Renoir

DOST
k ita b e v i
 İçindekiler
t 8 \ '1.1,İd \ V 8 A I.LV AVII

Kitabın
Kullanımı

Bu sanal kitapları dizisinde

sanatçıların hayatı ve
yapıtları yasadıkları
dönemin kültürel, scâyal
ve siyasal çerçevesi içinde
1874-1886
ele alınmıştır Sayfaların
kenarındaki renkl. bantlar Kesini İd ilim i Isnıpresyoııisl döııeııı
kitaptaki bilgilere
ulaşmanızı kolaylaştırmak !i 1841-1801: 40 1871: İlk
için uç gruba ayrılmışın Çocukluğu ve gençlisi Empresyonist sergi
Sarılar sanatçının hayatı ve 10 İH IO Uuı 1871IV 42 hoca
IYIMNUO IUI ti VÖV A

yapıtlarına, maviler Frtmsil 44 : Yloııcl y Vianet

yaşadıg- dönemin kültürel 12 1 1802-1«64: 46 • 1875-1877:
ve tarihi koşullarına, Stıııhl Kleşl inneıılerın
pembeler ise başyapıllan- eğilimi anlayışsızlığı
nın incelenmesine 14 Yelkenliyle Of/Ulun 18 Vloulin de İti
ayrılmıştır. Her sayfada DöıYOş (j.njellc ile Rain
açıklayıcı resimlerle birlikte 10 1865-1807 50 l’issmrıı'mm ıvnk
belli bir konu ele alınmış, İlk deney ımlf] devrlnıi
yine resimlerle hazırlanan 18 ■\lPre' \nioin 'ııiıı 32 1878-1880
dizin bölümünde kitapta Ilımı İlk övgüler
adı geçen önemli kişiler ve 20 «arlıizon Okulu 54 Rayan Charpenliur ve
sanatçının yapıtlarının 22 i I 1808-1870: Salofl'duki Çııcııkları
bulunduğu yerler İlk deney imler 561 Şişleyin manzaraları
hakkında aynntılı bilgiler 2; Fransa 187(11871 58 Sandal Partisi
verilmiştir Çok önemli iki yıl 60 1881-1882:
26 Frölörin Ra/jlle İtalya yolculuğu
Şövalenin Onimde 62 \;ıpcıll kiirfezi
28 4 Fredürlc «azille 6 1 1 Degas
20 Odalık 661 1883-188-1:
32 1mOryaııtatait Yeni aray ışlar
34 1871-1873: 68 kırda Ornıs
Empresj'nnîan.'edrtgrıı 70 Mnry Gassali
36 Paris; te Pont Neııf 72 1885-1880:
IMVIJ.l<l\A S V VI

Empresyonist lerden
kopuş
71 Yllııelik
76 1 Dünyada
Kmptrsyoniznı
■ Sayfa 2: Renoır,
Kendi Portresi, 1910,
Özel Koleksiyon
01« ıııılıık Son y ılla rı

80 lîmprdsydhizııı'de 110 1910-1.90(5: 13-1 Yer Dizini

kriz Capıles-sıır-Meı 138 İsim Dizini
82 1887-1889: l’m isve 112 'ııkaııaıı Kız | 12 Klsa Diyıifinıll
Esso y« arasımla 11 1 1907-1901):
84 Yıkananlar Resini Sapına arlığı
86 1880'den 1900'e 1 10 Sırlı DOnOk 1zaııaıı
Fransa Çıplak
88 . 1890-1892: 1 10 Biçimlerin
İlk hiiyiik serpi «iiz alıcılığı
1)0 Piyano Çalan IkUjnııç kız 120 I9 I0 - IÎI11:
02 !_! Fcderieo Kendini ariayış
Hörıdorneııeglil 122 1. IKİiıya
0 1 IHİ6I3-1895: Savaşı
.Icıan ve 6abrfpl.li! 12-1 1915- IH 19:
SKİ Martini Cnillelıoll-e'ıııı Sun ana kadar ressam
Kızları 126 l’ek ı.uk Ipv raıııııi) karşın
08 O Berlin- MıırîSdl illi; öğrencisi alilindi
100 1896-1898: 1211 Yıkananlar
Yeni anlaklar 130 Bir Reııııir ne kadar taler'1
102 Yvurıne ve Olıi'isiine
licrolte Piyanoda
104 ü Yıizyıl sıııııımla
Ofilv'<J'Y/.uı
106 189! 1-1902:
Görıeyerlj®!'!!
Renoir, ia Grctmjll&e. 1889. Moskova. I’uşkln Mııısesl
Renoir, ia Grctmjll&e. 1889. Moskova. I’uşkln Mııısesl
 1841-1873
II \\ ÂTI \ K \ \PlTI.\RI

