ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΤΑΞΕΩΝ

(ΓΙΑ ΤΟ ΤΕΛΟΣ)

Α’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
Να συμπληρωθεί ο κατάλληλος τύπος στις προτάσεις:
1. Καθέζεται ὁ θεός ἐν ……………………... (θρόνος, δοτ. εν.).
2. Οὗτος ἀκόσμησε τό σκῆπτρον τοῖς πᾶσι
…………………………………. (μέταλλον).
3. Τῇ δ’ ὑστεραίᾳ (την άλλη μέρα) μακράν ………………. (ὁδός)
ἐπορεύθημεν καί ἐπί …………………………….. (ὁ ποταμός, αιτ.
εν.) ἀφικόμεθα.

Να συμπληρωθούν οι παρακάτω φράσεις με τον κατάλληλο

τύπο του εἰμί.
1. ὑμεῖς ………………….. ἄλκιμοι (ρωμαλέοι) νεανίαι.
2. ἐγώ …………………. τό φῶς τοῦ κόσμου.
3. χρόνος δίκαιος ………………………. κριτής πάντων.
4. ἔνθα (όπου) ……………………… βωμοί, …………………….. καί
θεοί.
5. ἡμεῖς πάντες φίλοι καί σύμμαχοι ………………..
6. σύ …………………. ὁ βασιλεύς τῶς Ἰουδαίων;
7. ἡ γλῶττα πολλῶν κακῶν …………………… αἰτία.
8. γονεῦσι παῖδες ………………… ἄγκυραι βίου.

Να βάλετε τους υπόλοιπους τύπους της οριστικής ενεστώτα

και μέλλοντα ενεργητικής φωνής στις ακόλουθες προτάσεις
χρησιμοποιώντας τα αντίστοιχα ρήματα που είναι σε
παρένθεση:

ἐγώ …………………… ………………….. ἐπί τούς πολεμίους.

(στρατεύω)
σύ …………………… ………………….. δικαίως (ἄρχω).
οὗτος …………………… ………………….. ἐπιστολήν (γράφω).
ἡμεῖς ……………………. …………………… τούς δικαστάς (πείθω).
ὑμεῖς …………………… ………………….. τό πρέπον (πράττω).
οὗτοι ………………….. …………………… ὑμᾶς (βλάπτω).

Στο παρακάτω κείμενο να αναγνωριστούν οι τύποι

οριστικής ενεστώτα και μέλλοντα ενεργητικής φωνής:

Ὁ δέ εἶπεν αὐτῷ· εἰ θέλεις εἰσελθεῖν εἰς τήν ζωήν

τήρησον τάς ἐντολάς. Λέγει αὐτῷ· ποίας; Ὁ Ἰησοῦς εἶπε·
τό οὐ φονεύσεις, οὐ κλέψεις. Εἰ θέλεις τέλειος εἶναι,
ὕπαγε πώλησον σου τά ὑπάρχοντα καί δός πτωχοῖς, καί
ἕξεις θησαυρόν ἐν οὐρανῷ.

Να κλίνετε τα ονόματα πολίτης, μέλισσα και λίμνη.

1 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου
Στο παρακάτω κείμενο να αναγνωριστούν τα πρωτόκλιτα
ονόματα:

Αἰσχίνης ἔλεγε προς τοξότην φαλακρόν καί πονηρόν· «Τήν

κόμην σου μακαρίζω, διότι κακήν ἔφυγε (εγκατέλειψε)
κεφαλήν».

Να βάλετε στη σωστή πτώση του ενικού ή του πληθυντικού

τα ονόματα που είναι σε παρένθεση:

1. Ἐν τοῖς γυμνασίοις οἱ ……………….. τάς (ἀρετή) τῶν

……………………………. (νεανίας) θαυμάζουσιν.
2. Οἱ ………………………. (πολίτης) πείθονται τοῖς λόγοις τῶν
………………………………. (νομοθετης) καί τῶν
……………………………. (δικαστής).
3. Σωκράτης ἐδίδασκε τούς ………………………. (νεανίας) τήν
………………………. (ἀρετή), την ……………………. (ἀλήθεια) καί
τήν ………………………. (δικαιοσύνη) οὐκ ἐν τῇ
……………………………. (ἀγορά) δι’ ὅλης τῆς ἡμέρας εἰς τήν
……………………….. (ἑσπέρα).

Να συμπληρώσετε τις προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των

επιθέτων που βρίσκονται στις παρενθέσεις:

1. ……………………………. αἱ κρίσεις αὐτοῦ εἰσι (δίκαιος).

2. Ἐν τῇ ………………….. χειρί αὐτοῦ βιβλίον φέρει (δεξιός).
3. Περιβάλλεται ἐν ἱματίοις (με ενδύματα) …………………….
(λευκός).
4. Ἐπορεύθη διά ……………………. τῆς Θρᾴκης (φίλιος= φιλικός).
5. Ἐχρυσώθη (στολίστηκε) ἡ γυνή ἐν χρυσῷ καί λίθῳ (πέτρα)
………………………….. καί μαργαρίταις (μαργαριτάρια) (τίμιος
= πολίτιμος).

Να τοποθετήσετε στον κατάλληλο τύπο τις λέξεις που είναι

σε παρενθέσεις:

1. ἐν χορδαῖς καί …………………………….. (ὄργανον, δοτ. πληθ).

2. Οἱ θεοί ἐν ………………………….. οἰκοῦσιν (Ὄλυμπος, δοτ. εν.).
3. σύν …………………………. πᾶς καί γελᾷ καί ὀδύρεται (θεός,
δοτ. εν.).
4. ἐξ ………………………… κατῆλθε σύν ………………………..
(οὐρανός, γεν. εν. , ἄγγελος, δοτ. πληθ.).
5. ὁ γεωργός τήν ………………………. ἐν …………………….
εὑρίσκει (ἔλαφος, αιτ. εν., ἄμπελος, δοτ. εν.).
6. Οἱ ἄνθρωποι ἐν ……………………….. τούς θεούς θεραπεύουσι
(λατρεύουν) καί ἐν ……………………………. θύουσιν αὐτοῖς
(ναός, δοτ. πληθ., βωμός, δοτ. πληθ.)

2 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου

Στις ακόλουθες φράσεις να τοποθετηθεί ο κατάλληλος τύπο
του εἰμί καθώς και της προσωπικής αντωνυμίας:

1. ὑμεῖς ……………………….. τό ἅλας τῆς γῆς.

2. ὅτι σοῦ ………………………. ἡ βασιλεία καί ἡ δύναμις καί ἡ
δόξα.
3. οὐ …………….. κατήγορος μου εἶ, ἀλλ΄ ………………….
κατήγορος εἰμί ………………….
4. Οἱ ὁπλῖται μέν Λακεδαιμόνιοι ………………….., οἱ δ’ ἱππεῖς
Θηβαῖοι.
5. παιδεία δέ τῶν ἐν ………………………. (α΄ πρόσ. δοτ. πληθ.)
μόνον ἀθάνατον καί θεῖον.

Να τρέψετε τις επόμενες φράσεις από τον ενικό στον

πληθυντικό και αντίστροφα:

1. Ὁ θεατής ἐν τῷ σταδίῳ τόν νικητήν θαυμάζει.

2. Τόν φαῦλον ἄνθρωπον ὁ νόμος τιμωρίᾳ κολάζει.
3. Τούς γενναίους μαχητάς οἱ ποιηταί δοξάζουσιν.
4. Οἱ μύθοι λέγουσιν ὅτι οἱ θεοί τούς ἀνδρείους στρατιώτας
φυλάττουσιν.
5. ἄδικον ἔργον ὀργήν φέρει.
6. Αἱ ἀπειλαί πολλάκις ἀνθρώπους πείθουσιν.

Να συμπληρώσετε τα γνωμικά επιλέγοντας τις κατάλληλες

λέξεις μέσα από τον κύκλο.

σοφόν, πέτρας, κόποις, θεῷ, ὀργῆς, ἀναρχίας,

ἐστι, φθείρουσιν

1. ………………… τό σαφές.
2. ……………………… ἤθη χρηστά ὁμιλίαι (συναναστροφές) κακαί.
3. Χρόνος ἰατρός ………………………. λύπης.
4. ……………………….. μεῖζον οὐκ ἔστιν κακόν.
5. Τἀγαθά …………………………… κτῶνται.
6. Οὐδείς μετ’ ………………………. καλῶς βουλεύεται.
7. Σύν ……………………….. πᾶς ἀσφαλῶς πορεύεται.
8. Σταγόνες ὕδατος ………………………… κοιλαίνουσιν.

Να μεταφέρετε τις επόμενες προτάσεις στον παρατατικό:

1. Πρᾶος εἰμί καί ταπεινός τῇ καρδίᾳ.

2. Λέγει τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ ὁ Ἰησοῦς· τί (γιατί) δειλοί ἐστε,
ὀλιγόπιστοι;
3. Μακάριοι ἐσμεν.
4. Σύ εἶ ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός.
5. Ὁ μέν θερισμός πολύς ἐστι, οἱ δέ ἐργάται ὀλίγοι εἰσίν.

3 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου

Να αναγνωρίσετε τους γραμματικούς τύπους των ρημάτων
που περιέχονται στις προτάσεις:

1. Δρυτόμοι (ξυλοκόποι) ἔσχιζον τινα πεύκην.

2. Ἁλιεύς ἔν τινι ποταμῷ ἡλίευε.
3. Βορέας καί Ἥλιος περί δυνάμεως ἤριζον.
4. Ὥδευε ποτε (κάποτε) λέων σύν ἀνθρωπῳ.
5. Λέων τις ἐβασίλευσεν οὐχί θυμώδης (οξύθυμος), οὐδε ὠμός
(άγριος), οὐδέ βίαιος, ἀλλά πρᾶος καί δίκαιος ὥσπερ
ἄνθρωπος.
6. Βάτραχοι πρέσβεις ἔπεμψαν πρός τόν Δία.
7. Κύων (μια σκύλα) κρέας ἔχουσα ποταμόν διέβαινε.
8. Ἀηδών ἐπί τινος ὑψηλῆς δρυός (βελανιδιάς) καθημένη κατά
τό σύνηθες ᾖδεν (τραγουδούσε).
9. Οἱ Πρέσβεις οὐκ ἐδίωξαν τούς Ἕλληνας.

Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις με τον

κατάλληλο τύπο Παρακειμένου και Υπερσυντελίκου
ενεργητικής φωνής των ρημάτων που είναι σε παρένθεση:

1. Ἐγώ ………………………….. (πρκ) ὑμῖν μόνα τά καλά καί

προσήκοντα (σωστά), ὑμεῖς δέ μοι (σε μένα) οὐ
………………………… (πρκ) (συμβουλεύω, πιστεύω).
2. Ἡ πίστις σου …………………………. (πρκ) σε (σῴζω).
3. Οἱ Ἀθηναῖοι τῶν ἐνδόξων ἀνδρῶν εἰκόνας
………………………………… (πρκ.) (ἱδρύω).
4. Ἀρταξέρξης τῷ Θεμιστοκλεῖ χάριν εἶχεν, ὅτι (διότι) τούς
Ἕλληνας ………………………………. (υπερσ.) λῦσαι τάς γέφυρας
τάς ἐν Ἑλλησπόντῳ (κωλύω).
5. Εἰ μή ὁ στρατηγός ………………………………. (υπερσ.) οὐκ ἂν
………………………………………… (υπερσ.) τοῦτο οἱ στρατιῶται
(κελεύω, πράττω).

Να κάνετε αναλυτική σύνταξη στις παρακάτω προτάσεις:

1. Αἱ ἀηδόνες ᾄδουσιν.
2. Ὄρη ἦν ὑπερύψηλα.
3. Λύκος ἀρνίον ἐδίωκε.

Να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα

στις παρακάτω προτάσεις:

1. Κέντρον (κεντρί) αἱ μέλιτται ἔχουσιν.

2. Μιλτιάδης ἦν στρατηγός.
3. Κρομμύων (κρεμμύδια) ὀσφραίνομαι.
4. Ἆρα θεοῖς πιστεύεις;
5. Ὀ ἀνηρ δίκαιος ἐστι.
6. Ἄνθρωπος τις εἶχεν ἵππον καί ὄνον (γαϊδούρι).

4 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου

Να αναγνωριστούν συντακτικώς τα απαρέμφατα στις
παρακάτω προτάσεις:

1. Ἡμεῖς οὐ δυνάμεθα στρατεύειν.

2. Πρωταγόρας ἔλεγε σοφός εἶναι.
3. Οὐδέποτε ἡγησάμην χαλεπόν τό διδάξαι ὑμᾶς.
4. Οὗτος ἔφη ταῦτα πεπραχέναι.
5. Οἱ πλεῖστοι (περισσότεροι) ἀπέχουσι τοῦ φιλοσοφεῖν.
6. Τό σιγᾶν κρεῖττόν (καλύτερο) ἐστι τοῦ λαλεῖν.

Στις παρακάτω προτάσεις να βρείτε που έχουμε

ταυτοπροσωπία και ετεροπροσωπία (να υπογραμμίσετε και
το υποκείμενο των απαρεμφάτων). Επίσης να βρείτε ποια
απαρέμφατα είναι ειδικά και ποια τελικά:

1. Πολλοί νέοι φιλοσοφεῖν νομίζουσι.

2. Ὁμολογεῖς με ἀγαθον εἶναι.
3. Οὗτος ἔλεγε τούτων ἐπιθυμεῖν.
4. Ἔλεγον δ’ οὗτοι οὐδεμίαν εἶναι σωτηρίαν τῇ πολεί.

Στις συμπληρώσετε τις παρακάτω φράσεις με τους

κατάλληλους τύπους των ονομάτων που είναι σε
παρενθέσεις:

1. Οὗτοι ἐνομίζοντο Ἀσκληπιοῦ ………………………………….

(θεράπων).
2. Ἐκεῖ ἔζων Κύκλωπες καί ἄγρια φῦλα …………………………………
(γίγας).
3. Ἐξ ὄνυχος τόν ……………………………….. (λέων).
4. Οὗτος ὁ λειμών τροφήν τοῖς ………………………….. παρέχει καί
τοῖς ……………………………… θήραν (κηνύγι) (ἐλέφας, λέων).
5. Ἐνταῦθα ἐντυγχάνομεν (συναντούμε) τῷ …………………………..
(γέρων).
6. Ἦν στήλη πέτρινη ἀνδρός ……………………………… πνίγοντος
(λέων).
7. ……………………………… ἀφωνότερος (ἀνδριάς, γεν.εν.).

Να συμπληρώσετε τα κενά των επόμενων φράσεων με τους

κατάλληλους τύπους των λέξεων που είναι σε παρένθεση:

1. Σιγᾶν τήν ἀλήθειαν χρυσόν ……………….. θάπτειν (εἰμί).

2. Φίλους πιστούς ἔχων νόμιζε θησαυρούς ……………………….
(ἔχω, απαρ.).
3. Τῶν οἰκιῶν ……………………….. ἐμπιμπραμένων (ενώ καίονται)
……………………………… ᾄδομεν (ἡμεῖς).

5 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου

4. Οἱ θεοί σῴζουσι ……………………………….. ἐκ
……………………………………. (οἱ ἀγαθοί – αιτ., οἱ κίνδυνοι –
γεν.).
5. Κῦμα ……………………………….. μέγα τήν ναῦν (το πλοίο)
……………………………………….. (θάλασσα- γεν., πλήττω- αορ.)
6. Συμβουλεύω (+δοτ.) …………………………….. τήν ἀρετήν
(απαρ.) ………………………………………. καί τήν κακίαν (απαρ.)
………………………………….. (ὑμεῖς, θηρεύω, φεύγω).

6 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου

Να τοποθετήσετε τα επόμενα απαρέμφατα στις παρακάτω
προτάσεις και να προσδιορίσετε το είδος και τη λειτουργία
τους:

ὀνειδίζειν, λύσειν, εἶναι, λέγειν,

διδάξειν, πράττειν

1. Ἤλπιζε ………………………………. τό τῆς Σφιγγός αἴνιγμα.

2. Δεινόν ἐστιν ………………………… χωλόν.
3. Πρωταγόρας ἐπηγγέλλετο ……………………………… τούς νέους
τήν πολιτικήν ἀρετήν.
4. Νόμιζε μηδέν ………………………….. τῶν ἀνθρωπίνων βέβαιον.
5. Πρέπον ἐστί ……………………… τ’ ἀληθῆ καί ………………………
τά δίκαια.

Να βρείτε σε ποια από τα παρακάτω παραδείγματα υπάρχει

ταυτοπροσωπία και σε ποια ετεροπροσωπία:

1. Οἱ Αἰγινῆται λέγουσι οὐκ εἶναι αὐτόνομοι.

2. Ἀναξαγόρας ἔφη τόν ἥλιον λίθον εἶναι.
3. Σωκράτης ἔλεγεν οὐκ εἶναι διδάσκαλος.
4. Ὤμοσαν (ορκίστηκαν) μή προδώσειν ἀλλήλους.
5. Πρωταγόρας ἔλεγε πάντων χρημάτων (πραγμάτων) μέτρον
εἶναι ἄνθρωπον.
6. Βίας ἔφη κρατίστην (η καλύτερη) δημοκρατίαν εἶναι, ἐν ᾗ
(αυτή στην οποία) πάντες ὡς τύραννον φοβοῦνται τόν νόμον.

