Unit 4: Interaksi antara Hidupan

(A) Interaksi antara Haiwan

1. Interaksi ialah perhubungan aktif yang berlaku dalam intraspesies dan

interspesies bagi memperoleh keperluan asas.
2. Intraspesies ialah interaksi antara spesies yang sama.
3. Interspesies ialah interaksi antara spesies yang berlainan.
4. Interaksi intraspesies dan interspesies boleh berlaku dalam
bentuk kerjasama atau persaingan.
5. Kerjasama ialah interaksi yang memberi manfaat kepada kedua-dua
pihak. Contoh kerjasama: membina sarang (lebah, memerang),
mengesan kehadiran pemangsa (Antelop dan babun)
6. Persaingan ialah satu bentuk interaksi yang berlaku
apabila haiwan berebut sesama mereka untuk mendapatkan sumber
yang terhad. Contoh persaingan: Mendapatkan makanan (anak-anak
ayam, helang dan ular).

(B) Haiwan Hidup Berkumpulan, Kelebihan dan Kekurangan

1. Sesetengah haiwan hidup bersama-sama dalam kalangan spesiesnya.

2. Contoh:
1. Lebah
2. Anai-anai
3. Burung bangau
4. Ikan
5. Burung layang-layang
6. Kambing
7. Singa
8. Rusa
3. Kelebihan hidup berkumpulan:
1. Dapat bekerjasama untuk membuat sarang dan mendapatkan
makanan.
2. Memastikan keselamatan spesiesnya daripada serangan musuh
dan melindungi anak-anaknya.
3. Mengawal kawasannya daripada dicerobohi musuh.
4. Kekurangan hidup berkumpulan:
1. Mudah dijangkiti wabak penyakit.
2. Haiwan yang lemah dalam kumpulan besar akan mengalami
kesukaran melarikan diri daripada pemangsa.
3. Perlu bersaing untuk mendapatkan makanan dan pasangan.

(C) Haiwan Hidup Bersendirian, Kelebihan dan Kekurangan

 1. Haiwan yang hidup bersendirian ialah haiwan yang hidup tanpa
kawanan.
2. Contoh:
1. Burung belatuk
2. Tapir
3. Labah-labah
4. Harimau
5. Ular Sawa
6. Tupai
7. Helang
8. Beruang
3. Kelebihan hidup bersendirian:
1. Mengelakkan persaingan memburu makanan sesama sendiri dan
mengatasi masalah sumber makanan yang terhad.
2. Mengelakkan persaingan untuk mendapatkan pasangan dan
kawasan.
4. Kekurangan hidup bersendirian:
1. Sukar mempertahankan diri daripada musuh.
2. Mengalami masalah kesukaran mencari pasangan ketika musim
mengawan.

(D) Faktor Persaingan Haiwan Intra dan Interspesies

1. Haiwan intraspesies bersaing untuk mendapatkan:

1. Makanan
2. Air
3. Kawasan
4. Pasangan
2. Haiwan inerspesies bersaing untuk mendapatkan:
1. Makanan
2. Air
3. Kawasan

(E) Simbiosis antara Haiwan

1. Maksud simbiosis: Hubungan antara 2 atau lebih haiwan yang saling

hidup bersama.
2. Terdapat 3 jenis
simbiosis: Mutualisme, Komensalisme dan Parasitisme.
3. Mutualisme
 1. Maksud: Interaksi yang membawa faedah kepada kedua-dua
organisma.
2. Contoh: Buran laut dan umang-umang, buaya dan burung,
kerbau dan bangau.
4. Komensalisme
1. Maksud: Interaksi yang memberi faedah kepada satu pihak
sahaja tanpa menjejaskan pihak yang satu lagi.
2. Contoh: Ikan remora dan jerung, ikan paus dan teritip.
5. Parasitisme
1. Maksud: Interaksi yang memberi faedah kepada satu pihak
sahaja dan satu pihak lagi rugi.
2. Contoh: Cacing pita, kutu sengkenit dan kucing.