1841-1861:
Çocukluğu vc gençliği

Lierro-Augusle Reııoir. 25 Şııbal İÎİ4I

tarihinde Fransa'nın merkezinde İniltimin Uuınges'dn doûar.
Terzi Leonard Reııoir ile İşçi Margııerite Merlet'niıı yedi çonıgOF
▲ Renoır 20 yaşında:
mın alımcısıdır. iki kardeşi kiıçük yaşla ölımişliir 18« I V ailesi Orta boylu, ince yapılı,
lîmılevard S.tiııi<•-(i;ti lıcrinı- ıit' (şimdiki Bımlevard (İnmheUni saçlar* kestane, daha
bulunan evlerinden Paris'e, önce Rııede la P.ihliollıerıııe'e, sonra 3çıfc renkli gözlerinde
sert ve delici bir bakış
da Tnileries- Sarayı yakınlarında bulunan Rtıe d’ArgeuUıeil'e ta­
var yüz hatları
şınır. Oturdukları mahalle llanssmannTn şehircilik planı gereği duzgun, elleri küçük ve
yıkılınca, Vlarais semimde. Sanal ve Zanaat koııservallivarı .ta­ duyarlı Sadık ve uysal
kılılarındaki R-ue des C.ıavlliiers'c taşınırlar. Reııoir. 18 18-185 I bir evlat, titiz bir
yılları arasında keşişlerin gözet imindeki Hıristiyan ııkııllarııida emekçi ve öğrenmeye
açık bir ınsarı
okurken, müziğe ve resme karşı kabiliydi olduğu ortaya çıkar:
bmııın iizerine, babası onu. duba fazla para kazanacağı biı işe
yönlendirmek isler ve Rite des Fosses-dıı-Temple. no. 76'da Iin­
hinan 'levy l-’röres' adlı seramik fabrikasında çırak olarak İşe
sokar. Reııoir bu aratla 1862'yo kadar öğrencisi olduğu heykel­
tıraş CallourUc'in yönettiği Reolc de Dessin el <r \ris Deeora-
lifs:dcki kurslara devam etler. I8â!)'da (iiiberl drikmiıacıhk fir­
masına geçer, biı sıratla yeteneğini fark
eden iş arkadaşlarının teşvikiyle resimle
uğraşmaya haşlar.

< Fraı ıçois Boucher. ▲ Champieve

Venüs'ün Uykusu, kabartmab bakır kutu,
1754, Özel Koleksiyon. Lımoges, 18. yüzyıl,
"Örnek aldıgim İlk Özel Koleksiyon.
ressamlar Watteau. Vienne Nehri üzerinde
Lancrel ve - bulunan Lımoges,
Boucher'di." Reııoir, yüzyıllardan beri, başta
Bouclıer'nırı kadın desenli seramikleri
betimlemelerindeki ölmak üzere, e!
-başansınajıayraadu sanatlarıyla ünlüdür.

8
 1841-1873
■4 Renoır. Ldonarü 1807 1896 yılları
Renoir'm Portresi, arasında yaşamıştır
1869. Saınt Louıs, Sanatçı, az sayıda net
Sanat Müzesi Pıerre- ve kararlı çizgiyle
Auguşte'ün babası yetinerek, dikkatim
oları Leoııard, 1799'da yelmiş yaşındaki baba­
doğmuş, 1874'te sının sert hatları ile
ölmüştür Annesi canlı ve kararlı bakışları
Marguerıte Merlet üzerinde toplamıştır

▼ Jean Bdraud, ► loııis Beroud,

Yağmur Alımda Paris, La Place du Lotme,
Özel Koleksiyon 1844 1902, Özel Koleksiyon
yılında Paris'in nüfusu, Retıoir çocukluğunda,
henüz III Napoleon'un ailesiyle birlikte
istediği dönüşümleri Louvre'u gezmiş ve
gerçekleştirmemiş olsa hayran kalmıştı, sanatçı
da 1.200.000 kişiyi daha sonra da bu ziya-
bulmuştu, rellerı sürdürmüştür

