Praktis

1 Kerajaan Alam Melayu

1.1 Konsep Alam Melayu

1 Padankan peta di bawah dengan pendapat tokoh berkaitan aspek geografi Alam Melayu.
TP (a) U
1

Taiwan
Papua
New
Tanah Guinea
Melayu Alfred Russel Wallace
Madagaskar Kepulauan
Pasifik
Australia New
Zealand

(b) U

Selatan
Myanmar
Kemboja
Segenting Kra Vietnam Profesor Emeritus Dato’ Dr.
Nik Hassan Shuhaimi Nik
Brunei
M a l a y s i a Abdul Rahman
Singapura

Indonesia

(c)
U

Tenasserim Profesor Emeritus Tan Sri

Kepulauan
Nicobar Dato’ Pendeta (Dr.)
Tanah Melayu Papua Ismail Hussein
New
Guinea
Kepulauan
Solomon

1 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PR A K T I S 1

2 Lengkapkan maklumat dalam jadual di bawah dengan fakta yang betul.

TP
3 Tokoh Karya Pandangan

(a) Asal Usul Melayu, Induknya di (b)

Benua Sunda

R.O. Winstedt (c) Istilah Alam Melayu telah

digunakan oleh British di
Tanah Melayu.

(d) Antara Dunia Melayu dengan (e)

Dunia Kebangsaan

Alfred Russel Wallace (f) (g)

(h) Manuskrip Melayu: Sumber (i)

Maklumat Peribumi

3 Konsep Alam Melayu dapat dilihat daripada aspek penggunaan bahasa serumpun.
TP (a)
5

Terdapat persamaan bunyi perkataan bagi beberapa etnik di Alam Melayu seperti contoh di atas.
Berikan penilaian anda tentang perkara ini.

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 2

 PRA KTI S 1

(b) Bahasa Melayu telah digunakan secara meluas di Alam Melayu sejak awal Masihi lagi.
TP Bagaimanakah anda dapat mengaitkan sifat orang Melayu dan sifat bahasa Melayu dalam situasi
3
ini?
(i) Sifat orang Melayu:

(ii) Sifat bahasa Melayu:

1.2 Kewujudan Kerajaan di Alam Melayu

1 Lengkapkan garis masa di bawah dengan menyatakan Kerajaan Alam Melayu yang wujud ketika itu.
TP
3
(a) Abad Pertama

(b) Abad Kedua

(c) Abad Kelima

(d) Abad Keenam

(e) Abad Ketujuh

(f) Abad Kesembilan

(g) Abad Ke-13

1.3 Kerajaan Alam Melayu yang Masyhur

1 Kerajaan Funan diasaskan oleh Kaundinya dan berpusat di Vyadhapura.

TP (a) Nyatakan butir berikut:
1
Tokoh termasyhur:
(b) Senaraikan kejayaan yang telah dicapai oleh tokoh (a).
(i)
(ii)
(iii)
(iv)

3 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PR A K T I S 1

2 Jawab semua soalan di bawah.

(a) Berdasarkan pengetahuan anda, mengapakah Dinasti Ming (China) mengiktiraf pemerintahan
TP Che Bong Nga dalam Kerajaan Champa?
2

(b) Bandingkan strategi yang diambil oleh Chu-Lien (Champa) dan Dapunta Hyang Sri Jayanasa
TP (Srivijaya) untuk memperkukuhkan kerajaannya.
4

(c) Apakah impak yang berlaku apabila Srivijaya berjaya menguasai jalan laut antarabangsa, iaitu
TP Selat Melaka dan Selat Sunda?
3

(i)
(ii)
(d)
TP
1
Elemen Kewarganegaraan dan Nilai Sivik

(i) Senaraikan kejayaan yang berjaya dicapai oleh tokoh di atas.

(ii) Apakah iktibar yang diperoleh daripada kegemilangan Kerajaan Angkor?