(F) Faktor Persaingan antara Tumbuhan

1. Tumbuhan akan bersaing untuk mendapatkan keperluan asas seperti:

1. Air
2. Cahaya Matahari
3. Ruang
4. Nutrien
2. Semasa aktiviti, tujuan boleh ditulis sebagai:
Untuk menyiasat ___________ sebagai faktor yang menyebabkan
persaingan antara tumbuhan.
3. Aktiviti penyiasatan melibatkan faktor persaingan:
1. Air
1. Tujuan: Untuk menyiasat hubungan di antara kuantiti air
yang direnjis dan ketinggian anak pokok.
2. Hubungan: Semakin banyak kuantiti air yang direnjis,
semakin tinggi anak pokok.
3. Kesimpulan: Tumbuhan bersaing untuk mendapatkan air.
(Atau sama seperti hubungan).
ATAU
4. Tujuan: Untuk menyiasat hubungan di antara jarak anak
pokok dari sumber air dan ketinggian anak pokok.
5. Hubungan: Semakin dekat anak pokok dengan sumber air,
semakin bertambah ketinggian anak pokok.
6. Kesimpulan: Tumbuhan bersaing untuk mendapatkan air.
(Atau sama seperti hubungan).
2. Cahaya Matahari
3. Ruang
4. Nutrien
1. Tujuan: Untuk menyiasat hubungan antara bilangan anak
pokok di dalam pasu dan ketinggian anak pokok.
 2. Hubungan: Semakin bertambah bilangan anak pokok di
dalam pasu, semakin berkurang ketinggian anak pokok.
3. Kesimpulan: Tumbuhan bersaing untuk mendapatkan
______________.(Atau sama seperti hubungan).

(G) Jenis Interaksi antara Tumbuhan

1. Seperti haiwan, tumbuhan juga mempunyai 3 jenis simbiosis,

iaitu Mutualisme, Komensalisme dan Parasitisme.
2. Contoh Mutualisme: Liken (terdiri daripada alga dan kulat).
3. Contoh Komensalisme: Pokok paku langsuyar menumpang pada
batang pokok, orkid liar pada batang pokok, paku tanduk rusa pada
batang pokok.
4. Contoh Parasitisme: Rafflesia, kulat cendawan, pokok dedalu.
5. Pokok dedalu juga dikenali sebagai tumbuhan semiparasit kerana
dedalu menyerap air dan nutrien daripada batang pokok yang
ditumpang dan turut membuat makanan sendiri melalui proses
fotosintesis.
Unit 5: Pemeliharaan dan Pemuliharaan

(A) Kepupusan Haiwan

1. Maksud pupus: lenyapnya atau sudah tiada lagi spesies haiwan itu di
bumi ini.
2. Contoh haiwan yang sudah pupus:
1. T-Rex
2. Burung Dodo
3. Quagga
4. Mamot
5. Harimau bertaring lengkung
6. Serigala Tasmania
7. Harimau dahan Taiwan
8. Ikan lumba-lumba Sungai Cina
9. Singa laut Jepun
10. Harimau Jawa

(B) Diancam Kepupusan

1. Maksud diancam kepupusan: Bilangan spesies hidupan tersebut

semakin berkurang dari tahun ke tahun.
2. Contoh jenis tumbuhan yang diancam kepupusan:
1. Anggerik Merpati
2. Periuk Kera
3. Rafflesia
4. Orkid Selipar
5. Kacip Fatimah
6. Tongkat Ali
7. Cengal
8. Keruing
9. Meranti
10. Pokok Bakau
3. Contoh jenis haiwan yang diancam kepupusan:
1. Badak Sumbu
2. Tapir
3. Gajah
4. Harimau
5. Panda
(C) Aktiviti yang mengancam Haiwan dan Tumbuhan

1. Terdapat 3 faktor utama uang mengancam haiwan dan tumbuhan:

1. Aktiviti Manusia
1. Pembalakan tanpa kawalan
2. Pemburuan haram berleluasa
3. Penerokaan kawasan
2. Bencana Alam
1. Banjir
2. Gempa Bumi
3. Ribut Taufan
3. Pencemaran
1. Pencemaran Air – Tumpahan Minyak
2. Pencemaran Tanah – Pembuangan Sampah
3. Pencemaran Udara – Pembakaran terbuka

(D) Pemeliharaan dan Pemuliharaan Haiwan dan Tumbuhan

1. Usaha-usaha pemeliharaan dan pemuliharaan perlu dilakukan bagi

menyelamatkan haiwan dan tumbuhan yang diancam kepupusan.
2. Maksud pemeliharaan: Usaha mengekalkan keadaan asal haiwan dan
tumbuhan daripada musnah.
3. Contoh-contoh aktiviti pemeliharaan:
1. Mendidik masyarakat tentang melindungi haiwan dan tumbuhan
2. Elak membeli produk yang diperbuat daripada spesies haiwan
terancam.
3. Menganjurkan kempen menentang pembalakan dan pemburuan
haram.
4. Mewartakan spesies haiwan dan tumbuhan sebagai spesies yang
dilindungi.
5. Mewartakan hutan sebagai hutan simpan.
6. Menebang pokok terpilih sahaja.
7. Menguatkuasa undang-undang dan peraturan.
8. Mewartakan kawasan paya bakau sebagai tapak Ramsar
9. Mewartakan taman laut.
4. Maksud pemuliharaan: Usaha mengembalikan haiwan dan tumbuhan
kepada keadaan asal.
5. Contoh-contoh aktiviti pemuliharaan:
1. Mendirikan pusat rehabilitasi.
2. Mendirikan pusat perlindungan dan pusat pembiakan.
3. Menanam semula pokok.