9
 1841-1873

1840'tan 1870*6
Fransa

▼ François Auguste
Biard. Kapanıyor/,
18-17. Özel Koleksiyon.
F
JL nınsa’ııın
rai yenirim yapılanına yıllarına
ilerin bir toplumsal ve pnliiik istikrarsızlık egemendi: W ill. Lo-
A Kari Mana Pertgerı,
bu tablosunda,
Boulevard do
T Joaguin Pallares y
Allustante, L'Opera,
1901, Özel Koleksiyon
Resimde, Louvre'un uis’ııiıı yerine \. Charles geçti. o da IfiSO devrimiııdeıı sonra TempİG'ın yıkılmadan Paris Opera Tiyatrosu.
salonlarında düzenle­ İttinı Loııis Philippc'e bıraktı. I84Ü olayları krallığı sona erdirdi önceki, 1862 tarihli Charles Garnıer'nın
nen Salon'uıı yıllık halini betimlemiştir. çok yönlü zevkinin bir
ve KorsikalI generalin yeğeni olan l.ouis-Napoleon P>onaparte’ın
sergisini inceleyen bir başyapıtıdır.
grup eleştirmen, kolek­ başkanlığa serilmesiyle İkinci Cumhuriyet başladı. Uonaparle. 2
siyoncu ve sanatlı \ralık IBâ2'de Senato kararıyla. III. Napoleon olarak imparator­ A Grandvılle'in
görülüyor, bir taraftan luğunu ilan etti. İkinci imparatorluk boyunca Fransa, tarım, ti­ karikatüründe
da görevliler saat dönemin önde gelen
caret ve sanayi alanında yaşadığı gelişmeler sayesinde maddi
dörtteki kapanışı ilan üç şahsiyeti betimlen-
ediyorlar. anlamda refaha kavuştu. Yalınınlar branştı sınırlarını aşarak
miştir Gerçekçi
Avrupa'ya yayıldı: bu gelişmede denizaşı­ romanın yaratıcısı
rı ülkelerden gelen altın sayesinde özel gi­ Honoré de Balzac,
rişime sağlanan elverişli koşulların ila tarihi romanların
önemli bir etkisi oldu. Şehirler gelişti ve babası Alexandre
Dumas ve Romantik
kaınıı•eserleriyle güzelleşti, bunların eıı akımın ileri gelen
önemlisi. Seine Valisi llaussmann'ın. bir­ yazarlarından Victor
çok semti ortadan kaldırarak geniş bul­ Hugo.
varlar ve anıtsal binalarla ılış görünüşü­
nü'tamamen değiştirdiği Paris’tir. Döne­ ▼ 1884 'Salon'
kataloğıınun kapak
min önemli projelerinden biri de Süveyş
resnu. Ecole des
Kanalfıiır. III. Napolöon’urı kolonini yayıl* Beaux-Arts profesörle­
rna politikası bazı başarılar kazanmışsa rinin ana ilkelerini
da. Meksika'da büyük bir yenilgiye uğra­ belirnler: Antikitenin
mış ve Avrupa'da güçlü bir Prusya reka­ çalışılması doğanın
gözlemlenmesinden
beti. sonun başlangıcı olmuştur.
önce gelir

► Achille Jean
Theodore Brall, Atış Sanat enstitüleri itöska önemli etkinlik de. 1837 yı­
Talimi, Özel Koleksi­ lından itibaren dönemin en büyük
yon Fransız Ordusu İti. yüzyılın ilk yarısında l'Yuıı uluslararası sanal pazarı haline
1860 yılına kadar
sa’dtı stmtıt. IRKİ yılında yeniden geleıl ’Salonlar’, yani kamuya açık
gerek Avrupa'da
düzenlenen Aeadömie'nin ve IHI!) sergilerdi. Kmpresyonist sanatçılar
gerekse kolonilerde
sayısız zafer kazanır. yılında kurulan Kinle des Beaııs hu etkinliği fazla fıılıını ve duyar­
Fakat daha sonra Aris'ın elkisi altındaydı. Kn haşa sız. bularak kararlılıkla tavır almış-
kendini yenileyemedi- rılı öğrenciler çeşitli ödüllere layık lardtr. onlara güre Salonlar’ yal­
ğınden Prusya'ya karşı görülürlerdi, bunlardan biri de. nızca iyi kopyacılar yaratır ve sa­
savaştığı von kazananların in; yıllığına Koma ya natçıların kendi kişiliğini yansıtma
Moltke'nın birlikleri gönderildiği /'ra r/e k’rtmc’dıı Pir sına izin vermezdi.
tarafından püskürtülür.
 1841-1873

