ΘΕΜΑΤΑ ΟΕΦΕ 2020

ΚΕΙΜΕΝΟ 1: Τοξικοί Άνθρωποι

Οι τοξικοί άνθρωποι είναι σαν τις μαύρες τρύπες. Σε “ρουφάνε” στη δίνη τους. Σε
στραγγίζουν από ενέργεια, σου χαλάνε τη διάθεση, σου κλέβουν το χαμόγελό σου και σε
διαβρώνουν, αφήνοντας μια αίσθηση πικρίας. Έχουν ένα τρόπο να σου χαλάνε τη στιγμή, να μη
σε αφήνουν να χαρείς τη ζωή σου, τη δουλειά σου κι ό, τι σε ευχαριστεί. Δημιουργούν μια
αίσθηση βαριάς ατμόσφαιρας, εμμένουν στα αρνητικά και συχνά τα κατασκευάζουν και τα
αναπαράγουν, αφήνοντας ένα καθολικό κύμα αρνητισμού να ξεχυθεί και να εξαπλωθεί
ολόγυρα. Είναι οι άνθρωποι που διαβάλουν, υπονομεύουν, πλάθουν ιστορίες και αρέσκονται σε
κουτσομπολίστικες τακτικές εις βάρος των άλλων.
Μπορεί να σου δημιουργήσουν την αίσθηση ότι κάνεις κάποιο λάθος εσύ, ότι κάπου φταις.
Μπορεί να σε βάλουν στο τρυπάκι να αναρωτιέσαι τί μπορεί να έκανες ή να είπες σε κάποιον και
να άξιζες να εισπράξεις μια τέτοια συμπεριφορά από μέρους του. Το πιο πιθανό είναι να μη
έκανες τίποτα λάθος, τίποτα το μεμπτό. Μάλλον τα έκανες όλα σωστά, είσαι εντάξει με τον
εαυτό σου, με τις υποχρεώσεις σου, με τη ζωή σου, έχεις την ηρεμία σου κι αυτό κάποιους τους
ενοχλεί. Το πρόβλημα είναι δικό τους, όχι δικό σου. Στην πραγματικότητα μπορεί να μην υπάρχει
ουσιαστικός λόγος για την συμπεριφορά του τοξικού ανθρώπου απέναντί σου. Ο τοξικός
άνθρωπος μπορεί να έχει τα πάντα κι όμως να μην είναι εντάξει μέσα του, να μην τα έχει βρει με
τον εαυτό του και να αντλεί ευχαρίστηση και ικανοποίηση καταστρέφοντας την ευτυχία και την
ηρεμία του διπλανού του. Misery loves company. Πόσο θλιβερό είναι αυτό άραγε; Να σκορπάς
κακία στους γύρω σου, να παίζεις με τα συναισθήματα και τις ζωές των άλλων, να προσβάλλεις,
να συκοφαντείς και να θίγεις αξιοπρέπειες, επειδή εσύ απέτυχες να είσαι ή να έχεις αυτά που
θες;
Φυσικά δεν αποκλείεται να στοχοποιηθείς από έναν τοξικό άνθρωπο επειδή αισθάνεται
κάποιας μορφής απειλή από εσένα, σε ζηλεύει, σε βλέπει ανταγωνιστικά και εποφθαλμιά αυτό
που έχεις ή που είσαι εσύ ή ενδεχομένως έχει θιχτεί ο εγωισμός του από την απόρριψή ή την
αδιαφορία σου κι απλώς θέλει να σε εκδικηθεί και να σε τιμωρήσει, να “στη σπάσει” για το
πλήγμα που δέχτηκε το εγώ του. Υπάρχουν άνθρωποι που θα ζηλέψουν το χαμόγελό σου, κι ας
έχουν τα πάντα κι ας μην έχεις τίποτα άλλο πέρα από αυτό. Επειδή δεν το έχουν αυτοί, δεν
θέλουν να το έχεις κι εσύ. Μην τους αφήσεις. Μην τους κάνεις το χατίρι. Και μην γίνεις σαν
εκείνους. Εάν είσαι εντάξει με τον εαυτό σου και ξέρεις ποιος είσαι, μην αφήσεις την  κακία του
κόσμου να σε διαπεράσει και να σε ποτίσει. Εμπιστεύσου τον εαυτό σου, τις δυνάμεις σου, τους
δικούς σου ανθρώπους που αναγνωρίζουν την αξία σου και σε αγαπούν γι' αυτό ακριβώς που
είσαι και που πρεσβεύεις. Αν κάποια στιγμή ένιωσες πως δεν αντέχεις άλλο, πως τέτοιου είδους
συμπεριφορές και αδικαιολόγητες επιθέσεις στο πρόσωπό σου σε γονάτισαν, δεν πειράζει.
Μερικές φορές όταν γονατίζουμε, σηκωνόμαστε με μεγαλύτερη δύναμη. Χαμογέλα. Κράτα
ψηλά το κεφάλι και προχώρα.
Οι τοξικοί άνθρωποι είναι θρασύδειλοι, κρύβονται πίσω από μισόλογα και σπόντες και με
μεγάλη ευκολία μιλούν πίσω από την πλάτη σου. Μέχρι εκεί φτάνουν. Πισώπλατα, δειλά, κρυφά,
“μουλωχτά”. Ο κόσμος λέει πολλά. Είτε υπάρχει λόγος είτε όχι. Και καμία αφορμή να μην
δώσεις, άμα θέλει ο άλλος να σχολιάσει θα βρει πάτημα. Στην ανάγκη θα μηχανορραφήσει κάτι.
Το ψέμα αρέσει, πουλάει. Ο Σωκράτης κάποτε, όταν τον ενημέρωσαν πως κάποιοι πίσω από την
πλάτη του μιλούν για εκείνον και τον κατηγορούν, απήντησε: Εν απουσία μου επιτρέπω και να με
δείρουν.
Κλείσε τα αυτιά σου στους τοξικούς ανθρώπους. Μην αφήνεις τα λόγια τους να σε
αγγίζουν και να σε μολύνουν. Μη χαλάς την καρδιά σου, καρδιά μου, για κανέναν. Η υγεία σου,
ψυχική και σωματική, και η ηρεμία σου είναι πάνω απ' όλα.
Νικολία Ζωμένου,  https://www.psychologynow.gr, Ιουλ 9, 2019 
Κείμενο 2: Πράξια Αρέστη, Η αγάπη δεν είναι τυφλή
Τι δεν είναι “αγάπη”
Για τις μέρες που δεν μπορείς να είσαι σίγουρος.

