You are on page 1of 37

g]kfnsf] Oltxf;

1. uf]kfn j+z
➢ g]kfndf ;j{k|yd zf;g ug]{ zf;s j+z
➢ k|yd /fhf M e'Qmdfg
➢ Oltxf;sf/ /fO6sf cg';f/ * hgf /fhf ag]sf
➢ %@! jif{ zf;g
➢ clGtd /fhf M oIf u'Kt
➢ zf;g s]Gb| M dftf tLy{
➢ g]kfnsf] ;a}eGbf k'/fgf] j+zfjnL M uf]kfn j+zfjnL -
/fhf hol:ylt dNn4f/f tof/ ul/Psf]
➢ ufOkfns eg]/ lrlgg]
➢ ls/ftL /fhfx? M -e"ldu'Kt, hou'Kt, wd{u'Kt, xif{u'Kt,
eLdu'Kt, dl0fu'Kt, lji0f'u'Kt / hLgu'Kt_
2. clx/j+z
➢ uf]kfn j+zkl5 g]kfndf zf;g u/]sf
➢ k|yd /fhf M j/ l;+x
➢ clGtd /fhf M e'jg l;+x
➢ zf;g cjlw M !!! jif{
➢ /fhfsf] ;+Vof M # hgf -Oltxf;sf/ ss{ k]l6«ssf
cg';f/_
➢ e}l;kfns eg]/ lrlgg]
➢ dlxifkfnj+zL /fhfx? M j/l;+x, hol;+x, e'jgl;+x
3. ls/ft j+z
➢ k|yd /fhf M onDa/
➢ clGtd /fhf M u:tL
➢ /fhf ;+Vof M @( hgf -Oltxf;sf/ /fO6sf cg';f/_
➢ zf;g cjlw M !!!* jif{
➢ lzj / ch"{gaLrsf] o''4 M 5}7f} ls/ftL /fhf x''dtLsf]
kfnfdf
➢ uf}td a'4sf] cfudg M ;ftf} ls/ftL /fhf lht]bf:tLsf]
kfnfdf
➢ ;d|f6 czf]s :y''+sf] sf] kfndf g]kfn cfPsf
➢ onDa/sf] k"0f{ sbsf] zflns sxfF /x]sf] 5 M
;+v'jf;ef lhNnfdf
4. lnR5jL j+z
➢ zf;g Joj:yf ;''? M O;fk"j{ #))
➢ zf;g cjlw M sl/a *)) jif{
➢ k|yd /fhf M hob]j k|yd
➢ g]kfndf cfudg M ef/tsf] j}zfnL
➢ dfgb]j /fhfaf/] hfgsf/L
▪ zf;g sfn M lj=;= %@! b]lv %^@ ;Dd
▪ 5f]/fsf] gfd M dlxb]j
▪ afa' M wd{b]j
➢ c+z'jdf{af/] hfgsf/L
▪ zf;g sfn M lj=;= ^^@ b]lv ^&* ;Dd - !^
jif{_
▪ g]kfnsf] Oltxf;df cfbz{ zf;s eg]/ lrlgg]
▪ dxf;fdGt, snxfledfgL / kz'kltkfbfg''u[lxt
kbjL wf/0f ug]{
▪ logsf] zf;gsfnnfO{ lnR5jLsfnsf] :j0f{o'u
egL lrlgg]
▪ j+z M 7s'/L
▪ alxgL M ef]ub]jL
▪ lxGb' / a}f4 b'j} wd{ dfGg]
▪ af]lw;Tjsf] cjtf/ dflgg]
▪ 5f]/L M e[s'6L -xl/ttf/f_
▪ logsf kfnfdf ef/tsf ;d|f6 M xif{ jw{g, rLgdf
M ;|ª rª uDkf]
➢ c+z'jdf{kl5 /fhu2Ldf cflzg x'g] JolQm M pbob]j
➢ /fhf g/]Gb| b]j af/] hfgsf/L
▪ zf;g cjlw M lj=;= &)@ b]lv &#^ ;Dd
▪ lnR5jLsfnLg cfsfzsf] k''0f{rGb| elg lrlgg]
▪ k0f / k'/f0f gfds d'b|f k|rngdf NofPsf
▪ ! k'/f0fdf !^ k0f x'g]
▪ dxf/fhflw/fh k/d e§f/ssf] kbjL wf/0f ug]{ M
g/]Gb|b]j
➢ lnR5jLsfndf wfgrfdn tyf l3p, t]n, b''w gfKg
k|of]u x'g] PsfO M dflgsf
➢ sf7df8f}F pkTosfdf ;a}eGbf nfdf] ;do dgfOg]
hfqf M /ftf] dl5Gb|gfy
➢ /ftf] dl5Gb|gfysf] hfqf slt ;do ;+rfng x'g] M ^
dlxgf
➢ l;sfnL hfqf sxfF k|rlnt M vf]sgfsf] g]jf/
;d''bfodf
➢ j}/fuL hfqf sxfF k|rlnt M h''Dnf
➢ :joDe'sf] Hof]ltnfO 5f]lk ;f] dfly r}Tosf] lgdf{0f ug]{
/fhf M k|r08b]j
➢ cfw'lgs sf7df8fF}Fsf lgdf{tf M u'0fsfdb]j
➢ e[s'6Ln] ltAat hfFbf ;+u} nu]sf leIf'' M lznd~h''
➢ ;d|f6sL czf]ssL 5f]/L rf?dtLsf] ljjfx sf] ;Fu M
b]jkfn
➢ /fhsLo efiff M ;+:s[t
➢ g]kfnsf] Oltxf;df :j0f{o'u
➢ 4}wzf;g Joj:yfsf] ;''?jft M j;Gtb]j
➢ zLnfn]vdf :jl:t g]kfnEo n]Vg] /fhf M pbob]j
➢ ltAatdf z/0f lng]= lnR5jL /fhf M efis/ b]j
➢ 7s'/L j+zsf k|yd /fhf M efis/ b]j
➢ g]kfnsf] ;aeGbf k'/fgf] dlGb/ M :joDe''gfy
➢ lnR5jL /fhfx?sf] j+z M ;""o{j+zL
➢ tfdfsf] pBf]u ;+rfng ug]{ :yfg M tfd|fs'6zffnf
➢ lzIffsf] dfWod M ;+:s[t / kfnL
➢ czf]s :tDesf k|of]u ePsf] efiff M kfnL
➢ lnR5jLsfndf nlntk'/sf] gfd M o''ku|fd
➢ w'|jb]jsf] kfnfdf b}w zf;g rnfpg] M w''|jb]j / lhi0''f
u''Kt
➢ g''jfsf]6] 7s''/Lj+zL /fhf z+s/b]j sf]af6 kbRo't
ul/Psf] M afdb]j
➢ c+z'jdf{nfO dxf;fdGtsf] kbjL k|bfg ug]{ /fhf M
lzjb]j k|yd
➢ lnR5jLsfnLg s]xL kb / tLgsf] gfd
dxf;j{b08gfos k|wfgGofofwL;
dxf;fdGt k|wfgdGqL
dxfanfWoIf k|wfg;]gfklt
;j{b08gfos GofofwL;
k|;fbflws[t sfof{no k|d'v
cdfTo dGqL:t/Lo clwsf/L
o''j/fh efjL /fhf
e6gfos ;]gfWoIf
anfWoIf ;]gfklt
k|wfg u|fd k|zf;s
e6 l;kflx
;fdGt k|zf;s
uf]lNds ;]gfgfos
Jofkfl/s g]tf ;fy{jfx
9'ts zfxL 3f]if0ff ug]{ JolQm
e§f/s /fhfsf] lghL ;lrj
lk7fWoIf /fhu2L lg/LIf0f ug]{ d''Vo JolQm
dxfk|ltxf/ /fhu2L;DaGwL sfo{ ug]{ d'Vo
JolQm
s]Gb|df a:g] k}f/
hgtf
k|fGtdf a:g] hfgkb
hgtf
ltnds l;+rfO ug]{ s'nf]
;fwf/0f Jofkf/L jl0fs
b|+u Jofkfl/s s]Gb|
ljifo lhNnf:t/Lo k|zf;lgs PsfO
cu|xf/ lzIff;DaGwL sfo{ ug]{ ;+:yf
pd/fcf] /fh:j k|zf;g x]g]{
r/Lbf/ cg';Gwfg clws[t
tn 7""nf] ufFp
u|fd ;fgf] u|fd
kf~rfnL ufFpsf] d'2fdfldnf / ljsf;
lgdf{0f ug]{ lgsfo
k/dfzg k~rvtsf] d'2f x]g{] clwsf/ ePsf]
c8\8f
cGt/fzg Goflos lg0f{o lbgsf] nflu a:g]
/fhf;lxtsf] ;ef jf Ohnf;
ahf/c8\8f eG;f/;DaGwL sfd ug]{ sfo{fno
k"j{lws/0f k"jL{ efusf] k|zf;g x]g]{ b/af/sf]
c8\8f
klZrdflws/0f klZrd efusf] k|zf;g x]g]{
b/af/sf] c8\8f
e§flws/0f hft, wd{sf] /]vb]v ug]{
ljli6 emf/f;DaGwL sfo{ ug]{ jf >dsf]
aGbf]a:t ug]{
➢ lnR5jLsfnLg s/x?
s/ s] df nufOg]
efus/ kz'kfng
s/ jfl0fHo
;'s/s/ ;'Fu'/
cfk0fs/ k;ndf
dNns/ e}F;Ldf
knf08'' Kofhdf
t}ns/ t]ndf
efus/ s[lif pTkfbg
r}ns/ sk8f
l;+s/ kmlg{r/
lqs/ efu, ef]u / s/
dNno''4 / uf]o'4 s/ dgf]/~hgdf nufOg] s/