Να βρείτε τις προτάσεις που περιέχονται σε καθένα από τα

παρακάτω παραδείγματα, να υπογραμμίσετε τα
κατηγορούμενα και τα αντικείμενα και να συμπληρώσετε
τους όρους που λείπουν:

1. Ὁ βίος βραχύς, ἡ τέχνη μακρά.

2. Μέγα βιβλίον μέγα κακόν.
3. Νόμος τήν πόλιν σῴζει, ἀναρχία δ’ ἀπόλλυσι (καταστρέφει).
4. Τά ἐμά σά ἐστί καί τά σά ἐμά.
5. Οἱ Λακεδαιμόνιοι τούς μέν γενναίους ἐτίμων, τῶν δέ δειλῶν
κατεφρόνουν.

Συμπληρώστε στο παρακάτω σταυρόλεξο τους ζητούμενους

ρηματικούς τύπους:

7 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου

α) γ΄ εν. οριστ. αορ. του σπουδάζω.
β) απαρ. μέλλ. του σωρεύω.
γ) β΄ εν. οριστ. αορ. του κελεύω.
δ) απαρ. αορ. του προστάττω.
ε) γ΄εν. οριστ. παρατ. του παραπέμπω.
στ) β΄ πληθ. οριστ. αορ. του ταράττω.
ζ) απαρ. ενεστ. του κηρύττω.
η) β΄ εν. οριστ. υπερσ. του σῴζω.

Να αναγνωρίσετε τις μετοχές που υπάρχουν στα επόμενα

παραδείγματα:

1. Λύσανδρος τά ὑπάρχοντα χρήματα Κύρῳ ἀπέδωκε.

2. Τισσαφέρνης ἐν Σάρδεσιν ἔτυχεν ὤν.
3. Οἱ ἐκ Φλειοῦντος φεύγοντες (εξόριστοι) ἐπορεύοντο εἰς
Λακεδαίμονα.
4. Οἱ πρέσβεις οὐκ ᾐσχύνοντο λέγοντες ταῦτα.
5. Ἀμφότερα δ’ ἦν αὐτούς τά πείθοντα, κέρδος καί δέος (φόβος).
6. Τάς πόλεις δέ ἑώρα (εβλεπε) τά μέν ἄλλα (κατά τά άλλα)
καλῶς ἐχούσας, Χίων δέ φυγάδας ηὗρεν Ἀταρνέα ἐχοντας.

Να συμπληρώσετε τις ακόλουθες προτάσεις με τον

κατάλληλο τύπο μετοχής:

1. Ὀξεῖα ἦν ἡ φωνή τῆς ………………………. (ᾄδουσα) γυναικός.

2. Οἱ Ἀθηναῖοι τούς …………………………. (δικάζων) καί τούς
…………………………………… (λέγων) ἐν πολλῇ τιμῇ εἶχον.
3. Οἱ πολλάκις …………………………………… (πεπιστευκώς) τοῖς
ψευδέσι φίλοις ὕστερον οὐδέ τοῖς πιστοῖς πιστεύουσιν.
4. Οἱ δικασταί ἤκουσαν τῶν μαρτύρων …………………………
(λέγων).
5. Ἀδικοῦσιν οἱ τάς σπονδάς ………………………….. (λύων) καί οἱ
τούς αἰχμαλώτους ……………………………….. (φονεύων).

Στο παρακάτω κείμενο να τοποθετήσετε τους κατάλληλους

τύπους του μέσου μέλλοντα οριστικής των ρημάτων σε
παρένθεση:

Καί σπεύσουσι λαοί καί …………………………… (πορεύομαι) ἔθνη

πολλά καί κατακόψουσι τάς ῥομφαίας αὐτῶν εἰς ἄροτρα καί τά
δόρατα αὐτῶν εἰς δρέπανα. Καί ………………………………….
(ἀναπαύομαι) ἕκαστος ὑποκάτω ἀμπέλου αὐτοῦ καί οὐκ
8 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου
……………………………. (εἰμί) ὁ ἐκφοβῶν, διότι τό στόμα Κυρίου
παντοκράτορος ἐλάλησε ταῦτα.

Να σχηματίσετε το β΄ ενικό και το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο

οριστικής Παρατατικού και Αορίστου μέσης φωνής των
ρημάτων: παύομαι, διαπράττομαι (= κατορθώνω), ἅπτομαι,
νομίζομαι.

Να συμπληρώσετε τα κενά των προτάσεων με τους

κατάλληλους τύπους Οριστικής Παρατατικού και Αορίστου
μέσης φωνής των ρημάτων που βρίσκονται σε παρένθεση:
1. Οἱ ἐν Περσίᾳ Ἕλληνες περί τῆς Κύρου ἀρχῆς (για την εξουσία
του Κύρου)………………………….. (αορ.) [ἀγωνίζομαι].
2. Κῦρος τούς Ἕλληνας …………………………… (αορ.) παρά τόν
ποταμόν [τάττομαι].
3. Οἱ τῆς πόλεως ἄρχοντες …………………………….. (παρατ.)
πρῶτοι τοῖς νόμοις [πείθομαι].
4. Ἡρακλῆς ἐπί τήν τῆς ἀρετῆς ὁδόν ………………………………
(αορ.) [τρέπομαι].

Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις με τον

κατάλληλο τύπο των λέξεων που είναι σε παρένθεση:

1. Ἐκεῖνος μέν γάρ ὁρῶν τήν Ἑλλάδα πολέμων καί

…………………………… καί πολλῶν ἄλλων κακῶν μεστήν
οὖσαν, ἔπαυσε ταῦτα καί διήλλαξε τάς …………………………….
πρός ἀλλήλας (στάσις = εμφύλια διαμάχη, πόλις).
2. Οἱ τοξόται καί ἀκοντισταί ὑπό τῶν ……………………….
ἐδιώκοντο (ἱππεύς).
3. Τισσαφέρνης ἐν …………………………. ἔτυχεν ὢν (Σάρδεις,
δοτ.).
4. Οὗτος δέ ἀνήγγειλε τῷ ………………………….. καί τοῖς
……………………………………. ταῦτα (βασιλεύς, ἱερεύς).
5. Οἱ Λακεδεμόνιοι καί οἱ σύμμαχοι συνελέγοντο εἰς τούς
……………………………. (Φωκεύς).

Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις με τους

κατάλληλους τύπους της δεικτικής αντωνυμίας (οὗτος,
αὕτη, τοῦτο):

1. ………………………… τῷ τρόπῳ οἱ Ἀθηναῖοι ἐτείχισαν τήν

πόλιν.
2. Ἐν τῇ χώρᾳ …………………………… ξένοι ἐσμέν.
3. Γάμοι τοῦ Ἡλίου θέρους ἐγίγνοντο· πάντα δέ τά ζῷα ἔχαιρον
ἐπί ……………………………….. (ουδ. Δοτ. Εν.).
4. ……………………….. ἡ ἡμέρα ἣν ἐποίησεν ὁ Κύριος!

9 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου

 5. Δός μοι …………………………………. τον ξένον.

Να συμπληρώσετε τα κενά των προτάσεων με τους

κατάλληλους τύπους της Οριστικής Παρακειμένου ή
Υπερσυντελίκου μέσης φωνής των ρημάτων που βρίσκονται
στις παρενθέσεις.

1. Πολυξένη κατά τά εἰθισμένα παρθένοις (όπως συνήθιζαν τα

κορίτσια) …………………………………. τάς ἐν τῇ κεφαλῇ τρίχας
(ἀναπλέκομαι = πλέκω τα μαλλιά, γ΄ εν. υπερσ.)
2. Ἠρώτησεν αὐτούς· τί ……………………………. (τατάσσομαι, β΄
πληθ. παρακ.).
3. Ὁ στόλος οὕτως ………………………….. (ἀπαλλάττομαι =
διαφεύγω, γ΄ εν. υπερσ.).
4. Ὑπό τινός ……………………………….. (θλίβομαι, β΄ εν. παρακ.)
5. Τόν ἀγῶνα τόν καλόν ………………………………. (ἀγωνίζομαι,
α΄ πληθ. παρακ.)

Να συμπληρώσετε τις επόμενες φράσεις με τους

απαρεμφατικούς τύπους που λείπουν:

1. Τό …………………………. (φυλάττομαι, απαρ. αορ.) τἀγαθά

χαλεπώτερον (δυσκολότερο) τοῦ κτήσασθαι ἐστί.
2. Χρή πάντας ἀπό θεοῦ …………………………… (ἄρχομαι,
απαρεμ. Ενεστ.).
3. Τίς οὐ νομίζει ταῦτα ὑπό Σωκράτους ἄριστα ……………………..
(πράττομαι, απαρ. παρακ.)
4. Ἀθηναῖοι οὐ προσεδόκων (δεν περίμεναν) τούς Θηβαίους
………………………………. (λύομαι, απαρ. μελλ.) τάς σπονδάς.
5. Ἀγησίλαος ἔλεγεν ἀπίστων ὅρκον εἰς ὕδωρ
……………………….. (γράφομαι, απαρ. παρακ.)

Να συμπληρωθούν οι ακόλουθες προτάσεις με τους

μετοχικούς τύπους που λείπουν:
1. Οὗτος ἐπέμφθη παρά Τισσαφέρνους τόν βασιλέα
………………………………… (ὑποδέχομαι, μτχ. μέλλ.).
2. Ἀμαζόνες οἰκοῦσι (κατοικούν) παρά τόν ποταμόν Θερμώδοντα
………………………………. σιδηρῳ (ὁπλίζομαι, μτχ. παρακ.)
3. Ἀποδείξω τοῦτον ψευδεῖς μάρτυρας ……………………………..
(παρέχομαι, μτχ. ενεστ.)
4. ………………………………….. αὐτῶν καί κινδυνευόντων θεῶν
τις μηχανήν σωτηρίας αὐτοῖς ἔπεμψε (μάχομαι, μτχ. ενεστ.).
5. Κυμαῖος μέλι ἐπίπρασκεν (πουλούσαν)· ἐλθόντος δέ τινος καί
………………………………… καί εἰπόντος ὅτι πάνυ καλόν (πολύ
καλό), ἔφη (είπε): εἰ μή γάρ μῦς ἐνέπεσεν εἰς αὐτό, οὐκ ἂν
ἐπώλουν! (γεύομαι, μτχ. αορ.)

10 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου

Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις με το σωστό
μετοχικό τύπο:

1. Οἰδίπους ………………………………. (ἀκούω, μτχ. αορ.) ἔλυσε τό

τῆς Σφιγγός αἴνιγμα.
2. Ὁρῶμεν Σωκράτη ἐν τῷ γυμναστηρίῳ
………………………………. (διδάσκω, μτχ. ενεστ.) τούς νέους.
3. Ἠκούομεν τῶν στρατιωτῶν ………………………… (κραυγάζω,
μτχ. ενεστ.) «θάλαττα, θάλαττα».
4. Φιλάργυρος διαθήκας …………………………. (γράφω, μτχ. αορ.)
ἑαυτόν κληρονόμον ἔταξεν.
5. Οἱ …………………………….. (ἐπιμένω, μτχ. ενεστ.) ἀεί νικῶσιν.
6. Εὐλογία ἐστί πᾶσι τοῖς τούς υἱούς καί τάς θυγατέρας αὐτῶν
κατά Χριστόν …………………………… (παιδεύω, μτχ. παρακ.).

Βρείτε τι εκφράζουν οι επιρρηματικές μετοχές που υπάρχουν

στα ακόλουθα παραδείγματα (χρόνο, τρόπο, αιτία κ.λπ.)

1. Προμηθεύς κλέψας τό πῦρ τῶν θεῶν τοῖς ἀνθρώποις ἔδωκεν.

2. Ὀλίγοι ὄντες ἐνίκησαν.
3. Ἀρταξέρξου βασιλεύοντος Κῦρος ἐπί Σοῦσα ἐστράτευσεν.
4. Ἀθηναῖοι παρεσκευάζοντο ὡς ταῦτα πράξοντες.
5. Τούτων οὕτως ἐχόντων βούλομαι σοι συμβουλεύειν.
6. Δίκην μεγίστην δώσετε (θα τιμωρηθείτε σκληρότατα) ἀδίκως
φονεύσαντες τόν ἄνδρα τοῦτον.
7. Ὄντος ποτέ βατράχου ἐν τῇ λίμνῃ καί τοῖς ζῴοις πᾶσιν
ἀναβοήσαντος· «ἐγώ ἰατρός εἰμί, φαρμάκων ἐπιστήμων»,
ἀλώπηξ ἀκούσασα ἔφη· «πῶς σύ ἄλλους σώσεις, σαυτόν
χωλόν ὄντα μη θεραπεύων»

Στα παρακάτω παραδείγματα να αντικαταστήσετε τον

ενεστώτα με τον χρόνο που δηλώνεται στην παρένθεση.

1. Ἅπαντες πείθονται τοῖς νόμοις τῆς πόλεως. (παρατ.)

2. Ἡ πόλις σφόδρα βλάπτεται ὑφ’ ὑμῶν (παρακ.).
3. Ῥάπισμα καταδέχεται ὁ ἐν Ἰορδάνῃ ἐλευθερώσας τόν Ἀδαμ
(αορ.).
4. Οἱ τοξόται καί οἱ ἀκοντισταί ὑπό τῶν ἱππέων διώκονται
(παρατ.).
5. Οἱ Κορίνθιοι οὐ δέχονται τόν Ἀθηναῖον ἄγγελον (μελλ.).

Να διατυπωθούν οι επόμενες προτάσεις με όλους τους

τύπους τους στον άλλο αριθμό:

1. Οὗτος ἔπεμπεν ἱππέα τῷ βασιλεῖ.

2. Τῶν πόλεων τούτων ἄρχοντες ἐστε.
3. Ἡ τοῦ βασιλέως ὕβρις εἰε ὄλεθρον ἄγει.
4. Καλόν τέκνον τέρψις γονέως.

11 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου

 5. Τό σφάγιον τοῦτο τῷ ἱερεῖ κομίζεται.

Να βρείτε το υποκείμενο και το αντικείμενο των

απαρεμφάτων που υπάρχουν στις παρακάτω προτάσεις;

1. Κῦρος ὑπέσχετο δέξεσθαι τούς ὅρκους τοῦ Μένωνος.

2. Χρή τούς παῖδας ἀπέχεσθαι τῶν αἰσχρῶν ἀκουσμάτων.
3. Οὗτος ἔφη τούς Ἀθηναίους πρώτους ἄρξασθαι τῆς μάχης.
4. Ἔδοξεν ἡμῖν παιδεύσασθαι τούς νέους πρός θήραν.
5. Σωκράτης ἔλεγε δεῖν πάντας τούς πολίτας πείθεσθαι τοῖς τῆς
πατρίδος νόμοις.
6. Διά τί οὐκ ἠθελήσατε ὑπέρ τῶν δικαίων μάχεσθαι;
7. Ἀντίπατρος ἤρξατο στράτευμα παρασκευάζεσθαι ἐπί Πέρσας.
8. Ἔξεστιν ὑμῖν τήν τῆς ἀρετῆς ὁδόν τρέπεσθαι.

12 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου

Β’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ Α΄
Στις ακόλουθες προτάσεις να τοποθετηθεί ο κατάλληλος
τύπος οριστικής του εἰμί:
1. Ἀργία ……………………. μήτηρ πάσης κακίας.
2. Αἱ δεύτεραι σκέψεις …………………… σοφώτεραι.
3. Οὐκ ……………………….. (μελλ.) ἕτεροι πλήν ἐμοῦ.
4. Ἀφίκοντο εἰς Κιλικίαν, ἔνθα ……………… (γ’ εν. παρατ.) τά
Συεννέσιος βασιλέα.
5. Ἐάν ᾖς φιλομαθής …………………………. (μελλ) πολυμαθής.
6. Τί ……………………… (μελλ.) ἡμῖν, ἐάν τά ὅπλα παραδῶμεν
βασιλεῖ;

Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις με τον

κατάλληλο τύπο οριστικής των ρημάτων που είναι σε
παρένθεση:
1. Ἱππίας …………………………….. (καταλύω, αόρ.) τήν
δημοκρατίαν τήν ἐν Ἀθήναις.
2. Ἐν τῷ νόμῳ τούτῳ τί ……………………………. (γράφομαι,
παρακ.).
3. Ἐν ταῖς τῶν ἀνθρώπων ψυχαῖς πολλά ……………………………..
(κρύπτομαι, γ΄ εν. ενεστ.).
4. Ἐπί τότε σύ …………………………. (ψεύδομαι, αορ.) πῶς νῦν
βούλει πιστεύειν σοι;
5. Ἄσμενοι (με χαρά) οἱ Πλαταιεῖς τούς παρά τῶν πολεμίων
κήρυκας …………………………………. (δέχομαι, μέλλ.)
6. Βαβυλών ………………………….. (τειχίζομαι, υπερσ.) ὡς
οὐδεμία ἄλλη πόλις τῶν τότε.
7. Ἀλεξάνδρου ἀκοντισταί τούς ἡνιόχους τῶν δρεπανηφόρων
ἁρμάτων ……………………………… (κατακοντίζω, παρατ.).
8. Οἱ Ἕλληνες τάς Ἐρινῦς Εὐμενίδας ………………………….
(ὀνομάζω, παρατ.)

