Kompilasi Soalan Ting 2

CIKGU NURANIZA OSMAN MRSM TRANSKRIAN Page 1
BAB 1: KERAJAAN ALAM MELAYU
( BAHAGIAN A )
JAWAB SEMUA SOALAN
1. Antara berikut, apakah pandangan tokoh tempatan dan luar negara yang
hampir sama dengan konsep Alam Melayu?
A) Geografi
B) Bahasa
C) Tulisan
D) Kepercayaan
2. Bagaimanakah Che Bong Nga berjaya memansyurkan Kerajaan Champa?
A) Meluaskan empayar
B) Menakluk samutera
C) Mengatasi ancaman Dai Viet
D) Menghadapi serangan Siam

3. Maklumat berikut berkaitan tentang kemunculan Kerajaan Kedah Tua,
 Chieh Cha’
 Kalah-bar
Siapakah yang memperkukuhkan kewujudan Kerajaan ini?
i. Golongan agama
ii. Golongan tentera
iii. Golongan satria
iv. Golongan pedagang
A) i dan ii
B) ii dan iii
C) iii dan iv
D) i dan iv
4. Di manakah pusat pentadbiran Kerajaan Gangga Nagara di peringkat awal?
A) Vyadhapura
B) Pangkalan
C) Hariharalaya
D) Indrapura
5. Namakan wilayah taklukan Srivijaya bagi mengukuhkan kedudukan kerajaan

tersebut?
i. Bangka
ii. Palembang
iii. Kota Trowulan
iv. Taruma
A) i dan ii
B) ii dan iii
C) iii dan iv
D) i dan iv
6. Kerajaan Alam Melayu muncul sezaman dengan Kerajaan Luar. Negara apakah yang
muncul pada abad pertama?
A) Pakistan
B) Uraike
C) Rom
D) Dinasti Tang
7. Apakah bukti Agama Hindu dan Buddha telah tersebar ke Alam Melayu?
A) Candi Angkor Watt
B) Artifak Lembah Bujang
C) Menara Cham
D) Candi Bahal
8. Mengapakah Kerajaan Majapahit mengadakan hubungan diplomatik dengan China

dan India?
A) Persahabatan
B) Perdagangan
C) Pertahanan
D) pengiktirafan
9. Kerajaan Alam Melayu merupakan kerajaan yang terpenting dan mempunyai ?
A) Tamadun tinggi
B) Toleransi
C) Saling menghormati
D) Sopan santun
10. Apakah amalan yang membawa kepada kemakmuran ekonomi di Alam Melayu?
A) Perpaduan rakyat
B) Kekayaan hasil bumi
C) Sikap keterbukaan
D) Kebijaksanaan pemerintah

JAWAPAN BAHAGIAN A
(BAHAGIAN B)

JAWAB SEMUA SOALAN
1.Alam Melayu merangkumi gugusan kepulauan dan tanah besar dan berkongsi
tamadun yang sama dari aspek geografi, bahasa dan budaya.
(a) Berikan definisi Alam Melayu berdasarkan tokoh tersebut.
i. Abdul Hadi Haji Hassan
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
[2
markah]
ii. Alfred Russel
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
[ 2 markah]
iii. Ding Choo Ming
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
[ 2 markah]
(b) Mengapakah Bahasa Melayu menjadi bahasa pertuturan di Alam Melayu?

_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
[ 4 markah]
2. Kerajaan Alam Melayu menjalinkan hubungan perdagangan dengan kerajaan Luar.

(a) Berikan DUA faktor yang mendorong pemerintah kerajaan Alam Melayu
menjalinkan hubungan perdagangan dengan kerajaan lain.
i. ___________________________________________________________
ii. ___________________________________________________________
[ 2 markah]
(b) Penyebaran agama Buddha dan Islam berlaku kesan hubungan dengan kerajaan
luar. Buktikan?
i. _______________________________________________________________________________
ii. _______________________________________________________________________________
iii. _______________________________________________________________________________
iv. _______________________________________________________________________________
[ 4 markah]
(c) Berdasarkan pengetahuan sejarah anda, apakah nilai yang patut dicontohi dengan
adanya hubungan perdagangan dan penyebaran agama hingga kini?
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
[ 4 markah]
( BAHAGIAN C )

JAWAB SEMUA SOALAN
1.Kerajaan Alam melayu bermula daripada petempatan kecil kemudian berkembang

menjadi sebuah pelabuhan dan seterusnya menjadi kerajaan
(a) Mengapakah Kerajaaan-kerajaan ini bermula di Lembah Sungai ?

[ 6 markah]
(b) Buktikan kemasyhuran kerajaan Alam Melayu dari aspek pemerintahan, ekonomi,
agama dan kemunculan pelabuhan ?
[ 8 markah]
(c) Dalam konteks negara kita, apakah iktibar yang boleh diambil bagi meningkatkan
imej negara di serata dunia ?
[6 markah]
2. Hubungan diplomatik merupakan hubungan politik antara dua kerajaan
(a) Jelaskan mengapa Kerajaan Alam Melayu menjalin hubungan diplomatik dengan
China ?
[ 8 markah]
(b) Berdasarkan kajian anda, bincangkan hubungkan kerajaan Alam Melayu dengan
India?
[ 6 markah]
(c) Kedudukan sesebuah kerajaan bergantung kepada hubungan diplomatik dengan

kerajaan luar. Buktikan ?
[ 8 markah]
SKEMA JAWAPAN

BAB 1 : KERAJAAN ALAM MELAYU
(BAHAGIAN A)
1. A 3. D 5. D 7. B 9. A
2. C 4. B 6. C 8. A 10. C
Soalan Perincian Markah
( BAHAGIAN B )
1(a) Berikan definisi Alam melayu berdasarkan tokoh tersebut.
M/s 4 i. Abdul Hadi Haji Hassan (2m)
F1 Alam Melayu merupakan suatu lingkungan geografi yang luas yang 2

meliputi Kepulauan Melayu hingga selatan Thailand
M/s 5 ii. Alfred Russel (2m)
F2 Kepulauan Melayu meliputi Tanah Melayu meliputi Tanah Melayu 2

hingga Tenasserim dan Kepulauan Nicobar, Filipina dan Kepulauan
Solomon hingga Papua New Guinea
M/s 5 iii.Ding Choo Ming (2m)
F3 Dunia Melayu merupakan sebuah kawasan yang luas meliputi 2

Malaysia, Indonesia, Brunei, Singapura, selatan Thailand dan
Filipina
1 (b) Mengapakah Bahasa Melayu menjadi bahasa pertuturan di (4m)

Alam Melayu?
F1 Satu lingkungan geografi 1
F2 Persamaan bahasa dan budaya 1
F3 Ikatan keserumpunan di kalangan penduduk di Alam Melayu 1

F4 Membantu kemajuan kerajaan Alam Melayu 1
F5 Berkongsi tamadun yang sama 1
C5 Kepercayaan, asal-usul keturunan, bahasa, budaya dan masyarakat 1
Mana-mana jawapan yang munasabah
2 (a) Berikan DUA faktor yang mendorong pemerintah kerajaan ( 2m )

Alam Melayu menjalinkan hubungan perdagangan dengan
kerajaan lain.
M/s 16 F1 Kedudukan strategik di laluan perdagangan timur dan barat 1
F2 Kekayaan hasil bumi 1
2 (b) Penyebaran agama Buddha dan Islam berlaku kesan (4m)

hubungan dengan kerajaan luar. Buktikan?
M/s 17 F1 Penemuan artifak pengaruh Buddha di Lembah Bujang Kedah 1
F2 Ukiran pengaruh Islam yang ditemui di Beruas, Perak 1
F3 Telah dianuti oleh sebahagian penduduk tempatan 1
F4 Sebahagian besar penduduk di Alam Melayu menganut agama 1

Islam
F5 Penyebaran agama mempengaruhi aspek kehidupan seperti 1
C5 Pentadbiran, perundangan, ekonomi dan sosiobudaya 1
2 (c ) Berdasarkan pengetahuan sejarah anda, apakah nilai yang (4m)

patut dicontohi dengan adanya hubungan perdagangan dan

penyebaran agama hingga kini?
F1 Sikap keterbukaan 1
F2 Semangat toleransi 1
F3 Mahmudah 1
F4 Kebijaksanaan pemimpin 1
F5 Tanpa paksaan 1
F6 Mudah menerima sesuatu 1
F7 Adil 1
( BAHAGIAN C )
1 (a) Mengapakah Kerajaaan-kerajaan ini bermula di Lembah (6m)

Sungai
F1 Kedudukan yang strategik 1
F2 Laluan perdagangan 1
F3 Kawasan petempatan 1
F4 Sumber air/ makanan/ protein 1
F5 pengairan 1
F6 Perhubungan dan pengangkutan 1
1 (b) Buktikan kemasyhuran kerajaan Alam Melayu dari aspek (8m)

pemerintahan, ekonomi, agama dan kemunculan pelabuhan ?
M/s 9 F1 Kerajaan Funan 1
H1a Masyhur semasa diperintah oleh Fan Shih-man 1

H1b Beliau telah meluaskan empayar Funan ke Sungai Mekong hingga 1
Teluk Camranh di sebelah timur
H1c Beliau menguasai selatan Myanmar dan Segenting Kra 1
H1d Kejayaan beliau menguasai wilayah ini membolehkan Funan 1

menguasai jalan perdagangan utama antara timur dengan barat
H1e Pada abad ketiga Funan menjadi pusat perdagangan utama di Alam 1
Melayu
F2 Kerajaan Champa 1
H2a Zaman kemasyhuran Champa bermula di bawah pemerintahan Che 1

Bong Nga
H2b Beliau berjaya mengatasi ancaman Dai Viet 1
H2c Dan meluaskan empayar Champa ke wilayah Dai Viet hingga 1

Lembah Sungai Merah
H2d Serangan Champa ke wilayah Dai Viet berjaya membunuh Raja 1

Tran Due Tong, pemerintah Dai Viet
H2e Pemerintahan beliau mendapat pengiktirafan daripada Dinasti 1

Ming pada tahun 1369
F3 Semasa era pemerintahan Sangramadhananjaya pada abad 1

kelapan, Srivijaya telah berjaya menakluk Sumatera, selatan
Myanmar, Tanah Melayu dan Segenting Kra
H3a Penaklukan ini membolehkan Srivijaya menguasai jalan laut 1

antarabangsa,
H3b iaitu Selat Melaka dan Selat Sunda, seterusnya menjadi kuasa 1
perdagangan utama di Alam Melayu
H3c Selain terkenal sebagai pusat perdagangan, Srivijaya menjadi pusat 1

pengajian agama Buddha
F4 Suryavarman II meluaskan empayar Angkor ke sekitar Lembah 1

Sungai Mekong hingga selatan Myanmar
H4a Beliau berjaya menghalang ancaman daripada Champa dan Dai Viet 1
H4b Mewujudkan jalinan perdagangan antara pedagang tempatan 1

dengan pedagang luar
H4c Usaha beliau ini diteruskan pula oleh Jayavarman VII yang telah 1
meluaskan empayar Angkor hingga sempadan Annam
H4d Beliau membina Angkor Thom dan mendirikan 102 buah hospital 1

F5 Kemasyhuran Majapahit bermula dengan pelantikan Patih Gajah 1
Mada sebagai Perdan Menteri (Majapahit) oleh pemerintah
Tribuana Tunggadewi
H5a Patih Gajah Mada berjaya mengembalikan keamanan dan 1

keselamatan kerajaan Majapahit
H5b Beliau juga mula meluaskan tanah jajahannya ke timur Pulau Jawa; 1
pesisir pantai timur Sumatera; pesisir selatan dan barat Pulau
Borneo; bahagian selatan dan timur Sulawesi dan Kepulauan
Maluku
H5c Majapahit sebagai pusat perdagangan pada abad ke-14 1
F6 Kemasyhuran kerajaan kedah Tua dikaitkan dengan 1

kepesatankegiatan perdagangan di Lembah Bujang
H6a Pedagang dari timur dan barat datang untuk menjalankan kegiatan 1
perdagangan dengan penduduk tempatan dan pedagang luar yang
lain
H6b Kerajaan Kedah Tua menjadi pusat keagamaan agama Buddha 1
H6c Kemasyhuran kerajaan Kedah Tua menyebabkan kerajaan Srivijaya 1

menguasai Kedah Tua
F7 Kemasyhuran kerajaan Gangga Nagara bermula pada abad 1

kesembilan
H7a Sejak abad kelima, kerajaan Gangga Nagara sering dikunjungi oleh 1
pedagang luar kerana kekayaan hasil bumi
C7a Seperti emas dan biji timah 1
H7b Kerajaan Gangga Nagara berjaya mempertahankan kedaulatannya 1

daripada serangan kerajaan Srivijaya pada tahun 850 M
1 (c ) Dalam konteks negara kita, apakah iktibar yang boleh diambil (6m)
bagi meningkatkan imej negara di serata dunia ?
F1 Sentiasa berwaspada terhadap anasir luar 1
F2 Tidak mudah terpedaya 1
F3 Bersifat terbuka 1
F4 Saling hormat-menghormati 1
F5 Mengadakan hubungan diplomatik 1

F6 Menjamin keamanan negara 1
F7 Sentiasa bekerjasama 1
F8 Mematuhi /menguatkuasa undang-undang 1
F9 Tidak mungkir janji 1
2(a) Jelaskan mengapa Kerajaan Alam Melayu menjalin hubungan (8m)

diplomatik dengan China ?
M/s 18 F1 Kerajaan Funan menghantar utusan pada abad ketiga 1
H1a Memohon bantuan ketenteraan untuk melawan Dai Viet 1
F2 Kerajaan Champa menghantar utusan pada abad ketiga 1
H2a Memulihkan hubungan setelah berperang dengan sekutu China, 1

iaitu Dai Viet
F3 Kerajaan Srivijaya menghantar utusan pada abad ketujuh 1
H3a Mendapatkan pengiktirafan 1
H3b dan memperkukuh hubungan persahabatan dan perdagangan 1
F4 Kerajaan Kedah Tua menghantar utusan pada abad ketujuh 1
H4a Memperkukuh hubungan perdagangan 1
F5 Kerajaan Angkor menghantar utusan pada abad ke-12 1
H5a Memperkukuh persahabatan dan perdagangan 1
F6 Kerajaan Majapahit menghantar utusan pada abad ke-14 1
H6a Menjalinkan hubungan persahabatan 1
2(b) Berdasarkan kajian anda, bincangkan hubungan kerajaan (6m)

Alam Melayu dengan India?

M/s 19 F1 Kerajaan Funan menghantar utusan pada abad ketiga 1
H1a Memperkukuh perdagangan dan keagamaan dengan India 1
F2 Kerajaan Srivijaya menghantar utusan pada abad kesembilan 1
H2a Mengeratkan hubungan persahabatan dan hubungan keagamaan 1
F3 Kerajaan Angkor menghantar utusan pada abad ke-12 1
H3a Mengeratkan hubungan persahabatan 1
F4 Kerajaan Majapahit menghantar utusan pada abad ke-14 1
H4a Mengeratkan hubungan persahabatan 1
2(c) Kedudukan sesebuah kerajaan bergantung kepada hubungan (8m)

diplomatik dengan kerajaan luar. Buktikan ?
F1 Membantu kemajuan kerajan Alam Melayu 1
F2 Kekalkan hubungan perdagangan 1
F3 Sentiasa menjalinkan persahabatan 1
F4 Mengukuhkan kedudukan 1
F5 Pengiktirafan dengan negara luar/ kerajaan luar 1
F6 Sifat keterbukaan pemerintah 1
F7 Kekuasaan sesebuah kerajaan 1
F8 Saling menghormati dalam menjalinkan hubungan dengan 1

kerajaan luar
BAB 2: SISTEM PEMERINTAHAN DAN KEGIATAN EKONOMI
( BAHAGIAN A )

JAWAB SEMUA SOALAN
1. Apakah yang dimaksudkan dengan Cakravatin?
A) Dewa
B) Pemerintah
C) Pembesar
D) Ketua Agama
2. Apakah gelaran Raja Srivijaya?
i. Raja di gunung
ii. Maharaja di pulau
iii. Raja Kecil
iv. Raja Besar
A) i dan ii
B) ii dan iii
C) iii dan iv
D) i dan iv
3. Apakah tugas ketua dalam Kerajaan Kedah Tua?

A) Kehakiman
B) Keagamaan
C) Mengutip cukai
D) Penjaga harta kerajaan
4. Mengapakah Ketua Air dibina oleh pemerintah Kerajaan Champa?
A) Menyelenggara terusan
B) Menyimpan air
C) Membekalkan air
D) Meningkatkan pengeluaran padi
5. Namakan pelabuhan Kerajaan Funan?
A) Palembang
B) Sidayu
C) Oc Eo
D) Bidor
6. Maklumat berikut berkaitan dengan penggunaan sutera,
 Pakaian
 X
Apakah X ?
A) Perhiasan
B) Ganjaran
C) Hadiah
D) Warkah diraja
7. Pedagang dari manakah yang memperdagangkan barang ke Rom?
i. Arab
ii. India
iii. China
iv. Parsi
A) i dan ii
B) ii dan iii
C) iii dan iv
D) i dan iv
8.
 Gamat
 Mutiara
Di manakah penemuan hasil laut tersebut?
A) Pentas Sunda
B) Lautan Hindi
C) Selat Melaka
D) Laut Tebrau
9. Mengapakah hasil hutan mendapat permintaan tinggi daripada pedagang asing?
A) Khasiat
B) Harga berpatutan
C) Kegunaan
D) Berkualiti
10. Apakah nilai yang perlu dicontohi dari semangat hasil pembuatan masyarakat Alam
Melayu?
A) Gigih
B) Toleransi
C) Semangat waja
D) Kreativiti
JAWAPAN BAHAGIAN A

(BAHAGIAN B)
JAWAB SEMUA SOALAN

1.Perdagangan merupakan kegiatan penting bagi kerajaan Alam Melayu
(a) Nyatakan DUA peranan utama Tuhan Vatakvurah
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
[ 2 markah]
(b) Berikan nama pelabuhan dan barang yang didagangkan ?
i. _______________________________________________________________________
ii. _______________________________________________________________________
iii. _______________________________________________________________________
iv. _______________________________________________________________________
[ 4 markah]
(c) Pedagang luar sering berdagang dengan alam Melayu. Buktikan ?
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
[ 4 markah]
2. Kerajaan Alam Melayu kaya dengan hasil hutan dan laut serta mahir dalam bidang
pembuatan.

(a) Apakah hasil hutan dan laut yang mendapat permintaan yang tinggi daripada
pedagang luar ?
i. ___________________________________________________________
ii. ___________________________________________________________
iii. ___________________________________________________________
[ 3 markah]
(b) Bincangkan kegunaan hasil tersebut?
i. ___________________________________________________________
ii. ___________________________________________________________
iii. ___________________________________________________________
[ 3 markah]
(c) Berdasarkan pengetahuan sejarah anda, mengapakah masyarakat Alam Melayu

mempelopori aktiviti pembuatan?
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
[ 4 markah]
(BAHAGIAN C)
JAWAB SEMUA SOALAN

1. Sistem beraja telah diamalkan oleh pemerintah kerajaan Alam Melayu.
(a) Mengapakah wujudnya sistem beraja ?

[ 4 markah]
(b)Bincangkan sistem pemerintahan kerajaan tersebut ?
i. Funan
ii. Majapahit
iii. Kedah Tua
[ 8 markah]
(c) Dalam konteks negara kita, apakah kebaikan sistem beraja ?
[8 markah]
2. (a) Mengapakah kawasan Alam Melayu menjalankan aktiviti penanaman padi ?