➢ lnR5jLsfnsf rf/ clws/0fx? ;'q M s'/f dfljdf


lns'sf] z'k vfd
s'y]/ /fh:j ;+sng, hUuf vl/b laqmL / e'ld;DaGwL d'2f
x]g{ c8\8f
dfKrf]s ljjfx kf/kfr's] tyf ;DklQ;DaGwL sfo{sf]
Joj:yfkg
ln+an s'nf] tyf vfg]kfgL;DaGwL
z'NnL k~rfk/fw;DaGwL -rf]/L, xTof, k/:qLx/0f, /fhb|f]x /
ck/fwdf ;3fpg]
;'q M ck/fwdf rf]k x/fof]

5. dNnsfn
➢ zf;g cjlw M !# cf} ztflAb b]lv !& cf}F ztflAb;Dd
➢ k|yd /fhf M cl/b]j
➢ cl/b]j /fhf af/] hfgsf/L
▪ zf;g sfn M lj=;=!@%* b]lv !@&# ;Dd
▪ !% jif{ zf;g u/]sf
▪ 5f]/f M ceo dNn
➢ e'sDkdf kl/ dg]{ /fhf M ceo dNn
➢ hol:ylt dNnaf/] hfgsf/L
▪ >LdtL M /fhNnb]jL
▪ j+z M sgf{6
▪ a|fXd0fnfO k~ruf}8 / k~rb|lj8df
ljefhg u/]sf
▪ ljjfxkl5 dlxnfsf] y/ k'?ifs]f y/df abNg]
➢ k|tfk dNn af/] hfgsf/L
▪ zf;g cjlw M lj=;= !^(* b]lv !&#! ;Dd
▪ afa' M nIdLg/l;+x dNn
▪ s'r ljxf/af6 8f]nf lemsfO ljjfx ug]{ /fhf
▪ !% efiffsf 1ftf
▪ a'9flgns07df d[To'j/0f u/]sf
▪ xg'dfg9f]sfdf ;''Gb/Lrf]s, gf;nrf]s,
g/l;+xrf]s / sfnLrf]s agfpg]
▪ a''9flgns07 b]lv xg''dfg9f]sf;Dd kfgL
Nofpg] s'nf] agfpg]
▪ xl/l;l4sf] gfr x]bf{x]b}{ d/]sf
▪ dNn j+zsf] ;aeGbf zlQmzfnL
➢ pkTosfsf] /fHo ljefhg u/L cfkm\gf 5f]/fx?nfO
afF8\g] /fhf M oIf dNn
➢ k|hf dbf{ 5fs 5f8\g] /fhf M dx]Gb| dNn
➢ tn]h'ejfgLsf] dlGb/ s'g lbg ;j{;fwf/0fsf nflu
v'nf M /fdgjdL
➢ /fgLkf]v/Lsf] lgdf{0f slxn] ePsf] M lj=;= !&@&
➢ kf6gsf /fhf l;l4g/l;+x dNnsf] hGd M lj=;= !^^#
➢ l;l4g/l;+x dNn kf6gsf] /fhf ePsf] M lj=;= !^&*
➢ uf]/vfsf /fhf /fdzfx;Fu Jofkfl/s ;lGw ug]{ /fhf M
l;l4g/l;+x dNn
➢ udL{df k~rfUgL tfKg] / hf8f]df lr;f] 9Ëfdf a;L
tk:of ug]{ M l;l4g/l;+x dNn
➢ kf6gsf] s[i0f dlGb/ s'g z}nLdf lgdf{0f M lzv/
➢ /fhsfh 5f]/fnfO ;''Dk]/ cfkm"wd{sd{df nfUg] /fhf M
l;l4g/l;+x dNn
➢ >Llgjf; dNnsf afa'' M l;l4g/l;+x dNn
➢ eQmk'/ b/af/ cufl8 cfkm\gf] zflns lgdf{0f ug]{
/fhf M e''kfn]Gb| dNn
➢ k[YjLgf/fo0f zfx;Fu 5ftf h'Qf dfUg] /fhf M hok|sfz
dNn
➢ hutHof]lt dNn kl5 sflGtk'/sf] /fhf M g/]Gb| dNn
➢ cfkm\gf] d'b|fdf /fgLsf] gfd c+lst ug]{ /fhf M g/]Gb|
dNn
➢ ha;Dd d]/f] zflns dlfy /x]sf] r/f p8]/ hfGg
ta;Dd dnfO{ hLljt g} ;Demg' eGg] /fhf M of]ug/]Gb|
dNn
➢ #! hgf /fgL d[To'df ;tL uPsf /fhf M of]ug/]Gb|
dNn
➢ kf6gsf ^ k|wfg4f/f b'j} cfFvf lemlsPsf /fhf M /fHo
k|sfz dNn
➢ wfjLsf] xftsf] kfgL rnfpg] /fhf M nIdLg/l;+x dNn
➢ tdfv'df ljif ldnfO{ if8\oGqk"j{s dfl/g] /fhf M
of]ug/]Gb| dNn
➢ sflGtk'/sf] gfdfs/0f s'g /fhf]sf kfnfdf M
nIdLg/l;+x dNn
➢ dxfdfl/df k/]/ dg]{ /fhf M efis/ dNn
➢ g]kfndf d'';ndfgx?sf] k|j]z s;sf] kfnfdf M /Tg
dNn
➢ tLy{ ug{ hfFbf af6f]d} dg]{ /fhf M e'kfn]Gb| dNn
➢ ;}lgs axfb'/L b]vfpg]nfO r'8fd0fL kbs lbg] /fhf M
of]ug/]Gb| dNn
➢ sfi7d08ksf] k'/fgf] gfd M d?;Qn
➢ k/:qL;Fu cg''lrt ;DaGw /fv]sf] cf/f]kdf tn]h'
dlGb/df sfl6g] /fhf M ljZjlht dNn
➢ g]kfndf jf:t'snf / nlntsnfsf] ljsf; M
dNnsfndf
➢ dNnsfndf xg''dfg9f]sf b/af/sf] gfd M u''tkf}
➢ dNnsfnLg s]xL zAbx?
rf}tf/f k|wfgdGqL lhDafn k|zf;sLo
clwsf/L
cdfTo dGqL;/xsf] kb pd/f ufpF:t/sf]
k|zf;s
dxfkfq :yfgLo zf;s e08f/ul/s 9''s'6L x]g]{
ef/bf/ k/dfg clwsf/L k|zf;g x]g]{
k|hfk~r ufFp / gu/sf hf]zL Hof]ltifL,
zf;s kl08t
peo ;}lgs clwsf/L ;fdGt k|zf;s
Sjf7 zflGt ;'/Iffsf]
nflu agfOPsf]
lsNnf