1840'tan 1870*6
Fransa

▼ François Auguste
Biard. Kapanıyor/,
18-17. Özel Koleksiyon.
F
JL nınsa’ııın
rai yenirim yapılanına yıllarına
ilerin bir toplumsal ve pnliiik istikrarsızlık egemendi: W ill. Lo-
A Kari Mana Pertgerı,
bu tablosunda,
Boulevard do
T Joaguin Pallares y
Allustante, L'Opera,
1901, Özel Koleksiyon
Resimde, Louvre'un uis’ııiıı yerine \. Charles geçti. o da IfiSO devrimiııdeıı sonra TempİG'ın yıkılmadan Paris Opera Tiyatrosu.
salonlarında düzenle­ İttinı Loııis Philippc'e bıraktı. I84Ü olayları krallığı sona erdirdi önceki, 1862 tarihli Charles Garnıer'nın
nen Salon'uıı yıllık halini betimlemiştir. çok yönlü zevkinin bir
ve KorsikalI generalin yeğeni olan l.ouis-Napoleon P>onaparte’ın
sergisini inceleyen bir başyapıtıdır.
grup eleştirmen, kolek­ başkanlığa serilmesiyle İkinci Cumhuriyet başladı. Uonaparle. 2
siyoncu ve sanatlı \ralık IBâ2'de Senato kararıyla. III. Napoleon olarak imparator­ A Grandvılle'in
görülüyor, bir taraftan luğunu ilan etti. İkinci imparatorluk boyunca Fransa, tarım, ti­ karikatüründe
da görevliler saat dönemin önde gelen
caret ve sanayi alanında yaşadığı gelişmeler sayesinde maddi
dörtteki kapanışı ilan üç şahsiyeti betimlen-
ediyorlar. anlamda refaha kavuştu. Yalınınlar branştı sınırlarını aşarak
miştir Gerçekçi
Avrupa'ya yayıldı: bu gelişmede denizaşı­ romanın yaratıcısı
rı ülkelerden gelen altın sayesinde özel gi­ Honoré de Balzac,
rişime sağlanan elverişli koşulların ila tarihi romanların
önemli bir etkisi oldu. Şehirler gelişti ve babası Alexandre
Dumas ve Romantik
kaınıı•eserleriyle güzelleşti, bunların eıı akımın ileri gelen
önemlisi. Seine Valisi llaussmann'ın. bir­ yazarlarından Victor
çok semti ortadan kaldırarak geniş bul­ Hugo.
varlar ve anıtsal binalarla ılış görünüşü­
nü'tamamen değiştirdiği Paris’tir. Döne­ ▼ 1884 'Salon'
kataloğıınun kapak
min önemli projelerinden biri de Süveyş
resnu. Ecole des
Kanalfıiır. III. Napolöon’urı kolonini yayıl* Beaux-Arts profesörle­
rna politikası bazı başarılar kazanmışsa rinin ana ilkelerini
da. Meksika'da büyük bir yenilgiye uğra­ belirnler: Antikitenin
mış ve Avrupa'da güçlü bir Prusya reka­ çalışılması doğanın
gözlemlenmesinden
beti. sonun başlangıcı olmuştur.
önce gelir

► Achille Jean
Theodore Brall, Atış Sanat enstitüleri itöska önemli etkinlik de. 1837 yı­
Talimi, Özel Koleksi­ lından itibaren dönemin en büyük
yon Fransız Ordusu İti. yüzyılın ilk yarısında l'Yuıı uluslararası sanal pazarı haline
1860 yılına kadar
sa’dtı stmtıt. IRKİ yılında yeniden geleıl ’Salonlar’, yani kamuya açık
gerek Avrupa'da
düzenlenen Aeadömie'nin ve IHI!) sergilerdi. Kmpresyonist sanatçılar
gerekse kolonilerde
sayısız zafer kazanır. yılında kurulan Kinle des Beaııs hu etkinliği fazla fıılıını ve duyar­
Fakat daha sonra Aris'ın elkisi altındaydı. Kn haşa sız. bularak kararlılıkla tavır almış-
kendini yenileyemedi- rılı öğrenciler çeşitli ödüllere layık lardtr. onlara güre Salonlar’ yal­
ğınden Prusya'ya karşı görülürlerdi, bunlardan biri de. nızca iyi kopyacılar yaratır ve sa­
savaştığı von kazananların in; yıllığına Koma ya natçıların kendi kişiliğini yansıtma
Moltke'nın birlikleri gönderildiği /'ra r/e k’rtmc’dıı Pir sına izin vermezdi.
tarafından püskürtülür.
 18411873
\ !•: Y \ r İ T İ , \k 1

