3.

ÜNİTE : FONKSİYONLAR…
3. 1. Fonksiyon Grafikleri ve Dönüşümler…
1. Durum : ( y = f ( x ) ∓ a Durumu )
y = f ( x ) fonksiyonunun grafiği verilsin. y = f ( x ) + a du-
rumunda grafik a br yukarı, y = f ( x ) – a durumunda ise grafik
a br aşağı kaydırılır. Önceki grafiğe göre yeni grafiğin noktaları
belirlenir. *** Değişim x değerlerinde değil, y değerlerindedir.
Örnek : y y

0 2 x
f 0 x
Verilen grafiğe göre y = f ( x ) + 1 fonksiyonunun grafiğini çiziniz.
~1~
Soru : y y
f

–2 0 1 x

–2
0 x
–3

Verilen grafiğe göre y = f ( x ) + 2 fonksiyonunun grafiğini

çiziniz.
~2~
Soru : y
3 Verilen grafiğe göre
f y = f ( x ) – 1
fonksiyonunun
1 grafiğini çiziniz.

–3 0 2 x

0 x

~3~
2. Durum : ( y = f ( x ∓ a ) Durumu )
y = f ( x ) fonksiyonunun grafiği verilsin. y = f ( x + a ) du-
rumunda grafik a br sola, y = f ( x – a ) durumunda ise grafik a
br sağa kaydırılır. Önceki grafiğe göre yeni grafiğin noktaları belir-
lenir. *** Değişim y değerlerinde değil, x değerlerindedir.
Soru : y y
f

0 1 x
0 x

Verilen grafiğe göre y = f ( x + 2 ) fonksiyonunun grafiğini

çiziniz.
~4~
Soru : y
f 2 Verilen grafiğe göre
y = f ( x – 1 )
1 fonksiyonunun
grafiğini çiziniz.
–1 0 3 x

0 x

~5~
Soru : f ( x ) = 3x – 5 fonksiyonunun grafiği önce 2 br sağa
sonra da 4 br yukarı doğru ötelenerek ( kaydırılarak )
f ( x ) = ax + b fonksiyonu elde ediliyor. Buna göre a . b = ?

~6~
Soru : f ( x ) = ( 𝐱 + 𝟒 ) 𝟐 fonksiyonunun grafiği önce 1 br sola
sonra da 2 br aşağı doğru ötelenerek f ( x ) = 𝐱 𝟐 + mx + n
fonksiyonu elde ediliyor. Buna göre m + n = ?

~7~
3. Durum : ( y = a . f ( x ) Durumu )
y = f ( x ) fonksiyonunun grafiği verilsin. y = a . f ( x ) duru-
munda x değerleri aynı kalır. y değerleri ise a ile çarpılır. Grafik
bir öncekine benzer olur. ( a > 0 olmalıdır. )

Soru : y y

2
1 f

–3 0 2 x

Verilen grafiğe göre

y = 2.f ( x )
fonksiyonunun grafiğini 0 x
çiziniz.
~8~
Soru : y y

–4 –2 0 x
0 x

–2
–3

Verilen grafiğe göre

y = 3.f ( x )
fonksiyonunun
grafiğini çiziniz.

~9~
4. Durum : ( y = – f ( x ) Durumu )
y = f ( x ) fonksiyonunun grafiği verilsin. y = – f ( x ) duru-
munda, y = f ( x ) fonksiyonunun grafiğinin x eksenine göre
simetriği alınır.
Soru : y y

2 f

–1
0 2 x
–1 0 x
Verilen grafiğe göre
y = –f ( x )
fonksiyonunun grafiğini
çiziniz.
~ 10 ~
Soru : y
1 Verilen grafiğe göre
y = –f ( x )
–2 –1 0 3 x fonksiyonunun
f grafiğini çiziniz.

–2
y

0 x

~ 11 ~
5. Durum : ( y = f ( – x ) Durumu )
y = f ( x ) fonksiyonunun grafiği verilsin. y = f ( – x ) duru-
munda, y = f ( x ) fonksiyonunun grafiğinin y eksenine göre
simetriği alınır.
Soru : y f y
2

–3 0 2 x

Verilen grafiğe göre

y = f ( –x )
fonksiyonunun grafiğini 0 x
çiziniz.

