UNIVERSITETI I PRISHTINËS “HASAN PRISHTINA” FAKULTETI I NDERTIMTARISË DHE

ARKITEKTURËS

PROGRAMI STUDIMOR – MASTER I SHKENCËS DREJTIMI: GJEODEZI

LËNDA : WebGIS

TEMA: Planifikimi i një projekt - ide apo skenare për një aplikacion WebGIS

Mentori : Kanditadi :

Prof.Asoc.Dr.Perparim Ahmeti Fitore Lipovica

Prof.Ass.Milaim Sylka

PRISHTINË, 2019
 Planifikimi i një projekt - ide apo skenarë për një aplikacion WebGis

Abstrakt

WebGIS-i është një disiplin e re e cila është zhvilluar falë avansimit teknologjik dhe internetit,
ku me zhvillimin e internetit kanë përfituar të gjithë, në veqanti GIS ka përfituar shumë nga
paradigma e internetit, e lidhjes së gjerë të tijë me momentit që u krijua në Web, ku nëpërmjet saj
me vetem një klik mundë ta eksplorojm botën edhe pa qenë fare prezent në vend. Në këtë punim
shkollor është shtjelluar evolucioni i WebGIS dhe definicjonet e tijë, janë të krijuar disa skedarë
nga shape file si të dhëna të mbledhura të përshtatshme hapsinore, me qëllim të ndertimit të një
DBMS-i në postgress, dhe publikimi i këtyre skedarëve në mjedisin GIS server – GeoServer.

Fjalët kyçe : WebGIS, GIS Server dhe DBMS.

ABSTRACT

WebGIS is a new discipline that has been developed thanks to technological advancement and
the internet, where the development of the internet has benefited everyone, in particular GIS has
benefited greatly from the internet paradigm, its broad connectivity with the moment it was
created on the Web, where through it with just one click we can explore the world even without
being present in the country.

In this paper, the evolution of WebGIS and its definitions has been elaborated, several files have
been created from the vectorization process on orthophoto as appropriately collected space data,
for the purpose of building a DBMS in postgress, and publishing these files in the GIS server
environment - GeoServer.

Key words : WebGIS, GIS Server and DBMS.

FNA-Gjeodezi ,WebGis ,Prof.Dr.Perparim Ahmeti,Prof.Ass.Milaim Sylka,Punoi:Fitore Lipovica Page 2

 Planifikimi i një projekt - ide apo skenarë për një aplikacion WebGis

Përmbajtëja

Hyrje ...........................................................................................................................................4
1.0 Karakteristikat e Gis-it dhe WebGis-it ..................................................................................5
1.1 Gis –Geographic Information System............................................................................5
1.2 WebGis – Geographic Information Systems Resource – Gis .........................................6
2.0 Geoserveri , PostgreSQL-it dhe Web shërbimet gjeohapësinore ............................................8
3.0 Planifikimi i projektit per nje WebGis aplikacion ..................................................................9
4.0 Mbledhja dhe analiza gjeohapsinore e të dhënave ................................................................ 10
5.0 Ndërtimi i një bazë të dhënash në PostGRES/PostGis ......................................................... 11
6.0 Pblikimi i të dhënave hapësinore në mjedisin GIS server (GeoServer) ................................. 13
7.0 Krijimi i Apikacionit WebGis ............................................................................................ 17
7.1. Lidhja në mes Geoserver-it dhe Heron – it .......................................................................... 18
8.0 Literatura........................................................................................................................... 20

Lista e Figurave :