6. cfw'lgs Oltxf;
➢ ;''?jft M lj=;= !*@%
➢ k[YjLgf/fo0f zfxaf/] hfgsf/L
▪ hGd M !&&( kf}if @&
▪ afa'M g/e''kfn zfx, cfdf M sf};NofjtL
▪ & dlxgfdf hlGdPsf
▪ klxnf] ljjfx M OGb|s'df/L - lj=;= !&($_
▪ bf];|f] ljjfx M g/]Gb|nIdL -lj=;= !&(^_
▪ ldt M jL/g/l;+x dNn -eQmk'/sf /fhf /0flht
dNnsf 5f]/f_
▪ k|hf df]6f eP b/af/ alnof] x''G5 eGg] zf;s
▪ Tofu u/]sf] uf]q M ef/4fh
▪ u|x0f u/]sf] uf]q M sZok
▪ sf7df8}Ff ljho M lj=;= !*@% c;f]h !#
▪ eQmk'/ ljho M lj=;= !*@^ d+l;/ !
▪ g'jfsf]6 ljho M lj=;= !*)!
▪ sf7df8f}FnfO g]kfnsf] /fhwfgL 3f]if0ff M lj=;=
!*@^ r}q !)
➢ ljho cleofgsf] :j0f{o'u M axfb'/ zfxsf] kfnfdf
➢ :jfdL dxf/fh M /0faxfb'/ zfx
➢ cfkm\gf} efO4f/f sfl6g] /fhf M /0faxfb'/ zfx
➢ ;''uf}nL ;lGw s;sf] kfnfdf M lujf{0fo''4 ljqmd zfx
➢ ;j{k|yd lj/ ljqmd kbjL wf/0f ug]{ /fhf M lujf{0fo''4
ljqmd zfx
➢ ;''uf}nL ;lGw slxn] M ;g\ !*!^ dfr{ #
➢ ;''uf}nL ;lGwdf g]kfnsf] tkm{af6 x:tfIf/ ug]{ JolQm M
uh/fh ld>
➢ sf]tkj{ s;sf] kfnfdf M >L % /fh]Gb|
➢ sf]tkj{ ePsf] :yfg M j;Gtk'/ b/af/
➢ a''n]6 dxf/fh M >L % q}nf]So
➢ zfxj+zLo Oltxf;sf ;a}eGbf nfdf] cjlw zf;g ug]{
/fhf M >L % lqe''jg
➢ >L % lqe''jgsf] kfnfdf slthgf k|wfgdGqL ePsf
lyP
^ hgf -rGb|, eLd, h''4, kb\d, d]fxg, dft[sfk|;fb
sf]O/fnf
➢ g]kfnsf] zflGt If]q 3f]if0ffsf] k|:tfjdf xfn;Dd
;dy{g M !!^ b]z
➢ ;aeGbf a9L pd]/df /fhf x'g] JolQm M >L % 1fg]Gb|
➢ >L % 1fg]Gb|sf] gf/fo0flx6Laf6 alx{udg M lj=;=
@)^% h]7 @(
/f0ffsfnaf/] hfgsf/L
➢ h+uaxfb'/ /f0ff
▪ hGd M lj=;= !*&$, uf]/vfsf] af]nf{ª
▪ jf:tljs gfd M jL/g/l;+x s'Fj/
▪ afa'sf] gfd M afng/l;+x s''Fj/
▪ a]nfot ofqf M lj=;= !()^
▪ >L # sf] kbjL k|bfg M lj=;= !(!#, >L % ;''/]Gb|4f/f
▪ h+uaxfb'/ gfdfs/0f ug]{ M dfdf dfyj/l;+x yfkf
▪ /f0ff pkflw wf/0f u/]sf
▪ ;aeGbf sd pd]/df k|wfgdGqL x'g]
▪ PUg]6 k|yfsf] ;''?jft -k|wfgdGqL kbsf] pQ/flwsf/L
5f]/fnfO{ gagfO{ cfkm\gf efOx?nfO{ agfO{ kl5 5f]/fdf
hfg] k|yf_
▪ c?sf s'/f 5f]8 cfkm\gf 5f]/f5f]/LnfO c+u]|hL k9fp
eGg] zf;s
▪ gofF d''n's afFs] alb{of s}nfnL s+rgk/ lkmtf{ lnPsf
;g\ !*^) gf]e]Da/ !
▪ a]nfotsL dxf/fgLaf6 knighthood of the
grand cross sf] pkflw k|fKt u/]sf
▪ g]kfnL ;dfhnfO tfufwf/L, dtjfnL / kfgL grNg]
u/L # efudf ljefhg u/]sf
▪ c+ueËsf] ;hfodfly k|ltaGw nufpg]
▪ o''/f]k e|d0f ug]{ JolQm
▪ yfkfynL ;lGw u/]sf
▪ ;a}eGbf sd pd]/df k|wfgdGqL, @* jif{
▪ g]kfndf hxfFlgof /f0ff zf;gs]f ljhf/f]k0f ug]{
▪ lgwg M lj=;= !(!#, kTy/36\6f
➢ sf]tkj{ x'Fbf g]kfnsf k|wfgdGqL M kmQ]h+u zfx
➢ sf]tkj{df ;j{k|yd dfl/g] M cledfgl;+x a:g]t
➢ e08f/vfn kj{df ;j{k|yd dfl/g] M jL/Wjh a:g]t
➢ ue]{ hg/n eg]/ lrlgg] M jL/h+u s''Fj/
➢ uf]/vf blIf0f afx' / lk|obz{g pkflwsf] :yfkgf M jL/
zdz]/
➢ b]jzdz]/ af/] hfgsf/L
k|wfgdGqL slxn] M lj=;= !(%&
;aeGbf 5f]6f] sfo{sfn k|wfgdGqL
wgs'6] /fh eg]/ lrlgg]
sfof{no ;do !)—% lgwf{/0f ug]
!@ ah] tf]k k8\sfpg] rng
uf]/vfkqsf] k|sfzg lj=;= !(%* a}zfv @$
efiff kf7zfnfsf] :yfkgf
➢ rGb| zdz]/af/] hfgsf/L
▪ k|wfgdGqL M lj=;= !(%*
▪ /f0ffx?nfO{ P aL / ;L Snf;df ljefhg
▪ uf]/vf efiff k|sfzgL ;ldltsf] :yfkgf lj=;= !(^(
▪ ;tL k|yfsf] cGTo
▪ ljh'nLaQLsf] ;''?jft, lj=;= !(^*, kmlk{ª
▪ bf;Tjdf]rg
▪ u]x]Gb| zdz]/ sf08
➢ nfOa]|/L kj{, j;Gtzdz]/ kj{, k|r08 uf]/vf kj{ s;sf]
kfnfdf M eLd zdz]/
➢ sfof{no ;do !)—$ sfod ug]{ k|wfgdGqL M eLd zdz]/
➢ z'qmaf/ cfwf / zlgaf/ labf lbg] rng rnfpg] M eLd
zdz]/
➢ g]kfn a}Fs lnld6]8sf] :yfkgf M lj=;= !(($ sflt{s #),
h''4 zdz]/
➢ g]kfnL sfuhL gf]6s]f k|rng M h''4 zdz]/
➢ /fhlif{ dxf/fh eg]/ lrlgg] M h''4 zdz]/
➢ d /fi6«sf] gf]s/ x''F eGg] M kb\d zdz]/
➢ g]kfn ;/sf/ j}wflgs sfg''g @))$ sf] 3f]if0f slxn] M
lj=;= @))$ df3 !#
➢ g]kfn dlxnf ;+3sf] :yfkgf M lj=;= @))$
➢ /fgL /fHonIdLsf sfG5f 5f]/f /0f]Gb|nfO{ /fhf agfpg
h+uaxfb'/n] c:jLsf/ u/]kfl5 h+uaxfb'/sf] xTof ug{
agfOPsf] of]hgf M h+u cGt of]hgf
➢ pv8f hfFr sld;g v8f ug]{ M eLd zdz]/
➢ rvf{ k|rf/df /f]s nufpg] M eLd zdz]/
➢ 5f]/f5f]/LnfO{ aGws /fVg] rng s;n] rnfPsf x'g\ M eLd
zdz]/
➢ g]kfnsf] tfhdxn egL lrlgg] kfNkfsf] /fgLdxn s;n]
agfPsf x'g\ M v8\u zdz]/
➢ g]kfnsf zfxhfFxf eg]/ lrlgg] JolQm M v8\u zdz]/
➢ /f0ffsfnsf] ;jf]{Rr Gofofno M ljGtL kq lgS;f/L c8\8f
➢ ;''g rfFbL / cfe''if0f ;DaGwL sfo{ ug]{ c8\8f M sF8]n rf]s
➢ k//fi6« ;DaGwL sfd ug]{ sfof{no M d''lG;vfgf
➢ /f0ffsfndf g]kfnsf] k|zf;lgs ljefhg slt lhNnfdf M
#% lhNnf