[ 8 markah]
(b) Berdasarkan kajian anda, apakah tanaman dagangan yang telah diusahakan ?
[ 4 markah]
(c) Sebagai pemimpin cadangkan usaha yang akan dilakukan untuk meningkatkan
hasil pertanian negara kita.
[ 8 markah]
SKEMA JAWAPAN

BAB 2 : SISTEM PEMERINTAHAN DAN KEGIATAN EKONOMI
(BAHAGIAN A)
1. B 3. B 5. C 7. D 9. C
2. A 4. A 6. D 8. C 10. A
( BAHAGIAN B )
1(a) Nyatakan DUA peranan utama Tuhan Vatakvura (2m)

M/s 30 F1 Sebagai penyelia kegiatan perdagangan 1
F2 dan perkapalan 1
1 ( b) Berikan nama pelabuhan dan barang yang didagangkan ? ( 4m )
M/s 30 F1 Pelabuhan Oc Eo 1
H1a Damar, kapur barus, kayu cendana dan gaharu 1
F2 Pelabuhan Turan, Kam ran, Sri Banoy dan Maliti 1
H2a Beras, emas, perak, gading gajah dan gaharu 1
F3 Pelabuhan Palembang 1
H3a Damar, kapur barus, gaharu, madu, rotan, rempah, mutiara, rumpai 1
laut, gading gajah dan sumbu badak
F4 Pelabuhan Yasodharapura 1
H4a Gaharu, buah pelaga, lilin lebah, minyak sayuran, damar dan gading 1
gajah.
F5 Pelabuhan Tuban, Sidayu, Gresik dan Surabaya 1
H5a Rempah, beras, rotan, kayu cendana, gaharu, ikan, kulit penyu dan 1
mutiara

F6 Pelabuhan Sungai Mas dan Pangkalan Bujang 1
H6a Rotan, damar, kayu cendana dan gading gajah 1
F7 Pelabuhan Pangkalan, Lembah Kinta, Tanjung Rambutan, Bidor dan 1

Sungai Siput
H7a Emas, bijih timah, rempah-ratus, kapur barus dan damar 1
1 (c ) Pedagang luar sering berdagang dengan Alam Melayu. ( 4m )

Buktikan ?
M/s 31 F1 Pedagang luar yang sering berdagang dengan Alam Melayu adalah 1
dari China, India, Arab dan Parsi
F2 Mereka membawa pelbagai barang dagangan untuk dijual dan 1

ditukar dengan barangan daripada kerajaan Alam Melayu
F3 Pedagang-pedagang China membawa pelbagai barangan dari China 1

seperti sutera, tembikar, pinggan dan mangkuk, payung, gula dan
gendang untuk mendapatkan barangan terutama yang mempunyai
nilai perubatan dari Alam Melayu
F4 Pedagang India membawa kain kapas, tembikar dan pelbagai jenis 1

batu berharga seperti akik dan karnelian untuk dijual kepada
penduduk tempatan
F5 Pedagang Arab dan Parsi membawa pelbagai jenis tembikar, minyak 1

wangi, barangan kaca dan manik yang didagangkan dengan
kerajaan Alam Melayu
F6 Di Alam Melayu mereka membeli rempah dan kayu wangi untuk 1

didagang semula ke Tanah Arab dan Rom
2 (a ) Apakah hasil hutan dan laut yang mendapat permintaan yang (3m)
tinggi daripada pedagang luar ?
M/s 32 i. Hasil hutan

F1 Gaharu 1
F2 Sarang burung layang-layang 1
F3 Rotan 1
F4 Kapur barus 1
ii. Hasil laut
F5 Gamat 1
F6 Rumpai laut 1
F7 Mutiara 1
2 ( b) Bincangkan kegunaan hasil tersebut? (3m)
M/s 32 H1a Digunakan sebagai bahan pewangi dan perubatan 1
H2a Digunakan untuk kesihatan dan perubatan 1
H3a Digunakan sebagai bahan binaan dan barang kraf tangan 1
H4a Digunakan sebagai bahan pewangi 1
H5a Dijadikan bahan makanan dan perubatan 1
H6a Dijadikan makanan 1
H7a Dijadikan barang perhiasan 1
2 ( c) Berdasarkan pengetahuan sejarah anda, mengapakah (4m)

masyarakat Alam Melayu mempelopori aktiviti pembuatan?
F1 Menambah pendapatan 1
F2 Sumber rezeki 1

F3 Kemahiran dan kreativiti 1
f Semangat inkuiri 1
F5 Memanfaatkan sumber alam 1
F6 Kegigihan rakyat 1
F7 Kemampuan mengurus sumber alam 1
F8 Kebijaksanaan/ berilmu pengetahuan 1
( BAHAGIAN C )
1(a) Mengapakah wujudnya sistem beraja ? (4m)
F1 Mengukuhkan sistem politik 1
F2 Dan kedudukan pemerintah 1
F3 Berperanan menjaga dan melindungi rakyat 1
F4 Sistem pemerintahan yang teratur untuk membangunkan kerajaan 1

Alam Melayu
F5 Mewujudkan kestabilan dan keamanan 1
F6 Rakyat hidup makmur dan maju 1
1(b) Bincangkan sistem pemerintahan kerajaan tersebut? (8m)
M/s 26-27 i. Funan
F1 Pemerintahan Pusat dan Wilayah 1
F2 Raja Funan dibantu oleh golongan agama dan golongan tentera 1

F3 Funan dibahagikan kepada tujuh buah wilayah 1
H3a Ketua wilayah terdiri daripada puter-putera raja 1
H3b Mereka digelar sebagai Raja Kecil 1
ii. Majapahit
F4 Pemerintahan Pusat dan Wilayah 1
F5 Raja dibantu oleh Sapta Prabu dan para pembesar 1
H5a Sapta Prabu ialah Majlis Penasihat Diraja yang terdiri daripada 1
kerabat diraja
F6 Majapahit dibahagikan kepada 14 wilayah 1
H6a Setiap wilayah ini dipecahkan kepada Kabupaten, Kawadanan, 1

Pakuwuan dan Kebuyutan iaitu daerah kecil serta kampung
iii. Kedah Tua
F7 Mempunyai bentuk pentadbiran yang mudah dengan adanya 1

seorang ketua
H7a Ketua ini mengurus hal perdagangan dan keagamaan 1
F8 Apabila kerajaan Kedah Tua menjadi sebahagian daripada kerajaan 1

Srivijaya, corak pemerintahannya berubah
F9 Kerajaan Kedah Tua menjadi sebahagian daripada Pradatuan 1

kerajaan Srivijaya
1(c) Dalam konteks negara kita, apakah kebaikan sistem beraja. (8m)
F1 Simbol perpaduan 1
F2 Ketua agama 1
F3 Menjaga kebajikan rakyat 1

F4 Identiti negara 1
F5 Warisan budaya kesultanan Melayu Melaka 1
F6 Menjamin keamanan 1
F7 Mengekalkan kedaulatan 1
F8 Melahirkan semangat bersatu padu 1
F9 Membentuk negara yang makmur 1
2(a) Mengapakah kawasan Alam Melayu menjalankan aktiviti (8m)

penanaman padi
M/s 28 F1 Kerajaan Funan, Kerajaan Champa dan Kerajaan Angkor 1
H1a Kerajaan Funan dan Angkor yang terletak di Lembah Sungai 1

Mekong
H1b mendapat manfaat daripada kesuburan tanahnya 1
H1c Hujan membekalkan air ke tasik-tasik besar 1
C1c Seperti Tonle Sap yang digunakan untuk mengairi kawasan padi 1
sawah
H1c Pemerintah Angkor telah membina kolam yang dikenali sebagai 1

baray untuk menyimpan air
F2 Kerajaan Majapahit 1
H2a Pulau Jawa mempunyai tanah subur yang sesuai untuk kegiatan 1
pertanian
H2b Sungai Bengawan Solo dan Sungai Brantas membekalkan air untuk 1
pengairan padi sawah

H2c Pemerintah Majapahit telah membina beberapa sistem pengairan 1
untuk meningkatkan pengeluaran padi sawah
F3 Kerajaan Srivijaya 1
H3a Padi menjadi tanaman utama kerajaan Srivijaya 1
H3b Padi sawah ditanam di kawasan pedalaman Palembang 1
H3c terutama di Tanah Tinggi Pasemah dan Hulu Musi 1
2(b) Berdasarkan kajian anda, apakah tanaman dagangan yang (4m)

telah diusahakan?
M/s 29 F1 Hanya dibahagian kepulauan Alam Melayu, bunga cengkih, buah 1
pala dan lada hitam ditanam sebagai tanaman dagangan
F2 Bunga cengkih ditanam di Kepulauan Maluku 1
F3 Buah pala ditanam di Pulau Banda 1
F4 Lada hitam ditanam di Sumatera dan Jawa 1
2(c) Sebagai pemimpin cadangkan usaha yang akan dilakukan (8m)

untuk meningkatkan hasil pertanian negara kita.
F1 Biji benih percuma 1
F2 Subsidi baja 1
F3 Suntikan modal 1
F4 Teknik cantuman 1
F5 Menubuhkan institusi penyelidikan dan pertanian 1
F6 Sistem pengairan 1
F7 Penggunaan teknologi 1
F8 FAMA membantu dalam memasarkan hasil pertanian 1

F9 Promosi pertanian sebagai kerjaya pilihan 1
BAB 3: SOSIOBUDAYA MASYARAKAT
( BAHAGIAN A )
JAWAB SEMUA SOALAN

1. Penggunaan tulisan Palava bagi Kerajaan Champa dibuktikan dengan penemuan Batu
Bersurat yang ditulis oleh ?
A) Raja Sambhuvarman
B) Sri Jayanasa
C) Raden Vijaya
D) Fan Shih-man
2. Apakah bukti penemuan Kerajaan Srivijaya menerima pengaruh daripada bahasa

Sanskrit?
A) Batu Bersurat Talang Tuwo
B) Batu Bersurat Cherok Tok Kun
C) Batu Bersurat Karang Brahi
D) Batu Bersurat Trowulan
3. Tulisan yang menggunakan huruf Arab bagi menulis bahasa Jawa dikenali sebagai?
A) Tulisan Kawi
B) Tulisan Pegon
C) Tulisan Khmer
D) Tulisan Palava
4. Mengapakah bahasa dan tulisan penting kepada masyarakat Kerajaan Alam Melayu
sehingga hari ini?
A) Komunikasi

B) Perundangan
C) Perdagangan
D) Sumber rujukan
5. Apakah kesan pertembungan pelbagai budaya dan sifat keterbukaan menerima

pengaruh bahasa asing terhadap bahasa Melayu?
A) Sebutan
B) Tulisan
C) Perbendaharaan
D) Perkataan
6. Mengapakah penemuan Batu Bersurat Karang Brahi penting kepada Kerajaan

Srivijaya?
A) Kekeluargaan
B) Taat setia
C) Pemerintah
D) Ekonomi
7. Maklumat berikut berkaitan karya Epik yang mengisahkan semangat kepahlawanan.
 Hikayat Amir Hamzah
 Hikayat Muhammad Ali Hanafiah

CIKGU NURANIZA
 X OSMAN MRSM TRANSKRIAN Page 35
Apakah X ?
A) Hikayat Nabi Bercukur
B) Hikayat Seri Rama
C) Hikayat Iskandar Zulkarnaian
D) Hikayat Nur Muhammad
8. Mengapakah masyarakat Kerajaan Angkor membina kapal?
i. Perdagangan
ii. Perhubungan
iii. Pertanian
iv. Peperangan
A) i dan ii
B) ii dan iii
C) iii dan iv
D) i dan iv
9. Kebijaksanaan masyarakat Kerajaan Alam Melayu dibuktikan melalui kemahiran seni

bina seperti,
i. Petempatan

ii. Pengairan
iii. Candi
iv. Rumah ibadat
A) i dan ii
B) ii dan iii
C) iii dan iv
D) i dan iv
10. Apakah fungsi struktur sosial masyarakat Kerajaan Alam Melayu terhadap golongan
pemerintah?
A) Melindungi rakyat
B) Taat setia
C) Melicinkan pentadbiran
D) Memakmurkan ekonomi
JAWAPAN BAHAGIAN A

( BAHAGIAN B )
JAWAB SEMUA SOALAN
1.Perkembangan sistem tulisan dan bahasa adalah disebabkan sikap keterbukaan

masyarakat kerajaan Alam Melayu .
(a) Padankan sistem tulisan dan bahasa yang diamalkan bagi kerajaan tersebut
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
[ 4 markah]
(b) Apakah fungsi batu bersurat yang ditemui dalam kerajaan Srivijaya?
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
[ 2 markah]
(c) Bincangkan kepentingan bahasa dan tulisan kepada masyarakat Alam Melayu?
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
[ 4 markah]
2. Terdapat dua golongan utama dalam struktur sosial masyarakat kerajaan Alam
melayu.
(a) Nyatakan TIGA fungsi golongan tersebut

i. ___________________________________________________________
ii. ___________________________________________________________
iii. ___________________________________________________________
[ 3 markah]
(b) Berikan TIGA kategori Hamba?
iii. ___________________________________________________________
iv. ___________________________________________________________
v. ___________________________________________________________
[ 3 markah]
(b) Berdasarkan pengetahuan sejarah anda, apakah peranan kedua-dua golongan ini?
____________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________
[ 4 markah]
( BAHAGIAN C )
JAWAB SEMUA SOALAN

1.Persuratan merupakan bukti keintelektualan masyarakat kerajaan alam Melayu.
(a) Bagaimanakah persuratan awal kerajaan alam Melayu dibuktikan?

[ 8 markah]
(b) Wajarkah berlaku perubahan corak persuratan selepas islam tersebar ke Alam
Melayu.
[ 6 markah]
(c) Berdasarkan pengetahuan am anda, apakah iktibar yang diperolehi dari kegiatan
persuratan ini ?
[6 markah]
2. Kecemerlangan masyarakat kerajaan Alam Melayu ialah kemahiran seni bina

mereka.
(a)Terangkan kemahiran hasil seni bina tersebut?
[ 8 markah]
(b) Apakah seni bina yang masyhur bagi kerajaan Angkor ?
[ 6 markah]
(c) Kedudukan sesebuah kerajaan bergantung kepada hubungan diplomatik dengan

kerajaan luar. Buktikan ?
[ 6 markah]
SKEMA JAWAPAN
BAB 3 : SOSIOBUDAYA MASYARAKAT

(BAHAGIAN A)
1. A 3. B 5. C 7. C 9. A
2. A 4. D 6. B 8. D 10. B
( BAHAGIAN B )
1(a) Padankan sistem tulisan dan bahasa yang diamalkan bagi (4m)
kerajaan tersebut .
M/s 40-42 F1 Kerajaan Funan menjadikan bahasa Sanskrit sebagai bahasa utama 1
H1a dan tulisan masyarakat Funan berasaskan tulisan orang Hu yang 1

menggunakan tulisan orang India
F2 Masyarakat kerajaan Champa menuturkan bahasa Melayu Champa 1

dan bahasa Sanskrit
H2a menggunakan tulisan Palava dan tulisan Champa Kuno serta 1

perkembangan tulisan jawi sejak abad kelapan
F3 Masyarakat kerajaan Srivijaya menggunakan bahasa Melayu sebagai 1

bahasa utama dalam urusan pentadbiran dan harian dan menerima
pengaruh daripada bahasa Sanskrit
H3a Menggunakan tulisan Palava 1
F4 Masyarakat kerajaan Angkor menggunakan bahasa Sanskrit dan 1

Khmer
H4a Terdapat dua jenis tulisan yang ditemukan pada dinding candi iaitu 1
tulisan Palava dan tulisan Khmer
F5 Bahasa utama kerajaan Majapahit ialah Jawa Kuno 1
H5a Menggunakan tulisan Kawi dan tulisan pegon selepas tersebarnya 1

agama Islam
F6 Kerajaan Kedah tua menunjukkan penggunaan bahasa Sanskrit 1
H6a Dan tulisan Palava 1
1(b) Apakah fungsi batu bersurat yang ditemui dalam kerajaan (2m)

Srivijaya?
M/s 41 F1 Masyarakat kerajaan Srivijaya menggunakan bahasa Melayu sebagai 1

bahasa utama dalam urusan pentadbiran dan harian
F2 Bahasa ini menerima pengaruh daripada bahasa Sanskrit 1
H2a Dibuktikan dengan penemuan batu-batu bersurat seperti Kedukan 1

Bukit, Kota Kapur, Telaga Batu dan Talang Tuwo di Sumatera
bertarikh abad ketujuh
F3 Batu bersurat ini ditulis dalam bahasa Melayu dengan pengaruh 1

bahasa Sanskrit menggunakan tulisan Palava
1(c) Bincangkan kepentingan bahasa dan tulisan kepada (4m)

masyarakat Alam Melayu?
M/s 43 F1 Menjadi alat komunikasi utama 1
F2 Bahasa dan tulisan berfungsi untuk menyimpan rekod-rekod 1

pemerintahan, perundangan, perdagangan dan keagamaan
F3 Hasil tulisan masyarakat kerajaan tersebut menjadi sumber rujukan 1
F4 dan dokumentasi kepada ahli sejarah untuk memahami 1

ketamadunan masyarakat silam
2 (a ) Nyatakan TIGA fungsi golongan tersebut. (3m)

M/s 49 i. Golongan pemerintah
F1 Bangsawan mendukung sistem pentadbiran kerajaan 1

ii. Golongan diperintah
F2 Rakyat merdeka mengukuhkan sistem beraja melalui konsep taat 1

setia
H2a dan menjana ekonomi kerajaan 1
F3 Hamba berkhidmat dalam sektor sosioekonomi 1
H3a dan meningkatkan status pemiliknya 1
2(b) Berikan TIGA kategori Hamba? (3m)

M/s 49 F1 Tawanan perang 1
F2 Hamba berhutang 1
F3 Rela menjadi hamba 1
2(c) Berdasarkan pengetahuan sejarah anda, apakah peranan (4m)

kedua-dua golongan ini?
M/s 49 F1 Kelas atasan memainkan peranan menjaga dan melindungi 1
rakyatnya
F2 Kelas bawahan memberikan taat setia kepada golongan pemerintah 1
F3 Peranan kedua-dua golongan ini mengukuhkan sistem masyarakat 1
F4 dan menyumbang kepada kestabilan kerajaan 1
( BAHAGIAN C )
1(a) Bagaimanakah persuratan awal kerajaan Alam Melayu (8m)

dibuktikan?
M/s 44-46 F1 Kegiatan persuratan masyarakat kerajaan Funan dibuktikan dengan 1

penemuan batu bersurat terawal di Alam Melayu yang bertarikh
abad kedua
F2 Kegiatan persuratan masyarakat kerajaan Champa dibuktikan 1

dengan penemuan batu bersurat tertua di Kauthara bertarikh 192 M
H2a Di Champa juga ditemukan sebanyak 206 buah batu bersurat 1
H2b Ditemukan bukti persuratan Champa dalam bentuk manuskrip 1

sejak abad ke-13
H2c Karya sastera yang masyhur ialah Akayet Inra Patra dan Akayet 1
Deva Mano
F3 Kegiatan persuratan masyarakat kerajaan Srivijaya dibuktikan 1

dengan penemuan beberapa batu bersurat seperti Karang Brahi dan
Palas Pasemah bertarikh abad ketujuh
H3a Batu bersurat ini memerihalkan pengukuhan kerajaan terutama 1

kepentingan taat setia terhadap raja
F4 Kegiatan persuratan masyarakat kerajaan Angkor dibuktikan 1

dengan penemuan batu bersurat Sdok Kok Thom di barat laut
Kemboja yang mengisahkan pemerintahan Jayavarman II
H4a Inskripsi yang terpahat pada dinding-dinding candi pula 1

mengembarkan aspek keagamaan dan pemerintahan
F5 Kegiatan persuratan masyrakat kerajaan Majapahit dibuktikan 1

dengan penemuan batu bersurat Trowulan bertarikh 1358 yang
ditulis dalam bahasa Jawa Kuno bertulisan Kawi
H5a Ditemukan bukti persuratan dalam bentuk manuskrip 1
H5b Karya sejarah termasyhur ialah Nagarakertagama yang dikarang 1

oleh Prapanca pada tahun 1365
H5c Karya lain yang terkenal ialah Pararaton dan Tantu Panggelaran 1
F6 Kegiatan persuratan masyarakat kerajaan Kedah Tua dibuktikan 1

dengan penemuan batu bersurat
H6a Termasuklah di Bukit Choras dan Bukit Meriam bertarikh abad 1

kelima
H6b Ditemukan juga inskripsi yang ditulis di atas pinggan tanah liat, 1
kepingan emas dan kepinga perak
H6c Sebahagian besar inskripsi menyentuh tentang doa dan amalan 1

dalam agama Buddha

1(b) Wajarkah berlaku perubahan corak persuratan selepas Islam (6m)
tersebar ke Alam Melayu ?
M/s 45 F1 Wajar 1
F2 Apabila Islam tersebar ke Alam Melayu, sastera Islam yang 1

berbentuk syair, gurindam, cerita hikayat dan nazam mula
mempengaruhi persuratan Melayu.
C2 Kisah kehidupan nabi-nabi seperti Nabi Sulaiman dan Nabi 1

Muhammad SAW ditulis ke dalam bahasa Melayu
H2a Antara karya kisah nabi yang terkenal termasuklah Hikayat Nabi 1
Bercukur, Hikayat Nabi Wafat, Hikayat Bulan Berbelah dan Hikayat
Nabi Yusof
H2b Karya epik pula yang banyak mengisahkan perjuangan pahlawan 1

Islam diterjemahkan ke bahasa Melayu
C2b seperti Hikayat Amir Hamzah, Hikayat Iskandar Zulkarnain dan 1

Hikayat Muhammad Ali Hanafiah
H2c Kemudian, tokoh Islam seperti nabi dan pahalawan ini menjadi 1
elemen yang mempengaruhi persuratan Melayu
1(c) Berdasarkan pengetahuan am anda, apakah iktibar yang (6m)

diperolehi dari kegiatan persuratan ini ?
F1 Pusat aktiviti penulisan dan penterjemahan 1
F2 Kesediaan masyarakat menimba ilmu 1

F3 Kreativiti cendiakawan dalam penterjemahan 1
F4 Penubuhan pusat pengajian tinggi 1
F5 Menggalakkan penulisan buku ilmiah 1
F6 Melahirkan golongan intelektual/cendekiawan 1
F7 Meningkatkan kajian dalam pelbagai bidang 1
F8 Kegiatan ulama’ 1
2(a) Terangkan kemahiran hasil seni bina tersebut? (8m)
M/s 46 F1 Masyarakat kerajaan Funan mampu membina kapal besar yang 1

boleh memuatkan sehingga 700 orang dan 1000 tan kargo barangan

H1a Mereka juga terkenal dengan perahu panjag yang boleh membawa 1
100 orang penumpang
H1b Sistem pengairan dibina untuk mengawal limpahan air dan 1

mengalirkan air masin keluar dari tanah pertanian
H1c Candi telah dibina sebagai rumah ibadat, pusat pendidikan dan 1
pertemuan masyarakat
H1d Tinggalan candi masyarakat kerajaan Funan yang ditemukan ialah 1

