ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 7ου ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΖΗΤΗΣΗ &

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΙΜΩΝ

Συνήθως το κράτος, μετά από πιέσεις των ομάδων αγοραστών ή πωλητών

και πιστεύοντας ότι η τιμή ενός αγαθού ή υπηρεσίας είναι άδικη για τους
αγοραστές ή τους πωλητές, επιβάλλει ελέγχους στις τιμές καθορίζοντας
αντίστοιχα ανώτατες ή κατώτατες τιμές.

Ανώτατη τιμή
Η καθοριζόμενη με νόμο ανώτατη τιμή στην οποία μπορεί να πουληθεί
αντίστοιχα το αγαθό ή η υπηρεσία.

Κατώτατη τιμή
Η καθοριζόμενη με νόμο κατώτατη τιμή στην οποία μπορεί να πουληθεί
το αγαθό ή η υπηρεσία.

Ανώτατες τιμές και επηρεασμός της αγοράς

Αν η ανώτατη τιμή είναι κάτω από την τιμή ισορροπίας, τότε επειδή η
ζητούμενη ποσότητα είναι μεγαλύτερη από την προσφερόμενη προκύπτει
έλλειψη του αγαθού και οι πωλητές πρέπει να κατανείμουν τα
σπανίζοντα αγαθά σε ένα μεγάλο αριθμό αγοραστών. Οι μηχανισμοί
κατανομής που δημιουργούνται είναι συνήθως ανεπιθύμητοι αφού
δημιουργούν ουρές ή λίστες αναμονής στους αγοραστές, διακρίσεις
ανάλογα με τις επιθυμίες του πωλητή καθώς και πιέσεις για χαμηλότερη
ποιότητα του αγαθού.

Ανώτατη τιμή πώλησης βενζίνης

Αν η ανώτατη τιμή είναι κάτω από την τιμή ισορροπίας ⇒ έλλειμμα
προσφοράς βενζίνης ⇒ δημιουργία ουρών στα πρατήρια βενζίνης

Έλεγχος ενοικίων.
Αν η ανώτατη τιμή είναι κάτω από την τιμή ισορροπίας ⇒ έλλειψη στέγης
⇒ μερικοί ιδιοκτήτες συντάσσουν μεγάλες λίστες αναμονής ή προτιμούν
να ενοικιάζουν τα σπίτια τους π.χ. σε οικογένειες χωρίς παιδιά και τέλος
οι ιδιοκτήτες δεν έχουν κίνητρο για να συντηρήσουν και να βελτιώσουν
το διαμέρισμά τους.

Κατώτατες τιμές και επηρεασμός της αγοράς

Αν η κατώτατη τιμή είναι πάνω από την τιμή ισορροπίας, τότε επειδή η
προσφερόμενη ποσότητα είναι μεγαλύτερη από τη ζητούμενη προκύπτει
πλεόνασμα του αγαθού και οι πωλητές πρέπει να κατανείμουν τα
πλεονάζοντα αγαθά σε ένα μικρό αριθμό αγοραστών.

1
Κατώτατα ημερομίσθια και μισθοί
Αν ο κατώτατος μισθός > μισθού ισορροπίας ⇒ ⇑ ανεργίας (αφού η
προσφερόμενη εργασία > ζητούμενη εργασία) ⇒ ⇑ των εισοδημάτων
εκείνων που έχουν εργασία αλλά ⇓ εισοδημάτων εκείνων που δεν
μπορούν να βρουν εργασία

Οι επιπτώσεις επίσης εξαρτώνται από τον τύπο των εργαζομένων

Οι εργαζόμενοι με υψηλή ειδίκευση και πείρα δεν επηρεάζονται αφού τα

ημερομίσθιά τους είναι συνήθως υψηλότερα από τα κατώτατα
καθορισθέντα. Αντίθετα οι νέοι επηρεάζονται σημαντικά αφού οι μισθοί
τους είναι συνήθως χαμηλοί.

Τα κατώτατα ημερομίσθια, εκτός από τη μεταβολή της ζητούμενης

ποσότητας εργασίας, μεταβάλλουν και την ποσότητα της προσφερόμενης
εργασίας αφού ⇑ την αμοιβή που μπορούν να κερδίσουν οι νέοι ⇒ οι
νέοι σταματούν τις σπουδές τους και αποφασίζουν να εργαστούν
εκτοπίζοντας έτσι άλλους νέους που είχαν και αυτοί, λίγο νωρίτερα
σταματήσει τις σπουδές τους ⇒ ⇑ ανεργίας νέων

Αξιολόγηση του καθεστώτος ελέγχου τιμών

Οι τιμές έχουν το κρίσιμο καθήκον να εξισορροπούν την προσφορά με τη
ζήτηση και, με τον τρόπο αυτό, να συντονίζουν τη οικονομική
δραστηριότητα. Όταν οι πολιτικοί καθορίζουν τις τιμές, συσκοτίζουν τα
σήματα που, σε ομαλές συνθήκες, καθοδηγούν την κατανομή των
παραγωγικών πόρων. Πράγματι με τους ελέγχους τιμών το κράτος
επιδιώκει να βοηθήσει τους φτωχούς, με τους ελέγχους των ενοικίων
προσπαθεί να εξασφαλίσει στέγη σε όλους, ενώ με τα κατώτατα
ημερομίσθια και μισθούς προσπαθεί να βοηθήσει τους φτωχούς. Συχνά
όλες οι παρεμβάσεις πλήττουν εκείνους που προσπαθούν να βοηθήσουν.

ΦΟΡΟΙ

Οι κυβερνήσεις χρησιμοποιούν την επιβολή των φόρων ως εργαλείο τόσο

για να επηρεάσουν τα αποτελέσματα των αγορών όσο και για να
αντλήσουν έσοδα.

Φόροι στους αγοραστές και επηρεασμός της αγοράς

Επιβολή φόρου στους αγοραστές ⇨ μετατόπιση καμπύλης ζήτησης προς
τα αριστερά (χωρίς επηρεασμό της καμπύλης προσφοράς) ⇨ ⇩ τιμής
ισορροπίας και πωλούμενης ποσότητας
⇨ συρρίκνωση του μεγέθους της αγοράς (αποθάρρυνση της
δραστηριότητας της αγοράς)
⇨ το βάρος του φόρου το μοιράζονται και οι αγοραστές και οι πωλητές.

2
Φόροι στους πωλητές και επηρεασμός της αγοράς
Επιβολή φόρου στους πωλητές ⇨ μετατόπιση καμπύλης προσφοράς
προς τα αριστερά (χωρίς επηρεασμό της καμπύλης ζήτησης) ⇨ ⇧ τιμής
ισορροπίας και ⇩ πωλούμενης ποσότητας
⇨ συρρίκνωση του μεγέθους της αγοράς (αποθάρρυνση της
δραστηριότητας της αγοράς)
⇨ το βάρος του φόρου το μοιράζονται και οι αγοραστές και οι πωλητές.

Αξιολόγηση του καθεστώτος επιβολής φόρων

Ένας φόρος σ’ ένα αγαθό βάζει μια «σφήνα» στην τιμή που πληρώνουν οι
αγοραστές και στην τιμή που εισπράττουν οι πωλητές. Όταν η αγορά
κινείται στη νέα ισορροπία, οι αγοραστές πληρώνουν περισσότερα για το
αγαθό και οι πωλητές εισπράττουν λιγότερα.

Ελαστικότητα και επιμερισμός του φόρου

Η επίπτωση του φόρου εξαρτάται από τις ελαστικότητες της ζήτησης και
της προσφοράς ως προς την τιμή. Το βάρος του φόρου τείνει να βαρύνει
περισσότερο την πλευρά της αγοράς που είναι λιγότερο ελαστική.

Ελαστική προσφορά και ανελαστική ζήτηση

Επιβολή φόρου ⇨ μικρή ⇩ τιμής που εισπράττουν οι πωλητές και
μεγάλη ⇧ τιμής που πληρώνουν οι αγοραστές ⇨ το μεγαλύτερο βάρος
του φόρου επιμερίζεται στους αγοραστές.

Ανελαστική προσφορά και ελαστική ζήτηση

Επιβολή φόρου ⇨ μικρή ⇧ τιμής που πληρώνουν οι αγοραστές και
μεγάλη ⇩ τιμής που εισπράττουν οι πωλητές ⇨ το μεγαλύτερο βάρος του
φόρου επιμερίζεται στους πωλητές.