Paggamit ng Wikang Filipino sa mga Broadsheet, Partikular sa

mga Balitang Pang-Ekonomiya

Dacut, Amielyn

Flores, Catherine

Labenia, Ella Jane

Lebrilla, Mika Ellah

Leonor, Kate Pauline

I. Introduksyon

Mahalaga ang gampanin ng iba't-ibang uri ng pagpapahayag ng balita upang

mapalaganap ang mga kasalukuyan at mahahalagang pangyayari at impormasyon. Ang

isa sa paraan ng pagpapahayag ng balita partikular na sa balitang pang-ekonomiya ay

ang broadsheet.

Ang broadsheet ay isang pahayagan na may laki at haba. Kalimitang

nakalimbag sa salitang Ingles. Ito ay isang uri ng pahayagan na naglalaman ng mga

seryosong balita, at may malawak na saklaw. Sapagkat, hindi lamang pambansa ang

sakop nito kundi pati narin ang mga balitang pang internasyonal. Ang mga kadalasang

nagbabasa nito ay iyong mga edukado at may kaya sa buhay. Ang broadsheet ay

maraming bahagi, kasama na dito ang mga balitang pang ekonomiya.

Ang balitang pang ekononiya ay tumutukoy sa mga balita o anunsiyo na may

kinalaman sa negosyo, advertising, pagtaas o pagbaba ng presyo ng mga bilihin,

kalagayan ng ekonomiya ng bansa, foreign exchange, kung saan natin makikita kung

bumababa ba o tumataas ang halaga ng piso sa Pilipinas. Ang mga balitang ito ay

nakikita sa iba't ibang parte ng pahayagan pero kadalasan itong makikita sa business

section ng Broadsheet.

Ayon sa Functional Literacy, Education and Mass Media Survey (FLEMMS)

ng Philippine Statistic Authority, halos isa sa bawat sampong Pilipino ang nagbabasa ng

mga pahayagan. Katulad ng mga nabanggit sa mga naunang pahayag, ang mga

nakakabasa lamang ng broadsheet at may mga kaya at edukado dahil isa sila sa
 nakakaintindi ng wikang ginamit dito, ang wikang Ingles. Kapansin-pansin ang

kawalang-gana ng mga Pilipino na magbasa ng mga pahayagan particular na sa mga

broadsheet kaya hindi na kataka-taka na limitado lamang ang kanilang kaalaman

patungkol sa mga balitang pang-ekonomiya.

II. Salik na nakakaapekto sa kalagayan ng broadsheet

May iba’t ibang salik na nakakaapekto sa kasalukuyang kalagayan ng

balitang pang-ekonomiko sa broadsheet sa bansa. Isa na rito ang katotohanan na

kakaonti lamang ang mga Pilipinong nagbabasa ng broadsheet sa kadahilanan na

naglalaman ito ng mas maraming balita patungkol sa kalagayan ng industriya ng

negosyo na tanging ang mga mamamayan lamang na nasa tuktok ng lipunan o ang

mga may malalagong negosyo ang lubos na maka-uunawa sa mga nilalaman nito.

Nakasulat rin ito sa wikang Ingles na hindi mabilis na mauunawaan ng nakararami kung

kaya’t ang mga indibidwal lamang na may mataas na pinag-aralan ang kumon na

makakauunawa sa bawat nilalaman ng broadsheet. Sa kadahilanang din na ito

umusbong ang isa pang salik na nakakaapekto sa kalagayan ng broadsheet: hindi

aware ang mga Pilipino sa balitang pang-ekonomiko. Kung isang Pilipino na hindi

nakapagtapos ang tatanungin tungkol sa balitang pang-ekonomiya, malamang na ang

unang isasagot nito ay ang peso-dollar exchange sa kasalukuyan. Maliban do’n ay wala

na ito maaaring wala na itong masabi dahil limitado lamang ang kaalaman nito sa kung

ano nga ba ang ekonomiks, tungkol saan ito, at ano ang mga usapin na maaaring

kapalooban ng salitang ito. Dahil sa kakulangan sa introduksyon at pagpapa-unawa sa

kung ano ang mayroon sa ekonomiya ng Pilipinas, umuusbong ang iba pang usaping

politikal na magsasangay sa iba’t ibang katanungan na maaaring ‘di na masagot dahil

 sa kalabuan ng puno nito. Isa pang salik ay ang teknolohiya. ‘Di lingid sa kaalaman ng

lahat na araw araw ay may mga bagong imbesyon ang ginagawa upang mapalago ang

teknolohiya sa mundo. Bunga nito ay ‘di na kakailanganing imprintahin ang mga balita

sa papel dahil maaari na lamang itong hanapin at basahin sa internet na higit na mas

madali para sa bawat indibidwal; walang gastos, hindi hassle, at one click away lang

ang mga balita na nais nilang malaman sa kasalukuyang panahon.