Να συμπληρώσετε τις εξής προτάσεις με τους σωστούς

τύπους του ρήματος σε όλους τους χρόνους:
1. Οἱ νόμοι τούς πολίτας παιδεύουσι.
2. Τήνδε τήν ἐπιστολήν Νικίας πέμπει.
3. Οἱ στρατιῶται ἡδέως τῷ Ξενοφῶντι πείθονται.
4. Οἱ πολῖται πάντες τοῖς θεοῖς εὔχονται.
5. Ῥάπισμα (χαστούκι) καταδέχεται.
6. Ὁ Κέρβερος τάς πύλας ᾋδου φυλάττει.

Να συμπληρώσετε τα κενά των ακόλουθων προτάσεων με

την κατάλληλη πτώση των λέξεων που είναι στην
παρένθεση:
1. Ἡ ἅμιλλα ……………………………………. (ὁ ἀθλητής, γεν. πληθ.)
τούς θεατάς ἐν …………………………………… (τό στάδιον, δοτ.
πληθ.) τέρπει.

13 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου

 2. Γύμναζε σαυτόν …………………………………… (πόνος ἑκούσιος,
δοτ.πληθ.), ὅπως ἂν δύνῃ (για να μπορείς) καί
…………………………… (ὁ ἀκούσιος, αιτ. πληθ.) ὑπομένειν.
3. ……………………………… (ἵππος, γεν. εν.) μέν ἀρετήν ἐν
…………………………… (πόλεμος, δοτ. εν.) φίλου δέ πίστιν ἐν
………………………….. (ἀτυχία, δοτ. εν.) κρίνομεν.
4. …………………………….. (ὁ σοφιστής, γεν. πληθ.) οἱ πλεῖστοι
………………………………. (ὁ νεανίας, αιτ. πληθ.) ἐδίδασκον
…………………………….. (ἡ πολιτική ἀρετή, αιτ. εν.).
5. Ὦτα τυγχάνει …………………………… (ἄνθρωπος, δοτ. πληθ.)
ὄντα ἀπιστότερα ……………………………. (ὀφθαλμός, γεν.
πληθ.).
6. Δεῖ …………………………….. (γλῶσσα, γεν. εν.) κραττεῖν, καί
μάλιστα ἐν ………………………………. (συμπόσιον, δοτ. εν.).
7. …………………………………… (κακός, δοτ. πληθ.) ὁμιλῶν (αν
συναναστρέφεσαι) καὐτός ἐκβήσῃ (και εσύ ο ίδιος θα γίνεις)
κακός.
8. Γέρων γέροντι ………………………………. (γλῶττα ἡδίστη, αιτ.
εν.) ἔχει παῖς παιδί.

Να συνδυαστούν οι λέξεις των δύο παρακάτω στηλών και να

μπουν τα ονόματα στης στήλης Β’ στην ίδια πτώση με
εκείνα της στήλης Α’.
1. τοῖς πιστοῖς a. γέρων

2. τῷ ἡρωικῷ b. θεράπων

3. τοῦ εὐγενοῦς c. Αἴας

4. τόν d. ἀνδριάς
ἱστοριογράφον
5. ὦ σεβάσμιε e. Ξενοφῶν

6. τοῖς ἀγρίοις f. λέων

7. τῷ κραταιῷ g. ἀδάμας

8. τοῖς h. ἄρχων
μαρμαρίνοις
9. τῶν πολιτίμων i. Κρέων

Να συμπληρωθούν τα κενά των ακόλουθων προτάσεων με τη

σωστή πτώση των λέξεων που είναι στην παρένθεση:
1. Πονηράν …………………………. (φύσις, αιτ. εν.) μεταβαλεῖν οὐ
ῥᾴδίον.
14 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου
 2. Μέγα καύχημα ………………………………….. (γονεύς, δοτ.
πληθ.) ἀρετῇ τέκνων.
3. Τά μακρά τείχη συνῆπτε τόν …………………………………
(Πειραιεύς, αιτ. εν.) τῇ Ἀθηναίων ……………………………….
(πόλις, δοτ. εν.)
4. Παρ’ Ὁμήρῳ θαυμάζομεν τούς ἥρωας ………………………………
(Ὁδυσσεύς, αιτ. εν.) καί τόν ……………………………………..
(Πηλεύς, γεν. εν.) υἱόν …………………………………. (Ἀχιλλεύς,
αιτ. εν.).
5. Οἱ Κλεάρχου ὁπλῖται ὑπό ……………………………….…. (ὁ
ἱππεύς, γεν. πληθ.) Τισσαφέρνους ἐβλάπτοντο.
6. Ῥώμη μετά ……………………………. (φρόνησις, γεν. εν.)
ὠφέλησεν, ἄνευ δέ ταύτης πλεῖον τούς ἔχοντας ἔβλαψεν.
7. Ἡ μέν φύσις ἄνευ …………………………… (μάθησις, γεν. εν.)
τυφλόν, ἡ δέ μάθησις δίχα ……………………………….. (φύσις,
γεν. εν.) ἐλλιπές, ἡ δ’ ἄσκησις χωρίς ἀμφοῖν (χωρίς αυτά τα
δύο) ἀτελές.

Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις με τον

κατάλληλο τύπο απαρεμφάτου των ρημάτων που είναι σε
παρένθεση:

1. Πλησίον ἦν ὁ σταθμός, ἔνθα ἔμελλον ………………………………

(καταλύω, μελλ.).
2. Μένων ἐπεχείρει ψεύδη ………………………………. (πλάττομαι,
αορ.) καί τούς φίλους διαγελᾶν (να κοροϊδεύει).
3. Ὤμοσαν οἱ Ἕλληνες καί Ἀριαῖος σύμμαχοι
…………………………… (εἰμί, μέλλ).
4. Πρόξενος ἐβούλετο αὐτόν …………………………………..
(μεταπέμπομαι, αόρ.) οἴκοθεν.
5. Κῦρος ᾤετο (νόμιζε) τούς Ἕλληνας εἰς μάχην
………………………… (τάττομαι, παρακ.)
6. Πολυκράτη ἐλέγετο …………………………………. (πείθομαι,
παρακ.) τῇ τοῦ βασιλεώς παραινέσει.

Να τοποθετήσετε τα απαρέμφατα που είναι στο πλαίσιο στις

παρακάτω προτάσεις και να προσδιορίσετε το είδος και τη
λειτουργία τους:

προτρέχειν, εἶναι, κτήσασθαι, ἀρέσκειν,

καλάσαι, μέμνῆσθαι

1. Βούλου δ’ …………………………….. πᾶσι μή σαυτῷ μόνον.

2. Ἡ ἀρχή λέγεται ……………………………….. ἥμισυ παντός.
3. Δίκαιον ἐστί τόν εὖ πράττοντα ………………………… θεοῦ.
4. Ἔδοξεν αὐτοῖς τούς ἐπιόρκους ………………………….
5. Δεῖ τήν γλῶτταν μή ………………………….. τοῦ νοῦ.
6. Ἀδύνατον ἐστί πονηρόν ὄντα καλούς κἀγαθούς φίλους
……………………………..

15 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΥΛΗΣ Β΄
Να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων με τον
κατάλληλο τύπο της μετοχής των ρημάτων που δίνονται
στην παρένθεση:
1. Ἄνθρωπος …………… (εἰμί) γίγνωσκε τῆς ὀργῆς κραττεῖν.
2. Οὐδεμίαν σωτηρίαν ἐστί οὕτω πολλῶν ………………… (εἰμί)
τῶν πολεμίων.
3. Ἀθηναῖοι παρεσκευάζοντο ὡς ……………………………
(πορεύομαι, μελλ. ) εἰς Κόρινθον.
4. Τῶν Περσῶν ………………………… (στρατεύομαι, αορ.) ἐπί τήν
Ἀττικήν, οἱ Λακεδαιμόνιοι ἔσπευδον ῥυσόμενοι (για να
σώσουν) τήν τῆς Ἑλλάδος ἐλευθερίαν.
5. Πυθόδημος ταῦτα ἐποίει …………………….. (βούλομαι, ενεστ.)
τόν νόμον καταλῦσαι.
6. Βασιλεύς ……………………………. (φονεύω, παρακ.) τούς
στρατηγούς τάς σπονδάς ἔλυσεν.

Στα παρακάτω παραδείγματα να προσδιορίσετε το είδος των

επιρρηματικών μετοχών που υπάρχουν και να επισημάνετε
ποιες είναι συνημμένες και ποιες απόλυτες:
1. Ἀριστείδης δίκαιος ὤν, ὅμως δέ ἐφυγαδεύθη ἐξ Ἀθηνῶν.
2. Αἰσχρόν ἀκούσαντα χρήσιμον λόγον μή μαθεῖν.
3. Πορευομένων τῶν ἀνδρῶν Ξενοφῶν κραυγήν μεγάλην
ἤκουσεν.
4. Καί μελλόντων αὐτῶν ἀποπλεῖν ἡ σελήνη ἐκλείπει (παθαίνει
έκλειψη).
5. Ὁ βασιλεύς ἔπεμψε Φαλῖνον κελεύσοντα τούς Ἕλληνας τά
ὅπλα παραδοῦναι.
6. Ὀνειδιζόμενός ποτε Ἀρίστιππος ὅτι δίκην ἔχων ἐμισθώσατο
ῥήτορα. Καί γάρ, ἔφη, δεῖπνον ὅταν ἔχω, μάγειρον μισθοῦμαι!

Να συνδέσετε τις προτάσεις που ακολουθούν επιλέγοντας

συνδέσμους από το πλαίσιο. Στη συνέχεια, να
χαρακτηρίσετε τη σύνδεση (κατά παράταξη ή καθ’ υπόταξη):

ὅτι, ἵνα, ὥστε, ἐάν, ὥσπερ, διότι,

καί
1. Στράτευμα συνέλεξεν ……………………. ἐπολέμει.
2. Οὗτοι ἔλεγον ………………. Κῦρος τέθνηκεν.
3. Ἐπιπίπτει χιών ἄπλετος, ……………. ἀπέκρυψε καί τά ὅπλα καί
τούς ἀνθρώπους.
4. Ὥρμησαν δέ ………………. κατεδίωκον αὐτούς ἕως τόν λόφον.
5. Πάντων ἐστίν ἀνιαρότατον ὦ ἄνδρες δικασταί, ………….. τις
ἐχθρούς ἔχῃ τούς ἀδερφούς.
6. Ἀβροκόμας τά πλοῖα κατέκαυσεν ……………. μή Κῦρος διαβῇ.
7. Κατέβη ἡ βροχή ……………….. ἦλθον οἱ ποταμοί …………..
ἔπνευσαν οἱ ἄνεμοι.

16 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου

 8. Ἐπιπόνως δ’ εὑρίσκετο τό ἀληθές, ………………….. οἱ
παρόντες οὐ ταὐτά περί τῶν αὐτῶν ἔλεγεν.
9. Ὁ πατήρ μου ἐμε τε ἐπαίδευεν …………… ἠγάπα ………….. καί
ὑμεῖς ἅπαντες τούς ὑμέτερους παῖδας ἀγαπᾶτε.

Στις παρακάτω προτάσεις να βάλετε το ρήμα της

παρένθεσης στην υποτακτική ενεστώτα και αορίστου:
1. Μή κατά τούς νόμους (δικάζω, β΄ πληθ.) ……………………….. ,
……………………………………
2. Ἐάν (θέλω, β΄ εν.) ……………………….. , …………………………
δυνήσει.
3. Ὑμεῖς οὐν, ἐάν τι τοιοῦτον (τεχνάζω, γ΄ εν.)
…………………………, ……………………………………. (ἐπιτρέπω,
β΄ πληθ.) ……………………………………….. ,
………………………………….
4. Τοῦτον δ’ αὐτόν αὑτῷ κελεύω γενέσθαι δικαστήν, ἵνα μή πάρ’
ὑμῖν (κίνδυνεύω, γ’ εν.) …………………………..,
…………………………...

Μπορείτε να επιλέξετε τον κατάλληλο τύπο του ρήματος

εἰμί, ώστε να ολοκληρωθεί το νόημα των προτάσεων;
1. Ναυτικοί ὄντες, ὅπου ἄν ………………. τῶν ἐστιῶν
ἐπιθυμοῦμεν.
2. Ἐάν μή πολλαί γέφυραι ………………., οὐκ ἄν ἔχομεν ὅποι ἄν
σωθῶμεν.
3. Ἄν δυνατός ………………….., νικήσεις.
4. Ἐδέοντο μου δανεῖσαι χρήματα εἰς τόν Πόντον Ἀρτέμωνι καί
Ἀπολλοδώρῳ, ὅπως ἄν ἐνεργοι ………………………
5. Τό δέ Γαλατικόν φῦλον φοβερώτατόν ἐστι ἕως ἄν ἀκέραιον
………………

Να συμπληρώσετε τις προτάσεις με τους κατάλληλους

τύπους της ευκτικής:
1. Καί ἐμέ ἠρώτα εἴ τι ……………………………. συμβουλεῦσαι.
(ἔχω, ενεστ.).
2. Μή μοι ἀνήρ …………………………… γλώσσῃ φίλος, ἀλλά καί
ἔργῳ (εἰμί, ενεστ.).
3. Καί τότε ἔλεγον ὅτι …………………………………….. φρύγασα
συλλέγοντες ὡς ἐπί πῦρ (για να ανάψουν φωτιά) (τυγχάνω,
ενεστ.).
4. Καί ὁ Ξενοφῶν ἐλθών ἔλεγε τῷ Σεύθῃ ὅτι πλησίον
………………………….. οἱ πολέμιοι (εἰμί, ενεστ.).
5. Τότε δή ἐγνώσθη ὅτι οἱ βάρβαροι τόν ἄνθρωπον
………………………………. (ὑποπέμπω, στέλνω κάποιον να
κατασκοπεύσει, αορ.)

17 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου

 6. Πλῆθος μέν ἦν ἰχθύων· ἐγώ δέ τήν σαγήνην (=δίχτυ) ἁπλώσας
καί πολλά ἀπεσχισμένην ἠπόρουν ὅ,τι (=δεν ήξερα τι να…)
………………………… (πράττω, αορ.).
7. Ἔλεγον ὅτι οἱ πολέμιοι τάς σπονδάς
………………………………….. (λύω, παρακ.).

Να σχηματιστεί ο κατάλληλος τύπος των λέξεων που

βρίσκονται στην παρένθεση:

1. Ἀπόδοτε τά τοῦ ……………………….. (Καῖσαρ) τῷ

………………………………….. (Καῖσαρ) καί τά τοῦ Θεοῦ τῷ Θεῷ.
2. …………………………. (μητήρ) τε καί ………………………..
(πατήρ) καί τῶν ἄλλων προγόνων ἁπάντων τιμιώτερον ἐστίν
ἡ πατρίς.
3. ……………………….. (ἀνήρ) ἐπιφανῶν πᾶσα γῆ τάφος.
4. Οὐδείς τῶν …………………………. (ῥήτωρ) ἀνίστατο.
5. Ἐπέτρεψεν αὐτῷ βασιλεύειν τοῦ σύμπαντος τῶν ἀνθρώπων
…………………………….. (γένος).
6. Ἔλεγεν τούς ἀγαθούς …………………………….. (ἀνήρ) θεῶν
………………………… (εἰκών) εἶναι.
7. Τά ψέλια (= βραχιόλια) τά περί ταῖς ……………………… (χείρ)
Μηδικά ἐστι ( = συνηθίζονται στους Μήδους).
8. Καί ἰδού ἐξεκομίζετο τεθνηκώς υἱός μονογενής τῇ
……………………………. (μητήρ), αὐτοῦ.
9. ……………………………. (Δημήτηρ) καί Περσεφόνης, τῆς
……………………………. (θυγάτηρ) λαμπρόν ἱερόν ἐν
……………………………….. (Ἐλευσίς) ἦν.

Μπορείτε να βρείτε τις φράσεις που σχηματίζονται αν

αντιστοιχίσετε κατάλληλα τα ουσιαστικά της στήλης Β με
τις λέξεις της στήλης Α; Παρατηρήστε ότι τα ουσιαστικά της
στήλης Β πρέπει τις περισσότερες φορές να
χρησιμοποιηθούν σε μία άλλη πτώση.

Α Β
1. κραταιοῦ i. Ἀπόλλων
2. θύω ii. τέμενος
3. ἱεροῖς iii. ἡγεμών
4. καλῷ iv. Κύλων
5. ἄδικος v. λιμήν

Στο πλαίσιο δίνονται τύποι προστακτικής. Να επιλέξετε τον

κατάλληλο για να συμπληρωθεί το νόημα των προτάσεων:

λέγε , κρούετε, γύμναζε, ἀκούετε,

ἔστω

1. Ἐθέλω σοι συγχωρῆσαι, καί ……………………… οὕτως.