Figura 1 .0. Arkitektura e Gis-it

Figura 2 .0. Arkitektura e WebGis-it
Figura 3.0. WebGis –I
Figura 4.0. WebMap –I
Figura 5.0. GeoServer 2.15.1
Figura 6.0. PostgresSql – PgAdmin III
Figura 7.0. a) Logo e Ferizajt dhe b) Ferizaji me rrethine
Figura 8 .0.Ndërtimi I Gjeodatabazës në ArcGis
Figura 9.0. Pamja perfundimtare ne ArcGis
Figura 10 . Ndertimi I DBMS ne PgAdmin
Figura 11. Procesi i vendosjes së të dhënave gjeohapsinore mbrenda dbms-itWeb_Gis_Ferizaj
Figura 12 . Procesi i krijimit të Workspace, dhe i Stores
Figura 13. Publikimi i Layera – ve ne GeoServer
Figura 14. Përzgjedhja e sistemit koordinativ të të dhënav
Figura 15 . Krijimi i Stilit të ri për të dhënat gjeohapsinore.
Figura 16 . Hapja e dritares së punimit – Heron
Figura 17 . Paraqitja e lidhjes ne mes Geoserver-it dhe Heron-it
Figura 18 . Kodimi në Heron
Figura 19 . Web aplikacioni pas konektimit të të dhënave

FNA-Gjeodezi ,WebGis ,Prof.Dr.Perparim Ahmeti,Prof.Ass.Milaim Sylka,Punoi:Fitore Lipovica Page 3

 Planifikimi i një projekt - ide apo skenarë për një aplikacion WebGis

Hyrje

Lënda e WebGIS-it ka të bëjë me lidhjen e internetit dhe GIS-it, pra është një lloj sistemi i
shpërndarjes së informacionit(të organizuar në një kronologji logjike), që përfshin të paktën një
server dhe një klient, ku serveri është një server GIS dhe klienti është një shfletues web, me
aplikim desktop ose aplikim mobil. Në formën e tij më të thjeshtë, web GIS mund të
përkufizohet si çdo GIS që përdor teknologjinë e internetit për të komunikuar mes një serveri dhe
një klienti.

Duke shfrytëzuar internetin për të hyrë në informata mbi web-in, pa marrë parasysh se sa larg
mund të jenë serverat dhe klienti nga njëri-tjetri, GIS-i i internetit paraqet avantazhe të
dallueshme mbi GIS-in tradicionale të desktopit, duke e përfshirë si një arritje globale, me një
numër të madh përdoruesish dhe kosto të ulët nga numri i madhë i përdoruesve, dhe me disa
platëforma të mira dhe të lehta në përdorimin e tyre, duke i bërë të mundëshme edhe përditësimet
(azhurinemet) në një version të ri. Ne në këtë punim shkollor, i burim të të dhënave të mbledhura
kemi përdorur skedaret shape file(shp.), për të ndërtuar një database në PostgreSQL, që këto të
dhëna të publikohen në GIS server. Ku më pastaj kemi ndërtuar një aplikacion të thjesht WebGIS
duke përdorur web sherbimet gjeohapsinore, të gjitha të dhënat gjeohapsinore janë përdorur
vetem si demonstrim të këtij puni shkollor,qedo te thote qe nuk munde të përdoren për ndonje
analiz më të thellë gjeohapsinore!

FNA-Gjeodezi ,WebGis ,Prof.Dr.Perparim Ahmeti,Prof.Ass.Milaim Sylka,Punoi:Fitore Lipovica Page 4

