`oyd& 10
wdijkh u.ska iam%S;= ksIamdokh i`oyd fhdod.kq ,nk m<;=re ^f;d. ls' .%Euhla
i`oyd& 10
úfoaY u;ameka
wdkhksl OdkH u;ameka ^ìh¾& ^f;d. ,Sgrhlg& 50
wdkhksl jhska ^f;d. ,Sgrhlg& 100
wfkl=;a wdkhksl úfoaY u;ameka ^OdkH u;ameka yd jhska yer& ^f;d. ,Sgrhlg& 200
mdkSh fkdjk iam%S;= ^f;d. ,Sgrhlg& 6
uQ,dY%h( rdcH uQ,H m%;sm;a;s fomd¾;fïka;=j

j.=j 5|jrdh yd .=jka f;dgqm< ixj¾Ok nÿ jHqyh ^2018.11.30 oskg&


whs;uh wkqmd;h
idudkH wkqmd;h 7.5%
iykodhS wkqmd;h 2.5%
uQ,dY%h( rdcH uQ,H m%;sm;a;s fomd¾;fïka;=j

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 109


j.=j 6|tl;= l< w.h u; nÿ jHqyh ^2018.11.30 oskg&
wkqmd;h whs;uh
Y=kH wkqmd;h wmkhk NdKav
iïu; wkqmd;h
^15]& fmdÿ whs;u
tl;= l< w.h u; nÿ mkf;a f.ùfuka ksoyia f,aLKfha i`oyka lr we;s NdKav
ksoyia lsÍï yd fiajd
uQ,dY%h( rdcH uQ,H m%;sm;a;s fomd¾;fïka;=j

j.=j 7|f¾.= wdkhk nÿ jHqyh ^2018.11.30 oskg&


whs;uh wkqmd;h
uQ,sl wuqøjH yd hka;%iQ;% Y=kH
w¾O ksñ whs;u iy w;r ueos NdKav 15%
ksñ NdKav iy iQfLdamfNda.S NdKav 30%
uQ,dY%h( fj<`o yd wdfhdack m%;sm;a;s fomd¾;fïka;=j

j.=j 8|nÿ l=<S wdodhu


re' ñ,s'
whs;uh 2018
2017 ;djld,sl 2019 weia;fïka;=.;
rcfha f.dvke.s,s iy ksjdi u; nÿ l<S 913 964 1,400
rcfha le,E j,ska ,efnk wdodhï 1,851 1,907 2,620
bvï iy wfkl=;a nÿ l=<S 70 55 80
m%dfoaYSh jeú,s iud.ï j,ska ,efnk l,a nÿ l<S 1,258 873 1,550
wfkl=;a 359 1,784 2,350
uq¿ nÿ l=<S wdodhu 4,450 5,583 8,000
uQ,dY%h( rdcH uQ,H m%;sm;a;s fomd¾;fïka;=j

j.=j 9|.dia;= iy whlsÍï


re' ñ,s'
úia;rh 2017 2018 ;djld,sl 2019 weia;fïka;=.;
rcfha uqøKd,h úiska lrkq ,nk fiajd i`oyd 612 866 860
whlsÍï
.uka n,m;%" ùid iy oaú;aj mqrjeisNdjh i`oyd 15,299 17,258 19,000
.dia;=
úNd. iy wfkl=;a .dia;= 413 287 350
fudag¾ r: mk; hgf;a .dia;= iy wfkl=;a ,eîï 9,172 10,433 11,500
wfkl=;a úúO uQ,dY%hkaf.ka ,efnk uqo,a 44,731 79,495 98,020
tl;=j 70,227 108,339 129,730
uQ,dY%h( rdcH uQ,H m%;sm;a;s fomd¾;fïka;=j

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 110


j.=j 10| úfYaI fj<`o NdKav nÿ wkqmd;
ls' .%Euhg re'
whs;uh 2017 foieïn¾ wjidkhg 2018 foieïn¾ wjidkhg