862-1864:
Sanat eğilimi
HAYATİ

J^ .e ııo iı\ Emile Baporie atlındaki res­

A Gharles Gleyre,
sam arkadaşının da yardımıyla. Ecole des [îeaııv\rls'ııı giriş sı- Kayıp Yanılsamalar,
navlaı ına lıasiıriaıur ve kazanan seksen kışı içinde alınış seki­ Özel Koleksiyon
zinci ulur Emile Signol'iin \e atölyesini' de devam elliği İsviçreli Yaşlı İsviçreli ressam,

ressam Clıarles Gleyre'iıı sınırına yazılır, i İrada sanatsal gelişi­ stüdyosunda, özellikle
çıplak modellerle
mi açısından Önemli bir rol oynayacak olan Prederle Bazille, \li-
çal şmayı desteklerdi,
red Sislin ve (llaııde Moııel. ile Uınısıı. Rdonarcl Maııei, 1863 yi yöntemi fazla titiz ve
lında Salon des Reftıses'de skiıııdala m»' a. ;ııı Kinin Yrnırk adım gelenekçi olsa da,
verdiği resmi sergilerken; Kemril'. Salona l'ıri İh■Kır Tanrısı ad­ teknik açıdan büyük
ölçüde başarılıydı
lı eserini sunar, ama reddedilir, Eri esi yıl İse, Yiclııi' Ilugo’nım
Vııl,ıv Dnmr ılc l’aris adlı y apılından esinlendiği l,n Kumral-
d ;isı sergiye kabul edilir Cileyre. (,)eak 18li ı laıilıiıtde ekoııumık
nedenler ve sağlık sorunları yüzünden atölyesini kapatmak zo­
runda kalır: Reııoir ve üç arkadaşı. Barbizon Okıılıı ressanılnı ı-
ııın .öfkelileri doğrultusunda. Boııtaıneble-
au Ormanı yakınlarındaki Glıailiy-en-Bi-
öre'de 'en pleiıı air' resim çalışmalarına
başlarlar. Keııoir. burada açık renkler
kullanmasını ve resmini dalıa aydınlık kıl­
masını öneren IHaz de la Pena ile tanışır.

■< Daumier. ’Salon'un A louıs Beroud,

mitolojik konülanrıı Louvre'da Bir Kopyacı,
alaya alır: "Bu yıl yine 1898, Özel Koleksiyon,
Venüsler var1Hâlâ Renoır, Henrı Fantın-
Venüsler' Sanki böyle Latour'la birlikte
kadınlar gerçekten Louvre'da sık sık çalışır.
varmış gibi1"

12
 1841-1873

Renoir, Natürmort,

Il \\ VTÏ \ É 1 \ TI CI. \k I
1864, Hamburg,
Künsıhalle. Renoir,
figüratif çalışmalarının
yanı sıra, natürmortlar
da yapmış ve aynı
yıllarda daha do§al bir
tarza yönelen
Monet'nm çalışmaları­
na yaklaşmıştır

T Renoir. William
Sisley'in Portresi. 1864,
Paris, Musée d’Orsay
Alfred Sisley’in babası
William Ingiliz. annesi
ise Parisliydi. Gerçekçi
özellikler taşıyan portre
1865 Salonu na kabul
edilmiştir.

^ Renoiı, Romaıne
lacaux'nun Portresi.
1864, Cleveland.
Sanat Müzesi, Seramik
fabrikasının sahibinin
kızı, verdiği pozla
özellikle Velâzquez’in
eserleri gibi, 17. yüzyı­
lın geleneksel portrele­
rinden izler taşır.

13
 1841-1873 1841-1873
► Kişilerin kompozis­

la V ’IİIdVAÖVfl
ıav'iıu v

Yelkenliyle Geziden Dönüş yonu biraz tıyatrovarı

de olsa, burada
Heridir. Yelkenliyle GfasMm Dönfiş'ü tgiiııfı- sanatçının sıradan
ıııiizde ited bir koleksiyondadır) 1862 yılın­ duruşlardan kaçınma
a s' v s i

da. Charles Gleyre’in atölyesine devanı etik çabası fark edilir,

saydamlık etkisi
ği aırada, 22 yaşındayken yapmışı ir. SI Pis­
yaratacak kadar geniş
lik referans noktalarını Rııgöne Boudiıı ve
ve kalın fırça
Johnhh Bortfıold Joııgkind'in 'en pleiıı ;ıir' darbeleriyle renklerin
(açık lıava) çalışmalarından almıştır Sana); ve ışığın etkisini
eı ilk önemli çalışması olan bu tabloda, ge­ kontrol etmeye
n i Krole'de. gerekse düzenli olarak gilliği çalışmıştır.
Loııvre'da tanıdığı klasik e,serlerden elde et­
tiği izlenimlerin bir sentezini yaratmıştır.

