Διαφάνειες Διαλέξεων κ.Φραγκιαδάκη PDF

Αντισεισμική Τεχνολογία 1
1η Διάλεξη:
Εισαγωγή - μονοβάθμια συστήματα - η εξίσωση κίνησης (3 Οκτωβρίου 2017)
Δρ. Μιχάλης Φραγκιαδάκης
Εργαστήριο Αντισεισμικής Τεχνολογίας

Σχολή Πολιτικών Μηχανικών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
γενικές πληροφορίες
3ο τμήμα (Μ-Πα):
Διδάσκοντες: Μ. Φραγκιαδάκης
Λ. Πανουτσοπούλου
Τρίτη: Αίθουσα 4
Πέμπτη: Αμφ. Αντ. Υλικών 202
Όλες οι λεπτομέρειες (βαθμολόγηση, περιεχόμενα, κλπ) που αφορούν στο

μάθημα δίνονται στη σελίδα του μαθήματος στο my courses
Οι σημειώσεις του μαθήματος διατίθενται στην ηλεκτρονική διεύθυνση:

http://lee.civil.ntua.gr/antiseismiki_texnologia_1.html
2
περιεχόμενα μαθήματος
Το σημερινό μάθημα αφορά στις ενότητες:

• μονοβάθμια συστήματα - εισαγωγή
• εξίσωση κίνησης
• ελεύθερες ταλαντώσεις
• αρμονικές ταλαντώσεις
3
Τα σεισμικά κύματα ταξιδεύουν μέσα από το
υπέδαφος και επιβάλλουν στις κατασκευές
μία εδαφική κίνηση με ένταση και
συχνότητες που αναπτύσσουν σημαντικές
δυνάμεις στην κατασκευή
κατανομή σεισμικής δραστηριότητας

στον παγκόσμιο χάρτη
4
σεισμικές καταγραφές
γένεση των σεισμών
Κατά την Ιαπωνική μυθολογία το γιγάντιο Κατά τους Αρχαίους Έλληνες οι σεισμοί
γατόψαρο Namazu ευθύνεται για τους αποδίδονταν στον γίγαντα Εγκέλαδο.
σεισμούς. Το Namazu φυλασσόταν από τον
θεό Kashima με μία μεγάλη πέτρα.
5
γένεση των σεισμών
Τα αίτια γένεσης σεισμών είναι:

• κίνηση τεκτονικών πλακών
• ηφαιστειακή δραστηριότητα Η συντριπτική πλειοψηφία των σεισμών
οφείλεται στην κίνηση των τεκτονικών πλακών
• φράγματα
• εξορύξεις
Η κίνηση των τεκτονικών πλακών οφείλεται

στη διαφορά θερμοκρασίας στο εσωτερικό
της Γης η οποία προκαλεί την κίνηση του
μανδύα συμπαρασύροντας τις στερεές
τεκτονικές πλάκες της επιφάνειας της Γης.
Η κίνηση των τεκτονικών πλακών προκαλεί τον

σχηματισμό ρηγμάτων. Η ψαθυρή θραύση ενός
ρήγματος προκαλεί τη γένεση του σεισμού.
6
συνέπειες των σεισμών
Σεισμικές βλάβες σε κατασκευές:
Rieti, Ιταλία 2016

(χωριό Illica)
Kobe, Ιαπωνία 1995

washington.edu/~liquefaction/html/quakes/kobe/k
(γέφυρα Hansin)
συνέπειεςChapter
των 1 σεισμών
______________________________________________________________________________________________________________________________
Introduction
effort since then has made up but many challenges remain. Recent disastrous seismic
Σεισμικές βλάβες σε μεταφορικά δίκτυα:
events have widely documented the crucial role of the lifelines networks in supporting
the emergency management and in facilitating the response and recovery phases
following an earthquake, thus raising the interest of both the scientific community and
the stakeholders in identifying proper risk mitigation and risk management strategies
for lifelines systems. Management of lifeline seismic risk is useful for several decision
makers (e.g. emergency management, insurance modelers, industrial company) for the
prediction (pre earthquake) and the estimation (post earthquake) of economical (e.g.
monetary losses) and social impacts (e.g. casualties) observing in future events or in
the aftermath of an earthquake.
Figure 1.1 Damages on roads (left) and rails (right) due to surface faulting following the 4
συνέπειες των σεισμών
Σεισμικές βλάβες σε δίκτυα ύδρευσης:
Πρόχειρες
δεξαμενές νερού
Αϊτή 2010
Σεισμός Kobe 1995
2.5
http://www.diktyoseismos.gr/about-earthquakes/earthq
μονοβάθμια συστήματα
• Στην αντισεισμική τεχνολογία, για πολλές κατασκευές μπορούμε (απλοποιητικά)

να θεωρήσουμε ότι έχουν μόνο έναν βαθμό ελευθερίας (β.ε.)
• Η συμπεριφορά των κατασκευών αυτών προσομοιώνεται με τη βοήθεια του
μονοβάθμιου ταλαντωτή
Μονοβάθμιος ταλαντωτής:
u
μάζα m
ακαμψία k
απόσβεση ζ
O μονοβάθμιος ταλαντωτής έχει: έναν βαθμό ελευθερίας u, μάζα m,

δυσκαμψία k και απόσβεση ζ
10
μονοβάθμια προβλήματα
Εάν m η μάζα και k η δυσκαψία του ταλαντωτή, τότε:
𝑚 u
Ιδιοπερίοδος T = 2𝜋
𝑘
μάζα m
2𝜋
κυκλική ιδιοσυχνότητα ω= ακαμψία k
Τ
απόσβεση ζ
1 𝜔
ιδιοσυχνότητα 𝑓= =
Τ 2𝜋
11
Παραδείγματα κατασκευών που μπορούν να θεωρηθούν μονοβάθμια:
επίπεδο πλαίσιο
υδατόπυργος
12
Παραδείγματα … (συνέχεια):
γέφυρα στη διαμήκη διεύθυνση
13
Παραδείγματα … (συνέχεια):
γέφυρα στην εγκάρσια διεύθυνση

αστοχία της γέφυρας Hansin,
washington.edu/~liquefaction/html/quakes/kobe/k
πλαστικές αρθρώσεις στα μεσόβαθρα
14
τα βασικά δομικά στοιχεία των γεφυρών
κατάστρωμα
ακρόβαθρα μεσοβαθρα
~7÷8m
σύνδεση των μεσοβάθρων με το κατάστρωμα
Διαφορετικοί τύποι μονολιθική σύνδεση

σύνδεσης μεσοβάθρου-
καταστρώματος
σύνδεση με κύλιση
ελαστομεταλλικά
εφέδρανα
εξίσωση κίνησης
Οι δυνάμεις που ασκούνται σε έναν μονοβάθμιο ταλαντωτή όταν ασκείται μία

δυναμική φόρτιση είναι:
fc=c𝒖ሶ p(t) Η διέγερση επιβάλλει την κίνηση,

οι ελαστικές (fs) και οι δυνάμεις
απόσβεσης (fc) τείνουν να επαναφέρουν
fS=ku το σύστημα, ενώ αναπτύσσονται επίσης
δυνάμεις αδράνειας (fI)
Από τον β’ νόμο του Νεύτωνα: ΣF = m𝑢ሷ  p(t) - ku - c𝑢ሶ = m𝑢ሷ , οπότε προκύπτει η
εξίσωση κίνησης:
δύναμη απόσβεσης fc = c𝒖ሶ διέγερση p(t)
(δυναμική, δηλαδή
εξαρτάται από τον χρόνο)
αδρανειακή δύναμη ελαστική δύναμη
fI = m𝒖ሷ fS =ku
Η δυναμική απόκριση μίας μονοβάθμιας κατασκευής περιγράφεται από την εξίσωση

κίνησης:
οι μετακινήσεις της εξ. κίνησης

m μάζα της κατασκευής είναι σχετικές ως προς τις
μετακινήσεις του εδάφους
c συντελεστής απόσβεσης
k δυσκαμψία της κατασκεύης
μετακίνηση, ταχύτητα, επιτάχυνση της μονοβάθμιας κατασκευής
εαν ω η ιδιοσυχνότητα της κατασκευής, τότε:

• Τ = 2π(m / k)1/2, Τ είναι η ιδιοπερίοδος της κατασκευής (Τ = 2π/ω)
• ζ = c/ccr = c/2mω, ζ είναι ο συντελεστής απόσβεσης και c είναι το μέτρο της ενέργειας
που καταναλώνεται σε έναν κύκλο ελεύθερης ταλάντωσης
• k = mω2
18
εαν η δυναμική φόρτιση p(t) οφείλεται σε μία σεισμική εδαφική κίνηση, τότε η
δυναμική φόρτιση δίνεται από την σχέση:
όπου είναι η χρονοϊστορία της επιτάχυνσης του εδάφους λόγω της

σεισμικής κίνησης. Η εξίσωση κίνησης γράφεται:
Απόδειξη:
Ισχύει ότι 𝑢ሷ 𝜊𝜆 = 𝑥𝑔ሷ + 𝑢ሷ ταλ. άρα
ΣF = m𝑢ሷ ⇔
p(t) - ku - c𝑢ሶ = m𝑢ሷ 𝜊𝜆 ⇔
m𝑢ሷ 𝜊𝜆 + c𝑢ሶ + ku = 0⇔
m(𝑥𝑔ሷ + 𝑢ሷ ταλ.) + c𝑢ሶ + ku = 0⇔
m𝑢ሷ ταλ. + c𝑢ሶ + ku = -m𝑥𝑔ሷ
(σεισμός LOMA PRIETA 18/10/1989) 19
Η εξίσωση κίνησης: μπορεί επίσης να γραφεί (αφού

διαιρέσουμε με τη μάζα):
στην περίπτωση που τα δυναμικά φορτία οφείλονται σε σεισμική επιτάχυνση,

δηλαδή p(t) = -mẍg, η εξίσωση κίνησης απλοποιείται περισσότερο:
20
απόκριση της
κατασκευής u,ů,ü
μάζα m
ακαμψία k
απόσβεση ζ
εδαφική επιτάχυνση
• η επίλυση της εξ. κίνησης μας δίνει επίσης τις τιμές της επιτάχυνσης και της ταχύτητας
του ταλαντωτή (στη θέση που βρίσκεται η μάζα) ως συνάρτηση του χρόνου,
• γνωρίζοντας την μετακίνηση u(t) μπορούμε να υπολογίσουμε, σε κάθε χρονική στιγμή,
οποιοδήποτε εντατικό ή παραμορφωσιακό μέγεθος της κατασκευής (ροπές,
τέμνουσες & αξονικές δυνάμεις, τάσεις, παραμορφώσεις, κλπ).
21
επίλυση της εξίσωσης κίνησης
• Η επίλυση της εξίσωσης κίνησης δίνει για κάθε χρονική στιγμή t την τιμή της
μετακίνησης u(t).
• η εξίσωση κίνησης, συνήθως λύνεται αριθμητικά (επόμενο μάθημα)
επιτάχυνση
ταχύτητα
μετακίνηση
Η επίλυση της εξίσωσης κίνησης μας δίνει (εκτός από την μετακίνηση) και την ταχύτητα
𝑢(𝑡)
ሶ και την επιτάχυνση 𝑢(𝑡)
ሷ σε κάθε χρονική στιγμή
υπολογισμός της δυσκαμψίας
για μοναδιαία μετακίνηση δ=1:
μονόπακτο μονόπακτο & πρόβολος

αμφίπακτο (μετακίνηση στο (μετακίνηση στο άκρο
(επανάληψη από τη Στατική των Υπερστατικών Φορέων) πακτωμένο άκρο) με την άρθρωση)
άρα,
για αμφίπακτα μέλη: Κ = 12ΕΙ/h3
για μονόπακτα μέλη και για τον πρόβολο: Κ = 3ΕΙ/h3
23
Η σύνδεση των μελών ενός φορέα μπορεί να είναι:
παράλληλη σύνδεση:
Κολ = Κ1 + Κ2 + … = ΣKi
π.χ. Κ1, Κ2 είναι οι δυσκαμψίες των υποστυλωμάτων ενός πλαισίου
σύνδεση σε σειρά:
1/Κολ = 1/Κ1 +1/ Κ2 + … = 1 / ΣΚi
π.χ. Κ1 η δυσκαμψία του στύλου ενός μεσόβαθρου και Κ2 η δυσκαμψία του
εφεδράνου με το οποίο συνδέεται το μεσόβαθρο με το κατάστρωμα
24
παράλληλη σύνδεση: σύνδεση σε σειρά:

κατάστρωμα
F
της γέφυρας
F
F Κεφ εφέδρανο
Κ1 Κ2
Κμεσ μεσόβαθρο
F = F1 + F2 =>
Kολu = K1u1 +K2u2 =>
K ολ = K1+ K2 uολ = u1 + u2 =>
F / Kολ = F / K1 + F / K2 =>
αφού uολ = u1 = u2
1 / Kολ = 1 / K1 + 1 / K2 =>
Kολ = K1 K2 / (K1 + K2 )
25
υπολογισμός της δυσκαμψίας και της περιόδου
Παράδειγμα:
κατάστρωμα, μάζα mολ κύλιση
Κεφ,1 Κεφ,3
Κ2,x = 12EI/h3 Κ3,x = Κ3,y = 3EI/h3
Κ2,y = 3EI/h3
Θεωρούμε ότι τα εφέδρανα και η
κύλιση έχουν την ίδια συμπεριφορά
(δυσκαμψία) κατά X και Y
διεύθυνση Χ:
Kολ,x = Kεφ,1 + K2,x + K3,xKεφ,3/(K3,x + Kεφ,3) + 0 Τx = 2π(mολ /Κολ,x)0.5
διεύθυνση Υ:
Kολ,y = Kεφ,1 + K2,y + K3,yKεφ,3/(K3,y + Kεφ,3) + 0 Τy = 2π(mολ/Κολ,y)0.5
Παρατήρηση: συνήθως για τα στοιχεία από ΩΣ θεωρούμε ρηγματωμένες διατομές,

δηλαδή EI = 0.50EIg, όπου Ig η ροπή αδρανείας που προκύπτει από την γεωμετρία
της διατομής 26
περισσότερες πληροφορίες
Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε στις παραγράφους 1.1 - 1.4 (1ο τεύχος) των
σημειώσεων του μαθήματος.
Οι σημειώσεις του μαθήματος διατίθενται στην ηλεκτρονικά στη διεύθυνση:

27
2η Διάλεξη:
Επίλυση της εξίσωσης κίνησης - ελαστικό φάσμα απόκρισης (10 Οκτωβρίου 2017)

Εξίσωση κίνησης μονονάθμιου ταλαντωτή
Η δυναμική απόκριση μίας μονοβάθμιας κατασκευής περιγράφεται από την εξίσωση

κίνησης:
m μάζα της κατασκευής

c συντελεστής απόσβεσης
k δυσκαμψία της κατασκεύης (μονόπακτο: k = 3EI/h3, αμφίπακτο: k = 12EI/h3)
μετακίνηση, ταχύτητα, επιτάχυνση της μονοβάθμιας κατασκευής (σχετικές τιμές)
εαν ω η ιδιοσυχνότητα της κατασκευής, τότε:

• Τ = 2π(m/k)1/2 η ιδιοπερίοδος της κατασκευής (Τ = 2π/ω)
• c = 2ζmω, η σταθερά απόσβεση και ζ ο συντελεστής απόσβεσης
• k = mω2, η δυσκαψία του μονοβαθμίου
η εξίσωση κίνησης γράφεται εναλλακτικά με τη μορφή:
6
Επίλυση της εξίσωσης κίνησης
Η επίλυση της εξίσωσης κίνησης δίνει για κάθε χρονική στιγμή t την τιμή της μετακίνησης
u(t) (χάριν απλότητας συνήθως γράφουμε απλά “u”)
απόκριση της
κατασκευής u,ů,ü
μάζα m
ακαμψία k
απόσβεση ζ
• η επίλυση της εξ. κίνησης μας δίνει επίσης τις τιμές της επιτάχυνσης ü(t) και της
ταχύτητας ů(t) του ταλαντωτή ως συνάρτηση του χρόνου,
• γνωρίζοντας την μετακίνηση u(t) μπορούμε να υπολογίσουμε, σε κάθε χρονική στιγμή,
οποιοδήποτε εντατικό ή παραμορφωσιακό μέγεθος της κατασκευής (ροπές,
τεμνουσες, αξονικές, τάσεις, παραμορφώσεις, κλπ). 7
Έστω ταλαντωτής με ιδιοπερίοδο Τ=0.5sec, απόσβεση ζ=5% που υποβάλλεται στην

παρακάτω σεισμική καταγραφή (επιταχυνσιογράφημα):
(επιταχυνσιογράφημα):
Η επίλυση της εξίσωσης κίνησης μας δίνει τις

Imperial Valley 15/10/79
χρονοϊστορίες των u, ů και ü:
μετακίνηση u(t) ταχύτητα ů(t) επιτάχυνση ü(t)
Τ=0.5sec, ζ=5%
8
Μπορούμε εύκολα να υπολογίσουμε τη χρονοϊστορία της τέμνουσας και της

ροπής εάν γνωρίζουμε τη μετατόπιση u(t) σε κάθε χρονική στιγμή t:
V (t )  k u (t )
h h
M (t )  V (t )  k u (t )
2 2
Για παράδειγμα, έστω μονοβάθμιο κτίριο με k=20000kN/m (αμφίπακτο):
Τέμνουσα (kN) Ροπή (kNm) 9

Η επίλυση της εξίσωσης κίνησης ενός μονοβάθμιου συστήματος μπορεί να

επιτευχθεί:
• με το ολοκλήρωμα Duhamel
• με αριθμητικές μεθόδους όπως η μέθοδος της κεντρικής διαφοράς
(central difference method) και η μέθοδος Newmark.
Στις περισσότερες περιπτώσεις χρησιμοποιούνται οι αριθμητικές μέθοδοι οι

οποίες μπορούν εύκολα να προγραμματιστούν (π.χ. Matlab) ή σε ένα φύλλο
εργασίας Excel.
10
ολοκλήρωμα Duhamel
Το ολοκλήρωμα Duhamel δίνεται από τη σχέση:
• ωd=ω(1-ζ2)1/2, αρχικές συνθήκες u(0)=0, ů(0)=0

• προσφέρεται για την περίπτωση που τα δυναμικά φορτία p(t) έχουν αναλυτική
έκφραση γιατί μπορεί να δώσει κλειστές λύσεις
• για την περίπτωση σεισμικών καταγραφών, ο υπολογισμός του ολοκλήρωματος
Duhamel είναι δυσχερής αφού πρέπει να επαναληφθεί για κάθε χρονική στιγμή t
11
η μέθοδος κεντρικής διαφοράς
η μέθοδος της κεντρικής διαφοράς (central difference method):
Η μέθοδος βασίζεται στην προσέγγιση των παραγώγων της μετακίνησης (ταχύτητα

και επιτάχυνση) με τη μέθοδο των περασμένων διαφορών. Δηλαδή για σταθερό
χρονικό βήμα Δt υποθέτουμε ότι:
από την εξίσωση κίνησης έχουμε:
12
η μέθοδος κεντρικής διαφοράς
όπου
 m c 
ˆ
k    («ενεργός» δυσκαμψία)
  t  2t 
2
 
 m c   2m 
pˆ i  pi     ui 1   k  2 i
u
  t     t  
2
2 t 
για κάθε χρονική στιγμή, η μετακίνηση ui+1 υπολογίζεται ως:
ui+1 = p̂i / k̂
Για το 1ο βήμα (i=1), πρέπει να υπολογίσουμε το u για i=0 και i=-1. Υπενθυμίζεται επίσης ότι
. Θα χρησιμοποιήσουμε την σχέση για την επιτάχυνση και την εξίσωση κίνησης
για t=t0, προκύψει:
στην πράξη θεωρούμε u0=0 και ů0=0 και αντικαθιστούμε στις παραπάνω σχέσεις.
13
ελαστικό φάσμα απόκρισης
Το φάσμα απόκρισης μίας σεισμικής καταγραφής, μας δίνει τις μέγιστες τιμές ενός
μεγέθους απόκρισης (μετακίνηση, ταχύτητα, επιτάχυνση) για ταλαντωτές με
διαφορετική ιδιοπερίοδο Τ
Τ=0.5sec
φάσμα επιταχύνσεων (ζ=5%)
Τ=1.0sec Imperial Valley 15/10/79

Τ=3.0sec
15
Για να κατασκευαστεί το φάσμα απόκρισης (π.χ. επιταχύνσεων),

δίνουμε πολλές τιμές στο Τ (π.χ. από 0.1 έως 3sec) και λύνουμε
για κάθε Τ και σταθερό ζ την εξίσωση κίνησης:
Τ=0.5sec
από κάθε επίλυση κρατάμε την μέγιστη (κατά απόλυτη τιμή)
ποσότητα που ψάχνουμε (π.χ. επιτάχυνση) και φτιάχνουμε το
αντίστοιχο φάσμα
𝑢ሷ
Τ=1.0sec
Τ=3.0sec
16
επιταχυνσιογράφημα
χρονοϊστορία της μετακίνησης φάσμα μετακινήσεων

(Τ= 0.5, 1 ,και 2 sec, ζ = 2%)
(ζ=2%)
πηγή: Chopra (2000) 17

Στην πράξη μας ενδιαφέρουν οι μέγιστες τιμές ενός μεγέθους (π.χ. μέγιστη ροπή, μέγιστη
μετακίνηση) και όχι η τιμή του σε κάθε χρονική στιγμή.
η πληροφορία αυτή μας δίνεται από το ελαστικό φάσμα μίας καταγραφής.
μας ενδιαφέρουν τα εξής φάσματα απόκρισης:

• σχετικών μετακινήσεων, συμβολίζονται ως SD ή Sd (spectral displacement)
• σχετικών ταχυτήτων, συμβολίζονται ως SV ή Sv (spectral velocity)
• ολικών επιταχύνσεων, συμβολίζονται ως SΑ ή Sa (spectral acceleration)
Ο όρος «σχετικών» και «ολικών» αναφέρεται σε σχέση με τα αντίστοιχα μεγέθη του εδάφους
συνολική μετακίνηση
αρχική σχετική μετακίνηση

θέση
18
εδαφική μετακίνηση
uολ
γενική περίπτωση uσχ
αρχική θέση την
θέση χρονική στιγμή t
uεδαφ
uολ=uεδαφ, uσχ=0
όταν Τ=0
(ο ταλαντωτής ταυτίζεται
με το έδαφος)
όταν Τ=∞
(ο ταλαντωτής δεν
αντιλαμβάνεται την
κίνηση του εδάφους, π.χ.
ένα μπαλόνι)
uολ= 0, uσχ= uεδαφ 19

φάσμα σχετικών μετακινήσεων
max(xg)
• για Τ=0 (πολύ δύσκαμπτες κατασκευές) η φασματική σχετική μετακίνηση είναι

μηδέν
• για Τ  ∞ (πολύ εύκαμπτες κατασκευές) συγκλίνει στη μέγιστη μετακίνηση του
εδάφους max(xg)
20
φάσμα σχετικών ταχυτήτων
max(x’g)
• για Τ=0 (πολύ δύσκαμπτες κατασκευές) η φασματική ταχύτητα είναι μηδέν

• για Τ  ∞ (πολύ εύκαμπτες κατασκευές) συγκλίνει στη μέγιστη ταχύτητα του
εδάφους
21
φάσμα ολικών επιταχύνσεων
• για Τ=0 (πολύ δύσκαμπτες κατασκευές) είναι ίση με τη μέγιστη επιτάχυνση του
εδάφους
• για Τ  ∞ (πολύ εύκαμπτες κατασκευές) συγκλίνει στο μηδέν
• οι τιμές του δίνονται σε m/sec2 ή διαιρoύνται με το g (g≈10m/sec2)
• είναι η συνηθέστερη μορφή ελαστικού φάσματος απόκρισης
22
φάσμα ολικών επιταχύνσεων
φάσμα επιτάχυνσης
Sa=1.76m/s2
επιταχυνσιογράφημα
Πολύ χρήσιμη ιδιότητα:
για Τ=0 η τιμή του φάσματος επιταχύνσεων είναι ίση με τη μέγιστη τιμή
του επιταχυνσιογραφήματος (ανεξάρτητα από την τιμή της απόσβεσης ζ)
23
επιρροή της απόσβεσης
• κάθε φάσμα αφορά σε συγκεκριμένη τιμή του συντελεστή απόσβεσης ζ

• εαν ο συντελεστής απόσβεσης δεν αναφέρεται, υποθέτουμε ζ=5%
φάσμα επιταχύνσεων φάσμα μετακινήσεων
Η αύξηση του συντελεστή απόσβεσης οδηγεί σε μικρότερο πλάτος ταλάντωσης

και άρα και μικρότερες φασματικές τιμές
24
ψευδοφάσματα
Για μικρές τιμές του συντελεστή απόσβεσης προσεγγιστικά ισχύει:
PSA = ω2 SD ≅ SA
PSV = ω SD ≅ SV
όπου
• PSA (pseudo spectral acceleration) ψευδοφασματική επιτάχυνση
• PSV (pseudo spectral velocity) ψευδοφασματική ταχύτητα
Η χρήση των PSA και PSV αντί των ακριβών τιμών SA και SV επιτρέπει το γρήγορο
υπολογισμό της (ολικής) επιταχύνσης και της (σχετικής) ταχύτητας εαν είναι
γνωστή η φασματική (σχετική) μετακίνηση.
26
Το σφάλμα που προκύπτει από τα ψευδοφάσματα PSA και PSV είναι μικρό. Η ακρίβεια
εξαρτάται από την τιμή της απόσβεσης ζ και την τιμή της περιόδου.
Φάσμα επιταχύνσεων Φάσμα μετακινήσεων
PSV=(2π/Τi)SDi
PSA=(2π/Τi)2SDi
Τi Τi
οι διακομμένες γραμμές αναφέρονται στα ψευδοφάσματα
27
για συνήθεις τιμές, π.χ. ζ=2%-5%, το σφάλμα είναι πρακτικά αμελητέο για τις
επιταχύνσεις, ενώ για τις ταχύτητες υπάρχει κάποιο σφάλμα για πολύ μικρές ή για
πολύ μεγάλες περιόδους.
λόγος PSA/Sa λόγος PSV/Sv

(πολύ μικρό σφάλμα αφού ο λόγος
είναι κοντά στο 1) 28
απλοί υπολογισμοί
με τη βοήθεια του φάσματος και των σχέσεων των ψευδοφασμάτων, μπορούμε εύκολα να
υπολογίσουμε διάφορες ποσότητες.
π.χ. εαν η μέγιστη επιτάχυνση είναι Sa= 6.183m/s2 και Τ=0.5, k = 20000kN/m:
SD = 6.183 / (2π/0.5)2 = 0.0392 m

PSV = 6.183 / (2π/0.5) = 0.492 m/s
max(V) = k SD = 20000×0.0392 = 784 kN
max(Μ) = max(V)×(h/2) = 1176 kNm
συγκρίνετε με τα αντίστοιχα μέγιστα των χρονοϊστοριών από τις διαφάνειες 8 και 9
29
παρατήρηση
η μέγιστη ελαστική δύναμη που ασκείται στην κατασκευή υπολογίζεται ως:
fS,max = k umax ή εναλλακτικά fS,max = m PSAmax

ενώ fS,max ≠ m üολ,max
Αυτό γιατί για κάθε χρονική στιγμή ισχύει:
f S (t )  k u (t ) 
f S (t )  m 2nu (t ) 
f S (t )  m PSA(t )
Η σχέση fs(t) = m üολ(t) δεν είναι σωστή, αφού:
επίσης παρατηρούμε ότι PSA(t) = - üολ(t) – 2ζωů(t) 30

Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε στις παραγράφους παραγράφους 1.5 και

1.6.1 – 1.6.3 (1ο τεύχος) των σημειώσεων του μαθήματος.
Οι σημειώσεις του μαθήματος διατίθενται στην ηλ. διεύθυνση:

31
3η Διάλεξη:
Εναλλακτικές μορφές φασμάτων, χαρακτηριστικές περιοχές, ενεργές τιμές (17 Οκτωβρίου 2017)

εναλλακτικές μορφές φασμάτων
Υπενθύμιση:
Τα φάσματα απόκρισης μας δίνουν

τις μέγιστες τιμές (κατα απόλυτη τιμή)
της απόκρισης ενός πλήθους
μονοβάθμιων ταλαντωτών με
ιδιοδιοπερίοδο Τ
για μία συγκεκριμένη σεισμική
καταγραφή και για σταθερή τιμή της
απόσβεσης
Εκτός από τη συνήθη μορφή φασμάτων απόκρισης, θα δούμε ακόμα δύο

εναλλακτικές μορφές φασμάτων:
• Τριλογαριθμικά φάσματα
• Φάσματα σε μορφή ADRS (Acceleration-Displacement Response spectrum)
2
τρι-λογαριθμικά φάσματα
ταχύτητα
περίοδος
Τα τριλογαριθμικά φάσματα:
• σχεδιάζονται σε λογαριθμικό χαρτί
• συνδυάζουν σε ένα γράφημα και τα τρία φάσματα (SD, PSA και PSV), γι’ αυτό
ονομάζονται τριλογαριθμικά
• αποτελούνται από 4 άξονες Τ, SD, PSA και PSV (εναλλακτικά είναι γνωστά και ως
τετραλογαριθμικά)
3
ταχύτητα
(PSV)
περίοδος Τn
• επιλέγουμε την τιμή της περιόδου Τn

• διαβάζουμε τις φασματικές τιμές από τον αντίστοιχο άξονα 4
Τα τριλογαριθμικά φάσματα σχεδιάζονται σε τριλογαριθμικό χαρτί. Μπορείτε να

κατεβάσε ένα υπόδειγμα:
http://lee.civil.ntua.gr/pdf/mathimata/antiseismiki_texnologia_1/simeioseis/spectrum-log.pdf
6
φάσματα με διαφορετική
απόσβεση ζ
45O
Οι άξονες των επιταχύνσεων και των μετακινήσεων σχηματίζουν γωνία

-45 και 45 μοίρες, αντίστοιχα.
7
φάσματα σε μορφή ADRS
Συχνά εξυπηρετεί η απεικόνηση του φάσματος σε μορφή ADRS (acceleration-

displacement response spectrum)
Ο ορίζοντιος άξονας απεικονίζει φασματικές μετακινήσεις (όχι την περίοδο) και

ο κατακόρυφος την επιτάχυνση (όπως και πρίν)
9
η μετατροπη ενός φάσματος σε μορφή ADRS είναι απλή:
0.7
0.6
0.5
acceleration (g)
0.4
0.3
0.2
0.1
0
0 0.5 1 1.5 2 2.5 3
period T (sec)
συνήθης απεικόνηση μορφή ADRS

(περίοδος-επιτάχυνση) (μετακίνηση-επιτάχυνση)
SD = PSA / (2π/Τ)2
10
Για Τ=0 (κατακόρυφη ευθεία), Η κλίση κάθε ευθείας

παίρνουμε την μέγιστη που διέρχεται από την
επιτάχυνση του εδάφους αρχή των αξόνων είναι
ω2, δηλαδή αντιστοιχεί
σε σταθερή περίοδο,
αφού:
PSA = ω2 SD
Για Τ=∞ (οριζόντια

ευθεία), παίρνουμε την
μέγιστη μετακίνηση του
εδάφους
11
χαρακτηριστικές περιοχές φασμάτων
Τα τριλογαριθμικά φάσματα μας επιτρέπουν να αναγνωρίσουμε τρείς
χαρακτηριστικές περιοχές στα φάσματα.
~σταθερή ταχύτητα
~σταθερή
επιτάχυνση ~σταθερή
μετατόπιση
μετατόπιση
~ίση με του
εδάφους
Το εύρος κάθε χαρακτηριστικής περιοχής εξαρτάται από τα χαρακτηριστικά

της σεισμικής διέγερσης (μηχανισμός γέννησης, απόσταση από το
επίκεντρο, χαρακτηριστικά εδάφους κλπ) 12
χαρακτηριστικές περιοχές φασμάτων
C D
Β E
F
• για μικρά Τ (τμήμα πρίν το σημείο Α), η επιτάχυνση είναι ίση με την
επιτάχυνση του εδάφους
• τμήμα ΒC: η φασματική επιτάχυνση είναι περίπου σταθερή
• τμήμα CD: η φασματική ταχύτητα είναι περίπου σταθερή
• τμήμα DF: η φασματική μετακίνηση είναι περίπου σταθερή
13
ενεργός επιτάχυνση και ενεργός ταχύτητα
Α Γ
• Ο συνηθέστερος δείκτης της ισχύος ενός

επιταχυνσιογραφήματος συχνά είναι η
μέγιστη τιμή της καταγραφής
(π.χ. καταγραφές Α και Β)
• σε πολλές περιπτώσεις ο δείκτης αυτός
δεν είναι αντιπροσωπευτικός (π.χ. Δ
καταγραφές Γ και Δ), αφού αντιστοιχεί
σε κάποιες μεμονωμένες «αιχμές» της
καταγραφής
14
Οι ενεργός επιτάχυνση (ΕPA, effective peak acceleration) και η ενεργός ταχύτητα

(ΕPV, effective peak velocity) είναι περισσότερο αντιπροσωπευτικοί δείκτες και
χρησιμοποιούνται για την κατασκευή των φασμάτων σχεδιασμού (βλ. επόμενο
μάθημα)
• Η ενεργός επιτάχυνση και η ενεργός ταχύτητα υπολογίζονται από τις

χαρακτηριστικές περιοχές των φασμάτων ως:
EPA = PSABC / 2.5
EPV = PSVCD /2.5
• PSABC η μέση επιτάχυνση της περιοχής σταθερών επιταχύνσεων (ζ=5%),
πρακτικά είναι η μέση φασματική επιτάχυνση στο διάστημα 0.1 έως 0.5sec,
• PSVCD η μέση τιμή των φασματικών ταχυτήτων στην περιοχή σταθερών
ταχυτήτων, πρακτικά υπολογίζεται για περίοδο ίση με 1sec.
• συνήθως (αλλά όχι απαραίτητα): EPA < pga και EPV >pgv
(pga και pgv είναι η μέγιστη εδαφική επιτάχυνση και η ταχύτητα, αντίστοιχα)
15
υπολογισμός EPA και EPV από τριλογαριθμικό φάσμα

16
ενεργός επιτάχυνση
μέση επιτάχυνση
(Τ=0.1÷0.5s)
PSA (m/sec2)
T=0.1÷0.5sec
ΕPΑ ≈ 4.3 / 2.5 ≈ 1.72 m/sec2

το 2.5 είναι ο συνήθης συντελεστής ενίσχυσης για ζ=5% (δίνει μία εκτίμηση της
αναμενόμενης μέγιστης επιτάχυνσης σε σχέση με την μέγιστη εδαφική επιτάχυνση)
17
ενεργός ταχύτητα
PSV (m/sec)
ταχύτητα
(Τ=1sec)
T=1sec
ΕPV ≈ 0.30 / 2.5 ≈ 0.12 m/sec
18
Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε στις παραγράφους παραγράφους 1.6.4 –

1.6.7 (1ο τεύχος) των σημειώσεων του μαθήματος.

19
4η Διάλεξη:
Φάσματα απόκρισης (συνέχεια) – Ελαστικό φάσμα σχεδιασμού (24 Οκτωβρίου 2017)

φάσματα απόκρισης αρμονικών παλμών
Έστω μία σεισμική καταγραφή που αποτελείται από έναν παλμό με πλάτος
amax=0.2g και περίοδο Τ = 2sec (ω=π), η εξίσωση της καταγραφής θα είναι:
2
Το φάσμα επιταχύνσεων της αρμονικής καταγραφής

θα έχει μέγιστό για Τ=2sec και θα ξεκινάει από την
τιμή Sa=0.2g (για Τ=0).
Το φάσμα προκύπτει από την

για πολλά μονοβαθμια
σύστηματα με περίοδο Ti.
(η απόσβεση του φάσματος,

αφού πουθενά δεν
αναφέρεται, μπορουμε να
υποθέσουμε ότι είναι 5%)
3
Εαν αθροίσουμε τρείς παλμούς με περιόδους Τ =1, 2, 4 sec και την ίδια μέγιστη
επιτάχυνση 0.2g, η καταγραφή περιγράφεται από την εξίσωση:
T=1sec T=2sec T=4sec

(ω=2π) (ω=π) (ω=π/2)
4
Η τελική καταγραφή, άθροισμα των 3 παλμών, θα έχει

την μορφή:
5
Το φάσμα της σύνθετης καταγραφής έχει τρία τοπικά

μέγιστα
T=1s
T=2s
T=4s
6
φάσματα απόκρισης
Για κάθε σεισμική καταγραφή μπορούμε να βρούμε το φάσμα της:
Σειμική καταγραφή
(επιταχυνσιογράφημα)
0.7
0.6
φάσμα απόκρισης 0.5
acceleration (g)
επιταχύνσεων 0.4
0.3
0.2
0.1
0
0 0.5 1 1.5 2 2.5 3
period T (sec)
Συμπέρασμα: οι πραγματικές σεισμικές καταγραφές περιέχουν

πλήθος από παλμούς με διαφορετικές συχνότητες 7
φάσματα απόκρισης
Spectral acceleration (g)

0.6
0.5
0.4
0.3
0.2 0.384
0.370
0.1 0.203
0
0 0.5 1 1.5 2
period T (sec)
• Διαφορετικοί ταλαντωτες (διαφορετικό Τ), δέχονται διαφορετική επιτάχυνση

(και άρα σεισμική δύναμη) ανάλογα με το συχνοτικό περιεχόμενο της καταγραφής.
• Το φάσμα μας δίνει την μέγιστη τιμή (κατά απόλυτη τιμή) που θα προέκυπτε εαν
8
λύναμε την εξίσωση κίνησης της κατασκευής για κάθε τιμή Τ, χωριστά.
φάσματα σεισμικών καταγραφών
μπορείτε να μαντέψετε ποιό

φάσμα αντιστοιχεί σε ποιό
επιταχυνσιογράφημα;
9
φάσματα σεισμικών καταγραφών
μπορείτε να μαντέψετε ποιό

φάσμα αντιστοιχεί σε ποιό
επιταχυνσιογράφημα;
10
Το ελαστικό φάσμα απόκρισης
φασματική επιτάχυνση Se(T)
περίοδος (Τ)
• Όλοι οι Αντισεισμικοί Κανονισμοί προτείνουν τη χρήση ενός «ομαλού» φάσματος

επιτάχυνσης. Το φάσμα αυτό ονομάζεται ελαστικό φάσμα.
• Από το ελαστικό φάσμα υπολογίζουμε τα ελαστικά σεισμικά φορτία Fe
• Η σεισμική ελαστική δύναμη είναι ίση με τη φασματική επιτάχυνση Se επί την μάζα
της κατασκευής
11
Το ελαστικό φάσμα του ΕΚ8, περιγράφεται από τις σχέσεις:
  T 
 g S 1  ( 2.5  1)  0  T  TB
  TB 
 S  2.5 TB  T  TC
 g
Se (T )   T
 g S  2.5 C TC  T  TD
 T
 TCTD
 g S  2.5 2 TD  T  4sec
 T
εάν σχεδιαστούν οι παραπάνω σχέσεις, το φάσμα έχει την μορφή:
φασματική επιτάχυνση Se(T)
12
περίοδος (Τ)
  T 
 g S 1  ( 2.5  1)  0  T  TB
  TB 
 S  2.5 TB  T  TC
 g
Se (T )   T
 g S  2.5 C TC  T  TD
 T
 TCTD
 g S  2.5 2 TD  T  4sec
 T
Το ελαστικό φάσμα εξαρτάται από:

• την εδαφική επιτάχυνση (παράμετρος αg)
• τον διορθωτικό συντελεστή απόσβεσης η (η ≠ 1 για ζ ≠ 5%)
• την κατηγορία εδάφους (παράμετροι S, TA, TB, TC, TD)
όλες οι παράμετροι δίνονται στο Τυπολόγιο του μαθήματος
13
εδαφική επιτάχυνση αg
Η εδαφική επιτάχυνση σχεδιασμού (ag) προκύπτει από το γινόμενο:
ag = agR γI
• agR η ενεργός εδαφική επιτάχυνση

Εξαρτάται από τη σεισμικότητα της περιοχής και καθορίζεται από ειδικές σεισμολογικές
μελέτες. Για την Ελλάδα ορίζονται τρείς ζώνες σεισμικής επικινδυνότητας με τιμές 0.16g,
0.24g και 0.32g.
• γI συντελεστής σπουδαιότητας
παίρνει τιμές από 0.8 έως 1.4, ανάλογα με τη σπουδαιότητα της κατασκευής
14
ενεργός εδαφική επιτάχυνση
• Η ενεργός επιτάχυνση agR προκύπτει

από μελέτες σεισμικής επικινδυνότητας
0.16g οι οποίες καθορίζουν την τιμή της
0.16g επιτάχυνσης που έχει περίοδο
επαναφοράς TR= 475 χρόνια.
0.24g • Η σεισμική επικινδυνότητα εξαρτάται
0.24g από διάφορες παραμέτρους, π.χ.
0.36g ενεργά ρήγματα (βλ. χάρτη), και τη
στατιστική επεξεργασία παλιότερων
σεισμών.
0.16g
• Ο σεισμός αναφοράς (TR= 475 χρόνια)
εναλλακτικά μπορούμε να πούμε ότι
έχει πιθανότητα υπέρβασης 10% στα 50
χρόνια. Αυτό προκύπτει από την σχέση:
0.24g
ΤR = -td / ln(1-p)
όπου p = 10%, td=50 χρόνια (αντιστοιχεί
στον συμβατικό χρόνο ζωής μιας
κατασκευής)
15
Ζώνες Σεισμικής Επικινδυνότητας

σύμφωνα με Εθνικό Προσάρτημα
0.16g ΕΚ8
0.16g
Ζώνη αgR (%g)
0.24g
0.24g Z1 0.16
0.36g Z2 0.24
Z3 0.36
0.16g
• η μέγιστη εδαφική επιτάχυνση

αναφοράς αναφέρεται στον
βράχο (δηλ. σε έδαφος Α)
0.24g
• Για περιπτώσεις άλλων εδαφών
προσαυξάνεται έως και 40%
(λόγω του γΙ)
16
ο κανονισμός καθορίζει
την επιτάχυνση agR
ανάλογα με τον Δήμο
18
σεισμική επικινδυνότητα
Χάρτης σεισμικής επικινδυνότητας των Ηνωμένων Πολιτειών

(για να έχουμε μία σύγκριση) 19
ενεργά ρήγματα στην Κύπρο:
20
Χάρτης σεισμικής επικινδυνότητας της Κύπρου
συγκρίνετε με την κατανομή των ρηγμάτων της προηγούμενης διαφάνειας