~ 12 ~
Soru : y
3 Verilen grafiğe göre
y = f ( –x )
fonksiyonunun
–2 grafiğini çiziniz.
–3 0 2 4 6 x
–1 f
y

0 x

~ 13 ~
6. Durum : ( y = f ( a . x ) Durumu )
y = f ( x ) fonksiyonunun grafiği verilsin. y = f ( a . x ) durumunda,
f ( x ) fonksiyonunda x yerine a . x yazılır. Önceki x değerleri yeni
fonksiyonda yazılarak yeni ordinatlar bulunur ve uygun grafik çizilir.

Soru : y f(x)=x–2 y

0 2 x

– 2 Verilen grafiğe
göre y = f ( 3x ) ’in
grafiğini çiziniz. 0 x

~ 14 ~
Soru : y y
f(x)=𝐱𝟐–1

–1 0 1 x

–1
Verilen grafiğe göre
y = f ( 2x ) ’in 0 x
grafiğini çiziniz.

~ 15 ~
Not : Birden fazla kural birlikte verilirse işlem önceliğine ( 1 )
Parantez içi , 2 ) Çarpma , 3 ) Toplama – çıkarma ) dikkat edilir.
Örnek : y f 1 ) y = f ( x – 2 ) ’in grafiği çizilir.
2 y

–3 0 x
0 x
Verilen grafiğe göre
y=f(x–2)+1 2) y
fonksiyonunun y = f ( x – 2 ) + 1 ’in
grafiğini çiziniz. grafiği çizilir.

0 x
~ 16 ~
Soru : y 1) y
4
f
2

0 x
–3 –1 0 3 x

Verilen grafiğe göre 2) y

𝐟 𝐱
y = – 1
𝟐
fonksiyonunun
grafiğini 0 x
çiziniz.

~ 17 ~
Soru : y 1) y
2 f

0 2 4 x 0 x

–2
2) y
Verilen grafiğe göre
y=2.f(x+2)
fonksiyonunun
grafiğini çiziniz. 0 x

~ 18 ~
 Çift Fonksiyon
f ( – x ) = f ( x ) ise f ’e “ çift fonksiyon ” adı verilir.
1 ) f çift fonksiyon ise, f ’in grafiği y eksenine göre simetriktir.
Örnek :
f ( x ) = 𝐱 𝟐 fonksiyonu için y
f ( – x ) = ( − 𝐱 )𝟐 = 𝐱𝟐 = f ( x ) f(x)=𝐱𝟐
olur. Dolayısıyla f çift
fonksiyondur. Yanda fonksiyonun
grafiği verilmiştir.
0 x

2 ) f çift fonksiyon ise, f ’in denkleminde tek dereceli terimler

bulunmaz.
~ 19 ~
Soru : f ( x ) = 3x + 2 , f ( x ) = 𝐱 𝟑 + 2x , f ( x ) = 4 ile
f ( x ) = 𝐱 𝟒 + 1 fonksiyonlarından hangileri çift fonksiyondur ?

~ 20 ~
Soru : f ( x ) = ( 3m – 6 ) . 𝐱 𝟑 + 8 + ( m + 1 ) . 𝐱 𝟐 fonksiyonu
çift fonksiyon ise f ( 2 ) = ?

~ 21 ~
Soru : f ( x ) = ( 2k + 6 ) . 𝐱 𝟓 + ( m – 2 ) . 𝐱 𝟑 + ( k + m ) . 𝐱 𝟐
fonksiyonunun grafiği y eksenine göre simetrik ise f ( 4 ) = ?

~ 22 ~
Soru : f ( x ) = ( a + 2 ) . 𝐱 𝟒 + ax – 4x + 2 fonksiyonu çift
fonksiyon ise f ( 1 ) = ?

~ 23 ~
Soru : f çift fonksiyondur. f ( x ) + 3 . f ( – x ) = 4𝐱 𝟐 – 2 ise
f(2)=?