3 Cari dan warnakan perkataan dalam teka kata yang berkaitan dengan pemimpin yang masyhur
TP dalam Kerajaan Alam Melayu.
6
K A S M I L C O N G A D A P
D A B F U S H M J I J E T A
A T U A P A U E N O A V A T
W A S N D R L Q W E Y R T I
Y U I S D O I P A S A D F H
G H J H K I E L Z X V C V G
B N M I M U N I N B A V C A
X Z A H S D F Y G H R J K J
L Q W M E R T Y A U M I O A
R I R A D E N V I J A Y A H
J A Y N A R A J A S N B U M
C H E B O N G N G A VII D O A
D A P U N T A S U G E H A D
J A Y A V A R M A N II P I A
Petunjuk:
(a) Pengasas kerajaan Funan (e) Pengasas kerajaan Angkor
(b) Pemerintah termasyhur kerajaan Funan (f) Pemerintah termasyhur kerajaan Angkor
(c) Pengasas kerajaan Champa (g) Pengasas kerajaan Majapahit
(d) Pemerintah termasyhur kerajaan Champa (h) Pemerintah termasyhur kerajaan Majapahit

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 4

 PRA KTI S 1

Kerajaan Alam Melayu dan Kerajaan Luar

1.4
yang Sezaman
1 Kenal pasti binaan di bawah yang menunjukkan seni bina kerajaan Alam Melayu setanding dengan
kerajaan luar.

(a) Tapak (b)

(c) Candi

(f)

(d)

(g)

(e)

(h) (i)

5 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PR A K T I S 1

2 Kerajaan Alam Melayu menjalinkan hubungan perdagangan, hubungan keagamaan dan

hubungan diplomatik dengan kerajaan lain.
(a) Nyatakan faktor yang membantu perkembangan hubungan perdagangan Kerajaan Alam Melayu
TP dengan kerajaan lain.
1
(i)

(ii)

(iii)

(b) Berdasarkan aspek di bawah, bandingkan tiga agama yang tersebar di Alam Melayu.
TP
4
Aspek Perbandingan
Agama
Cara Penyebaran Bukti

(i) Agama Hindu

(ii) Agama
Buddha

(iii) Agama Islam

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 6

 PRA KTI S 1

(c) Senaraikan tujuan hubungan diplomatik Kerajaan Alam Melayu dengan Kerajaan China dan
TP Kerajaan India.
1
(i)
(ii)
(iii)
(iv)

(d)
U

Rom

Antioch

Alexandria Tyre
Barbaricon
Tamralipti Guangzhou

Barygaza
Aden
Turan
Arikamedu
Oc Eo

Kedah Tua

Petunjuk: Palembang
Pedagang luar ke Alam Melayu
Tuban
Pedagang Alam Melayu ke pelabuhan luar
LAUTAN HINDI
Barangan Alam Melayu dibawa ke Rom

Peta menunjukkan jalan perdagangan Alam Melayu dengan kerajaan luar dari abad pertama
hingga abad ke-15. Berdasarkan peta di atas, jawab soalan-soalan berikut.
(i) Nyatakan pelabuhan yang terdapat di India dan China.
TP
1

(ii) Senaraikan pelabuhan yang terdapat di Alam Melayu.

TP
1

(iii) Berdasarkan pemikiran anda, rasionalkan kepentingan aktiviti perdagangan terhadap

KBAT sesebuah negara pada masa ini.

7 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PR A K T I S 1

(iv) Sebagai generasi muda, adakah anda berminat menjadi pedagang? Berikan alasan anda.
KBAT

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 8

 Praktis Sistem Pemerintahan dan

2 Kegiatan Ekonomi Masyarakat

Kerajaan Alam Melayu

2.1 Sistem Pemerintahan

1 Lengkapkan maklumat tentang gelaran raja-raja Kerajaan Alam Melayu di bawah dengan jawapan
TP yang betul.
3
(a) Raja-raja Funan menggunakan gelaran yang bermaksud raja gunung,
Rajadhiraja yang bermaksud dan Cakravatin yang bermaksud
.
(b) Raja Champa menggunakan gelaran sebagai pemerintah yang mulia dan
dikaitkan dengan .
(c) Raja Srivijaya dianggap sebagai yang bermaksud raja sebagai
di bumi. Gelaran lain ialah Raja di Gunung dan .
(d) Raja Angkor digelar yang bermaksud raja sebagai Dewa.
(e) Raja Majapahit menggunakan gelaran Maharaja, dan .

