Tháp Po Sah Inư (còn gọi là Tháp Chăm Phố Hài) là một nhóm di tích đền tháp Chăm còn sót lại

của Vương quốc Chăm Pa xưa, nằm trên đồi Bà Nài, thuộc phường Phú Hài, cách trung tâm thành
phố Phan Thiết 7 km về hướng Đông-Bắc.
Nhóm tháp này có phong cách kiến trúc Hòa Lai - một trong những phong cách nghệ thuật cổ của
Chămpa. Tuy chỉ có kích thước vừa và nhỏ, nhưng nó chắt lọc được những tinh hoa kỹ thuật kiến
trúc và nghệ thuật trang trí của người Chăm xưa tạo nên vẻ uy nghiêm và kỳ bí. Nhóm đền tháp Po
Sah Inư là một trong những cụm tháp Chàm còn tương đối nguyên vẹn.

 Khoảng cuối thế kỷ thứ 8 đầu thế kỷ thứ 9, người Chăm xây dựng nhóm đền tháp này với
mục đích để thờ vị thần Shiva - là một trong những vị thần Ấn Độ giáo được sùng bái và tôn
kính.
 Thế kỷ 15, xây dựng thêm một số đền thờ với kiến trúc đơn giản để thờ công chúa Po Sha
Inư. Công chúa Po Sha Inư (con vua Para Chanh) là người có tài đức và phép ứng xử nên
được người Chăm đương thời yêu quý.
 Năm 1992-1995, những cuộc khai quật khảo cổ tại nơi này đã phát hiện ra nhiều nền móng
của những ngôi đền bị sụp đổ và bị vùi lấp hàng trăm năm nay, cùng với gạch ngói và một số
hiện vật trong lòng các đền tháp có niên đại từ thế kỷ 15. Từ đây tháp có tên gọi là Po Sah Inư.
 Từ năm 1990 đến năm 2000, di tích được chính quyền tỉnh Bình Thuận tu bổ, tôn tạo.
 Năm 1991, di tích này được Việt Nam xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia
(vi.wikipedia.org)

Từng là vùng đất của một vương quốc hùng mạnh và phát triển về kỹ thuật xây dựng, Bình Thuận hiện vẫn còn tồn
tại nhiều di tích lịch sử của người Chăm. Điển hình là quần thể tháp Poshanư, nằm trên đồi Bà Nài , thuộc phường
Phú Hài, cách trung tâm thành phố Phan Thiết 7 km về hướng Đông Bắc. Công trình này đã được nhà nước xếp
hạng di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia năm 1991.
Quần thể tháp Poshanư là một nhóm di tích đền tháp được xây dựng vào khoảng cuối thế kỷ thứ 8, đầu thế kỷ thứ
9 tại Vương quốc Champa cổ, thờ thần Shiva-  một trong những vị thần Ấn Độ giáo được sùng bái và tôn kính nhất
trong văn hóa Champa. Tháp được xây dựng theo phong cách kiến trúc Hòa Lai - kiểu những kiến trúc tháp thành
công nhất, đẹp nhất của người Champa, theo đánh giá của các nhà nghiên cứu mỹ thuật, và thu hút rất nhiều khách
du lịch đến tham quan.
Sự ra đời của quần thể tháp gắn liền với câu chuyện tình đẹp nhưng không trọn vẹn của công chúa Poshanư. 
Poshanư là một công chúa có công lớn trong việc tổ chức hướng dẫn nhân dân vùng Tuy Phong, Bắc Bình, Hàm
Thuận Bắc ngày nay sản xuất nông nghiệp, khai phá đất rừng làm rẫy, trồng lúa nước, trồng bông dệt vải, xây dựng
các công trình thuỷ lợi. Bà cũng là người đã định ra nhiều quy tắc trong quan hệ giao tiếp, đối xử tiến bộ trong gia
đình và xã hội của triều đình trong thời kỳ đó.

Công chúa Poshanư, vượt qua nhiều định kiến xã hội, đã đem lòng yêu và kết hôn với lãnh chúa Po Sahaniempar
một người theo đạo Hồi giáo ở vùng Ma Lâm. Trong những ngày sống hạnh phúc và đã cùng nhau xuống vùng Phú
Hài (Phan Thiết) vận động nhân dân xây tháp trên đồi Bianneh (Mũi Né). Thái tử Podam, em ruột của Poshanư từ
lâu đã không muốn chị mình lấy một người chồng ngoại đạo. Nhân một chuyến hành hương về Ấn Độ của Po
Sahaniempar theo luật Hồi giáo, Podam đã bày mưu chia rẻ hai người. Chàng Po Sahaniempar sau thời gian hành
hương trở về không thấy vợ ra đón theo lời hẹn ước, cho rằng bà đã phản bội nên từ bỏ ra đi về phía nam, mang
theo trong lòng một mối hận. Khi Poshanư tìm đến để nói lời thanh minh, thì ông đã trao gởi trái tim tình yêu cho
nàng Chargo người dân tộc Raglây ở vùng Núi Ông – Tánh Linh. Những năm tháng cuối đời bà Poshanư đã sống
một mình thanh thản tại Bianneh. Người Chăm đời sau tạc tượng Bà và thờ Bà trong tháp.
Quần thể tháp Poshanư gồm 3 ngọn tháp: Tháp chính cao 15 mét, hơi chếch về phía Nam, hai tháp phụ hơi chếch
về phía Bắc phía Đông cạnh tháp chính. Tháp thờ thần Shiva biểu hiện bằng bệ thờ Linga-Yôni bằng đá hiện còn lưu
giữ tại tháp chính. (kynguyentralve.com)

Hàng năm, khu di tích đền tháp Poshanư được đông đảo người Chăm từ các vùng lân cận đến
cúng viếng cầu an, làm lễ cầu mưa, hay cầu cho những chuyến đi biển được bình yên, cùng những
nghi lễ truyền thống khác thể hiện sự tưởng nhớ công ơn của người xưa và sự sùng bái thần linh…
được lưu truyền từ đời này sang đời khác.
Tháng giêng âm lịch, các lễ hội Rija Nưga, Poh Mbăng Yang được tổ chức dưới chân tháp
Pôshanư. Đặc biệt vào dịp tháng 10 dương lịch, Tháp Poshanư Bình Thuận diễn ra lễ hội Katê với
nhiều tiết mục đặc sắc. Trong đó, các điệu múa nhịp nhàng uyển chuyển luôn là tâm điểm, đi kèm
với những nhạc cụ truyền thống như: trống Ginăng, trống Paranưng, chiêng, kèn Xaranai, Grong
(lục lạc), đàn Kanhi… làm say đắm khách phương xa.
Vào những ngày thường, khách du lịch đến tham quan Tháp Pôshanư vẫn có thể thưởng thức
những tiết mục nghệ thuật dân gian Chăm được Ban quản lý tổ chức theo yêu cầu, và xem nghệ
nhân trình diễn nghề dệt vải thủ công. (3mien.vn.com.vn)