YUNIT III: ANG

PANAHON NG
TRANSPORMASYON
REBOLUSYONG
PAMPOLITIKAL AT
PANGLIPUNAN
MAGANDANG
TANGHALI AT
MALIGAYANG
PAGBABALIK
SA ATING PAG-
PAGLALAHAD
NG MGA
ALITUNTUNIN
SA KLASE
PAGTATALA
NG MGA
LUMIBAN
SA KLASE
PAGBABA
LIK
TANAW
 I DESERVE AN
EXPLANATION, I
NEED AN
ACCEPTABLE
REASON
 I DESERVE AN
EXPLANATION, I
NEED AN
ACCEPTABLE
REASON
 I DESERVE AN
EXPLANATION, I
NEED AN
ACCEPTABLE
REASON
 I DESERVE AN
EXPLANATION, I
NEED AN
ACCEPTABLE
REASON
LAYUNIN:
Sa pagtatapos ng aralin, ang mga mag-aaral ay
inaasahan nang:
• naipaliliwanag ang konsepto ng rebolusyong
pampolitika at palipunan.
• natutukoy ang iba’t-ibang mga tao, ideya, at iba
pang paniniwala sa rebolusyong pampolitika at
panlipunan.
• naibibigay at napahahalagahan ang mga epekto
o impluwensya ng rebolusyong pampolitika at
panlipunan sa Europa at makabagong panahon.
REBOLUSYONG PANGKAISIPAN
O PANLIPUNAN
Tumutukoy ang rebolusyon sa
mabilisang pagbabago ng isang
institusyon o lipunan. Madalas na
nagdudulot ito ng pansamantalang
kaguluhan lalo’t higit sa mga taong
nasanay sa isang tahimik at
 Isa sa mga bunga ng pamamaraang makaagham
ang pagbabagong ginawa nito sa iba’t ibang aspeto
ng buhay ng tao. Marami ang nagmungkahi na
gamitin ang pamamaraang ito upang mapaunlad ang
buhay ng tao sa larangang pangkabuhayan,
pampolitika, panrelihiyon at maging sa
edukasyon.Tinawag itong Panahon ng Kaliwanagan
(Enlightenment). Nakasentro ang ideyang ito sa
paggamit ng ‘reason o katuwiran’ sa pagsagot sa
suliraning panlipunan, pampulitikal at pang-
ekonomiya. Nagsimula ito sa batayang kaisipang
 KAISIPANG POLITIKAL
Umunlad ang Enlightenment o Rebolusyong
Pangkaisipan sa ika-18 siglo (1700’s). Isa sa kinilalang
pilosopo sa panahong ito si Baron de Montesquieu dahil
sa kaniyang tahasang pagtuligsa sa absolutong
monarkiyang nararanasan sa France ng panahong iyon.
Sa kaniyang aklat na pinamagatang The Spirit of the
Laws (1748), tinalakay niya ang iba’t ibang pamahalaang
namayani sa Europa. Hinangaan niya ang mga British
dahil sa pagbuo nito ng isang uri ng pamahalaang
monarkiya na ang kapangyarihan ay nililimitahan ng
parliament.
 Ngunit mas kinilala ang
kaniyang kaisipang balance of
power na tumutukoy sa
paghahati ng kapangyarihan ng
pamahalaan sa tatlong sangay.
 PHILOSOPHES
Sa kalagitnaang bahagi ng ika-18 siglo,
isang pangkat ng mga taong tinatawag na
philosophes ang nakilala sa Pransya.
Pinaniniwalaan ng pangkat na ito na ang
reason o katuwiran ay magagamit sa lahat ng
aspeto ng buhay, tulad ni Isaac Newton na
ginamit ang katuwiran sa agham. Limang
mahahalagang kaisipan ang bumubuo sa
1. Naniniwala ang mga philosophes na ang
katotohanan (truth) ay maaaring malaman gamit ang
katwiran. Para sa kanila, ang katwiran ay ang
kawalan ng pagkiling at kakikitaan ng pag--unawa
sa mga bagay-bagay.
2. May paggalang ang philosophes sa kalikasan
(nature) ng isang bagay. Ayon sa kanila, ang likas o
natural ay mabuti. Naniniwala din sila na may likas
na batas (natural law) ang lahat ng bagay. Tulad ng
pisika na may likas na batas na sinusunod, ang
ekonomiya at politika ay gayon din.
3. Ang kaligayahan para sa mga philosophes ay
matatagpuan ng mga taong sumusunod sa batas ng
kalikasan. Naniniwala sila na ang maginhawang
buhay ay maaaring maranasan sa mundo. Taliwas ito
sa paniniwalang medieval na kailangang tanggapin
ang kahirapan habang nabubuhay upang matamasa
ang kaginhawaan sa kabilang buhay.
4. Angmgaphilosophes ang unang Europeong
naniwala na maaaring umunlad kung gagamit ng
“makaagham na paraan”.
5. Nagnanais ng kalayaan ang mga
philosophes. Tulad ng mga British,
ninais nilang maranasan ang kalayaan
sa pagpapahayag, pagpili ng relihiyon,
pakikipagkalakalan at maging sa
paglalakbay. Mangyayari lamang ito
kung gagamitin ang reason.
 Isa sa itinuturing na
maimpluwensyang philosophes si
Francois Marie Arouet na mas kilala sa
tawag na Voltaire. Siya ay
nakapagsulat ng higit sa 70 aklat na
may temang kasaysayan, pilosopiya,
politika at maging drama. Bukod sa
magkataliwas na ideya ni Thomas
Hobbes at John Locke tungkol sa
katangian ng pamahalaang nararapat na
mamuno sa mga mamamayan, isa pang
 Taliwas sa nakararaming philosophe na
nagnanais ng kaunlaran, siya ay naniniwala
na ang pag-unlad ng lipunan o sibilisasyon
ang siyang nagnakaw sa ‘kabutihan’ ng tao.
Ayon sa kaniya, ‘likas na mabuti ang tao’.
Nagiging masama lamang ang tao dahil sa
impluwensya ng lipunang kaniyang
kinabibilangan. Mauugat ito nang umusbong
ang sibilisasyon at sinira ang kalayaan at
pagkakapantay-pantay na siya namang
katangian ng sinaunang lipunan. Binigyang-
diin niya na ang kasamaan ng lipunan (evils
of the society) ay mauugat sa hindi pantay
 PAGPAPALAGANAP NG
IDEYANG LIBERAL
Pinalaganap ni Denis Diderot
(dee DROH) ang ideya ng mga
philosophe sa pamamagitan ng
pagsulat at pagtipon ng 28-volume
na Encyclopedia na tumatalakay sa
iba’t ibang paksa. Naglayon siyang
baguhin ang paraan ng pag-iisip ng
mga tao sa pamamagitan ng
 Binatikos nila ang
kaisipang Divine Right at ang
tradisyunal na relihiyon.
Bilang tugon, pinigil ng
pamahalaan at Simbahan ang
pagkalat ng Encyclopedia at
binantaan ang mga
Katolikong bibili at babasa
 MGA KABABAIHAN SA PANAHON
NG ENLIGHTENMENT
Ang islogang ‘kalayaan at
pagkakapantay’ ay tinitignan ng mga
philosophes na hindi akma sa mga
kababaihan. Naniniwala sila na limitado
lamang ang karapatan ng kababaihan kung
ihahambing sa kalalakihan.
Unti-unting nabago ang pananaw na ito
sa kalagitnaan ng ika-18 siglo (1700’s) nang
magprotesta ang ilang kababaihan sa
ganitong uri ng pagtingin. Kinuwestiyon
 Pinangunahan nina Catherine
Macaulay at Mary
Wallstonecraft ang laban ng
kababaihan. Sa kaniyang akdang
A Vindication of the Rights of
the Woman, hiningi niya na
bigyang pagkakataon ang
kababaihang makapag-aral
sapagkat ito ang paraan upang
 KAISIPANG PANG-EKONOMIYA
Maging ang kaisipang pang-ekonomiya ay
nagkaroon ng pagbabago sa panahong ito.
Kinuwestiyon ang merkantilismo na matagal na
namayani sa Europa at kinilala ang polisiyang
laissez faire. Binibigyang-diin sa kaisipang ito
ang malayang daloy ng ekonomiya na hindi
nararapat na pakialaman ang pamahalaan. Taliwas
ito sa nakagisnang merkantilismo na
 Tinanggap ang ideyang ang lupa ang
tanging pinagmumulan ng yaman o
nakatutulong sa pagpapayaman.
Tinawag na Physiocrats ang mga
naniwala at nagpalaganap nito ng
ganitong kaisipan. Si Francois Quesnay
ay isa sa naniniwala sa doktrina ng
 Katulad ni Quesnay, naniniwala si
Adam Smith na kailangan ang
produksiyon upang kumita ang tao.
Isa siyang ekonomistang British na
nagpanukala na ang market o
pamilihan ay maaaring dumaloy nang
maayos nang hindi pinakikialamAan
ng pamahalaan.
Samantala, ipinahayag ni George
Berkeley na walang laman ang utak
ng tao kundi mga ideya at naaayon
 Ang Rebolusyong Pangkaisipan ay mabilis na
lumaganap sa Europa at iba’t ibang bahagi ng daigdig.
Marami sa mga may pinag- aralang Europeo ang
nagnais na basahin ang Encyclopedia ni Diderot at iba
pang babasahin na tumatalakay sa maling paniniwala at
kaugalian.
Nagkaroon ng mga salon na naging lugar ng
talakayan ng mga pilosopo, manunulat, artists at iba
pang katulad nito. Nagmula sa Paris ang salons noong
1600’s tuwing nagkakaroon ng pagbasa ng tula ang
 Kalaunan ay naging lugar ito ng pagkikita ng mga middle-
class at noble na may pagkakaunawaang pantay sila lalo’t
higit sa pagtalakay ng mga ideyang liberal.
IMPLUWENSIYA NG PAGKAMULAT NG
PANGKAISIPAN
Nagbigay ang ‘pagkamulat-pangkaisipan’ ng ideya at wika na
siyang ginamit ng mga Pranses at Amerikano sa kanilang
rebolusyon. Naging epektibo ang impluwensiya ng
pagkamulat sa pagkakaroon ng mga tao ng karapatang
makapili ng sariling pilosopiya. Higit ngang naging mapanuri
ang tao at iba’t ibang pananaw ang kanilang natutuhan sa
 Naging mapangahas ang ilan sa
pagtuligsa sa estruktura ng lipuan
samantalang ang iba ay nagnais na
baguhin ang estrukturang ito.
Nagbibigay daan ito sa isa pang uri
ng rebolusyon: Ang Rebolusyong
MARAMIN
G
SALAMAT
SA INYONG
PAKIKINIG