► Bu figürler, dikkatle
analız ettiği Watteau
ve Delacroız'rıın
figürlerini anımsatmak­
la birlikte, olgun ve
özgün bir kişiliği de
yansıtır

■4 Renoir'ııı sonraki
birçok eserinde
göreceğimiz olgular­
dan biri de gerilimlerin
kaybolduğu ve her
bireyin, yolculuk
arkadaşlarının dostlu­
ğu ve güven veren
varlığıyla dinginlik
içinde bulunduğu,
neredeyse düşsel bir
hava yaratan sessiz bir
atmosferdir.
 1841-1873 1841-1873
► Kişilerin kompozis­

la V ’IİIdVAÖVfl
ıav'iıu v

Yelkenliyle Geziden Dönüş yonu biraz tıyatrovarı

de olsa, burada
Heridir. Yelkenliyle GfasMm Dönfiş'ü tgiiııfı- sanatçının sıradan
ıııiizde ited bir koleksiyondadır) 1862 yılın­ duruşlardan kaçınma
a s' v s i

da. Charles Gleyre’in atölyesine devanı etik çabası fark edilir,

saydamlık etkisi
ği aırada, 22 yaşındayken yapmışı ir. SI Pis­
yaratacak kadar geniş
lik referans noktalarını Rııgöne Boudiıı ve
ve kalın fırça
Johnhh Bortfıold Joııgkind'in 'en pleiıı ;ıir' darbeleriyle renklerin
(açık lıava) çalışmalarından almıştır Sana); ve ışığın etkisini
eı ilk önemli çalışması olan bu tabloda, ge­ kontrol etmeye
n i Krole'de. gerekse düzenli olarak gilliği çalışmıştır.
Loııvre'da tanıdığı klasik e,serlerden elde et­
tiği izlenimlerin bir sentezini yaratmıştır.

► Bu figürler, dikkatle
analız ettiği Watteau
ve Delacroız'rıın
figürlerini anımsatmak­
la birlikte, olgun ve
özgün bir kişiliği de
yansıtır

■4 Renoir'ııı sonraki
birçok eserinde
göreceğimiz olgular­
dan biri de gerilimlerin
kaybolduğu ve her
bireyin, yolculuk
arkadaşlarının dostlu­
ğu ve güven veren
varlığıyla dinginlik
içinde bulunduğu,
neredeyse düşsel bir
hava yaratan sessiz bir
atmosferdir.
 1841-1873

► Renoir, Gijneşlikll
1865-1867: Lise, 1867, Essen,
FolkvS'angmuseum.

İlk deneyimler Eser, 1868 Salonu'nda

serqılendiğı »m an
Gill,. Ouleyay ve
Chassagnol'ün kaba
karikatürleriyle de
ifade edilen birçok
eleştiriye kontı
olmasının yanı sıra,
| ^ S İn |«6,1-11167 , ıı.,-ırlc1,1 İ lil1«,' L Evtııemeııt'ın
74 Mayıs sayısındaki
Kdmond'ln birlikte Koniainebletıu 1irmanı \tıkınlnrınılfikı Mnrloı- sergiyle ilgili bir
le'ıa bulunan ‘Mftrc' \nioıı\ nin hanindi) konaklar: yanlarında yazısında resme
Moııel. Sislev ve l’issarro da vardır. Sanalı;). Mayisin Snlon'da övgüler sıralayan Emile
Yax \knamı\n II illinin Sinin 'in Portreni a<H\ iki resmini soraHer Zola'nın beğenisini
kazanmıştır.
(s. 13). Rkommıik zorluklar yüzünden Aseııue tl'F.ylau'daki iilöl-
sesini kapatarak Şelfte Nefiri boyunca, Rouen v<* l.e llavre'a ka­
dar uzanan bir yolculuk yapacağı Sislesin misafirperverliğini
kabul etmek zorunda kalır. Murlollc'a yeri döndüğümle Coıırbet
ve sık sık misafiri olacağı ressam Jıılcs l.e Co-ıır ili1tanışır,
onıııı evinde I872'ye kadar yüzde modeli
olacak olan Lise Tröliot ile tanışır. Rrtcsı
yıl İki PigfirlüManzara'y\ Salonla yollar,
ama resim Corol ve Danhiyny'nin olumlu
tavırlarına rağmen reddedilir. Yazı Ylar-
Inlle'la ğeçirir ve Sisley'iıı düğüniiııdcıı
sonra Fredürir Bazille'in kine \ isroıtli’dü-
kî stüdyosuna konuk olur. Moııeı de onla­
ra katılır. 18(İ7 Salonu'n.a sunduğu [Hana
da reddedilir .ve hayal kırıklığına uğray an
kVnııir. Kazille. Sisles se Pissaıro'yln bir­
likte 'Salon des Kefııses'ııiıı düzenlenmesi
için destek aramaya başlar.