Η αγάπη δεν είναι φυλακή.

Η αγάπη δεν είναι οι πεταλούδες να νιώθεις να πεταλουδίζουν στο στομάχι σου. Αυτό είναι η
χημεία που έχεις με τον άλλο.

Η αγάπη δεν είναι τυφλή απλά παραβλέπει αυτά που βλέπει για να δει αυτά που θέλει.
Η αγάπη δεν είναι βολική. Δεν βολεύεσαι μ’ αυτήν ούτε απ’ αυτήν.
H αγάπη δεν είναι υποχρέωση ούτε απάτη.
Η αγάπη δεν είναι ασφυχτική.

Η αγάπη δεν είναι επιλεκτική ούτε χρονικά ούτε τοπικά. Είναι κάθε μέρα, κάθε λεπτό όπου κι αν
βρίσκεσαι.
Η αγάπη δεν μισεί τον εαυτό της.

Η αγάπη δεν ρωτά “Τι μπορείς να κάνεις για μένα;”

Η αγάπη δε σου κλέβει τη χαρά ή την ηρεμία του μυαλού σου.

Η αγάπη δεν είναι να έχεις πάντα τον τελευταίο λόγο. Δεν είναι εγωισμός.
Όταν έχεις ανάγκη, η αγάπη είναι εκεί. Δεν στρέφει το βλέμμα της αλλού.