Candi Go Cay Thi di Oc Eo
F2 Masyarakat kerajaan Angkor mempunyai seni bina yang berkait 1

rapat dengan kegiatan pertanian
H2a Mereka membina baray berukuran 2 x 8 kilometer yang dapat 1

menampung 30 juta meter padu air untuk disalurkan ke sawah-
sawah padi di sekitarnya
H2b Seni bina kerajaan Angkor yang masyhur ialah Angkor Wat dan 1
Angkor Thom
H2c Angkor Wat dibina oleh Raja Suryavarman II pada abad ke-12 1
H2d Angkor Wat dibina dengan keluasan 208 hektar 1
H2e Binaan menara utama di tengah-tengah candi ini ialah setinggi 65 1

meter
H2f Masyarakat kerajaaan Angkor turut membina kapal untuk kegunaan 1

perdagangan dan peperangan
F3 Seni bina masyarakat kerajaan Champa yang masyhur termasuklah 1

kompleks candi di Lembah Mi Son, Dong Duong dan Po Nagar
F4 Masyarakat kerajaan Srivijaya turut membina candi 1
H4a Antara candi yang masyhur termasuklah Candi Muara Takus dan 1
Candi Mauara Jambi di Sumatera
H4b Ibu kota Srivijaya menjadi pusat binaan kapal 1
H4c Rekod kerajaan China mencatatkan Palembang sebagai pusat 1

binaan kapal-kapal Melayu (Kun-lun-po) yang besar, boleh belayar
hingga pelabuhan Tonkin dan tenggara China
F5 Masyarakat kerajaan Majapahit membina banyak candi semasa era 1

kegemilangannya
H5a Antaranya termasuklah Candi Tikus di Jawa Timur dan Candi Cetho 1
di Jawa Tengah
H5b Selain candi, masyarakat kerajaan Majapahit membina pintu 1

gerbang seperti Gapura Wringin Lawang, iaitu pintu gerbang laluan

raja dan Gapura Bajang Ratu, iaitu pintu masuk ke dalam sebuah
bangunan suci di Jawa Timur
F6 Seni bina kerajaan Kedah Tua banyak tertumpu kepada binaan 1

candi bagi agama Hindu dan Buddha di Lembah Bujang
H6a Antara tinggalan candi Buddha yang masyhur termasuklah di Bukit 1

Choras, Bukit Pendiat dan Bukit Meriam
H6b Tinggalan candi Hindu yang masyhur adalah di Bukit Batu Pahat 1
dan Bendang Dalam
H6c Kedua-dua candi ini mendapat pengaruh seni bina kerajaan Cola, 1
India
H6d Seni bina arca Hindu dan Buddha turut ditemukan di lokasi candi 1
tersebut
F7 Penemuan patung Buddha yang diperbuat daripada gangsa setinggi 1

18 meter di Tanjung Rambutan merupakan antara bukti seni bina
masyarakat kerajaan Gangga Nagara
H7a Turut ditemukan beberapa binaan patung Buddha lain di Sungai 1

Siput dan Pangkalan
H7b Seni bina arca tersebut menerima pengaruh daripada kerajaan 1

Gupta, India
2(b) Apakah seni bina yang masyhur bagi kerajaan Angkor ? (6m)
M/s 46 F1 Masyarakat kerajaan Angkor mempunyai seni bina yang berkait 1

rapat dengan kegiatan pertanian
F2 Mereka membina baray berukuran 2 x 8 kilometer yang dapat 1

menampung 30 juta meter padu air untuk disalurkan ke sawah-
sawah padi di sekitarnya
F3 Seni bina kerajaan Angkor yang masyhur ialah Angkor Wat dan 1
Angkor Thom
F4 Angkor Wat dibina oleh Raja Suryavarman II pada abad ke-12 1
F5 Angkor Wat dibina dengan keluasan 208 hektar 1
F6 Binaan menara utama di tengah-tengah candi ini ialah setinggi 65 1

meter
F7 Masyarakat kerajaaan Angkor turut membina kapal untuk kegunaan 1

perdagangan dan peperangan

2(c) Kedudukan sesebuah kerajaan bergantung kepada hubungan (6m)
diplomatik dengan kerajaan luar. Buktikan ?
F1 Kepentingan keselamatan supaya tidak diserang oleh negara lain 1
F2 Kepentingan pertahanan supaya negara mendapat perlindungan 1

daripada diserang oleh negara yang lebih kuat
F3 Kepentingan dan kebergantungan sumber semula jadi seperti air 1

dan minyak
F4 Menjamin keharmonian dan semangat kejiranan antara negara 1
F5 Pengiktirafan di peringkat antarabangsa 1
F6 Mewujudkan keseimbangan kuasa dengan mengadakan hubungan 1

baik dengan negara-negara berkuasa besar
F7 Mengekalkan keamanan dan kedaulatan 1
F8 Kerjasama ekonomi bagi memajukan negara 1
F9 Perkongsian pendidikan dan pemindahan teknologi 1
F10 Berpeluang melanjutkan pelajaran dan kepakaran 1
BAB 4 : AGAMA, KEPERCAYAAN DAN KEGIATAN EKONOMI MASYARAKAT KERAJAAN ALAM MELAYU
(BAHAGIAN A )
JAWAB SEMUA SOALAN
1. Mengapakah masyarakat Kerajaan Alam Melayu mempunyai kepercayaan awal?

A) Panduan
B) Penyembahan
C) Semangat
D) Kekuatan
2. Namakan candi Buddha tinggalan Kerajaan Funan?
A) Go Cay Thi
B) Angkorwat
C) Jabong
D) Bahal
3. Sewaktu zaman apakah Islam mulai tersebar di Kerajaan Champa?
A) Maharaja Derbar
B) Zainal Abidin
C) Malik Al-Salleh
D) Raja Kechil
4. Siapakah yang dilantik sebagai ketua kaum Cina di Tuban (Kota Pelabuhan
Majapahit)?
A) I-Tsing
B) Mi Son

C) Gan Eng Choi
D) Wu Ping
5. Apakah bukti masyarakat Kerajaan Gangga Nagara menganut Agama Buddha?
A) Gendang Gangsa
B) Rumah ibadat
C) Candi
D) Avalokitesvara
6. Situasi apakah yang tercatat pada dinding Candi Borobudur?
A) Upacara korban
B) Menyembah raja
C) Berdoa
D) Angkat sumpah
7. Kerajaan apakah yang memartabatkan wanita sebagai pemerintah dalam kerajaan?
A) Funan
B) Champa

C) Angkor
D) Majapahit
8. Apakah fungsi Tasik Tonle Sap di Kemboja sehingga hari ini?
A) Sumber air
B) Sumber makanan
C) Perdagangan
D) Pengangkutan
9. Mengapakah kerajaan luar tertarik untuk menguasai Kerajaan Alam Melayu?
A) Kekuatan pertahanan
B) Kedudukan geografi
C) Kebijaksanaan pemerintah
D) Kegiatan pertanian
10. Apakah kemahiran masyarakat Kerajaan Alam Melayu dalam kegiatan perdagangan
serantau dan antarabangsa?
i. Pembuatan kapal

ii. Pengedar barang
iii. Pelayaran
iv. Penyelam
A) i dan ii
B) ii dan iii
C) iii dan iv
D) i dan iv
JAWAPAN BAHAGIAN A

( BAHAGIAN B )
JAWAB SEMUA SOALAN
1. Masyarakat Alam Melayu mempunyai agama dan kepercayaan sebagai panduan

dalam kehidupan.

(a) Berikan maksud agama dan kepercayaan yang diamalkan.
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
[ 3 markah]
(b) Siapakah yang memainkan peranan dalam menyebarkan agama Buddha dan Islam
ke alam Melayu?
i. _______________________________________________________________________________
ii. _______________________________________________________________________________
iii. _______________________________________________________________________________
[ 3 markah]
(c) Berdasarkan kajian anda, perkembangan agama hindhu Buddha dan Islam sangat
mudah diterima. Buktikan
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________
[ 4 markah]
2. Pelabuhan di kerajaan Alam Melayu telah berkembang dalam tiga peringkat
(a) Nyatakan jenis-jenis pelabuhan tersebut?
i. ___________________________________________________________
ii. ___________________________________________________________

iii. ___________________________________________________________
[ 3 markah]
(b) Apakah kelebihan yang dimiliki oleh masyarakat Melayu melalui kegiatan
perdagangan?
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
[ 4 markah]
(c) Sistem pengairan dan tanah yang subur memeberi manfaat kepada kegiatan
ekonomi. Buktikan ?
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________
[ 3 markah]
( BAHAGIAN C )
JAWAB SEMUA SOALAN
1.Raja adalah tongak untuk sesebuah kerajaan.
(a) Jelaskan cara pemilihan Raja tersebut

[ 6 markah]
(b)Bagaimanakah kedudukan sesbuah raja diperkukuh?
[ 6 markah]
(c) kebijakansanaan pemerintah adalah faktor utama kejayaan masyarakat Alam
Melayu. huraikan
[8 markah]
2.Keunikan sosiobudaya amalan beragama masyarakat kerajaam alam Melayu perlu

dicontohi .
(a) Bincangkan sistem tulisan dan bahasa yang diamalkan

[ 4 markah]
(b)Jelaskan keunikan warisan dalam amalan beragama
[ 8 markah]
(c) kepelbagaian agama dan kepervayaan melahirkan masyarakat yang harmoni dan
menghormati. Buktikan
[8 markah ]
SKEMA JAWAPAN
BAB 4 : AGAMA, KEPERCAYAAN DAN KEGIATAN EKONOMI MASYARAKAT

KERAJAAN ALAM MELAYU
(BAHAGIAN A)

1. A 3. B 5. D 7. D 9. C
2. A 4. C 6. B 8. A 10. C
( BAHAGIAN B )
1(a) Berikan maksud agama dan kepercayaan yang diamalkan. (3m)
M/s 56 F1 Agama merupakan suatu sistem berkaitan anutan, keimanan 1
F2 dan penyembahan terhadap tuhan 1
F3 Kepercayaan merupakan pegangan yang diyakini 1
F4 dapat menjadi panduan dalam kehidupan seharian 1
1 (b) Siapakah yang memainkan peranan dalam menyebarkan (3m)

agama Buddha dan Islam ke alam Melayu?
M/s 57 F1 Mubaligh 1
F2 Pemerintah 1
F3 Perkembangan perdagangan antarabangsa 1
1(c) Berdasarkan kajian anda, perkembangan agama hindu Buddha (4m)

dan Islam sangat mudah diterima. Buktikan
F1 Sifat keterbukaan masyarakat 1
F2 Penyesuaian dengan sesuatu keadaan yang baru atau berbeza-beza 1

(adaptasi)
F3 Penyerapan budaya yang berbeza hingga menjadi satu (asimilasi) 1

F4 Tiada paksaan 1
F5 Pengislaman raja atau pemerintah 1
F6 Taat setia rakyat yang tidak berbelah bahagi 1
F7 Aktiviti perdagangan yang menunjukkan sifat-sifat mahmudah 1

(akhlak yang baik) oleh pedagang
2(a) Nyatakan jenis-jenis pelabuhan tersebut? (3m)

M/s 62 F1 Pelabuhan pembekal 1
F2 Pelabuhan kerajaan 1
F3 Pelabuhan entrepot 1
2(b) Apakah kelebihan yang dimiliki oleh masyarakat Melayu (4m)

melalui kegiatan perdagangan?
M/s 62 F1 Kegiatan perdagangan membolehkan berlaku interaksi antara 1
kerajaan serantau dengan kerajaan antarabangsa
F2 Masyarakat kerajaan Alam Melayu memiliki kemahiran yang tinggi 1

dalam ilmu pelayaran
F3 Mahir selok-belok laluan laut dan sungai 1
F4 Serta boleh menyelam dalam tempoh yang lama 1
2(c) Sistem pengairan dan tanah yang subur memberi manfaat (3m)
kepada kegiatan ekonomi. Buktikan?
M/s 62 F1 Masyarakat kerajaaan Alam Melayu memiliki kemahiran mencipta 1
sistem pengairan seperti baray dan sistem saliran
F2 Untuk memastikan bekalan air mencukupi di kawasan pertanian 1
F3 Tanaman utama seperti padi dan rempah-ratus serta tanaman 1

sampingan dapat diusahakan sepanjang tahun

( BAHAGIAN C )
1(a) Jelaskan cara pemilihan Raja tersebut. (6m)

M/s 60 F1 Pemilihan raja berasaskan keturunan 1
F2 dan pembesar mengesahkannya 1
F3 Keturunan diraja dianggap suci dan berdaulat 1
F4 Raja juga boleh dipilih daripada golongan tentera 1
C4 seperti dalam kerajaan Funan dan Champa 1
F5 Wanita keturunan diraja boleh dilantik sebagai pemerintah 1
C5 seperti dalam kerajaan Majapahit 1
1(b) Bagaimanakah kedudukan seseorang raja diperkukuh? (6m)

M/s 60 F1 Semasa pengaruh Hindu dan Buddha berkembang, raja dianggap 1
sebagai titisan dewa
H1a dan mesti dihormati 1
F2 Kedatangan Islam memperkenalkan konsep Khalifah 1
F3 Raja-raja sentiasa ditaati 1
H3a Mengingkari raja dianggap mengingkari tuhan 1
H3b dan perbuatan tersebut adalah menderhaka 1
1(c) Kebijaksanaan pemerintah adalah faktor utama kejayaan (8m)

masyarakat Alam Melayu. Huraikan.
M/s 61 i. Faktor memilih dan membangunkan pusat pemerintahan 1
F1 Pemerintah memilih lokasi yang strategik sebagai pusat 1

pemerintahan, petempatan dan pelabuhan
H1a Iaitu di persisiran pantai atau lembah sungai 1

F2 Memperkembangkan kegiatan pertanian di kawasan subur seperti 1
lembah sungai
C2 Contohnya di Angkor dan Majapahit 1
H2a Sungai juga berfungsi sebagai laluan pengangkutan utama 1
F3 Memilih tempat yang menjadi laluan antarabangsa, timur dan barat 1
C3 Seperti pelabuhan Oc Eo di Funan dan Palembang di Srivijaya 1
F4 Mengambil kira petunjuk arah yang memudahkan pedagang singgah 1

di pelabuhan
H4a Seperti bukit atau gunung dan teluk 1
C4 Contohnya, Gunung Jerai yang menjadi mercu tanda kerajaan Kedah 1
H4b Bukit dan Teluk juga membantu dalam aspek pertahanan 1
ii. Faktor menjalinkan hubungan diplomatik 1
F5 Pemerintah menjalinkan hubungan diplomatik yang berterusan bagi 1

menjamin kemakmuran kerajaan
F6 Hubungan persahabatan 1
H6a Kerajaan Srivijaya mengirimkan utusan persahabatan ke China pada 1

abad ketujuh
C6 Kerajaan Majapahit menjalinkan persahabatan dengan China pada 1

abad ke-14
F7 Bantuan ketenteraan atau senjata 1
C7 Maharaja Chola dari India menghantar bantuan tentera ke Srivijaya 1

untuk membantu menyelesaikan pemberontakan pada abad ke-11
F8 Perkahwinan 1
C8 Perkahwinan pemerintah Majapahit, Raden Wijaya dengan puteri 1

kerajaan Singhasari pada abad ke-13
2(a) Bincangkan sistem tulisan dan bahasa yang diamalkan (4m)

M/s 63 F1 Tulisan Palava dan Kawi yang berasal dari India digunakan dengan 1
meluas
H1a sebagai medium tulisan bahasa tempatan dan Sanskrit 1
F2 Huruf-huruf Arab disesuaikan sehingga terbentuknya tulisan Jawi 1

H2a yang menjadi warisan sistem tulisan masyarakat Melayu hingga kini 1
C2 Hikayat Amir Hamzah, karya persuratan dalam bahasa Melayu dan 1

ditulis dengan tulisan Jawi
2(b) Jelaskan keunikan warisan dalam amalan beragama (8m)

M/s 64 F1 Masyarakat kerajaan Alam Melayu mengamalkan sifat terbuka 1
dalam amalan beragama
H1a Kepercayaan awal disesuaikan dengan penyebaran agama Hindu 1

dan Buddha
H1b Islam tersebar secara aman 1
H1c Keunikan warisan masyarakat kerajaan Alam Melayu tergambar 1

melalui anutan pelbagai agama
C1 Contohnya, sebahagian masyarakat kerajaan Champa dan Angkor 1

menganut agama Hindu dan sebahagian yang lain menganut agama
Buddha pada masa yang sama
F2 Sifat toleransi juga merupakan keunikan dalam amalan beragama 1

masyarakat kerajaan Alam Melayu
H2a Penganut agama Hindu membina Candi Prambanan berdekatan 1

dengan Candi Borobudur tempat ibadat penganut agama Buddha di
Jawa Tengah
F3 Agama menjadi simbol penyatuan raja dan rakyat 1
H3a Raja memerlukan golongan agama untuk mengukuhkan 1

kedudukannya di atas takhta kerajaan
C3 Misalnya, golongan Brahmin mempunyai peranan yang besar 1

semasa pertabalan raja
H3b Pengasas kerajaan Angkor, Jayavarman II diisytiharkan kedudukan 1

baginda sebagai Dewaraja oleh seorang Brahmin bernama
Hiranyadama
F4 Golongan agamajuga diberi tempat dan status yang istimewa dalam 1

kerajaan
H4a Mereka dilantik sebagai pentadbir dan penasihat pemerintah, 1
C4 Misalnya dalam kerajaan Funan, Srivijaya dan Angkor 1
H4b Warisan ini diteruskan oleh kerajaan lain di Alam Melayu 1
F5 Candi besar dibina sebagai lambang keagungan sesebuah kerajaan 1

dan dikagumi hingga hari ini
C5 Buktinya dengan binaan Candi Borobudur, Angkor Wat, Candi 1

Prambanan dan Candi Muara Jambi
H5a Candi ini menjadi institusi agama yang berperanan sebagai pusat 1
ibadat, tempat pemujaan roh nenek moyang dan pusat
perhimpunan para pendeta
F6 Apabila agama Islam tersebar, masjid pula dibina sebagai pusat 1

ibadat, pendidikan dan kebajikan
H6a Keunikan sistem pendidikan Islam melalui institusi pondok atau 1

madrasah merupakan warisan yang diteruskan hingga hari ini
F7 Kepelbagaian agama dan kepercayaan melahirkan masyarakat yang 1

harmoni dan saling menghormati
2(c) Kepelbagaian agama dan kepercayaan melahirkan masyarakat (8m)

yang harmoni dan menghormati. Buktikan
F1 Kebebasan beragama 1
H1a Masyarakat beragama Islam dan bukan Islam bebas mengamalkan 1

agama dan adat masing-masing
F2 Mematuhi undang-undang 1
H2a Sentiasa mengikut peraturan yang telah dikuatkuasakan atau 1

diwartakan
F3 Perpaduan 1
H3a Sentiasa berfikiran terbuka dan bersatu-padu 1
C3 Meraikan sambutan perayaan atau majlis yang berlainan bangsa 1

dan agama
F4 Berjiwa patriotisme 1
H4a Taat setia kepada agama, bangsa dan negara berdasarkan rukun 1
negara
H4b Mengamalkan nilai-nilai murni demi menjaga kedaulatan negara 1

BAB 5 :KESULTANAN MELAYU MELAKA
( BAHAGIAN A )
JAWAB SEMUA SOALAN
1. Apakah fungsi pokok bakau dan api-api yang terdapat di persisiran pantai di Selat
Melaka?
A) Panduan kapal
B) Benteng pertahanan

C) Laluan kapal dagang
D) Kapal berlabuh
2. Raja mempunyai pelbagai peranan dalam sistem pemerintahan iaitu,
i. Perpaduan
ii. Keadilan
iii. Kewibawaan
iv. Ketua kerajaan
A) i dan ii
B) ii dan iii
C) iii dan iv
D) i dan iv
3. Maklumat berikut berkaitan kedudukan raja dalam sistem pemerintahan Kerajaan

Melaka,
 Nobat Diraja
 Tombak Berambu
 Cap Mohor
Mengapakah alat kebesaran ini penting?