■4 Renoir. Çiçek ▲ Renoir. Ormanda

Buketi. 1866, Ağaçlar, 1866. özel
Cambrldge (Mass.). Koleksiyon. RenoıCın,
Harvard llnıversily. BarLıizon Okulu
Fogg Art Museum ressamlarının, özellikle
Resim, LeCceur Courbet'nın ve Dıaz'ın
tarafından ısmarlanan tarzına yaklaştığı
dizinin bir parçasıdır. resimlerinden biridir.

16
 1841-1873

▼ Renoir. Diana,
1867. Washington,
National Gallery of Art.
Rerioir, Lise Trehot'nun
poz verdiği bu mitolo­
jik temalı resimle
Salon’un sempatisini
kazanmaya çalışmışsa
da, tarzı Ecole profe­
sörlerinin dayattığı
antik kurallardan çok
uzaktır

■< Renoır, Jules Le

Cosur Fonrainebleau
Ormanı'nda. 1866,
Sao Paolo, Museu de
Arte Genel olarak
Courbet'nın av
sahnelerim ammsatsa
da, Renoır, aydınlık
tonları daha yoğun ve
sıcak olan bu tabloya
kişisel bir öğeyi,
arkadaşı Jules Le
Coeur'ü katmıştır.
BAŞV API Tl. A RI 1841-1873

a § vh
4 Hancının kızı
‘Mère’ Antony’nin Hanı Nana'nın yanında,
sigara sarmakta olan
Renoir, hu bfiyilk boyutlu ilk talılpsurtjda èotii'bol’nin

ı avT. ı . uı \
Monet görülür Arka
Ormns'da Bir öğleden Sonra adlı resminden esinlen­ planda müşteriler
miştir. 1866 yazında yapılan İni resimde sanatçının tarafından yapılan
yazlarını geçirdiği Marlotıe'dnki han konu alınmıştır 'graffitiler' fark edilir:
Renoir. sol üst köşede,
(Stockholm. National Mııseum).
MarlotleTa Bohem
Yaşamdan Sahneler
adlı kitabı yazan Henri
Mürger'ın bir eskizim
de yapmıştır

► Arkası dönük kadın

hanın sahibi Mère
Antony'dir; yüzü
dönük kişi Renoir'ın
arkadaşı Jules Le
Cesur, profilden
görünen, beyaz şapkalı
ve önünde
L'Evénement bulunan
kişiyse Sisley'dır Btı
gazetenin seçimi
rastlantı değildir,
çünkü 1366 Nisan ve
Mayıs aylarında, Emile
Zola, o sayfalarda
Renoir, Manet ve
Monet'nin eserleri ile
Empresyonistleri
savunan makaleler
yazmıştır.

4 Köpek Toto, sakin

bir şekilde olurmuş,
dikkatli ve carili
gözlerle resmi
seyredene bakarken
hana yeni gelen bir
müşteriyi karşılar
gibidir. Bu ayrıntı
günlük yaşamdan bir
sahneyi yeniden
yaşatan sanatçının
duyarlılığının doğal bir
ifadesidir

18 19
BAŞV API Tl. A RI 1841-1873

a § vh
4 Hancının kızı
‘Mère’ Antony’nin Hanı Nana'nın yanında,
sigara sarmakta olan
Renoir, hu bfiyilk boyutlu ilk talılpsurtjda èotii'bol’nin

ı avT. ı . uı \
Monet görülür Arka
Ormns'da Bir öğleden Sonra adlı resminden esinlen­ planda müşteriler
miştir. 1866 yazında yapılan İni resimde sanatçının tarafından yapılan
yazlarını geçirdiği Marlotıe'dnki han konu alınmıştır 'graffitiler' fark edilir:
Renoir. sol üst köşede,
(Stockholm. National Mııseum).
MarlotleTa Bohem
Yaşamdan Sahneler
adlı kitabı yazan Henri
Mürger'ın bir eskizim
de yapmıştır

► Arkası dönük kadın

hanın sahibi Mère
Antony'dir; yüzü
dönük kişi Renoir'ın
arkadaşı Jules Le
Cesur, profilden
görünen, beyaz şapkalı
ve önünde
L'Evénement bulunan
kişiyse Sisley'dır Btı
gazetenin seçimi
rastlantı değildir,
çünkü 1366 Nisan ve
Mayıs aylarında, Emile
Zola, o sayfalarda
Renoir, Manet ve
Monet'nin eserleri ile
Empresyonistleri
savunan makaleler
yazmıştır.