Η αγάπη δε σε συγχύζει. Δε σου κρύβει πράγματα. Δε λέει ψέματα. Δε σε βαριέται.

Η αγάπη δεν είναι παιχνίδι.

Η αγάπη σε κρατάει όταν έχεις άσχημες μέρες. Δεν απομακρύνεται.

Η αγάπη δε βρίσκει δικαιολογίες. Δέχεται τα λάθη της και ζητάει συγνώμη.

Η αγάπη Δεν σε χτυπάει. Δεν σε βρίζει.

Η αγάπη Δεν σε σκοτώνει.
ΘΕΜΑ Α:
Nα παρουσιάσετε συνοπτικά το περιεχόμενο των τριών πρώτων παραγράφων του
Κειμένου 1 σε 80 – 90 λέξεις.
Μονάδες 15
ΘΕΜΑ Β:
Β1. Ποιος είναι ο ισχυρισμός της συντάκτριας στην 4 η παραγραφο του Κειμένου 1: «Οι
τοξικοί άνθρωποι ….. επιτρέπω και να με δείρουν.»; Πώς προσπαθεί να πείσει τον αναγνώστη
για τη βασιμότητα του ισχυρισμού της; Θεωρείτε ότι το καταφέρνει;
Μονάδες 15
Β2. Στο παρακάτω απόσπασμα του Κειμένου 1: «Πόσο θλιβερό είναι αυτό άραγε; Να
σκορπάς κακία στους γύρω σου, να παίζεις με τα συναισθήματα και τις ζωές των άλλων, να
προσβάλλεις, να συκοφαντείς και να θίγεις αξιοπρέπειες, επειδή εσύ απέτυχες να είσαι ή να
έχεις αυτά που θες;» η συντάκτρια κάνει χρήση ερωτήσεων. Τι επιτυγχάνει με τη χρήση τους ως
προς την οργάνωση του κειμένου και ως προς την αντίδραση του αναγνώστη;
Μονάδες 10
Β3.α. Η συντάκτρια στο Κείμενο 1 κάνει χρήση β’ ενικού προσώπου καθώς και της
προστακτικής. Τι επιδιώκει με την επιλογή αυτή;
Μονάδες 8
β. Μετατρέψτε τη μεταφορική χρήση του λόγου σε κυριολεκτική στα παρακάτω
αποσπάσματα και σχολιάστε την αλλαγή που παρατηρείτε στο ύφος:
Εάν είσαι εντάξει με τον εαυτό σου και ξέρεις ποιος είσαι
μην αφήσεις την κακία του κόσμου να σε διαπεράσει 
Η υγεία σου, ψυχική και σωματική, και η ηρεμία σου είναι πάνω απ' όλα.
Μονάδες 7
ΘΕΜΑ Γ:
Πώς αντιλαμβάνεται την αγάπη το ποιητικό υποκείμενο στο Κείμενο 2; Να απαντήσετε
κάνοντας αναφορές στο ποίημα. Ποια είναι η δική σας θέση για την αγάπη στη σύγχρονη εποχή;
Μονάδες 15
ΘΕΜΑ Δ:
Σε συζήτηση που γίνεται στην τάξη σου αναφέρεσαι στο Κείμενο 1 το οποίο αναφέρεται
στην κακεντρέχεια του σύγχρονου ανθρώπου. Να παρουσιάσεις τους λόγους που οδηγούν τους
ανθρώπους σε κακεντρεχή συμπεριφορά και να προτείνεις τρόπους που ο άνθρωπος μπορεί να
αγαπήσει ξανά τον συνάνθρωπό του. Να αναπτύξεις τη θέση σου σε 300 – 350 λέξεις.
Οι μαθητές στην παραγωγή λόγου μπορούν να κάνουν κειμενικές αναφορές στον πρόλογό
τους.
Μονάδες 30
 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Α. Η συντάκτρια στις τρεις πρώτες παραγράφους του Κειμένου 1 αναφέρεται στους
τοξικούς ανθρώπους και στον τρόπο συμπεριφοράς τους. Αρχικά, διαπιστώνει πως υπονομεύουν