A) Menjaga kebajikan rakyat
B) Memberikan taat setia
C) Mengakui kedaulatan
D) Mengukuhkan kedudukan
4. Siapakah Kiwi dalam Undang-Undang Laut Melaka?
A) Syahbandar
B) Laksamana
C) Penghulu Bendahari
D) Saudagar
5. Bagaimanakah Kerajaan Melaka mengukuhkan hubungan persahabatan dengan

kerajaan lain?
A) Pertabalan
B) Penghantaran ufti
C) Perkahwinan
D) Penaklukan
6. Pengislaman pemerintah menyebabkan Kesultanan Melayu Melaka muncul sebagai

pusat penyebaran Islam yang unggul di Alam Melayu. Siapakah yang menjadikan agama
Islam sebagai agama rasmi Kesultanan Melayu Melaka?
A) Sultan Muzaffar Shah
B) Sultan Iskandar Shah
C) Sultan Mansur Shah
D) Sultan Alauddin Riayat Shah
7. Mengapakah jawatan kadi dan mufti diwujudkan dalam pemerintahan dan

pentadbiran undang-undang Islam?
A) Penterjemah
B) Pengurus Agama
C) Tenaga pengajar
D) Penulis
8. Pelabuhan Melaka dikunjungi pedagang dari dalam dan luar Alam Melayu iaitu terdiri
daripada,
i. Eropah
ii. Pegu
iii. Annam
iv. Belanda
A) i dan ii
B) ii dan iii

C) iii dan iv
D) i dan iv
9. Apakah peranan orang laut dalam mengekalkan kestabilan dan urusan perdagangan
di Melaka?
A) Membaiki kapal
B) Menjaga kebajikan
C) Penunjuk arah
D) Mengangkut barang
10. Kekalahan Kesultanan Melayu Melaka perlu dijadikan iktibar kepada kita tentang
kepentingan memelihara?
A) Kekayaan hasil bumi
B) Keamanan
C) Kebajikan rakyat
D) Perpaduan
JAWAPAN BAHAGIAN A

( BAHAGIAN B )
JAWAB SEMUA SOALAN
1. Pentadbiran Sistem pembesar Empat Lipatan yang mantap telah membawa kepada
keamanan dan kemakmuran.
(a) Berikan fugsi pembesar Berempat berikut:
i. Bendahara
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________

ii. Penghulu Bendahari
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________
iii. Temengung
_________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
iv. Laksamana
_________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
[ 4 markah]
(b) Apakah tugas pembesar dalam kesultanan Melayu Melaka ?
i. ________________________________________________________________________________
ii. ________________________________________________________________________________
iii. ________________________________________________________________________________
iv. ________________________________________________________________________________
[ 3 markah]
(c) Berdasarkan kajian anda, Berjayakah system perundangan kesultanan melayu

Melaka melonjakkan kegemilangan Melaka? Buktikan
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
[ 3 markah]

2. Perluasan Empayar membolehkan kesultanan Melayu Melaka menguasai politik dan
ekonomi wilayahnya serta menyebarkan agama Islam ke serata dunia
(a) Nyatakan TIGA cara pembentukan cara pembentukan empayar?
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
[ 2 markah]

(b) Mengapakah pembentukan sebuah empayar penting?
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
[ 4 markah]
(c) Pada pengetahuan am dan sejarah anda apakah kesan pengislaman pemerintah
terhadap kesultanan Melayu Melaka ?
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
[ 4 markah]
3. Pengurusan perdagangan yang cekap memainkan peranan Melaka sebagai

perdagangan dan pelabuhan entrepot yang unggul di Alam Melayu
(a) Siapakah pegawai yang menguruskan pelabuhan tersebut?
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
[ 2 markah]

(b) Nyatakan aspek pengurusan perdagangan yang menyebabkan aktiviti perdagangan
dijalnkan dengan teratur di pelabuhan melaka?
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
[ 4 markah]
(c) Pada pengetahuan am dan sejarah anda cadangkan cara untuk kita memajukan
bidang Maritim di negara kita ?
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
[ 4 markah]
4. Kegemilangan kesultanan melayu Melaka berakhir dengan kedatangan Portugis 1511.
(a) Apakah faktor yang menyebabkan kejatuhan tersebut?
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
[ 2 markah]

(b) Bagaimanakah usaha Melaka menghadapi serangan portugis?
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
[ 4 markah]
(c) Pada pengetahuan am dan sejarah anda, nilai dan iktibar apakah yang boleh
dicontohi bagi mengembalikan kedaulatan negara?
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
[ 4 markah]
( BAHAGIAN C )
JAWAB SEMUA SOALAN
1.Pemilihan lokasi yang strategik menjadikan melaka sebagai kerajaan yang unggul di
Alam Melayu.
(a) Apakah faktor pemilihan lokasi tersebut

[ 4 markah]
(b)Kepimpinan raja merupakan tongak utama kegemilangan kesultan melayu melaka.
Buktikan

[ 8 markah]
(c) Kebijaksanaan pemerintahadalah lambang perpaduan dan kemakmuan
negara.Bincangkan
[8 markah]
2. Pelabuhan Melaka menjadi pusat perdagangan yang penting bagi mengendalikan

perdagangan antarabangsa.
(a) Apakah faktor kemunculan melaka sebagai pusat Emporium
[ 8 markah]
(b) Bincangkan dua jenis hubungan luar yang dijalnkan di Melaka?
[ 8 markah]
(c) kita perlu memelihara hubungan baik dengan negara lain. Mengapa ?
[ 8 markah]
SKEMA JAWAPAN
BAB 5 : KESULTANAN MELAYU MELAKA
(BAHAGIAN A)
1. B 3. D 5. C 7. B 9. C
2. A 4. D 6. A 8. B 10. D
( BAHAGIAN B )

1(a) Berikan fungsi Berempat berikut: (4m)
M/s 77 i. Bendahara
F1 Penasihat raja 1
F2 Menteri utama peringkat pusat 1
F3 Ketua turus angkatan perang 1
F4 Ketua hakim 1
F5 Pemangku sultan 1
ii. Penghulu Bendahari
F6 Pemungut hasil atau ufti 1
F7 Ketua segala bendahari 1
F8 Ketua urus setia istana 1
F9 Ketua syahbandar 1
iii. Temenggung
F10 Ketua polis dan penjara 1
F11 Penguasa bandar dan Kota Melaka 1
F12 Pegawai protokol istana 1
F13 Hakim di darat 1
iv. Laksamana
F14 Ketua angkatan laut 1
F15 Pengawal peribadi raja 1
F16 Ketua duta 1
F17 Ketua utusan ke negara luar 1
F18 Hakim di Laut 1
1(b) Apakah tugas pembesar dalam kesultanan Melayu Melaka (3m)

M/s 76 F1 Menjaga keamanan kawasan 1

F2 Mengutip cukai dan hasil lain melalui sistem serah 1
F3 Membekalkan tenaga tentera ketika perang 1
F4 Menyediakan tenaga buruh melaluisistem kerah 1
1(c) Berdasarkan kajian anda, berjayakah sistem perundangan (3m)

kesultanan Melayu Melaka melonjakkan kegemilangan
Melaka? Buktikan.
M/s 79 F1 Mewujudkan kestabilan politik 1
F2 Kemakmuran Ekonomi 1
F3 Kesejahteraan hidup rakyat dan negara 1
F4 Mendaulatkan undang-undang 1
F5 Menjamin keamanan dan kedaulatan negara 1
2(a) Nyatakan TIGA cara pembentukan cara pembentukan (3m)

empayar?
M/s 80 F1 Penaklukan 1
F2 Perkahwinan 1
F3 Naungan 1
2(b) Mengapakah pembentukan sebuah empayar penting? (4m)

M/s 81 F1 Politik 1
H1a Meluaskan wilayah dan jajahan takluk 1
H1b Mengukuhkan hubungan dengan kerajaan yang ditakluk 1
H1c Menyekat pengaruh kuasa serantau 1
C1 Seperti Siam, Majapahit dan Pasai 1
F2 Ekonomi 1
H2a Menerima hadiah dalam bentuk wang, emas, timah dan bantuan 1
ketenteraan

H2b Mendapat bekalan seperti hasil pertanian, rempah-ratus dan bijih 1
timah untuk diperdagangkan di pelabuhan Melaka
H2c Menguasai perdagangan di Selat Melaka 1
F3 Sosial 1
H3a Berlaku asimilasi budaya tempatan dengan budaya dari Arab, India, 1
China dan Alam Melayu
H3b Wujud masyarakat majmuk yang terdiri daripada pelbagai suku dan 1
bangsa
F4 Agama 1
H4a Mendorong usaha penyebaran agama Islam 1
H4b Islam telah berkembang luas ke Pahang, Kelantan, Perak, timur 1

Sumatera dan Pantani
2(c) Pada pengetahuan am dan sejarah anda, apakah kesan (4m)

pengislaman pemerintah terhadap kesultanan Melayu Melaka?
M/s 82-83 F1 Tumpuan ulama’ 1
H1a Melaka menjadi tumpuan ulama’ dan pendakwah 1
H1b Sultan Melaka menjadi penaung kepada aktiviti dakwah dan 1

perbincangan kitab agama
C1 Seperti Darul Manzum 1
F2 Tempat pembelajaran 1
H2a Semasa pemerintahan Sultan Muzaffar Shah, madrasah, masjid dan 1

surau menjadi tempat mempelajari al-Quran dan ilmu tasawuf
F3 Persuratan 1
H3a Pengaruh Islam terdapat dalam saduran karya sastera dari Arab dan 1
Parsi
C3 Seperti Hikayat Muhammad Ali Hanafiah dan Hikayat Amir Hamzah 1
H3b Berlaku perkembangan tulisan Jawi dan bahasa Melayu 1
H3c Bahasa Melayu menjadi bahasa persuratan dan bahasa penulisan 1
F4 Pemerintahan dan pentadbiran 1
H4a Undang-undang Islam terkandung dalam Hukum Kanun Melaka dan 1

Undang-undang Laut Melaka
H4b Ulama’ memainkan peranaan penting dalam hal pentadbiran 1
H4c Jawatan mufti dan kadi diwujudkan untuk kelicinan pengurusan 1

agama Islam
3(a) Siapakah pegawai yang menguruskan pelabuhan tersebut? (2m)

M/s 86 F1 Syahbandar 1
H1a Memainkan peranan penting dalam menjadikan Melaka sebagai 1

pelabuhan entrepot
H1b Tugas syahbandar ialah mengurus pasar dan gudang, menjaga 1

kebajikan serta keselamatan pedagang
H1c Syahbandar bertanggungjawab memeriksa alat timbang, sukat dan 1

mata wang, menjadi hakim di pelabuhan, mengurus cukai dan
menguatkuasakan peraturan keluar masuk kapal
3(b) Nyatakan aspek pengurusan perdagangan yang menyebabkan (4m)

aktiviti perdagangan dijalankan dengan teratur di pelabuhan
Melaka?
M/s 86-87 F1 Syahbandar 1
F2 Cukai perdagangan 1
F3 Mata wang 1
F4 Orang laut 1
F5 Kemudahan pelabuhan 1
3(c) Pada pengetahuan am dan sejarah anda, cadangkan cara untuk (4m)
kita memajukan bidang Maritim di negara kita?
F1 Menawarkan kursus/bidang maritim di universiti-universiti 1

tempatan
H1a Membuat publisiti atau iklan di media sosial 1

H1b Agar dapat menarik minat pelajar 1
F2 Menawarkan peluang pekerjaan serta gaji yang lumayan 1
F3 Menyediakan kemudahan/ prasarana yang lengkap di pelabuhan 1
F4 Menggalakkan kemasukan pelabur dari luar negara 1
H4a Dengan mengenakan kadar cukai yang rendah 1
H4b Dan tempat penginapan/tempat penyimpanan barang 1
Mana-mana jawapn yang munasabah
4(a) Apakah faktor yang menyebabkan kejatuhan tersebut? (2m)

M/s 90 F1 Masalah kepimpinan 1
F2 Masalah perpaduan 1
4(b) Bagaimanakah usaha Melaka menghadapi serangan Portugis? (4m)

M/s 90 F1 Menggunakan lancaran dan perahu berapi 1
F2 Pertahanan Melaka diperteguhkan di kawasan pantai dengan kayu- 1

kayan dan pelbagai jenis meriam serta peti-peti berisi serbuk peluru
F3 Tembakan meriam bertalu-talu dari pantai 1
F4 Melaka menggunakan tentera bergajah bagi menghadapi serangan 1

Portugis
4(c) Pada pengetahuan am dan sejarah anda, nilai dan iktibar (4m)
apakah yang boleh dicontohi bagi mengembalikan kedaulatan
negara?
F1 Sentiasa memelihara perpaduan negara 1
F2 Mengelakkan perpecahan 1
F3 Saling hormat-menghormati 1
F4 Semangat cinta akan negara 1
F5 Memelihara hubungan baik dengan negara luar 1

F6 Mengamalkan sikap toleransi 1
F7 Sentiasa berwaspada terhadap anasir luar 1
F8 Setia pada raja dan negara 1
( BAHAGIAN C )
1(a) Apakah faktor pemilihan lokasi tersebut (4m)
M/s 72 F1 Laluan perdagangan antara timur dan barat 1
F2 Bentuk muka bumi yang berbukit-bakau 1
F3 Benteng pertahanan seperti pokok bakau dan api-api 1
F4 Terlindung daripada angin monsun 1
1(b) Kepimpinan raja merupakan tonggak utama kegemilangan (8m)

kesultanan Melaya Melaka. Buktikan.
M/s 74-75 F1 Keturunan Raja Palembang 1
H1a Berdasarkan teks Sulalatus Salatin, pemerintah Melaka berasal 1

daripada zuriat keturunan anak Raja Palembang
H1b Yang dikatakan bersusur galur daripada Iskandar Zulkarnain 1
H1c Susur galur ini memberikan taraf kedudukan yang tinggi kepada 1
Sultan Melaka dalam kalangan kerajaan lain di Alam Melayu
F2 Peranan yang unggul 1
H2a Raja menjadi simbol perpaduan dan kemakmuran 1
H2b Merupakan ketua angkatan tentera 1
H2c Mengetuai hubungan diplomatik 1
H2d Menyelaraskan kegiatan ekonomi 1
H2e Menjadi Ketua Agama Islam 1

H2f Menegakkan keadilan 1
F3 Daulat dan alat kebesaran 1
H3a Kepimpinan raja dikaitkan dengan konsep daulat dan derhaka serta 1
pelbagai institusi perajaan
H3b Seperti adat istiadat istana dan alat kebesaran diraja 1
H3c Daulat merupakan kuasa dan kewibawaan raja sebagai pemimpin 1
H3d Rakyat mengakui kedaulatan raja dengan memberikan taat setia 1

sepenuhnya dan tidak boleh menderhaka kepada raja
C3 Antara alat kebesaran diraja termasuklah cap mohor, nobat, keris, 1

lembing dan mahkota
H3e Alat kebesaran digunakan semasa upacara istiadat pertabalan, 1

perkahwinan dan kemangkatan raja
H3f Konsep daulat, adat istiadat dan alat kebesaran menjadikan raja 1
mempunyai kedudukan yang tinggi dan istimewa
F4 Kewibawaan 1
H4a Raja memiliki ciri kepimpinan seperti adil, berwibawa dan 1

mengambil berat terhadap kebajikan rakyat
H4b Raja memerintah berdasarkan bidang kuasa yang ditetapkan 1

mengikut Hukum Kanun Melaka
H4c Sultan Muzaffar Shah dan Sultan Mansur Shah merupakan 1

pemerintah yang mengutamakan keamanan dan kebajikan rakyat
H4d Sultan Mansur Shah menasihatkan puteranya, Sultan Alauddin 1
Riayat Shah supaya bersikap adil terhadap rakyat, menyiasat segala
tuduhan denganteliti dan bekerjasama dengan pegawai-pegawainya
1(c) Kebijaksanaan pemerintahan adalah lambang perpaduan dan (8m)

kemakmuran negara. Bincangkan
F1 Pemerintah diterima oleh rakyat 1
H1a Diiktiraf oleh kuasa luar 1
H1b Rakyat sentiasa setia kepada raja 1
H1c Mempertahankan institusi raja/ raja berperlembagaan 1
F2 Menegakkan keadilan 1

F3 Mengambil berat kebajikan rakyat 1
F4 Memanfaatkan sumber alam untuk kesejahteraan rakyat 1
F5 Memantapkan sistem pentadbiran 1
H5a Kesungguhan dalam melaksanakan sistem undang-undang 1
2(a) Apakah faktor kemunculan Melaka sebagai pusat Emporium? (8m)

M/s 84 F1 Kedudukan strategik 1
H1a Melaka terletak di laluan perdagangan antara India dengan China 1
H1b Kedudukan strategik di Selat Melaka menyebabkan Melaka 1

dikunjungi oleh pedagang dari dalam dan luar Alam Melayu
H1c Kesannya, Melaka muncul sebagai pusat perdagangan dan 1

pelabuhan yang maju
F2 Pusat pengumpulan dan pengedaran pelbagai barangan 1
H2a Barang yang dikumpul dan diedarkan kepada pedagang luar 1
H2c Ialah timah, emas, kapur barus, hasil hutan dan rempah-ratus 1
H2d Barangan ini diperoleh daripada negeri naungan dan jajahan serta 1
kawasan sekitar Alam Melayu
H2e Barangan luar yang dibawa masuk ke Melaka ialah benang emas, 1
kain pelikat, batu delima, tembikar, wangian dan bahan makanan
H2f Kepelbagaian barang dagangan ini membuktikan pelabuhanMelaka 1

sebagai emporium yang maju
F3 Dikunjungi pedagang dari dalam dan luar Alam Melayu 1
H3a Pedagang yang paling ramai mengunjungi pelabuhan Melaka ialah 1

pedagang Arab, China dan Gujerat
H3b Pedagang Pasai dan Jawa merupakan pedagang yang paling ramai 1
dari Alam Melayu
H3c Pelabuhan Melaka juga dikunjungi oleh pedagang dari Brunei, Pegu, 1
Parsi, Turki, Mesir, Luzon, Ceylon, Burma, Kemboja, Champa dan
Annam
F4 Pusat perkapalan 1

H4a Pelabuhan Melaka dikunjungi oleh pelbagai jenis kapal besar dan 1
kecil
H4b Kapal kecil terdiri daripada perahu, sampan, ghurab, penjajab, 1

sagur, payar, baluk, lancang, kakap, balang dan kelulus
H4c Kapal besar pula seperti jong dan bahtera 1
2(b) Bincangkan dua jenis hubungan luar yang dijalankan di (8m)

Melaka?
M/s 88-89 i. Hubungan Kesultanan Melayu Melaka dengan Kerajaan Alam
Melayu
F1 Pasai 1
H1a Hubungan berlaku atas dasar sama taraf 1
H1b Hubungan diplomatik terjalin melalui perkahwinan Sultan Melaka 1

dengan puteri kerajaan Pasai, iaitu Puteri Ratna Kaumala
H1c Hubungan juga berlaku atas dasar berkongsi pendapat dan 1

perbincangan berkaitan hal agama Islam
H2c Hubungan ini membantu kemunculan Melaka sebagai pusat 1

penyebaran Islam
F2 Demak 1
H2a Hubungan berlaku atas dasar kepentingan bersama dalam 1

perdagangan dan penyebaran Islam
H2b Kerajaan Demak membekalkan beras, bahan makanan, rempah- 1
ratus dan tentera kepada Melaka
H2c Hubungan ini penting bagi menjamin keamanan dan kemakmuran 1

Melaka
F3 Majapahit 1
H3a Hubungan terjalin disebabkan oleh perkahwinan pemerintah 1

Melaka dengan puteri Majapahit
H3b Hubungan ini dapat mengukuhkan lagi persahabatan dengan 1

Majapahit
H3c Hasil hubungan ini, wilayah Melaka menjadi semakin luas dan 1
tamatnya ancaman daripada Majapahit
F4 Makasar 1

H4a Melaka telah menghantar utusan persahabatan ke Makasar 1
H4b Hubungan ini berlaku dalam aspek perdagangan, perkapalan, Islam, 1

kebudayaan dan kesenian
H4c Hubungan ini semakin rapat dengan kerajaan Makasar menghadiahi 1

“Budak Raja” kepada Sultan Melaka
ii. Hubungan Kesultanan Melayu Melaka dengan Kerajaan Luar

Alam Melayu
F5 China 1
H5a Hubungan diplomatik, persahabatan dan perdagangan terjalin 1

dengan kunjungan utusan diketuai oleh Yin Ching pada tahun 1403
dan Laksamana Zheng He pada tahun 1405
H5b Pengurniaan payung kuning, cap mohor dan sepersalinan pakaian 1

sebagaitanda pengiktirafan kepada Sultan Melaka
H5c Melaka mendapat naungan dan perlindungan daripada China 1
H5d Pengiktirafan dan perlindungan daripada China dapat mengelakkan 1

ancaman Siam
H5e Melaka mahu situasi menang-menang dengan Siam untuk 1

mengekalkan kedaulatannya
F6 Ryukyu ( Jepun) 1
H6a Melaka menjalinkan hubungan diplomatik dan perdagangan dengan 1

kerajaan Ryukyu
H6b Sultan Mansur Shah berutus surat dengan kerajaan Ryukyu 1

berkaitan tingkah laku pedagangnya yang melanggar undang-
undang di Melaka
H6c Hubungan ini membantu meningkatkan lagi perdagangan dengan 1

Melaka
F7 Siam 1
H7a Melaka pernah diancam oleh Siam semasa pemerintahan 1

Parameswara dan Sultan Muzaffar Shah
H7b Melaka menjalinkan hubungan dengan Siam atas dasar diplomatik 1

dan perdagangan
H7c Melaka telah menghantar utusan ke Siam yang diketuai oleh Tun 1
Telanai dan Menteri Jana Putera
H7d Melalui hubungan ini Melaka memperoleh bekalan kayu jati, beras 1
dan bahan makanan daripada Siam serta dapat menjamin
keselamatannya

F8 Kerajaan Lain 1
H8a Hubungan berbentuk perdagangan pula dilakukan dengan Pegu, 1

Luzon, Gujerat, Koromandel dan Bengal
H8b Melaka juga menjalinkan hubungan dengan Mesir, Parsi, Turki dan 1
Arab
H8c Kesannya, Melaka telah muncul sebagai pusat perdagangan dan 1

pusat penyebaran Islam yang ulung di Alam Melayu
2(c) Kita perlu memelihara hubungan baik dengan negara lain. (8m)
Mengapa?
F1 Kedaulatan negara kekal terpelihara 1
F2 Kemakmuran ekonomi 1
H2a Menggalakkan pembangunan ekonomi dalam bidang industri dan 1

perladangan
F3 Mempertahankan negara 1
H3a Menjaga keselamatan negara daripada serangan musuh 1
H3b Mendapatkan bantuan golongan tentera dan teknologi 1
F4 Mengekalkan keamanan 1
F5 Meningkatkan pasaran/perdagangan 1
H5a Dengan negara China, Jepun dan Korea 1
H5b Menandatangani perjanjian perdagangan dua hala 1

BAB 6: KESULTANAN JOHOR
( BAHAGIAN A )
JAWAB SEMUA SOALAN
1. Siapakah yang dititahkan menghimpunkan rakyat untuk membuka negeri di

persisiran Sungai Johor?
A) Raja Ali
B) Sultan Mahmud Shah
C) Sri Nara Diraja
D) Alauddin Riyayat Shah

2. Mengapakah Raja Kechil menyerang Johor pada tahun 1718 ?
A) Mengusir Portugis
B) Menuntut takhta
C) Merampas semula Melaka
D) Menewaskan Jambi
3. Bagaimanakah cara Kesultanan Johor Riau mengekalkan kedaulatan kerajaannya?
A) Hubungan dengan Belanda
B) Membuat manipulasi
C) Menamatkan konflik pembesar
D) Perang Johor Jambi
4. Apakah faktor Johor muncul sebagai pusat perdagangan yang unggul pada abad ke-
16?
i. Kedudukan strategik
ii. Kecekapan pelabuhan
iii. Pertahanan mantap
iv. Pusat pengumpulan barang
A) i dan ii

B) ii dan iii
C) iii dan iv
D) i dan iv
5. Apakah fungsi Kelembak (Rheum Officinale)?
A) Pakaian
B) Ubatan
C) Makanan
D) Perhiasan
6. Apakah tugas syahbandar di pelabuhan Kesultanan Johor Riau?
A) Sistem timbangan
B) Mata wang
C) Surat kebenaran
D) Pemungutan hasil
7. Maklumat berikut berkaitan kemahiran orang laut membina kapal persisiran pantai.
 Kolek
CIKGU NURANIZA OSMAN MRSMTRANSKRIAN
Balok Page 90
 X
Apakah kapal X?
A) Sagor
B) Jong
C) Pencalang
D) Kakap
8. Pedagang luar dan pedagang tempatan mendapat naungan daripada
i. Penghulu Bendahara
ii. Raja Inders Bongsu
iii. Temenggung
iv. Syahbandar
A) i dan ii
B) ii dan iii
C) iii dan iv

D) i dan iv
9. Apakah kandungan Hikayat Hang Tuah sewaktu zaman kegemilangan Kesultanan

Melayu Melaka?
A) Keberanian
B) Kehebatan
C) Kepahlawanan
D) Kesetiaan
10. Apakah kesan penghasilan karya persuratan Kesultanan Johor Riau kepada kita hari
ini?
A) Penterjemahan karya
B) Penulisan
C) Bahasa Melayu
D) Pusat intelektual
JAWAPAN BAHAGIAN A

( BAHAGIAN B )
JAWAB SEMUA SOALAN
1. Kesultanann Johor Riau diasaskan oleh waris Kesultanan Melayu Melaka.
(a) Siapakah yang mengasaskan kesultanan Johor Riau?