2. ……………………….. τῶν μαρτύρων, ὦ ἄνδρες, δικασταί.

18 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου

 3. …………………………. τήν ἀλήθειαν.
4. Αἰτεῖτε καί δοθήσεται ὑμῖν· ζητεῖτε και εὑρήσετε·
………………………. καί ἀνοιγήσεται ὑμῖν.
5. …………………………. σαυτόν πόνοις ἑκουσίοις.

Να σχηματίσετε τους τύπους προστακτικής των ρημάτων

που δίνονται στην παρένθεση:

1. Μηδείς ὑμῶν ……………………….. καθ’ ἡμῶν ποτ’ ἂν ὀμνύναι

(=θα μπορούσε να ορκιστεί) (νομίζω, ενεστ. γ’ ενικός).
2. ……………………………. ὅπως ἀνάξιον τῆς τιμῆς ταύτης
πράξετε (φροντίζω, ενεστ. β’ πληθ.).
3. …………………………… αὐτῷ καί ἀντιλήψεταί σου (= θα σε
βοηθήσει) (πιστεύω, αόριστος, β’ ενικό).
4. Καί δίκη αὐτῷ μή ……………………….. περί τοῦ ἀργυρίου, μηδέ
ἀρχη …………………………. περί τούτου μηδεμία. (εἰμί, γ’ ενικό,
εἰσάγω, ενεστ. ενεστ. γ’ εν.).

Στις παρακάτω προτάσεις να εντοπίσετε τους συνδέσμους

που εισάγουν προτάσεις και να χαρακτηρίσετε τον τρόπο
σύνδεσης των προτάσεων:

1. Οἱ μέν οὐκέτι ἐτάραττον, ἀλλ’ ὑπήκουον, ἐγώ δέ ἦρχον, ἡ

πόλις δέ ἀστασίαστος ἦν (ἀστασίαστος = ειρηνική).
2. Αἵ τε γάρ δυνάμεις ἀμφοτέρων ἦσαν ἐφάμιλλοι, τό τε
διάστημα τῶν στρατοπέδων βραχύ παντελώς.
3. Περιέπεσον δέ χειμῶνι καί συμφοραῖς, ὥστε μήδ’ ἂν εἰπεῖν
ἀξίως δύνασθαι διά τήν ὑπερβολήν τοῦ συμβάντος.
4. Καί αἰσχυνόμενοι ὅτι ἦσαν οἱ βάρβαροι αὐτῶν ἐν τῇ χώρᾳ,
οὐκ ἀνέμειναν πύθεσθαι (= να πληροφορηθούν) οὐδέ βοηθῆσαι
τούς συμμάχους, οὐδ’ ᾠήθησαν (=νόμισαν) δεῖν ἑτέροις τῆς
σωτηρίας χάριν εἰδέναι (= να χρωστούν χάρη), ἀλλά σφίσιν
αὐτοῖς ( = σε αυτούς τους ίδιους) τούς ἄλλους Ἕλληνας.
5. Ἐνθυμεῖσθαι χρή ὅτι ὀμωκόκατε τά δίκαια γνώσεσθαι.
6. Οὗτος τοίνυν οὐχ ὅπως ὠφελήσει τήν πόλιν ἐν τοιούτῳ καιρῷ
(= σε μια τέτοια στιγμή) καί τοιαύτῃ καταστάσει διενοήθη,
ἀλλ’ ὅπως τι κερδανεῖ ἀπό τῶν ὑμετέρων προσφορῶν
παρεσκευάσατο (= φροντισε).

Να σχηματιστούν οι τύποι ευκτικής των ρημάτων στις

παρακάτω προτάσεις.

1. Ἡ χάρις τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ……………………….

(εἰμί, γ΄ εν. ενεστ.) μετά πάντων ἡμῶν.
2. Πρέσβεις οὖν ἔπεμψαν ἵνα χρήματα παρά τοῦ βασιλέως
……………………………….. (λαμβάνω, γ’ πληθ. ενεστ.).
3. Διηγοῦντο ὅτι τήν ἀναίρεσιν (= περισυλλογή) τῶν ναυαγῶν
……………………………….. (προστάττω, γ’ πληθ. αορ.)
ἀνδράσιν ἀγαθοῖς.

19 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου

 4. ………………………….. (εἰμί, α΄πληθ. ενεστ.) σοι πάντες ἔργῳ
φίλοι.
5. Ἔδεισαν (= φοβήθηκαν) οἱ Ἕλληνες μή αὐτούς
………………………… (κατακόπτω, γ΄πληθ. αορ.).

Να επιλέξετε από τον ακόλουθο πίνακα την κατάλληλη λέξη

για κάθε μία από τις προτάσεις που ακολουθούν:

χιτῶνας, γυναικός, χερσί, ἄνδρας, μῆτερ,

κράνη

1. Εἶχον δέ πάντες …………………………….. χαλκᾶ καί

…………………………. φοινίκοῦς.
2. Ἐπείσθη ὑπό τῆς …………………………….. ἐξελθεῖν.
3. Δεῖ τούς …………………………. σπονδάς ποιεῖσθαι.
4. Ὦ ……………………… , οἶα πέπονθα ὁ κακοδαίμων.
5. Κολάζεται δέ Σίσυφος ἐν Ἅιδου πέτρον (= βράχο) ταῖς
………………………………. καί τῇ κεφαλῇ κυλίων.

Να αντιστοιχίσετε τα ρήματα που βρίσκονται σε

προστακτική έγκλιση με τις προτάσεις έτσι ώστε να
ολοκληρωθεί το νόημα.
ἔστω, ἀκούσατε, λέγε, ἀγόντων,
ἐχέτω

1. Καί τό μέν δή τοῦ μύθου τέλος οὕτως …………………….

2. Περί μέν οὖν ὧν οἱ πρῶτοι μου κατήγοροι κατηγόρουν, αὕτη
………………………….. ἱκανή ἀπολογία πρός ὑμᾶς.
3. ἘἘΠερί τοῦ πολέμου τοίνυν ……………………………
4. Σύ δέ περί τοῦ σοφιστοῦ τόδε …………………………….
5. Ταύτην τήν ὁδόν …………………………….

Μπορείτε να υπογραμμίσετε τα αντικείμενα και τα

κατηγορούμενα των αντικειμένων:

1. Οἱ στρατιῶται Ἀλκιβιάδην στρατηγόν εἵλοντο (=εξέλεξαν).

2. Ἀριαῖον ἠθέλομεν βασιλέα καθιστάναι ( = να ανακηρύξουμε).
3. Δαρεῖος Κῦρον σατράπην ἐποίησε καί στρατηγόν ἀπέδειξε
πάντων.
4. Οἱ Ῥωμαῖοι κατέστησαν ( = διόρισαν) Αὖλον Ἀττίλιον καί
Γάιον Σουλπίκιον ἄρχοντας.

Τα ρήματα που ακολουθούν είναι μονόπτωτα. Αφού

υπογραμμίσετε τα αντικείμενα, να σημειώσετε στην
παρένθεση την πτώση με την οποία εκφέρονται.

20 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου

 1. χρόνου φείδου. (………………………………….)
2. ἐμμένω τοῖς ὅρκοις. (………………………………….)
3. ἐπίστευσεν ὁ ἄνθρωπος τῷ λόγῳ. (…………………)
4. ἐπί πολύν δέ χρόνον διαγωνισάμενος ἐπεκράτησε τῶν
πολεμίων.
(……………………………………)
5. Τότε μέν οὖν ἔλυσαν τήν πολιορκίαν. (…………………)

Να κάνετε το ίδιο και για τα δίπτωτα ρήματα:

1. Ἐδίδοσαν οἱ Λακεδαιμόνιοι τοῖς συμμάχοις λόγον.

2. Οὐ τοῦτο ἐρωτῶ σε.
3. Ταῦτα ἐδίδασκεν ἡμᾶς.
4. Ἀναμνήσω ὑμᾶς καί τούς τῶν προγόνων κινδύνους.
5. Θηριππίδῃ δίδωσιν ἐβδομήκοντα μνᾶς.

Να τοποθετήσετε τα παρακάτω επίθετα στην πτώση των

ουσιαστικών που τα συνοδεύουν:

1. Τά ……………….. πεδία (εὐρύς)

2. Χειμῶνι ……………….. (δριμύς)
3. Τῆς ………………. ἐλάφου (ταχύς)
4. Ζῷα …………………… (θῆλυς)
5. Ἀνθρώπων ……………… (ἄφρων)
6. …………………. νόμιζω τόν σοφόν (εὐδαίμων)
7. Κρήνη ……………………. ὕδατος (ἡδύς = γλυκός)

Να συμπληρώσετε τις προτάσεις επιλέγοντας τα κατάλληλα

επίθετα από το πλαίσιο.

1. Τό ἔδαφος …………………………. ἐστί.

2. Κέρατα ἔλαφος ……………………. οὐκ ἔχει.
3. Οἱ πλούσιοι οὐκ ἀεί ………………………. εἰσίν.
4. Σύ δέ ὁ ……………………….., ὁ πολύσαρκος τίς εἶ;
5. Ἀριστοτέλης παιδείας ἔφη τάς μέν ῥίζας εἶναι πικράς, τόν δέ
καρπόν ………………………….
6. Οἱ μέν οὖν Ἕλληνες ἐσκήνωσαν ( = κατασκήνωσαν) ἐγγύς
παραδείσου (= κήπου) μεγάλου καί καλοῦ καί
……………………………………. παντοίων δένδρων.
7. …………………….. ἐστι τἀληθῆ λέγειν.

γλυκύν, σῶφρόν, εὐδαίμονες, τραχύ, παχύς, θήλεια,

δασέος

Να αναγνωρίσετε τους τύπους των σιγμόληκτων επιθέτων

που υπάρχουν στις παρακάτω προτάσεις και να σχηματίσετε
την ίδια πτώση των επιθέτων στον άλλο αριθμό:

21 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου

 1. Ἔστι δέ ἑτερόμηκες τό ὅλον τῆς νήσου σχῆμα.
2. Κατ’ ἀρετήν δ’ οὐδεμιᾶς τῶν νήσων λείπεται· καί γάρ εὔοινός
ἐστι καί εὐέλαιος, σίτῳ τε αὐτάρκει χρῆται.
3. Προσφέρει αὐτῷ ἡ Πάνθεια χιτῶνα ποδήρη στολιδωτόν τά
κάτω.
4. Εἶχον ὅσα ἐστίν ἀγαθά, ἱερεῖα, σῖτον, οἴνους παλαιούς,
εὐώδεις, ἀσταφίδας, ὄσπρια παντοδαπά.
5. Ποιμήν ὡς ἐθεάσατο ( = σαν είδε) δρῦν παμμεγέθη μεστήν
βαλάνων, ὑποστρώσας τό ἱμάτιον αὐτοῦ ἐπί ταύτην ἀνέβη καί
τόν καρπόν κατέσειε.

Να συμπληρώσετε τις προτάσεις επιλέγοντας τα κατάλληλα

επίθετα από το πλαίσιο:

1. Νοῦς ……………………….. ἐν σώματι ……………………..

2. …………………………… καί βάσκανος ὁ τῶν γειτόνων
ὀφθαλμός φήσιν ἡ παροιμία.
3. Καθαρά καί …………………………… τά ὕδατα φαίνεται.
4. Φιλάνθρωπε Βασιλεῦ, καί κατά πάντα ἀγαθέ, κατάπεμψον τήν
χάριν σου ἐπί τό ……………………………. τοῦτο πλοιάριον, καί
εὐλόγησον αὐτό, ὁδηγῶν αὐτό ἐπί λιμένα θελήματός σου.
5. Σύ εἶ ὁ κυβερνῶν, καί ἀγιάζων τα σύμπαντα, ὁ Θεός ἡμῶν, καί
σοί τήν δόξαν, καί εὐχαριστίαν, καί προσκύνησιν
ἀναπέμπομεν, σύν τῷ ……………………………. σου Υιῷ καί τῷ
παναγίῳ καί ἀγαθῷ καί ζωοποιῷ σου Πνεύματι.
6. Καί ἓν παιδίον …………………………. , πονηρότερον τῶν ἄλλων
εἶχε πλαστόν αὐγόν εἰς τόν κόλπον του, ………………………..
λίθον στρογγυλευμένον κοκκινοβαφῆ, καί δι’ αὐτοῦ ἔσπαζε τά
αὐγά ὅλων τῶν παιδιῶν.

εὐτελές, ὑγιής, διαφανῆ, δυσμενής, ἑξαετές,

ὑγιεῖ
πωρώδη (= ασβεστολιθικό), μονογενεῖ

Να βρείτε και να αναγνωρίσετε τα είδη των αντωνυμιών που

περιέχονται στις παρακάτω προτάσεις:

1. Περί δε τῶν εἰς ἐμαυτόν λοιδοριῶν (κακολογιών) βραχέα

βούλομαι εἰπεῖν.
2. Ἔσωσε καί αὐτόν καί τούς παῖδας.
3. Ὁ σοφός ἐν ἑαυτῷ περιφέρει τήν οὐσίαν (= περιουσία).
4. Ζεύς ἐποίησεν πρῶτος αὐτός ἑαυτόν.
5. Γνῶθι (= γνώρισε) σαυτόν.
6. Ἢν (= αν) ἐμε ἀποκτείνητε, βλάψετε ὑμᾶς αὐτούς.
7. Καλέσας δε Δάμνιππον λέγω πρός αὐτόν τάδε.

22 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου

Να σχηματίσετε τον ενεστώτα της υποτακτικής των
ρημάτων που βρίσκονται σε παρένθεση, έτσι ώστε να
ολοκληρωθεί το νόημα των προτάσεων.

1. Καί ῥητέον (= πρέπει να πούμε) τήν αἰτίαν ψιλῶς (= μόνο),

ἵνα ἡ τῆς ὅλης ὑποθέσεως θεωρία ……………………….
(λύομαι).
2. Ἤν δέ τῶν μέν Ῥωμαίων πρόθεσις εἰς τήν Λιβύην πλεῖν, ἵνα ὁ
κίνδυνος …………………………… (γίγνομαι) περί τῆς χώρας
τῶν Καρχηδονίων.
3. Ὅταν ἐπιστήμων τις πολλῶν …………………………….
(φαίνομαι) μιᾶς δέ τέχνης ὀνόματι ………………………………….
(προσαγορεύομαι) τό φάντασμα (= εικόνα) τοῦτο οὐκ ἔσθ’
ὑγιές.
4. Διέταξεν, ἂν ἐγγίζῃ τά θηρία πρός αὐτούς, χρῆσθαι τοῖς
βέλεσιν ἀφθόνως, ὅταν δ’ …………………………….. (ἐκπιέζομαι)
καταφεύγειν εἰς τήν τάφρον.

Σας δίνονται έξι ρήματα μέσης φωνής σε υποτακτική

έγκλιση. Να επιλέξετε το κατάλληλο ρήμα, για να
συμπληρωθεί η πρόταση και να σημειώσετε το χρόνο στον
οποίο βρίσκεται.

ταράττησθε, πορευσώμεθα,
παραβάλλωνται
πειθώμεθα, εὔξωνται, οἴωνται (=νομίζω)
1. Ἐάν μή ……………………………….. (……………….) τοῖς τῆς
πόλεως νόμοις, μεγίστην δίκην δώσομεν (= θα
τιμωρηθούμε σκληρότατα).
2. Πρός δέ τήν θάλασσαν ὅταν …………………………….
(…………………….) καί βιαιομαχῶσι, μεγάλοις ἐλαττώμασι
περιπίπτουσιν (= τότε παθαίνουν μεγάλες καταστροφές).
3. Ταῦτ’ οὖν ἐγώ μέν ἐρευνῶ καί τῶν ξένων καί τῶν ἀστῶν
ἄν τινα ……………………………….. (…………..) σοφόν εἶναι.
4. Ἴθι (= εμπρός) ………………………….. (………….) πρός
Δελφούς.
5. Ἐπορεύοντο εἰς τό ἱερόν ταχέως, ἵνα τῷ θεῷ
…………………………………… (…………………….).
6. Λέγω ὑμῖν ταῦτα, ἵνα μή …………………………….
(………………)

Να χαρακτηρίσετε τα ρήματα ως μονόπτωτα ή δίπτωτα και

να γράψετε δίπλα την πτώση ή τις πτώσεις με τις οποίες
εκφέρονται τα αντικείμενά τους.

1. Τοῦτο ὑμῶν δέομαι (=παρακαλώ).

2. Ἡγεῖτο δ’ Ἀννίβας αὐτῶν.
3. Ὁ δέ Ἀσδρούβας ἀσφαλῶς τά τε θηρία καί τάς δυνάμεις (=
στρατιωτικές δυνάμεις) ἐγύμναζε.

23 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου

 4. Ὁ δέ στρατηγός τήν λείαν ἀπέδωκε τοῖς προσήκουσιν (=
στους δικαιούχους).
5. Κατηγόρουν ἐμοῦ μᾶλλον οὐδέν ἀληθές.
6. Ὁ δε στρατηγός ἐτήρει φιλοτίμως ἀμφότερους τούς τόπους.
7. Ἐβοήθουν δέ ἅπαντες τοῖς κινδυνεύουσι.