21
χάρτης σεισμικής
επικινδυνότητας
σεισμική
δραστηριότητα
22
αμελητέος αλλά
όχι μηδενικός κίνδυνος
23
24
συντελεστής σπουδαιότητας γΙ
Ο συντελεστής σπουδαιότητας γΙ παίρνει τιμές σύμφωνα με τον Πίνακα:
Κατηγορία σπουδαιότητας συντελεστής

Ι μικρή 0.8
ΙΙ συνήθης 1.0
ΙΙΙ μεγάλη 1.2
ΙV πολύ μεγάλη 1.4
άρα ένα σημαντικό κτήριο θα σχεδιαστεί για μεγαλύτερη επιτάχυνση (η οποία συμβαίνει
σπανιότερα)
• τα περισσότερα κτήρια έχουν «συνήθη» σπουδαιότητα (γI=1)
• «μικρής» σπουδαιότητας είναι π.χ. αγροτικά κτήρια
• «μεγάλης» σπουδαιότητας μπορεί να θεωρηθεί ένα κτήριο που συναθροίζονται πολλοί
άνθρωποι.
• «πολύ μεγάλης» σημασίας είναι κατασκευές ζωτικής σημασίας κατά τη διάρκεια ή μετά
από έναν σεισμό (π.χ. νοσοκομεία, γέφυρες) ή κατασκευές με περιεχόμενα μεγάλης
αξίας (π.χ. μουσεία) 25
διορθωτικός συντελεστής απόσβεσης η
• Το ελαστικό φάσμα του ΕΚ8 ορίζεται για απόσβεση ζ=5%
• Για διαφορετικές τιμές του ζ, το φάσμα τροποποιείται με τη βοήθεια του

συντελεστή η:
0.10

  0.05
• για ζ = 5% προκύπτει η = 1
• για διαφορετικές τιμές του ζ, π.χ. ζ = 2%, η σχέση δίνει τιμές μεγαλύτερες
του 1, π.χ. η = (0.10 /(0.02 +0.05 ) )1/2 = 1.195
(μικρότερη απόσβεση άρα μεγαλύτερες φασματικές τιμές)
• το η δεν μπορεί να πάρει τιμές μικρότερες από 0.55
• η σχέση μπορεί να δίνεται στη μορφή η = ( 10 / (ζ+5) )0.5, εισάγουμε το ζ

πάντα σε μονάδες τέτοιες ώστε για απόσβεση 5% το η να είναι μονάδα.
27
επιρροή των εδαφικών συνθηκών
Οι εδαφικές συνθήκες επηρεάζουν σημαντικά την μορφή των φασμάτων
28
κατηγορία εδάφους
σταθερές
Η κατηγορία εδάφους (A, B, C, D ή Ε) επιταχύνσεις
επηρεάζει:
σταθερές
• το σχήμα του φάσματος (ΤΒ,ΤC,ΤD ) ταχύτητες
• τις τιμές της επιτάχυνσης μέσω του σταθερές

συντελεστή εδαφικής ενίσχυσης S μετακινήσεις
(S=1 για βράχο ≡ κατηγορία Α)
ΤB ΤC ΤD
Κατηγορία ΤΒ ΤC ΤD S
εδάφους (sec) (sec) (sec)
Α 0.15 0.40 2.50 1.00
B 0.15 0.50 2.50 1.20
C 0.20 0.60 2.50 1.15
D 0.20 0.80 2.50 1.35
E 0.15 0.50 2.50 1.40 29
κατηγορία εδάφους
Η κατηγορία εδάφους στην πράξη καθορίζεται από την τιμή της παραμέτρου Vs,30
Vs,30 είναι η ταχύτητα διάδοσης των διατμητικών κυμάτων στα ανώτερα 30m του
εδάφους
• όπου VS = (G / ρ)0.5 (G το μέτρο διάτμησης του εδάφους και ρ η πυκνότητα του

εδάφους)
• εάν υπάρχουν περισσότερες από μία στρώσεις στα ανώτερα 30m χρησιμοποιείται η
σχέση:
30
VS ,30 
hi

i 1, N VS ,i
hi το πάχος κάθε στρώσης (εντός των 30m) και VS,i η ταχύτητα διάδοσης διατμητικών
κυμάτων κάθε στρώσης.
30
Επιλογή κατηγορίας εδάφους
Παράμετροι
Κατηγορία Περιγραφή στρωματογραφίας νS,30 ΝSPT cu (kPa)
A Βράχος ή άλλος βραχώδης γεωλογικός σχηματισμός που > 800 _ _
περιλαμβάνει το πολύ 5 m ασθενέστερου επιφανειακού
υλικού
B Αποθέσεις πολύ πυκνής άμμου, χαλίκων, ή πολύ σκληρής 360 - 800 > 50 > 250
αργίλου, πάχους τουλάχιστον αρκετών δεκάδων μέτρων, που
χαρακτηρίζονται από βαθμιαία βελτίωση των μηχανικών
ιδιοτήτων με το βάθος
C Βαθιές αποθέσεις πυκνής ή μετρίως πυκνής άμμου, χαλίκων ή 180 – 360 15 - 50 70 - 250
σκληρής αργίλου πάχους από δεκάδες έως πολλές
εκατοντάδες μέτρων
D Αποθέσεις χαλαρών έως μετρίως χαλαρών μη συνεκτικών < 180 < 15 < 70
υλικών (με ή χωρίς κάποια μαλακά στρώματα συνεκτικών
υλικών), ή κυρίως μαλακά έως μετρίως σκληρά συνεκτικά
υλικά
E Εδαφική τομή που αποτελείται από ένα επιφανειακό στρώμα
ιλύος με τιμές vS κατηγορίας C ή D και πάχος που ποικίλλει
μεταξύ περίπου 5 m και 20 m, με υπόστρωμα από πιο σκληρό
υλικό με vS > 800 m/s
S1 Αποθέσεις που αποτελούνται ή που περιέχουν ένα στρώμα < 100 _ 10 - 20
πάχους τουλάχιστον 10 m μαλακών αργίλων/ιλών με υψηλό (ενδεικτικό)
δείκτη πλαστικότητας (PΙ > 40) και υψηλή περιεκτικότητα σε
νερό
S2 Στρώματα ρευστοποιήσιμων εδαφών, ευαίσθητων αργίλων, ή
οποιαδήποτε άλλη εδαφική τομή που δεν περιλαμβάνεται
31
στους τύπους Α – Ε ή S1
ιδιότητες του ελαστικού φάσματος
Το οριζόντιο τμήμα αντιστοιχεί σε σταθερή επιτάχυνση 2.5 φορές μεγαλύτερη από την
επιτάχυνση του εδάφους (τιμή για Τ=0) (θυμηθείτε τον ορισμό των ενεργών
επιταχύνσεων)
• για Τ=0 η φασματική επιτάχυνση είναι ίση με την επιτάχυνση σχεδιασμού επί τον
συντελεστή εδαφικής ενίσχυσης S.
• για βράχο S=1 και γΙ=1, έχουμε Se(T=0) = ag = agR
32
κατασκευή φασμάτων κατά Newmark-Hall
Οι Newmark and Hall (1982) πρότειναν μία απλή μεθοδολογία για την κατασκευή
ελαστικών φασμάτων.
Η μεθοδολογία συνοψίζεται στα εξής βήματα:

1. Σε τριλογαριθμικούς άξονες, σχεδιάζουμε ευθείες παράλληλες με τη μέγιστη εδαφική
επιτάχυνση (PGA – peak ground acceleration), ταχύτητα (PGV) και μετακίνηση (PGD)
2. Κατασκευάζουμε ευθείες παράλληλες προς αυτές του βήματος 1, με τιμές aAPGA,
avPGA και aDPGD.
aA, av, aD οι συντελεστές φασματικής μεγέθυνσης:
συντ. φασματικής μέση τιμή μέση τιμή+1 τυπ.

ενίσχυσης απόκλιση
aA 3.21 – 0.68ζ 4.38 – 1.04ζ

aV 2.31 – 0.41ζ 3.38 – 0.67ζ
aD 1.82 – 0.27ζ 2.73 – 0.45ζ
3. Φέρνουμε ευθείες κατακόρυφες για Τ=0.03, 0.13, 10 και 33 sec
33
φάσμα Newmark-Hall
4. Κατασκευάζουμε το τριλογαριθμικό ελαστικό φάσμα (μαύρη συμπαγής γραμμή)

ενώνοντας τα σημεία σύμφωνα με το παρακάτω Σχήμα:
aVPGV
34
Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε στην παράγραφο 1.7 (1ο τεύχος) των


35
Αντισεισμικός Σχεδιασμός 1
5η Διάλεξη:
Ανελαστική συμπεριφορά μονοβάθμιων συστημάτων (31 Οκτωβρίου 2017)

η φιλοσοφία του αντισεισμικού σχεδιασμού
Οι σύγχρονες κατασκευές σχεδιάζονται, έναντι σεισμικών φορτίων, ώστε:
μικροί (συχνοί) σεισμοί Μεσαίας Ισχυροί & σπάνιοι

καμία βλάβη έντασης/συχνοτητας σεισμοί
σεισμοί Σημαντικές βλάβες
Περιορισμένες χωρίς κατάρρευση
βλάβες
2
η φιλοσοφία του αντισεισμικού σχεδιασμού
Η φιλοσοφία του αντισεισμικού σχεδιασμού βασίζεται στο ότι τα ισχυρά σεισμικά φορτία
συμβαίνουν σπάνια και διαρκούν για λίγα δευτερόλεπτα κατά την διάρκεια ζωής της
κατασκευής (π.χ. 50 χρόνια). Είναι, λοιπόν περισσότερο λογικό (και οικονομικό*) οι
κατασκευές να σχεδιάζονται ώστε να συμπεριφέρονται ανελαστικά σε ισχυρούς σεισμούς.
Οι κατασκευές σχεδιάζονται ώστε να υποστούν κάποιες βλάβες οι οποίες όμως θα

είναι περιορισμένες και επιδιορθώσιμες.
Για να αποφευχθεί το ενδεχόμενο κατάρρευσης (αφού το κτήριο σχεδιάζεται ώστε να

συμπεριφερθεί ανελαστικά) πρέπει ο σχεδιασμός να αποτρέπει τον σχηματισμό
μηχανισμών κατάρρευσης, ιδιαίτερα εκείνων που συνοδεύονται από ψαθυρές μορφές
αστοχίας. Αυτό επιτυγχάνεται με τον ικανοτικό σχεδιασμό που εξασφαλίζεται μέσα
από κατάλληλες κανονιστικές διατάξεις.
*ο ελαστικός σχεδιασμός θα απαιτούσε οριζόντια φορτία της τάξεως του 50% του βάρους W της
κατασκευής.
** Σχεδιάζοντας τις κατασκευές ώστε να συμπεριφέρονται ανελαστικά οδηγoύμαστε σε μικρότερες
επιταχύνσεις. Αυτό προκαλεί μειωμένες βλάβες για τα μη-δομικά στοιχεία (περιεχόμενα του κτηρίου,
σωληνώσεις, κλπ). 3
ανελαστική συμπεριφορά
Κατά τη διάρκεια ενός σεισμού (üg) στην κατασκευή ασκείται αδρανειακή δύναμη
p(t) = -müg η οποία προκαλεί ροπές Μsd(t)
Μsd(t)
p(t) = - müg
-Μsd(t)
Μsd(t)
διάγραμμα [ Μ ]
-Μsd(t) Μsd(t)
Θεωρούμε (απλοποιητικά) ότι εάν σε μία διατομή, τη χρονική στιγμή t, η ροπή Msd(t)
υπερβεί τη ροπή αντοχής MRd, τότε έχουμε σχηματισμό πλαστικής άρθρωσης
H ροπή αντοχής MRd εξαρτάται από τον σχεδιασμό της διατομής

(π.χ. για διατομές ΩΣ εξαρτάται από τον οπλισμό, τις διαστάσεις της διατομής, την αξονική
δύναμη κλπ)
4
παραδείγματα πλαστικών αρθρώσεων
5
καμπύλη ικανότητας
• Η καμπύλη ικανότητας προσφέρει χρήσιμες πληροφορίες για την ανελαστική

συμπεριφορά της κατασκευής.
• Υπολογίζεται αυξάνοντας σταδιακά τα σεισμικά φορτία Fb. Καθώς αυξάνονται τα
σεισμικά φορτία ο φορέας υφίσταται βλάβες (σχηματισμός πλαστικών αρθρώσεων).
ΤέμνουσαF F F ΤέμνουσαF
βάσεως Fb βάσεως Fb T T
K K
K K
Ελαστική Ανελαστική
συμπεριφορά συμπεριφορά
F=KU μετατόπιση,uu F≠KU u μετατόπιση, u

u u
Γ ρ α μ μ ικ ό φ α ιν ό μ ε ν οΓ ρ α μ μ ικ ό φ α ιν ό μ Μ
ε νηο Γ ρ α μ μ ικ ό φ α ιν ό μΜε νηοΓ ρ α μ μ ικ ό φ α ιν ό μ ε ν ο
6
Για ένα μονοβάθμιο σύστημα με αντοχή Pu:
u
φορτίο
Pu
uy = Pu/k μετακίνηση
Παρατηρούμε ότι η καμπύλη ικανότητας είναι ιδιότητα της κατασκευής, δεν εξαρτάται
από τα σεισμικά φορτία.
7
Ιδιότητες της καμπύλης

(ή καμπύλης αντίστασης):
F ΤέμνουσαF
• Ο κατακόρυφος άξονας έχει μέγεθος βάσεως Fb K
T
ΚΤ
φορτίου
K
(σε ένα απλό μονοβάθμιο σύστημα είναι η μείωση της κλίσης
μοναδική δύναμη που ασκείται πλευρικά στην καθώς αυξάνεται
κατασκευή, ενώ σε ένα πολυβάθμιο σύστημα το φορτίο
είναι το άθροισμα όλων των πλευρικών
δυνάμεων, δηλαδή η τέμνουσα βάσεως Fb)
u u u
μετακίνηση,
• Η κλίση της καμπύλης ικανότητας
Γ ρ α μ μ ικ ό φμειώνεται
α ιν ό μ ε ν ο κάθε φοράΜπου
η Γ ρ α μ μ ικ ό φ α ιν ό μ ε ν ο
σχηματίζεται μία νέα πλαστική άρθρωση

(σε αντίθεση με το απλό πλαίσιο της προηγούμενης διαφάνειας όπου η κλίση
άλλαξε μία φορά στο σημείο (uy, Pu), αφού οι 4 πλαστικές αρθρώσεις
σχηματίστηκαν για την ίδια τιμή του φορτίου Pu)
• Η καμπύλη ικανότητας είναι ιδιότητα της κατασκευής, δεν εξαρτάται από τα

σεισμικά φορτία. Υπολογίζεται με μεθόδους του μαθήματος Στατική 5. 9
Περιορισµένης σπουδαιότητας
ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ (ΚΑΝ.ΕΠΕ. 2012) Α ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ (ΚΑΝ.ΕΠΕ. 2012
< 2mm d=
Ελαφρές βλάβες
Περιορισµένης σπουδαιότητας
Διάφορες
Α θέσεις επάνω< 2mm
στην καμπύλη ικανότητας
d=0 (u1, u2, u3 Ακαι u4) αντιστοιχούν σε< 2mm
διαφορετικό βαθμό βλάβης της κατασκευής > 5mm < 3mm Β d<
Β1 Β2
Β Β > 5mm
Επηρεάζουν την ασφάλεια του

> 5mm < 3mm d<<
Σοβαρές
Β1 Β2 Γ Β1 Β2 d<
Γ1 Γ2
συνόλου
F Τέμνουσα F
Επηρεάζουν την ασφάλεια του
Σοβαρές
Σοβαρές
βάσεως Fb T Γ
Γ d<1% K
Βαριές
∆ Γ1 Γ2 d>
συνόλου
Γ1 Γ2
συνόλου
K
ή
Λυγισµός ή και θραύση ράβδων,
ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ (ΚΑΝ.ΕΠΕ. 2012) ∆/Ε άνοιγµα ή και θραύση συνδετήρων
Βαριές
Βαριές
∆ d>2% Σ1 : Τυπικοί βαθµοί∆ βλαβών υποστυλωµάτων (και δοκών)

εριορισµένης σπουδαιότητας
ή ή
(d: η σχετική µετακίνηση των άκρων του στοιχείου)
Λυγισµός ή και θραύση ράβδων, Λυγισµός ή και θρα
∆/Ε Α < 2mm d=0 ∆/Ε άνοιγµα ή και θραύσ
άνοιγµα ή και θραύση συνδετήρων
u u u3 u4 Σ1 : Τυπικοί βαθµοί βλαβών υποστυλωµάτω

u
Σ1 : Τυπικοί βαθµοί βλαβών υποστυλωµάτων (και 1δοκών)2 uμετατόπιση, u µετακίνηση των άκρων του
(d: η σχετική
(d: η σχετική µετακίνηση των άκρων του στοιχείου) 7- 51
Γ ρ α μ μ ικ ό φ α ιν ό μ ε ν ο Μ η Γ ρ α μ μ ικ ό φ α ιν ό μ ε ν ο
10
Β > 5mm < 3mm d<<
Διάφορες θέσεις επάνω στην καμπύλη ικανότητας αντιστοιχούν σε διαφορετικό

βαθμό βλάβης της κατασκευής
Τέμνουσα
βάσης
11
εξιδανίκευση της καμπύλης ικανότητας
Στην πράξη προσεγγίζουμε την καμπύλη ικανότητας με μία διγραμμική ή εξιδανικευμένη

καμπύλη ικανότητας προκειμένου να υπολογίσουμε το θεωρητικό σημείο διαρροής. H θέση
του θεωρητικού σημείου διαρροής καθορίζεται από:
• την τέμνουσας βάσης διαρροής Fy
• την δυσκαμψία της κατασκευής Κe
θεωρητικό σημείο διαρροής

Fb
Fy
πραγματική καμπύλη ικανότητας

διγραμμική καμπύλη ικανότητας
Ke
δy δ
τέμνουσα
δυσκαμψία
εξιδανίκευση της καμπύλης ικανότητας
• Στη βιβλιογραφία προτείνονται διάφοροι τρόποι για την διγραμμικοποίηση (ή

εξιδανίκευση) της καμπύλης ικανότητας.
• Στο πλαίσιο του μαθήματος θα δούμε τρείς μεθόδους:
 διγραμμικοποίηση κατά ΕΚ8-1
 συνήθης διγραμμικοποίηση
 διγραμμικοποίηση κατά Fajfar
• καθότι πρόκειται για προσεγγίσεις, δεν μπορούμε να πούμε ποια διαδικασία

είναι ακριβέστερη. Απλά ακολουθούμε τη μέθοδο διγραμμικοποίησης που
προτείνει ο αντίστοιχος κανονισμός.
• Η διγραμικοποίηση αλλάζει τα αποτελέσματα της ανάλυσης, συνήθως όχι
σημαντικά.
διγραμμικοποίηση κατά ΕΚ8
Διγραμμικοποίηση κατά ΕΚ8:

1. γνωρίζουμε την εκτιμώμενη μετακίνηση δm
Fb
2. υπολογίζουμε το σημείο Α (μετατόπιση δm) Β Α
στο οποίο η πραγματική καμπύλη γίνεται Fy
οριζόντια  άρα έχουμε το Fy
3. Υπολογίζουμε το εμβαδόν Ε κάτω από την
Ε = εμβαδόν
πραγματική καμπύλη ικανότητας (μέχρι το
δm)
Ke
4. Καθορίζουμε το σημείο B (δy,Fy) από την
σχέση: δy = 2 (δm – E / Fy) δy δm δ
• To δy υπολογίζεται έτσι ώστε το εμβαδόν κάτω από την πραγματική και κάτω από την
εξιδανικευμένη καμπύλη να είναι ίδιο
• Σε αντίθεση επόμενες δύο μεθόδους, αυτή η μέθοδος δεν χρειάζεται επαναλήψεις
συνήθης διγραμμικοποίηση
Συνήθης διγραμμικοποίηση:
1. γνωρίζουμε την εκτιμώμενη μετακίνηση δm
2. O ελαστικός κλάδος τέμνει την πραγματική

Fb
καμπύλη στο σημείο με τεταγμένη 60%Fy
(το Fy αρχικά το υποθέτουμε)
Fy
3. Επιλέγουμε την κλίση του μετελαστικού 60%Fy Ε = εμβαδόν

κλάδου έτσι ώστε το εμβαδόν που
περιέχεται κάτω από την πραγματική και
Ke
την εξιδανικευμένη καμπύλη να είναι
περίπου το ίδιο
δy δm δ
4. Εκτελούμε επαναλήψεις
διγραμμικοποίηση κατά Fajfar
Διγραμμικοποίηση κατά Fajfar:
Fb 1. γνωρίζουμε την εκτιμώμενη μετακίνηση δm
Fy 2. Ο ελαστικός κλάδος της διγραμμικής

καμπύλης τέμνει την πραγματική καμπύλη
60%Fy στο σημείο με τεταγμένη 60%Fy
Ε = εμβαδόν
(το Fy όμως δεν είναι γνωστό)
Ke 3. O μετελαστικός κλάδος είναι πάντα

οριζόντιος. Το Fy επιλέγεται ώστε τα εμβαδά
δy δm δ της πραγματικής και της διγραμμικής
καμπύλης να είναι ίσα.
4. Εκτελούμε επαναλήψεις
βρόγχοι υστέρησης ελαστοπλαστικού
Απόκριση ενός
μονοβάθμιου διγραμμικού επιταχυνσιογράφημα
ταλαντωτή στις χρονικές
στιγμές t = 4, 7.5 και 10s
t = 4sec
ελαστική
συμπεριφορά
4 7.5 10
t =7.5sec t = 10sec
ελαστοπλαστική ελαστοπλαστική
συμπεριφορά συμπεριφορά
18
βρόγχοι υστέρησης ελαστοπλαστικού
(α)
Έστω 4 κτήρια με την ίδια ιδιοπερίοδο
(Τ=3.75sec) αλλά διαφορετικό Fy:
(α) Fy=άπειρο, (β) Fy=19.8kN,
(γ) Fy=9.9kN και (δ) Fy=6.6kN
(β)
Τα 4 κτήρια υποβάλλονται στον ίδιο
σεισμό (καταγραφή El Centro)
(γ)
Στήλη αριστερά:
χρονοϊστορία της μετακίνησης ως προς
τον χρόνο
Στήλη δεξιά: (δ)

χρονοϊστορία της δύναμης ως
συνάρτηση του χρόνου (βρόγχος
υστέρησης)
19
χρήσιμες παρατηρήσεις
Έστω διγραμμικός ταλαντωτής με σχεδιασμός της καμπύλης ικανότητας επάνω

ιδιοπερίοδο Τ=3.75sec και αντοχή
στον βρόγχο υστέρησης
Fy=19.8kN.
(περίπτωση β της προηγούμενης διαφάνειας):
Η καμπύλη ικανότητας θα έχει τη μορφή:
uy , Fy
Fy =19.8kN
uy = Fy / K
-uy , -Fy
εάν γνωρίζουμε τη μάζα m και την
ιδιοπερίοδο, έχουμε και την δυσκαμψία K
της κατασκευής
Η μετακίνηση διαρροής προκύπτει από τη

σχέση uy = Fy / K
20
Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε στις παραγράφους 2.1 - 2.2 (Τεύχος 1)

των σημειώσεων του μαθήματος.