~ 24 ~
Soru : f fonksiyonunun grafiği y eksenine göre simetriktir.
– 4 . f ( – x ) + f ( x ) = 𝐱 𝟐 – 𝐱 𝟒 + 6 ise f ( 3 ) = ?

~ 25 ~
Soru : f çift fonksiyondur. f ( 2 ) = 6 – 2m ve f ( – 2 ) = – m + 14
ise m = ?

~ 26 ~
 𝐦
Soru : f çift fonksiyondur. f ( – 1 ) = – 4 ve f ( 1 ) = 16 + 3m
𝟐
ise m = ?

~ 27 ~
 Tek Fonksiyon
f ( – x ) = – f ( x ) ise f ’e “ tek fonksiyon ” adı verilir.
1 ) f tek fonksiyon ise, f ’in grafiği orjine göre simetriktir.
Örnek :
f ( x ) = 𝐱 𝟑 fonksiyonu için y
f ( – x ) = ( − 𝐱 )𝟑 = – 𝐱𝟐 = – f ( x ) f(x)=𝐱𝟑
olur. Dolayısıyla f tek
fonksiyondur. Yanda fonksiyonun
grafiği verilmiştir. 0 x

2 ) f tek fonksiyon ise, f ’in denkleminde çift dereceli terimler

ve sabit sayılar bulunmaz.
~ 28 ~
Soru : f ( x ) = 𝐱 𝟑 + 2x , f ( x ) = 𝐱 𝟓 + x + 2 , f ( x ) = – 7
𝟒
ile f ( x ) = 𝐱 𝟐𝟎 + 𝐱 𝟏𝟏 fonksiyonlarının tek – çift fonksiyon
durumunu inceleyiniz.

~ 29 ~
Soru : f ( x ) = 3x + ( 4m – 4 ) . 𝐱 𝟐 + 2mx fonksiyonu tek
fonksiyon ise f ( 5 ) = ?

~ 30 ~
Soru : f ( x ) = ( 2m + 4 ) . 𝐱 𝟑 + ( 3 – m ) . 𝐱 𝟒 + m . x fonksi-
yonunun grafiği orjine göre simetrik ise f ( – 1 ) = ?

~ 31 ~
Soru : f ( x ) = ( m + 2 ) . 𝐱 𝟐 + ( 2m + 6 ) . x – m + n + 6
fonksiyonu tek fonksiyon ise m + n = ?

~ 32 ~
Soru : f tek fonksiyondur. – 3 . f ( – x ) + f ( x ) = 9x – 𝐱 𝟑 ise
f(–1)=?

~ 33 ~
Soru : f fonksiyonunun grafiği orjine göre simetriktir.
f ( x ) + 4 . f ( – x ) = 𝐱 𝟑 – 7x ise f ( 4 ) = ?

~ 34 ~
Soru : f tek fonksiyondur. f ( – 4 ) = 6 + m ve f ( 4 ) = 12 – 2m
ise f ( 4 ) = ?

~ 35 ~
Soru : f tek fonksiyondur. f ( 3 ) = 3m + 7 ve f ( – 3 ) = – m – 15
ise m = ?

~ 36 ~
 Fonksiyonlarda İşlemler
Fonksiyon dört işlem sorularında işlem önceliğine dikkat edile-
rek istenen elde edilir.
( f + g )(a) = f (a) + g (a) , ( f – g )(a) = f (a) – g (a)
𝐟 𝐟 (𝐚)
( f.g )(a) = f (a).g (a) , (a) = olarak alınır.
𝐠 𝐠 (𝐚)
Örnek : f ( x ) = 3x – 2 ve g ( x ) = 5 – 6x ise;
A) ( f – g )( x ) = ? C) ( f + g )( 4 ) = ?

B ) ( 2f + 3g ) ( x ) = ?

~ 37 ~
Soru : f ( x ) = 10 + 3x ve g ( x ) = 2x – 5 ise;
A) ( f.g )( –2 ) = ? C) ( f.g )( x ) = ?