2 Berdasarkan aspek di bawah, bandingkan pemerintahan pusat dan wilayah dalam Kerajaan Alam
TP Melayu.
4

Kerajaan Aspek Perbandingan

Alam Melayu Pemerintahan Pusat Pemerintahan Wilayah
(a) Funan (i) Raja Funan dibantu oleh (ii) Funan dibahagikan kepada
dan yang diketuai
. oleh .

(b) Champa (i) Raja Champa dibantu (ii) Champa terbahagi kepada
oleh pembesar yang
, iaitu
bertanggungjawab mengutip
Indrapura, Amaravati, Vijaya,
cukai, dan
dan
mengukuhkan pertahanan.
.

(c) Srivijaya (i) Raja Srivijaya dibantu oleh (iii) Srivijaya terbahagi kepada
, yang ditadbir
dan Rajakumara. oleh Datu berketurunan raja dan
(ii) Raja turut dibantu oleh golongan
yang ditadbir
agama, tentera, pemungut cukai,
oleh Datu bukan berketurunan
hakim dan . raja

9 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PR A K T I S 2

Kerajaan Aspek Perbandingan

Alam Melayu Pemerintahan Pusat Pemerintahan Wilayah
(d) Angkor (i) Raja Angkor dibantu oleh (ii) Angkor dibahagikan
pembesar dalam bidang kepada wilayah, daerah,
, dan
kehakiman, keselamatan dan
.
.

(e) Majapahit (i) Raja Majapahit dibantu oleh (ii) Majapahit dibahagi kepada
Majlis Penasihat Diraja atau
.
dan para (iii) Setiap wilayah dibahagikan
pembesar.
kepada ,
Kawadanan,
dan Kebuyutan.

2.2 Kegiatan Ekonomi

1 Jawab soalan di bawah berkaitan kegiatan ekonomi masyarakat kerajaan Alam Melayu.
TP
2
Soalan Jawapan

(a)
Senaraikan aktiviti ekonomi yang
dilakukan masyarakat Alam Melayu
untuk menyara hidup mereka.

(b)
Apakah yang dilakukan oleh
masyarakat Alam Melayu apabila
terdapat lebihan hasil pertanian?

(c)
Bandingkan fungsi pembinaan daik
yang terdapat di Champa dengan
baray yang terdapat di Angkor.

(d)
Namakan rempah-ratus yang terdapat
di Alam Melayu.

(e)
Selain membekalkan air untuk
pengairan padi sawah, nyatakan
peranan lain bagi Sungai Bengawan
Solo.

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 10

 PRA KTI S 2

2 Padankan maklumat kegiatan perdagangan kerajaan Alam Melayu dengan jawapan yang tepat.
TP
1
(a)

• Pelabuhan Oc Eo
• Barang dagangan – damar, kapur barus, kayu
cendana dan gaharu

(b)
• Pelabuhan Turan, Kam ran, Sri Banoy dan
Maliti
• Barang dagangan – beras, emas, perak,
gading gajah dan gaharu

(c)
• Pelabuhan Palembang
• Barang dagangan – damar, kapur barus,
gaharu, madu, rotan, rempah, mutiara, rumpai
laut, gading gajah dan sumbu badak

(d)
• Pelabuhan Yasodharapura
• Barang dagangan – gaharu, buah pelaga,
lilin lebah, minyak sayuran, damar dan gading
gajah

(e)
• Pelabuhan Tuban, Sidayu, Gresik dan
Surabaya
• Barang dagangan – rempah, beras, rotan, kayu
cendana, gaharu, kulit penyu, ikan dan
mutiara

(f)
• Pelabuhan Sungai Mas dan Pangkalan
Bujang
• Barang dagangan – rotan, damar, kayu
cendana dan gading gajah

(g)
• Pelabuhan Pangkalan, Lembah Kinta,
Tanjung Rambutan, Bidor dan Sungai Siput
• Barang dagangan – emas, bijih timah,
rempah-ratus, kapur barus dan damar