Η λέξη που βρίσκεται σε παρένθεση στα παρακάτω

παραδείγματα λειτουργεί ως κατηγορούμενο του
αντικειμένου. Μπορείτε να την βάλετε στον αριθμό και στην
πτώση που πρέπει, ώστε να συμφωνεί με το αντικείμενο.

1. Πάντας γάρ τούς φιλοσόφους …………………… (θεῖος)

προσαγορεύουσι.
2. Ἐκάλουν δέ τό μέρος …………………………. (στρατόπεδον),
τούς δέ πεζούς ὠνόμαζον …………………… (τριάριος. Τριάριοι
= οι πρεσβύτεροι και εμπειρότεροι ρωμαίοι στρατιώτες).
3. Οἱ δέ Ῥωμαῖοι ποιησάμενοι τούς πρός τόν Ἱέρωνα
………………………….. (στρατηγός) τάς συνθήκας ἔλυσαν.
4. Ἀτάρβας δέ ὑπέστησε (= έστρεψε) τήν ἑαυτοῦ ναῦν
…………………………………… (ἀντιπρῳρος = αντιμέτωπος)
τοῖς πολεμίοις.

Να συμπληρώσετε τις προτάσεις επιλέγοντας τις κατάλληλες

λέξεις από το πλαίσιο:

1. ………………………. , ὦ Σώκρατες, ἄνθρωπος εἶ.

2. Κακοδαίμων ἡ πόλις ἐστιν ………………… δέ τό πλῆθος.
3. Μακάριοι οἱ ………………….. , ὅτι αὐτοί ἐλεηθήσονται.
4. Γέμουσι δ’ οἱ ποταμοί ………………………… ἰχθυών, οὓς οἱ
ἀλιεῖς ἐν ………………………… χρόνῳ ἁλιεύουσι.
5. Ἡδεῖα μέν τεττίγων ἠχή (των τζιτζικιών το τραγούδι),
…………………………………. δέ ὀπώρας ὀδμή (των φρούτων η
οσμή), τερπνή δέ ποιμνίων βληχή (=βέλασμα).

ἐλεήμονες, γλυκεῖα, εὐδαίμων, ἡδέων, κακοδαίμον,

βραχεῖ

Να συμπληρώσετε τις προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο

λέξεων που δίνονται σε παρένθεση:

1. Πολυέλεε Κύριε, εὐλόγησον τά ζῷα ταῦτα καί ποίησον αὐτά

………………………….. καί εὔρωστα. (ὑγιής).
2. Τοσαῦτα ἐδήλωσα, ἵνα μάθῃς πόσαις μηχαναῖς ἡ τύχη με τόν
……………………………. καταγωνίζεται (ἀτυχής).
3. Τό γάρ ἄγευστον πόλεως καταλῦσαι τόν βίον (= να πεθάνει
κανείς) ἀποτρόπαιον, ὡς ὂν …………………………………. καί
δύστροπον (θηριώδης).

24 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου

 4. Κίμων ἦν πατρός ………………………… (ἐπιφανής).
5. Βίας ὁ Πριηνεύς συμπλέων ποτέ …………………………
χειμαζομένης τῆς νεώς (= ενώ το πλοίο κλυδωνιζόταν από
την καταιγίδα) κἀκείνων τούς θεούς ἐπικαλούντων «σιγᾶτε»,
ἔφη, «μή αἴσθωνται» (= μην καταλάβουν) ὑμᾶς ἐνθάδε
πλέονας». (ἀσεβής, δοτ. πληθ.)
6. Ὁ ἥλιος οὐκ ἐπιτρέπει τοῖς ἀνθρώποις ……………………..
ἀκριβῶς ὁρᾶν. (αυτοπαθητική αντωνυμία γ’ προσώπου, αιτ.
ενικού).
7. Καί τούς παῖδας τούς ἐμούς ᾔσχυνε καί ἐμέ …………………….
ὕβριζε. (οριστική αντωνυμία).
8. Οὐκ ἐβούλοντο προκαταλαμβάνειν (να δεσμεύσουν)
………………. …………………………………. ὅρκοις καί συνθήκας.
(αυτοπαθητική αντωνυμία γ΄ προσώπου, αρσ. αιτ. πληθ. του
περιφραστικού τύπου).

Να διαβάσετε τις παρακάτω προτάσεις και να βρείτε α) τα

παραθετικά, β) το δεύτερο όρο σύγκρισης (όπου υπάρχει):

1. Λάμων εἶπεν μῦθον ᾠδῆς (= από τραγούδι) γλυκύτερον.

2. Θρασύτερός ( = τολμηρότερος) εἰμί νῦν ἢ τότε.
3. Ἀγησίλαος πολυεπαινότατος ὑπό πάντων ἀνθρώπων
διετέλεσεν.
4. Φῦναι ( = ήταν εκ φύσεως) δέ ὁ Κῦρος λέγεται εἶδος ( = στη
μορφή) μέν κάλλιστος, ψυχήν δέ φιλανθρωπότατος καί
φιλομαθέστατος καί φιλοτιμότατος ( = πολύ φιλόδοξος).
5. Καί γάρ ἐκ νυκτός εἴ τινος δέοιτο ( = αν χρειαζόταν κάτι)
Ἀστυάγης, πρῶτος ᾐσθάνετο ( = καταλάβαινε) Κῦρος καί
πάντων ἀοκνότατα ( = προθυμότερα) ἀνεπήδα ὑπηρετήσων
αὐτῷ.
6. Βιών ὁ Βορυσθενίτης τόν θεόν κολάζοντα τούς παῖδας τῶν
πονηρῶν γελοιότερον εἶναί φησιν ἰατροῦ διά νόσον πάππου
καί πατρός ἔκγονον ( = απόγονο) καί παῖδα φαρμακεύοντος
( = που δίνει φάρμακα)

Να σχηματίσετε την υποτακτική (μέσης φωνής) των

ρημάτων που δίνονται στην παρένθεση.

1. Οὐκ ἔχω, ὅ,τι ………………………….. σοι (ἀποκρίνομαι, ενεστ.

α΄ υπο
2. Ἐάν ἄρα καί περί ἄλλου ………………………….. διαλέγεσθαι,
δοκεῖ μοι μή παύεσθαι. (ἄρχομαι, αόριστος γ’ ενικό).
3. Παρεκάλεσε δέ ἵνα οἱ Λακεδαιμόνιοι ἄνδρα ἀγαθόν
………………………………. καί τάς φωνάς μηδέ τοῖς ὠσι
…………………………………… (ψηφίζομαι, αόριστος, γ’ πληθ. /
προσδέχομαι, ενεστ. γ’ πληθ.).
4. ………………………………. τῆς ζωῆς ἡμῶν. (φείδομαι =
λυπούμαι, ενεστ. α΄ πληθ.).

25 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου

Στις προτάσεις που ακολουθούν να υπογραμμίσετε τα
απρόσωπα ρήματα και τις απρόσωπες εκφράσεις:

1. Παρά τοῦ πατρός προσήκει λόγον λαμβάνειν.

2. Ἀναγκαῖον ἐστι πείθεσθαι ( = να υπακούτε) τοῖς νόμοις τοῖς
ὑμετέροις.
3. Καλῶς ἔχει λέγειν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, περί εἰρήνης τά ἑξῆς.
4. Γράμματα δεῖ μαθεῖν καί μαθόντα νοῦν ἔχειν.
5. Ὥρα ἐστίν ἀπιέναι (να φεύγουμε).
6. Ὅτι μέν οὖν οὐ πιστά (= αξιόπιστα) λέγουσιν, καί ἐκ τούτων
αὐτῶν ῥᾴδιον ἐστί μαθεῖν.

Στα παρακάτω παραδείγματα που ακολουθούν

υπογραμμίσετε τα υποκείμενα των απαρεμφάτων σε
αιτιατική και τις δοτικές προσωπικές.

1. Τῷ μέν Σόλωνι συνέβη τελευτῆσαι τόν βίον.

2. Ἀνάγκη ἐστίν ἡμῖν τάς τῆς πόλεως πύλας φυλάττειν.
3. Ἔδοξέ μοι λίαν πόρρω (= πολύ μακριά) τῶν ἀκτῶν εἶναι.
4. Δεῖ δέ καί καθ’ ἕκαστον ὑμᾶς ἀκοῦσαι τά ἔργα αὐτῶν.
5. Τήν μέν γάρ ἀνδρείαν καί τήν ἀλκήν (= σωματική δύναμη)
αὐτῆς οὐχ ἡμᾶς χρή λέγειν, ἀλλ’ ὅς μεγαλοφωνότατος τῶν
ποιητῶν, Ὅμηρος.

Να υπογραμμίσετε τα υποκείμενα των απαρεμφάτων και να

χαρακτηρίσετε το είδος της σύνταξης (ταυτοπροσωπία –
ετεροπροσωπια).
1. Οἱ Λακεδαιμόνιοι βούλονται διαμένειν ἐν τῷ χωρίῳ.
2. Φημί τούτους οὐ πονηρούς πολίτας εἶναι.
3. Αἰγινῆται ἔλεγον οὐκ εἶναι αὐτόνομοι.
4. Ἤν ἐγγύς ἔλθῃ θάνατος, οὐδείς βούλεται θνῄσκειν.
5. Οἱ Ἀθηναῖοι ἐνόμιζον ἱκανούς ἡμᾶς εἶναι περιγενέσθαι (= να
νικήσουμε) τῷ πολέμῳ.
6. Καί τούτους νομίζουσί τινες γνωρίζειν τάς ὁδούς.
7. Μιλτιάδης ἔπεισεν Ἀθηναίιους στρατεῦσαι.

Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις επιλέγοντας από

το πλαίσιο τους κατάλληλους τύπους της ευκτικής:

1. Καί τιμῆσαι δέ ὁπότε τινά ………………………………. , πρέπον

αὐτῷ ἐδόκει εἶναι ὀνομαστί προσαγορεύειν.
2. Οἱ στρατηγοί ἐθαύμαζον ὅτι Κῦρος οὐδαμοῦ
…………………………
3. [Σωκράτης] ἠξίου καί τούς νέους συνεχές κατοπτρίζεσθαι (=
να παρατηρούν τον εαυτό τους στον καθρέφτη), ἵν’ εἰ μέν
καλοί εἶεν ἄξιοι ……………………………. · εἰ δ’ αἰσχροί (=
άσχημοι), παιδείᾳ τήν δυσείδειαν (= ασχήμια)
…………………………….

26 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου

 4. Κατέμαθεν ὅτι τούτου ἕνεκα τά πυρά
…………………………………… τῷ Σεύθη πρό τῶν
νυκτοφυλάκων, ὅπως οἱ φύλακες μή ὁρῷντο (= να μη
διακρίνονται)ἐν τῷ σκότει ὄντες μήτε ὁπόσοι μήτε ὅπου εἶεν.

γίγνοιτο, ἐπικαλύπτοιεν, βούλοιτο,

φαίνοιτο, κεκαυμένα εἴη

Να τραπούν οι ακόλουθοι τύποι σε ευκτικές μέσης φωνής

του ιδίου χρόνου: φυλάξονται, πεπεισμένος ὦ, τρέψηται,
ηὔξω, πορεύεσθαι, δεξώμεθα.

Να συμπληρώσετε τις προτάσεις με τους κατάλληλους

τύπους της ευκτικής:

1. Ἔλεγεν ὅτι ἱππέων τάξις μεγάλη ἐν τῷ πεδίῳ

…………………………. (προφαίνομαι, ενεστ.).
2. Ἐγω Κῦρον ἐπεθύμησά μοι φίλον γενέσθαι, νομίζων τῶν τότε
ἱκανώτατον εἶναι εὖ ποιεῖν (= να ευεργετεί) ὃν
……………………… (βούλομαι, ενεστ. γ΄ ενικ.)
3. Τοῖς διά γῆρας καταλειπομένης αἰχμαλώτοις προσέταττεν
ἐπιμελεῖσθαι αὐτῶν, ὡς μήτε ὑπό κυνῶν (= από σκυλιά) μήθ’
ὑπό λύκων …………………………….. (διαφθείρομαι =
κατασπαράζομαι, ενεστ. γ΄ πληθ.).
4. Ἐλπίδων πάντας ἐνέπλησεν ὡς (= έδωσε σε όλους ελπίδες
ότι) πᾶσι πολλά κἀγαθά ………………………….. (εἰμί, μελλ. γ΄
εν.), εἰ ἄνδρες ἀγαθοί (γενναίοι) ………………………………
(γίγνομαι, ενεστ. γ’ πληθ.).
5. Ἐμίσει εἴ τις εὐεργετούμενος ἀχάριστος
………………………………. (φαίνομαι, ενεστ. γ΄ενικ.).
6. Εἰ δέ τις ἀκούσιον τι δεινόν …………………………………
(ἐργάζομαι, αορ.) κολάζεται (= να τιμωρηθεί) καί τοῦτον
δικαιοῖ (= θεωρεί δίκαιο).
7. Εὐθύς δε Σεύθῃ εἶπεν ὅτι …………………………………….
(συστρατεύομαι, μελλ. γ΄ πληθ.) αὐτῷ.

Μπορείτε να βρείτε τις ερωτηματικές, αόριστες και

αναφορικές αντωνυμίες στις προτάσεις που ακολουθούν και
να τις κατατάξετε σε ένα από τους τρεις κύκλους;

1. Ἀλώπηξ ἐθεάσατο βότρυας κρεμάμενους ἀπό τινος

ἀναδενδράδος.
2. Οἱ τριάκοντα κατ’ ἀρχάς μέν ταῦτ’ ἐποίουν, ἐφ’ οἷς ἔχαιρεν ἡ
πόλις.
3. Ἠρωτήθη τίνι διαφέρουσι οἱ πεπαιδευμένοι τῶν ἀπαιδεύτων.
4. Ὁρᾶτε οὖν ὅπως ἔσεσθαι ἄξιοι τῆς ἐλευθερίας, ἧς κέκτησθε.
5. Τόν δέ βασίλεα τόν νῦν μέγαν προσαγορευόμενον ποιήσεις
τοῦτο πράττειν, ὅ,τι ἂν σύ προστάττῃς.

27 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου

Σχηματίστε το σωστό τύπο των αντωνυμιών στις παρακάτω
προτάσεις:

1. Προσέλαβε ἱππέας τε καί πολλούς καί πελταστάς

…………………………. (ὅστις) ἔμελλον αὐτῷ ἐκ τῶν λασίων (=
από τα δασώδη μέρη) τά θηρία ἐξελᾶν (= να αναγκάσουν να
βγουν).
2. …………………………. (ὅσπερ, ουδετ.) παρ’ ὑμῖν ἡ Λήθη
δύναται, τοῦτο ἐνταῦθα ἡ ἄγνοια ἐργάζεται.
3. Τό χωρίον ἐν ………………. (ὃς) ἐστρατοπεδεύοντο, ἑλῶδες καί
χαλεπόν (= δύσβατο) ἦν.
4. Ἄλλοι ……………………….. (τίς) ἔμελλον περί ἐμοῦ
διαγνώσεσθαι (= να εκδώσουν καταδικαστική απόφαση).
5. Τό τείχισμα τῶν Συρακοσίων, ……………………. (ὃς, ουδ.) ἦν
αὐτόθι, αἱροῦσι (= κυριεύουν).
6. Καί γάρ ………………… (τίς) ἂν τούτοις τῶν ἄλλων Ἑλλήνων
ἤρισαν (= θα μπορούσαν να παραβληθούν) ἀρετῇ;
7. Ὁ Δημοσθένης ἐνόμισεν οὐχ οἷόν τε εἶναι παθεῖν
………………………. (ὅσπερ, ουδ. Πληθ.) ὁ Νικίας ἔπαθεν.
8. Διηπόρει (= βρισκόνταν σε απορία) ………………………… (τίς)
τρόπον τήν εἰς οὐρανόν πορείαν ποιήσει.

Να σχηματίσετε τις παρακάτω προτάσεις με τον κατάλληλο

τύπο των επιθέτων που δίνονται σε παρένθεση:

1. Γυμνοί ………………………. ἦσαν οἱ κλάδοι. (πᾶς).

2. Ἦν δέ χιών …………………….. καί ψῦχος οὕτως ὥστε τό ὕδωρ
ὃ ἐφέροντο ἐπί δεῖπνον ἐπήγνυτο (= πάγωσε) καί οἶνος ὁ ἐν
τοῖς ἀγγείοις. (πολύς).
3. Καί τραχύς ἦν ὁ ποταμός …………………………. λίθοις καί
ὀλισθηροῖς. (μέγας)
4. Τῇ δέ ἀριστερᾷ τοῦ θεοῦ χειρί ἔνεστι (= υπάρχει) σκῆπτρον
μετάλλοις τοῖς ………………….. διηνθισμένον (=
διακοσμημένο). (πᾶς).
5. Ὁρῶμεν θηρία καί κήτη …………………….. μέν καί ἄλλα, ἕν δέ
μέγιστον …………………………. (πολύς, ἅπας, γεν. πληθ.).
6. Μετ’ ὀλίγον δέ ………………………….. νῆσοι ἐφαίνοντο,
πλησίον μέν ἐξ ἀριστερῶν ἡ Φελλώ, πόλις ἐπί
………………………… καί στρογγύλου φελλοῦ κατοικουμένη (=
κτισμένη). (πολύς, μέγας).
7. [Διογένης] εἰς Μύνδον ἐλθών καί θεασάμενος (= και
παρατήρησε) …………………………… τάς πύλας, μικράν δέ τήν
πόλιν, ἔφη, «ἄνδρες Μύνδοι, κλείσατε τάς πύλας, μή ἡ πόλις
ὑμῶν ἐξέλθῃ». (μέγας).