𝐟
B ) ( 3f – 4g ) ( 2 ) = ? D) ( 20 ) = ?
𝐠

~ 38 ~
Soru : f ( x ) = 4x – 1 ve g ( x ) = – x + 7 ise;
A) ( 𝐟𝟐 + 𝐠𝟑 )( 3 ) = ?

B) ( f.g )( 2 ) – ( f + g )( 5 ) = ?

~ 39 ~
Soru : y f ve g ’nin grafiği yanda verilmiştir.
4 A) ( f + g )( 0 ) + ( f.g )( 2 ) = ?

2
1
–3
–2 0 1 2 x

g f
B) ( g – f )( 1 ) + f( –3 ) + 2.g( 0 ) = ?

~ 40 ~
Not : f : A B , g : C D fonksiyonları verilsin. f ve g ’nin
bir arada bulunduğu işlemler A ⋂ C kümesi üzerinde tanımlanır.
Bulunan değerler işlemin görüntü kümesini oluşturur.
Örnek : f : { – 3 , – 2 , – 1 , 0 , 1 } K ve g : { – 2 , 1 , 3 ,4 } M
veriliyor. f ( x ) = 𝐱 𝟐 + x ve g ( x ) = 𝐱 𝟐 + 6 ise;
A ) ( f + g ) ( x ) fonksiyonunun B ) ( f . g ) ( x ) fonksiyonunun
görüntü kümesini bulunuz. görüntü kümesini bulunuz.

~ 41 ~
Soru : f : {–6,–3,0,2,4} K ve g : { – 4 , – 3 , 1 , 4 , 6 } M
veriliyor. f ( x ) = 𝐱 𝟐 – 2x ve g ( x ) = 4x + 2 ise;
A ) ( f – g ) ( x ) fonksiyonunun görüntü kümesini bulunuz.

~ 42 ~
B ) ( f . g ) ( x ) fonksiyonunun görüntü kümesini bulunuz.

𝐠
C) ( x ) fonksiyonunun görüntü kümesini bulunuz.
𝐟

~ 43 ~
 3. 2. A ) İki Fonksiyonun Bileşkesi…
f : A B ve g : C D fonksiyonları verilsin. A kümesinde-
ki her elemanı f ve g fonksiyonları yardımı ile C kümesinde yal-
nız bir elemana eşleyen fonksiyona “ bileşke fonksiyon ” adı verilir.
A B C
f g
•x •y •z

g o f
f ile g fonksiyonlarının bileşkesi g o f ile gösterilir. o bileşke
işlemini gösteren semboldür. f ( x ) = y , g ( y ) = z olduğun-
dan ( g o f ) ( x ) = z olarak alınır.
Kural : ( g o f ) ( x ) = g [ f ( x ) ] olarak alınır. Yani,

g fonksiyonunda x görülen yere f ( x ) yazılır ve sonuç bulunur.

~ 44 ~
Örnek : f ( x ) = 2x – 1 ve g ( x ) = 3x + 2 ise ( g o f ) ( x )
ve ( f o g ) ( x ) fonksiyonlarını bulunuz.

~ 45 ~
Not : Bazı özel durumlar dışında bileşke fonksiyonun değişme
özelliği yoktur. Yani ( f o g ) ( x ) ≠ ( g o f ) ( x ) olur.
Soru : f ( x ) = 5 – 4x ve g ( x ) = 2x + 1 ise
( g o f )(x) + ( f o g )(x) = ?

~ 46 ~
Soru : f ( x ) = 3x + 2 ve g ( x ) = 𝐱 𝟐 – x ise ( g o f ) ( x ) = ?

~ 47 ~
Soru : f ( x ) = 𝐱 𝟐 + 2x ve g ( x ) = 2x – 1 ise ( f o g ) ( x ) = ?

~ 48 ~
Soru : f ( x ) = 2𝐱 𝟐 + 3x ve g ( x ) = 2x + 2 ise
( f o g )(x) = ?