11 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PR A K T I S 2

3 Perdagangan merupakan kegiatan ekonomi yang penting bagi kerajaan Alam Melayu.
(a) Senaraikan kelebihan yang dimiliki oleh pelabuhan-pelabuhan Alam Melayu hingga menjadi
TP tarikan pedagang luar.
1
(i)
(ii)

(b) Apakah peranan yang dimainkan oleh jawatan Tuhan Vatakvurah di pelabuhan Srivijaya?
TP
1

(c) Apakah penilaian yang dapat anda buat tentang sikap masyarakat Alam Melayu dalam usahanya
TP memajukan aktiviti perdagangan?
5

(d) Sekiranya anda menjadi pemimpin masyarakat, apakah yang boleh anda lakukan untuk
TP memajukan kegiatan perdagangan?
6
(i)
(ii)
(iii)

(e) Nyatakan impak aktiviti perdagangan terhadap pembangunan masyarakat di Alam Melayu.
TP
4 (i)
(ii)
(iii)

4 Lengkapkan maklumat di bawah dengan merujuk gambar yang diberi.

TP
3

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 12

 PRA KTI S 2

13 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PR A K T I S 2

5 Masyarakat kerajaan Alam Melayu menjalankan pelbagai kegiatan ekonomi seperti pertanian,
TP
5
perdagangan, mengutip hasil hutan dan laut, serta perlombongan dan pembuatan.
(a) Pada pendapat anda, apakah nilai-nilai hidup masyarakat kerajaan Alam Melayu yang boleh
KBAT
diteladani oleh masyarakat Malaysia? Elemen Kewarganegaraan dan Nilai Sivik

(b) Hasil hutan dan laut masih penting dalam pembangunan ekonomi Malaysia pada hari ini.
Rasionalkan pernyataan ini.

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 14

 Praktis
Sosiobudaya Masyarakat
3 Kerajaan Alam Melayu

3.1 Bahasa dan Tulisan

1 Padankan aspek bahasa dan aspek tulisan bagi masyarakat kerajaan Alam Melayu.
TP
1

Nama Kerajaan Aspek Bahasa Aspek Tulisan

(a) Funan Bahasa Sanskrit Tulisan Palava

(b) Champa Bahasa Sanskrit Tulisan Palava

(c) Srivijaya Bahasa Jawa Kuno Tulisan Kawi

Bahasa Melayu
(d) Angkor Champa dan Bahasa Tulisan orang Hu
Sanskrit

Bahasa Sanskrit dan Tulisan Palava dan

(e) Majapahit
Khmer tulisan Champa Kuno

Tulisan Palava dan

(f) Kedah Tua Bahasa Melayu
tulisan Khmer

15 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PR A K T I S 3

2 Jawab soalan di bawah tentang aspek bahasa dan aspek tulisan masyarakat kerajaan Alam Melayu.
TP
3
Soalan Jawapan

(a) Bagaimanakah golongan pemerintah dalam

masyarakat kerajaan Alam Melayu menerima
pendidikan?

(b) Apakah kesannya apabila golongan

pemerintah ini menerima pendidikan?

(c) Senaraikan ilmu yang dipelajari oleh

golongan diperintah, iaitu rakyat.

(d) Berdasarkan gambar ukiran watak

Ramayana pada dinding Angkor Wat,
nyatakan agama apakah yang
mempengaruhi ukiran tersebut?

(e) Rasionalkan kepentingan sistem bahasa dan

sistem tulisan dalam perkembangan
masyarakat kerajaan Alam Melayu.

(f) Bagaimanakah latar belakang kelahiran

tulisan Jawi di Alam Melayu?

(g) Senaraikan pengaruh bahasa asing yang

terdapat dalam Bahasa Melayu.