 Planifikimi i një projekt - ide apo skenarë për një aplikacion WebGis

1.0 Karakteristikat e Gis-it dhe WebGis-it

1.1 Gis –Geographic Information System

Sistemi i Informacionit Gjeografik eshte sistem I informacioneve per te dizajnuar, manipuluar
dhe vizualizuar te dhenat qe jan referuar gjeografikisht ne nje vendodhje me siperfaqen e tokes.
Teknologjia është marrë nga një sere komunitetesh të ndryshme të përdoruesve që merren me
informacionin që i referohet domenit hapësinor. Shembuj të informacioneve të tilla përfshijnë
adresat postare, rrugët, pellgjet e kullimit, zonat socio-ekonomike, zonat e tokës, rrjetet e
tubacioneve dhe grupet e pronave. Fuqia e GIS qëndron jo vetëm në aftësinë e saj për të
analizuar dhe shfaqur të dhëna që i referohen fushës hapësinore, por edhe në funksionin e saj si
një bazë të dhënash që mund të sjellë të dhëna së bashku nga një gamë e gjerë burimesh.
Përdorimi i një GIS për të menaxhuar të dhënat e pronës ofron dy përparësi: ruajtjen unike të të
dhënave të pronësisë duke përdorur një përfaqësim hapësinor të botës reale dhe aftësinë për të
analizuar dhe për të vizualizuar ato të dhëna.
Me Gis qdo pike ne hapsire definohet me grafike.Gis-i nuk e zgjedh problemin,eshte vetem
platform per analize,mbetet vetem ne lop top(vizatimi behet permes bazes se te dhenave)
SDI(serialDixhitalinterface ) eshte nje standart per transmetimin dixhital te te dhenave .
Te dhenat udhetaret , Gis-I treni , SDI jane binaret !

INPUT MENAXHIMI i
BAZES SE TE OUTPUT
të dhënat hyrse DHENAVE
nga tereni , nga Grumbullimi,r
literature apo uajtja Raportet , hartat ,
analiza të ,perpunimi, tabelat
ndryshme manipulimi
,harta të dhe analiza
dixhitalizuara

Figura 1 .0. Arkitektura e Gis-it

FNA-Gjeodezi ,WebGis ,Prof.Dr.Perparim Ahmeti,Prof.Ass.Milaim Sylka,Punoi:Fitore Lipovica Page 5

 Planifikimi i një projekt - ide apo skenarë për një aplikacion WebGis

1.2 WebGis – Geographic Information Systems Resource – Gis

Ka shume definicione lidhur me WebGis-in

 Web GIS është çdo GIS që përdor teknologjinë Web për të komunikuar midis
komponentëve: server (identifikuar nga URL) dhe klienti (një shfletues, një aplikacion
desktop ose një aplikacion mobil). Komunikimi realizohet nëpërmjet HTTP. Formati i
përgjigjes mund të jetë një HTML, një imazh binar, një XML (Gjuhë Extensible Markup
Language) ose JSON (JavaScript Object Notation)

 Web GIS është implementimi i funksionaliteteve GIS nëpërmjet një shfletuesi të

WWW(World Wide Web) ose program tjetër klientësh, duke lejuar një përdorim më të
gjerë dhe analiza të një baze të dhënash gjeografike të veçantë..

WebGIS-i duhet që së paku të ketë një server dhe një klient, ku serveri është një Web
aplikacioni dhe klienti është një shfletues, një aplikacion desktop ose një aplikacion
mobil,serveri ka një URL në mënyrë që klientët ta gjejnë atë në Web.

Figura 2 .0. Arkitektura e WebGis-it

FNA-Gjeodezi ,WebGis ,Prof.Dr.Perparim Ahmeti,Prof.Ass.Milaim Sylka,Punoi:Fitore Lipovica Page 6

 Planifikimi i një projekt - ide apo skenarë për një aplikacion WebGis

Krahas WEB GIS është edhe WEBMapping të cilat përdoren si sinonime por dallojnë në mes
veti.

WebGis-I jep vetem informacion ku ato te dhena munde te shfrytezohen ne fusha te tjera
(psh.gjeoportali)

WebMap eshte informacion I shfrytezushem ,psh, google map ku qdo gje eshte e qarte,munde te
mos jep qasje ne baze te te dhenave (pssh,te dhena per nje hotel) por jep te dhena rreth lokacionit
te hotelit.

Figura 3.0. WebGis –I

Figura 4.0. WebMap –I

FNA-Gjeodezi ,WebGis ,Prof.Dr.Perparim Ahmeti,Prof.Ass.Milaim Sylka,Punoi:Fitore Lipovica Page 7

 Planifikimi i një projekt - ide apo skenarë për një aplikacion WebGis

2.0 Geoserveri , PostgreSQL-it dhe Web shërbimet gjeohapësinore

Për realizimin e këtijë punimi fillimisht duhet që të instalojm Geoserver-in edhe postgisin në një
aplikues desktopi, dhe vendi ku ruhet është në: C:\Program Files (x86)\GeoServer 2.15.1\.