τις ανθρώπινες σχέσεις αφού αρέσκονται να διαμορφώνουν αρνητικές σκέψεις για οποιονδήποτε
άνθρωπο. Αν και δημιουργούν την εντύπωση ότι οι άλλοι κάνουν εσφαλμένες επιλογές και
συμπεριφέρονται λανθασμένα, στην πραγματικότητα οι ίδιοι φθονούν τη ζωή των άλλων και την
ευδαιμονία τους. Θεωρεί δε πως πρόκειται για ανθρώπους που αισθάνονται κακία για τους
άλλους και προτρέπει τους αναγνώστες να τους αγνοούν και να επιδιώκουν τη συντροφιά
ανθρώπων που τους εκτιμούν πραγματικά.
Β1. Η συντάκτρια του Κειμένου 1 υποστηρίζει πως οι τοξικοί άνθρωποι είναι θρασύδειλοι
και μιλούν εναντίον των άλλων «πίσω από την πλάτη τους». Για να πείσει τον αναγνώστη,
αξιοποιεί την περιγραφή. Περιγράφει τη συμπεριφορά και τον χαρακτήρα τους δημιουργώντας
στους αναγνώστες συναισθήματα αποδοκιμασίας και αντιπάθειας για τους τοξικούς ανθρώπους.
Με τον τρόπο αυτό, προτρέπει τον αναγνώστη να απορρίψει τέτοιου είδους συμπεριφορές
προκαλώντας την άμεση αντίδρασή του απέναντί τους. Παράλληλα, κάνει αναφορά στον
Σωκράτη και τη στάση του απέναντι στους θρασύδειλους όπως αυτή αναδεικνύεται από τη θέση
του: «Εν απουσία μου επιτρέπω και να με δείρουν». Η επίκληση στην αυθεντία της σωκρατικής
σοφίας ισχυροποιεί την άποψή της και καθιστά αξιόπιστη την ίδια, αφού εμφανίζεται να κατέχει
την αντίστοιχη βιβλιογραφία.
Β2. Οι ρητορικές ερωτήσεις που χρησιμοποιεί η συντάκτρια στο απόσπασμα του Κειμένου 1
λειτουργούν συμπερασματικά, δίνοντας έμφαση στις επιπτώσεις της συμπεριφοράς των τοξικών
ανθρώπων, ενώ παράλληλα ενισχύουν τον προβληματισμό του αναγνώστη. Με τις ερωτήσεις,
επιδιώκει να ισχυροποιήσει τη θέση της σχετικά με την εμπάθεια και την κακία που χαρακτηρίζει
τους τοξικούς ανθρώπους. Ταυτόχρονα, απαξιώνει τους τοξικούς ανθρώπους και αποτρέπει τον
αναγνώστη από υιοθέτηση και επιλογή ανάλογης συμπεριφοράς. Οι ρητορικές ερωτήσεις
προβάλλουν το περιεχόμενο τους ανάγοντας το σε θέσεις αναμφισβήτητης αξίας. Με τον τρόπο
αυτό, το κείμενο αποκτά δραματικότητα.
Β3.α. Η συντάκτρια του Κειμένου 1, επιλέγει τη χρήση του β΄ ενικού προσώπου γιατί
επιδιώκει να απευθυνθεί άμεσα στον αναγνώστη και να τον κάνει συμμέτοχο των απόψεών της.
Επιπλέον, δίνει την εντύπωση ότι συνομιλεί μαζί του προσφέροντας έτσι στο κείμενο
δραματικότητα και θεατρικότητα. Το β΄ ενικό πρόσωπο σε συνδυασμό με την προστακτική
καθιστά το ύφος του κειμένου προτρεπτικό και συμβουλευτικό, προσδίδοντάς του ταυτόχρονα
διδακτικό τόνο.
Β3.β.
Εάν συμφωνείς με τον εαυτό σου και γνωρίζεις τον χαρακτήρα σου,
μην επιτρέψεις σε ανθρώπους με κακή συμπεριφορά να σε αλλάξουν.