3.2 Persuratan

1 Lengkapkan ejaan di bawah yang menunjukkan nama batu bersurat dan karya sastera yang masyhur
TP di Alam Melayu.
3
(a) Batu Bersurat
(i) Kerajaan Srivijaya

(ii) Kerajaan Angkor

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 16

 PRA KTI S 3

(iii) Kerajaan Majapahit

(b) Karya sastera

(i) Kerajaan Champa

(ii) Kerajaan Majapahit

2 Persuratan kerajaan Alam Melayu mendapat pengaruh epik dan sastera India yang terkenal. Apabila
Islam tersebar ke Alam Melayu, sastera Islam mula mempengaruhi persuratan Melayu.
(a) Berdasarkan pengetahuan anda, apakah takrifan karya saduran?
TP
2

(b) Namakan epik India yang mempengaruhi persuratan kerajaan Alam Melayu.
TP
1 (i)
(ii)
(iii)

(c) Senaraikan kisah kehidupan nabi-nabi yang ditulis ke dalam Bahasa Melayu.
TP
1 (i)
(ii)
(iii)
(iv)

(d) Perjuangan pahlawan Islam juga diterjemahkan ke Bahasa Melayu. Nyatakan tiga buah karya
TP tentang pahlawan Islam yang mempengaruhi persuratan Melayu.
1
(i)
(ii)
(iii)

17 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PR A K T I S 3

3.3 Seni Bina

1 Berdasarkan nilai di bawah, pilih sikap masyarakat kerajaan Alam Melayu yang perlu dicontohi oleh
TP warganegara Malaysia dalam menjamin kemajuan negara. Elemen Kewarganegaraan dan Nilai Sivik
5

KBAT
Kreatif Gigih Mementingkan diri
Memanfaatkan sumber alam Sombong Mentaati pemerintah
Rasis Suka berkelahi Tabah
Bekerjasama Bertoleransi Menghargai alam

(h) (a)

(g) (b)

Ciri-ciri Masyarakat
Alam Melayu

(f) (c)

(e) (d)

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 18

 PRA KTI S 3

2 Bezakan seni bina candi dan sistem pengairan yang terdapat dalam kerajaan Funan dan Angkor.
TP
4
Aspek Perbandingan
Nama Kerajaan
Seni Bina Candi Sistem Pengairan

(a) Kerajaan • Tujuan pembinaan: • Tujuan pembinaan:

Funan
(i) (i)
(ii) (ii)
(iii)
• Contohnya Candi (iv)

(b) Kerajaan • Terdapat dua candi yang masyhur • Membina sistem pengairan, iaitu
Angkor iaitu:
(i)  .
(i)
• Tujuan pembinaannya ialah
(ii)
(ii)

3 Gariskan jawapan yang betul tentang kehebatan Kerajaan Funan dan Kerajaan Srivijaya dalam
TP aspek seni bina perkapalan.
1
Masyarakat kerajaan Funan mampu membina (a) (kapal besar, perahu sagor) yang boleh
memuatkan sehingga (b)(7000 orang, 700 orang) dan 1000 tan kargo barangan. Masyarakat
Funan juga mahir membina (c)(perahu panjang, perahu) yang boleh membawa 100 orang
penumpang.
Masyarakat kerajaan Srivijaya pula terkenal kerana menjadi pusat (d) (membaiki kapal,
membina kapal). Menurut rekod (e) (kerajaan China, kerajaan India), pusat kerajaan Srivijaya,
iaitu (f) (Palembang, Sumatera) terkenal sebagai pusat binaan kapal-kapal Melayu yang besar.
Kapal-kapal besar ini mampu belayar hingga ke pelabuhan (g) (Tonkin, Canton ) dan tenggara
China.

4 Seni bina merupakan suatu seni mereka bentuk sebuah binaan yang mempunyai fungsi-fungsi
tertentu.
(a) Nyatakan ciri-ciri keistimewaan yang terdapat pada Candi Borobudur yang terletak di Jawa
TP Tengah.
1

19 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PR A K T I S 3

(b) Selain membina candi, masyarakat Majapahit turut membina pintu gerbang. Namakan pintu
TP gerbang tersebut dan fungsinya.
1
Nama pintu gerbang (i)
Fungsi :
Nama pintu gerbang (ii)
Fungsi :

(c) Berdasarkan pemerhatian anda, apakah yang membezakan seni bina candi dalam kerajaan
TP Kedah Tua dengan seni bina candi di Alam Melayu yang lain?
4

(d) Berikan idea yang rasional tentang tinggalan seni bina candi masyarakat kerajaan Alam Melayu
TP yang tidak wajar dimusnahkan untuk digantikan dengan bangunan yang moden.
6