1 yd,aueiaika 1.00 1.00


2 w¾;dm,a 1.00 20.00
3 r;= ¿Ekq 25.00 25.00
4 î ¿Ekq 1.00 20.00
5 iqÿ ¿Ekq 40.00 40.00
6 uqx weg 40.00 40.00
7 uhsiQ¾ mßmamq - iïmQ¾K 1.00 2.00
uhsiQ¾ mßmamq - msh<s l< 3.00 7.00
8 ñßia - fkdweUrE fyda l=vq fkdl< 25.00 25.00
ñßia - weUrE fyda l=vq l< 125.00 125.00
9 áka ud¿ 50.00 50.00
10 iqÿ iSks 31.00 32.00
ÿUqre iSks 33.00 35.00
11 jgdkd - iïmQ¾K 15.00 5.00
jgdkd - msh,s l< 18.00 8.00
12 lv, - iïmQ¾K 7.00 2.00
lv, - msh,s l< 10.00 5.00
13 W`ÿ 60.00 125.00
14 lõms 70.00 70.00
15 ;K yd,a 70.00 70.00
16 Wïn,lv 102.00 102.00
17 lrj, 52.00 52.00
18 kejqï fodvï 65.00 65.00
19 kejqï ños 130.00 130.00
20 kejqï wem,a 45.00 45.00
21 fld;a;u,a,s - fkdweUrE fyda l=vq fkdl< 26.00 26.00
fld;a;u,a,s - weUrE fyda l=vq l< 52.00 52.00
22 iQÿre 162.00 162.00
23 uyÿre 162.00 162.00
24 ly - fkdweUrE fyda l=vq fkdl< 102.00 102.00
ly - fjk;a 360.00 360.00
25 W¿ yd,a 50.00 50.00
26 l=rlalka 70.00 70.00
l=rlalka msá 150.00 150.00
27 W`ÿ msá 200.00 200.00
28 rglcq 112.00 112.00
29 wn 62.00 62.00
30 mdï f;,a$t<j¿ f;,a - msßmyÿ fkdl< 110.00 150.00
mdï f;,a$t<j¿ f;,a - msßmyÿ l< 130.00 170.00
mdï uo f;,a - msßmyÿ fkdl< 130.00 170.00
mdï uo f;,a - msßmyÿ l< 145.00 185.00
mdï Tf,hska 115.00 155.00
mdï f;,a - msßmyÿ l< 135.00 175.00
fmd,a f;,a - msßmyÿ fkdl<$msßmyÿ l< 130.00 170.00
31 ud¿ 10% fyda 100.00 10% fyda 100.00
32 uelr,a 6.00 6.00
33 fhda.Ü 625.00 625.00
34 ng¾ 880.00 880.00
35 ud.Íka - fïoh 80] fyda jeä 215.00 215.00
ud.Íka - wfkl=;a 315.00 315.00
36 ¨Kq 40.00 40.00
37 rgb`os 60.00 60.00
38 úh<s ños 230.00 230.00
39 uex.=ia 200.00 200.00
40 úh<s fodvï 200.00 200.00
41 fmhd¾ia 175.00 175.00
42 fpß 250.00 250.00
43 ma,ïia iy iaf,daia 200.00 200.00
44 lsú 175.00 175.00
45 fo¿ï - fjk;a 200.00 200.00
46 fmd,a uo 1.00 1.00
47 fmrka .dk ,o$msá l< flacq - 200.00
49 nvbß`.= 10.00 10.00
48 iy,a - iïnd" kdvq" lel=¨" ÿUqre iy,a yd levqkq iy,a 0.25 -
uQ,dY%h( fj<`o yd wdfhdack m%;sm;a;s fomd¾;fïka;=j

