Professional Documents
Culture Documents
Trees
Trees
BY JOYCE KILMER
Ang Enlightenment, na kilala rin bilang Edad ng Pangangatwiran, ay isang kilusang intelektwal at
pangkultura sa ikalabing walong siglo na binigyang diin ang kadahilanan sa pamahiin at agham tungkol
sa bulag na pananampalataya. Gamit ang kapangyarihan ng media, ang mga nag-iisip ng Enlightenment
tulad nina John Locke, Isaac Newton, at Voltaire ay nagtanong sa tinanggap na kaalaman at kumalat ng
mga bagong ideya tungkol sa pagiging bukas, pagsisiyasat, at pagpapaubaya sa relihiyon sa buong
Europa at sa Amerika. Marami ang isinasaalang-alang ang Enlightenment na isang pangunahing punto sa
pag-on sa sibilisasyong Kanluran, isang edad ng ilaw na pinapalitan ang edad ng kadiliman.
Ang mga bagong ideyang ito ay humuhubog din sa mga saloobing pampulitika. Ipinagtanggol ni John
Locke ang pag-alis ng isang monarch na hindi protektahan ang mga buhay, kalayaan, at pag-aari ng mga
taong Ingles. Sinabi ng Jean-Jacques Rousseau na ang lipunan ay dapat pinasiyahan ng "pangkalahatang
kalooban" ng mga tao. Sinabi ng Baron De Montesquieu na ang kapangyarihan ay hindi dapat na puro sa
mga kamay ng sinumang indibidwal. Inirerekomenda niya ang paghihiwalay ng kapangyarihan sa mga
ehekutibo, pambatasan, hudisyal na sangay ng gobyerno. Ang mga intelektuwal na Amerikano ay
nagsimulang sumipsip ng mga ideyang ito. Ang mga delegado na nagpahayag ng kalayaan mula sa Britain
ay gumagamit ng marami sa mga argumento na ito. Ang buong pagbubukas ng Deklarasyon ng Kalayaan
ay ang aplikasyon ni Thomas Jefferson ng mga ideya ni John Locke. Ang mga konstitusyon ng aming mga
unang estado at ang United States Constitution ay sumasalamin sa mga prinsipyo ng Enlightenment. Ang
mga sulatin ni Benjamin Franklin ay gumawa ng maraming mga ideya ng Enlightenment na ma-access sa
pangkalahatang publiko.
Ang dating paraan ng pamumuhay ay kinakatawan ng pamahiin, isang galit na Diyos, at ganap na
pagpapasakop sa awtoridad. Ang mga nag-iisip ng Edad ng Pangangatwiran ay nagsimula sa isang
bagong paraan ng pag-iisip. Ang bagong paraan na ito ay nagwagi sa mga nagawa ng sangkatauhan. Ang
mga indibidwal ay hindi kailangang tumanggap ng kawalan ng pag-asa. Ang agham at dahilan ay
maaaring magdala ng kaligayahan at pag-unlad. Ang mga hari ay hindi pinasiyahan sa pamamagitan ng
karapatan ng Diyos. May obligasyon sila sa kanilang mga paksa. Ang mga Europeo ay nagninilay ang mga
implikasyon sa halos isang siglo. Isinagawa muna ito ng mga Amerikano.
Ito ang mga ideyang Enlightenment na naging pangunahing impluwensyo para sa mga Kolonya ng
Amerika na maging sariling bansa. Ang ilan sa mga pinuno ng Rebolusyong Amerikano ay
naiimpluwensyahan ng mga ideya ng Enlightenment na kung saan, kalayaan sa pagsasalita,
pagkakapantay-pantay, kalayaan ng media, at pagpaparaya sa relihiyon. Kung walang Enlightenment
bilang pilosopikal na batayan ng bansang ito, maiisip lamang ng isang tao kung gaano kakaiba ngayon.
Ang mahahalagang garantiya ng mga karapatang pantao at likas, mga pagpapahayag ng kalayaan at mga
karapatan ng mga mamamayan na magkaroon ng malayang pagpili at magsagawa ng kalayaan sa
relihiyon ang lahat ng mahalagang aspeto sa Amerika. Ang Locke, Newton, at iba pang mga tagapag-isip
ng Enlightenment ay naglalahad ng mga ideya tungkol sa kalayaan at personal na kagustuhan na
nagpunta sa mga pangunahing aspeto sa pinakamahalagang dokumento sa Amerika tulad ng Pahayag ng
Kalayaan at ang Konstitusyon.