21
6η Διάλεξη:
Συντελεστής συμπεριφοράς (q), πλαστιμότητα (μ) – Φάσμα σχεδιασμού ΕΚ8 (7 Νοεμβ. 2017)

Επίκουρος Καθηγητής ΕΜΠ

σεισμική απόκριση μονοβάθμιου ταλαντωτή
Έστω μονοβάθμιος ταλαντωτής με ιδιοπεριόδο Τ=1sec και δύναμη διαρροής fy που

υποβάλλεται στη σεισμική κίνηση του σχήματος
fy
ελαστικό-απολύτως
πλαστικό σύστημα LOMA PRIETA 10/18/89 00:05, HALLS VALLEY, 090
uy u
2
fy
ελαστικό-απολύτως
πλαστικό σύστημα
uy u
υπάρχει πάντοτε κάποιο όριο
στην μέγιστη μετακίνηση
Έστω μονοβάθμιος ταλαντωτής με ιδιοπεριόδο Τ=1sec και δύναμη διαρροής fy που

υποβάλλεται στη σεισμική κίνηση του σχήματος
3
Παρατηρούμε τις χρονοϊστορίες της δύναμης και της μετακίνησης για το ελαστικο
και για το ανελαστικό (ελαστοπλαστικό σύστημα)
fy
-fy
δύναμη μετακίνηση
4
δύναμη
fy
για το ανελαστικό
σύστημα:
-fy |fs,ανελ| ≤ fy
Η δύναμη για κάθε χρονική στιγμή, υπολογίζεται:

• Για τον ελαστικό ταλαντωτή:
fs,ελ = k u
• Για τον ανελαστικό ταλαντωτή:
ku όταν |u| ≤ uy (ελαστική συμπεριφορά)
fs,ανελ =
±fy όταν |u| > uy (ανελαστική συμπεριφορά)
5
um παραμένουσα
umax,ελ = umax,ανελ (κανόνας ίσων μετακινήσεων)
Για τη χρονοϊστορία της μετατόπισης παρατηρούμε ότι:

• Για τον ανελαστικό ταλαντωτή υπάρχει παραμένουσα μετακίνηση (άρα και βλάβες). Για
τον ελαστικό ταλαντωτή η παραμένουσα μετακίνηση είναι μηδέν.
• Η μέγιστη μετατόπιση είναι περίπου ίση (κανόνας των ίσων μετακινήσεων) για το
ελαστικό και για το ανελαστικό σύστημα.
6
κανόνας των ίσων μετακινήσεων
(α)
Έστω 4 κτήρια με την ίδια ιδιοπερίοδο (Τ=3.75sec) αλλά
διαφορετικό Fy:
(α) Fy=άπειρο, (β) Fy=19.8kN,
(γ) Fy=9.9kN και (δ) Fy=6.6kN
(β)
Τα 4 κτήρια υποβάλλονται στον ίδιο σεισμό (καταγραφή
El Centro)
Παρατηρούμε ότι η μέγιστη μετακίνηση για τα 4

κτήρια είναι περίπου η ίδια!! (γ)
η παρατήρηση αυτή είναι γνωστή ως “κανόνας

των ίσων μετακινήσεων”:
η μετακίνηση ενός ανελαστικού και ενός ελαστικού
συστήματος είναι περίπου ίδια (εννοείται με ίδιο Τ και Kελ)
(δ)
είναι προσεγγιστικός κανόνας και ισχύει για κατασκευές
με μεσαίες και μεγάλες περιόδους (όπως θα δούμε σε
επόμενο μάθημα)
7
δύναμη
οι δυνάμεις
διαφέρουν σημαντικά
fmax,ελ
βρόγχος υστέρησης
umax,ανελ fmax,ανελ
umax,ελ
οι μετακινήσεις
είναι περίπου ίδιες
8
συντελεστής συμπεριφοράς qy
fmax,ελ
fmax,ανελ
Ορίζουμε τον συντελεστή
συμπεριφοράς qy ως το πηλίκο:
qy = |fmax,ελ| / | fmax,ανελ | χρονοϊστορία
ή εναλλακτικά
βρόγχος fmax,ελ
qy = |fmax,ελ| / fy υστέρησης
fy
9
πλαστιμότητα μ
Επίσης ορίζουμε την πλαστιμότητα ως το

πηλίκο της μετακίνησης προς την μετακίνηση
διαρροής uy:
μ = u / uy
• η πλαστιμότητα έχει νόημα μόνο για

ανελαστικά κτήρια και ισχύει πάντα μ > 1
• εννοείται ότι η μετακίνηση u αντιστοιχεί umax
στην μέγιστη μετακίνηση κατά απόλυτη -uy uy
τιμή, δηλαδή u =max(|u(t)|).
10
Οι ένοιες του συντελεστή συμπεριφοράς qy και της πλαστιμότας μ φαίνονται καλύτερα στο
παρακάτω, απλοποιητικό, σχήμα:
παρατηρούμε ότι:
F
1. fανελ = fελ / qy
fελ = qyfy
2. uελ ≈ uανελ (κανόνας των ίσων
μετακινήσεων)
fανελ= fy 3. uανελ = μ uy
ο κανόνας των ίσων μετακινήσεων

K= fy / uy μπορεί επίσης να γραφεί:
u
uy uελ ≈ uανελ qy = fελ / fy = kuελ / kuy = uανελ / uy = μ
uανελ = μ uy
qy = μ
11
σχεδιασμός με τον συντελεστή συμπεριφοράς q
Οι αντισεισμικόι κανονισμοί επιβάλουν ο σχεδιασμός των κατασκευών να γίνεται μειώνοντας

τα σεισμικά φοτία κατά την ποσότητα q. Δηλαδή τα μέλη της κατασκευής σχεδιάζονται για
φορτίο σχεδιασμού Fd:
Ο κάτω δείκτης «d» σημαίνει ότι έχουμε
Fd = Fe / q μία ποσότητα «σχεδιασμού»
(από τη λέξη “design”)
F ΕΚ8 FΕΚ8: σεισμικά φορτία που

προκύπτουν από το ελαστικό
φάσμα του ΕΚ8
Fd = F ΕΚ8 / q
θεωρητική καμπύλη ικανότητας
σύμφωνα με τον σχεδιασμό της
Ke,d κατασκευής
u
14
Στην πραγματικότητα η κατασκευή θα έχει μεγαλύτερη αντοχή από αυτή του σχεδιασμού. Αυτό
οφείλεται σε διάφορους λόγους όπως: υπερστατικότητα, υλικά κατασκευής, μεγαλύτερο
ποσοστό οπλισμού από αυτό που έδωσαν οι υπολογισμοί, κλπ:
F πραγματική
Fy,πραγμ.= γRd Fd
Fd=Fελ / q
θεωρητική καμπύλη ικανότητας

σύμφωνα με τον σχεδιασμό της
κατασκευής
Ke,d
u
uy,πραγμ.
Άρα η διαρροή της κατασκευής θα συμβεί για δύναμη Fy, μεγαλύτερη της Fd:
ο συντελεστής υπεραντοχής γRd χρησιμοποιείται για να λάβουμε υπόψιν τους διάφορους
παράγοντες που αυξάνουν την αντοχή της κατασκευής. Παίρνει τιμές από 1.10 έως 1.50.
15
F πραγματική
Fd=Fελ / q
σχεδιασμoύ
Ke= 50%Κελ
Ke,d
u
uy,πραγμ.
• Παρατηρούμε ότι η πραγματική δυσκαμψία Κe είναι μικρότερη από την Κe,d

• Υπενθυμίζεται ότι Κe,d≈50%Kg (εκτός εάν προκύπτει από την καμπύλη pushover), άρα
Κe < 50%Kg
16
φάσμα σχεδιασμού ΕΚ8
Στον ΕΚ8, ο συντελεστής συμπεριφοράς q λαμβάνεται υπόψιν τροποποιώντας κατάλληλα

το ελαστικό φάσμα, αντί για το ελαστικό φάσμα (Se) xρησιμοποιούμε το φάσμα
σχεδιασμού (Sd):
το β = 0.2 ορίζει μία ελάχιστη φασματική επιτάχυνση.
Εκτός από τον συντελεστή συμπεριφοράς q, οι υπόλοιπες παράμετροι ορίζονται

όπως στο ελαστικό φάσμα (βλ. Αντ. Τεχν. 1)
17
ελαστικό φάσμα: φάσμα σχεδιασμού:
Παρατηρούμε 3 διαφορές μεταξύ του ελαστικού και του φάσματος σχεδιασμού:

• για Τ=0, το φάσμα σχεδιασμού έχει τιμή Sd(T=0) = (2/3)Sαg ενώ το ελαστικό φάσμα
Se(T=0) = Sαg
για Τ=0 υποθέσαμε γRD=1.5 και qy=1,
δηλαδή Sd = Se/(γRDqy) = Se/(1.5×1) )
• δεν χρησιμοποιείται ο διορθωτικός συντελεστής για την απόσβεση η

(αυτό οφείλεται στο ότι η απόσβεση είναι κατά κύριο λόγο υστερητική και έχει ληφθεί
υπόψιν στην τιμή του q)
18
To φάσμα σχεδιασμού συμπεριλαμβάνει το q. Προσεγγιστικά το φάσμα

σχεδιασμού προκύπτει από το ελαστικό φάσμα εάν διαιρεθεί με το q. Αυτό
φαίνεται γραφικα:
q = 2, ag = 0.24g,
έδαφος B, ΣΙΙ
19
συντελεστής συμπεριφοράς (q) κατά ΕΚ8
Κατά τον ΕΚ8, η επιτρεπόμενη τιμή του συντελεστή συμπεριφοράς q, εξαρτάται από: (1) το
στατικό σύστημα, και (2) την κατηγορία πλαστιμότητας. Στην γενική περίπτωση η τιμή του
q δίνεται από την σχέση:
q = q0 kw ≥ 1.5
• q0 η βασική τιμή του συντελεστή συμπεριφοράς, εξαρτάται από τον τύπο του δομικού
συστήματος και από την κανονικότητα της κατασκευής
• kw συντελεστής που εκφράζει την επικρατουσα μορφή ασχοχίας σε συστήματα με
τοιχώματα. Οι τιμές του προκύπτουν ως εξής:
ΕΚ8, παράγραφος 5.2.2.2
20
Οι τιμές του q0 για κτήρια κανονικά καθ’ ύψος (κανονικά σε όψη) λαμβάνονται από τον
παρακάτω Πίνακα.
Για συστήματα μη-κανονικά καθ’ ύψος, οι τιμές του q μειώνονται κατά 20%. Οι τιμές α1
και αu αντιστοιχούν στην 1η διαρροή και στον μηχανισμό αστοχίας, σύμφωνα με το
σχήμα:
oι τιμές του λόγου αu/α1 μπορούν να
αu υπολογιστούν από τον λόγο των
αντίστοιχων τιμών τέμνουσας βάσεως
α1
21
Εαν δεν υπάρχει η καμπύλη ικανότητας, τα α1, αu μπορούν να λαμβάνονται ως εξής

22
κατηγορίες πλαστιμότητας
Τα κτήρια ΩΣ κατά ΕΚ8 κατάσονται σε δύο κατηγορίες πλαστιμότητας:

• ΚΠΜ μεσαία κατηγορία πλαστιμότητας
• ΚΠΥ υψηλή κατηγορία πλαστιμότητας
 Ανάλογα με την κατηγορία πλαστιμότητας προβλεπονται διατάξεις προκειμένου να

εξασφαλίζεται η απαιτούμενη πλαστιμότητα.
 Η κατηγορία πλαστιμότητας καθορίζει και τον αντίστοιχο συντελεστή συμπεριφοράς q.
 Στην ΚΠΜ τα κτήρια έχουν καλή σεισμική συμπεριφορά μόνο για τον σεισμό
σχεδιασμού, αλλά έχουν λιγότερες κατασκευαστικές απαιτήσεις.
Μπορούμε να έχουμε διαφορετική τιμή q για κάθε διεύθυνση φόρτισης (Χ και Y), δεν
μπορεί όμως να αλλάζει κατηγορία πλαστιμότητας.
23
Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε στις παραγράφους 2.3.1 - 2.3.4 (Τεύχος 1), 6.8 - 6.10
(Τεύχος 2) των σημειώσεων του μαθήματος.

24
Αντισεισμικός Σχεδιασμός
7η Διάλεξη:
Σχέσεις qy-μ-Τ – ανελαστικά φάσματα απόκρισης (21 Νοεμβρίου 2017)

Επίκουρος Καθηγητής ΕΜΠ

κάποιες βασικές έννοιες
Στα προηγούμενα μαθήματα ορίσαμε τις έννοιες:

• συντελεστής συμπεριφοράς:
qy = Fel/Fy = mSe/ mαy → qy = Se / Sy
ή qy = Fel/Fy = Kuel / Kuy → qy = uel / uy
Fel: σεισμική δύναμη της ελαστικής κατασκευής,
Fy: δύναμη που αντιστοιχεί στο σημείο διαρροής
• πλαστιμότητα:
μ = um / uy
um: η μετακίνηση της κατασκευής,
uy: η μετακίνηση που αντιστοιχεί στο σημείο διαρροής
• ελαστική δύναμη και επιτάχυνση σεισμού:

Fe = Se m
Se = Fe / m = (K/m)ue = ω2ue
2
απαιτούμενα και διαθέσιμα μεγέθη
Για μία δοκό που κατά ΕΚ2 έχει αντοχή σε κάμψη MRd=100kNm, η ανάλυση έδωσε ότι η
μέγιστη ροπή είναι Msd =80kNm.
Η διαθέσιμη (ή αλλιώς η ικανότητα) σε ροπή είναι 100kNm, ενώ η απαιτούμενη ροπή
είναι 80kNm
Επίσης η πλαστιμότητα διακρίνεται στη διαθέσιμη πλαστιμότητα και στην απαιτούμενη

πλαστιμότητα.
Ως απαιτούμενη πλαστιμότητα εννοούμε την πλαστιμότητα που επέβαλε στην κατασκευή
(γενική) ή σε ένα μέλος της (τοπική) ένας σεισμός.
Η διαθέσιμή πλαστιμότητα έχει να κάνει με την μέγιστη μετακίνηση που μπορεί να
αναπτύξει η κατασκευή ή ένα μέλος της. Για την διαθέσιμη πλαστιμότητα θα μιλήσουμε
στο επόμενο μάθημα.
3
απαιτούμενος συντελεστής συμπεριφοράς qy
Ο απαιτουμενος συντελεστής συμπεριφοράς qy είναι ο συντελεστής που «ζητήθηκε» (demand)

από την κατασκευή κατά την διάρκεια ενός σεισμού.
εάν Sd(Tκατ,ξ) η τιμή του φάσματος σχεδιασμού (περιέχει το q) και Se(Tκατ,ξ) η τιμή του
ελαστικού φάσματος, τότε:
A. Αρχικά η κατασκευή σχεδιάστηκε για B. Όταν μελλοντικά (μετά από χρόνια)

δύναμη Fd συμβεί ένας σεισμός με μέγιστη δύναμη
(από το φάσμα σχεδιασμού, περιέχει το q) Fe, το «απαιτούμενο» qy θα είναι:
qy = Fe / Fy
F Fe
qy
Fy = γRdFd
Fd =mSd(T,ξ)
καμπύλη ικανότητας για την πραγματική καμπύλη
οποία σχεδιάστηκε το κτήριο ικανότητας
u
ud u uy > ud 4
σχέσεις qy-μ-Τ
Στον αντισεισμικό σχεδιασμό είναι πολύ χρήσιμο για μία κατασκευή να γνωρίζουμε τη
σχέση των σεισμικών δυνάμεων φορτίου και των ανελαστικών μετατοπίσεων u.
• Εάν η κατασκευή συμπεριφέρεται ελαστικά, τότε ισχύει η σχέση Fe = Ku
• Εάν όμως συμπεριφέρεται ανελαστικά, τότε στα μονοβάθμια συστήματα οι
μετακινήσεις μπορούν να εκτιμηθούν προσεγγιστικά με τη βοήθεια σχέσεων qy-μ-Τ.
Οι σχέσεις qy – μ - Τ συνδέουν, για μία συγκεκριμένη τιμή της ιδιοπεριόδου T, τις

ανελαστικές μετακινήσεις μ = u/uy με τις σεισμικές δυνάμεις qy = Fe/Fyα
Στους αμερικάνικους κανονισμούς το q αναφέρεται ως R. Άρα οι σχέσεις αυτές αναφέρονται στην

βιβλιογραφία και ως σχέσεις R – μ – Τ.
5
Η πλέον γνωστή σχέση qy-μ-Τ βασίζεται στη θεώρηση:
• για κατασκευές με μεσαία και μεγάλη ιδιοπερίοδο (εύκαμπτες κατασκευές, Τ>Tc) ισχύει η «αρχή
των ίσων μετακινήσεων»
• για κατασκευές με μικρή ιδιοπερίοδο (δύσκαμπτες κατασκευές, Τ<Tc) ισχύει η παραδοχή «των
ίσων ενεργειών»
μαθηματικά η σχέση διατυπώνεται ως έξής:
 2  1   C
qy  
    C
TC προκύπτει από το ελαστικό ή από το φάσμα σχεδιασμού του ΕΚ8 (αντιστοιχεί στην περίοδο
που τελειώνει το οριζόντιο τμήμα, αρχίζει ο φθίνων κλάδος)
Παρατηρούμε ότι οι σχέσεις qy-μ-Τ έχουν προκύψει από στατιστική επεξεργασία πλήθους
σεισμικών καταγραφών και μονοβάθμιων συστημάτων, άρα είναι εμπειρικές και
προσεγγιστικές.
6
• Παραδοχή ίσων μετακινήσεων (εύκαμπτες κατασκευές, Τ ≥ Tc)
η μέγιστη μετακίνηση του ανελαστικού συστήματος είναι

περίπου ίση με την μετακίνηση του αντίστοιχου ελαστικού
συστήματος (παρατηρήθηκε από τον N. Newmark), δηλαδή:
u m  u el
Fel u el um
ή από τα όμοια τρίγωνα    qy  
Fy uy uy
• Παραδοχή των ίσων ενεργειών (δύσκαμπτες κατασκευές, Τ < Tc):
η ενέργεια που καταναλώνεται στο ανελαστικό σύστημα κατά

τον κύκλο φόρτισης που συμβαίνει η μέγιστη μετακίνηση,
είναι ίση με την αντίστοιχη ενέργεια του ελαστικού
συστήματος.
άρα τα εμβαδά κάτω από τις καμπύλες ικανότητας του
ελαστικού και του ανελαστικού ταλανωτή είναι ίσα.
η θεώρηση αυτή οδηγεί (μετά από πράξεις) στη σχέση:
qy  2  1
απόδειξη:
0 .5 u e l F e l  0 .5 u y F y  ( u m  u y ) F y  (      ώ   0 .5 u y F y , α π ό ό μ ο ια τ ρ ίγ ω ν α : u e l / u y  q y )  q y  1  2 (   1) 
2 7
Στη βιβλιογραφία έχουν προταθεί πολλές ακόμα σχέσεις qy-μ-Τ. Ο ΕΚ8 υιοθέτει την σχέση που
προτάθηκε από τους Vidic et al. (1994) και περιγράφεται από τις εξισώσεις:
 T  T0
   1 1   0  q y  1 1   0
qy   T0     T
    0  qy   0
 
T 0  0 .6 5  TC  TC
0 .3
όπου TC είναι η περίοδος που διαχωρίζει την περιοχή σταθερής φασματικής επιτάχυνσης με την
περιοχή σταθερής φασματικής ταχύτητας. Επιτρέπεται απλοποιητικά να θεωρήσουμε Τ0=Tc.
Παρατηρούμε οι Vidic et al. θεωρούν επίσης ότι ισχύει η αρχή των ίσων μετακινήσεων. Η
διαφορά με την προηγούμενη σχέση αφορά μόνο σε δύσκαμπτες κατασκευές.
Συχνά στη βιβλιογραφία οι σχέσεις qy-μ-Τ διατυπώνονται εναλλακτικά σε όρους C-μ-Τ, όπου C = μ/qy
8
εφαρμογή σχέσεων qy-μ-Τ
Πως χρησιμοποιούμε μία σχέση qy-μ-Τ:
• Έστω μία κατασκευή με ιδιοπερίοδο Τ1, αντοχή Fy και μετακίνηση διαρροής uy (δηλαδή
γνωρίζουμε την καμπύλη ικανότητάς της).
• Συμβαίνει σεισμός του οποίου γνωρίζουμε το ελαστικό φάσμα Sa
• Υπολογίζουμε τον απαιτούμενο συντελεστη συμπεριφοράς qy= mSa / Fy, όπου Sa η τιμή
της επιτάχυνσης που προκύπτει από το ελαστικό φάσμα της καταγραφής για Τ=Τ 1.
• Γνωρίζoντας τα qy και T1 μία σχέση qy-μ-T μας δίνει την ανελαστική μετακίνηση ως εξής:
um=μ uy
9
υπολογισμός μετακινήσεων σχεδιασμού
Υπολογισμός μετακινήσεων κατά τον σχεδιασμό:
Συχνά θέλουμε να υπολογίσουμε τις (ανελαστικές) μετακινήσεις um μίας κατασκευής που

έχει σχεδιαστεί με το φάσμα σχεδιασμού του ΕΚ8.
Δεδομένου ότι το φάσμα σχεδιασμού αντιστοιχεί σε ανελαστικά φορτία (περιέχει το q) οι
μετατοπίσεις που προκύπτουν από την ανάλυση είναι οι ud που είναι σημαντικά
μικρότερες από τις πραγματικές.
Fd
ud um u
ud οι μετακινήσεις που um οι μετακινήσεις που θέλουμε
μας δίνει η ανάλυση να υπολογίσουμε
10
υπολογισμός μετακινήσεων σχεδιασμού
… υπολογισμός μετακινήσεων κατά τον σχεδιασμό:
• Θεωρητικά οι μετακινήσεις υπολογίζονται από τα φορτία του ελαστικού φάσματος

χρησιμοποιώντας την αρχή των ίσων μετακινήσεων um = uel (για Τ>Τc)
• Στην πράξη, έχουμε ήδη υπολογίσει τις μετακινήσεις ud που αντιστοιχούν στα φορτία
του φάσματος σχεδιασμού. Οι ανελαστικές μετακινήσεις σχεδιασμού (um) θα είναι:
um  qud  q  Sd /  
2
δηλαδή πολλαπλασιάζουμε με το q προκειμένου να πάρουμε τις τιμές του ελαστικού

φάσματος [ αφού (φάσμα σχεδιασμού) = (ελαστικό φάσμα) /q ]
• Έτσι, κατά τον υπολογισμό των μετακινήσεων πολλαπλασιάζουμε τις μετακινήσεις

που αντιστοιχούν στο φάσμα σχεδιασμού με το q με το οποίο σχεδιάσαμε
(απλοποιητικά, αγνοώντας ότι ο κανόνας των ίσων μετακινήσεων ισχύει μόνο για
μεγάλα και μεσαία T).
11
μεθοδολογία αντισεισμικού σχεδιασμού
Η διαδικασία του αντισεισμικού σχεδιασμού συνοψίζεται στα παρακάτω βήματα:

1. Υπολογίζεται η δυσκαμψία της κατασκευής (π.χ. Κ=50%Kg) καθώς και η ιδιοπερίοδός
της
2. Προσδιορίζεται με την βοήθεια των διατάξεων του ΕΚ8 η τιμή του q για την οποία θα
σχεδιάσουμε την κατασκευή
3. Από το φάσμα σχεδιασμού υπολογίζεται η σεισμική δύναμη σχεδιασμού: Fd=mSd(T,ζ)
4. Διαστασιολογουμε τα μέλη της κατασκευής για τα εντατικά μεγέθη που αντιστοιχούν
σε φορτίο Fd
5. Οι μετακινήσεις υπολογίζονται από την σχέση u = q ud
6. Εκτελούμε σειρά συμπληρωματικών ελέγχων που απαιτεί ο ΕΚ8 (π.χ. ικανοτικοί
έλεγχοι) ανάλογα την κατηγορία πλαστιμότητας και όποιες άλλες απαιτήσεις
12
ειδή φασμάτων
Φάσματα σεισμικών καταγραφών Φάσματα κανονισμών (π.χ. ΕΚ8)
ελαστικό φάσμα ΕΚ8
φάσμα
Διακρίνονται σε: σχεδιασμού ΕΚ8
- Στα γνωστά μας ελαστικά φάσματα
- Στα ανελαστικά φάσματα (σημερινό
μάθημα)
Τα ανελαστικά φάσματα διακρίνονται σε: • Πρόκειται για «ομαλά» φάσματα

 φάσματα σταθερού συντελεστή • Το φάσμα σχεδιασμού αναφέρεται σε
συμπεριφοράς qy ανελαστική συμπεριφορά αφού
 φάσματα σταθερής πλαστιμότητας μ περιλαμβάνει τον συντελεστή
(σημερινό μάθημα) συμπεριφοράς q 13
ανελαστικά φάσματα
0.4
0.39
-- μ=1.0
0.38
0.37
επιτάχυνση διαρροής Sa,y

0.36
Elastic
-- μ=1.5
0.35 Duct. 1.5
0.34 Duct. 2.0
0.33 Duct. 3.0
0.32
0.31
-- μ=2.0 Duct. 4.0
Duct. 5.0
Duct. 6.0
-- μ=3.0
0.3
0.29
0.28
0.27
0.26 -- μ=4.0
-- μ=5.0
0.25
0.24
(m/s2)
0.23
-- μ=6.0
Response Acceleration [g]
0.22
0.21
0.2
0.19
0.18
0.17
0.16
0.15
0.14
0.13
0.12
0.11
0.1
0.09
0.08
0.07
0.06
0.05
0.04
0.03
0.02
0.01
0
0 1 2 3 4
Period [sec]
περίοδος (sec)
Ανελαστικά φάσματα σταθερής πλαστιμότητας μ:

• ο κατακόρυφος άξονας δίνει την μέγιστη επιτάχυνση, η οποία είναι ίση με την επιτάχυνση
διαρροής για το ανελαστικό σύστημα.
• για κάθε ιδιοπερίοδο Τ:

το φάσμα δίνει την επιτάχυνση/δύναμη ώστε να επιτευχθεί η επιθυμητή πλαστιμότητα μ
• ή, εάν γνωρίζουμε την επιτάχυνση/δύναμη που αναπτύχθηκε το φάσμα δίνει την απαιτούμενη
πλαστιμότητα (άρα και μετακίνηση)
15
κατασκευή φασμάτων σταθερής πλαστιμότητας μ
δεδομένα:
σεισμική καταγραφή, απόσβεση ζ
θέλουμε να κατασκευάσουμε ένα φάσμα με σταθερό συντελεστή πλαστιμότητας μ*
για κάθε ιδιοπερίοδο Τi:

1. χρειαζόμαστε την τιμή του Fy (ή Se,y) ώστε για τη συγκεκριμένη σεισμική καταγραφή και
για κάθε Τ, η απαιτούμενη πλαστιμότητα να είναι μ*. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω μίας
επαναληπτικής διαδικασίας, (επαναλαμβάνεται για κάθε Τi)
2. το ανελαστικό φάσμα επιταχύνσεων, ή μετακινήσεων, προκύπτει από το γράφημα της
περιόδου Τi και των αντίστοιχων τιμών SAi ή SDi.
19
κατασκευή φασμάτων σταθερής πλαστιμότητας μ
για κάθε ιδιοπερίοδο Τi:

Η επαναληπτική διαδικασία για την κατασκευή
i. σε κάθε επανάληψη j υποθέτουμε μία τιμή
φασμάτων σταθερής πλαστιμότητας:
του Fy
• στην 1η επανάληψη θέτουμε
Fy(j=1) = Se*m (επιτάχυνση από ελαστικό
Fy(1) =Sem j=1
φάσμα),
• στα επόμενα βήματα μειώνουμε συνεχώς Fy(2) = Fy(1) - ΔF j=2
το Fy κατά μία μικρή ποσότητα ΔF Fy(i) = Fy(i-1) - ΔF j
ii. εκτελούμε δυναμική ανάλυση ενός

μονοβάθμιου ταλαντωτή με ιδιότητες Τi και δ(i)
Fy(j) και υπολογίζουμε την απαιτούμενη
δy(2) δ(2) u
πλαστιμότητα μ(j) δy(i) δy(1) =δ(1)
iii. εάν μ(j) ≥ μ*
σταματάμε τις επαναλήψεις και
αποθηκεύουμε τη μέγιστη Σε κάθε επανάληψη υπολογίζουμε την
επιτάχυνση SA και τη μέγιστη πλαστιμότητα μ(j) = δ (j)/δy(j) και
μετακίνηση SD του ταλαντωτή συγκρίνουμε με την επιθυμητή τιμή μ*
εάν μ(j) < μ*
επιστρέφουμε στο βήμα (i) και
μειώνουμε ξανά το Fy κατά ΔF
20
ανελαστικά φάσματα
0.4
0.39
-- μ=1.0
0.38
0.37
επιτάχυνση διαρροής Sa,y

0.36
Elastic
-- μ=1.5
0.35 Duct. 1.5
0.34 Duct. 2.0
0.33 Duct. 3.0
0.32
0.31
-- μ=2.0 Duct. 4.0
Duct. 5.0
Duct. 6.0
-- μ=3.0
0.3
0.29
0.28
0.27
0.26 -- μ=4.0
-- μ=5.0
0.25
0.24
(m/s2)
0.23
-- μ=6.0
Response Acceleration [g]
0.22
0.21
0.2
0.19
0.18
0.17
0.16
0.15
0.14
0.13
0.12
0.11
0.1
0.09
0.08
0.07
0.06
0.05
0.04
0.03
0.02
0.01
0
0 1 2 3 4
Period [sec]
περίοδος (sec)
Η επαναληπτική διαδικασία επαναλαμβάνεται για κάθε τιμή της ιδιοπεριόδου Τi

και τελικώς κατασκευάζουμε το ανελαστικό φάσμα σταθερής πλαστιμότητας,
π.χ. μ=2
22
Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε στις παραγράφους 2.3.5 - 2.3.7 και 2.4 των

23
8η Διάλεξη:
Πολυβάθμια συστήματα 1 (28 Νοεμβρίου 2017)

πολυβάθμια συστήματα
Οι περισσότερες κατασκευες δεν μπορούν να θεωρηθούν μονοβάθμιες, κατά κανόνα

αντιμετωπίζονται ως πολυβάθμια συστήματα.
u4
θz,2
u3 ux,2
uy,2
θz,1
u2 uy,1
ux,1
u1
Υ Ζ Χ
Επίπεδο πλαίσιο: Τριδιάστατο κτήριο:

ένας β.ε. σε κάθε όροφο (ux) τρεις β.ε. σε κάθε όροφο (ux, uy, θz)
(αγνούμε τις στροφές των κόμβων καθώς και (λόγω της διαφραγματικής λειτουργίας, οι
την αξονική μεταβολή του μήκους των μελών) β.ε. συνήθως αναφέρονται ως πρός το κέντρο
μάζας (Κ.Μ.) κάθε στάθμης)
2
διαφραγματική λειτουργία πλακών
• Η διαφραγματική λειτουργία αποτελεί βασική παραδοχή. Θεωρούμε ότι οι πλάκες

(διαφράγματα) συμπεριφέρονται ως ένα στερεό σώμα στο επίπεδό τους .
uy1
ux1 uy2
θz ux2
• όλα τα σημεία της κάτοψης (π.χ. κεφαλές των υποστυλωμάτων, κέντρο μάζας)
παρακολουθούν την κίνηση της πλάκας.
• η κίνηση του διάφραγματος περιγράφεται από 3 β.ε. ux, uy, θz, όπου τα ux, uy είναι
οι μετακινήσεις του κέντρου μάζας (Κ.Μ.) του διαφράγματος και θz η στροφή της
πλάκας.
3
εάν γνωρίζουμε τις μετακινήσεις (ux, uy, θz) οποιουδήποτε σημείου (π.χ. κέντρο μάζας)
μπορούμε να υπολογίσουμε τις μετακινήσεις σε οποιοδήποτε άλλο σημείο του
διαφράγματος/πλάκας, π.χ. κεφαλές των υποστυλωμάτων.
Για 2 οποιαδήποτε σημεία Ο και Σ:
u xS = u xo - q z Dy
Σ(xΣ,yΣ)
u yS = u yo + q z Dx
ή μητρωικά Δy Ο(xΟ,yΟ)
u x  1 0  y  u x  Δx
    u  
u
 y   0 1  x  y
 z  0 0 1   z 
 
• Δx, Δy οι αποστάσεις κατά x και y των δύο σημείων

• παρατηρήστε ότι η στροφή θz είναι ίδια σε όλα τα σημεία της πλάκας
• Εάν Σ το ΚΜ και Ο η κεφαλή ενός υποστυλώματος, από τις μετακινήσεις και την στροφή
του ΚΜ, μπορούμε να υπολογίσουμε τα αντίστοιχα μεγέθη για το υποστύλωμα
4
κέντρο μάζας
Οι σεισμικές δυνάμεις κάθε στάθμης ασκούνται στο κέντρο μάζας (Κ.Μ.) του
διαφράγματος.
Σε μία πλάκα με ορθογωνικό σχήμα, το

KM (xKM,yKM) κέντρο μάζας βρίσκεται στο μέσον της
Εαν το διάφραγμα αποτελείται από περισσότερες Ο1(x1,y1)

από μία πλάκες, η θέση του ΚΜ (xKM, yKM) του
διαφράγματος είναι:
xKM = Σ ximi / Σ mi KM (xKM,yKM)

yKM = Σ yimi / Σ mi
Ο2(x2,y2)
τa x ,y μετρώνται από οποιοδήποτε σημείο
στο επίπεδο της πλάκας xKM = (x1m1 + x2m2) / (m1 + m2)
yKM = (y1m1 + y2m2) / (m1 + m2)
5
Μία Ν-όροφη κατασκευή, έχει 3Ν βαθμούς ελευθερίας και η εξίσωση κίνησής της
είναι:
Mü + Ců + Ku = -Mrüg
• M, C, K τα μητρώα μάζας, απόσβεσης και στιβαρότητας, αντίστοιχα
(τα μητρώα έχουν διαστάσεις 3Ν×3Ν)
• ü, ů, u είναι τα διανύσματα* επιταχύνσεων, ταχυτήτων και μετακινήσεων

(οι τιμές για κάθε βαθμό ελευθερίας, αλλάζουν για κάθε χρονική στιγμή t)
• üg η επιτάχυνση του εδάφους

(καθαρός αριθμός, αλλάζει για κάθε t)
• r διάνυσμα στηλη (διαστάσεων 3Ν×1) που χρησιμοποιείται ώστε το γινομενο

Mrüg να έχει διαστάσεις 3Ν×1 (περισσότερες πληροφορίες σε επόμενη διαφάνεια)
• η εξίσωση κίνησης διατυπώνεται ως πρός τα ΚΜ των σταθμών
* τα διανύσματα είναι μητρώα με μία στήλη, π.χ. διαστάσεων 3Ν×1 6

μητρώο στιβαρότητας
• Κάθε στάθμη εχει 3 βαθμούς ελευθερίας (ux, uy, θz). Άρα το συνολικό πλήθος των
βαθμών ελευθερίας (β.ε.) είναι 3×(αριθμός ορόφων).
• Η σειρά των β.ε. μας βολεύει να είναι: (i) μετακινήσεις κατά x (ux), (ii) μετακινήσεις
κατά y (uy), και (iii) στροφές (θz), δηλαδή:
 u x1 
u 
όπου u x    , τα uy, θz ορίζονται ανάλογα
x2
•
 
 
u x  1
• αντίστοιχα, το μητρώο στιβαρότητας της κατασκευής στο καθολικό σύστημα είναι:
7
μητρώο μάζας
• Το μητρώο μάζας είναι συνήθως διαγώνιο, π.χ. για ένα Ν-ώροφο κτήριο:
m X 0 0
M   0 mY 0 
 0 0 I   3 3
• όπου
 m1x 0 0   m1 y 0 0   I1 0 0 
 0 0  0
 0 m2 x 0  m2 y I 2 0 
mX   m   I  
     
     
 0 0 0 mx    0 0 0 mNy 
 0 0 0 I N   
• mix, miy οι μάζες κατά x και y του ορόφου i, συνήθως mix = miy = m
• Ιiθ η ροπή αδράνειας της μάζας
Για ορθογωνική πλάκα: Iθ = m(Lx2 + Ly2)/12

Ly Για πολύπλοκα σχήματα χρησιμοποιούμε το
Lx θεώρημα Steiner: Iθ = ΣIθ,i + ΣmiRi2
(όπου R η απόσταση από το ΚΜ)
9
μητρώο απόσβεσης
Το μητρώο απόσβεσης προς το παρών δεν θα μας απασχολήσει αφού δεν χρειάζεται για
τον υπολογισμό των ιδιομορφών της κατασκευής (επόμενες διαφάνειες)
Γενικά, το C μπορεί να καθoριστεί με τρείς τρόπους:

• Ιδιομορφική απόσβεση: σε κάθε ιδιομορφή ορίζουμε εμείς συγκεκριμένο συντελεστή
απόσβεσης ζ (επόμενο μάθημα)
• με τη μέθοδο Rayleigh: C = a1M + a2K

όπου a1,a2 συντελεστές και Μ, Κ τα μητρώα μάζας και στιβαρότητας
• με τη μέθοδο Caughey
Περισσόρες πληροφορίες θα βρείτε στα βιβλία της δυναμικής των κατασκεών

(π.χ A. Chopra, «Δυναμική των Κατασκευών», εκδόσεις Γκιούρδα, 2010)
10
διεύθυνση σεισμού
Η διεύθυνση των σεισμικών φορτίων λαμβάνεται υπόψιν στην εξίσωση κίνησης με το

διάνυσμα r
στη γενική περίπτωση που ο σεισμός σχηματίζει γωνιά φ με τον άξονα Χ, το διάνυσμα r
έχει την μορφή:
cos  sin 
 rx  cos  sin 
r  ry  rx  



ry   
 
Υ διεύθυνση σεισμού  0  3 N1    
cos  N1 sin  N1
φ
Χ π.χ. για σεισμό μόνο κατά x :
rx = [1 1 1 … 1]T
ry = [0 0 0 … 0]T
ιδιοσυχνότητες
• Τα πολυβάθμια συστήματα έχουν περισσότερες από μία ιδιοπεριόδους και

ιδιοτιμές (σε αντίθεση με τα μονοβάθμια που έχουν μόνο μία)
• το πλήθος των ιδιοπεριόδων, ιδιοσυχνοτήτων και ιδιοδιανυσμάτων είναι ίσο με
αυτό των β.ε. της κατασκευής (π.χ. 3Ν)
• Οι ιδιοσυχνότητες υπολογίζονται από την επίλυση του προβλήματος των

ιδιοτιμών:
• Η επίλυση της παραπάνω εξίσωσης ως προς το ωn μας δίνει τις 3Ν ιδιοτιμές τις
κατασκευής, όπου:
ω1 < ω2 < ... < ω3Ν ή
Τ1 > Τ2 > ... > Τ3Ν , όπου Τ = 2π/ω
• Η παραπάνω ορίζουσα/εξίσωση δίνει ένα πολυώνυμο ως πρός ω2. Οι ρίζες του
πολυωνύμου δίνουν τα ω2 της κατασκευής (διτετράγωνη εξίσωση).
ιδιομορφές
• Η επίλυση της εξίσωσης κίνησης δίνεται (επόμενο μάθημα):
u(t) = Φ1y1(t) + Φ2y2(t) + … + Φnyn(t) = Σ Φiyi(t)
• Τα διανύσματα Φ λεγονται ιδιομορφές (eigenmodes) ή ιδιοδιανύσματα

(eigenvectors) της κατασκευής.
• Σε κάθε ιδιοσυχνότητα ωi αντιστοιχεί ένα ιδιοδιανύσμα Φi (ή βi ), που

υπολογίζεται από την επίλυση του συστήματος:
(Για τον υπολογισμό των βi θέτουμε μία τιμή του ίση με 1 και υπολογίζουμε τις υπόλοιπες
τιμές. Εννοείται ότι έχει προηγηθεί ο υπολογισμός των ωi)
1ο Παράδειγμα: Επίδειξη των ιδιομορφών στο εργαστήριο (2-ώροφο κτίριο):
Επισκεφτείτε την ηλεκτρονική διεύθυνση: https://youtu.be/ZcynWkhT8JY
Περιγραφή video:
Η διέγερση στην βάση του κτηρίου είναι αρμονική με σταθερή συχνότητα ω o
Παρατηρούμε ότι όταν η συχνότητα της διέγερσης συμπίπτει με την ω1 το σύστημα

συντονίζεται στην 1η ιδιόμορφή. Σε επόμενο βήμα η συχνότητα αυξάνεται και η κατασκευή
συντονίζεται στην 2η ιδιόμορφή.
2ο Παράδειγμα: 3-ώροφο κτίριο
Επισκεφτείτε την ηλεκτρονική διεύθυνση: https://youtu.be/OaXSmPgl1os

έστω το μονωρόφο κτήριο:
οι τρείς ιδιομορφές είναι:
μεταφορική (κυρίως) μεταφορική (μόνο) στροφική (κυρίως) και

και στροφική μεταφορική
Εάν Φi = [ux, uy, θz]Τ τα ιδιομορφικά διανύσματα είναι:
Φ1 = [0.216, 0., 0.0128]Τ Φ2 = [0., 0.2236, 0.]Τ Φ3 = [0.0276, 0., -0.1056]Τ

Οι δύο πρώτες ιδιομορφές ενός διωρόφου κτηρίου:
Ζ Υ
1η ιδιομορφή (Τ1 = 0.335sec) 2η ιδιομορφή (Τ2 = 0.329sec)

κυρίως μεταφορική κατά Χ κυριώς μεταφορική κατά Υ και λίγο
στρεπτική
• Οι ιδιομορφές Φi αντιστοιχούν σε ένα σχήμα, δεν έχουν μονάδες.

• Ο υπολογισμός τους είναι ανεξάρτητος από τα φορτία της κατασκευής.
• Το φυσικό τους νόημα είναι ότι κάθε ιδιομορφή αντιστοιχεί σε μία μορφή
ταλάντωσης της οποίας το σχήμα παραμένει σταθερό στο χρόνο, ενώ αυτό που
μεταβάλλεται είναι το πλάτος της ταλάντωσης yi(t). Έτσι, για κάθε ιδιομορφή, ο
λόγος των τιμών δύο β.ε. είναι πάντα σταθερός.
συνθήκες ορθογωνικότητας
Μία πολύ χρήσιμη ιδιότητα των ιδιομορφών είναι οι συνθήκες ορθογωνικότητας
των μητρώων μάζας, δυσκαμψίας και απόσβεσης.
για το μητρώο μάζας:
για το μητρώο απόσβεσης:
για το μητρώο μάζας:
• δηλαδή για i = j (δύο διαφορετικές ιδιομορφές) τα γινόμενα είναι πάντα μηδέν.

• το γινόμενο για i = j (π.χ. 1η ιδιομορφή) δίνει τις ποσότητες Mi, Ci, Ki που ονομάζονται
γενικευμένη μάζα, απόσβεση και δυσκαμψία της ιδιομορφής i, αντίστοιχα.
• επίσης ωi2= Κi / Mi
κανονικοποίηση των ιδιομορφών
Η επίλυση της εξίσωσης:
δίνει τα ιδιοδιανύσματα βi τα οποία στη συνέχεια κανονικοποιούμε προκειμένου

να έχουμε καλύτερη εποπτεία των αποτελεσμάτων.
Παρότι πρόκειται για τις ίδιες ποσότητες, στο μάθημα συμβολίζουμε βi τα

ιδιοδιανύσματα πριν την κανονικοποίηση και με Φi τα κανονικοποιμένα
συνήθως η κανονικοποίηση γίνεται:

• ως πρός τη μέγιστη τιμή στην οροφή της κατασκευής. Για 3-διάστατα κτήρια διαλέγουμε
τη μεγιστή τιμή κατά Χ ή Υ (όχι της στροφής)
(θα το προτιμήσουμε στο μάθημα)
• ως πρός τη μέγιστη τιμή του ιδιοδιανύσματος βi (όχι όμως των στροφών)

• ώστε η γενικευμένη (ιδιομορφική) μάζα να είναι ίση με 1, συνήθης κανονικοποίηση σε
προγράμματα Η/Υ, π.χ Seismostruct. H ιδιομορφή κανονικοποιείται ως εξής:
bi
Fi =
οπότε Μi = ΦiTMΦi = 1 bTi Mbi
τα ιδιομορφικά διανύσματα:
Φ1 = [0.216, 0., 0.0128]Τ
Φ2 = [0., 0.2236, 0.]Τ
Φ3 = [0.0276, 0., -0.1056]Τ
Μπορούν να κανονικοποιηθουν ως πρoς την μέγιστη μετακίνηση (κατά X ή Υ) στην οροφή της
κατασκευής:
Φ1 = [1, 0., 0.0128/0.216]Τ = [1, 0., 0.059]Τ
Φ2 = [0., 1., 0.]Τ
Φ3 = [1, 0., -0.1056/ 0.0276]Τ = [1., 0., -3.826] Τ

με τη βοήθεια του Matlab:

μπορείτε να κάνετε copy/paste τον κώδικα
m = [3240 0 0 στο Matlab ώστε να τον εκτελέσετε
0 3240 0
0 0 126360]
k = 1000000*[0.0470 0 -0.0303
0 0.0422 0.0170
-0.0303 0.0170 3.1168]
[v,d] = eig(m,k); % υπολογισμός ωi και βi

omega = sqrt(1./diag(d)); % ω ρίζα των διαγώνιων όρων του d
[omega iorder] = sort(omega,'ascend') % διόρθωση ώστε ω1 < ω2 < … < ωn
T = 2*pi./omega
bita = v(:,iorder) % κάθε στήλη αντιστοιχεί σε διαφορετική ιδιομορφή
...
% κανονικοποίηση ιδιομορφών
for imode=1:3 % loop για κάθε ιδιομορφή (στήλες του β)
[itmp ii]=max(abs(bita(1:2,imode))); % max timi tis idiomorfis,

mono ux kai uy
norm= bita(ii,imode) % όχι το itmp γιατί είναι abs
F(:,imode)=bita(:,imode)/norm % τα Φ κανονικοποιημένα
end
% sunthikes orthokanonikotitas
F12 = F(:,1)'*m*F(:,2) % Φ1ΤΜΦ2
M1 = F(:,1)'*m*F(:,1) % Φ1ΤΜΦ1
Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε στην παράγραφο 3.2.1 – 3.2.4 των


25
9η Διάλεξη:
Πολυβάθμια συστήματα 2 (5 Δεκεμβρίου 2017)

Η εξίσωση κίνησης μίας κατασκευής είναι:
Η εξίσωση κίνησης για πολυβάθμια προβλήματα μπορεί να λυθεί:

α. με την μέθοδο της επαλληλίας των ιδιομορφών
β. με απευθείας ολοκλήρωση της εξίσωσης κίνησης (π.χ. μέθοδος κεντρικών
διαφορών, μέθοδος Newmark/μέσης επιτάχυνσης, κ.α.)
Το σημερινό μάθημα αφορά στην μέθοδο της επαλληλίας των ιδιομορφών
2
Η εξίσωση κίνησης: Mü + Ců + Ku = -Mrüg είναι μία διαφορική εξίσωση με 3N

βαθμούς ελευθερίας.
Στην εξίσωση κίνησης θέτουμε u = ΣΦiyi (ομοίως και για τα ü, ů). Επίσης την
πολλαπλασιάζουμε από αριστερά με το ΦiΤ και με την βοήθεια των συνθηκών
ορθογωνικότητας:
το πρόβλημα μετασχηματίζεται σε 3Ν ανεξάρτητα μονοβάθμια προβλήματα:
3
εάν θέσουμε Γi = ΦiT M r / ΦiT M Φi οι εξισώσεις των 3Ν ανεξάρτητων μονοβάθμιων

ταλαντωτών γράφονται:
y1  2 1 1 y1  12 y1  1 xg  t 
y2  2 2 2 y2  22 y2   2 xg  t 
y3 N  2 3 3 N y3 N  32N y3 N  3  xg  t 
Η ποσότητα Γi είναι καθαρός αριθμός και ονομάζεται συντελεστής συμμετοχής

της ιδιομορφής i
4
• Για την επίλυση της εξ. κίνησης πρέπει να λύσουμε 3Ν μονοβάθμια προβλήματα
που έχουν εξίσωση κίνησης:
η παραπάνω σχέση αποτελεί την εξ. κίνησης ενός μονοβαθμίου με ιδιοσυχνότητα

ωi που υποβάλλεται σε ένα σεισμό xሷ g(t) πολλ/σμένο με το Γi της i-ιδιομορφής
• στην πράξη λύνουμε ένα μονοβάθμιο ωi που υποβάλλεται σε σεισμό xሷ g(t):
και πολλαπλασιάζουμε την χρονοϊστορία της μετακίνησης di(t) με το Γi, δηλαδή:
το τελικό διάνυσμα των μετακινήσεων u(t) είναι:
5
Παράδειγμα
• Έστω το διώροφο πλαίσιο:
w2=1275kN
k2=150×103kN/m
w1=1275kN
k1=200×103kN/m
• Η εξίσωση κίνησης είναι:
• Η ιδιομορφική ανάλυση έδωσε:

Τ1=0.268s (ω1=23.38r/s),
Τ2=0.108 (ω2=58.09r/s)
6
• Οι συντελεστές συμμετοχής Γi θα είναι:
• η λύση της εξ. κίνησης, δηλαδή οι τελικές μετακινήσεις:
• όπου τα d1(t) και d2(t) είναι η λύση 2 μονοβάθμιων συστημάτων με ω1 και ω2:
7
συντελεστής συμμετοχής ιδιομορφής
Ο συντελεστής συμμετοχής της ιδιομορφής i, δίνεται από την σχέση:
Γi = Li/Mi
όπου Li = ΦiΤM r
Mi = ΦiΤMΦi γενικευμένη μάζα της ιδιομορφής i
Παρατηρήσεις:
• οι τιμές των Γi εξαρτώνται από το πώς κανονικοποιούμε τις ιδιομορφές (τα τελικά
αποτελέσματα όμως δεν επηρεάζονται)
• για κάθε διεύθυνση φόρτισης (π.χ Χ ή Y) πρέπει ΣΓi =1
• τα Γi μπορεί να έχουν αρνητικές τιμές αλλά και τιμές >1, δεν είναι ποσοστά!
• ο υπολογισμός απλοποιείται σημαντικά για προβλήματα στο επίπεδο
9
Παράδειγμα:
Για ένα μονώροφο κτήριο και σεισμό που ασκείται κατά την διεύθυνση X,
r(X) = [rx ry 0 ]T = [1 0 0]Τ

ενώ, εάν ο σεισμός ασκείται κατά την διεύθυνση Υ:
r(Y) = [0 1 0]Τ
άρα Li(Χ) = ΦiΤM r(Χ)
Li(Υ) = ΦiΤM r(Υ)
και Μi = ΦiΤM Φi
οπότε Γi(Χ) = (Li(Χ))2 / Μi (σεισμός κατά την διεύθυνση Χ)

Γi(Y) = (Li(Y))2 / Μi (σεισμός κατά την διεύθυνση Υ)
10
ενεργές μάζες ιδιομορφών
Κάθε ιδιομορφή ενεργοποιεί ένα ποσοστό της συνολικής μάζας το οποίο δηλώνει
τον βαθμό συμμετοχής της στην συνολική κίνηση.
Η μάζα Μi* που αντιστοιχεί στην i ιδιομορφή ονομάζεται δρώσα ή ενεργός

ιδιομορφική μάζα της ιδιομορφής i:
Mi* = Γi Li = Li2 / Mi
όπου:
Li = ΦiΤMr(d), όπου d η διεύθυνση του σεισμού, π.χ. Χ ή Υ
Mi = ΦiΤMΦi (γενικευμένη μάζα)
• η ενεργός μάζα εξαρτάται από́ τη διεύθυνση της σεισμικής δράσης

• ΣMi* = mtot , δηλαδή το άθροισμα των ενεργών μαζών είναι ίσο με τη συνολική
μάζα mtot
• δεν πρέπει να συγχέεται η δρώσα μάζα Mi* με τη γενικευμένη μάζα Μi, όπου
Μi = ΦiΤMΦi
• και οι δρώσες μάζες εξαρτώνται από την διεύθυνση του σεισμού
11
απαιτούμενο πλήθος ιδιομορφών (1)
Στην πράξη δεν χρειάζεται να λάβουμε υπόψιν u1(t)=Γ1d1(t)

όλες τις ιδιομορφές, μερικές πρώτες ιδιομορφές
αρκούν.
k ≤ 3N
όπου k είναι το πλήθος των ιδιομορφών που u2(t)=Γ2d2(t)
χρειάζονται και 3Ν είναι το συνολικό πλήθος
τους
πολύ
Σύμφωνα με τον ΕΚ8: μικρότερες
τιμές
• Το άθροισμα των δρώσων ιδιομορφικών
μαζών για τις ιδιομορφές που λαμβάνονται
υπόψιν πρέπει να είναι τουλάχιστον το 90% u3(t)=Γ3d3(t)
της συνολικής μάζας του φορέα (ανά
εξεταζόμενη διεύθυνση):
Συμπεριλαμβάνοντας ανώτερες
Σ Mi* ≥ 90%mtot ιδιομορφές, προσθέτουμε πολύ μικρές
ποσότητες που επηρεάζουν ελάχιστα
• λαμβάνονται υπόψη όλες οι ιδιομορφές με
το τελικό αποτέλεσμα.
δρώσες μάζες μεγαλύτερες από το 5% της
συνολικής μάζας. 16
απαιτούμενο πλήθος ιδιομορφών (2)
• από τον ορισμό του Μi* προκύπτει ότι λαμβάνουμε υπόψιν τόσες ιδιομορφές
ώστε να έχουμε το 90% της συνολικής τέμνουσας βάσεως
• Η συνολική μάζα mtot αναφέρεται μόνο στην ταλαντούμενη μάζα, π.χ. η μάζα
της θεμελίωσης αγνοείται.
• εαν έχουμε συμπεριλάβει αρκετές ιδιομορφές αλλά δεν πιάνουμε το 90% της
mtot, τότε το ελάχιστο πλήθος ιδιομορφών k θα πρέπει να ικανοποιεί τις
συνθήκες:
▪ k ≥ 3(N)0.5,
(Ν το πλήθος των ορόφων)
▪ Tk ≥ 0.20sec
(Tk η περίοδος της ανώτερης ιδιομορφής που λαμβάνουμε υπόψιν)
17
ειδικές περιπτώσεις
Στη γενική περίπτωση, η εξίσωση κίνησης ενός συστήματος έχει 3Ν βαθμούς

ελευθερίας:
διακρίνουμε δύο ειδικές περιπτώσεις:
• μονώροφο κτήριο: το πρόβλημα έχει 3 βαθμούς ελευθερίας
• επίπεδη κίνηση: το πρόβλημα έχει Ν βαθμούς ελευθερίας, όπου Ν το πλήθος

των ορόφων της κατασκευής
18
ειδικές περιπτώσεις
Το μονώροφο κτήριο έχει 3 βαθμούς ελευθερίας,
όλα τα υπομητρώα που περιέχουν τα u, M, K, εκφυλίζονται σε βαθμωτά μεγέθη,

οπότε:
 mX 0 0
M   0 mY 0 
 0 0 I   33
Για επίπεδη κίνηση έχουμε Ν βαθμούς ελευθερίας:
όλοι οι β.ε. αναφέρονται σε μία διεύθυνση (X ή Y), ενώ δεν λαμβάνουμε υπόψιν τους
στροφικούς β.ε., άρα:
 u1 
u   m1 0 0 
u  u x N 1   2  M   0 0 
 
   0 0 mN  N  N
u N  N 1
19
επίπεδη κίνηση
Ένα επίπεδο πλαίσιο έχει ένα β.ε. ux για κάθε όροφο, αφού αγνούμε τις στροφές των
κόμβων καθώς και την αξονική μεταβολή του μήκους των μελών.
Ένα χωρικό προσομοίωμα που είναι περίπου

u4 συμμετρικό, μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε ως
επίπεδο πλαίσιο εαν θέσουμε τα uy και θ ίσα με
u3 μηδέν.
u2 Τα διανύσματα (π.χ. u, r) και τα μητρώα (π.χ. M, K)

απλοποιούνται:
u1
 u1  1
u  1
u  u x N 1   2  r  1N 1   
   
   
u N  N 1  1  N 1
 m1 0 0 
M   0 0 
 0 0 mN  N  N
20
Σε επίπεδα προβλήματα απλοποιείται ο υπολογισμός με το χέρι των Γi και Μi* αφού:
οπότε:
N
L
m 
j 1
j j ,i
i  i  N
m 
Mi 2
j j ,i
j 1
2
 N 
  j j ,i 
m 
L 
2
 
j 1
 *
i  i N
m 
Mi 2
j j ,i
j 1
21
Για την περίπτωση επίπεδων προβλημάτων, μπορούμε εύκολα να αναγνωρίσουμε σε ποιά

ιδιομορφή αντιστοιχή ένα ιδιοσχήμα:
1η ιδιομορφή 2η ιδιομορφή 3η ιδιομορφή
• Παρατηρούμε ότι η 1η ιδιομορφή συναντά τον κατακόρυφο άξονα σε ένα σημείο στη
βάση του κτηρίου (κόκκινη κουκίδα). Η 2η ιδιομορφή τον συναντά στη βάση και σε ένα
ακόμα σημείο (2 κουκίδες), η 3η ιδιομορφή σε 3 σημεία κ.ο.κ.
• Για τις ανάγκες του μαθήματος σε επίπεδα προβλήματα θα κανονικοποιούμε τις

ιδιομορφές ώστε να έχουν τιμή 1 στην οροφή του κτηρίου.
22
Παράδειγμα 1 (επίπεδο πλαίσιο)
clc; clear; close all
m = [127.5 0
0 127.5] % δίνονται τα m και k για ένα διώροφο, επίπεδο πλαίσιο
k = 1000*[350 -150
-150 200]
[v,d] = eig(m,k);
omega = sqrt(1./diag(d)); % υπολογισμός ωi και βi
[omega iorder] = sort(omega,'ascend') % ταξινόμηση ώστε ω1 < ω2 < … < ωn
T = 2*pi./omega
bita = v(:,iorder)
% κανονικοποίηση των ιδιομορφών

norm= bita(2,:);
for imode=1:2
F(:,imode)=bita(:,imode)/norm(imode);
end
figure(); hold on; grid on; box on;

pF = [0 0;
F];
for imode=1:2
plot(pF(:,imode),0:2,'b.-')
end
Παράδειγμα 1 (επίπεδο πλαίσιο)
r = ones(2,1);
for imode = 1:2
Fn = F(:,imode);
L(imode) = Fn'*m*r; % Li
M(imode) = Fn'*m*Fn; % Mi γενικευμένες μάζες
Gamma(imode) = L(imode)/M(imode); % Γi
Mstar(imode) = L(imode)^2/M(imode) % δρώσες μάζες
end
L
M
Gamma
Mstar
mtot = sum(diag(m)) % συνολική μάζα

posostoIdiomorfis = Mstar./mtot % ποσοστό μάζας κάθε ιδιομορφής
Το τελικό αποτέλεσμα θα είναι:  u1 (t )  0.618  1.618

u (t )   1.17  1.0  1
d (t )  0.17  1.0  d 2 (t )
 2     
Τα d1(t) και d2(t) δίνονται από την

επίλυση των μονοβαθμίων:
Παράδειγμα 2 (μονώροφο)
clc; clear; close all

Άσκηση μονορώφου από τις σημειώσεις
m = [20 0 0 του μαθήματος, σελ. 3-9.
0 20 0
0 0 83.33] μπορείτε να κάνετε copy/paste τον κώδικα
στο Matlab ώστε να τον εκτελέσετε
k = [32000 0 0
0 32000 -16000
0 -16000 408000]
[v,d] = eig(m,k);
omega = sqrt(1./diag(d));
[omega iorder] = sort(omega,'ascend')
T = 2*pi./omega
bita = v(:,iorder)
norm = max(abs(bita(1:2,:)))
for imode=1:3
F(:,imode)=bita(:,imode)/norm(imode);
end
F
Παράδειγμα 2 (μονώροφο)
rx = [1 0 0]';
ry = [0 1 0]';
for imode = 1:3
Fn = F(:,imode);
Lx(imode) = Fn'*m*rx;
Ly(imode) = Fn'*m*ry;
M(imode) = Fn'*m*Fn;
GammaX(imode) = Lx(imode)/M(imode);
GammaY(imode) = Ly(imode)/M(imode);
MstarX(imode) = Lx(imode)^2/M(imode);
MstarY(imode) = Ly(imode)^2/M(imode);
end
mtotX = sum(m*rx)
mtotY = sum(m*rx)
posostoIdiomorfisX = MstarX./mtotX
posostoIdiomorfisY = MstarY./mtotY
η μέθοδος ανάλυσης φάσματος απόκρισης
Η μέθοδος ανάλυσης οριζόντιας φόρτισης βασίζεται στην επαλληλία των

ιδιομορφικών αποκρίσεων, όπου:
Η λύση της εξίσωση κίνησης Mü + Ců + Ku = -Mrüg είναι:
3N 3N
u  t    ui  t     i  i di  t 
i 1 i 1
ui οι μετακινήσεις της ιδιομορφής i και di οι λύσεις της εξίσωσης κίνησης για

k ≤ 3Ν μονοβάθμιους ταλαντωτές:
29
Ο αντισεισμικός σχεδιασμός βασίζεται σε μέγιστες τιμές. Οι μέγιστες ιδιομορφικές

μετακινήσεις, max(di), είναι:
 
k
max  ui     i  i max di  t 
i 1
εάν di(t) είναι η λύση της εξίσωσης κίνησης ενός μονοβαθμίου με ιδιοπερίοδο ωi,
η ποσότητα max(|di(t)|) είναι η τιμή του φάσματος μετακινήσεων για Τ i =2π/ωi
δηλαδή:
max  ui    i  i SD(Ti ,  i )   i  i PSA(Ti ,  i ) / i2
30
επιτάχυνση PSA (g)

φάσμα
επιταχύνσεων
PSAi
περίοδος Τ
άρα, εάν γνωρίζουμε το φάσμα επιταχύνσεων της σεισμικής καταγραφής, μπορούμε να