_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
[ 2 markah]

(b) Apakah keisemewaan Kota Kara, Pekan Tua dari aspek pertahanan
i. __________________________________________________________________________________________
ii. __________________________________________________________________________________________
iii. __________________________________________________________________________________________
iv. __________________________________________________________________________________________
[ 4 markah]
(c) Berdasarkan kajian anda, Mengapakah pusat pemerintahan Kesultanan Johor Riau
sentiasa berpindah?
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
[ 4 markah]
2. Pengekalan kedaulatan dan kestabilan kesultanan Johor Riau oleh pemerintah

berjaya mengembalikan kegemilangan dan keagungannya di Alam Melayu
(a) Berikan TIGA strategi pemerintah menghadapi cabaran Portugis dan Acheh ?
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________
[ 3 markah]
(b) Senaraikan bantuan yang diberikan oleh Johor Riau dalam Perang Belanda-Portugis?

_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________
[ 4 markah]
(c) Keyakinan diri dan semangat juang yang tinggi dalam mempertahankan negara dari
serangan musuh adalah tangingjawab setiap warganegara?Ulaskan
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________
[ 4 markah]
(BAHAGIAN C)
JAWAB SEMUA SOALAN
1.Kesultanan Johor Riau menghadapi pelbagai cabaran bagi mengembalikan

kedaultannya.
(a) Jelaskan cabaran yang dihadapi kesultan Johor riua dari aspek tersebut
i. Perang Johor Jambi
ii. Konflik pembesar
iii. Ancaman Raja Kechil
[ 8 markah]
(b) Mengapakah berlaku peperangan antara Johor-Acheh dan Portugis

[ 6 markah]
(c) Sekirannya anda sebagai pemimpin, Apakah nilai dan iktibar yang boleh dicontohi
dalam menghadapai cabaran kuasa luar.
[6 markah]
2. (a) Bincangkan keistemewaan Johor sebagai pusat perdagangan yang unggul di alam
Melayu.
[ 8 markah]
(b) Mengapakah pelabuhan Johor dianggap sebagai pelabuhan entrepot?
[ 8 markah]
(c) Dalam konteks hari ini, cadangkan langkah bagi mengalakkan masyarakat
Malaysia menceburi bidang keusahawanan.
[ 4 markah]
SKEMA JAWAPAN
BAB 6 : KESULTANAN JOHOR
(BAHAGIAN A)
1. C 3. A 5. B 7. C 9. D
2. B 4. D 6. A 8. B 10. C
( BAHAGIAN B )

1( a ) Siapakah yang mengasaskan kesultanan Johor Riau (2m)
M/s 98 F1 Kesultanan Johor Riau telah diasaskan oleh Raja Ali, putera Sultan 1
Mahmud Shah
F2 Dan Tun Fatimah 1
F3 Baginda menggunakan gelaran Sultan Alauddin Riayat Shah I 1
(1528-1564)
1(b) Apakah keistimewaan Kota Kara, Pekan Tua dari aspek (4m)
pertahanan
M/s 98 F1 Kedudukan Kota Kara yang terletak berhampiran sungai lebar dan 1
dalam
H1a Memudahkan kapal untuk keluar masuk 1
F2 Kawasan berbukit bukau di sekitar Kota Kara 1
H2a Menjadi benteng pertahanan daripada ancaman luar 1
F3 Pagar dibuat dengan pancang kayu besar setinggi 40 kaki 1
( 12 meter)
F4 Diperkuatkan dengan bedil dan meriam 1
1(c) Berdasarkan kajian anda, mengapakah pusat pemerintahan (4m)

Kesultanan Johor Riau sentiasa berpindah ?
F1 Mengelakkan daripada serangan musuh 1
F2 Memudahkan kemasukan kapal dagang 1
F3 Mempunyai benteng pertahanan daripada ancaman luar 1
F4 Kapal dagang dapat berlabuh dengan selamat 1
F5 Kedudukan yang strategik yang mempunyai sungai yang lebar dan 1

dalam
2(a) Berikan TIGA strategi pemerintah menghadapi cabaran (3m)

Portugis dan Acheh?

M/s 102 F1 Pemindahan pusat pemerintahan 1
F2 Membina kota pertahanan 1
F3 Menjalinkan hubungan dengan Belanda 1
2(b) Senaraikan bantuan yang diberikan oleh Johor Riau dalam (4m)
Perang Belanda-Portugis?
M/s 103 F1 Membantu mengangkut peralatan perang 1
F2 Membuat tapak meriam 1
F3 Menggali parit kubu 1
F4 Menyekat musuh lari ke dalam hutan 1
F5 Menaikkan semangat tentera Belanda 1
2(c) Keyakinan diri dan semangat juang yang tinggi dalam (4m)
mempertahankan negara dari serangan musuh adalah
tanggungjawab setiap warganegara. Ulaskan.
F1 Mengekalkan kedaulatan 1
F2 Mewujudkan kestabilan politik 1
F3 Mewujudkan keamanan negara 1
F4 Memastikan keselamatan negara 1
F5 Memajukan ekonomi/ perdagangan/ pasaran 1
F6 Bermuafakat/bersatu padu/perpaduan 1
F7 Nilai sanggup berkorban/berani demi negara 1

( BAHAGIAN C )
1(a) Jelaskan cabaran yang dihadapi kesultanan Johor Riau dari (8m)
tersebut.
M/s 100 i. Perang Johor-Jambi
F1 Johor menuntut wilayah Tungkal daripada kerajaan Jambi 1
H1a Krisis dan peperangan berlaku dari tahun 1659 hingga 1679 1
H1b Johor menyerang Jambi pada bulan Jun 1679 1
H1c Jambi tewas dan tunduk di bawah kuasa Kesultanan Johor Riau yang 1
berpusat di Riau
M/s 101 ii. Konflik pembesar
F2 Konflik berlaku antara Bendahara Tun Habib Abdul Majid dengan 1

Laksamana Tun Abdul Jamil untuk menguasai pemerintahan
Kerajaan Johor Riau
H2a Persaingan berakhir dengan pengunduran Laksamana Tun Abdul 1

Jamil ke Terengganu
H2b Keturunan Bendahara kembali berpengaruh dalam pemerintahan 1

Kerajaan Johor Riau
H2c Tun Habib meninggal dunia dan dikenali dengan gelaran Bendahara 1
Padang Saujana
H2d Jawatan Bendahara digantikan oleh anaknya, Tun Abdul Jalil 1

M/s 101 iii. Ancaman Raja Kechil
F3 Raja Kechil menyerang Johor pada tahun 1718 kerana menuntut 1

takhta kerajaan Johor
H3a Baginda mendakwa dirinya sebagai putera Sultan Mahmud Shah I 1

(Sultan Mahmud Mangkat Dijulang) (1685-1699)
H3b Dan mengisytiharkan dirinya sebagai Sultan Johor Riau dengan 1

menggunakan gelaran Sultan Abdul Jalil Rahmat Shah
H3c Raja Sulaiman, putera Sultan Abdul Jalil Riayat Shah IV meminta 1
bantuan Opu Bugis Lima Bersaudara untuk mengusir Raja Kechil
H3d Raja Kechil dapat dikalahkan pada 4 Oktober 1722 1
H3e Raja Sulaiman ditabalkan sebagai Sultan Johor dengan gelaran 1

Sultan Sulaiman Badrul Alam Shah (1722-1760)

H3f Manakala Daeng Merewah dilantik sebagai Yang di-Pertuan Muda 1
atau Yamtuan Muda Bugis yang pertama di Johor
1(b) Mengapakah berlaku peperangan antara Johor-Acheh dan (6m)

Portugis
M/s 100 F1 Berlaku peperangan antara tiga kuasa ini untuk menguasai 1
perdagangan di Selat Melaka
H1a Perang ini dikenali sebagai Perang Tiga Segi atau Perang Seratus 1
Tahun
H1b Peperangan ini berakhir apabila Johor memberikan bantuan kepada 1

Belanda
H1c Untuk mengalahkan Portugis dan menguasai Melaka pada tahun 1

1641
F2 Acheh pula mengalami kemerosotan selepas kemangkatan Sultan 1

Iskandar Thani
F3 Johor menyerang Portugis di Melaka kerana hendak merampas 1

semula Melaka daripada Portugis
F4 Portugis menyerang Johor kerana adanya pakatan Johor dan Acheh 1
F5 Acheh menyerang Portugis di Melaka kerana Potugis hendak 1

menguasai perdagangan Acheh
F6 Acheh menyerang Johor kerana perdagangan Acheh tergugat 1
1(c) Sekiranya anda sebagai pemimpin, apakah nilai dan iktibar (6m)
yang boleh dicontohi dalam menghadapi cabaran kuasa luar.
F1 Sentiasa berfikiran terbuka 1
F2 Sentiasa berwaspada 1
F3 Menjalinkan hubungan diplomatik/persahabatan 1
F4 Berjiwa besar/ bersemangat kental 1
F5 Berani 1
F6 Bersatu hati 1
F7 Bertindak secara bersama 1
F8 Semangat juang yang tinggi 1
F9 Taat setia kepada raja 1

2(a) Bincangkan keistimewaan Johor sebagai pusat perdagangan (8m)

yang unggul di Alam Melayu.
M/s 104-105 F1 Kedudukan strategik 1
H1a Pelabuhan Johor Lama, Batu Sawar dan Panchor mudah dimudiki 1
oleh kapal besar
H1b Kerana Sungai Johor yang lebar dan dalam 1
H1c Lokasi pelabuhan di kawasan selatan Selat Melaka 1

membolehkannya mengawal lalu lintas kapal dagang dari Timur
dan Barat
H1d Pelabuhan Riau yang terletak di persimpangan lalu lintas maritim 1
H1e Yang strategik menjadi tumpuan para pedagang luar untuk berurus 1
niaga
F2 Tumpuan para pedagang 1
H2a Tumpuan pedagang dari China, Gujerat, Belanda dan pedagang 1

Inggeris
H2b Pedagang Jawa menjadikan Johor sebagai pelabuhan pilihan 1
H2c Disebabkan tidak berminat berdagang dengan Portugis di Melaka 1
H2d Pedagang Siam memasarkan hasil pertanian seperti beras 1
H2e Turut menjadi tumpuan pedagang dari tanah jajahan dan naungan 1
serta kerajaan lain di Alam Melayu
F3 Pusat pengumpulan dan pengedaran pelbagai barang dagangan 1
H3a Pelabuhan Johor Riau berperanan sebagai pusat pertukaran 1

barangan keluaran Alam Melayu dengan barangan dari China, India
dan Arab
H3b Barangan dagangan yang dibekalkan oleh tanah jajahan dan 1

naungan Johor ialah lada hitam, bijih timah dan emas
H3c Bijih timah dibawa masuk dari Klang, Sungai Ujong dan Bernam 1
serta Pulau Bangka, Sumatera
H3d Lada hitam dibawa dari Jambi dan emas pula dari Inderagiri 1
H3e Barang tempatan lain ialah kelapa kering, kayu gaharu, damar, 1
kelembak, sagu, pinang, ikan masin, periuk belanga, lilin dan garam

yang didatangkan dari Pahang, timur Sumatera, Kepulauan Riau,
Sungai Ujong, Klang, Naning dan Rembau
H3f Pelabuhan Batu Sawar juga menjadi pusat perdagangan untuk 1

barangan yang dibawa dari China
H3g Antaranya termasuklah benang emas, kain sutera putih, barang 1

tembikar, seramik, kuali besi, teh dan tembaga
H3h Pedagang Jawa membawa beras 1
H3i Pedagang Gujerat pula membawa kain, wangian dan manik 1
H3j Johor juga mendapat bekalan beras yang diniagakan oleh pedagang 1
Siam
F4 Kesibukan pelabuhan Johor Riau 1
H4a Terdapat 500 hingga 600 buah kapal dagang pelbagai bangsa 1
berlabuh di pelabuhan Johor terutamanya di pelabuhan Riau
H4b Antara kapal yang berlabuh di Riau termasuklah kapal Siam, 1

Portugis, Inggeris dan pulau-pulau di Alam Melayu
2(b) Mengapakah pelabuhan Johor dianggap sebagai pelabuhan (8m)

entrepot?
M/s 106-107 F1 Kemudahan pelabuhan 1
H1a Menyediakan gudang bawah tanah 1
H1b Untuk menyimpan barangan bagi mengelakkan daripada kebakaran 1
H1c Menyediakan pegawai terlatih untuk mengendalikan urusan 1

perdagangan
H1d Membekalkan barang yang diperlukan oleh pedagang 1
C1 Seperti lada hitam dan rempah-ratus 1
F2 Urusan jual beli 1
H2a Perdagangan dijalankan secara tukar barang 1
H2b Dan menggunakan mata wang 1
H2c Sultan Alauddin Riayat Shah I memperkenalkan mata wang emas 1
H2d Yang dikenali sebagai mas, wang perak sebagai kupang dan wang 1
timah sebagai katun

H2e Pada akhir abad ke-18, mata wang asing seperti Dolar Sepanyol, 1
Dolar Mexico dan duit Belanda turut digunakan
H2f Syahbandar merupakan pembesar yang bertanggungjawab 1

mengurus sistem jual beli dan kutipan cukai pelabuhan
H2g Cukai pelabuhan yang dikenakan terhadap pedagang adalah 1

berpatutan
H2h Syahbandar juga menetapkan ukuran dan berat timbangan 1

barangan
F3 Sistem naungan 1
H3a Pedagang luar dan pedagang tempatan mendapat naungan daripada 1

Bendahara, Temenggung, Laksamana dan Raja Indera Bongsu
H3b Sebahagian hasil keuntungan diberikan kepada pihak yang 1

memberikan naungan dalam bentuk cukai perdagangan
berdasarkan sistem naungan
H3c Melalui sistem ini pedagang mudah mendapat surat kebenaran 1

daripada Belanda dan dapat belayar tanpa gangguan di Selat Melaka
F4 Peranan orang laut 1
H4a Orang Laut ditugaskan sebagai pengawal pelabuhan, penunda kapal 1

dagang,penunjuk arah kepada para pedagang dan pengawal di
perairan Johor dan Selat Melaka
H4b Orang Laut terlibat mengawal keselamatan Kesultanan Johor Riau 1

dengan menjadi tentera angkatan laut
F5 Kemudahan membaiki dan membina kapal 1
H5a Pelabuhan di Johor juga mempunyai kemudahan membaiki dan 1

menmbina kapal bersaiz kecil
H5b Orang Laut mahir dalam pembinaan kapal 1
H5c Mereka membuat kapal pesisir pantai seperti kolek, banteng, 1

penjajap, balok dan pencalang
2(c) Dalam konteks hari ini, cadangkan langkah bagi menggalakkan (4m)
masyarakat Malaysia menceburi bidang keusahawanan.
F1 Promosi melalui media massa 1
F2 Memberikan modal atau menaja pinjaman 1
F3 Kadar faedah pinjaman yang rendah 1

F4 Menebus semula tanah 1
F5 Menubuhkan kelab keusahawanan di peringkat sekolah 1
H5a Menarik minat pada peringkat awal/muda 1
F6 Membuka peluang pekerjaan 1
BAB 7 : KESULTANAN MELAYU PAHANG, PERAK, TERENGGANU
( BAHAGIAN A )
JAWAB SEMUA SOALAN
1. Siapakah yang mengasaskan Kesultanan Pahang pada tahun 1470?
A) Seri Dija Diraja
B) Sultan Mahmud Shah
C) Sultan Abu Bakar
D) Sultan Abdul Jamil Shah

2. Antara berikut yang manakah alat kebesaran Kesultanan negeri Perak?
A) Alat Regalia
B) Pedang Diraja
C) Cura Si Manja Kini
D) Sulaman emas
3. Apakah gelaran raja-raja perempuan Kesultanan Pattani pada abad ke-16?
A) Sapta Perabu
B) Sriksetra
C) Dong Duong
D) Nang Chayam
4. Bagaimanakah Raja Lumu mendapat pengiktirafan sebagai Sultan Selangor?
i. Nobat
ii. Cap mohor
iii. Keris
iv. Payung
A) i dan ii
B) ii dan iii
C) iii dan iv

D) i dan iv
5. Tugas utama Dewan Negara Perak ialah?
A) Melantik sultan
B) Membantu sultan
C) Menasihati sultan
D) Memilih pembesar
6. Maklumat berikut berkaitan Dewan Diraja Negeri Selangor.
Bertanggungjawab membantu dan menasihati

sultan
Siapakah anggota Dewan Diraja tersebut?
i. Seri Diraja
ii. Raja Muda
iii. Tengku Laksamana

iv. Temenggung
A) i dan ii
B) ii dan iii
C) iii dan iv
D) i dan iv
7. Antara berikut apakah kandungan Hukum Kanun Melaka?
A) Tugas raja
B) Perwarisan takhta
C) Jenayah
D) Timbang dan sukat
8.
Adat Keputeraan
Adat Perkahwinan
Istiadat Pemakaman
Berdasarkan pernyataan di atas apakah keistimewaan adat ini ?
A) Simbol identiti
B) Lambang kedudukan
C) Warisan budaya

D) Khazanah negara
9. Siapakah pengarang karya perubatan Kitab Tib pada tahun 1819?
A) Wan Muhammad Amin
B) Haji Muhammad Nor
C) Daeng Abdul Hamid
D) Haji Mahmud Al- Jawi
10. Apakah persamaan mata wang kedua-dua negeri tersebut?
 Terengganu
 Pahang
A) Bongkah timah
B) Kupang
C) Pitis
D) Tampang

JAWAPAN BAHAGIAN A

(BAHAGIAN B)
JAWAB SEMUA SOALAN
1. Pengasasan kesultanan Pahang, Perak ,Terengganu dan Selangor melambangkan

negeri-negeri Melayu yang berdaulat.
(a) Siapakah pengasas kerajaan-kerajaan tersebut:
i. Pahang _________________________________________________________________
ii. Perak _________________________________________________________________
iii. Terengganu _________________________________________________________________
iv. Selangor _________________________________________________________________

[ 4 markah]
(b) Senaraikan kejayaan yang telah dilaksanakan oleh 1(a) bagi setiap kerajaan
i. ____________________________________________________________________________________
ii. _____________________________________________________________________________________
iii. _____________________________________________________________________________________
iv. _____________________________________________________________________________________
[ 4 markah]
(c) Berdasarkan kajian anda, bincangkan ciri-ciri seorang pemimpin yang disanjung
oleh rakyat.
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________
[ 3 markah]
2. Kehidupan bermasyarakat memerlukan undang-undang yang berlandaskan agama

islam bagi menjamin keadilan rakyat
(a) Nyatakan isi kandungan Hukum kanun Melaka?
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
[ 2 markah]
(b) Ulaskan peranan raja sebagai Ketua Agama islam bagi setiap negerinya?
_____________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
[ 4 markah]
(c) Pada pengetahuan am dan sejarah anda mengapakah kita perlu mematuhi undang-
undang dan peraturan yang telah ditetapkan dalam perlembagaan Malaysia ?
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
[ 4 markah]
(BAHAGIAN C)
JAWAB SEMUA SOALAN
1.Kesultanan Pahang, Perak, Terengganu dan Selangor memiliki keunikan warisan

kesultanan Melayu Melaka.
(a) Bincangkan amalan sistem pewarisan takhta kerajaan berikut,
I Kesultanan Pahang
Ii Kesultanan Perak
Iii Kesultanan Terengganu
Iv Kesultanan Selangor
[ 8 markah]
(b)Bincangkan adat istiadat yang diamalkan oleh kesultanan 1(a) tersebut

[ 8 markah]
(c) Wajarkah kesenian dan adat istiadat ini dipelihara?