@))& ;fnkl5sf] Oltxf;


➢ df]xg cfsfzjf0fLsf] ;+rfng M lj=;= @))^
➢ pBf]u ;+:yfks eg]/ lrlgg] M >L # h''4zdz]/
➢ @))& nfO{ k|hftGqsf] ;"qkft eg]/ lrlgG5 eg] lj=;=
@)$^ ;fnnfO k|hftGqsf] k'g{axfnL eg]/ lrlgg]
➢ zfxj+z cufl8 uf]/vfsf /fhf s'g j+zsf M v8\sfx?
7.ljleGg kj{ / tLgsf kf]n vf]Ng] JolQmx?
kj{sf] gfd 36]sf] ldlt pQm kf]n vf]Ng]
;dosf JolQm
k|wfgdGqL
sf]t kj{ lj=;= !()# kQ]h+u zfx
cflZjg @
e08f/vfn lj=;= !()# h+uaxfb'/ ljho/fh
kj{ sflt{s !@ /f0ff kl08t
nfOa|]/L kj{ lj=;= !(*& eLd /fdrGb|
zdz]/ clwsf/L
#* ;fnsf] lj=;= !(#* /0ff]l2k l;+x pQ/Wjh vjf;
kj{
k|r08 uf]vf{ lj=;= !(** eLd nId0f/fh
kj{ zdz]/
ds} kj{ lj=;= !(&& rGb| /fdxl/ clwsf/L
zdz]/ / ef]hf/fh
hf]zL
k|hf kl/ifb\ lj=;= !((& h''4 zdz]/ /fdhL hf]zL /
sf08 d''/lnw/ kl08t

8.ljleGg sfnsf tyf :yfgsf clGtd /fhfx?


