Panahon ng Enlightenment

Tampok sa Panahon ng Enlightenment ang mga pilosopong Pranses na kinilala sa

tawag na philosophes. Sila ang mga kalalakihang nakapag-aral at kabilang sa
proyektong Encyclopedia na naglayon na kolektahin ang iba’t ibang kaalaman sa
mundo, upang maipamahagi ito sa masa at sa susunod pang henerasyon.

Mayroong sinasabing tatlong yugto ang Panahon ng Enlightenment.

1. Early Enlightenment ay tinatayang naganap noong 1685 hanggang 1730

2. High Enlightenment noong 1730 hanggang 1780.
3. Late Enlightenment noong 1780 hanggang 1815.

Mga Pilosopiya sa Panahon ng Enlightenment

Ang mga pilosopiyang rasyonal ni Rene Descartes ang nagbigay ng pundasyon sa
makabagong pag-iisip ng Enlightenment. Ayon sa pilosopiyang ito, ang katuwiran ang
pangunahing pinagmulan at batayan ng pagsukat ng kaalaman. Kilalang pinagmulan ng
mga katagang “I think therefore I am”, naniniwala si Descartes na may mga klase ng
katotohanan na hindi agad mababatid ng sense of perception ng tao, ngunit may
kakayanan naman ang tao na madiskubre ang mga ito sa pamamagitan ng
pagtatanong at pakikipagdiskusyon. Dahil dito, kinilala si Descartes bilang Ama ng
Pilosopiyang Kanluran.

Samantala, si Baruch Spinoza ay isa namang pilosopong Olandes na nagsabi na

lahat ng katotohanang hinahanap ng isang tao ay maaring makita sa kalikasan. Aniya,
mayroong iisang batas na namahahala sa mundo, at lahat ng tao ay napapailalim dito,
maging hari man o mamamayan, pari o deboto ng simbahan. Sinasabi rin ni Spinoza na
bagamat naniniwala ang mga tao sa tunay na kalayaan o free will, ito ay isang ilusyon
lamang dahil lahat ng ating ginagawa ay nakabase sa udyok ng kalikasan.

Samantala, nakita ni Immanuel Kant na maaring ipagkasundo ang tila salungat na

mga pilosopiya nina Descartes at Spinoza. Ayon kay Kant, may kakayanan ang isipan
ng isang tao na gumawa ng isang balangkas na kaniyang gagamitin sa pag-intindi ng
kaniyang mga karanasan, pati na rin ang paghatol sa mali at sa tama. Naniniwala rin si
Kant na bagamat nakasalalay sa tao ang pagbibigay kahulugan sa isang bagay o
karanasan, mayroon sariling katangian at kahulugan ang isang bagay, tao, at
karanasan na hindi nakasalalay sa mga paniniwala o pag-iisip ng taong nakararanas
dito.

Ang Politika sa Panahon ng Enlightenment

Bukod sa kaniyang ideya ng tabula rasa, mas kilala si John Locke sa kaniyang social
contract theory na nagsasabing ang kapangyarihan ng estado ay nagmumula sa mga
mamamayan nito. Mula sa kaniyang libro na Two Treatises of Government, sinabi ni
Locke na ang paggamit ng mga doktrina ng simbahan sa pamamahala ng isang
gobyerno ay maaring humantong sa pang-aalipin.

Samantala, si Thomas Hobbes ay nagpanukala rin ng isang social contract theory.

Ngunit hindi tulad ni Locke, naniniwala si Hobbes na ang natural state ng mga tao ay
isang kaguluhan dahil nais nilang punan ang kanilang mga pangangailangan at
kagustuhan kahit na mayroong ibang tao na maaring masaktan o maubusan.

Ang salitang “social contract” ay nagmula sa libro ni JeanJacques Rosseau. Pinag-

isa ng librong ito ang mga ideya ni Locke at Hobbes, at sinabing, hindi mahalaga kung
ano man ang dahilan kung bakit nagdesisyon ang mga tao na gumawa ng isang
pamahalaan. Ang mahalaga ay ang katotohanan na ang bawat isang estado ay
mayroon pamahalaan at ang kapangyarihan ng pamahalaan ay nagmumula sa mga
mamamayan nito.

Samantala, si Charles-Louis de Secondat Baron de La Brede et de Montesquie o

mas kilala sa tawag na Baron de Montesquieu ay kilala para sa kaniyang teorya sa
paghahati-hati ng kapangyarihan sa gobyerno. Ayon sa kaniya, ang pamahalaan na
tunay na nangangalaga sa kapakanan ng mga mamamayan ay maari lamang maging
makatotohanan kung mayroon itong tatlong sangay: ang ehekutibo, lehislatura, at
hudikatura.

Kasama ni Rosseau, si Francois-Marie Arouet o mas kilala sa tawag na Voltaire, ay

naging pangunahing karakter ng Enlightenment dahil sa paghamon nito sa mga
doktrina ng Kristiyanismo. Para kay Voltaire, dapat ay ialis sa impluwensiya ng
simbahan ang pamamahala ng estado. Kinampanya rin niya ang kalayaan sa panulat,
at pagpili ng relihiyon.

Ang Ekonomiya at Pagbabago sa Lipunan sa Panahon ng Enlightenment

Ang ideya ng malayang internasyunal na ekonomiya ay unang naipanukala noong
panahon ng Enlightenment sa publikasyon ng Wealth of Nations ni Adam Smith. Ang
kahusayan ng isang liberal na ekonomiya na malayo sa pakikialam ng pamahalaan ay
sinang-ayunan naman ni Anne Robert Jacques Turgot.