[6 markah]
2. Kegiatan ekonomi dan persuratan yang diwarisi oleh negeri-negeri melayu telah
membawa kemakmuran dan kemasyhuran kesultanan .
(a) Jelaskan karya persuratan yang masyhur bagi negeri-negeri tersebut
I, Pahang
ii. Perak
iii. Selangor
Iv Terengganu
[ 8 markah]
(b)Huraikan kegemilangan sistem ekonomi yang diwarisi dari kesultanan melayu

Melaka tersebut
i. Pelabuhan
ii Ekonomi sara diri
iii. Mata wang

[ 8 markah]
(c) Bincangkan cabaran yang dihadapi dalam mengusahakan pertanian sebagai sumber
pendapatan ?
[ 8 markah]
SKEMA JAWAPAN
BAB 7 : KESULTANAN MELAYU PAHANG, PERAK, TERENGGANU
(BAHAGIAN A)
1. A 3. D 5. A 7. C 9. D
2. C 4. A 6. B 8. B 10. C
( BAHAGIAN B )
1(a) Siapakah pengasas kerajaan-kerajaan tersebut. (4m)

m/s 116-122 i. Pahang
F1 Raja Muhammad 1
F2 Sultan Muhammad Shah 1
ii. Perak
F3 Raja Muzaffar 1
F4 Sultan Muzaffar Shah 1
iii. Terengganu
F5 Tun Zainal Abidin 1
F6 Sultan Zainal Abidin I 1
iv. Selangor
F7 Raja Lumu 1
F8 Sultan Salehuddin Shah 1
1(b) Senaraikan kejayaan yang telah dilaksanakan oleh 1(a) bagi (4m)
setiap kerajaan
m/s 116-122 H1a Mendirikan pusat pemerintahan di Pekan, berhampiran Kuala 1
Sungai Pahang
H2a Mendirikan pusat pemerintahan yang pertama di Tanah Abang, di 1

pesisir Sungai Perak
H3a Mendirikan pusat pemerintahan yang pertama di Tanjung Baru, 1

Kuala Berang
H4a Mendirikan pusat pemerintahan pertama di Kuala Selangor 1
1(c) Berdasarkan kajian anda, bincangkan ciri-ciri seorang (3m)

pemimpin yang disanjung oleh rakyat.
F1 Bijaksana dan berfikiran terbuka 1
F2 Adil dalam pentadbiran 1

F4 Seorang yang berdisiplin 1
F5 Menepati masa 1
F6 Mengotakan janji 1
F7 Jujur/amanah 1
F8 Berkarisma 1
F9 Bertanggungjawab terhadap rakyat 1
2(a) Nyatakan isi kandungan Hukum Kanun Melaka? (4m)

m/s 127 F1 Peraturan dan larangan istana 1
F2 Kekeluargaan Islam 1
F3 Jenayah 1
F4 Hutang-piutang 1
F5 Hukum jual beli 1
2(b) Ulaskan peranan raja sebagai Ketua Agama Islam bagi setiap (2m)
negerinya?
m/s 126 F1 Sultan bertanggungjawab dalam mendaulatkan syiar Islam 1
F2 Tauliah penceramah agama dikeluarkan oleh pejabat istana 1

selepas ditandatangani oleh sultan
2(c) Pada pengetahuan am dan sejarah anda, mengapakah kita (4m)

perlu mematuhi undang-undang dan peraturan yang telah
ditetapkan dalam perlembagaan Malaysia?
m/s127 F1 Menjaga kedaulatan negara 1
F2 Menjamin keselamatan dan keamanan 1
F3 Kejayaan dan kecemerlangan 1
F4 Ekonomi maju 1

F5 Mengelakkan perpecahan yang boleh mengancam perpaduan 1
F6 Membentuk pusat perdagangan antarabangsa 1
( BAHAGIAN C )
1 (a) Bincangkan amalan sistem pewarisan takhta kerajaan (8m)

berikut.
m/s 124-125 i. Kesultanan Pahang
F1 Mengamalkan sistem perwarisan takhta 1
F2 Waris ganti digelar Tengku Mahkota 1
F3 Pelantikan sultan juga atas persetujuan Jumaah Pangkuan Diraja 1

Negeri
F4 Sistem pentadbiran masih berasaskan pembesar empat, lapan dan 1

enam belas
H4a Empat pembesar utama Pahang ialah Orang Kaya Indera 1

Shahbandar, Orang Kaya Indera Segara, Orang Kaya Pahlawan dan
Orang Kaya Indera Perba Jelai
H4b Pemerintahan kerajaan negeri dijalankan bersama-sama Majlis 1

Mesyuarat Kerajaan
ii. Kesultanan Perak
F5 Mengamalkan sistem penggiliran 1
H5a Dewan Negara Perak bertanggungjawab memilih dan melantik 1

sultan
H5b Sistem penggiliran adalah seperti berikut iaitu Sultan kemudian 1

Raja Muda, Raja Di Hilir, Raja Kecil Besar, Raja Kecil Sulong, Raja
Kecil Tengah dan Raja Kecil Bongsu
F6 Sistem pentadbiran masih berasaskan pembesar empat, lapan, 1

enam belas dan tiga puluh dua
H6a Empat pembesar utama Perak ialah Orang Kaya Bendahara Seri 1
Maharaja, Orang Kaya Besar Maharaja Di-Raja, Orang Kaya
Temenggong Paduka Raja dan Orang Kaya Menteri Paduka Tuan

Mesyuarat Kerajaan

iii. Kesultanan Terengganu
F7 Mengamalkan sistem pemerintahan takhta 1
F8 Waris ganti digelar Yang Di-Pertuan Muda 1
H8a Walau bagaimanapun, Dewan Pangkuan Diraja berhak memilih 1

dan melantik sultan
F9 Jumaah ini turut dikenali sebagai Ahli al-Hal wa al-Aqad 1
H9a Yang bermaksud ahli yang memilih dan menjadikan raja 1

Mesyuarat Kerajaan
iv. Kesultanan Selangor
F10 Mengamalkan sistem perwarisan takhta 1
F11 Waris ganti digelar Raja Muda 1
F12 Pelantikan sultan juga atas nasihat dan pengesahan Dewan di-Raja 1
H12a Dewan di-Raja bertanggungjawab membantu dan menasihati 1

sultan dalam menjalankan fungsi baginda
H12b Antara anggota dewan ini termasuklah Raja Muda, Tengku 1

Laksamana dan Tengku Bendahara
H12c Pemerintahan kerajaan negeri dijalankan bersama-sama Majlis 1

Mesyuarat Kerajaan
1 (b) Bincangkan adat istiadat yang diamalkan oleh kesultanan (8m)

1(a) tersebut.
m/s 129 F1 Adat Keputeraan melibatkan upacara seperti 1
H1a Melenggang perut ketika kandungan berusia tujuh bulan 1
H1b Untuk membetulkan kedudukan bayi di dalam perut ibu 1
H1c Bagi memudahkan proses kelahiran 1
H1d Bayi diperdengarkan azan sebaik sahaja dilahirkan 1
H1e Bercukur, apabila putera atau puteri berusia tujuh hari 1
H1f Berendoi, iaitu meletakkan bayi di dalam buaian dan 1

diperdengarkan alunan marhaban

F2 Adat perkahwinan 1
H2a Majlis perkahwinan diraja melalui proses adat istiadat yang 1

tersusun meliputi
H2b merisik 1
H2c meminang 1
H2d bertunang 1
H2e Berinai besar (malam sebelum majlis perkahwinan) 1
H2f Khatam al-Quran 1
H2g Pernikahan 1
H2h Persandingan dan bertepung tawar 1
H2i Santap beradab 1
H2j Bersiram di atas panca persada 1
F3 Istiadat pemakaman meliputi 1
H3a Tempoh berkabung bergantung pada pihak istana 1
H3b Pihak istana memberikan sedekah kepada rakyat dalam tempoh 1

perkabungan
H3c Usungan disediakan untuk mengangkat jenazah ke tempat 1

perkaman dikenali sebagai Seraja Diraja
H3d Setelah jenazah dimakamkan, nobat tidak akan dimainkan untuk 1

tempoh tertentu
1 (c) Wajarkah kesenian dan adat istiadat ini dipelihara? (6m)
F1 Wajar 1
F2 Identiti negara 1
F3 Keunikan warisan Kesultanan Melayu Melaka 1
F4 Lambang kedudukan istemewa golongan diraja 1
F5 Warisan budaya melayu 1

F6 Rujukan dan panduan masyarakat 1
F7 Menghargai institusi diraja 1
F1 Tidak wajar 1
F2 Tertumpu kepada golongan istana atau raja sahaja 1
F3 Kerapuhan jati diri golongan muda 1
F4 Tiada sambutan 1
F5 Terpengaruh dengan arus globalisasi 1
F6 Mengamalkan hidup yang moden 1
F7 Masyarakat mementingkan didri/individualistik 1
2 (a) Jelaskan karya persuratan yang masyhur bagi negeri-negeri (8m)

tersebut.
m/s 130 i. Pahang
F1 Hikayat Pahang 1
H1a Dikarang oleh Haji Muhammad Nor 1
H1b Mengisahkan sejarah Kesultanan Pahang abad ke-19 1
ii. Perak
F2 Misa Melayu 1
H2a Dikarang oleh Raja Chulan 1
H2b Mengisahkan sejarah Kesultanan Perak abad ke-18 1
F3 Hikayat Sang Kancil 1
H3a Cerita teladan dan jenaka 1
H3b Yang berasaskan manuskrip Hikayat Pelandok Jenaka 1
H3c Dibukukan oleh Daeng Abdul Hamid dari Perak 1
H3d Karya ini mengandungi 20 buah cerita 1
iii. Selangor

F4 Kenang-Kenangan Selangor 1
H4a Dikarang oleh Wan Muhammad Amin 1
H4b Mengisahkan sejarah Kesultanan Selangor abad ke-19 dan ke-20 1
iv. Terengganu
F5 Kitab Tib 1
H5a Disalin oleh Haji Mahmud al-Jawi 1
H5b Di Terengganu pada tahun 1819 1
F6 Hikayat Isma Yatim 1
H6a Dibukukan oleh Tengku Ampuan Mariam permaisuri Terengganu 1
2 (b) Huraikan kegemilangan sistem ekonomi yang diwarisi dari (8m)

Kesultanan Melayu Melaka tersebut.
m/s 131 i. Pelabuhan
F1 Aktiviti perdagangan dijalankan melalui pelabuhan 1
H1a Kesultanan Perak dan Selangor memiliki kelebihan kedudukan 1

yang strategik di Selat Melaka
H1b Pelabuhan Kuala Selangor dan Pangkalan Batu di Selangor serta 1

pelabuhan Kuala Sungai Perak menjadi pusat perdagangan yang
aktif pada abad ke-17 hingga ke-19
H1c Antara hasil dagangan utama termasuklah bijih timah 1
H1d Kuala Terengganu pula merupakan pelabuhan entrepot pada abad 1

ke-18
C1 Barang yang didagangkan di pelabuhan ini ialah emas, bijih timah, 1

kain sutera, senjata, gula dan hasil hutan
H1e Pelabuhan tersebut diuruskan oleh syahbandar dan pegawai 1

pelabuhan yang lain
H1f Sistem cukai yang cekap dilaksanakan bagi memastikan 1

perdagangan berjalan lancar
ii. Ekonomi sara diri
F2 Ekonomi sara diri seperti pertanian, penternakan, perlombongan, 1

mengutip hasil hutan dan perikanan dijalankan bagi menampung
keperluan harian dan lebihannya untuk dijual

H2a Perlombongan bijih timah merupakan kegiatan ekonomi yang 1
utama di Selangor dan Perak
H2b Masyarakat di Selangor juga mengusahakan tanaman padi dan 1

tanaman sampingan
C2 Seperti buah-buahan dan sayur-sayuran 1
F3 Manakala masyarakat di Perak merupakan antara pengusaha 1

utama hasil hutan
C3 Seperti rotan, sumbu badak dan kayu-kayan pada abad ke-17 dan 1
ke-18
H3a Pada abad ke-18, negeri Terengganu mengusahakan tanaman lada 1

hitam dan perlombongan emas
iii. Mata wang
F4 Negeri Perak terkenal dengan mata wang bongkah timah 1
H4a Yang dinamakan bidor sejak abad ke-17 1
F5 Mata wang pitis yang diperbuat daripada timah 1
H5a Digunakan di Pahang mulai pemerintahan Sultan Muhammad Shah 1
F6 Mata wang tampang digunakan pada abad ke-19 1
F7 Di Terengganu, Sultan Zainal Abidin I memperkenalkan mata wang 1

berupa kupang emas
F8 Terdapat mata wang pitis 1
F9 Di Selangor turut ditemukan mata wang syiling yang digunakan 1

semasa pemerintahan Sultan Ibrahim Shah
2 (c) Bincangkan cabaran yang dihadapi dalam mengusahakan (8m)

pertanian sebagai sumber pendapatan.
F1 Sumber pengairan 1
F2 Teknologi moden 1
F3 Jangkitan penyakit yang berbahaya 1
F4 Modal yang tinggi 1
F5 Bencana alam/kemarau/banjir/gempa bumi/tsunami 1

F6 Tenaga buruh 1
F7 Kemahiran/minat rendah 1
F8 Masa dan kos 1
F9 Pengeluaran yang agak lama 1
BAB 8 : KERAJAAN KEDAH,KELANTAN,NEGERI SEMBILAN DAN PERLIS
( BAHAGIAN A )
JAWAB SEMUA SOALAN
1. Apakah sumber utama pengasasan kerajaan negeri Kedah?
i. Al-Tarikh Salasilah
ii. Syair Kenang-Kenangan
iii. Hikayat Isma Yatim
iv. Hikayat Merong Mahawangsa
A) i dan ii
B) ii dan iii

C) iii dan iv
D) i dan iv
2. Mengapakah Kedah menjadi pusat tumpuan pedagang?
A) Gunung Jerai
B) Rumah Api-api
C) Kapal besar
D) Terusan
3. Apakah kejayaan yang telah dilaksanankan oleh Sultan Muhammad II di Kelantan?
A) Sukat timbang
B) Larangan istana
C) Undang-undang syarak
D) Pasukan polis
4. Apakah peranan utama Yamtuan Antah pada tahun 1888 di Negeri Sembilan?
A) Menubuhkan kehakiman
B) Keamanan negeri
C) Mengutip cukai

D) Membina pengairan
5. Siapakah yang membangunkan Kota Kayang dan membentuk Mukim Arau?
A) Sultan Muhyiddin Mansur
B) Sultan Dhiauddin Mukarram
C) Syed Hussin Jamalullail
D) Syed Harun Jamalullail
6.
Pangkalan Alur Tok Pasai
Apakah fungsi pelabuhan tersebut?
A) Laluan perdagangan
B) Pemunggahan barang
C) Membaiki kapal
D) Pelancongan
7. Mengapakah Sungai Linggi penting kepada kerajaan Negeri Sembilan?

A) Penyebaran Islam
B) Pelabuhan Entrepot
C) Utusan raja
D) Pungutan cukai
8. Bagaimanakah hubungan diplomatik dengan negeri-negeri Melayu yang laindapat

dilaksanakan?
A) Perjanjian
B) Pelantikan
C) Pertahanan
D) Penaklukan
9. Barangan apakah yang diperdagangkan di pelabuhan negeri Kedah dan Perlis?
A) Bijih timah
B) Beras
C) Kapur barus
D) Gaharu
10. Mengapakah hubungan diplomatik dan perdagangan dengan negeri-negeri Melayu

yang lain penting?
A) Keselesaan rakyat
B) Kebajikan sosial

C) Menjamin kedaulatan
D) Kemakmuran ekonomi
JAWAPAN BAHAGIAN A

(BAHAGIAN B)
JAWAB SEMUA SOALAN
1. Kerajaan Kedah merupakan kerajaan terawal diasaskan di negara kita.
(a) Berikan DUA sumber utama pengasasan kerjaan tersebut:
i. ________________________________________________________________________________________
ii. _______________________________________________________________________________________
[ 2 markah]
(b) Bincangkan peranan Kota Siputih
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
[ 4 markah]
(c) Berdasarkan kajian anda, mengapakah kedah muncul sebagai pusat perdagangan
yang unggul.
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
[4 markah]
2. Kerajaan Kedah, Kelantan, negeri Sembilan dan Perli menjalinkan hubungan

perdagangan dengan negeri-negeri Melayu yang lain
(a) Namakan pelabuhan kerajaan-kerajaan tersebut:
i. Kedah ______________________________________________________________
ii. Kelantan ______________________________________________________________
iii. Negeri sembilan ______________________________________________________________
iv. Perlis ______________________________________________________________

[ 4 markah]
(b) Senaraikan barang dagangan yang menjdi tarikan pedagang tempatan dan luar ke
Alam Melayu?
i. Kedah ______________________________________________________________
ii. Kelantan ______________________________________________________________

iii.Negeri sembilan ______________________________________________________________
iv. Perlis ______________________________________________________________
[ 4 markah]
(c) Hubungan prdagangan menyumbang kepada kemakmuran dan kestabilan negara.

Ulaskan ?
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
[ 4 markah]
(BAHAGIAN C)
JAWAB SEMUA SOALAN
1.Kerajaan Kelantan, perlis dan negeri sembilan diasaskan setelah berakhirnya

kesultanan Melayu Melaka.
(a) Jelaskan pembentukan kerajaan tersebut

i. Kelantan
ii. Perlis
[ 8 markah]
(b)Kehadiran Masyarakat Minangkabau telah membawa kepada pengasasan Kerajaan
Negeri Sembilan. Buktikan
[ 8 markah]
(c) Kewibawaan pemimpin merupakan tonggak utama kejayaan sesebuah negara.

ulaskan
[8 markah]
2. Kerajaan Kedah, Kelantan, Perlis dan Negeri sembilan menjalinkan hubungan

perdagangan dengan negeri-negeri Melayu yang lain.
(a) Apakah faktor terjalinan hubungan tersebut
[ 8 markah]
(b) Bincangkan tiga cara hubungan diplomatik yang wujud dengan negeri-negeri yang
lain?
[ 8 markah]
(c) Bincangkan langkah memelihara hubungan diplomatik dengan negara luar?
[ 6 markah]
SKEMA JAWAPAN
BAB 8 : KERAJAAN KEDAH, KELANTAN, NEGERI SEMBILAN DAN PERLIS
(BAHAGIAN A)
1. D 3. C 5. B 7. D 9. B
2. A 4. B 6. A 8. C 10. C
( BAHAGIAN B )
1(a) Berikan DUA sumber utama pengasasan kerajaan tersebut. (2m)

m/s 138 F1 Naskah Al-Tarikh Salasilah Negeri Kedah yang mencatatkan 1
pengasas pertama dari Parsi
F2 Naskah Hikayat Merong Mahawangsa yang mencatatkan pengasas 1

pertama daripada keturunan Rom

1(b) Bincangkan peranan Kota Siputih (4m)
m/s 139 F1 Menghadapi ancaman 1
H1a daripada Siam dan Acheh di utara 1
F2 Dijadikan tempat bersemayam 1
H2a oleh Sultan Kedah yang keenam, Sultan Ibrahim 1
1(c) Berdasarkan kajian anda, mengapakah Kedah muncul sebagai (4m)

pusat perdagangan yang unggul?
m/s 139 F1 Kedudukan Kuala Sungai Merbok 1
H1a Yang menghala ke Selat Melaka dan Gunung Jerai 1
H1b Iaitu puncak tertinggi di Kedah 1
H1c telah menarik kehadiran pedagang 1
H1d Kawasan tumpuan pedagang membolehkan Kedah menjadi pusat 1

perdagangan
2(a) Namakan pelabuhan kerajaan-kerajaan tersebut. (4m)

m/s 150 i. Kedah
F1 Pangkalan Lembah Bujang 1
F2 Pangkalan Kuala Merbok 1
F3 Pangkalan Kuala Muda 1
ii. Kelantan
F4 Pangkalan Galoh 1
F5 Pangkalan Permata 1
iii. Negeri Sembilan
F6 Pangkalan di Sungai Linggi 1
iv. Perlis

F7 Pelabuhan Kuala Perlis 1
F8 Pekan Kangar 1
2(b) Senaraikan barang dagangan yang menjadi tarikan pedagang (4m)

tempatan dan luar ke Alam Melayu?
m/s 151 i. Kedah
F1 Beras 1
F2 Garam 1
F3 Damar 1
F4 Kapur barus 1
F5 Emas urai 1
F6 Pembekal gading dan gajah 1
F7 Arang kayu 1
F8 Papan 1
F9 Ikan kering 1
ii. Kelantan
F10 Emas 1
iii. Negeri Sembilan
F11 Bijih timah 1
F12 sirih 1
F13 Kayu gaharu 1
F14 Kapur barus 1
iv. Perlis
F15 Beras 1
F16 Bijih timah 1
2(c) Hubungan perdagangan menyumbang kepada kemakmuran (4m)

dan kestabilan negara. Ulaskan?

m/s 151 F1 Kedah merupakan pembekal gading dan gajah bagi perdagangan 1
entrepotnya
F2 Kelantan memperdagangkan emas dan dikunjungi oleh pedagang 1

dari dalam dan luar Kepulauan Melayu
F3 Perlis memperdagangkan beras dan bijih timah dengan negeri 1

jiran dan Siam
F4 Negeri Sembilan memperdagangkan bijih timah, sirih, kayu gaharu 1

dan kapur barus dengan Johor dan Melaka
( BAHAGIAN C )
1(a) Jelaskan pembentukan kerajaan tersebut. (8m)

m/s 140 i. Kelantan
F1 Kelantan merupakan sebahagian daripada Negara Patani Besar 1

yang diasaskan oleh Raja Sakti I pada tahun 1650
F2 Kemangkatan pemerintah terakhir Negara Patani Besar, iaitu Raja 1