(e) Berdasarkan penilaian anda, bagaimanakah masyarakat masa kini dapat memanfaatkan
TP tinggalan seni bina candi ini?
5

3.4 Struktur Sosial

1 Berdasarkan rajah piramid di bawah, lengkapkan jadual tentang lapisan struktur sosial masyarakat
TP kerajaan Alam Melayu.
3

Petunjuk Kedudukan

(a) Lapisan A
Golongan Diraja Lapisan A

(b) Lapisan B
Bangsawan Lapisan B

(c) Lapisan C
Rakyat Merdeka Lapisan C

(d) Lapisan D
Lapisan D
Hamba

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 20

 PRA KTI S 3

2 Struktur sosial masyarakat kerajaan Alam Melayu yang tersusun memperkukuh sistem politik dan
kedudukan pemerintah.
(a) Nyatakan hubungan dua hala yang berlaku antara golongan pemerintah dengan golongan
TP diperintah.
1

(b) Berikan penilaian anda tentang impak sekiranya peranan kedua-dua golongan dalam 2(a) dapat
TP dimainkan dengan baik.
5

KBAT

21 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PR A K T I S 4

Praktis Agama, Kepercayaan dan

4 Keunikan Warisan Masyarakat

Kerajaan Alam Melayu

4.1 Agama dan Kepercayaan

1 Masyarakat kerajaan Alam Melayu memiliki agama dan kepercayaan yang memberikan panduan
dalam kehidupan seharian mereka.
(a) Bandingkan takrifan agama dan kepercayaan.
TP
4 (i) Agama :

(ii) Kepercayaan :

(b) Siapakah yang berperanan memastikan pengukuhan dan kelangsungan agama dalam
TP kerajaannya?
1

(c) Huraikan maksud istilah berikut:

TP
2 (i) Hyang :

(ii) Mana :

(d) Berdasarkan pengetahuan anda, rasionalkan tujuan masyarakat Temuan di Banting, Selangor
TP mengadakan Perayaan Hari Moyang.
6

(e) Bagaimanakah masyarakat Iban melakukan upacara pemujaan semangat semasa sambutan
TP perayaan Hari Gawai?
2

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 22

 PRA KTI S 4

2 Lengkapkan peta buih berganda di bawah tentang perbezaan kepercayaan awal masyarakat
TP kerajaan Alam Melayu.
4

(a) (d)

Ciri-ciri

(b) (e)

Dinamisme Takrifan Animisme

(c) (f)

Tujuan

3 Gariskan jawapan yang betul tentang perkembangan agama Islam dalam masyarakat Kerajaan Alam
TP Melayu.
1

23 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PR A K T I S 4

4 Lengkapkan maklumat di bawah dengan merujuk gambar yang diberi.

TP
3

(a) Nama kerajaan : (b) Nama kerajaan :

Nama seni bina : Nama seni bina :
Pengaruh : Agama Hindu Pengaruh :

(c) Nama kerajaan : (d) Nama kerajaan :

Nama seni bina : Candi Muara Jambi Nama seni bina :
Pengaruh : Pengaruh :

(e) Nama kerajaan : (f) Nama kerajaan :

Nama seni bina : Candi Muara Takus Nama seni bina : Candi Bahal
Pengaruh : Pengaruh :

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 24

 PRA KTI S 4

Keunikan Warisan Masyarakat Kerajaan

4.2
Alam Melayu
1 Gambar di bawah menunjukkan ukiran pada dinding Candi Borobudur.

(a) (i) Apakah situasi yang cuba ditonjolkan oleh ukiran di atas?
TP
1

TP (ii) Kaitkan ukiran dalam (a)(i) dengan kedudukan raja dalam pengaruh Hindu dan Buddha.
3

(b) Bagaimanakah kedudukan raja di Alam Melayu setelah pengaruh Islam bertapak?
TP
1

(c) Adakah pengaruh Hindu, Buddha dan Islam masih lagi relevan diamalkan oleh penduduk dunia?
TP Beri penilaian anda tentang perkara ini.
5