Να αποδώσετε στα ελληνικά τις παρακάτω προτάσεις:

1. Τί γάρ ἂν ἄλλο πράττοιμι;

28 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου

 2. Τί ἂν λέγοιμεν;
3. Οὐκ ἂν ἐθέλοιμι στασιάζειν ὑμᾶς (=να τσακώνεστε);
4. Εὐθύς εἰσπηδήσαντες εἰς τόν πηλόν θᾶττον (= γρηγορότερα)
ἢ ὥς τις ἂν ᾤετο (= θα νόμιζε) μετεώρους ἐξεκόμισαν (=
έβγαλαν έξω σηκωτές) τάς ἁμάξας.
5. Εἴ τι ἐμοί κακόν βουλεύοις (=σκέπτεσαι), ἅμα ἂν μοι δοκεῖς
καί σαυτῷ κακόνους (κακώς διατεθειμένος) εἶναι.

Να αναγνωρίσετε (χρόνος, πρόσωπο, αριθμός) τα ρήματα

που βρίσκονται σε προστακτική έγκλιση και να δηλώσετε τη
λειτουργία της προστακτικής (προσταγής, προτροπή,
συγκατάθεση, απαγόρευση);

1. Τούς δέ φίλους αἰσχύνου (= να σέβεσαι), τοῖς νόμοις πείθου

(= να υπακούεις).
2. Μηδείς ὑμῶν ἀποκρινέσθω.
3. Σκέψασθε τήν ἀναίδειαν, ὃς ἐν ὑμῖν ἐτόλμησεν εἰπεῖν.
4. Λεγέσθων μέν· ἀπορῶ δέ ἔγωγε τί χρή ποτε εἰπεῖν τούς
σοφιστάς.
5. Μή μου ἅπτου (μη μ’ αγγίζεις).

Να βάλετε τα ρήματα που βρίσκονται σε προστακτική

έγκλιση στο ίδιο πρόσωπο στον άλλο αριθμό:

1. Πορευσάσθω τήν ὁδόν.

2. Στρεψάσθων πρός τήν ἀτραπόν.
3. Φυλάξασθε τῶν πολεμίων.
4. Δέξασθε, ὦ θεοί, τήν θυσίαν ταύτην.
5. Διόρισαι (ξεχώρισε) δέ καί τούτων ἑκάτερον.
6. Μή ὀδύρεσθε, ἐπεί οἱ θεοί εὐμενεῖς εἰσίν.

Να υπογραμμίσετε τα απαρέμφατα της αναφοράς.

1. Δειναί γάρ αἱ γυναῖκες εὑρίσκειν τέχνας.

2. Κῦρος μέν οὖν ἐγένετο βασιλικώτατός τε καί ἄρχειν
ἀξιώτατος.
3. Οὐδενός ἥσσων (= κατώτερος) γνῶναι τά δέοντα καί
ἑρμηνεῦσαι ταῦτα.
4. Εἰ δ’ ἃ συμφέρει χωρίς κολακείας ἐθελήσετ’ ἀκούειν, ἱκανός
λέγειν.
5. Νέστωρ ἥδιστος ἦν λέγειν.
6. Περικλῆς ἄριστος ἦν τῷ δήμῳ συμβουλεύειν τά δέοντα.
7. Οὗτος ἄριστος ἐστι βροτῶν (= από τους θνητούς) μάχεσθαι.

Να υπογραμμίσετε τα απρόσωπα ρήματα και τις απρόσωπες

εκφράσεις και να κυκλώσετε τα υποκείμενά τους.

29 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου

 1. Δῆλον γάρ ὅτι, ἐάν μάθω, παύσομαι ταῦτα ποιῶν.
2. Λέγεται γοῦν ὁδοιπορῶν ποτε δι’ ὕλην βαθείας (= πυκνό
δάσος) παραβῆναι τήν ὁδόν ἐπί πλέον.
3. Ἴσως ἀναγκαῖον ἦν τό προτρέπεσθαι πάντας πρός τήν
παραδοχήν τῶν νόμων.
4. Ἐδόκει μέν γάρ ἰσορροπεῖν τά πράγματα τοῖς συμφέρουσιν.
5. Ἔννοιαν μέν γάρ λαβεῖν ἀπό μέρους ὅλων δυνατόν, ἐπιστήμην
δέ καί γνῶσιν ἔχειν ἀδύνατον.

Στα παραδείγματα που ακολουθούν έχουμε «προσωπική

σύνταξη». Μπορείτε να την μετατρέψετε σε απρόσωπη;

1. Δοκεῖ δ’ ἡ πόλις τά τε πολέμια ἀσκῆσαι καί τά περί τήν

ἄθλησιν.
2. Σωκράτης λέγεται σοφός εἶναι.
3. Ἐκεῖνοι δέ σοι δοκοῦσι ἐπαίνου τυγχάνειν.
4. Ἀγησίλαος ἔμοιγε δοκεῖ ἀγήρατος (= αγέραστος) εἶναι.
5. Καί οἱ νόμοι δέ μοι φαίνονται ταῦτα δύο διδάσκειν.
6. Οὐκ ἄν μοι δοκεῖ δύνασθαι Ἐργοκλῆς ὑπέρ ἑνός ἑκάστου
εἰπεῖν.

Να σχηματίσετε την ευκτική του ρήματος που βρίσκεται

στην παρένθεση.

1. Ἔτι δέ φιλονικίαν (=άμιλλα) ἐνέβαλε πρός ἀλλήλους τοῖς μετ’

αὐτοῦ ὅπως ἕκαστοι αὐτῶν ἄριστοι …………………………..
(φαίνομαι, ενεστ.)
2. Πῶς ἂν οὖν ἐγώ ………………………. (βιάζομαι, αόριστος) ὑμᾶς
ξύν ἐμοί πλεῖν μή βουλομένους;
3. Ὁ δέ ἠρώτα εἰ αὐτοῖς τοῖς ἀνδράσι σπένδοιτο (= θα γινόταν
συνθήκες) τοῖς ἰοῦσι καί ἀπιοῦσιν (που έρχονταν και έφευγαν)
ἢ καί τοῖς ἄλλοις ……………………………… (εἰμί, μελ.) σπονδαί.
4. Ἐπεί δέ ………………………. (ἄρχομαι, αόριστος, γ΄πληθ.)
νικᾶν ξύν αὐτῷ (= μαζί του) τούς πολέμιους, ἤδη μεγάλα ἦν
(= υπήρχαν σοβαροί λόγοι) τά χρησίμους ποιοῦντα εἶναι τούς
ξύν αὐτῷ στρατιώτας.
5. Οἱ δέ Βυζάντιοι ὡς εἶδον τό στράτευμα βίᾳ εἰσπῖπτον,
φεύγουσιν ἐκ τῆς ἀγορᾶς, οἱ μέν εἰς τά πλοῖα, οἱ δέ οἴκαδε (=
στα σπίτια τους), ὅσοι δέ ἔνδον ἐτύγχανεν ὄντες, ἔξω, οἱ δέ
καθεῖλκον τάς τριήρεις, ὡς ἐν ταῖς τριήρεσι
………………………………. (σῴζομαι, ενεστ. γ’ πληθ.)

Να συμπληρώσετε τιςς προτάσεις που ακολουθούν με τον

κατάλληλο τύπο αντωνυμίας από τον πίνακα.

1. Ἀνηρώτων τόν κωμάρχην διά τοῦ περσίζοντος ἑρμηνέως

………………….. εἴη ἡ χώρα. Ὁ δ’ ἔλεγεν ὅτι Ἀρμενία. Καί πάλιν
ἠρώτων ………………….. οἱ ἵπποι τρέφοιντο.

30 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου

 2. Εἰ δέ τ………………… ἄλλο ὁρᾷ βέλτιον, λεξάτω.
3. ………………. δοκεῖ ταῦτα, ἀνατεινάτω τήν χεῖρα.
4. Ἐρωτώμενος δέ ………………… δέοιτο, ἀσκῶν, ἔφη, δισχιλίων
δεήσομαι.
5. …………….. ζῆν ἐπιθυμεῖ, πειράσθω νικᾶν.
6. Πολλοί ἥκουσιν εἰσόμενοι (= για να μάθουν) ……………..
γνώμην περί τούτων ἕξετε.

ὅστις, τίς, τίνι, τίς, ὅτῳ, τίνα,

ὅτου
Να συμπληρώσετε τα κενά σχηματίζοντας αφενός τη
δυνητική ευκτική του ρήματος, αφετέρου τον κατάλληλο
τύπο των επιθέτων ή ουσιαστικών που βρίσκονται σε
παρένθεση.

1. Πολλά περί τούτου ………………………. (λέγω, ενεστ. γ΄ ενικό).

2. ………………. (ἔχω, ενεστ. β΄εν.) ἄν με διδάξαι τί ἐστί νόμος.
3. Ἥ τε γάρ μεστή ἦν παντοδαπῶν καί ὅπλων καί ἵππων, οἵ τε
χαλκοτύποι (= χαλκουργοί) καί οἱ τέκτονες (= ξυλουργοί) καί
οἱ σιδηρεῖς καί σκυτεῖς (= υποδηματοποιοί) καί γραφεῖς (=
ζωγράφοι) …………………. (πᾶς) πολεμικά ἔργα κατεσκεύαζον·
ὤστε τήν πόλιν ὄντως ἂν ἡγησω πολέμου ἐργαστήριον εἶναι.
4. Οἶμαι γάρ οὐκ ἂν ἀχαρίστως μοι ἔχειν (= ότι δεν θα έβρισκα
αγνωμοσύνη) οὔτε πρός ὑμῶν οὔτε πρός τῆς ……………………
(πᾶς) Ἑλλάδος.
5. …………………… (πολύς) καί καλαί ἐλπίδες ἡμῖν εἰσι σωτηρίας.
6. Τά δ’ ἐν ὄρεσιν καί λειμῶσι θηρία ὡς (= πόσο) μέν καλά, ὡς
δέ ………………. (μέγας), ὡς δέ λιπαρά (= παχιά) ἐφαίνετο.
7. ……………….. (πολύς) τε αὐτός ἧκεν ἔχων ἱππέας καί πεζούς.

Από το πλαίσιο να επιλέξετε τον κατάλληλο τύπο

προστακτικής, ώστε να ολοκληρωθεί το νόημα των
προτάσεων:

1. Ἄν τις βιάζηται τό βέλτιον, ………………….., τι τοὔνομα τῆς

βίας ἔσται;
2. Εἴ τις ὑμῶν πέπεισται (= έχει πειστεί) ἐκεῖνο, ταῦτα μέν
………………………….. τοῖς θεοῖς.
3. ……………………. ὅτι περί νόμου μέλλει φέρειν τήν ψῆφον.
4. …………………….. τοῖς νόμοις τοῖς ὑπό τοῦ δήμου κείμενοις.
5. …………………….. μέν βραδέως, ἐπιτελεί δέ ταχέως τά
δόξαντα.

31 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου

Γ’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
Επαναληπτικές Β’ Τάξης

Να συμπληρώσετε τα κενά των προτάσεων, επιλέγοντας την

κατάλληλη λέξη από τον παρακάτω πίνακα:

ἁλιέων, ἄνδρας, ἀνδρῶν, γέροντι, παιδί,

παιδός, πόλιν, σώματα, φύλακα

1. Ἀπόλλων τῆς …………………………. πόθῳ ἐκαίετο.

2. Οἱ Ἀθηναῖοι τήν ἐν Ἀρείῳ Πάγῳ βουλήν ἐθεράπευον (=
τιμούσαν) ὡς ……………………………. τῶν νόμων.
3. Αἱ νόσοι πολλάκις οὐ μόνον τά ……………………….. βλάπτουσιν
ἀλλά καί τήν τῶν ψυχῶν ῥώμην.
4. Τούς νόμους χρή (=πρέπει) κυρίους εἶναι τῶν
………………………… οὐ τούς ……………………. τῶν νόμων.
5. Τῷ μέν …………………….. προσήκει (= ταιριάζει) μανθάνειν,
τῷ δέ …………………… βουλεύειν (να δίνει συμβουλές).
6. Χαλεπός ἐστίν ὁ βίος τῶν ……………………….. καί τῶν
γεωργῶν.
7. Ἡ τῶν ἡγεμόνων ἀδικία ὅλην τήν ………………….. βλάπτει.

Να βάλετε τα επίθετα που είναι στην παρένθεση στο σωστό

γένος, αριθμό και πτώση:

1. Ὁ σοφός ἀνήρ ἔχει ὅπλον τούς …………………………… (ὀξύς)

καί …………………… (ταχύς) λόγους.
2. Πολλάκις οὐ τά ……………… (γλυκύς) φάρμακα σωτηρίαν
φέρει ἀλλά τά πικρά.
3. Χρώμεθα ……………………. (ἀληθής) τοῖς λόγοις.
4. Οὗτος ἐστιν …………………. (ἀφανής) πατρός.
5. Τίνας ἡγῇ (=νομίζεις) τῶν ἀνθρώπων ………………………..
(εὐδαίμων) εἶναι;
6. Ἡ ἀρχή τό ἥμισυ τοῦ …………………. (πᾶς) ἐστίν.
7. Ὁ Ἡρόδοτος ……………………. (πολύς) και ……………………
(μέγας) ἔγραψεν.

Να συμπληρώσετε τα κενά με τον κατάλληλο τύπο της

αντωνυμίας:

1. …………………….. (αὕτη) περί τήν Ἠλιδίαν ἀλωμένης

Λεύκιππος ὁμοιωθείς κόρῃ συνέθηρα …………………. (αὐτή).
2. Τίμα τόν πατέρα ………………… (σύ) καί τήν μητέρα
………………….. (σύ).
3. Τόν ἄρτον ……………….. (ἐγώ) τόν ἐπιούσιον δός
…………………… (ἐγώ) σήμερον.
32 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου
 4. (Φινεύς) εἶπεν ………………… (αὐτός) ἀφεῖναι πελειάδα διά
τῶν πετρῶν καί (αὕτη), ἐάν ἴδωσι σωθεῖσαν, διαπλεῖν.
5. Ἐάν τις ἀρχήν …………….. (τις) ἄρχῃ καταλελυμένης τῆς
δημοκρατίας, πολέμιος ἔστω Ἀθηναίων.

Πως εκφέρονται οι εμπρόθετοι προσδιορισμοί σε καθεμία

από τις παρακάτω φράσεις; Ποια λέξη της πρότασης
προσδιορίζει ο καθένας από αυτούς;

1. Ταύτης περί τήν Ἠλιδίαν ἀλωμένης Λείκιππος εἰς ἐπιθυμίαν

ἦλθε.
2. Ἀπόλλων ἐπί νοῦν αὐτῇ βάλλει σύν ταῖς λοιπαῖς παρθένοις ἐπί
κρήνην ἐλθούσαις λούεσθαι.
3. Καί ποιμένες ἦσαν ἐν τῇ χώρᾳ τῇ αὐτῇ ἀγραυλοῦντες και
φυλάσσοντες φύλακας τῆς νυκτός ἐπί ποίμνην αὐτῶν.

Ποια ρήματα είναι μονόπτωτα και ποια δίπτωτα στις

παρακάτω φράσεις;
1. Ἰδού εὐαγγελίζομαι ὑμῖν χαράν μεγάλην.
2. Λεύκιππος συνεθήρα αὐτῇ.
3. Καί εὐηκοήσω τῶν αεἰ κραινόντων καί τοῖς θεσμοῖς τοῖς
ἱδρυμένοις πείσομαι.
4. Πάντες ἀπολαύετε τοῦ συμποσίου τῆς πίστεως.
5. Συμμισῶ τοῖς φίλοις τούς ἐχθρούς καί συναγαπῶ τούς φίλους.
6. Εὐλογητός εἶ, Κύριε, δίδαξον με τά δικαιώματά σου.