sflGtk'/ hok|sfz eQmk/ /0flht dNn
dNn
kf6g t]hg/l;+x uf]kfnj+z oIf u''Kt
dNn
ls/ft u:tL clx/j+z e'jgl;+x
Ko''7fg df]tLrGb| kj{t lslt{ad
;""o{j+zL ljhosfdb]j 7s''/Lj+z z+s/b]j
tgx'' x/s''df/bQ ;]fdj+zL efis/ b]j
;]g
ls/ftj+zL u:tL uf]/vf k[YjLgf/fo0f
zfx
uf]kfn j+zL oIf u'Kt rf}b08L s0f{ ;]g
kfNkf k[YjLkfn ;]g
;'q M sfh kft] e/
7; tg x/
;f]efls uf;''lj uf]k[
uf]o rf}s cfe''kfk[
9.s] s;n] ;''?jft u/]
k|rng ;''?jft ug]{
JolQm
u''Kt ;+jt cz''jdf{
czf]s :tDe ;d|f6 czf]s
;j{k|yd lznfn]vsf] :yfkgf dfgb]j
gfu / af;'sL k'hfsf] rng dfgb]j
o''j/fh lw/fhsf] 3f]if0ff ug]{ c+z'jdf{
afnssf] ;fngfn sf6\g] c+z'jdf{
kz'klt gfynfO /fhdfGotf lbg] c+z'jdf{
/ftf] dl5Gb|gfysf] hfqf g/]Gb|b]j
;]tf] dl5Gb|gfysf] hfqf k|tfk dNn
l;+xf;g g/]Gb|b]j
em\ofndf a''§f /fVg] rng g/]Gb|b]j
ef]6f] hfqfsf] k|rng g/]Gb|b]j
kz'kltgfysf] dlGb/ :yfkgf ug]{ k|r08b]j
OGb| hfqf, nfv] hfqf, s[i0f hfqf, lxn] u'0fsfdb]j
hfqf, >[Ë]Zj/L hfqf,
g]kfn ;+jtsf] ;''?jft /f3jb]j lj=;=
(#^
kz'kltdf dxf:gfg u/fpg] ceo dNn
/fh3/fgfsf] bfx;+:sf/sf] a]nf lbks /fu hol:ylt dNn
ahfpg] rng
;j{k|yd Jofj;flos lzIffsf] ;''?jft ug]{ hol:ylt dNn
hUufwgLnfO tlN;ª / hUuf sdfpg]nfO hol:ylt dNn
dxL eGg]
hUuf hldgsf] gfFkhfFr ug]{ rng hol:ylt dNn
hUuf hldg lwtf]df /fvL C0f lng] rng hol:ylt dNn
ck/flwnfO cfly{s b08 lbg] rng hol:ylt dNn
Zj]t ljgfossf] hfqf dx]Gb| dNn
:j0f{ d'b|f / c;kmL{ hok|sfz
dNn
OGb|hfqfdf s'df/Lsf] /y 3'dfpg] rng hok|sfz
dNn
cflbe}/jsf] /yofqf hutHof]lt
dNn
em\ofndf /+lug l;;f /fVg] rng /0flht dNn
;Dos dxfbfg k''hfsf] rng k[YjLgf/fo0f
zfx
c+ueËsf] ;hfo dfly k|ltaGw h+uaxfb'/
/f0ff
dlxnf lzIffsf] ;''?jft jL/ zdz]/
v8\u lg;fgf 5fksf] rng rGb| zdz]/
hgu0fgfsf] ;''?jft rGb| zdz]/
aUuL r9\g], rfFbtf]8f eLd;]g yfkf
n'd8L eb|sfnL gfr /Tg dNn
gjb''uf{ / dxfnIdL gfr ;'j0f{ dNn
s''df/L k''hf u''0fsfdb]j

10. g]kfnsf] Oltxf;df ljleGg JolQmTj / tLgsf] pkgfd


kbjL tyf pkgfd JolQmTj
zflGt >L k|r08b]j
cfbz{ zf;s, dxf;fdGt, snxfledfgL, c+z'jdf{
kz'kltkfbfg''u[xt, dxf/fhflw/fh
dxf/fhflw/fh k/d e§f/s g/]Gb|b]j
nIdLsfdb]j u''0fsfdb]j
l9r''ª ltAatL gfd e[s'6L
lnR5jL s'ns]t' lzjb]j k|yd
lnR5jLsfnsf cflb k''?if ;''k'ik
ljZjb]j j[ifb]j
;fdflhs ;'wf/s /fhf hol:ylt dNn
g]kfn d08n]Zj/ oIf dNn
sljGb| k|tfk dNn
slj r'8fdl0f ;d|f6 e'kltGb| dNn
;''dlt lhtfldq dNn
af}nfxf /fhf nIdLg/l;+x dNn
3/sf] af3 jgsf] :ofn, lkm:6] dxf/fh rGb| zdz]/
?Gr] k|wfgdGqL, :s'nsf lktf, t];|f] kb\d zdz]/
k'':tfsf /f0ff k|wfgdGqL
l;dl;d] /fhf lzjl;+x dNn
j+zLw/ kfF8] sfFn' kf08]
vl/bf/ afh] afa'/fd cfrfo{
vl/bf/ af s[i0f k|;fb sf]O/fnf
kmQ]axfb'/ zfx axfb'/ zfx
k~rfotsf] dnfdL dl/rdfg l;+x
11. ljleGg /fhfx?n] k|rngdf NofPsf d'b|f

/fhf d'b|f /fhf d''b|f


dfgb]j dfgfÍ j}i0fa c+z'jdf{
k0f / k'/f0f g/]Gb|b]j siff{k0f, lnR5jLsfn
kz'klt
rfFbLs]f df]x/ dx]Gb| dNn dx]Gb| dNnL dx]Gb| dNn
hfjf ho k|sfz rf/s'g] d'b|f k|tfk dNn
dNn
5fnfs]f d'b|f l;l4g/l;+x ;'gsf] c;lkm{ /0faxfb'/ zfx
dNn
u''0ffÍ u''0fsfdb]j tfdfsf] k};f /Tg dNn
uf};'sL lzjb]j t[tLo

12. s'g s;n] agfP


dlGb/ tyf k''/ftflTjs tyf cGo agfpg] JolQm
rfFu'gf/f0f dlGb/, eQmk'/ dfgb]j
dfgu[xsf] lgdf{0f dfgb]j
s}nfzs'6 ejg c+z'jdf{
eb|flwjf;sf] lgdf{0f g/]Gb|b]j
:joDe' r}Tosf] / rfalxn r}Tosf] lgdf{0f j[ifb]j
kz'kltgfysf]= b]jn lgdf{0f ;''k'ik
s'De]Zj/ dlGb/, nlntk'/ / kz'klt 5]psf] hol:ylt dNn
pGd''Qm e}/jsf] dlGb/, b]jkf6gsf] hojfu]Zj/L
dlGb/ / kz'klt 5]psf] nj s'zsf] dlGb/
lgdf{0f
bQfq]o dlGb/, eQmk'/ oIf dNn
eLdgfy nf]s]Zj/sf] d''lt{ :yfkgf oIf dNn
xg'dfg 9f]sfsf] d''lt{, sfn e}/jsf] :yfkgf, k|tfk dNn
/fgLkf]v/L, kz'klt sf]l6lnË, blIf0fsfnL dlGb/
lgdf{0f
eQmk'/sf] krkGg em\ofn] b/af/, Goftk]fn e''kltGb| dNn
dlGb/ / e}/jsf] dlGb/
afnfh''sf] @! wf/f, uf]s0f]{Zj/sf] dlGb/ hok|sfz
dNn
sfi7d08k nIdLg/l;+x
jL/ c:ktfn, gf/fo0flx6L b/af/, 306f3/, jL/ zdz]/
nfn b/af/, ;]tf] b/af/
ldln6/L c:ktfn, l;+xb/af/ lgdf{0f rGb| zdz]/
rGb| gx/sf] lgdf{0f rGb| zdz]/
lrl8ofvfgfsf] :yfkgf, hGd d[To'btf{ c8\8fsf] h''4 zdz]/
:yfkgf, pBf]u kl/ifb\, h''4 af?0f oGq
w/x/f, ;'Gwf/f, afu b/af/ eLd;]g yfkf
huGgfy dlGb/, d?6f]nsf] lza dlGb/ /0faxfb'/ zfx
tn'h' ejfgLsf] dlGb/ dx]Gb| dNn
kz'klt cufl8sf] 7"nf] a;fxf huth+u
xg'dfg9f]sfsf] ;''gsf] 9f]sf lujf{0f zfx
x'gdfg9f]sfs]f u2L a}7s rGb| zdz]/
kz'kltnfO :j0f{do agfpg] efis/ jdf{
kz'kltgfysf] xfns]f d''lt{ hol;+x b]j
hgsk/ hogu/ /]n;]jf h''4 zdz]/
t]hf/y c8\8f /0ff]l4k l;+x
kf6gsf] s[i0f dlGb/ l;l4g/l;+x
dNn
d[u:ynLsf] ljZj?k dlGb/ h+uaxfb'/
/f0ff
gf/fo0f dlGb/ kfNkf cd/l;+x yfkf
jf/fxL / j}i0fjL dlGb/ e'kltGb| dNn
;Togf/fo0f dlGb/, lqk'/]Zj/ h+uaxfb'/
/f0ff
nj kf]v/L huHof]lt dNn
u?8sf] d''lt{, d?6f]n e''kfn]Gb| dNn
gS;fnsf] ;Gtfg]Zj/ dxfb]j z+s/b]j
hutgf/fo0f dlGb/, z+vd''n hutzdz]/
o''w'lgod /fhb/af/, eQmk'/ ?b| dNn
h};Lb]jn nIdLgf/fo0f
zdf{
/fgLdxn v8\u zdz]/
jL/ ug u]x]Gb| zdz]/