25 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PR A K T I S 4

2 Lengkapkan teka silang kata di bawah yang berkaitan kebijaksanaan pemerintah Kerajaan Alam
TP Melayu.
3
(e)

(d) (f)

(b)

(a)

(c)

Melintang
(a) Kerajaan Alam Melayu yang menjalankan
kegiatan pertanian di kawasan yang subur.
(b) Kuasa asing yang menjalinkan hubungan
persahabatan dengan Srivijaya dan
Majapahit.
(c) Maharaja dari India
menghantar bantuan tentera ke Srivijaya.
Menegak
(d) Pelabuhan yang menjadi laluan
antarabangsa.
(e) Petunjuk arah kepada pedagang yang
singgah ke pelabuhan Kedah.
(f) Pemerintah Majapahit yang berkahwin
dengan puteri kerajaan Singhasari.

3 Kerajaan Alam Melayu memiliki keunikan warisan seperti kebijaksanaan pemerintah.

TP (a) Senaraikan tiga aspek yang diambil kira oleh pemerintah Alam Melayu sebelum mendirikan
1
pusat pemerintahan, petempatan dan pelabuhan.
(i)
(ii)
(iii)

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 26

 PRA KTI S 4

(b) Kehebatan pemerintah Kerajaan Angkor dapat dilihat dalam pemilihan lokasi petempatan
TP penduduknya. Adakah kehebatan kerajaan ini masih diteruskan hingga kini? Jelaskan.
3

(c) Gunung, bukit dan teluk menjadi petunjuk arah yang memudahkan perdagangan dan membantu
TP dalam aspek pertahanan kerajaan Alam Melayu. Berikan penilaian anda mengikut konteks masa
5
kini.

(d) Keunikan warisan masyarakat kerajaan Alam Melayu diwarisi oleh generasi masa kini. Berikan
TP iktibar yang dapat kita pelajari daripada warisan kerajaan Alam Melayu ini.
6
Elemen Kewarganegaraan dan Nilai Sivik

(i)
(ii)
(iii)

4 Terangkan ciri pelabuhan yang berkembang di Alam Melayu.

TP
3

Bentuk
Pelabuhan di
Alam Melayu

27 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PR A K T I S 4

5 Kegiatan perdagangan membolehkan berlaku interaksi antara kerajaan serantau dengan kerajaan
antarabangsa.
(a) Nyatakan kepentingan hubungan diplomatik bagi kerajaan Alam Melayu.
TP
1 (i)
(ii)
(iii)
(iv)
(b) Senaraikan impak kegiatan perdagangan kepada masyarakat Alam Melayu.
TP
1 (i)
(ii)
(iii)
(iv)
(v)

6 Gambar menunjukkan masyarakat Malaysia yang berbilang bangsa dan agama.

(a) Sifat terbuka dan toleransi merupakan keunikan dalam amalan beragama masyarakat Alam
TP Melayu dan negara Malaysia. Adakah anda bersetuju dengan pernyataan ini? Berikan penjelasan
6
anda berserta contoh yang sesuai.
KBAT

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 28

 PRA KTI S 4

(b) Bandingkan peranan candi dan masjid yang menjadi institusi penting masyarakat Alam Melayu.
TP Peranan candi:
4
(i)

(ii)

(iii)

Peranan masjid:
(i)

(ii)

(iii)

29 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

 Praktis

5 Kesultanan Melayu Melaka

5.1 Pengasasan Kesultanan Melayu Melaka

1 Berdasarkan gambar di bawah, huraikan ciri-ciri keunikan lokasi Kerajaan Melaka sehingga
TP menyebabkan Parameswara memilih kawasan ini.
2

(a) Bentuk muka bumi:

(i)
Kelebihannya:
(ii)

(c) Terlindung daripada dua angin

monsun:
(i)
(ii)
(b) Benteng semula jadi:
Kelebihannya:
(i)
(iii)
Kelebihannya:
(i)

(ii)

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 30

 PRA KTI S 5

2 Parameswara merupakan tokoh penting dalam pengasasan Kesultanan Melayu Melaka.

Parameswara

(a) Nyatakan lokasi sebenar yang dipilih oleh tokoh di atas untuk mendirikan kerajaan.
TP
1

(b) Gambarkan keadaan asal lokasi dalam (a).