Ποιες από τις μετοχές στις παρακάτω προτάσεις είναι

συνημμένες και ποιες απόλυτες; Ποιο είναι τα υποκείμενο
της καθεμιάς μετοχής;
1. Ἀπόλλων τῆς παιδός πόθῳ καιόμενος, ὀργῇ τε καί φθόνῳ
εἴχετο τοῦ Λευκίππου συνόντος καί βάλλει ἐπί νοῦν αὐτῇ σύν
ταῖς λοιπαῖς παρθένοις ἐπί κρήνην ἐλθούσαις λούεσθαι.
2. Μαξέντιος τῆς γεφύρας θείᾳ δυνάμει διαρραγείσης ἐν τῷ
ποταμῷ καταποντίζεται.
3. Πορευόμενος εἰς τήν Δαμασκόν …………….. ἡμέρας μέσης
κατά τήν ὁδόν εἶδον ………… περιλάμψαν με φῶς καί τούς σύν
ἐμοι πορευομένους· πάντων δέ καταπεσόντων ἡμῶν εἰς τήν
γῆν ἤκουσα φωνήν …………… Σαούλ Σαούλ, τί με διώκεις;

Να συμπληρώσετε τα κενά των προτάσεων με το σωστό

τύπο των ουσιαστικών γυνή και παῖς:

1. Τήν δικαιοσύνην ὦ ………………….. (παῖς) πῶς μαθήσει ἐνθάδε;

2. Ἔλεγεν συνεῖναι (ότι συμβαίνει) τραχείᾳ …………………..
(γυνή) καθάπερ οἱ ἱππικοί θυμοειδέσιν (με άγριους,
ευέξαπτους ) ἵπποις.
3. Οἱ μέν δή ………………… (παῖς) εἰς τά διδασκαλεῖα φοιτῶντες
διάγουσι μανθάνοντες δικαιοσύνην.

33 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου

4. Καί ἐσθῆτι (ενδυμασία) τῇ αὐτῇ κελεύει χρῆσθαι ἄνδρας καί
…………………….. (γυνή).
5. Ἐπαινοῦσιν δέ οὐ μόνον τόν ἄρχοντα αὐτῶν, ἀλλά καί ὅστις
αὐτούς ……………………… (παῖς) ὄντας ἐπαίδευσε.

34 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου

Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις με τους

κατάλληλους τύπους παθητικών ρημάτων που είναι στην
παρένθεση, και να βρείτε τα ποιητικά αίτια:

1. Οἱ νεανίαι ………………………………….. (παιδεύομαι, οριστ.

Αορ.) ὑπό σοφῶν διδασκάλων.
2. Νομίζομέν τινας ἐπί τῷ εὐωνύμῶ (στο αριστερό μέρος)
……………………… (τοξεύομαι, απαρ. αορ.).
3. Οἱ προδόται ……………………….. (κολάζομαι, οριστ. Μέλλ.) ὑπό
τῶν Βοιωτῶν.
4. Οἱ Ἕλληνες ………………………. (κωλύομαι, μετ. αορ.)
διαβαίνειν τόν ποταμόν ἐπί ἄλλην ὁδον ἐτράπησαν.
5. Ποίαν ἄλλην θέλετε μαρτυρίαν, ἵνα ………………………………
(πείθομαι, υποτ. αορ.) τοῖς τούτων λόγοις;
6. Ἔλεγον ὅτι οἱ ἀθληταί ……………………. (κρίνομαι, ευκτ.
μελλ.) ὑπό τῶν Ἑλλανοδικῶν.
7. Εἰ ἀνάγκη ἐστί τάς σπονδάς ὑπό τούτων λυθῆναι,
……………………………. (λύομαι, προστ. αορ.).
8. Εἶπεν ὅτι τοῦτο ὑπό τοῦ Κύλωνος ……………………………..
(πράττομαι, ευκτ. αορ.).

Να μεταγράψετε την ενεργητική σε παθητική σύνταξη στα

εξής παραδείγματα:

1. Ὁ βασιλεύς ἔπεμψε τόν Φαλῖνον.

2. Οἱ ἁλιεῖς πολλούς ἰχθῦς ἡλίευσαν.
3. Ἡ χιών ἐκάλυψε πᾶν τό πεδίον.
4. Οὗτος τήν νέαν πόλιν Σελεύκειαν ὀνομάζει.
5. Οἱ Θηβαῖοι πρῶτοι ἐκόμισαν ταῦτα.
6. Οὐδέν ἀξιόλογον ἔπραξεν Ἀριστογείτων.

Να υπογραμμίσετε τους παθητικούς τύπους που βρίσκονται

στο ακόλουθο ευτράπελο επίγραμμα του Σιμωνίδη, και να
τους μεταγράψετε στον άλλο αριθμό.

Σῶσος καί Σωσώ, Σῶτερ, σοι ταῦτ’ ἀνεθηκαν (αφιέρωσαν)

Σῶσος μέν σωθείς, Σωσώ δ’ ὅτι Σῶσος ἐσώθη.

Να διατυπώσετε τις παρακάτω προτάσεις αντικαθιστώντας

τον παθητικό μέλλοντα με παθητικό αόριστο και το
αντίστροφο:

1. Διόδωρος ὑπό δούλου τινός ἐφονεύθη.

2. Ἡ ἐπιστολή ὑπό Θεμιστοκλέους ὡς βασιλέα (στον Μεγ.
Βασιλέα) ἐπέμφθη.
3. Οὐ πεισθήσονται τοῖς τούτων λόγοις.

35 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου

 4. Οἱ φαῦλοι καί ἄδικοι κολασθήσονται.
5. Οἱ πολέμιοι διώκοντες ἐκωλύθησαν τῷ χειμῶνι.

Να αναγνωριστούν γραμματικά (πρόσωπο, αριθμός, χρόνος,

έγκλιση, φωνή) οι υπογραμμισμένοι τύποι:

1. Ἡ γλῶσσα πολλούς εἰς ὄλεθρον ἤγαγεν.

2. Ξένους πένητας μή παραδραμῃς ἰδών.
3. Χάριν λάβων μέμνησο καί δούς ἐπιλαθοῦ (να το ξεχάσεις).
4. Ἄγει τό θεῖον τούς κακούς πρός τήν δίκην (τιμωρία) ἀλλ’
ἠλλάγη τό λεχθέν ἐν τῷ νῦν βίῳ· ἄγει τό θεῖον τούς κακούς
πρός τἀγαθά.
5. Μη μοι γένοιθ’ ἃ βούλομαι, ἀλλ’ ἃ συμφέρει.
6. Γράμματα μαθεῖν δεῖ καί μαθόντα νοῦν ἔχειν.
7. Φύσιν πονηράν μεταβαλεῖν οὐ ῥᾴδιόν ἐστί.
8. Ποίας νεότητος κρεῖττον τό ἐκείνου γῆρας οὐκ ἐφάνη;

Να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων με τον

κατάλληλο τύπο αορ. β’ του ρήματος που δίνεται στην
παρένθεση.

1. Διπλῶς ὁρῶσιν οἱ ………………………………... (μανθάνω, μετ.)

γράμματα.
2. Δίς ……………………………….. (ἐξαμαρτάνω, απαρ.) ταὐτόν οὐκ
ἀνδρός σοφοῦ.
3. Μακάριος ὅστις ……………………….. (τυγχάνω, οριστ. γ΄εν.)
γενναίου φίλου.
4. Πρός εὖ λέγοντος οὐδέν ……………………….. (ἀντιλέγω, απαρ.)
ἔχω.
5. ……………………. (ἀπερχομαι = φεύγω, πεθαίνω/ οριστ. γ’ εν.)
οὐδείς τῶν βρωτῶν πλοῦτον φέρων.
6. Δρυός …………………….. (πίπτω, μετ.) πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται.
7. ……………………………… (εὑρίσκω, απαρ.) τό δίκαιον
πανταχῶς οὐ ῥᾴδιον ἐστι.
8. Θεῷ προσεύχου πημάτων (= παθημάτων) ………………….
(λαμβάνω, απαρ.) λύσιν.

Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις με τους

κατάλληλους τύπους του ρήματος ἀγαπῶ στον ενεστώτα:

1. Ὥσπερ οἱ ποιηταί τά αὑτῶν πράγματα καί οἱ πατέρες τούς

παῖδας ……………………………
2. Ὁ ……………………. τήν ἑαυτοῦ γυναῖκα,ἑαυτόν
……………………
3. ………………………… τούς ἐχθρούς ὑμῶν, εὐλογεῖται τούς
καταρωμένους ὑμᾶς.
4. Τοῖς ……………………… τόν Θεόν, πάντα συνεργεῖ εἰς ἀγαθόν.

36 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου

Να συμπληρώσεις τις παρακάτω προτάσεις με τους
κατάλληλους τύπους των ρημάτων που δίνονται μάσα στις
παρενθέσεις:

1. Οὐχ ……………… (δεν βλέπεις) ὅτι ἥμαρτες; (ὁρῶ)

2. Οὐκ ……………….. με (δεν με αφήνει) καθεύδειν τό Μιλτιάδου
τρόπαιον (ἐῶ)
3. Θησεύς παρέστω μανθάνων τά ……………………. (αυτά που
γίνονται) (δρῶ).
4. Τί ταῦτα τούς Λακεδαιμονίους ………………………..
(κατηγορούμε;) (αἰτιῶμαι).
5. Εἱστήκεισαν δέ πάντες οἱ γνωστοί αὐτοῦ ἀπό μακρόθεν καί
γυναῖκες αἱ συνακολουθήσασαι αὐτῷ ἀπό Γαλιλαίας
………………………………. (μτχ. θηλ. ον. Πληθ.) ταῦτα (ὁρῶ).

Να βρείτε την έγκλιση των ρηματικών τύπων με τους

κατάλληλους τύπους στον ακόλουθο πίνακα:

Οριστική: ……………………………………………………………………………
Υποτακτική: ………………………………………………………………………..
Προστακτική: ………………………………………………………………………

1. Αἴσωπον οἱ Δελφοί (οι κάτοικοι των Δελφών) ἐπῃτιῶντο (να

κατηγορούσαν) φιάλην κλέψαι τοῦ θεοῦ.
2. Ἔα χόλον.
3. Ὅρα τί ποιεῖς.
4. Ἐντολήν καινήν δίδωμι ὑμῖν ἵνα ἀγαπᾶτε ἀλληλους.
5. Τόν φίλον τιμῶσι ἐξ ἴσου πατρί.
6. Ὁ Νικίου οἶκος προσεδοκᾶτο εἶναι (υπολογιζόταν ότι άξιζε)
ἑκατόν ταλάντων.

Να αναγνωρίσετε τους υπογραμμισμένους τύπους:

1. Ἀεί τό λυποῦν ἐκδίωκε τοῦ βίου.

2. Μιμοῦ τά σεμνά, μή κακῶν μιμοῦ τρόπους.
3. Μή καταφρονήσῃ τοῦ πένητος εὐτυχῶν.
4. Πᾶσι γάρ εὖ φρονοῦσιν συμμαχεῖ τύχη.
5. Μακάριος, ὅστις εὐτύχησεν εἰς τέκνα.
6. Λυποῦντα λύπει, καί φιλοῦνθ’ ὑπερφίλει.
7. Ὡν ἦρξε γαστήρ, τό φρονεῖν ἀφῃρέθη.

Να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων με τον

κατάλληλο τύπους:
1. Βουλόμεθα …………………….. (πλουτεῖν, απαρ. ενεστ.) πάντες,
ἀλλ’ οὐ δυνάμεθα.
2. Αὐτός πενωθείς (όταν γίνεις φτωχός) τοῖς ἔχουσι μη
…………………………. (φθονῶ, προστ. β΄εν. ενεστ.).
3. Οἷς μέν δίδωσιν, οἷς δ’ ……………………….. (ἀφαιροῦμαι,
οριστ. γ’ εν. ενεστ.) τύχη.

37 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου

 4. Ἅπαντας αὑτῶν κρείσσονας ἀνάγκη …………………….. (ποιῶ,
οριστ. γ΄εν. ενεστ.).
5. Τό κέρδος ……………………… (ἡγοῦμαι, προστ. β’ εν. ενεστ.)
κέρδος, ἂν δίκαιον ᾖ.
6. Πολλοί σε …………………………. (μισῶ, οριστ. γ΄πληθ. μελλ.)
ἂν σαοτόν ……………………… (φιλῶ, υποτ. β΄εν.ενεστ.).
7. Ῥᾷον ……………………….. (παραινῶ, απαρ. ενεστ.) ἢ παθόντα
……………………………. (καρτερῶ, απαρ. ενεστ.)
8. Τά μηδέν ………………………….. (ὠφελῶ, μτχ. ενεστ.) μή
……………………………………. (πονῶ, προστ. β΄εν. ενεστ.)
μάτην.

Να αναγνωρίσετε τους υπογραμμισμένους τύπους:

1. Ὑμᾶς μέν ἀξιοῦσιν ἐμμένειν οἷς (= σε όσα τυχόν) ἂν

ὀμόσαντες δικάζητε, αὐτοί δέ οὐκ ἐμμένοῦσιν;
2. Βίος ἐστίν, ἂν τίς τῷ βίῳ χαίρῃ βιῶν.
3. Τό ψεῦδος ὠχύρωκε τήν πονηρίαν.
4. Δέονται οἱ νόμοι νόμου τοῦ διορθώσοντος.
5. Ῥᾳθυμία γε τά πολλά ἐλαττοῦσθαι ποιεῖ.
6. Χρόνος δ’ ἀμαυροῖ πάντα καί εἰς λήθην ἄγει.
7. Φεύγειν (να αποφεύγει) ἀεί δεῖ δεσπότας θυμουμένους.

Να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων με τον

κατάλληλο τύπο του ρήματος που δίνεται στην παρένθεση:

1. Ἴσμεν ὅτι πάντες τοῖς ἀδίκοις ……………………………

(ἐναντιοῦμαι, οριστ. γ’ πληθ. ενεστ.) φανερῶς.
2. ……………………. (βιῶ, οριστ. γ’ εν. ενεστ.) γάρ οὐδείς ὃν
προαιρεῖται βίον.
3. Ὑπό τῆς ἀνάγκης πάντα ………………………… (δουλῶ, μεσ.
οριστ. γ΄ εν. ενεστ.) ταχύ.
4. Ὅτι δέ πρός τούς ……………………….. (ταπεινῶ, μεσ. μτχ.
ενεστ.) παύεται ἡ ὀργή καί οἱ κύνες …………………………..
(δηλῶ, οριστ. γ΄πληθ. εν.) οὐ δάκνοντες τούς καθίζοντας.
5. Ἡμεῖς δέ καί οἱ ἡμέτεροι, μιᾶς μητρός πάντες ἀδερφοί
φύντες, οὐκ ……………………………. (ἀξιῶ, οριστ. α΄πληθ.
ενεστ.) δοῦλοι οὐδέ δεσπόται ἀλλήλων εἶναι.
6. Οἱ δέ κριταί χαρίζονται οἷς ἂν φίλοι ὦσιν, καί ἢ ὅλως ἀφιᾶσιν
(αθωώνουν) ἢ μικροῖς ……………………….. (ζημιῶ, οριστ.
γ΄πληθ. ενεστ.)

Να χαρακτηριστούν οι δευτερεύουσες προτάσεις και να

δηλωθεί η εισαγωγή τους, η εξαρτησή τους και η εκφρορά
τους:

1. Πάντες γάρ ἐξ ἑνός στόματος ὑμνοῦσιν ὡς καλόν μεν ἡ

σωφροσύνη τε καί δικαιοσύνη, χαλεπόν μέντοι καί ἐπίπονον.

38 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου

 2. Ἄγε τοίνυν (= εμπρός λοιπόν), ἔφη ὁ Κῦρος, σκοπῶμεν (ας
εξετάσουμε) τά ἐμοί πεπραγμένα πάντα καθ’ ἓν ἕκαστον·
οὕτω γάρ μάλιστα δῆλον ἔσται ὅ,τι τε αὐτῶν ἀγαθόν ἐστί καί
ὅ,τι κακόν.
3. Ὡς οὖν ἐν καλῇ πολιτείᾳ ἐτράφησαν οἱ πρόσθεν ἡμῶν
ἀναγκαῖον δηλῶσαι.
4. Καί οἱ στρατηγοί τῶν Ἀθηναίων ἀπεδέξαντο καί αὐτοί
φοβούμενοι, μή οὐχ ἱκανοί ὦσιν ἐν Λέσβῳ πάσῃ πολεμεῖν.
5. Ἀλλ’, εἰ δυνατόν σαφέστατα κατίδωμεν, ποῖόν ἐστί τό παρ’
ἐμοῦ ἀδίκημα.
6. Ἀνάχαρσις πυνθανομένου τινός (=όταν ρώτησε κάποιος) πρός
τί οἱ Ἕλληνες χρῶνται τῷ ἀργυρίῳ εἶπεν «πρός τό ἀριθμεῖν».
7. Εὐ γάρ ἴσθι (= να ξέρει καλά βέβαια) ἔφη, ὦ Σώκρατες, ὅτι
ἐπειδάν τις ἐγγύς ᾖ τοῦ οἴεσθαι τελευτήσειν (= όταν κανείς
νομίσει ότι είναι κοντά στο τέλος του), εἰσέρχεται αὐτῳ δέος
καί φροντίς περί ὧν ἔμπροσθεν οὐκ εἰσῄει.
8. Ἄξιον τοίνυν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, κἀκεῖνο, ἐξετάσαι, πῶς
πόνθ’ οἱ πάλαι τάς τιμάς ἔνεμον.