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 111


j.=j 11| rch i;= jdKsc jHjidhhkaf.ka ,o whNdr$,dNdxY wdodhu iy 2019 jir i`oyd
weia;fïka;=
re' ñ,s'
2018 ixfYdaê; 2019
jHjidhh 2017
weia;fïka;= weia;fïka;=.;
whNdr 50,447 37,230 49,742
cd;sl b;sßlsÍfï nexl=j 3,865 500 7,000
,xld nexl=j 12,000 4,500 10,000
uyck nexl=j 5,000 3,200 8,000
úÿ,s ixfoaY yd kshduk fldñIka iNdj 22,800 21,850 15,000
rdcH Wlia yd wdfhdack nexl=j 25 - 50
rdcH oej ixia:dj 100 100 100
rdcH T!IO ksIamdok ixia:dj 45 50 75
cd;sl rlaIK Ndr wruqo, 2,100 2,750 3,200
N+ úoHd yd m;,a ld¾hdxYh 1,500 1,700 1,700
cd;sl ueKsla yd iaj¾KdNrK wêldßh 100 25 25
Y%S ,xld wdfhdack uKav,h 220 250 250
Y%S ,xld wmkhk Kh rlaIK ixia:dj - 15 50
bxcsfkareuh ld¾hhka ms<sn`o uOHu WmfoaYk ld¾hdxYh 25 25 75
YS% ,xld ixpdrl m%j¾Ok ld¾hdxYh 1,000 1,000 1,000
isú,a .=jka fiajd wêldßh 800 800 800
rdcH T!IO ixia:dj 222 - 190
cd;sl m%jdyk ffjoH wdh;kh 160 165 200
Y%S ,xld úfoaY fiajd kshqla;s ld¾hdxYh 185 200 1,000
cd;sl m%jdyk fldñiu 300 100 300
Y%S ,xld ixpdrl ixj¾Ok wêldßh - - 500
Y%S ,xld bvï f.dvlsrSfï yd ixj¾Okh lsÍfï ixia:dj - - 200
jHdmdr l<ukdlrKh i`oyd jQ cd;sl wdh;kh - - 12
l<ukdlrK mYapd;a Wmdê wdh;kh - - 15
,dNdxY 3,550 4,598 5,810
cd;sl b;sßlsÍfï nexl=j 60 60 60
,xld nexl=j 346 346 347
uyck nexl=j 316 316 317
Y%S ,xld b;sßlsÍfï nexl=j - 86 -
,xld mq;% ixj¾Ok nexl=j 41 41 3
cd;sl ixj¾Ok nexl=j 2 1 -
Y%S ,xld rlaIK ixia:dj 503 1,856 2,500
.=jka f;dgqm< yd .=jka fiajd ^Y%S ,xld& iud.u 850 300 500
,xld LKsc je,s iud.u - 35 420
,xld fmdiafmaÜ iud.u 8 5 5
iajdëk rEmjdyskS cd,h 10 12 -
,xld f,a,kaâ iud.u 35 45 -
rlakd wdrlaIl ,xld iud.u - 40 37
,xld fmdfydr iud.u 90 21 65
fld<U fldu¾I,a fmdfydr iud.u 12 20 25
mrka;ka ridhk øjHh iud.u 8 11 15
lyg.y .%e*hsÜ ,xld iud.u - - 8
Y%S ,xld fg,sfldï iud.u 795 795 795
ã ,d rE ,xld mqoa.,sl iud.u 79 106 95
,xld úÿ,s fm!oa.,sl iud.u 218 305 300
,xld bkaviaà%ia tiafÜÜia iud.u 55 78 55
ksmqK;d ixj¾Ok wruqo, - - 3
isf,daka wef.%d bkaviaà%ia 12 19 9
,xld iSks ^mqoa.,sl& iud.u - - 50
,xld f,dcsiaála iud.u - 1 -
,xld ;%sfmdaI iud.u - - 75
jeú,s iud.ï) 103 95 123
fjk;a)) 7 4 0.09
tl;=j 53,997 41,828 55,552
uQ,dY%( NdKavd.dr fufyhqï fomd¾;fïka;=j iy rdcH jHdmdr fomd¾;fïka;=j
) l=reKE.," l¿fndaúáhdk" y,dj;" mqiaie,a,dj" fldg.," kuqKql=," we,amsáh we;=¿j
)) ,xld Lksc f;,a .nvd m¾hka; iud.u" ldikaia l<ukdlrK wdh;kh" ,xld lekÍia iud.u" hqkhsgâ fudag¾ia ,xld iud.u"
fnda., .%e*hsÜ ,xld iud.u" Tfgda .%s,a ,xld iud.u" yqkakia f*da,aia fydag,h" ,xld yhsfv%d,sla fiajd mqoa.,sl iud.u" chd nyd¿ï
m¾hka; iud.u

rdcH uQ,H l<ukdlrK jd¾;dj – 2019 112

You might also like