Figura 5.0. GeoServer 2.15.1

Pasiqë ta instalojm Geoserverin atëher fillojm edhe me PostgreSQL i cili ruhet në driektoriumin :
C:\ProgramFiles\PostgreSQL\9.5\, ja japim një fjalkalim – Next- zgjidhim numrin e portit ku
serveri duhet të dëgjojë-Next-zgjidhim hapësirën që do të përdoret nga grumbulli i ri i bazës së të
dhënave(Default locale)-Next-fillon procesi i instalimit edhe në fund Finish, dhe siq vrehet edhe
nga spjegimi me ndihmen e screenshotave e kemi të vendosur në shiritin Start.

Figura 6.0. PostgresSql – PgAdmin III

FNA-Gjeodezi ,WebGis ,Prof.Dr.Perparim Ahmeti,Prof.Ass.Milaim Sylka,Punoi:Fitore Lipovica Page 8

 Planifikimi i një projekt - ide apo skenarë për një aplikacion WebGis

3.0 Planifikimi i projektit per nje WebGis aplikacion

Në kuader të këtij punimi jemi munduar të paraqesim zonat potenciale për ndgritjen e
Termoelektranave në Komunen e Ferizajt ,pas analizave të ndryshme gjeohapsinore ne
korelacion me kriteret për ngritjen e Termoelektranave .

a) b)

Figura 7.0. a) Logo e Ferizajt dhe b) Ferizaji me rrethine

Aplikacioni WebGIS që po planifikojmë të ndërtojmë bëhet për qëllime që të kemi qasje në të

dhënat hapësinore specifikisht të kësaj komune, poashtu të jenë të hapura për përdoruesit e këtij
aplikacioni. Të informohet përdoruesi mbi zonat potenciale per ndertimin e Termoelektranave ,
duke perfshire vendbanimet , rrjetin e komunikacionit dhe pyjet .

FNA-Gjeodezi ,WebGis ,Prof.Dr.Perparim Ahmeti,Prof.Ass.Milaim Sylka,Punoi:Fitore Lipovica Page 9

 Planifikimi i një projekt - ide apo skenarë për një aplikacion WebGis

4.0 Mbledhja dhe analiza gjeohapsinore e të dhënave

Të dhënat e nevojshme për analizë I kemi burim nga PZHK ( plani zhvellimor komunal ) si
shape file , te cilat me ndimen e (ArcMap-ArcGis 10.1) jane importuar ne një
PersonalGeodatabase me Feature Datasete dhe Feature Classe te nevojshme varsisht nga
forma gjeometrike e të dhënave si : pikë , linjë apo polygon .

Figura 8 .0.Ndërtimi I Gjeodatabazës në ArcGis

Figura 9.0. Pamja perfundimtare ne ArcGis

FNA-Gjeodezi ,WebGis ,Prof.Dr.Perparim Ahmeti,Prof.Ass.Milaim Sylka,Punoi:Fitore Lipovica Page
10
 Planifikimi i një projekt - ide apo skenarë për një aplikacion WebGis

5.0 Ndërtimi i një bazë të dhënash në PostGRES/PostGis

PostGRES/PostGIS është lokacjoni ku kemi ndertar bazen e të dhënave për këtë detyre
shkollore, nëpërmjet pgAdmin-it i cili në këtë rast është vetëm si mundesi e qasjes në PostGRES
për të ndërtuar bazen e të dhënave gjeohapsinore.

