Bốn tiềm năng thiên phú của con người

Con người được thiên nhiên ban tặng những khả năng thiên phú đặc biệt, phân biệt chúng ta với thế
giới động vật. Những khả năng thiên phú đó ngự trị ở khoảng trống giữa tác nhân và phản ứng, hay giữa
những điều xảy đến với chúng ta và phản ứng của chúng ta đối với chúng. Những khả năng thiên phú
nằm trong khoảng trống đó – sự tự nhận thức, lương tâm, ý chí độc lập, và trí tưởng tượng sáng tạo.
Chúng tạo ra sự tự do tột đỉnh của con người: quyền đưa ra lựa chọn, phản ứng, thay đổi. Nhờ nó,
chúng ta tạo ra cái la bàn giúp ta định hướng cuộc sống của mình một cách đúng đắn.

Các khả năng thiên phú đó như một tổng thể tương tác và hiệp lực với nhau. Trong khi đó, từng khả
năng thiên phú – và sự hiệp lực giữa các khả năng này – là yếu tố cần thiết để tạo ra một cuộc sống có
chất lượng. Chỉ có tự nhận thức – để nhận ra rằng bản thân đã đi theo hướng không phù hợp với lương
tâm – là không đủ, nếu chúng ta không có trí tưởng tượng để hình dung ra con đường đúng đắn hơn và
có ý chí để tạo ra sự thay đổi. Chỉ có ý chí độc lập “để đấu tranh cật lực” suốt đời là không đủ, nếu chúng
ta thiếu lương tâm để tìm ra con đường đúng đắn và vượt qua được các lý lẽ kéo chúng ta vào những
ngõ cụt. Trí tưởng tượng mà thiếu ý chí độc lập sẽ tạo ra con người mơ mộng hão; trí tưởng tượng mà
thiếu lương tâm sẽ có thể tạo ra con người như Hitler. Phát triển tất cả bốn khả năng thiên phú và sự
hiệp lực giữa chúng là điều cốt lõi của nguyên lý lãnh đạo bản thân. Nhờ có nó, chúng ta có thể nói rằng
“Tôi có thể xem xét lại mô thức của mình. Tôi có thể kiểm tra lại kết quả do mô thức đó tạo ra. Tôi có thể
dựa vào lương tâm của mình để tìm ra con đường mới phù hợp với các nguyên tắc và năng lực riêng của
tôi để cống hiến. Tôi có thể dựa vào ý chí độc lập của mình để đưa ra sự lựa chọn và tạo ra sự thay đổi.
Tôi có thể dùng trí tưởng tượng của mình để nhìn xa hơn thực tế hiện nay và tìm ra các giải pháp khác
thích hợp”.

Tính khiêm tốn do sống theo nguyên tắc

Khi xuất phát từ mô thức về sự tồn tại của các nguyên tắc – và sự thành đạt của chúng ta là tùy thuộc
mức độ chúng ta khám phá và sống hài hòa với các nguyên tắc đó – chúng ta sẽ có ý thức về sự khiêm
tốn. Đó là bởi vì chúng ta biết rằng mình không tự chi phối được cuộc sống của mình; các nguyên tắc
khách quan mới làm được điều đó. Chúng ta sẽ không cố tự đặt ra quy luật cho mình, mà cần nuôi

dưỡng thái độ biết học hỏi và thói quen không ngừng học tập. Chúng ta nên tham gia liên tục vào nỗ lực
tìm kiếm để hiểu rõ và sống hài hòa với các quy luật của cuộc sống. Chúng ta không nên ngạo mạn khi có
được những giá trị của cuộc sống mà quên mất sự tự nhận thức và lương tâm của mình. Giá trị của
chúng ta không phải dựa vào ảo tưởng của tư duy so sánh – tôi đẹp hơn người khác, tôi giàu có hơn
người khác, tôi có công việc tốt hơn, hay tôi chăm chỉ hơn người khác. Chúng ta cũng không nên cảm
thấy kém cỏi vì mình xấu hơn, nghèo hơn, kém sang trọng hơn người khác. Những điều đó không có liên
quan. Giá trị của chúng ta bắt nguồn từ sự chính trực của chúng ta đối với nguyên tắc “chính Bắc”. Khi
vấp ngã hay mắc sai lầm, hay vi phạm nguyên tắc, chúng ta hãy tự hỏi: “Mình rút ra bài học gì từ điều
này?”. Chúng ta tìm đến nguyên tắc là để học hỏi. Khi nhận ra mình làm sai nguyên tắc ở điểm nào,
chúng ta sẽ biến điểm yếu thành điểm mạnh. Hãy hành xử theo chân lý thể hiện niềm tin vào chân lý và
nhận rõ khả năng học tập và thay đổi của bản thân.
Tính khiêm tốn là mẹ đẻ của mọi đức hạnh. Nó giúp chúng ta coi mình như một con thuyền, chiếc xe,
hay một tác nhân chứ không phải là “nguồn gốc” hay nhân vật chính. Nó giải phóng mọi khả năng học
tập, phát triển và các quá trình khác. Với tính khiêm tốn có được từ lối sống dựa vào nguyên tắc, chúng
ta được tăng thêm sức mạnh để rút ra bài học từ quá khứ, hy vọng vào tương lai, và hành động với niềm
tin vào hiện tại. Niềm tin này là một sự bảo đảm, dựa trên cơ sở đã được chứng minh của “Quy luật
trồng trọt” – vốn có mặt ở khắp nơi trên thế giới, xuyên suốt trong lịch sử và trong cuộc sống của chúng
ta – rằng nếu chúng ta hành động dựa vào các nguyên tắc, nó sẽ đem lại kết quả một cuộc sống có chất
lượng.