Bahar pada tahun 1670 menyebabkan Kelantan berpecah kepada
dua wilayah pemerintahan
H2a Kelantan Barat berpusat di Kota Kubang Labu 1
H2b Kelantan Timur berpusat di Kota Pangkalan Datu 1
F3 Long Yunus, putera pemerintah di Kota Kubang Labu telah berjaya 1

menyatukan kedua-dua wilayah ini dan mengasaskan kerajaan
Kelantan pada tahun 1762
H3a Baginda menaiki takhta dengan gelaran Yang di-Pertuan Kelantan 1
H3b Baginda mendapat pengiktirafan daripada Sultan Terengganu 1
H3c Pada tahun 1777, baginda telah memindahkan pusat pentadbiran 1

ke Kota Galoh di timur tebing Sungai Kelantan
H3d Baginda juga telah mengarahkan pembinaan Masjid Kampung Laut 1

yang merupakan simbol pentadbiran Islam di Kelantan
F3 Sultan Muhammad II (1837-1886) merupakan pemerintah yang 1

masyhur
H3a Baginda telah mengasakan Kota Bahru sebagai pusat 1

pemerintahan pada tahun 1844
H3b Istana Balai Besar telah dibina sebagai tempat bersemayam dan 1
pentadbiran kerajaan Kelantan
H3c Baginda telah menguatkuasakan undang-undang syarak 1
F4 Keturunan Long Yunus telah mewarisi pemerintahan kerajaan 1

Kelantan hingga kini
m/s 144 ii. Perlis
F5 Pada peringkat awal, Perlis merupakan sebahagian daripada 1

wilayah Kedah
F6 Sultan Kedah iaitu Sultan Muhyiddin Mansur Shah, Sultan 1

Dhiauddin Mukarram Shah I dan Sultan Dhiauddin Mukarram Shah
II telah menjadikan Perlis sebagai pusat pemerintahan kerajaan
F7 Sultan Muhyiddin Mansur Shah, Sultan Kedah ke-14 (1651-1661) 1

telah membina Kota Sena
H7a yang menjadi asas kepada perkembangan bandar Kangar 1
F8 Sultan Dhiauddin Mukarram Shah I, Sultan Kedah ke-15 (1661- 1

1688) telah mengasas dan membangunkan Kota Kayang
H8a Yang merangkumi kawasan pelabuhan Kuala Perlis dan Kota Keran 1
H8b Baginda mangkat pada tahun1688 dan dimakamkan di Kota 1

Kayang, Perlis
F9 Sultan Dhiauddin Mukarram Shah II, Sultan Kedah ke-21 (1798- 1

1804)
H9a Membangunkan Kota Kayang II semasa menjadi Raja Muda 1
H9b Membentuk Mukim Arau dengan melantik Syed Harun Jamalullail 1

sebagai Penghulu pada tahun 1798
F10 Semasa di bawah pengaruh Siam pada tahun 1839, wilayah Kedah 1
dipecahkan kepada empat unit pentadbiran
H10a Iaitu Setul, Perlis, Kubang Pasu dan Kedah 1
H10b Perlis ditadbir oleh Syed Hussin Jamalullail 1

F11 Pada tahun 1843, Siam mengiktiraf Syed Hussin Jamalullail sebagai 1
pemerintah negeri Perlis
H11a Dengan gelaran Phya Songkhram Ramu Wichit Willis Asmara Phya 1
Pelit
H11b Syed Hussin Jamalullail telah menjadikan Arau sebagai pusat 1

pentadbiran
1(b) Kehadiran masyarakat Minangkabau telah membawa kepada (8m)

pengasasan kerajaan Negeri Sembilan. Buktikan.
m/s 142 F1 Negeri Sembilan pada aslanya merupakan naungan Kesultanan 1
Johor Riau
F2 Sejak awal abad ke-15, masyarakat Minangkabau yang berasal dari 1

Sumatera telah merantau dan mendiami beberapa wilayah di
Negeri Sembilan
F3 Pada tahun 1770, empat Penghulu Luak terdiri daripada Sungai 1

Ujong, Jelebu, Johol dan Rembau telah menghantar utusan untuk
menjemput anak raja Minangkabau di Sumatera bagi dirajakan di
Negeri Sembilan
F4 Raja Minangkabau berestuju mengutuskan Raja Melewar sebagai 1

pemerintah di Negeri Sembilan
H4a Raja Melewar mengasaskan kerajaan Negeri Sembilan yang 1

berpusat di Seri Menanti pada tahun 1773
H4b Baginda memakai gelaran Yamtuan Seri Menanti 1
H4c Dan mendapat pengiktirafan daripada pemerintah Kesultanan 1

Johor Riau
F5 Yamtuan Antah (1872-1888) merupakan antara pemerintah yang 1

masyhur
H5a Baginda berusaha menjamin keamanan negeri daripada campur 1

tangan kuasa luar
H5b Kestabilan pemerintahan membolehkan Negeri Sembilan 1

memperluas hubungan perdagangan dengan kerajaan lain
1(c) Kewibawaan pemimpin merupakan tonggak utama kejayaan (8m)

sesebuah negara. Ulaskan .

F1 Dapat menentukan kecemerlangan individi, bangsa dan negara 1
F2 Kebajikan rakyat terpelihara 1
F3 Memakmurka ekonomi 1
F4 Mempertahankan kedaulatan 1
F5 Menyatupadukan penduduk 1
F6 Melahirkan golongan intelektual 1
F7 Memartabatkan agama Islam 1
F8 Bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan 1
2(a) Apakah faktor terjalinnya hubungan tersebut. (8m)

m/s 146-147 F1 Keserumpunan 1
H1a Persamaan dalam aspek bahasa dan budaya mendorong wujud 1

hubungan dengan negeri-negeri Melayu yang lain
H1b Persamaan ini memudahkan interaksi sesama kerajaan 1
H1c Setiap kerajaan bersikap toleransi dalam menerima amalan budaya 1

kerajaan lain
F2 Geografi 1
H2a Sempada antara negeri yang berjiran memudahkan perhubungan 1
H2b Antara tarikan perhubungan termasuklah hasil sumber alam dan 1

sumber bumi
H2c Sungai penting sebagai laluan perhubungan yang dikongsi secara 1

bersama-sama antara negeri
H2d Kepentingan sungai ini mendorong setiap negeri berusaha 1

menjamin keselamatan laluan tersebut
H2e Pembentukan pelabuhan di pinggir sungai telah menggalakkan 1

hubungan dengan negeri berjiran dan kuasa luar
F3 Agama 1

H3a Berlaku melalui penerimaan Islam oleh pemerintah 1
H3b Diperkukuhkan dalam kegiatan keagamaan menerusi peranan 1

ulama’
H3c Berkongsi institusi pendidikan agama menerusi kehadiran 1

penuntut dari pelbagai wilayah
2(b) Bincangkan tiga cara hubungan diplomatik yang wujud (8m)

dengan negeri-negeri yang lain
m/s 148 F1 Pengiktirafan 1
H1a Pengiktirafan bertujuan mengabsahkan sultan sebagai pemerintah 1
H1b Hal ini mewujudkan hubungan antara kerajaan berdaulat yang 1

mempunyai taraf yang sama
H1c Pada abad ke-15, Sultan Mahmud Shah pemerintah Kesultanan 1

Melayu Melaka telah mengiktiraf kerajaan Kedah sebagai kerajaan
yang berdaulat manakala kerajaan Kedah mengakui pertuanan
Sultan Melaka
C1 Pada tahun 1775, Sultan Terengganu telah mengiktiraf kerajaan 1

Kelantan yang telah disatukan di bawah pemerintahan Long Yunus
F2 Pertahanan 1
H2a Pertahanan merupakan aspek penting dalam memastikan 1

kelangsungan sesebuah kerajaan daripada
H2b Hubungan pertahanan yang diwujudkan dapat mengekalkan 1

kedaulatan sesebuah kerajaan daripada campur tangan kuasa lain
C2 Long Yunus mendapat bantuan ketenteraan daripada kerajaan 1

Terengganu dan kerajaan Reman di Hulu Perak dalam usaha untuk
menyatukan Kelantan
H2d Pelantikan Long Gaffar dari kerajaan Reman sebagai Perdana 1

Menteri Kelantan merangkap Panglima Perang telah membantu
mengekalkan keamanan di Kelantan
F3 Perkahwinan 1
H3a Perkahwinan diraja antara sesebuah kerajaan merupakan amalan 1

tradisi kerajaan negeri-negeri Melayu
H3b Perkahwinan diraja akan mengukuhkan hubungan dan menjamin 1

kedaulatan sesebuah kerajaan
H3c Onang Kening iaitu puteri Kelantan dikahwinkan dengan Sultan 1

Mahmud Shah dari Melaka
H3d Hasil perkahwinan ini melahirkan Raja Muzaffar yang 1

kemudiannyan menjadi Sultan Perak yang pertama
H3e Che’ Ku Wan iaitu puteri Long Yunus dikahwinkan dengan Tengku 1
Muhammad, putera Sultan Terengganu
C3 Raja Perlis iaitu Raja Syed Hussin berkahwin dengan Tengku Nor 1
Asiah iaitu cucunda kepada Sultan Abdullah Mukarram Shah,
Sultan Kedah ke-20
2(c) Bincangkan langkah memelihara hubungan diplomatik (6m)

dengan negara luar?
F1 Memeberikan bantuan pertahanan 1
F2 Mengadakan lawatan perdagangan 1
F3 Mengiktiraf kedaulatan negara lain 1
F4 Tidak memihak kepada mana-mana negara 1
F5 Berkongsi kepakaran 1
F6 Pertukaran pelajar 1
F7 Memasarkan produk buatan Malaysia 1
F8 Menggalakkan pelaburan asing dalam aktiviti perdagangan 1
F9 Meningkatkan aktiviti pelancongan 1

BAB 9 : WARISAN KERAJAAN KEDAH,KELANTAN,NEGERI SEMBILAN DAN PERLIS
( BAHAGIAN A )
JAWAB SEMUA SOALAN
1.
Sultan atau Raja merupakan hierarki tertinggi
dalam pemerintahan beraja.
Berdasarkan pernyataan di atas, apakah tugas utama sultan?
A) Ketua pertahanan
B) Ketua Agama Islam
C) Ketua tentera

D) Ketua Hakim
2. Bilakah majlis pemasyhuran pengganti sultan dilaksanakan?
A) Setelah mangkat
B) Sebelum jenazah dimakamkan
C) Selepas pembacaan watikah
D) Sambutan keputeraan
3. Mengapakah undang-undang diperkenalkan dalam sistem pentadbiran di setiap

negeri?
A) Keadilan rakyat
B) Memantapkan pentadbiran
C) Mengelakkan ancaman
D) Mempertahankan agama
4. Apakah syarat yang perlu dipenuhi untuk menjadi pengganti pemerintah?
i. Berani
ii. Berketurunan raja
iii. Lelaki

iv. Merdeka
A) i dan ii
B) ii dan iii
C) iii dan iv
D) i dan iv
5. Siapakah yang layak menjadi ahli Dewan Undangan Negeri mengikut perlembagaan
persekutuan?
A) Warganegara
B) Bukan warganegara
C) Bermastautin
D) Tidak bermastautin
6. Apakah kesan warisan kesenian kepada negara kita hari ini
A) Kemakmuran ekonomi
B) Keamanan negara
C) Tarikan pelancong
D) Sumber pendapatan
7. Apakah keunikan adat Pepatih dalam pentadbiran Negeri Sembilan?
i. Istiadat pemakaman
ii. Adat keputeraan
iii. Warisan pusaka
iv. Hukuman

A) i dan ii
B) ii dan iii
C) iii dan iv
D) i dan iv
8. berperanan mengendalikan urusan peminangan dalam sesebuah

keluarga.
A) Suku
B) Buapak
C) Ibu Soko
D) Orang Semenda
9. Lembaga merupakan ketua suku yang berperanan sebagai?
i. Pembahagian harta
ii. Rujukan adat
iii. Melantik buapak
iv. Menjaga keamanan
A) i dan ii
B) ii dan iii
C) iii dan iv
D) i dan iv
10. Apakah kesan pelantikan pemimpin secara muafakat dalam kalangan masyarakat di

Negeri Sembilan hari ini?
A) Gotong-royong
B) Amalan demokrasi
C) Diplomasi
D) Semangat patriotisme
JAWAPAN BAHAGIAN A

(BAHAGIAN B)
JAWAB SEMUA SOALAN
1. Sistem pentadbiran dan perundangan yang kemas dan teratur dapat menjamin
keadilan rakyat di Kedah, Perlis dan Kelantan
(a) Nyatakan EMPAT isi kandungan undang-undang tubuh kerajaan tersebut?
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
[ 4 markah]
(b) Pemantapan undang-undang islam telah dilaksanakan dengan pengubahsuaian dan

penambahbaikan. Buktikan?
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
[ 2 markah]
(c) Pada pengetahuan am dan sejarah anda adakah undang-undang mampu

melancarkan pentadbiran dan kemakmuran sebuah negara?
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
[ 4 markah]
2. Adat Perpatih dari Minangkabau merupakan amalan pentadbiran yang unik untuk
diwarisi.
(a) Berikan fugsi pemimpin tersebut:
i. Ibu Soko _________________________________
ii. Buapak _________________________________
iii. Lembaga _________________________________
iv. Undang _________________________________

[ 4 markah]
(b) Apakah peranan Yamtuan Besar@ Yang Dipertuan Besar Negeri Sembilan
i. ___________________________________________________________
ii.___________________________________________________________

[ 2 markah]
(c) Berdasarkan kajian anda, perlantikan pemimpin secara muafakat adalah satu
amalan demokrasi? Ulaskan
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
[ 4 markah]
(BAHAGIAN C)
JAWAB SEMUA SOALAN
1. Kemegahan dan kegemilangan menerusi warisan seperti sistem pemerintahan

beraja, adat istiadat, persuratan dan kesenian.
(a) Bincangkan sistem hierarki sistem ppemerintahan beraja yang kekal hingga ke hari
ini.
[ 6 markah]
(b)Bincangkan persamaan warisan adat istiadat diraja yang digunakan dalam setiap
istiadat rasmi kerajaan hingga kini.
[ 8 markah]
(c) Karya persuratan adalah asas rujukan kepada kewujudan sesebuah kerajaan.
Hujahkan
[8 markah]
2. Keunikan Adat Perpatih dan pemerintahan Negeri Sembilan berbeza dengan negeri
yang lain.

(a) Siapakah orang Semenda?
[ 4 markah]
(b) Bincangkan keunikan adat perpatih ini dari aspek?
i. Jurai Keturunan dan pewarisan harta
ii. Pelaksanaan Hukuman
iii. Upacara Kedim
[ 8 markah]
(c)Mengapakah perkahwinan sesama suku tidak digalakan dalam adat ini hingga
sekarang?
[ 8 markah]
SKEMA JAWAPAN
BAB 9 : WARISAN KERAJAAN KEDAH, KELANTAN, NEGERI SEMBILAN DAN PERLIS
(BAHAGIAN A)
1. B 3. A 5. A 7. C 9. D
2. B 4. B 6. C 8. D 10. B
( BAHAGIAN B )
1(a) Nyatakan EMPAT isi kandungan undang-undang tubuh ( 4m)

kerajaan tersebut?
M/s 162 F1 Penggantian pemerintah 1
F2 Peranan sultan atau raja 1
F3 Badan penasihat sultan atau raja 1

F4 Hak rakyat dalam pentadbiran 1
F5 Tanggungjawab sultan atau raja 1
1(b) Pemantapan undang-undang Islam telah dilaksanakan dengan (2m)

pengubahsuaian dan penambahbaikan. Buktikan.
M/s 163 F1 Kerajaan Kedah memperkenalkan enakmen zakat yang diuruskan 1
menerusi penubuhan sebuah jawatankuasa pada tahun 1955
F2 Kerajaan Kelantan memperkenalkan enakmen dan pekeliling 1

berkaitan undang-undang jenayah Islam dan busana cara Islam
dalam kehidupan rakyatnya
F3 Hukum Maksiat di Kelantan ditulis pada abad ke-19 yang melarang 1

perbuatan laga lembu dan persembahan menora
1(c) Pada pengetahuan am dan sejarah anda, adakah undang- (4m)

undang mampu melancarkan pentadbiran dan kemakmuran
sebuah negara?
F1 Melahirkan masyarakat yang berdisiplin 1
F2 Membentuk nilai murni atau akhlak yang terpuji 1
F3 Bersama menjaga keamanan 1
F4 Mengurangkan kesalahan jenayah 1
F5 Membentuk keselamatan dan perpaduan rakyat 1
2(a) Berikan fungsi pemimpin tersebut. (4m)

M/s 170 i. Ibu Soko
F1 Mengetahui, memahami dan menghafal adat dan asal usul kelompok 1

kekeluargaan yang diwakilinya
H1a Terlibat secara langsung dalam pemilihan dan pelantikan Buapak 1

dalam kelompok yang diwakilinya
H1b Jika tiada Ibu Soko, semua peringkat pelantikan pemimpin adat di 1
Negeri Sembilan tidak boleh dilaksanakan
ii. Buapak

F2 Menjadi ketua rujukan aspek yang berkaitan dengan adat dan 1
hukum
iii. Lembaga
F3 Merupakan Ketua Suku 1
F4 Memilih Undang dan Penghulu 1
F5 Menjaga keamanan dan keselamatan 1
F6 Menyelesaikan pertelingkahan antara Suku 1
F7 Mengurus pembahagian harta pusaka 1
iv. Undang
F8 Ketua Luak 1
F9 Undang Yang Empat akan berkerapatan bagi memilih seorang yang 1

layak daripada keturunan Yamtuan Radin untuk menjadi Yamtuan
Besar atau Yang di-Pertuan Besar
2(b) Apakah peranan Yamtuan Besar iaitu Yang Dipertuan Besar (2m)
Negeri Sembilan
M/s 171 F1 Sebagai ketua negeri
F2 Menjadi lambang kesatuan dan persekutuan
2(c) Berdasarkan kajian anda, perhatikan pemimpin secara (4m)

muafakat adalah satu amalan demokrasi? Ulaskan .
F1 Rakyat berhak melantik pemimpin 1
F2 Dan melucutkan atau menukar kerajaan 1
H2a Melalui pilihan raya 1
F3 Kebebasan bersuara 1
F4 Memilih pemimpin yang berwibawa 1
F5 Dilaksanakan melalui undian 1
F6 Mengikut majoriti rakyat 1
F7 Kuasa di tangan rakyat 1
F8 Perlantikan dari bawah ke atas 1

( BAHAGIAN C )
1( a) Bincangkan sistem hierarki sistem pemerintahan beraja yang (6m)

kekal hingga ke hari ini
M/s 159 F1 Sultan atau Raja merupakan hierarki tertinggi dalam pemerintahan 1
beraja
H1a Warisan ini dikekalkan dengan kedudukan Sultan atau Raja sebagai 1
ketua bagi negeri serta memiliki keistimewaannya
H1b Sultan atau Raja juga bertanggungjawab sebagai ketua agama Islam 1
H1c dan merupakan lambang perpaduan rakyat 1
F2 Pembesar dilantik sebagai wakil pentadbir bagi pihak kerajaan 1
H2a dan bertanggungjawab terhadap jajahan atau daerah 1
H2b Warisan pentadbiran secara unit daerah ini masih wujud hingga 1
kini
F3 Penghulu merupakan penguasa pada peringkat mukim 1
H3a Penghulu berperanan sebagai orang perantaraan antara rakyat 1

dengan pemerintah
H3b Warisan pentadbiran peringkat mukim ini masih kekal hingga hari 1
ini dengan kewujudan ketua kempung
H3c Yang bertanggungjawab untuk mentadbir unit yang lebih kecil 1
1(b) Bincangkan persamaan warisan adat istiadat diraja yang (8m)

digunakan dalam setiap istiadat rasmi kerajaan hingga kini.
M/s 160-161 F1 Majlis pemasyhuran 1
H1a Majlis pemasyhuran pengganti Sultan atau Raja disempurnakan 1
H1b sebelum jenazah pemerintah dimakamkan 1
F2 Istiadat pertabalan 1
H2a Istiadat dimulai dengan mempersembahkan naskhah al-Quran dan 1

alat kebesaran diraja
H2b Sultan atau Raja yang dimasyhurkan membaca watikah pertabalan 1

dan kemudian mengucup keris kuasa
H2c Menteri Besar mengetuai seruan “Daulat Tuanku” 1

F3 Penganugerahan bintang dan darjah kebesaran 1
H3a Penganugerah darjah kebesaran oleh Sultan atau Raja merupakan 1

warisan yang kekal hingga hari ini
H3b Penganugerahan ini merupakan lambang hubungan antara 1

pemerintah dengan rakyat
H3c Penganugerahan ini disempurnakan bersempena dengan hari 1

sambutan keputeraan pemerintah
H3d Darjah kebesaran dianugerahkan sebagai pengiktarafan kepada 1

Sultan atau Raja, kerabat diraja dan rakyat yang berjasa
F4 Pingat darjah kebesaran 1
H4a Darjah Kerabat Yang Amat Di-Hormati (D.K.) Kelantan 1
H4b Darjah Dato’ Paduka Seri Setia Sultan Abdul Halim Mu’ azzam Shah 1
(D.H.M.S.)
H4c Darjah Setia Mahkota Perlis (S.M.P.) 1
1(c) Karya persuratan adalah asas rujukan kepada kewujudan (8m)

sesebuah kerajaaan. Hujahkan .
M/s 164-165 F1 Al-Tarikh Salasilah Negeri Kedah 1
H1a merupakan karya Muhammad Hassan bin Dato’ Kerani Muhammad 1