Figura 10 . Ndertimi I DBMS ne PgAdmin

Pas krijimit te bazes se te dhenave WebGis_FErizaj fillojm me insertimin e skedareve/ të

dhenave gjeohapsinore mbrenda kesaj gjeodatabaze, mirëpo paraprakisht duhet që të futen
ekstenzjone shtes mbrenad kësaj gjeodatabaze, sepse ndryshe të dhënat nuk mund të insertohen,
kjo procedur shpjegohet në këtë formë :

FNA-Gjeodezi ,WebGis ,Prof.Dr.Perparim Ahmeti,Prof.Ass.Milaim Sylka,Punoi:Fitore Lipovica Page

11
 Planifikimi i një projekt - ide apo skenarë për një aplikacion WebGis

Figura 11. Procesi i vendosjes së të dhënave gjeohapsinore mbrenda dbms-it

Web_Gis_Ferizaj

Pas kesaj procedura pamja ne Postgres do te duket keshtu :

FNA-Gjeodezi ,WebGis ,Prof.Dr.Perparim Ahmeti,Prof.Ass.Milaim Sylka,Punoi:Fitore Lipovica Page

12
 Planifikimi i një projekt - ide apo skenarë për një aplikacion WebGis

6.0 Pblikimi i të dhënave hapësinore në mjedisin GIS server (GeoServer)

Për publikimin e të dhënave hapësinore në mjedisin GIS Server ka qenë e nevojshme instalimi i
GeoServerit. Pasi që të kemi përfunduar instalimin, hapim atë në browser, nëpërmjet
http://localhost:8787/geoserver/web/

Ku fillimisht do të ndërojm një Workspaces. Ndërtimi i një Workspace realizohet nëpërmjet

komandes Add new workspace, ku emri i kësaj faqe punuse do të jetë :WebGis_Drenas, ndërsa
hapësira e emrit në URI, do të jetë : http://webgis_ferizaj , pas krijimit të Workspace, vazhdohet
me krijimin e një Store, pastaj vazhdohet me insertimin e të dhënave, ku dhe zgjidhet lloji se në
çfarë formati i kemi të dhënat. Në rastin tonë i kemi në PostGIS.

Figura 12 . Procesi i krijimit të Workspace, dhe i Stores

FNA-Gjeodezi ,WebGis ,Prof.Dr.Perparim Ahmeti,Prof.Ass.Milaim Sylka,Punoi:Fitore Lipovica Page

13
 Planifikimi i një projekt - ide apo skenarë për një aplikacion WebGis

Pasiqë të bëhet insertimi i të dhënave mbrenda geoserveriit atëher ne kemi mbaruar procesin e
krijimit të Stores.

Figura 13. Publikimi i Layera – ve ne GeoServer

Pasi që të bëhet publikimi i të dhënave atëher na mbetet përzgjedhja e sistemit koordinativ, ku në

të cilin i kemi këto të dhënat.

Figura 14. Përzgjedhja e sistemit koordinativ të të dhënav

FNA-Gjeodezi ,WebGis ,Prof.Dr.Perparim Ahmeti,Prof.Ass.Milaim Sylka,Punoi:Fitore Lipovica Page
14
 Planifikimi i një projekt - ide apo skenarë për një aplikacion WebGis

Tani është faza e krijimit të stilit për të gjitha shtresat tematkie të publikuara, kjo fazë fillon duke
klikuar në Style – Add Style

Tek SLD ne mund të gjenerojmë një format të caktuar për pikë poligon apo linjë, shkaku që të
mos shenohet pjesa,pastaj na shfaqet pjesa e titullit të atij stili, mëposhtë pastaj vendosen
rregullat(Rule). Ku tek CssParameter name=”stroke” e paraqet ngjyrën, pastaj tek stroke-width
është e caktuar trashësia e vijës. Pas krijimit të stilit, vazhdohet me vendosjen e këtij stili tek
veçoritë tona. Kjo mundësohet me klikim tek Layers pastaj gjejmë skedarin tonë, vazhdohet
pastaj tek Publishing ku në fund tek Default Style zgjedhim stilin e sapo krijuar.