βρούμε τις μέγιστες ιδιομορφικές μετακινήσεις της i ιδιομορφής ως:
max  ui    i  i PSA(Ti ,  i ) / i2
31
Εναλλακτικά οι μέγιστες ιδιομορφικές μετακινήσεις ui μπορούν,, να

υπολογιστούν ασκώντας στην κατασκευή ιδιομορφικές δυνάμεις Fs,i:
Fs,i = Γi M Φi PSA(Ti,ζi)
η θεώρηση αυτή είναι προτιμότερη στην περίπτωση προγραμμάτων Η/Υ
απόδειξη:
Fs,i = k max(ui) =
= kΦi Γi max(|di|) (αφού kΦi = ωi2 M Φi)
= ωi2 M Φi Γi max(|di|)
= Γi M Φi PSAi(t)
32
Είδαμε ότι για κάθε χρονική στιγμή οι μετακινήσεις u(t) είναι το άθροισμα των
ιδιομορφικών μετακινήσεων ui(t) δηλαδή:
u  t    ui  t 
όμως οι μέγιστες ιδιομορφικές μετακινήσεις ui:

u1(t)
α) δεν συμβαίνουν ταυτόχρονα,
β) έχουν χάσει το πρόσημό τους αφού τα
φάσματα δίνουν τα μέγιστα κατά απόλυτη τιμή,
κατά συνέπεια: u2(t)
max  u    max  ui 
u3(t)
δηλαδή το άθροισμα των μέγιστων κατ’ απόλυτη
τιμή μετακινήσεων των ιδιομορφών, είναι πάντα
σημαντικά μεγαλύτερο από τις πραγματικές Σχήμα: οι μέγιστες ιδιομορφικές
μέγιστες μετακινήσεις. μετακινήσεις δεν συμβαίνουν
ταυτόχρονα και δεν έχουν πάντοτε
το ίδιο πρόσημο 33
βήματα της μεθόδου
βήματα της μεθόδου ανάλυσης φάσματος απόκρισης:
• Ιδιομορφική ανάλυση:
υπολογισμός ιδιομορφών Φi, ιδιοτιμών Ti, συντ. συμμετοχής Γi, πλήθους ιδιομορφών k
• υπολογισμός των ιδιομορφικών φορτίων (για k ιδιομορφές, k ≤ 3N):
Fs,i  i i Se Ti 

PSA(Ti,ζi) ή Se(Ti) - φάσμα καταγραφής ή φάσμα ΕΚ8
• υπολογισμός των μέγιστων ιδιομορφικών μετακινήσεων ui:

Επιβάλλουμε με ένα πρόγραμμα τα ιδιoμορφικά φορτία (διαφορετική επίλυση για κάθε
ιδιομορφή) και βρίσκουμε μετακινήσεις ui, εντατικά μεγέθη Mi,Qi,Ni για κάθε β.ε. ή μέλος.
ui  k 1Fs,i
• συνδυασμός των ιδιομορφικών τιμών:

Συνδυάζουμε τα αποτελέσματα από κάθε ιδιομορφική επίλυση με τον κανόνα SRSS ή τον
κανόνα CQC για να βρούμε τις ακραίες τιμές ex(u), ex(M), κλπ
34
συνδυασμός ιδιομορφικών αποκρίσεων
Στη μέθοδο ανάλυσης φάσματος απόκρισης φόρτισης, οι ιδιομορφικές ποσότητες (π.χ.

μετακινήσεις, ροπές κλπ) συνδυάζονται προκειμένου να υπολογίσουμε τις ακραίες τιμές
τους ex(E) με έναν από τους παρακάτω δύο κανόνες:
• κανόνας SRSS (Square Root of the Sum of Squares)
• κανόνας CQC (Complete Quadratic Combination)
35
ο κανόνας SRSS
Ο κανόνας SRSS (Square Root of the Sum of Squares), δηλαδή «τετραγωνική ρίζα του
αθροίσματος των τετραγώνων», δίνει την ακραία τιμή exE ενός μεγέθους:
exE   E12  E 22   E k2
• Εi η τιμή του μεγέθους (μετακίνηση, ροπή, τέμνουσα κλπ) από την επίλυση με
ιδιομορφικά φορτία
• ο κανόνας μπορεί να εφαρμοστεί μόνο όταν οι k ιδιομορφές δεν έχουν κοντινές

τιμές (είναι ανεξάρτητες), δηλαδή όταν Ti ≤ 0.9Tj όπου Ti,Tj δύο διαδοχικά Τ
• Εάν δεν ισχύει η συνθήκη Ti ≤ 0.9Tj , χρησιμοποιούμε τον κανόνα CQC
• το ± χρειάζεται γιατί τα Εi έχουν χάσει το πρόσημό τους, τόσο επειδή προέκυψαν

από φασματικές τιμές, αλλά και επειδή αθροίζουμε τα τετράγωνα των Εi
36
Παράδειγμα SRSS (υπολογισμοί στο Matlab)
function [ ro ] = srss(r )
% [ ro ] = srss(r )
%
% SRSS combination
% r : the response quantity of interest, Nx1 (column vector)
% ro : the combined response quantity, Nx1 (column vector)
r2 = r.*r;
ro=sqrt(sum(r2'));
καλούμε την συνάρτηση “srss.m” ως εξής:
>> r = [18.18 -32.57 12.30]’ % ροπές Μy της 1ης, 2ης και 3ης ιδιομορφής
>> rSRSS = srss(r)
rSRSS =
39.276
ο κανόνας CQC
Ο κανόνας CQC (Complete Quadratic Combination), δηλαδή «πλήρης τετραγωνικός

συνδυασμός»: k k
exE    
i 1 j 1
ij Ei E j
8 2 r 3/2 1  r 
ij 
104 1  r 2   4 2 r 1  r 
2 2
• το ζ εισάγεται επί τοις εκατό (π.χ. ζ=5) (διαφορετικά δίνουμε ζ=0.05 χωρίς το 104)
• εαν r = ωi / ωj και i < j
• εij = εji και εii = 1
• εάν Ti > 0.7 Tj (οι ιδιοτιμές διαφέρουν αρκετά) τότε εij ≈ 0 οπότε επιστρέφουμε
στον κανόνα SRSS
• οι τιμές εij μπορούν να γραφούν σε ένα μητρώο ε,  1 ε12 ε1k 
εάν Ε = {Ε1, Ε2,…, Εk}Τ οι ιδιομορφικές τιμές,  1 ε2 k 

ο υπολογισμός της ακραίας τιμής προκύπτει συμμ. 
 
ευκολότερα με μητρωϊκές πράξεις:  1
38
exE   E εE
T
συνδυασμός ιδιομορφικών αποκρίσεων
• Συνήθως σε επίπεδα πλαίσια (επίπεδη κίνηση) ικανοποιείται η συνθήκη για

χρήση του κανόνα SRSS. Αντίθετα, σε χωρικά πλαίσια συνήθως οι ιδιoμορφές δεν
είναι ανεξάρτητες και εφαρμόζεται ο κανόνας CQC.
• Έαν θέλουμε να υπολογίσουμε ένα μέγεθος που προκύπτει ως συνδυασμός δύο

άλλων μεγεθών, ο συνδυασμός κατά SRSS (ή CQC) πρέπει να γίνεται στα τελικά
μεγέθη,
π.χ. η τάση σε ένα θεμέλιο εξαρτάται από τη ροπή και την αξονική δύναμη. Στην
περίπτωση αυτή η τάση θα υπολογιστεί για κάθε ιδιομορφική φόρτιση ξεχωριστά
και ο συνδυασμός κατά SRSS θα εφαρμοστεί στις ιδιομορφικές τάσεις. Δηλαδή
δεν θα χρησιμοποιηθούν τα ex(M), ex(N) για τον υπολογισμό της τάσης.
39
Παράδειγμα CQC (υπολογισμοί στο Matlab)
function [ ro,e ] = cqc(r,T)

% CQC complete quadratic combination
% r : the response quantity of interest (column vector Nx1)
% T : vector of eigenperiods (column vector Nx1)
% ro : the combined response quantity (column vector Nx1)
% e : the correlation coefficient matrix (NxN)
nmodes = length(T);
xi = 5;
for i=1:nmodes
for j=1:nmodes
b= T(j)/T(i);
e(i,j)=(8*xi^2*(b^(3/2))*(1+b))/(10000*( 1-b^2 )^2 + 4*xi^2 *b*(1+b)^2);
end;
end; καλούμε την συνάρτηση “cqc.m” ως εξής:
ro = sqrt(r'*e*r); >> r = [18.18 -32.57 12.30]'

>> T = [0.255 0.253 0.221 ]'
>> [rCQC,e] = cqc(r,T)
rCQC =
15.1504
e =
1.0000 0.9938 0.3269
0.9938 1.0000 0.3524
0.3269 0.3524 1.0000
Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε στην παράγραφο 3.2.5 – 3.2.7 και 3.3.1-

3.3.3 των σημειώσεων του μαθήματος.

41
Αντισεισμικές Κατασκευές
10η Διάλεξη:
Πολυβάθμια συστήματα 3 - Χωρική επαλληλία (12 Δεκεμβρίου 2017)

μέθοδοι αντισεισμικού σχεδιασμού
Ο αντισεισμικός σχεδιασμός των κατασκευών μπορεί να γίνει με δύο

μεθόδους:
α. τη μέθοδο ανάλυσης φάσματος απόκρισης

β. τη μέθοδο ανάλυσης οριζόντιας φόρτισης (γνωστή και ως απλοποιημένη
φασματική μέθοδος)
Η πρώτη μέθοδος είναι η βασική μέθοδος ανάλυσης ενώ η «μέθοδος ανάλυσης

οριζόντιας φόρτισης» αποτελεί απλοποίησή της.
2
Η μέθοδος ανάλυσης οριζόντιας φόρτισης βασίζεται στην επαλληλία

των ιδιομορφικών αποκρίσεων, όπου:
Η λύση της εξίσωση κίνησης Mü + Ců + Ku = -Mrüg είναι:

3N 3N
u  t    ui  t     i  i di  t 
i 1 i 1
ui οι μετακινήσεις της ιδιομορφής i και di οι λύσεις της εξίσωσης κίνησης για

k ≤ 3Ν μονοβάθμιους ταλαντωτές:
3
η μέθοδος ανάλυσης οριζόντιας φόρτισης
Ο αντισεισμικός σχεδιασμός των κατασκευών μπορεί να γίνει με δύο

μεθόδους:
α. με τη μέθοδο ανάλυσης φάσματος απόκρισης (προηγούμενο μάθημα)
β. με τη μέθοδο ανάλυσης οριζόντιας φόρτισης
• Η πρώτη μέθοδος (φάσματος απόκρισης) είναι γενική και εφαρμόζεται σε

όλες τις περιπτώσεις.
• Η δεύτερη μέθοδος (ανάλυσης οριζόντιας φόρτισης) είναι απλοποίηση της
πρώτης που βασίζεται στην πρώτη (θεμελιώδη) ιδιομορφή.
• άρα η μέθοδος ανάλυσης οριζόντιας φόρτισης δίνει καλά αποτελέσματα σε
κτήρια που η απόκριση (για την εξεταζόμενη διεύθυνση) επηρεάζεται
κυρίως από την 1η ιδιομορφή, π.χ. περίπου συμμετρικά κτήρια.
4
Προϋποθέσεις εφαρμογής:
Σύμφωνα με τον ΕΚ8, η μέθοδος ανάλυσης οριζόντιας φόρτισης εφαρμόζεται
όταν:
• Η θεμελιώδης ιδιομορφή στις δύο κύριες διευθύνσεις ταλάντωσης είναι

μικρότερη από:  4TC
T1  
2.0sec
Tην ΤC την ορίσαμε μαζί με το ελαστικό φάσμα του ΕΚ8, είναιη περίοδος για την οποία αρχίζει ο φθίνων
κλάδος του φάσματος (όριο περιοχής σταθερών επιταχύνσεων και περιοχής σταθερών ταχυτήτων)
• Ικανοποιούνται τα κριτήρια κανονικότητας καθ’ ύψος (σε όψη) που ορίζονται

από τον ΕΚ8 (§4.2.3.3)
5
Σύμφωνα με τη μέθοδο ανάλυσης οριζόντιας φόρτισης, στον όροφο i ασκούνται οι

σεισμικές δυνάμεις:
mi i
Fi  Fb
 m j j
j
• όπου φi η τιμή της ιδιομορφής στον όροφο i

• mi η μάζα του ορόφου i
• Fb η σεισμική τέμνουσα βάσης (Fb=Σ Fi) (επόμενη διαφάνεια)
• Εάν δεν είναι γνωστή η θεμελιώδης F4 m4

ιδιομορφή φi, θέτουμε φi = zi/Η οπότε:
F3 z4 m3
mi zi
Fi  Fb z3
 mj z j
j
F2 m2
F1 z2 m1
• zi η απόσταση του ορόφου i από το έδαφος
(βλ. Σχήμα) (όχι από τη στάθμη θεμελίωσης) z1 6
Τα φορτία που προκύπτουν από την σχέση

Fi = Fb(mizi/Σmizi) είναι μεγαλύτερα στην οροφή και
μειώνονται στη βάση του κτηρίου. Η κατανομή αυτή είναι
γνωστή ως τριγωνική κατανομή.
Όταν χρησιμοποιούμε την μέθοδο ανάλυσης οριζόντιας φόρτισης, οι μετακινήσεις

και τα εντατικά μεγέθη προκύπτουν από την στατική επίλυση της κατασκευής με
φορτία Fi = Fb(mizi/Σmjzj) (ή Fi = Fb(miφi/Σmjφj))
Η σεισμική τέμνουσα βάσης Fb δίνεται από τη σχέση:

Fb = mtot λ Se(T1,ζ)
• mtot η συνολική μάζα της κατασκευής
• λ = 0.85, εάν Τ1 ≤ 2ΤC και το κτήριο έχει περισσότερους από 2 ορόφους. Σε
όλες τις άλλες περιπτώσεις λ = 1.
• Se(T1,ζ) η φασματική επιτάχυνση από φάσμα σχεδιασμού του ΕΚ8 7
θεμελιώδης ιδιοπερίοδος
Η μέθοδος ανάλυσης οριζόντιας φόρτισης είναι μία προσεγγιστική μέθοδος

που βασίζεται στη θεμελιώδη ιδιομορφή (σε κάθε διεύθυνση),
Όταν δεν γνωρίζουμε το Τ1 μπορούμε να το εκτιμήσουμε (προκειμένου να

αποφύγουμε την ιδιομορφική ανάλυση)
Προσεγγιστικά το Τ1 υπολογίζεται:
1. με το πηλίκο Rayleigh,
2. με εμπειρικές σχέσεις του ΕΚ8.
8
Το πηλίκο του Rayleigh:

Wj =mj g
Η θεμελιώδης ιδιοσυχνότητα υπολογίζεται
με το πηλίκο του Rayleigh δίνει ως:
2

 j
m j j
 
1 2
j
m j j
Wj: το βάρος του ορόφου j
• δj είναι η μετακίνηση του ορόφου j εάν σε κάθε όροφο (στα Κ.Μ.) ασκηθούν
πλευρικές δυνάμεις: Wj = mjg
• η ακρίβεια μπορεί να βελτιωθεί με επαναλήψεις (προαιρετικά).
9
Προσεγγιστικές σχέσεις του ΕΚ8:

O EΚ8 δίνει διάφορες εμπειρικές σχέσεις για τον υπολογισμό του Τ1 (γενικά δίνουν
μικρότερες τιμές από το πηλίκο του Rayleigh).
Για κτήρια ύψους μέχρι 40m ισχύει η σχέση:

T1  Ct H t3/4
• H το ύψος του κτηρίου
• Ct = 0.085 για χαλύβδινα πλαίσια,

Ct = 0.075 για πλαίσια ΩΣ & χαλύβδινα πλαίσια με έκκεντρους δικτυωτούς
συνδέσμους
Ct = 0.050 για κάθε άλλο φορέα
• Για κτήρια με τοιχώματα από ΩΣ ή τοιχοποιία, o EK8 δίνει τις σχέσεις:

0.075
Ct 
…. AC
10
... (προσεγγιστικές σχέσεις του ΕΚ8)

…
AC  Ai  0.2  lw,i / H 

2
• Ac συνολική δρώσα επιφάνεια των τοιχωμάτων στον 1ο όροφο,

• Ai η δρώσα επιφάνεια της διατομής του τοιχώματος i στον 1ο όροφο,
• lwi το μήκος του τοιχώματος i στον 1ο όροφο (παράλληλα με την σεισμική
δράση, εαν lw,i/Η > 0.9 θέτουμε lw,i/Η = 0.9.
Εναλλακτικά η θεμελιώδης ιδιοπερίοδος υπολογίζεται από την σχέση (ΕΚ8):
T1  2 
δ η οριζόντια μετακίνηση της οροφής του κτηρίου (σε m) εάν ασκηθούν ως
οριζόντια φορτία τα βάρη Wj κάθε ορόφου (όπως στη μέθοδο Rayleigh)
πρόκειται για απλοποίηση της μεθόδου Rayleigh

11
χωρική επαλληλία
Κατά τον αντισεισμικό σχεδιασμό των κατασκευών οι σεισμικές

αναλύσεις γίνονται (τουλάχιστον) για δύο κάθετες μεταξύ τους
διευθύνσεις, π.χ. υποθέτοντας σεισμό κατά Χ και σεισμό κατά Y.
εαν exΕ(x) και exΕ(y) οι τιμές ενός μεγέθους για σεισμό κατά Χ και Υ,
αντίστοιχα (π.χ. ex Μx(x), ex Μx(y)), η ακραία τιμή του μεγέθους θα
είναι:
(exE ) + (exE )
2 2
exE = ± ( x) ( y)
εναλλακτικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί ο δυσμενέστερος από

τους συνδυασμούς:
exE = ±exE ( x ) ± 0.30exE ( y )

exE = ±0.30exE ( x ) ± exE ( y )
12
παράδειγμα
Για ένα κτήριο από ΩΣ έγιναν δύο αναλύσεις: (α) για σεισμό κατά την διεύθυνση Χ , και (β)
για σεισμό κατά την διεύθυνση Υ.
• Οι αναλύσεις έδωσαν ακραία μεγέθη ανά διεύθυνση {exΝ(x),ex Μx(x), exΜy(x) } και
{exΝ(y),ex Μx(y), exΜy(y)}.
• Μετά τη χωρική επαλληλία των μεγεθών, τα ακραία μεγέθη υπολογίζονται ως εξής:
(exN ) + (exN )
2 2
exN = ± (x) ( y)
= ± ( exM ) + ( exM )
2 2
(x) ( y)
exM x x x
= ± ( exM ) + ( exM )
2 2
(x) ( y)
exM y y y
13
παράδειγμα
Με την απλοποιημένη μέθοδο η διαδικασία είναι λίγο διαφορετική:
• Οι αναλύσεις έδωσαν ακραία μεγέθη ανά διεύθυνση {exΝ(x), ex Μx(x), exΜy(x) } και
{exΝ(y),ex Μx(y), exΜy(y)}.
• Μετά την χωρική επαλληλία των μεγεθών, τα ακραία μεγέθη είναι:
exN = max{±exN ( x ) ± 0.30exN ( y ) ,± 0.30exN ( x ) ± exN ( y ) } =

= max{+exN ( x ) + 0.30exN ( y ) ,+exN ( x ) - 0.30exN ( y ) ,
-exN ( x) + 0.30exN ( y ) ,-exN ( x) - 0.30exN ( y ) ,
+0.30exN ( x) + exN ( y ) ,+0.30exN ( x) - exN ( y ) ,
-0.30exN ( x ) + exN ( y ) ,-0.30exN ( x ) - exN ( y ) }
ως exN (ακραία τιμή του Ν), χρησιμοποιούμε την μέγιστη τιμή από τους παραπάνω 8
συνδυασμούς. Ομοίως υπολογίζονται τα exΜx και exMy.
14
Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε στην παράγραφο 3.4 – 3.5 των


15
11η Διάλεξη:
Μονώροφο κτίριο – Συνεχή συστήματα (19 Δεκεμβρίου 2017)

διακριτά και συνεχή συστήματα
Οι κατασκευές συνήθως θεωρούνται διακριτά συστήματα, αφού η εξισώσεις

ισορροπίας (ή κίνησης) διατυπώνονται ως προς κάποια διακριτά σημεία, π.χ. σε
κάθε όροφο, κόμβο, κλπ.
u3
u2
u1
στο παραπάνω 3-ώροφο οι μάζες αναφέρονται σε κάθε στάθμη και το κτήριο έχει
έναν πεπερασμένο αριθμό β.ε. Πρόκειται για ένα «διακριτό» σύστημα.
2
συνεχή συστήματα
Σε πολλές περιπτώσεις η μάζα της κατασκευής είναι κατανεμημένη, δηλαδή δεν

μπορεί να θεωρηθεί συγκεντρωμένη σε κάποιους β.ε.
Τα συστήματα αυτά ονομάζονται συνεχή συστήματα. Η απόκριση των

συστημάτων αυτών δίνεται μέσα από συνεχείς συναρτήσεις, και θεωρητικά έχουν
άπειρο αριθμό μαζών και άρα άπειρο αριθμό ιδιομορφών.
π.χ. Η οριζόντια μετακίνηση της καμινάδας σε

κάθε θέση x, περιγράφεται από τη συνάρτηση
u(x,t)
3
Παραδείγματα συνεχών συστημάτων
καμινάδα
έδαφος
ψηλά πολυώροφα
κτήρια
φράγμα
4
συνεχή συστήματα
Τα δύο είδη συνεχών συστημάτων τα οποία θα δούμε είναι:

• ο διατμητικός πρόβολος
• ο καμπτικός πρόβολος
φ(z) = φ(z) =
= du(z)/dz = 0 =du(z)/dz ≠ 0
διατμητικός πρόβολος καμπτικός πρόβολος
Η στροφή κάθε διατομής είναι u(z) Πρόκειται για την συνήθη u(z)
μηδέν: u(z) = du(z) /dz = 0 μορφή παραμόρφωσης όπου
κάθε διατομή στρέφεται:
u(z) = du(z) /dz ≠ 0
z z
5
διατμητικός πρόβολος
Ο διατμητικός πρόβολος είναι η απλούστερη περίπτωση συνεχούς συστήματος. Η

μετακίνηση u(z,t) εξαρτάται από την εξίσωση του μονοδιάστατου κύματος:
u(z,t)
¶ 2u ( z , t ) ¶ 2u ( z , t )
-c xg ( t )
= - !!
z ¶t 2
¶z 2
Όπου c είναι η ταχύτητα διάδοσης του κύματος. Για ένα ομογενές μέσο η ταχύτητα c
διάδοσης συμβολίζεται με Vs και δίνεται από την σχέση:
G
c = VS =
r
G είναι το μέτρο διάτμησης του μέσου και ρ η πυκνότητα του μέσου. Σε προηγούμενο
μάθημα είδαμε την ταχύτητα Vs,30 που είναι η ταχύτητα των διατμητικών κυμάτων στα
ανώτερα 30m του εδάφους.
6
Το συνεχές σύστημα μπορεί να αντιμετωπιστεί όπως κάθε πολυβάθμιο σύστημα εάν

γνωρίζουμε: τις ιδιοπεριόδους, τις ιδιομορφές και τους συντελεστές συμμετοχής κάθε
ιδιομορφής.
4H
Ιδιοπερίοδοι: Ti = , i = 1, 2, !
( 2i - 1)VS
παρατηρούμε ότι: w1 : w2 : w3 : ! = 1: 3 : 5 : !
æ ( 2i - 1) pz ö
Ιδιομορφές: φi ( z ) = sin ç ÷
è 2H ø
ποσοστό συμμετοχής 4
Gi =
ιδιομορφής i ( 2i - 1) p
7
Οι τρείς πρώτες ιδιομορφές ενός

διατμητικού προβόλου
για την περίπτωση ψηλού κτηρίου ή

εδαφικής στρώσης, στρέφουμε το
σχήμα 90ο και θέτουμε x = z και ṁ = ρΑ
8
καμπτικός πρόβολος
Η επίλυση του καμπτικού προβόλου βασίζεται στην θεωρία ελαστικότητας και είναι ποιο
δύσκολη αφού η κλίση της ελαστικής γραμμής δεν είναι μηδέν (δηλαδή υπάρχει στροφή).
Η εξίσωση κίνησης είναι:
u(z,t)
¶ 2u ( z , t ) EI ¶ 4u ( z , t )
+ xg ( t )
= - !!
¶t 2
rA ¶z 4
z
όπου
• ΕΙ η καμπτική δυσκαμψία της διατομής,
• ρ η πυκνότητα του υλικού
• Α το εμβαδόν της διατομής (το χρειαζόμαστε για τον υπολογισμό της μάζας)
Παρατηρούμε ότι, σε αντίθεση με τον διατμητικό πρόβολο, το πρόβλημα εξαρτάται επίσης

από το ΕΙ.
9
Στην περίπτωση του καμπτικού προβόλου η λύση τις εξίσωσης κίνησης είναι ποιο δύσκολη.
Παρακάτω δίνονται οι εκφράσεις για τις ιδιοπεριόδους και τις ιδιομορφές.
Ιδιοπερίοδοι: 4H ρA
Ti = , i = 1, 2, !
βi EI
όπου το βi ικανοποιεί την εξίσωση: cos ( βi H ) cosh ( βi H ) = -1

η παραπάνω σχέση λύνεται αριθμητικά και έχει άπειρες λύσεις βi
Προκύπτει επίσης ότι: w1 : w2 : w3 : ! = 1: 6.267 :17.551: !
Ιδιομορφές:
φi ( z ) = éësin ( βi z ) - sinh ( βi z ) ùû éëcos ( βi H ) + cosh ( βi H ) ùû -

- éëcos ( βi z ) - cosh ( βi z ) ùû éësin ( βi H ) + sinh ( βi H ) ùû
10
Οι τρείς πρώτες ιδιομορφές ενός

καμπτικού προβόλου
για την περίπτωση ψηλού κτηρίου ή

εδαφικής στρώσης, στρέφουμε το
σχήμα 90ο και θέτουμε x = z και ṁ = ρΑ
11
μεικτά συστήματα
Ως μεικτό σύστημα μπορεί να θεωρηθεί ένα κτήριο στο οποίο συνεργάζονται στοιχεία που
συμπεριφέρονται καμπτικά (π.χ. συνήθη πλαίσια) και διατμητικά (π.χ. τοιχώματα, ψηλά κτήρια)
καμπτικός διατμητικός Η κατανομή των δυνάμεων στις διάγραμμα ροπών [Μ]

πρόβολος πρόβολος ράβδους δικτυώματος αντιστρέφεται (συγκρίνετέ το με το
καθ’ ύψος της κατασκευής. Ανάλογα με αντίστοιχο διάγραμμα ροπών
ράβδοι δικτυώματος την κατανομή των δυνάμεων, το κτήριο ενός προβόλου)
που «ενώνουν» τα 2 συμπεριφέρεται περισσότερο καμπτικά
συστήματα η διατμητικά.
12
• Η διαφραγματική λειτουργία αποτελεί βασική παραδοχή. Θεωρούμε ότι οι πλάκες

(ή τα διάφραγμα) συμπεριφέρονται στο επίπεδό τους ως ένα στερεο σώμα.
uy1
ux1 uy2
θz ux2
• όλα τα σημεία της κάτοψης (π.χ. κεφαλές των υποστυλωμάτων, κέντρο μάζας)
παρακολουθούν την κίνηση της πλάκας
• η κίνηση του διάφραγματος περιγράφεται από 3 β.ε. ux, uy, θz, όπου τα ux, uy είναι
οι μετακινήσεις του κέντρου μάζας (Κ.Μ.) του διαφράγματος και θz η στροφή της
πλάκας.
13
η επιρροή της στροφής
Για κάθε διάφραγμα ορίζονται δύο χαρακτηριστικά σημεία :

ux uy
Το Κέντρο Δυσκαμψίας (ΚΔ) της στάθμης:
εαν η συνισταμένη των δυνάμεων εντός του
ΣFx KΔ
επιπέδου του διαφράγματος διέρχεται από το
ΣFy θz=0
ΚΔ, τότε το διάφραγμα θα εκτελέσει μόνο
μεταφορική κίνηση χωρίς να στραφεί (θ=0)
Το Κέντρο Στροφής (ΚΣ) της στάθμης:

Το σημείο γύρω από το οποίο θα στραφεί το
διάφραγμα εαν σε αυτό ασκηθούν μόνο
KΣ
στρεπτικές ροπές. θz
• Τα ΚΔ και ΚΣ ορίζονται για κάθε διάφραγμα/όροφο, αφού η θέση τους μπορεί να

διαφέρει για κάθε όροφο
• Σε μονώροφα κτήρια το Κέντρο Δυνάμεων (ΚΔ) και το Κέντρο Στροφής (ΚΣ) ταυτίζονται
14
το μονώροφο κτήριο
Η απόκριση ενός μονώροφου κτηρίου μπορεί να υπολογιστεί:

a. με τη στατική θεώρηση: εφαρμογή της μεθόδου ανάλυσης οριζόντιας φόρτισης
b. με τη δυναμική θεώρηση: εφαρμογή της μεθόδου ανάλυσης φάσματος απόκρισης
15
στατική θεώρηση
Οι βασικές παραδοχές της Στατικής θεώρησης:
KΔ ΣF
KΜ
(κέντρο μάζας)
Υ φ
Χ
• Ένα μονώροφο κτήριο λόγω της διαφραγματικής λειτουργίας έχει 3 βαθμούς ελευθερίας.
• Οι σεισμικές δυνάμεις ασκούνται στο κέντρο μάζας (ΚΜ) και η συνισταμένη τους ΣF
σχηματίζει γωνία φ με τον άξονα x.
• Για ένα μονώροφο κτήριο, τα Κέντρο Δυνάμεων (ΚΔ) και Στροφής (ΚΣ) ταυτίζονται. Το
σημείο αυτό ονομάζεται επίσης πόλος στροφής ή Κέντρο Ελαστικής Στροφής (ΚΕΣ).
Ζητάμε:
Την απόκριση της κατασκευής (μετακινήσεις ux,uy,θz) στο ΚΣ και σε οποιοδήποτε σημείο του
διαφράγματος καθώς επίσης και τις δυνάμεις στα υποστυλώματα.
16
κέντρο στροφής
Η θέση του Κέντρου Στροφής (ΚΣ) εξαρτάται από τις δυσκαμψίες και την θέση των
υποστυλωμάτων
Κ5
Υ5
Υ Χ5 KΣ Κ4
Κ3
Χ
Υ1
Κ1 Κ2
Χ1
Εαν Xi,Yi η θέση κάθε υποστυλώματος (ως προς τυχαίο σημείο) και Κxi, Κyi οι
αντίστοιχες δυσκαμψίες, οι συνεταγμένες του ΚΣ θα είναι:
xKΣ = Σ ΧiΚiy / Σ Κiy

yKΣ = Σ YiΚix / Σ Κix
17
κέντρο μάζας
Οι σεισμικές δυνάμεις θεωρούμε ασκούνται στο κέντρο μάζας (Κ.Μ.) του διαφράγματος.
Σε μία πλάκα με ορθογώνιο σχήμα, το

KM (xKM,yKM) κέντρο μάζας βρίσκεται στο μέσον.
Εαν το διάφραγμα αποτελείται από Ο1(x1,y1)

περισσότερες από μία πλάκες, η θέση του ΚΜ
(xKM, yKM) του διαφράγματος είναι:
KM (xKM,yKM)
xKM = Σ ximi / Σ mi
Ο2(x2,y2)
yKM = Σ yimi / Σ mi
τa x ,y μετρώνται από οποιοδήποτε σημείο στο xKM = (x1m1 + x2m2) / (m1 + m2)
επίπεδο της πλάκας yKM = (y1m1 + y2m2) / (m1 + m2)
18
αρχικό σύστημα: ισοδύναμο σύστημα:
ένα ισοδύναμο
KΣ ΣFx KΣ υποστύλωμα
στο ΚΣ με Κx, Ky, Kθ
yKM ΣF M
x KΜ
πραγματική
ΣFy
διεύθυνση
σεισμού ΣF xKM ΣFy
Καθότι οι σεισμικές δυνάμεις ασκούνται στο KM, στο ΚΣ αναπτύσσεται πρόσθετη ροπή:
Μ = ΣFy xKM + ΣFx yKM
Μπορούμε να θεωρήσουμε ότι έχουμε ένα ισοδύναμο σύστημα (σχήμα δεξιά) με:
Kx = ΣΚx,i
Ky = ΣΚy,i
Kθ = Σ [Κθ,i + xi2 Κy,i + yi2 Κx,i ]
Οι μετακινήσεις ux, uy και η στρoφή θ του Κέντρου Στροφής είναι:

ux = ΣFx / Kx
uy = ΣFy / Ky
θ = Μ / Kθ 19
εαν γνωρίζουμε τις μετακινήσεις (ux,uy,θz) οποιουδήποτε σημείου (π.χ. κέντρο στροφής),
μπορούμε να υπολογίσουμε τις μετακινήσεις σε οποιοδήποτε άλλο σημείο του
διαφράγματος, π.χ. κεφαλές των υποστηλωμάτων.
SFx M
u xK1 = u xKS - q yK1 = - yK 1
K x Kq
KΣ (xΣ,yΣ)
SFy M
y + q xK 1 =
u Ky 1 = u KS + xK1 xΚ1 K1
Ky Kq
q K1 = q yκ1
Οι τέμνουσες δυναμεις κάθε υποστύλωματος υπολογίζονται πολλαπλασιάζοντας τις

μετακινήσεις επί την αντίστοιχη δυσκαμψία κάθε υποστυλώματος:
K 1 K1
Vx
Vx
K1
=K u x x
Vy M
K 1 K1
V y
K1
=K u y y
υποστυλώμα Κ1
M K1
=K θ
K1
q
20
Άρα για σεισμό κατά x, έχουμε Fx = mx Sd(Tx) και M = FxyΚΜ, οπότε:
ux(x) = Fx / Kx – (Μ / Kθ) yKM = mx Sd(Tx) [ 1/ Kx – (yΚΜ)2 / Kθ ]

uy(x) = Μ xKM / Kθ = mx Sd(Tx) yΚΜ xΚΜ / Kθ ]
θ (x) = Fx yKM / Kθ = mx Sd(Tx) yΚΜ / Kθ
ανάλογα υπολογίζονται οι ux(y) uy(y) θ(y) για σεισμό κατά y
Η «στατική θεώρηση» σε σχέση με τη ανάλυση φάσματος απόκρισης:

• αντιστοιχεί σε μία απλοποιημένη εφαρμογή της μεθόδου ανάλυσης φάσματος
απόκρισης
• στη «στατική θεώρηση» θεωρήσαμε ότι οι άξονες x, y είναι κύριοι, αυτό
απλοποίησε σημαντικά τον υπολογισμό των Κx, Κy και Κθ.
21
δυναμική θεώρηση
Η στατική θεώρηση αποτελεί μία παλιότερη μέθοδο ανάλυσης των κατασκευών που
βασίζεται σε ισοδύναμα μονοβάθμια κτήρια. Από το 1985 ο αντισεισμικός σχεδιασμός
βασίζεται στη «δυναμική θεώρηση», δηλαδή στη μέθοδο ανάλυσης φάσματος απόκρισης.
Το μονώροφο κτήριο έχει 3 βαθμούς ελευθερίας, όλα τα υπομητρώα που περιέχουν τα u,

M, K, απλοποιούνται:
éux ù é mX 0 0ù
u = êêu y úú F = [ F1 , F 2 , F 3 ]
M = êê 0 mX 0 úú
êë q z úû 3´1 êë 0 0 I Q úû 3´3
Οι μετακινήσεις του Κέντρου Μάζας (όχι του ΚΣ) υπολογίζονται εαν για κάθε μία από τις
τρείς ιδιομορφές εφαρμόσουμε στο ΚΜ τις ισοδύναμες ιδιομορφικές δυνάμεις:
Fs,i = Γi M Φi PSA(Ti)
Οι μετακινήσεις στο Κέντρο Στροφής (ΚΣ) και στα υποστυλώματα υπολογίζονται από τις
μετακινήσεις του ΚΜ χρησιμοποιώντας τις σχέσεις του διαφράγματος.
22
δυναμική θεώρηση
Άρα με βάση την μέθοδο φασματικής ανάλυσης, για σεισμό κατά την διεύθυνση X θα
ασκηθούν οι σεισμικές δυνάμεις:
ì F1x ü ém ù ì j1x ü
ï ï ú ïj ï S T
F1(x) = í F1 y ý = G1(x) êê m ú í 1y ý d ( 1 )
ïF ï I q ûú îï j1q þï
î 1q þ ëê
ì F2 x ü ém ù ì j2 x ü
ï ï (x) ê ú ïj ï S T
F2(x) = í F2 y ý = G 2 ê m ú í 2y ý d ( 2 )
ïF ï I q ûú îï j2 q þï
î 2q þ ëê
ì F3 x ü ém ù ì j3 x ü
ï ï (x) ê ú ïj ï S T
= í F3 y ý = G3 ê ú í 3y ý d ( 3 )
(x)
F3 m
ïF ï I q ûú îï j3q þï
î 3q þ ëê
τα αποτελέσματα των 3 αναλύσεων θα συνδυαστούν με τη μέθοδο SRSS (ή CQC)

προκειμένου να υπολογιστούν οι ποσότητες (εντατικά μεγέθη και μετακινήσεις) που μας
ενδιαφέρουν.
23
Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε στην παράγραφο 3.6.1-3.6.2 των 3.7 των


24

Διαφάνειες Διαλέξεων κ.Φραγκιαδάκη PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Διαφάνειες Διαλέξεων κ.Φραγκιαδάκη PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Αντισεισμική Τεχνολογία 1

Εισαγωγή - μονοβάθμια συστήματα - η εξίσωση κίνησης (3 Οκτωβρίου 2017)

Δρ. Μιχάλης Φραγκιαδάκης

Εργαστήριο Αντισεισμικής Τεχνολογίας

Όλες οι λεπτομέρειες (βαθμολόγηση, περιεχόμενα, κλπ) που αφορούν στο

Οι σημειώσεις του μαθήματος διατίθενται στην ηλεκτρονική διεύθυνση:

Το σημερινό μάθημα αφορά στις ενότητες:

κατανομή σεισμικής δραστηριότητας

Τα αίτια γένεσης σεισμών είναι:

Η κίνηση των τεκτονικών πλακών οφείλεται

Η κίνηση των τεκτονικών πλακών προκαλεί τον

Σεισμικές βλάβες σε κατασκευές:

Rieti, Ιταλία 2016

Kobe, Ιαπωνία 1995

Σεισμικές βλάβες σε δίκτυα ύδρευσης:

Σεισμός Kobe 1995

• Στην αντισεισμική τεχνολογία, για πολλές κατασκευές μπορούμε (απλοποιητικά)

O μονοβάθμιος ταλαντωτής έχει: έναν βαθμό ελευθερίας u, μάζα m,

Εάν m η μάζα και k η δυσκαψία του ταλαντωτή, τότε:

Παραδείγματα κατασκευών που μπορούν να θεωρηθούν μονοβάθμια:

γέφυρα στη διαμήκη διεύθυνση

γέφυρα στην εγκάρσια διεύθυνση

Διαφορετικοί τύποι μονολιθική σύνδεση

Οι δυνάμεις που ασκούνται σε έναν μονοβάθμιο ταλαντωτή όταν ασκείται μία

fc=c𝒖ሶ p(t) Η διέγερση επιβάλλει την κίνηση,

αδρανειακή δύναμη ελαστική δύναμη

Η δυναμική απόκριση μίας μονοβάθμιας κατασκευής περιγράφεται από την εξίσωση

οι μετακινήσεις της εξ. κίνησης

εαν ω η ιδιοσυχνότητα της κατασκευής, τότε:

όπου είναι η χρονοϊστορία της επιτάχυνσης του εδάφους λόγω της

Η εξίσωση κίνησης: μπορεί επίσης να γραφεί (αφού

στην περίπτωση που τα δυναμικά φορτία οφείλονται σε σεισμική επιτάχυνση,

για μοναδιαία μετακίνηση δ=1:

μονόπακτο μονόπακτο & πρόβολος

Η σύνδεση των μελών ενός φορέα μπορεί να είναι:

παράλληλη σύνδεση: σύνδεση σε σειρά:

Kολ,x = Kεφ,1 + K2,x + K3,xKεφ,3/(K3,x + Kεφ,3) + 0 Τx = 2π(mολ /Κολ,x)0.5

Kολ,y = Kεφ,1 + K2,y + K3,yKεφ,3/(K3,y + Kεφ,3) + 0 Τy = 2π(mολ/Κολ,y)0.5

Παρατήρηση: συνήθως για τα στοιχεία από ΩΣ θεωρούμε ρηγματωμένες διατομές,

Οι σημειώσεις του μαθήματος διατίθενται στην ηλεκτρονικά στη διεύθυνση:

Δρ. Μιχάλης Φραγκιαδάκης

Εργαστήριο Αντισεισμικής Τεχνολογίας

Η δυναμική απόκριση μίας μονοβάθμιας κατασκευής περιγράφεται από την εξίσωση

m μάζα της κατασκευής

εαν ω η ιδιοσυχνότητα της κατασκευής, τότε:

Έστω ταλαντωτής με ιδιοπερίοδο Τ=0.5sec, απόσβεση ζ=5% που υποβάλλεται στην

Η επίλυση της εξίσωσης κίνησης μας δίνει τις

μετακίνηση u(t) ταχύτητα ů(t) επιτάχυνση ü(t)

Μπορούμε εύκολα να υπολογίσουμε τη χρονοϊστορία της τέμνουσας και της

Τέμνουσα (kN) Ροπή (kNm) 9

Η επίλυση της εξίσωσης κίνησης ενός μονοβάθμιου συστήματος μπορεί να

Στις περισσότερες περιπτώσεις χρησιμοποιούνται οι αριθμητικές μέθοδοι οι

Το ολοκλήρωμα Duhamel δίνεται από τη σχέση:

• ωd=ω(1-ζ2)1/2, αρχικές συνθήκες u(0)=0, ů(0)=0

η μέθοδος της κεντρικής διαφοράς (central difference method):

Η μέθοδος βασίζεται στην προσέγγιση των παραγώγων της μετακίνησης (ταχύτητα

από την εξίσωση κίνησης έχουμε:

για κάθε χρονική στιγμή, η μετακίνηση ui+1 υπολογίζεται ως:

φάσμα επιταχύνσεων (ζ=5%)

Τ=1.0sec Imperial Valley 15/10/79

Για να κατασκευαστεί το φάσμα απόκρισης (π.χ. επιταχύνσεων),

χρονοϊστορία της μετακίνησης φάσμα μετακινήσεων

πηγή: Chopra (2000) 17