Arshad pada tahun 1927
H1b Mencatatkan sejarah istana Kedah dan pentadbiran di Perlis 1
H1c Mengisahkan pengasasan 1
H1d Dan senarai pemerintah, pembukaan ibu kota, alat kebesaran diraja, 1
iaitu nobat dan pengislaman pemerintah kerajaan Kedah
F2 Hikayat Merong Mahawangsa 1
H2a Dihasilkan sekitar tahun 1821 1
H2b Mengisahkan pengasasan kerajaan Kedah, pembukaan kota 1

pentadbiran dan pegislaman pemerintah
F3 Salasilah Atau Tarikh Kerajaan Kedah 1
H3a Ditulis oleh Wan Yahya bin Wan Muhammad Taib pada tahun1911 1
H3b Mencatatkan secara kronologi maklumat jurai pemerintah negeri 1

Kedah

H3c Dari tahun 630 M hingga tahun 1911 1
F4 Syair Sultan Maulana 1
H4a Dihasilkan pada zaman pemerintahan Sultan Ahmad Tajuddin 1

Halim Shah II (1804-1845)
H4b Berkaitan kisah perang tentera Kedah 1
H4c Dipersembahkan dalam bentuk syair 1
F5 Hikayat Seri Kelantan 1
H5a Dipercayai ditulis pada tahun 1914 1
H5b Mengisahkan pemerintahan negeri Kelantan 1
H5c Sejak zaman Che Siti Wan Kembang, Puteri Saadong dan Raja 1
Abdullah hingga tahun 1900
F6 Detik2 Sejarah Kelantan 1
H6a Ditulis oleh Sa’ad Shukri bin Haji Muda pada tahun 1971 1
H6b Mencatatkan sejarah pengasasan kerajaan Kelantan 1
H6c Dan peristiwa penting setiap pemerintah 1
2(a) Siapakah orang Semenda? (4m)

M/s 169 F1 Lelaki yang berkahwin akan tinggal di rumah isteri 1
F2 Dan menjadi anggota suku isteri 1
F3 Bertanggungjawab mengerjakan tanah pusaka isteri 1
F4 Mestilah berkelakuan baik dan menjaga nama suku isterinya 1
F5 Berperanan penting dalam keluarga 1
C5 seperti mengendalikan urusan peminangan 1
2(b) Bincangkan keunikan adat perpatih ini dari aspek? (8m)

M/s 168-169 i. Jurai keturunan dan perwarisan harta
F1 Jurai keturunan sebelah ibu 1

H1a Kaum perempuan dianggap ibu Soko 1
H1b iaitu ibu yang melahirkan anggota masyarakat 1
H1c Setiap anak merupakan anggota suku ibunya 1
H1d Anggota suku dianggap sedarah kerana berasal daripada moyang 1

perempuan yang sama sebelah ibu
F2 Wanita mewarisi pusaka 1
H2a Wanita akan mewarisi harta pusaka termasuk tanah dan rumah 1
H2b Bertujuan supaya wanita tidak terabai 1
H2c Diwarisi secara turun-temurun daripada ibu kepada anak 1

perempuan
ii. Pelaksanaan hukuman
F3 Bersifat pemulihan 1
H3a dengan memberikan pertimbangan terhadap pesalah ke arah 1

kebaikan
H3b Mengutamakan perasaan dan kepentingan pesalah 1
H3c Sekiranya berlaku kesalahan kecil, maka boleh diselesaikan dengan 1

saling bermaafan ataupun denda yang ringan
iii. Upacara kedim
F4 Menerima orang dari suku lain atau orang luar menjadi ahli suku 1
H4a Seseorang itu akan bersumpah taat setia 1
H4b Dan bersaudara dengan ahli suku yang akan disertai serta dibuat 1
penghebahan
2(c) Mengapakah perkahwinan sesama suku tidak digalakkan (8m)

dalam adat ini hingga sekarang?
F1 Wanita hilang hak mewarisi pusaka 1
H1a Lelaki hilang hak untuk menyandang jawatan dalam adat 1
H1b dianggap sebagai sebuah keluarga besar 1
H1c Dan bersaudara 1

C1 Ibu, kakak dan adik perempuan sendiri 1
F2 Memeperkasa institusi kekeluargaan 1
H2a Setiap anggota perlu menjadi pelindung kepada masyarakat 1

sukunya
F3 Mengelakkan permusuhan sesama suku 1
H3a Menguatkan uhkwah/persaudaraan 1
BAB 10 : SARAWAK DAN SABAH
( BAHAGIAN A )
JAWAB SEMUA SOALAN
1. Apakah yang ditemui di Pulau Banggi, Sabah?
A) Emas
B) Tembaga
C) Biji besi
D) Gendang gangsa
2. Apakah bukti penduduk Sarawak mempunyai pentadbiran yang tersusun dan

teratur?
A) Wakil raja

B) Peran lepor
C) Tuan rumah
D) Hipun Umar
3.
 Sawaku
 Kalka
 Samadong
Apakah bukti tentang wujudnya empat kerajaan di Sarawak?
A) Hikayat Datu Merpati Jepang
B) Silsilah Raja-raja Brunei
C) Negarakertagama
D) Syair Awang Semaun
4.
 Bobolian
 Bobohizan
Apakah persamaan peranan kedua-dua ketua tersebut?
A) Jenayah
B) Pemburuan
C) Upacara perkahwinan
D) Mengurus soal adat
5. Antara berikut apakah kuasa pemerintah wakil raja di Sabah?
i. Megutip cukai

ii. Menjaga keamanan
iii. Melicinkan pentadbiran
iv. Membentuk sistem berkerajaan
A) i dan ii
B) ii dan iii
C) iii dan iv
D) i dan iv
6. Penduduk Sarawak dan Sabah mempunyai pemerintah tempatan yang muncul di

lembah sungai dan pendalaman. Siapakah yang mengetuai kawasan lembah sungai di
Sabah?
A) Wakil Sulu
B) Keluarga Diraja
C) Ketua bebas
D) Wakil Brunei
7.
 Kaum Melanau, Sarawak
 Kadazan Dusun, Sabah
Berdasarkan maklumat di atas, apakah persamaan kegiatan ekonomi masyarakat

tersebut?
A) Mengutip hasil hutan

B) Menanam padi
C) Membuat perahu
D) Memburu haiwan liar
8. Apakah jualan barangan yang terdapat di Pasar Tamu?
i. Barang permainan
ii. Kraf tangan
iii. Pakaian
iv. Barang perhiasan
A) i dan ii
B) ii dan iii
C) iii dan iv
D) i dan iv
9. Apakah fungsi sontung duduk yang dihasilkan oleh kaum Iban?
A) Hasil padi
B) Benih padi

C) Memburu
D) Tanjak
10. Mengapakah kaum Bisaya dan Kadayan mengadakan pesta babulang dan makan
tahun?
A) Tanda terima kasih
B) Elakkan malapetaka
C) Tanda kesyukuran
D) Menghalang roh jahat
JAWAPAN BAHAGIAN A

( BAHAGIAN B )
JAWAB SEMUA SOALAN
1. Lokasi petempatan masyarakat Sarawak dan Sabah mempengaruhi kegiatan ekonomi

mereka.
(a) Namakan kegiatan ekonomi kaum etnik yang terdapat di Sarawak dan Sabah
mengikut lokasi tersebut:
i. Persisiran Pantai _________________________________
ii. Lembah Sungai _________________________________
iii. Pendalaman _________________________________
[ 4 markah]
(b) Bincangkan kepentingan Pasar tamu kepada masyarakat Sabah?
vi. ___________________________________________________________
vii. ___________________________________________________________

[ 3 markah]
(c) Berdasarkan pengetahuan sejarah anda, mengapakah lokasi petempatan penduduk

berhampiran sungai?
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
[ 4 markah]
2. Masyarakat Sarawak dan Sabah menghasikan barangan kesenian yang kreatif dan
Inovatif
(a) Namakan hasil kesenian dari aspek berikut :
i. Tenunan Kain _________________________________
ii. Kraftangan _________________________________
iii. Pertukangan _________________________________
[ 3 markah]
(b) Jelaskan sambutan perayaan dan tarian masyarakat Sarawak dan Sabah yang
diwarisi sehingga sekarang?
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
[ 4 markah]
(c) Seni bina rumah masyarakat di sarwak dan Sabah mempunyai persamaan dari segi
pembinaan iaitu sumber hutan. Ulaskan

_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________________
[ 3 markah]
(BAHAGIAN C)
JAWAB SEMUA SOALAN
1.Sarawak dan Sabah merupakan sebahagian daripada alam Melayu.
(a) Bincangkan hubungan Sarawak dan Sabah dengan Alam Melayu

[ 8 markah]
(b)Jelaskan sistem pemerintahan kesukuan yang telah dilaksanakan?
[ 8 markah]
(c) Dalam konteks hari ini, mengapakah seorang pemimpin / ketua penting kepada
negara?
[6 markah]

SKEMA JAWAPAN
BAB 10 : SARAWAK DAN SABAH
(BAHAGIAN A)
1. D 3. C 5. A 7. B 9. B
2. A 4. D 6. A 8. B 10. C
( BAHAGIAN B )
1(a) Namakan kegiatan ekonomi kaum etnik yang terdapat di ( 3m)

Sarawak dan Sabah mengikut lokasi tersebut:
M/s 184-185 i. Persisiran Pantai
F1 Menangkap ikan 1
F2 Membuat perahu 1
F3 Mengutip hasil laut 1
F4 Perdagangan 1
F5 Perusahaan sagu 1
ii. Lembah Sungai
F6 Menanam padi 1

F7 Menanam buah-buahan dan sayur-sayuran 1
iii. Pendalaman
F8 Mengutip hasil hutan 1
F9 Memburu haiwan liar 1
F10 Menanam padi 1
F11 Mengutip sarang burung 1
1(b) Bincangkan kepentingan Pasar Tamu kepada masyarakat (3m)

Sabah?
M/s 189 F1 Warisan sejak dahulu lagi 1
F2 Terdapat jualan pelbagai barangan seperti barang basah, buah- 1

buahan, kraf tangan dan pakaian
F3 Menjadi tempat pertemuan kaum-kaum di Sabah 1
1(c) Berdasarkan pengetahuan sejarah anda, mengapakah lokasi (4m)

petempatan penduduk berhampiran sungai?
M/s 190 F1 Kegunaan harian 1
H1a Sungai menjadi sumber bekalan air 1
H1b Untuk minum, mandi dan membasuh pakaian serta pinggan 1

mangkuk
F2 Pengangkutan 1
H2a Sampan dan bot menjadi pengangkutan utama 1
H2b Untuk membawa penumpang dan barang melalui sungai 1
F3 Petempatan 1
H3a Sungai menjadi kawasan petempatan 1
H3b yang dikenali sebagai kampung air 1
F4 Sumber rezeki 1
H4a Sungai merupakan sumber rezeki kepada penduduk di kawasan 1

sekitar sungai

F5 Perdagangan 1
H5a Masyarakat menjalankan kegiatan perdagangan dan jual beli di 1

sungai sejak berzaman-zaman
F6 Kegiatan rekreasi 1
H6a Sungai menjadi tempat kegiatan rekreasi 1
C6 seperti pesta regata dan acara perahu berhias 1
2(a) Namakan hasil kesenian dari aspek berikut. (3m)

M/s 193 i. Tenunan kain
F1 Inavol 1
F2 Selendang yang berwarna warni 1
F3 Kain dastar 1
ii. Kraftangan
F4 Wakid 1
F5 Tayen 1
F6 Buan 1
F7 Tikar pandan 1
F8 Duang (tudung saji) 1
iii. Pertukangan
F9 Guuk 1
F10 Badi’ 1
F11 Pida’ 1
2(b) Jelaskan sambutan perayaan dan tarian masyarakat Sarawak (4m)

yang diwarisi sehingga sekarang?
M/s 194&196 i) Perayaan
F1 Pesta Menuai atau Gawai Dayak 1

C1 Bagi kaum Iban, Bidayuh dan Orang Ulu 1
F2 Upacara Miring 1
H2a Diadakan semasa Gawai Dayak 1
H2b Rasa terima kasih kepada petara atau tuhan 1
H2c Acara Kumang dan Keling Gawai 1
H2d Iaitu pemilihan ratu cantik dan jejaka tampan 1
ii) Tarian
F3 Tarian Ngajat 1
H3a Sebagai pemberi semangat kepada para pejuang yang hendak pergi 1
berperang
F4 Tarian Bermukun 1
H4a Acara bergendang 1
H4b Ditarikan semasa majlis perkahwinan 1
F5 Tarian Datun Julud 1
H5a Lambang kegembiraan dan berterima kasih 1
H5b Bulu burung kenyalang digunakan semasa menari 1
H5c Diiringi alat muzik tradisional iaitu sape 1
2(c) Seni bina rumah masyarakat di Sarawak dan Sabah mempunyai (3m)
persamaan dari segi pembinaan iaitu sumber hutan. Ulaskan
M/s 198-199 i) Sarawak
F1 Rumah Panjang 1
H1a Diperbuat daripada kayu keras iaitu kayu belian 1
H1b Atap diperbuat daripada daun tebal 1
C1 Seperti daun rumbia 1
F2 Rumah Baruk 1
H2a Diperbuat daripada kayu keras 1

H2b Atap diperbuat daripada daun rumbia 1
H2c Dinding diperbuat daripada buluh 1
F3 Rumah Tinggi 1
H3a Diperbuat daripada kayu keras dan bulat iaitu belian 1
ii) Sabah
F4 Rumah Panjang Rungus/ Murut 1
H4a Diperbuat daripada kayu bulat, buluh, kulit kayu, daun nipah 1
F5 Murut 1
H5a Diperbuat daripada kayu bulat, buluh, kulit kayu, daun tolibus 1
F6 Lepa 1
H6a Diperbuat daripada kayu oba suluk, seraya, mata-mata dan gagir 1
H6b Atapnya diperbuat daripada daun nipah 1
( BAHAGIAN C )
1(a) Bincangkan hubungan Sarawak dan Sabah dengan Alam (8m)

Melayu.
M/s 178 i) Kemajuan perdagangan
F1 Kemunculan pusat pembuatan tembikar di Gua Niyah Sarawak dan 1

di Bukit Tengkorak, Sempurna Sabah
H1a Muncul Chu-po pelabuhan di utara Sabah 1
H1b Menjadi tempat mengeksport besi ke Funan dan Champa 1
H1c Santubong sebagai pelabuhan di Lembah Sungai Sarawak 1
H1d Penemuan barangan tembikar zaman Dinasti Tang dan Sung 1
H1e Membekalkan kapur barus, kayu laka dan kulit penyu 1
H1f Muncul industri peleburan bijih besi 1
C1 Muncul pusat perdagangan seperti Gedung, Bukit Sandung dan 1

Kalka
H1g Berdagang dengan Siam dan China 1

F2 Kerajaan Srivijaya meluaskan pengaruhnya di Selatan Sarawak 1
H2a Bagi mengawal perdagangan di Laut China Selatan 1
H2b Kerajaan Majapahit meluaskan pengaruhnya di Sarawak dan utara 1

Sabah
C2 Jumpaan gendang gangsa jenis Moko di Pulau Banggi 1
ii)Keagamaan
F3 Dipengaruhi kedatangan agama Hindu, Buddha dan Islam 1
H3a Terdapat tinggalan objek-objek agama Buddha di Santubong 1
H3b Penemuan patung Ganesha di Lembang 1
H3c Kesultanan Melayu Brunei di Sabah dan Sarawak membawa 1

penyebaran agama Islam di persisiran pantai Sabah dan Sarawak
C3 Penduduk kaum Melayu dan Melanau 1
H3d Kesultanan Sulu memainkan peranan penting dalam penyebaran 1

agama Islam di Pantai Timur Sabah
1(b) Jelaskan sistem pemerintahan kesukuan yang telah (8m)

dilaksanakan di Sarawak dan Sabah?
M/s 180 i) Sarawak
F1 Di kawasan pedalaman Sarawak terdapat kepimpinan kesukuan 1

yang berbeza daripada kawasan muara sungai
F2 Setiap kaum mempunyai ketuanya yang bebas daripada kawalan 1

mana-mana kuasa dari luar
F3 Masyarakat Iban mempunyai ketua mereka sendiri 1
H3a Yang dikenali sebagai Tuai Rumah 1
F4 Kaum Kayan, 1
H4a pemimpin mereka dikenali sebagai Kelunan Maren atau Hipun Uma 1
F5 Pemimpin kaum Kenyah 1
H5a digelar Peran Lepo 1
F6 Pemimpin kaum Kelabit 1

H6a dikenali sebagai Laih Rayeh 1
ii) Sabah
F1 Masyarakat pedalaman di Sabah mempunyai kepimpinan kesukuan 1

yang tersusun dan bebas daripada kawalan kuasa-kuasa luar
F2 Kaum Kadazandusun, Murut dan Orang Sungai mempunyai bentuk 1

kepimpinan yang sama
F3 Kedua-dua kaum mempunyai seorang ketua 1
H3a Yang dikenali sebagai Orang Tua 1
F4 Bobohizan/Bobolian bagi kaum Kadazandusun 1
F5 Babalian bagi kaum Murut pula akan mengurus soal adat dan 1
pantang larang
1(c) Dalam konteks hari ini, mengapakah seorang pemimpin atau (6m)
ketua penting kepada negara?
F1 Kestabilan politik negara 1
H1a Ketaatan kepada pemimpin 1
F2 Menjaga keamanan/keselamatan 1
F3 Kemakmuran ekonomi terpelihara 1
H3a Menaikkan taraf pendapatan rakyat 1
H4a Adil dan saksama 1
F5 Perpaduan negara 1

Kompilasi Soalan Ting 2

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Kompilasi Soalan Ting 2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

CIKGU NURANIZA OSMAN MRSM TRANSKRIAN Page 1

BAB 1: KERAJAAN ALAM MELAYU

JAWAB SEMUA SOALAN

hampir sama dengan konsep Alam Melayu?

2. Bagaimanakah Che Bong Nga berjaya memansyurkan Kerajaan Champa?

C) Mengatasi ancaman Dai Viet

D) Menghadapi serangan Siam

CIKGU NURANIZA OSMAN MRSM TRANSKRIAN Page 2

Siapakah yang memperkukuhkan kewujudan Kerajaan ini?

ii. Golongan tentera

iii. Golongan satria

iv. Golongan pedagang

4. Di manakah pusat pentadbiran Kerajaan Gangga Nagara di peringkat awal?

5. Namakan wilayah taklukan Srivijaya bagi mengukuhkan kedudukan kerajaan

CIKGU NURANIZA OSMAN MRSM TRANSKRIAN Page 3

iii. Kota Trowulan

A) Candi Angkor Watt

B) Artifak Lembah Bujang

8. Mengapakah Kerajaan Majapahit mengadakan hubungan diplomatik dengan China

CIKGU NURANIZA OSMAN MRSM TRANSKRIAN Page 4

9. Kerajaan Alam Melayu merupakan kerajaan yang terpenting dan mempunyai ?

B) Kekayaan hasil bumi

CIKGU NURANIZA OSMAN MRSM TRANSKRIAN Page 5

CIKGU NURANIZA OSMAN MRSM TRANSKRIAN Page 6

(a) Berikan definisi Alam Melayu berdasarkan tokoh tersebut.

i. Abdul Hadi Haji Hassan

ii. Alfred Russel

iii. Ding Choo Ming

(b) Mengapakah Bahasa Melayu menjadi bahasa pertuturan di Alam Melayu?

CIKGU NURANIZA OSMAN MRSM TRANSKRIAN Page 7

2. Kerajaan Alam Melayu menjalinkan hubungan perdagangan dengan kerajaan Luar.

CIKGU NURANIZA OSMAN MRSM TRANSKRIAN Page 8

CIKGU NURANIZA OSMAN MRSM TRANSKRIAN Page 9

1.Kerajaan Alam melayu bermula daripada petempatan kecil kemudian berkembang

(a) Mengapakah Kerajaaan-kerajaan ini bermula di Lembah Sungai ?

2. Hubungan diplomatik merupakan hubungan politik antara dua kerajaan

(c) Kedudukan sesebuah kerajaan bergantung kepada hubungan diplomatik dengan

CIKGU NURANIZA OSMAN MRSM TRANSKRIAN Page 10

Soalan Perincian Markah

1(a) Berikan definisi Alam melayu berdasarkan tokoh tersebut.

M/s 4 i. Abdul Hadi Haji Hassan (2m)

F1 Alam Melayu merupakan suatu lingkungan geografi yang luas yang 2

M/s 5 ii. Alfred Russel (2m)

F2 Kepulauan Melayu meliputi Tanah Melayu meliputi Tanah Melayu 2

M/s 5 iii.Ding Choo Ming (2m)

F3 Dunia Melayu merupakan sebuah kawasan yang luas meliputi 2

1 (b) Mengapakah Bahasa Melayu menjadi bahasa pertuturan di (4m)

F1 Satu lingkungan geografi 1

F2 Persamaan bahasa dan budaya 1

F3 Ikatan keserumpunan di kalangan penduduk di Alam Melayu 1

CIKGU NURANIZA OSMAN MRSM TRANSKRIAN Page 11

F5 Berkongsi tamadun yang sama 1

C5 Kepercayaan, asal-usul keturunan, bahasa, budaya dan masyarakat 1

Mana-mana jawapan yang munasabah

2 (a) Berikan DUA faktor yang mendorong pemerintah kerajaan ( 2m )

M/s 16 F1 Kedudukan strategik di laluan perdagangan timur dan barat 1

F2 Kekayaan hasil bumi 1

2 (b) Penyebaran agama Buddha dan Islam berlaku kesan (4m)

M/s 17 F1 Penemuan artifak pengaruh Buddha di Lembah Bujang Kedah 1

F2 Ukiran pengaruh Islam yang ditemui di Beruas, Perak 1

F3 Telah dianuti oleh sebahagian penduduk tempatan 1

F4 Sebahagian besar penduduk di Alam Melayu menganut agama 1

F5 Penyebaran agama mempengaruhi aspek kehidupan seperti 1