Να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων με τις

λέξεις που βρίσκονται στο πλαίσιο:

1. Ὁ δῆμος ὁ τῶν Ἀθηναίων νομίζει ……………. Λακεδαιμόνιοι

τούς συμμάχους ἀναγκάζουσι ταῦτα ποιεῖν.
2. Δέδοικα (= φοβούμαι) ……………….. ἄλλου τινός μᾶλλον ἢ τοῦ
ἀγαθοῦ μεθέξω (= γίνω μέτοχος).
3. Οὐκ ἔχω (= δεν ξέρω) ……………… ἀποκρίνομαί σοι.
4. Ἧκε τις ἀγγέλλων ………….. Ἐλάτεια κατείληπται (έχει
κυριευθεί).
5. Διό καί ἐπιζητεῖται …………….. ἐν εὐτυχίαις μᾶλλον δεῖ φίλων
…………………. ἐν ἀτυχίαις.
6. Σέβου τό θεῖον μή ἐξετάζων ………………… ἔχει.

μή, ὅτι, πῶς, ὅ,τι , ὡς, πότερον

….. ἢ

Να βρείτε τον όρο που προσδιορίζουν οι παρακάτω

αναφορικές προτάσεις:

1. Εἰ αἴσθοιτο καταλελειμμένα μικρά παιδάρια, ἃ πολλοί

ἐπώλουν […], ἐπεμέλετο καί τούτων.
2. Ὁ ἰατρός οἶδε καί τῶν ὀργάνων καί τῶν φαρμάκων οἷς χρῆται
πάντων τά ὀνόματα.
3. Ὃ μέλλεις ποιεῖν μή λέγε.
4. Εὐαγγελίζομαι ὑμῖν χαράν μεγάλην, ἥτις ἔσται παντί τῷ λαῷ.
5. Ἀπόλλυμαι γάρ ὑπό ὠδίνων (= πόνων), αἵ μοι τόν ἐγκέφαλον
ἀναστρέφουσιν.

39 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου

 6. Μέταλλα τε χαλκοῦ ἐστιν ἄφθονα τά ἐν Ταλμασσῷ, ἐν οἷς τό
χαλκανθές γίνεται.

Να προσδιορίσετε το είδος των παρακάτω αναφορικών

προτάσεων (ονοματικές, επιρρηματικές, παραβολικές,
κύριες):

1. Αὐτοί μεταχωρήσατε ὅποι (= όπου) βούλεσθε.

2. Ὅστις δέ κακός ὤν ἡγεῖται ποτε θεούς ἀρέσκειν, (ἡγεῖται …
ἀρέσκειν = νομίζει ότι κατά κάποιο τρόπο είναι αρεστός
στους θεούς), κατ’ αὐτό τοῦτο οὐχ ὅσιός ἐστιν.
3. Οἳ ἂν ποιήσωνται εἰρήνην, ἐπαίνου τεύξονται (= θα
επαινεθούν).
4. Ζῇς γοῦν οὕτως, ὡς οὐδ’ ἂν εἷς δοῦλος ὑπό δεσπότῃ
διαιτώμενος μείνειε (ὡς οὐδ’ ἂν εἶς …. μείνειε = όπως ούτε
ένας δούλος που ζει υπό εξουσία του κυρίου του θα μπορούσε
να υπομείνει).
5. Πέμπουσι δισχιλίους ὁπλίτας καί Καλλίαν πέμπτον αὐτόν
στρατηγόν. Οἳ ἀφικόμενοι εἰς Μακεδονίαν ἐμάχοντο.
6. Ἀπόκριναί μοι πρός ὅ,τι ἐρωτῶ σε.

Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω επιρρηματικές προτάσεις

και να δηλώσετε τη συντακτική τους λειτουργία:

1. Τά πλοῖα κατέκαυσεν, ἵνα μή Κῦρος διαβῇ.

2. Μή ἀπέλθητε, πρίν ἀκούσητε.
3. Ἴσως ἂν οὖν τις ἐπιτιμήσειέν μοι, ὡς οὐκ ἐπαινῶ τούσδε τούς
ἄνδρας.
4. Χαίρω, ὅτι εὐδοκιμεῖς.
5. Τιμωρεῖται, ἵνα μή αὖθις ἀδικήσῃ.
6. Κῦρος ἐθήρευεν, ὁπότε βούλοιντο γυμνάσαι ἑαυτόν καί τούς
ἵππους.

Να αναγνωρίσετε τις παρακάτω επιρρηματικές προτάσεις:

(είδος, τρόπος εισαγωγής και εκφοράς):

1. Κῦρος ᾤετο φίλων δεῖσθαι (= ότι είχε ανάγκη φίλων), ὡς

σύνεργούς ἔχοι.
2. Ὅτε ἡ μάχη ἐγένετο, Τισσαφέρνης ἐν Σάρδεσιν ἔτυχεν ὤν.
3. Ὦ νέοι ἔστε ὑπόδειγμα ἀρετῆς, ἵνα ἀξίως τῆς πόλεως ἔργα
πράττητε.
4. Δέομαι σου παραμεῖναι, ὡς ἐγώ οὐδ’ ἂν ἑνός ἥδιον ἀκούσαιμι
ἢ σοῦ.
5. Ὁπότε τις λέγοι περί ἀρετῆς, οἱ παῖδες ἤκουον.
6. Ἐπεί δέ ἀπορία ἦν, ἐλυπεῖτο ὁ Ξενοφῶν.

40 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου

Να χαρακτηρίσετε τις συμπερασματικές /
αποτελεσματικέςπροτάσεις των παρακάτω φράσεων (πως
εισάγονται – πως εκφέρονται):

1. Σπονδάς πρός ἀλλήλους ἐποιήσαντο καί πρός Ἀθηναίους,

ὥστε τούς αὐτούς ἐχθρούς καί φίλους νομίζειν (= να θεωρούν
….)
2. Ἔχω τριήρεις, ὥστε ἑλεῖν (= να αιχμαλωτίσω) τό ἐκείνων
πλοῖον.
3. Ἐνταῦθα ἐπιπίπτει χιών πολλή, ὥστε ἀπέκρυψε καί τούς
ἀνθρώπους καί τά ὅπλα κατακειμένους (= που βρίσκονται
καταγής).
4. Πᾶν ποιοῦσιν οὗτοι, ὥστε μή διδόναι δίκην (= να μη
δικαστούν).
5. Οὕτως ἀναίσθητος εἶ, ὥστε οὐ δύνασαι λογίσασθαι (= να
σκεφτείς).
6. Οὐδείς ποτε εἰς τόσον ἀνανδρίας ἀφίκετο, ὥστε τοιοῦτον τι
εἰπεῖν.

Να αναγνωρίσετε τις δευτερεύουσες προτάσεις στα

παρακάτω παραδείγματα:

1. Ἢν ἐγγύς ἔλθῃ θάνατος, οὐδείς βούλεται θνῄσκειν.

2. Εὐλαβοῦ (= να φοβάσαι) τάς διαβολάς, κἂν ψευδεῖς ὦσιν.
3. Εἰ οὗτοι ἦσαν ἄνδρες ἀγαθοί (= γενναίοι), οὐκ ἄν ποτε
τοιαῦτα ἔπασχον.
4. Ἀπεκρίθη αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς: « εἰ κακῶς ἐλαλησα, μαρτύρησον
περί τοῦ κακοῦ εἰ δέ καλῶς ἐλαλησα, τί με δέρεις;
5. Εἰ οἱ πολῖται ὁμονοοῖεν (= είχαν ομόνοια), εὐδαίμων ἂν
γίγνοιτο ἡ πόλις.
6. Ἐάν ἀντέχῃ τά τῶν Ὀλυνθίων, ὑμεῖς ἐκεῖ πολεμήσετε.
7. Εἰ καί χρημάτων εὐποροῦμεν, οὐκ εὐτυχοῦμεν.
8. Ἐάν ἀληθεύσῃς (= αν πεις την αλήθεια), ὑπισχνοῦμαι (=
υπόσχομαι) σοι δώσειν δέκα τάλαντα.
9. Εἴ τίς σε ἤρετο, τί ἂν ἀπεκρίνω (= αν σε ρωτούσε κάποιος, τι
θα αποκρινόσουν);
10. Εἰ καί μή δεινός (= ικανός) πρός ταῦτα πέφυκα (= είμαι από
τη φύση μου), βοηθήσω τῷ πατρί καί ἐμαυτῷ.

Να χαρακτηρίσετε τις εναντιωματικές/ παραχωρητικές

προτάσεις των παρακάτω κειμένων (πως εισάγονται, πως
εκφέρονται, τι δηλώνουν):

1. Ὁ κιθαρίζειν μαθών, καί ἐάν μή κιθαρίζῃ, κιθαριστής ἐστί. Καί

ὁ μαθών ἰᾶσθαι (= να θεραπεύει), κἂν μή ἰατρεύῃ, ἰατρός
ἐστι. Ὁ δέ μή ἐπιστάμενος τάς τέχνας, οὔτε κιθαριστής οὔτε
ἰατρός ἐστιν, οὐδ’ ἐάν ὑπό πάντων ἀνθρώπων αἱρεθῇ (=
εκλεγεί).

41 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου

 2. Οἱ παρά τοῦ βασιλέως ἄνθρωποι ἔλεγον τοῖς Ἕλλησι τοιάδε·
«ἄνδρες, ἡμεῖς μέν ἐροῦμεν ὑμῖν τἀληθῆ, εἰ καί τισι δόξομεν
λίαν παράδοξα λέγειν. Γιγνώσκετε ὅτι βασιλεύς τοσοῦτον
πλῆθος δύναται ἐφ’ ὑμᾶς ἀγαγεῖν (= να οδηγήσει), ὅσον οὐκ
ἂν δύναισθε ἀποκτεῖναι».

Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις με τους

κατάλληλους τύπους των παραθετικών:

1. ………………………….. ἐστίν ἡ τοῦ ἡλίου φλόξ καί

…………………………… (λαμπρά, θερμή, υπερθ.)
2. Οὐ πώποτε (= ποτέ ως τώρα) πομπήν ἐγώ ………………………..
εἶδον ἐν τῇ θαλάσσῃ (μεγαλοπρεπής, συγκρ.).
3. Ἀγησίλαος …………………………. φίλοις ὢν ἐχθροῖς
…………………………………….. ἦν (πρᾶος, φοβερός, υπερθ.).
4. Ἔστι δ’ ὁ Ἄθως ὅρος μαστοειδές ……………………………….. ,
…………………………….. (ὀξύς, ὑψηλός, υπερθ.).
5. ᾞν πολλά δέ μῆλα, τά μέν ἤδη πεπτωκότα κάτω, τά δέ ἔτι (=
ακόμη) ἐπί τῶν φυτῶν, τά ἐπί τῆς γῆς ……………………………
τά ἐπί τῶν κλάδων …………………………….. (εὐῶδης, εὐάνθες
= κόκκινο , συγκρ.).
6. Ἔστι δ’ ἡ Σικελία τρίγωνος τῷ σχήματι, καί διά τοῦτο
Τρινακρία μέν πρότερον, Θρινακία δ’ ὕστερον προσηγορεύθη,
μετανομασθεῖσα …………………………………. (εὐφώνως,
συγκρ.).

Να διαβάσετε τις παρακάτω προτάσεις και να βρείτε: α) τα

παραθετικά, β) το δεύτερο όρο της συγκρίσεως:

1. Ἐπῆλθεν ἡ ἡμέρα πολύ τῆς νυκτός φοβερωτέρα.

2. Οὐ γάρ δυνατόν ἄλλῳ τινί πεποιθέναι μᾶλλον τόν δίκαιον
ἄνδρα τοῖς ἤ τοῖς δικαιοτάτοις θεοῖς.
3. Ἐνθυμήθητε ὅτι νῦν ἐγώ θαρρῶ (= έχω θάρρος) σύν τοῖς
θεοῖς μᾶλλον ἢ τότε.
4. Προμηθεύς ἐποίησε τόν λέοντα τῶν ἄλλων θηρίων
δυνατώτερον.
5. Τις μέν γάρ ἀγέλης βοῶν κήδεται μᾶλλον τοῦ νέμοντος;
6. Τίς δέ ποιμνίοις ὠφελιμώτερον ποιμένος;
7. (Διογένης) ἐν Μεγάροις ἰδών τά μέν πρόβατα τοῖς δέρμασιν
ἐσκεπασμένα τούς δέ παῖδας αὐτῶν γυμνούς, ἔφη,
«λυσιτελέστερον (= ωφελιμότερο, προτιμότερο) ἐστί
Μεγαρέως εἶναι κριόν ἢ υἱόν».

Να αναγνωρίσετε στις παρακάτω προτάσεις τους τύπους

των ανώμαλων παραθετικών:

1. Ἐκ τούτων Ἑρμοκράτης τά πολλά πολλά ἐν τῷ συνεδρίῳ

ηὐδόξει (= είχε άριστη φήμη), λέγειν καί δοκῶν καί βουλεύειν
τά κράτιστα.

42 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου

 2. Οἱ δέ ταῦτ’ ἐπῄνουν καί ἐκέλευον αὐτόν τάξαι τῷ ναύτῃ
δραχμήν Ἀττικήν, διδάσκοντες ὅτι, ἂν οὗτος ὁ μισθός
γένηται, οἱ τῶν Ἀθηναίων ναῦται ἀπολείψουσι (= θα αφήσουν)
τάς ναῦς, καί μείω χρήματα ἀναλώσει (= θα δαπανήσει).
3. Συμβουλεύεται τά ἄριστα ὑμῖν δοκοῦντα εἶναι.
4. Χεῖρον ἔπλεον αἱ νῆες.
5. Αἱ δέ τῶν Λακεδαιμονίων νῆες ἀντιτεταγμένα ἦσαν ἅπασαι
διά τό βέλτιον πλεῖν.
6. Ἡ γάρ ἀρετή κρείττων ἐστί παντός ἀξιώτατος.

Να συμπληρώσετε τα κενά στις παρακάτω προτάσεις με το

σωστό τύπο παραθετικού του επιθέτου ή του επιρρήματος
που δίνεται στην παρένθεση:

1. Ἀλκιβιάδης πρός τό Βυζάντιον ἧκε (=είχε πάει), ἔχων

Χερρονησίτας τε πανδημεί (=όλους), ἀπό Θρᾴκης στρατιώτας
καί ἱππέας ………………………………….. τριακοσίων (πολύς,
συγκρ.).
2. Τῶν ἀνδρῶν οἱ …………………………….. ἐξέφυγον (πολύς,
υπερθ.).
3. …………………………. ἀληθῆ πεύσεσθε (= θα ακούσετε) (μάλα,
υπερθ.).
4. Εὑρήσετε σφᾶς αὐτούς ἡμαρτηκότας τά …………………………..
εἰς θεούς τε καί ὑμᾶς αὐτούς. (μέγας, υπερθ.).

Να αναγνωρίσετε τους τύπους συμφωνολήκτων ρημάτων

σε –μι στις παρακάτω προτάσεις:

1. Ἐπιστέλλουσιν (= στέλνουν μήνυμα) αὐτῷ οἱ ἀπολλύμενοι

ἀπαγγεῖλαι τῷ δήμῳ ταῦτα.
2. Δείκνυσιν αὐτῷ πάσας τάς βασιλείας τοῦ κόσμου.
3. Αἱ λαμπάδες ἡμῶν σβέννυνται.
4. Ὁ δέ ἤρξατο (=άρχισε) ἀναθεματίζειν καί ὀμνύναι ὅτι οὐκ
οἶδα τόν ἄνθρωπον.

Να συμπληρώσετε τα κενά στις παρακάτω προτάσεις με

τον σωστό τύπο ρημάτων που δίνονται σε παρένθεση:

1. Καί τῶν νεῶν (=πλοίων) αὐτοῦ τρεῖς

…………………………….. (ἀπόλλυμαι) ἐν τῷ Ἑλλησπόντῳ ὑπό
τῶν Ἀττικῶν νεῶν (ἀπόλλυμαι).
2. Φαρνάβαζος δέ ἀξιῶν δεῖν κἀκεῖνον …………………………….
περιέμενεν ἐν Καλχηδόνι (ὄμνυμι, απαρεμφ.).
3. …………………………….. οἱ ἀσκοί καί ὁ οἶνος ἐκχεῖται (= θα
χυθεί) καί οἱ ἀσκοί ἀπολοῦνται. (= θα χαθούν) (ῥήγνυμαι).
4. Τό πνεῦμα μή ………………………… ! (σβέννυμι, προστ.
ενεστ. β΄ πληθ.)
5. Τό ………………………… ἀνθρώπους συμμάχους πολλούς
δεινόν ἐφαίνετο εἶναι. (ἀπόλλυμι, απαρεμφ.)

43 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου

 6. Εἰ δέ τόν χόρτον τοῦ ἀγροῦ σήμερον ὄντα καί αὔριον εἰς
κλίβανον βαλλόμενον ὁ Θεός οὕτως ………………………….,
οὐ πολλῷ μᾶλλον ὑμᾶς, ὀλιγόπιστοι; (ἀμφιέννυμι).

44 Επιμέλεια: Δήμητρα Αντωνοπούλου