Η υγεία σου, ψυχική και σωματική, και η ηρεμία σου βρίσκονται σε προτεραιότητα.
Με τη χρήση της κυριολεκτικής λειτουργίας της γλώσσας, το ύφος των φράσεων από
άμεσο και προσωπικό μετατρέπεται σε πιο τυπικό.
Σημείωση: Στην αξιολόγηση η μετατροπή βαθμολογείται με δύο μονάδες για την κάθε
πρόταση. Τρεις μονάδες θα δοθούν στον σχολιασμό τους ύφους.
Θέμα Γ
Το ποιητικό υποκείμενο αναφέρεται στο περιεχόμενο της αγάπης χρησιμοποιώντας
αρνητικές διατυπώσεις, επισημαίνοντας το τι δεν είναι αγάπη, ώστε ο αναγνώστης να καταλήξει
μέσα από τον κριτικό στοχασμό στο συμπέρασμα για το τι ακριβώς είναι η αγάπη. Η αγάπη
λοιπόν, δεν προσμετρά και δεν υπολογίζει τον χρόνο και τον χώρο σύμφωνα με το ποιητικό
υποκείμενο (Η αγάπη δεν είναι επιλεκτική ούτε χρονικά ούτε τοπικά. Είναι κάθε μέρα, κάθε
λεπτό όπου κι αν βρίσκεσαι) και εντοπίζεται σε κάθε πράξη του ανθρώπου. Ακόμη, η αγάπη δεν
διακατέχεται από αισθήματα εγωισμού και ιδιοτέλειας αλλά, μπορεί να αναγνωρίζει τα λάθη
της και να ζητά συγγνώμη όταν σφάλλει. (Η αγάπη δε βρίσκει δικαιολογίες. Δέχεται τα λάθη της
και ζητάει συγγνώμη). Ενδιαφέρον παρουσιάζει ο κοφτός, βραχυπερίοδος λόγος που
υπογραμμίζει με τρόπο απόλυτο και αδιαμφισβήτητο τον άδολο χαρακτήρα της αγάπης.
Στις μέρες μας η αγάπη δεν έχει την θέση που της αξίζει. Οι άνθρωποι παραδομένοι στα
πάθη τους, έχουν ξεχάσει την ανιδιοτελή προσφορά προς τον συνάνθρωπό τους και κοιτούν
ουσιαστικά μόνο το δικό τους εγώ, με απότοκο στις σύγχρονες κοινωνίες να μην υπάρχει
πραγματικό απόθεμα αγάπης.
 Σημείωση: Στην απάντηση αξιοποιούνται δύο στοιχεία από το ποίημα τα οποία είναι
ενδεικτικά για την φιλοσοφία της απάντησης. Οι μαθητές μπορούν να επιλέξουν και άλλα χωρία
αρκεί να τεκμηριώνουν τις θέσεις τους
Θέμα Δ
Αγαπητοί συμμαθητές και συμμαθήτριες,
Οι κοινωνικές και διαπροσωπικές σχέσεις στην σύγχρονη εποχή έχουν γίνει πιο
περίπλοκες από ό,τι ήταν στο παρελθόν. Οι σύγχρονοι άνθρωποι διακατέχονται από αισθήματα
κακεντρέχειας και δεν δίνουν έμφαση στην πραγματική έννοια του ανθρώπου. Αυτό έχει ως
αποτέλεσμα να παρατηρούνται στην κοινωνία περιπτώσεις κακεντρέχειας που σε καμία
περίπτωση δεν χαρακτηρίζουν την έννοια άνθρωπος και συνάνθρωπος.
Σημείωση : Οι μαθητές, στην παραγωγή γραπτού λόγου, μπορούν να κάνουν και
κειμενικές αναφορές στον πρόλογο τους.
Ζητούμενο Α: Λόγοι που οδηγούν τους ανθρώπους στην υιοθέτηση τέτοιων
συμπεριφορών.
Η τεχνοκρατική και ορθολογιστική παιδεία που επικρατεί στην σύγχρονη κοινωνία έχει