13. ljleGg :yfgdf dfjgj:tL a;fpg] JolQmx?


:yfg a:tL a;fpg] :yfg a:tL a;fpg] JolQm
JolQm
uf]s0f{ dfgb]j anDa'' c+z'jdf{
sflGtk'/ u''0fsfdb]j nlntk'/ j/b]j
eQmk'/ cfgGbb]j lslt{k'/ lzjb]j t[tLo
yfgsf]6 lzjb]j l4lto xfF8LufFp anb]j
;'q M dfu ca u''sf an, cfe lzls lzyf jxf
14. g]kfndf ;j{k|yd
/ftf] dl5Gb|gfysf] ef]6f] hfqf x]g]{ j/b]j
klxnf] lnR5jL /fhf
o''/f]k e|d0f ug]{ h+uaxfb'/ /f0ff
df]6/ r9\g] jL/ zdz]/
/fhf e'Qmdfg
P;\ Pn ;L kf; ug]{ /f0ff k|wfgdGqL rGb| zdz]/
/]l8of] /fVg] h''4 zdz]/
zfx pkflw wf/0f ug]{ s'nd08g vfg
/fi6« a}Fssf ue{g/ lxdfno zdz]/
lq=lj=sf s'nklt sfGtL /fHonIdL
lq=lj=sf pks'nklt ;''j0f{ zdz]/
lgjf{rg cfo''Qm ;'/]Gb| axfb'/
a:g]t
GofoflwjQmf sfnLk|;fb
pkfWofo
dxfn]vf k/LIfs rGb| axfb'/ yfkf
nf]s;]jf cfof]usf cWoIf clg?b|k|;fb l;+x
cd]l/sf hfg] kb\d ;'Gb/ dNn
PsLs/0fsfnsf k|wfgdGqL sfn'' kf8]
PsLs/0f kl5sf k|wfgdGqL eLd;]g yfkf
c=b'=c= cf= cWoIf clg?b|k|;fb l;+x
dlxnf dGqL 4fl/sfb]jL
7s'/fgL
;lxb nvg yfkf
ljZj e|d0f ug]{ s]z/ zdz]/
g]kfnL ;flxTodf lk Pr 8L ug]{ jf;''b]j lqkf7L
lznfn]v :yfkgf ug]{ dfgb]j
a}Fs g]kfn a}Fs
lnld6]8
/f0ff k|wfgdGqL h+uaxfb'/ /f0ff
zdz]/ pkflw kfpg] wL/h+u s''Fj/
k+rfotL Joj:yfsf] k|wfgdGqL ;"'o{ axfb'/ yfkf
;+o'Qm /fi6« ;+3sf] :yfoL k|ltlglw Clifs]z zfx
;u/dfyf r9\g] t]lGhª gf]u]{ z]kf{
/ P8d08
lxnf/L
kj{tf/f]xL s/la/ a''9fyf]sL
k]|; OlGhlgo/ /fd k|;fb
kf]v/]n
5fKg] d]l;g Nofpg] h+u axfb'/ /f0ff
/fli6«o of]hgf cfof]usf pkfWoIf u''~hdfg l;+x
k|x/L dxflg/LIfs tf]/0f zdz]/
ha/f
k|wfg;]gfklt lj/fh yfkf
l;= P g]kfnL s''j]/ zdf{
klqsf ;''wf;fu/
kj{tf/]fx0fsf nflu v'nf ePsf] lxdfn cGgk"0f{
j}1flgs u]x]Gb| zdz]/
ah]6 k]z ug]{ dft[sf k|;fb
sf]O/fnf
leS6f]l/of qm; kfpg] s'nlj/ yfkf
b}lgs klqsf cfjfh
sljtf dxf]T;adf k''/:sf/ kfpg] e}/j cof{n
df}lns cfw'lgs pkGof; ?kdtL
g]kfnL rnlrq ;To xl/ZrGb|
;+:s[t efiffsf] klqsf hoGt'' ;+:s[td
g]kfn cfpg] k|yd k|wfgdGQL hjfx/nfn g]x?
/fi6«klt /fda/0f ofbj
pk/fi6«klt k/dfgGb emf
rLg hfg] JolQm leIf'' a''4eb|
u}/;/sf/L ;+:yf sfdw]g' rvf{
k|rf/s dxfu
15. g]kfnsf ljleGg P]ltxfl;s s[lt / tLgsf n]vs
s[lt n]vs s[lt n]vs
zAbu|Gy c+z'jdf{ dfgj hol:ylt
ljBf Gofozf:q dNn
piffx/0f e''kltGb| dNn h}ldgL ef/t e''kltGb| dNn
s''~hljxf/L hutHof]lt x/uf}/L hutHof]lt
gf6s dNn ljjfx dNn
;+uLtrGb| hutHof]lt Znf]s;f/ hutHof]lt
dNn ;+u|x dNn
;+lxtfkf7 oIf dNn p;}sf nflu >L % dx]Gb|
km]l/ p;}sf >L % dx]Gb| ds}sf] v]tL s[i0fnfn
nflu clwsf/L

16. g]kfnsf] Oltxf;df ljleGg dxTjk"0f{ ldltx?


g]kfn rLgaLr klxnf] ;lGw lj=;= !*$^
sf]tkj{ lj=;= !()# cflZjg
@
e08f/vfn kj{ lj=;= !()# sflt{s
!@
cnf} kj{ lj=;= !()$
g]kfndf klxnf] d''n'sL P]g lj=;= !(!)
$@ ;fnsf] kj{ lj=;= !($@
#* ;fnsf] kj{ lj=;= !(#*
ds} kj{ lj=;= !(&&
;tL k|yfsf] cGTo lj=;= !(&&
bf;Tjdf]rg lj=;= !(*!
g]kfn k|hf kl/ifb\sf] :yfkgf lj=;= !((# h]7 @)
dxflj/ OlG:6Ro'6sf] :yfkgf lj=;= !((#
lj/f6gu/df dhb'/ x8\tfn lj=;= @))# kmfu'g
@!
g]kfn4f/f n]agfgdf zflGt ;]gf lj=;= @))(
k7fpg ;''?
/fhkl/jf/sf ;b:osf nflu df};'km lj=;= @)!) >fj0f
zAbsf] k|of]u @#
sf]zL ;Demf}tf lj=;= @)!! a}zfv
!@
g]kfndf klxnf] cfd lgjf{rg lj=;= @)!%
u08s ;Demf}tf lj=;= @)!^ d+l;/
!(
l5Gtfª sf08 lj=;= @)#^ sflt{s
@&
lk:s/ xTofsf08 lj=;= @)$) df3 !
uf}/ xTosf08 lj=;= @)^# r}q &
;/sf/L sfof{nosf ;a} ;fOgaf]8{x? lj=;= @)!* h]7 (
g]kfnLdf /fVg'kg]{ Joj:yf
;a} c8\8fx?df Ps} vfnsf] 5fksf] lj=;= @)!( kf}if !
k|rng
hgdt ;+u|xsf] 3f]if0ff lj=;= @)#^ h]7 !)
hgdt ;+u|xsf] lgjf{rg lj=;= @)#& j}zfv
@)
g]kfndf P]ltxfl;s hgcfGb]fng bf];|f] lj=;= @)^# a}zfv
;"? !!
P]ltxf;s ;+ljwfg ;efsf] klxnf] lj=;= @)^$ r}q
lgjf{rg @*
;+ljwfg ;efsf] bf];|f] lgjf{rg lj=;= @)&) d+l;/
$
g]kfndf u0ftGqsf] :yfkgf lj=;= @)^% h]7
!%
nvg yfkfnfO k|yd ;lxbsf] dfGotf lj=;= @)&@ c;f]h
#
@)&@ ;fnsf] ;+ljwfg hf/L kl5 lj=;= @)&$ d+l;/
k|ltlglw ;ef / k|b]z ;efs]f lgjf{rg !) / @!
s]=kL zdf{ jnL k|wfgdGqL bf];|f] k6s lj=;= @)&$ kmfu'g
lgo''Qm #
g]kfnsf k"j{ k|wfgdGqL t'n;L lu/Ls]f lj=;= @)&% k''if #
lgwg

17. g]kfnsf rf/ ;lxbaf/] hfgsf/L


;lxbsf] gfd d[To''b08 ldlt / :yfg
z''qm/fh lj=;= !((& df3 !), 6]s'
krnL
wd{eQm dfy]df lj=;= !((& df3 !@,
l;kmn
bz/y rGb lj=;= !((& df3 !$, zf]ef
eujtL
u+ufnfn >]i7 lj=;= !((& df3 !$ zf]ef
eujtL
➢ z''qm/fhsf afa' M dfwj/fh hf]zL
➢ hog]kfn zAbsf] k|of]u ug]{ M z''qm/fhf zf:qL
➢ ;a}eGbf sfG5f ;lxb M u+ufnfn >]i7
➢ g]kfndf k|To]s jif{ ;lxb lbj; slxn] dgfOG5 M df3
!^
18. ljleGg :yfg tyf sfnsf k|yd /fhf
:yfg tyf /fhf :yfg tyf /fhf
sfn sfn
;''o{j+zL e''ld jdf{ clx/j+z j/l;+x
s0ff{6j+zL gfGob]j ;f]dj+z lgldif
dNnj+z cl/b]j kf6g /0f dNn
eQmk/ /fo dNn lnR5jL hob]j k|yd
pkTosf wdf{s/ ls/ftj+z onDa/
uf]kfnj+z eQmdfg 7s'/Lj+z efis/b]j
;'q M ;''e' ca sgf, ;f]lgd ckf/ e/f, lnhp wlso
uf]e'7ef
19. g]kfnsf s]xL /fhfx?s]f d[To''af/] /f]rs hfgsf/L
❖ e'kfn]Gb| dNn M tLy{ ug{ hfFbf af6f]df
❖ k|tfk dNn M xl/l;l4s]f gfFr x]b}{
❖ of]ug/]Gb| dNn M tdfv'df ljif k/]/
❖ ljZjlht dNn M k/:qL;Fu cg'lrt ;DaGw /fv]sf]
cf/f]kdf tn]h'df sfl6P/
❖ /0faxfb'/ zfx M cfk\mg} efO4f/f sfl6P/
❖ lujf0f{o'4 laqmd zfx M lztnf /f]u nfu]/
❖ /fh]Gb| ljqmd zfx M gh/aGbdf /x]sf] cj:yfdf
h]ndf
❖ ceo dNn M e'sDkdf k/]/

20. g]kfn PsLs/0fs]f a]nfdf jL/ult k|fKt ug]{ of]4f /


k|fKt u/]sf] :yfg
sfn' kf08] lslt{k'/
legl;+x yfkf knf~rf]s
lzj /fd l;+x a:g]t 5flnª
t'nf/fd kf08] sflGtk'/
gogl;+x yfkf cNdf]8f
elQm yfkf b]pyn
uGbe{ /f0ff sfFu8f
21. g]kfnsf] Oltxf;df ljleGg 36gf / pQm ;dosf
k|wfgdGqLx?
36gf k|wfgdGqL 36gf k|wfgdGqL
sf]t kj{ kmQ]h+u l;+x b/af/df lslt{lglw
zfx cfunfuL lai6
e08f/vfn h+u axfb'/ cnf} kj{ h+uaxfb'/
kj{ /f0ff /f0ff
nfOa|]/L kj{ eLd zdz]/ ds} kj{ rGb| zdz]/

22. Oltxf;;DaGwL cGo hfgsf/L


➢ yfkfynL ;lGw s'g s'g b]zlar ePsf] M g]kfn /
ltAat
➢ ;lxb u]6sf l8hfOg/ M z+s/gfy l/dfn
➢ ;lxbu]6sf rf/ d''lt{ agfpg] snfsf/ M /Tgaxfb'/
t'nfw/
➢ g]kfn pkTosfdf cfpg] k|yd a''4 M ljkZjL a''4
➢ b]pynsf] o''4df g]kfntkm{sf] g]t[Tj s;n] u/]sf M
eQmL yfkf
➢ j}i0fj wd{sf] pTyfg ug]{ /fhf M xl/bQ
➢ g]kfn ;j{k|yd ;b:o ePs]f cGt{/fli6«o ;+:yf M Osfkm]
➢ g]kfnn] OG6/kf]nsf] ;b:otf k|fKt u/]sf] ldlt M lj=;=
@)@$
➢ kf6gaf6 @$ sf]6L dxfhg lemsfO uf]/vfdf Jofkf/
ug]{ /fhf M /fdzfx
➢ kz'kltgfysf k|yd k''hf/L M :jfdL z]v/fgGb
➢ ;j{k|yd lghfdtL sd{rf/Ln] c8\8fvfgf x8\tfn
slxn] u/]sf M lj=;= @))( h]7 !(
➢ g]kfnL efiffdf n]lvPsf] ;aeGbf k'/fgf] lznfn]v
➢ >L % lqe'jg 4f/f clGtd ;+af]wg M e'';fxf
➢ df]xg rf]s sxfF kb{5 M xg''dfg9f]sf b/af/
➢ g]kfnL efiffdf n]lvPsf] ;aeGbf k'/fgf] lznfn]v M
;fv' ah|of]lugLsf] lznfn]v
➢ nvg yfkfsf] hGd M lj=;= !*(!, uf]/vfsf] a''ªsf]6df
➢ d''b|fdf g]kfn ;/sf/ egL n]Vg] /fhf M >L % ;''/]Gb|
➢ s'g zfxj+zLo /fhfsf] aGbL cj:yfdf d[To'' ePsf]
➢ g]kfndf lj=;= @))& ;fnsf] k|hftGq kZrft
;j{k|yd k|sfzdf NofOPsf] P]g M g]kfn ;fj{hlgs
;''/Iff P]g, @))&
➢ g]kfn / ef]6aLr cfw'lgs gS;fsf] tof/ M axfb'/
zfxsf] kfnfdf
➢ ljho cleofgs]f :j0f{o'u eg]/ lrlgg] o''u M axfb'/
zfx
➢ s;r/L eg]sf] M /f0ffsfndf ef/tLo kz' g]kfndf
r/fPafkt ltg''kg]{ s/
➢ kz'klt dlGb/sf] kfl/k6\6L /x]sf] jg M Zn];dfGts
jg
➢ kf6g 9f]sfsf] csf]{ gfd M t'';flx6L rf]s
➢ ;lxb :df/s 4f/sf] k'/fgf] gfd M g]kfn :df/s
➢ lujf{0fo''4ljqmd gfafns /x]sf] cj:yfdf gfoaL eO
zf;g rnfpg] M nlnt lqk'/f ;'Gb/L

