ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Λογοτεχνία και Οικολογία

Χαϊκού

Τα χαϊκού είναι ένα είδος ποίησης από την Άπω Ανατολή.

Τα χαϊκού έχουν συνολικά 17 συλλαβές και είναι η πιο σύντομη
μορφή ποίησης στον κόσμο.
Έχουν αυστηρή φόρμα. Παραδοσιακά αποτελούνται από τρεις
στίχους των 5, 7, 5 συλλαβών αντίστοιχα που δεν
ομοιοκαταληκτούν.
Περιγράφουν μια εικόνα της φύσης και δίνουν στοιχεία για μια εποχή του χρόνου ή μια
ώρα της ημέρας ή ένα στιγμιότυπο του φυσικού κόσμου μέσα από εποχιακές λέξεις
(Kigo=Κίγκο).
Χαρακτηρίζονται από ευαισθησία, φαντασία και πυκνότητα νοημάτων.
Χαρακτηρίζονται από συναισθησία δηλ. ανάμειξη των αισθήσεων π.χ. ακοή, όραση, γεύση,
αφή και όσφρηση.

Τα ελληνικά χαϊκού αποτελούνται από τρεις στίχους το καθένα.

Δεν τηρούν την 17σύλλαβη πειθαρχεία.
Κεντρίζουν την φαντασία μας με απλές λέξεις.
Κυρίαρχο ρόλο και σε αυτά έχει η φύση και ειδικά η θάλασσα γιατί η Ελλάδα
περιτριγυρίζεται από την θάλασσα και η ζωή κάθε Έλληνα εξαρτάται και συνδέεται με
αυτήν.
Προβάλλονται τα συναισθήματα του ποιητή: η αγάπη για την θάλασσα, θαυμασμός και
συγκίνηση, πάθος για τα στοιχεία της φύσης.

Στο χαϊκού γίνεται η προσπάθεια συλληφθεί η στιγμή και

να διατηρηθεί στην αιωνιότητα. Καθώς οι λέξεις δεν
είναι αρκετές για να περιγράψουν την ολότητα μιας
στιγμιαίας εμπειρίας, ο ποιητής περιγράφει αχνά μια ιδέα
και αφήνει τον αναγνώστη να συμπληρώσει.

1
 ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Λογοτεχνία και Οικολογία
Χαϊκού

Να μελετήσετε από κοινού τα γιαπωνέζικα με τα ελληνικά χαϊκού και να αναφέρετε ομοιότητες

και διαφορές ως προς τα χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου ποιητικού είδους.

ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ

Αν παρατηρήσετε προσεχτικά το παρακάτω γιαπωνέζικο χαϊκού, θα δείτε ότι υπάρχει μια

απόκλιση στην δομή του από το αυθεντικό κείμενο στην μετάφραση. Γιατί πιστεύετε
συμβαίνει αυτό;

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Ερωτήσεις κατανόησης:

1. Δείτε με ποιον τρόπο η ποιητική φαντασία «ανακατασκευάζει» τον κόσμο αναμιγνύοντας

τις αισθήσεις στα γιαπωνέζικα χαϊκού (π.χ. ήχοι λάμπουν, χρώματα ηχούν, οσμές
ακούγονται κ.ο.κ.). Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται «συναισθησία». Να δώσετε μερικά
παραδείγματα από τα γιαπωνέζικα χαϊκού του βιβλίου σας.

2. Ποια είναι τα κυρίαρχα στοιχεία της φύσης στα γιαπωνέζικα και στα ελληνικά χαϊκού; Γιατί
νομίζετε συμβαίνει αυτό;

3. Γράψετε ένα δικό σας χαϊκού λαμβάνοντας υπόψη το χαρακτηριστικά του είδους όπως σας
έχουν δοθεί.
2