TP
1

(c) Berdasarkan pemerhatian anda, senaraikan ciri ketokohan Parameswara.

(i)

(ii)

5.2 Kegemilangan Kesultanan Melayu Melaka

1 Huraikan istilah berikut dengan huraian yang sesuai.

TP
2
Istilah Huraian

(a) Daulat

(b) Sistem Pembesar Empat Lipatan

(c) Sistem Serah

(d) Sistem Kerah

(e) Kawasan Pegangan

(f) Kawasan Pemakanan

31 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PR A K T I S 5

(a) Berdasarkan Rukun Negara di atas, mengapakah kita perlu mempertahankan institusi raja di
TP negara kita?
5
(i)
(ii)
(b) Nyatakan ciri-ciri kepemimpinan raja dalam Kesultanan Melayu Melaka yang mampu
TP mewujudkan kecemerlangan dalam pemerintahan.
1
(i)
(ii)
(iii)

(c) Alat kebesaran diraja digunakan untuk memperkukuhkan kedudukan raja.

TP Namakan alat kebesaran berikut:
1

(i) (ii)

(iii) (iv)

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 32

 PRA KTI S 5

(d) Sistem Serah dan Sistem Kerah telah wujud semasa pemerintahan zaman Kesultanan Melayu
TP Melaka. Rasionalkan pengamalan kedua-dua sistem ini yang menunjukkan hubungan dua hala
6
antara pemerintah dengan rakyat.

(i) Rasional Pengamalan:

Sistem Serah

(ii) Cara Perlaksanaan:

(iii) Rasional Pengamalan:

Sistem Kerah

(iv) Cara Perlaksanaan:

3 Analisis kepentingan pembentukan Empayar Kesultanan Melayu Melaka.

TP
4
Aspek Kepentingan

(a) Politik (i)

(ii)
(iii)

(b) Ekonomi (i)

(ii)
(iii)

(c) Sosial (i)

(ii)

(d) Agama (i)

(ii)

33 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PR A K T I S 5

4 Lorekkan kawasan pengaruh Islam dalam peta di bawah. Kemudian, jawab soalan-soalan yang
diberikan dengan jawapan yang sesuai.
(a)
TP U
2

Patani
Kelantan
Acheh
Terengganu Mindanao
Samudera- Pahang Brunei
Pasai Perlak Melaka
Rokan
Inderagiri
Banjarmasin
Palembang
Makasar
Bantam Demak Bali
Petunjuk
Lombok
Kawasan pengaruh Islam

(b) Apakah tindakan yang diambil oleh pembesar dan rakyat Melaka apabila raja mereka memeluk
TP Islam? Berikan penilaian terhadap tindakan yang diambil ini.
5

(c) Bagaimanakah pedagang Islam mampu menarik masyarakat untuk memeluk Islam?
TP Berikan idea yang rasional tentang perkara ini.
6

(d) Berdasarkan pembacaan anda, analisis peranan Istana Melaka sebagai pusat keilmuan dan
TP pusat pendidikan.
6

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 34

 PRA KTI S 5

5 Lengkapkan peta buih di bawah berkaitan peranan syahbandar dalam Kesultanan Melayu Melaka.
TP
3

(a)

(f) (b)

Peranan
Syahbandar

(e) (c)

(d)

35 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018

PR A K T I S 5

6 Senaraikan ciri Orang Laut yang memainkan peranan penting dalam mengekalkan kestabilan
TP Kerajaan Melayu Melaka dalam peta bulatan di bawah.
1

(a)

(d) (b)
Ciri-ciri
Orang Laut

(c)

© Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018 36

 PRA KTI S 5

Pengakhiran Kesultanan Melayu Melaka

5.3
yang Berpusat di Melaka
1 Lengkapkan garis masa di bawah dengan menyatakan peristiwa pengakhiran Kesultanan Melayu
TP Melaka yang berpusat di Melaka.
1

Sultan Mahmud Shah berundur dan bersemayam di Bentan

37 © Oxford Fajar Sdn. Bhd. (008974-T) 2018