III. Tabloid vs Broadsheet

Ang tabloid ay mayroong pahabang labing isa at may lapad na labing pitong

pulgada na sukat habang ang broadsheet ay mayroong pahabang labing-lima pulgada

at may lapad na labing-pitong pulagada na sukat. Kapansin-pansin ang pagkakaiba ng

sukat ng dalawang dyaryo at mapapansin din na ang mga broadsheet ay nakasulat sa

Ingles habang ang mga tabloid ay kadalasang nakasulat sa Wikang Filipino. Ang target

na mambabasa ng dalawang dyaryong ito ay may pinakaiba rin; ang broadsheet ay

target ang mga nakaaangat sa buhay o mga nasa akademiya na kadalasang nais

magbasa ng mga internasyonal na mga balita. Sa kabilang banda, ang tabloid naman

ay nakadisenyong manipis at madaling dalhin para sa mga nagtatrabahong sektor ng

lipunan upang mabasa nila ang dyaryo kapag sila ay nakasakay sa bus o dyip. Makikita

ang pagkakaiba ng preperensiya ng mga tao sa magkaibang lebel ng lipunan. Ang

tabloid ay sinusulat nang gamit ang balbal na mga salita upang mas maging interesante

at nakapupukaw ng atensyon sa mga mambabasa habang ang broadsheet ay

sinusunod ang mga batayan ng wastong pagsulat ng balita. Ang tabloid ay hindi

lalagpas ng limang kolum habang ang broadsheet ay umaabot ng anim o higit pang

bilang ng kolum. Makikita rin ang pagkakaiba ng istruktura ng mga larawan sa front
 page ng dalawang dyaryo. Ang tabloid ay kadalasang binubuo ng mga larawan ng mga

artista, pulitiko, at mga taong nasangkot sa isang malaking isyu. Ang broadsheet ay

kadalasang may isa o dalawa lamang na larawan sa unang pahina. Habang ang tabloid

ay mayroon lamang na kaunting bilang ng seksyon, ang broadsheet ay naglalaman ng

sari-saring seksyon at kadalasan lima o higit pang pahina ang sakop ng bawat seksyon.

Sa bansang mas lamang ang bilang ng mga nasa poverty line, mas marami ang

nagbabasa ng tabloid. Ito ay madaling intindihin dahil ito ay nakalimbag sa Wikang

Filipino at kadalasang nakaeengganyo ang mga balita na nakasulat dito. Ang layunin ng

mga mambabasa kaya sila ay nagbabasa ng mga dyaryo ay upang maging updated sa

mga nagaganap sa bansa at mas madaling intindhin ang mga balitang ito kung ito ay

nakasulat sa Wikang Filipino. Ayon sa sarbey noong 2015, bumaba ang bilang ng mga

mambabasa ng dyaryo dahil ang balita ay maaari nang ma-access sa internet at ito ay

kadalasang libre pa.

IV. Konklusyon

Isa sa mga layunin ng pahayagan ay ang makapagbigay ng sapat na

impormasyon o balita sa madla. Ngunit paano ito makakamit kung karamihan sa mga

tao ay hindi nakukuha ang impormasyong kailangan dahil sa pagkakaiba ng wika.

Karamihan sa mga pangkaraniwang mamamayan o ang mga taong may kakulangan sa

edukasyon ay walang alam patungkol sa ating pang-ekonomikong balita dahil limitido

lamang ang balitang nakapaloob sa pahayagang tabloid na karaniwan nilang binabasa

kumpara sa broadsheet na halos ang mga taong may mataas na antas sa lipunan

lamang ang gumagamit dahil sila ay nakakaintindi ng wikang Ingles. Para sa isang

bansa na ang pangunahing midyum na ginagamit ng karamihan ay wikang Filipino,

nararapat lang na bigyan ng katumbas sa wikang Filipino ang balitang nakapaloob sa

broadsheet na nakasaad sa wikang Ingles partikular sa balitang pang-ekonomiya upang

madali itong maintindihan at maayos na maihatid ang balita sa lahat ano man ang

estado nito sa lipunan. Mahalaga ang epektibong paggamit ng sariling wika sa midya

maging sa mga pahayagan para sa pambansang pagkakaisa at pagbubuo ng

pambansang kamalayan. Ayon kay Danny Arao, “kung gagamitin ang sariling wika, mas

maiintindihan ng maraming Pilipino ang mensaheng nais ihatid. Makakatulong din ito sa

pagbubuo ng pambansang identidad. Masasabing disbentahe ang paggamit ng sariling

wika sa mga dayuhang nais maintindihan ang ating midya/pahayagan. Pero

pundamental na usapin kung para kanino ba ang midya ng Pilipinas. Mainam ngang

maintindihan tayo ng lahat, Pilipino at dayuhan, pero kailangang magbigay tayo ng

kaukulang prayoridad sa sariling kababayan. Maaaring magkaroon ng kompromisong

may ilang seksyon/programa sa midya na gumagamit ng wikang Ingles, pero dapat ay

nakakapangibabaw pa rin ang wikang Filipino.”

Reference:

https://philippines.mom-rsf.org/fil/media/print/

https://www.thoughtco.com/broadsheet-and-tabloid-newspapers-2074248

https://risingsun.dannyarao.com/2009/12/28/wikang-filipino-at-makabuluhang-

peryodismo/