~ 49 ~
Soru : f ( x ) = 3x – 2 , g ( x ) = x + 4 ve h ( x ) = 2x + 1 ise
( f o g o h )(x) = ?

~ 50 ~
Soru : f ( x ) = 2x + 4 , g ( x ) = 2x – 1 ve h ( x ) = 1 + 3x ise
( g o h o f )(x) = ?

~ 51 ~
Soru : f ( x ) = 𝐱 𝟐 , g ( x ) = 3x + 4 ve h ( x ) = 2x – 1 ise
( f o h o g )(x) = ?

~ 52 ~
Örnek : f ( x ) = 4x + 5 ve g ( x ) = 3x – 2 ise ( f o g ) ( 3 ) = ?
( Bileşke fonksiyonu bulmadan; f [ g ( 3 ) ] ifadesinde önce g ( 3 )
sonucunu, sonra da bulduğumuz sayıyı f fonksiyonuna uygulaya-
rak istenen sonucu buluruz. )

~ 53 ~
Soru : f ( x ) = 𝐱 𝟐 + 4x ve g ( x ) = 2x + 5 ise
( g o f )(–2) = ?

~ 54 ~
Soru : f ( x ) = 3x + 2 ve g ( x ) = 𝐱 𝟐 – x ise
( g o f )(1) + ( f o g )(2) = ?

~ 55 ~
Soru : f ( x ) = 𝐱 𝟐 + x , g ( x ) = 2x + 1 ve h ( x ) = x + 2 ise
( f o g o h)(0) = ?

~ 56 ~
Soru : f ( x ) = 3x – 2 , g ( x ) = 𝐱 𝟑 + 2x ve h ( x ) = 4 – 2x
ise ( g o f o h ) ( 1 ) = ?

~ 57 ~
Soru : f ( x ) = 2x + m ve g ( x ) = 3x + 5 veriliyor.
( g o f ) ( 1 ) = 23 ise m = ?

~ 58 ~
Soru : f ( x ) = 4x + 2 ve g ( x ) = 3x – k veriliyor.
( f o g ) ( 2 ) = 34 ise g ( 1 ) = ?

~ 59 ~
Soru : 2x + 4 , x < 2 ise
f (x) =
x + 3 , x ≥ 2 ise
parçalı fonksiyonu veriliyor. ( f o f ) ( 1 ) = ? ( Parçalı fonksiyonda
verilen sayı şartı sağladığı kısımdaki fonksiyonda x yerine yazılır. )

~ 60 ~
Soru : 𝐱 𝟐 + 1 , x < – 1 ise
f (x) = x – 2 , – 1 ≤ x < 3 ise
3x – 4 , 3 ≤ x ise
parçalı fonksiyonu veriliyor. ( f o f o f ) ( 0 ) = ?

~ 61 ~
Soru : x + 3 , x tek ise
f (x) =
2x + 1 , x çift ise
parçalı fonksiyonu veriliyor. ( f o f o f o f ) ( 2 ) = ?

~ 62 ~
Soru : f ( x ) = 2x + 4 ve ( f o g ) ( x ) = 4x + 20 ise
g ( x ) = ? ( Bileşke fonksiyonun kuralı uygulanır ve işlemden g
fonksiyonu tek bırakılır. )

~ 63 ~
Soru : f ( x ) = 3x – 2 ve ( f o g ) ( x ) = 10 + 3x ise
g ( 7 ) = ?

~ 64 ~
Soru : y f
4
3

2 f fonksiyonunun
1 grafiği yanda
veriliyor.
–2 0 2 3 4 x Buna göre
( f o f o f )( –2 ) = ?

~ 65 ~
Soru : y
1

–3
–2 –1 0 1 2 x
–1

f
–3 f fonksiyonun
grafiği yukarıda veriliyor. Buna göre ( f o f o f o f ) ( 2 ) = ?

~ 66 ~
Soru : y
4

3 g
f
2
f ve g fonksiyonlarının
1 grafikleri yanda
verilmiştir.
0 1 2 3 4 x
( f o g o g o f )( 3 ) + ( f o g )( 0 ) = ?

~ 67 ~