@#=k|ltlglw ;ef / k|b]z ;ef lgjf{rg


klxnf] r/0fs]f lgjf{rg
• ldlt M @)&$ d+l;/ !) ut]
• #@ lhNnfdf
• hDdf l;6
▪ k|ltlglw;efsf] k|ToIftkm{ M #& :yfg
▪ k|b]z;efsf] k|ToIftkm{ M &$ :yfg
• hDdf pDd]bjf/ ;+Vof M *)& hgf
• hDdf lgjf{rg ;b:o M !!! hgf
• k|ltlglw;efdf ;a}eGbf sd pDd]bjf/ — dgfª / d':tfª,
@ hgf
• k|ltlglw;efdf ;a}eGbf w]/} pDd]bjf/ ePsf] lhNnf —
g'jfsf]6 -@$ hgf_
• k|b]z ;efdf ;a}eGbf w]/} pDd]bjf/ ePsf] lhNnf — wflbª
-@% hgf_
• k|b]z;efdf ;a}eGbf sd pDd]bjf/ ePsf] lhNnf — dgfª
-% hgf_
• ko{j]If0f ;+:yf M :jb]zL— %@ / ljb]zL — $ u/L hDdf %^
j6f
• ;a}eGbf w]/} dtbft ePsf] lhNnf M wflbª -@##%)% hgf_
• ;a}eGbf sd dtbftf ePsf] lhNnf M dgfª -%((! hgf _
• ;a}eGbf w]/} dtbfg ePsf] lhNnf M 8f]Nkf *!=$% k|ltzt
• ;a}eGbf yf]/} dtbfg ePsf] lhNnf M /f]Nkf %%=!) k|ltzt
• dtbfg :yn M @(!(
• dlxnf pDd]bjf/
▪ k|ltlglw;ef — !^
▪ k|b]z ;ef — @)
bf];|f] r/0fsf] lgjf{rg
• lj=;=@)&$ d+l;/ @! ut]
• $% lhNnfdf ;DkGg
• k|ltlglw ;ef lgjf{rg If]q M !@*
• k|b]z ;ef lgjf{rg If]q M @%^
• dtbfg:yn M &&%@
• dtbfg s]Gb| M !%#$$
• pDd]bjf/
❖ k|ltlglw;ef M !^^#
k'?if M !%##
dlxnf M !#)
❖ k|b]z;ef M @*!(
k''?if M @%((
dlxnf M @@)
• ;a}eGbf a9L dtbfg ePsf] lhNnf M u'NdL &! k|ltzt
• ;a}eGbf sd dtbfg ePsf] lhNnf M Ko'7fg ^) k|ltzt
k|ltlglw ;ef lgjf{rg kl/0ffd
bn k|ToIf ;dfg'kflts hDdf
g]skf Pdfn] 80 41 121
g]kfnL sf+u|]; 23 40 63
Pg]skf 36 17 53
dfcf]jfbL
dw];L kmf]/d 10 6 16
/f=h=kf 11 6 17

cGo
• ;a}eGbf w]/} dt NofP/ ljhoL x'g] pDd]bjf/ M s]=kL zdf{
cf]nL, g]=s=kf emfkf — %
• ;a}eGbf sd dt NofP/ ljhoL x'g] pDd]bjf/ M kfNb]g
5f]kfª u'?ª, dgfª, g]=s=kf
• ;a}eGbf a9L dtfGt/n] ljhoL x'g] pDd]bjf/ M kfj{t u'?ª,
g]=s=kf
• ;a}eGbf sd dtfGt/n] ljhoL x'g] pDd]bjf/ M 5Ssaxfb'/
nfdf, :jtGq
• ;a}eGbf klxnf lgjf{lrt x'g] pDd]bjf/ M k|]d t'nfrg,
g]=sf=, d':tfª
• ;a}eGbf kl5 ljhoL x'g] pDd]bjf/ M ljho s'df/ uR5bf/,
g]=sf
• ;a}eGbf h]7f] ;f+;b M z]/axfb'/ b]pjf
• ;a}eGbf sfG5f] ;f+;b M x]d s'df/ /fO{
/fli6«o ;ef lgjf{rg @)&%
• hDdf bn — ( j6f
• hDdf pDd]bjf/ M *# hgf
• g]kfnsf] ;+ljwfgsf] wf/f *^ cg';f/
• x/]s k|b]zaf6 *÷* hgf u/L hDdf M %^ hgf lgjf{lrt
• dlxnf pDd]bjf/ M @^ hgf, cGo M @* hgf / blnt M !$
hgf, ckfËtf tyf cNk;+Vosaf6 M !% hgf
• lglj{/f]w lgjf{lrt M @$ hgf
• d"n k|lt:kwf{ M #@ kbdf %@ hgfsf]
• hDdf bn btf{ ePsf M @! j6f
• k|b]zut dtbftfsf] ljj/0f
k|b]z :yfgLo hDdf k|b]z hDdf b'j} u/L dtbftf
tx dt ;ef dt - hDdf ;+Vof
- !* ;b:so $* sf dt
sf b/n]_
b/n]
1 274 4932 93 4464 9396 367
2 272 4896 107 5136 10032 379
3 238 4284 110 5280 9564 348
4 170 3060 60 2880 5940 230
5 218 3924 87 4176 8100 305
6 158 2844 40 1920 4764 198
7 176 3168 53 2544 5712 229
dtkl/0ffd
g]=s=kf g]kfnL P ;+3Lo ;dfhjfbL /f=h=kf
Pdfn] sf+u|]; dfcf]jfbL kmf]/d g]kfn
@& !# !@ @ @

• /fli6«o ;efsf ;a}eGbf Ho]i7 ;b:o M tf/fgfy e6\6

You might also like