FNA-Gjeodezi ,WebGis ,Prof.Dr.Perparim Ahmeti,Prof.Ass.Milaim Sylka,Punoi:Fitore Lipovica Page

15
 Planifikimi i një projekt - ide apo skenarë për një aplikacion WebGis

Figura 15 . Krijimi i Stilit të ri për të dhënat gjeohapsinore.

Në të njejten menyrë veprohet edhe për stilet e tjera, p.sh ku krijohet stili për linjë apo edhe për
ato me pikë.
FNA-Gjeodezi ,WebGis ,Prof.Dr.Perparim Ahmeti,Prof.Ass.Milaim Sylka,Punoi:Fitore Lipovica Page
16
 Planifikimi i një projekt - ide apo skenarë për një aplikacion WebGis

7.0 Krijimi i Apikacionit WebGis

Tashmë të dhënat janë të gatshme të vendosen në një WebGis aplikacion, si WebGis aplikacion
kemi përdorur librarin e Heron map, e cila është e bazuar në javaskript.Heron lehteson krijimin e
aplikacioneve të hartave të bazuara në veglen JavaScript.Në paketen Heron 1.0.6 janë të
vendosura nenpaketat e saj ku janë paraqitur shebujt , dokumentet origjinale si dhe burime të
ndryshme.Së pari gjejm tek Examples modelin të cilin dëshirojm të punojmë .

Figura 16 . Hapja e dritares së punimit – Heron

FNA-Gjeodezi ,WebGis ,Prof.Dr.Perparim Ahmeti,Prof.Ass.Milaim Sylka,Punoi:Fitore Lipovica Page

17
 Planifikimi i një projekt - ide apo skenarë për një aplikacion WebGis

7.1. Lidhja në mes Geoserver-it dhe Heron – it

Lidhja në mes Geoserver-it dhe Heroni-it fillon aty kur bhet inportimi i të dhënave nga ana
Geoserverit në Heron 1.0.6 .Tek importimi i të dhënave ne gjithmone në fillim vendosim titullin
e të dhënave që kemi , ku pastaj vazhdohet me paraqitjen e link-ut të geoserver-it , të gjith layer-
at ne bazen e të dhënave të implementuar në PosGres dhe të publikuar ne Geoserver kodohen
edhe në Heron .Ndryshimet në Heron lejohen , por nese ndryshojmë tek faqja Heronit dhe tek të
dhënat në Geoserver nuk ndryshojm , ajo e dhënë nuk do të përditësohet në WebHarten tonë.

Figura 17 . Paraqitja e lidhjes ne mes Geoserver-it dhe Heron-it

Figura 18 . Kodimi në Heron

Pasi të kemi përfunduar kodimin tek Heron 1.0.6 atëherë për rezultatin e punës së bëre deri më
tani duhet të bëjmë StartGeoserver si dhe StartHeron për të filluar procesi.

FNA-Gjeodezi ,WebGis ,Prof.Dr.Perparim Ahmeti,Prof.Ass.Milaim Sylka,Punoi:Fitore Lipovica Page

18
 Planifikimi i një projekt - ide apo skenarë për një aplikacion WebGis

Figura 19 . Web aplikacioni pas konektimit të të dhënave

FNA-Gjeodezi ,WebGis ,Prof.Dr.Perparim Ahmeti,Prof.Ass.Milaim Sylka,Punoi:Fitore Lipovica Page

19
 Planifikimi i një projekt - ide apo skenarë për një aplikacion WebGis

8.0 Literatura

1.0 https://www.postgresql.org/download/

2.0 http://geoserver.org/download/

3.0 http://heron-mc.org/

4.0 https://spatialreference.org/ref/sr-org/google-projection/

5.0 https://www.color-hex.com/color/000000

6.0 https://www.youtube.com/results?search_query=geoserver+tutorial

7.0 History of the Web, e autorit Tim Berners-Lee

FNA-Gjeodezi ,WebGis ,Prof.Dr.Perparim Ahmeti,Prof.Ass.Milaim Sylka,Punoi:Fitore Lipovica Page

20