αποδυναμώσει συναισθηματικά τον άνθρωπο, επειδή προτεραιότητα του είναι η προσωπική του
εξέλιξη με αποτέλεσμα να γίνεται ανταγωνιστικός και επικριτικός προς τους υπόλοιπους
ανθρώπους. Αυτό έχει ως επακόλουθο, την υιοθέτηση συμπεριφορών εχθρικών προς τον
συνάνθρωπο.
O σύγχρονος άνθρωπος βιώνει καταστάσεις άγχους, για να προλάβει να διεκπεραιώσει
αρκετές από τις υποχρεώσεις της καθημερινότητας του. Αυτό τον οδηγεί σε εγωιστικές
συμπεριφορές αποσκοπώντας ουσιαστικά μόνο στον εαυτό του και αδιαφορώντας πραγματικά
για τον συνάνθρωπο του, αγνοώντας την κατάσταση στην οποία ενδεχομένως να βρίσκεται. Τα
προβλήματα που βιώνει το άτομο σήμερα, το έχουν οδηγήσει σε μια ατομικιστική συμπεριφορά
κάνοντας το να υποβαθμίζει ουσιαστικά και αυτονόητα ζητήματα, όπως οι διαπροσωπικές του
σχέσεις. Έτσι, το άτομο απορροφημένο στα δικά του θέματα προσπερνά τον συνάνθρωπό του.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και η τηλεόραση έχουν δώσει βήμα στον άνθρωπο να
καταφέρεται εναντίον του συνάνθρωπου άκριτα και χωρίς ηθική, αδιαφορώντας για τις
επιπτώσεις στους άλλους με μοναδικό σκοπό την προσωπική του ανάδειξη, τον πρόσκαιρο
εντυπωσιασμό, την αποδοχή του από έναν όμιλο επικρινόντων.
Ζητούμενο Β : Τρόποι με τους οποίους οι άνθρωποι θα αγαπήσουν ξανά τον άνθρωπο.
Η οικογένεια μπορεί να προβάλλει πρότυπα αγάπης για τον συνάνθρωπο και την αξία του,
με αποτέλεσμα το παιδί από μικρή ηλικία να δίνει έμφαση στις ανθρώπινες σχέσεις.
Το σχολείο μέσα από προγράμματα και δράσεις, οφείλει να επιδιώκει την συνεργατικότητα
μεταξύ των μαθητών ενισχύοντας έτσι την ουσιαστική επαφή με τον συνάνθρωπο.
Πολιτιστικές εκδηλώσεις που θα φέρνουν τον άνθρωπο σε επαφή με την Τέχνη, η οποία
τον καλλιεργεί και τον εξευγενίζει ενώ παράλληλα δημιουργεί τις προϋποθέσεις έκφρασης και
διεξόδου των συναισθημάτων του.
Η πολιτεία βασισμένη στις αρχές της αλληλεγγύης, να προωθεί τον εθελοντισμό που θα
τονώνει το συναίσθημα της συντροφικότητας και του αλτρουισμού και θα καλλιεργεί την άδολη
αγάπη για τον συνάνθρωπο.
Το συμπέρασμα που εύλογα προκύπτει από όλα τα παραπάνω είναι ότι ο άνθρωπος
σήμερα, εξαιτίας διαφόρων καταστάσεων, έχει οδηγηθεί στην διαμόρφωση συμπεριφορών που
κατά το παρελθόν θα ήταν κατακριτέες. Η εξέλιξη της κοινωνίας, πέραν των θετικών που
επιφέρει, δημιουργεί προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν από τον καθένα μας χωριστά,
ώστε να ζούμε σε μία κοινωνία που θα χαρακτηρίζεται από ήθος και ευγένεια σε όλες τις
εκφάνσεις της.
Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας