Ang Pagbabalik

Ni: Jose Corazon de Jesus

I. VI.

Babahagya ko nang/ sa noo ay At umuwi akong taglay ko ang lahat,

nahagkan,
sa mata ko'y luha/ ang nangag-unahan,
isang siya'y iwan ko/ sa tabi ng
hagdan!...
Sa gayong kalungkot/ na paghihiwalay,
nalulumbay ako't/ siya'y nalulumbay!
mga bungangkahoy at sansaknong
bigas,
bulaklak ng damo sa gilid ng landas
ay sinisinop ko't panghandog sa liyag,
nang ako'y umalis siya'y umiiyak,
O! ngayon marahil siya'y magagalak!

II.
Nang sa tarangkahan/ ako'y
makabagtas,
pasigaw ang sabing/ "Umuwi ka agad,"
ang sagot ko'y "Oo,/ hindi
magluluwat...!"
Nakangiti ako,/ luha'y nalalaglag!
At ako'y nagtuloy,/ tinunton ang landas,
na kabyak ang puso't/ naiwan ang
kabyak...
VII.
At ako'y nagtulin, halos lakad-takbo!
Sa may dakong ami'y may'ron pang
musiko,
ang aming tahana'y masayang totoo
at ang panauhin ay nagkakagulo!
"Salamat sa Diyos!" ang naibigkas ko,
"nalalaman nila na darating ako!"

III. VIII.

Lubog na ang Araw, kalat na ang dilim
at ang Buwan nama'y ibig nang
magningning;
makaurasyon na noong aking datnin
ang pinagsadya kong malayong lupain;
k'wagong nasa kubo't mga ibong itim
ang nagsisalubong sa aking pagdating!
IV.
Nguni, O! tadhana! Pinto nang
mabuksan,
ako'y napapikit sa aking namasdan!
apat na kandila ang nnangagbabantay
sa paligid-ligid ng irog kong bangkay,
mukhang nakangiti at nang aking
hagkan
ang parang sinabi'y..."Paalam! Paalam!"

Sa pinto ng nar'ong tahana'y kumatok,

ako'y pinatuloy ng magandang loob;
kumain ng konti, natulog sa lungkot,
na ang puso'y tila ayaw nang tumibok;
ang kawikaan ko, pusong naglalagot,
tumigil kung ako'y talaga nang tulog!

V.

Nang kinabukasang magawak ang dilim,

Araw'y namintanang mata'y
nagniningning,
sinimulan ko na ang dapat kong
gagawin:
Ako'y nag-araro, naglinang, nagtanim,
nang magdi-Disyembre, tanim sa
kaingin,
ay ginapas ko na't sa irog dadalhin!
 ANG PAGBABALIK
Ni: Jose Corazon de Jesus
Ang unang saknong ay
nagpapahiwatig na nagpapaalam siya sa tirahan dahil may tugtog at may maraming
kanyang asawa. Sa kanyang pamamaalam ay tao. Nagpapasalamat siya sa Panginoon
labis siyang nalungkot na hindi niya kasama dahil nalaman ng kanyang asawa na babalik
ang kanyang asawa sa lugar na kanyang siya.
pupuntahan. Sa huling saknong, ng pumasok siya
Sa ikalawang saknong naman ay sa kanilang bahay ay akala niya na maging
pagkatapos niyang hagkan sa noo ang masaya siya ngunit sa kasamaang palad ay
kanyang asawa ay sya’y tumalikod at umalis nakita niya ang kanyang asawa sa loob ng
na at ang kanyang asawa ay sumigaw na isang kabaong habang napapalibutan ng apat
siya’y babalik at uuwi agad at sumagot sya na kandila. Nang pinagmamasdan niya ito
sa kanyang asawa na Oo, at hindi na ay hinagkan at nakita niya ang kanyang
lumingon dahil ayaw nitong makita na sya’y asawa na parang ngumiti na nagpapahiwatig
umiiyak sa kanyang pag-alis. o nagsasabing masayang nagpapaalam.
Sa ikatlong saknong, ay gabi na nang
sya’y dumating sa kanyang paroroonan nang Simbolismo:
may kwago at ibong itim ang kanyang  Puting panyo- masayang nagpapaalam
nadatnan sa kubo. Na ang ibig ipihiwatig ay habang umiiyak.
may masamang pangitain.  Ibong itim- masamang pangitain at may
Saikaapat na saknong, nang masamang mangyayari.
nakapasok na siya sa kanyang tinutuluyan ay  Kandila- may patay o may lamay.
kumain muna siya at pagkatapos ay naging
malungkot siya sa kanyang pagtulog, dahil
malayo siya sa kanyang asawa. Pero nawala
ang kanyang kalungkutan ng siya’y tuluyan
ng nakatulog.
Sa ikalimang saknong, ay gumising
na siya kinabukasan at ginawa ang kanyang
mga gawain o trabaho. Siya’y nag-araro at
nagtanim sa bukid. Pagdating ng Disyembre
ay inani na ang kanyang mga itinanim. At
dadalhin niya ito sa kanyang asawa.
Sa ikaanim na saknong ay umuwi na
siya sa kanilang bahay na dala ang mga
kahoy at bigas mula sa bukid. Sa kanyang
pag-uwi ay may nakita siyang bulaklak at
kinuha niya ito para ihandog sa kanyang
asawa. Dahil dito ay naalala niya noong
umalis siya ay umiiyak ang kanyang asawa
at marahil sa kanyang pag-uwi ay magiging
masaya ang asawa.

Sa ikapitong saknong, ay
nagmamadali siya sa kanyang pag-uwi na
halos tumatakbo sa bilis paramakita ang
asawa. Akala niya na masaya ang kanilang