4 Köpek Toto, sakin

bir şekilde olurmuş,
dikkatli ve carili
gözlerle resmi
seyredene bakarken
hana yeni gelen bir
müşteriyi karşılar
gibidir. Bu ayrıntı
günlük yaşamdan bir
sahneyi yeniden
yaşatan sanatçının
duyarlılığının doğal bir
ifadesidir

18 19
dön t: m

IV MNÇU1 IDKIV SV 1
■4 Narcısse Virgıle Dıaz
Barbizon Okulu.
▼ Camılle Corot.
de la Pena, Fonıame- Morvan Değirmeni,
bleau Ormanı, 1870, 1840-45, Özel
Özel Koleksiyon. Bir Koleksiyon. Sanatçının
mc ı

Ispanyol göçmen manzara resmine olan

ailesinin üyesi olan yaklaşımının güzel
sanatçı, Bordeaux'da örneklerinden hırıdır:
\ \şa

doğmuştur, önceleri bir Çok yüksek olan ufuk

porselen fabrikasında çizgisi eğimli bir çizgi
çalışmış, daha sonra izleyerek resme belli
resme yönelmiştir; bir genişlik kazandırır-
iJa r b iz o ıı. Fontainebleau Onlunundu Rousseaıı ile yakın ilişki Ressam sınırlı ve kendi
bıılıııuin küçük bir köyken. 18. yüzyılın ortasından itibaren sa­ kurmuş, onun tarzım içinde uyumlu bir palet
izleyerek manzara kullanmıştır.
nat merkezi olarak ün kazanır. 1930'larıla, didin sonra Fonta­
resmine önemli katkı­
inebleau Okulu olarak adlandırılacak olan ve Inılnı lîarbizon larda bulunmuştur.
OkıılliTilarak tanınan 30 yıl okulu doğmuşun. Kurucusu Olan
Théodore Roııssoaıı'ınııı güçlıı kişiliği çmesimlc. Jeaıı-François ▼ Jules Dupre, Çiftliğe T Theodore
Millet. Ooııstani Tıovon. Narcisse Virgile Dia/, de la IVıia. .Itılos Dönerken, 1895, Özel Rousseau. Barbizon
Koleksiyon. Dupre, Yakınındaki Orman,
Dııprc gibi sanatçılar ile manzara ve hayvan resmi üzerimle çalı­
19 yüzyılın sonunda 1866, Özel Koleksiyon
şan diğer ressamlar öne çıkmışlardır. Camille Corot tla yaptiğı ve 20. yüzyılın başında Sanatçı, gelişmiş
birçok resim, stilistik özellikler, konuların seçimi ve esin kayıttığı faal olan ikinci nesil tekniği ve sıradışı
olarak eleştirmenler tarafından Barbizon Okuluna yakıtı görül­ manzara ressamlarının duyarlılığı sayesinde
müştür. Ingiliz, manzara ressamlarının etkisiyle Voadürnie'nlıı en önemlilerinden 17. yüzyıl Hollanda
biridir. Jean François manzara resim gelene­
öğretilerine karşı çıkarak romantik akımın tipik kuralları doğrul Millet'nin öğretileri ğim yorumlamış ve
Hısımda doğaya dönmüşlerdir, empresyonistler, ise Barbizon doğrultusunda uzman­ sürdürmüştür Ayrıta
Okulu sanatçılarını izleyerek, onların 'en plein-air' resim yönte­ laştığı kır yaşamı Japon baskılarını
mini benimsemişlerdir. Mnııel'niıı Emp­ konularında belli bir ün inceleyip tuvallerinde
kazanmıştır. onların titreşimli ve
resyonist sanatın manifestolarından biri
yoğün renklerini
olan Kirdi) )cmokM\U resmi..Barbizon ya­
kullanmaya çalışan ilk
kınlarında. yapmış olması bir rastlanıl ressamlardan biridir
değildir.

'En plein air' resim

Geçmişin manzara ressamları tas­
lak halimle betimledikleri doğayı
siiiılyularımla tamamlarlardı. Da-
ııbigııy. açık havada yaptığı resim­
letin tamamlanmış olduğuna İna­
nan ilk ressamlardan lııridlr. <iii-
mş ve rilzgûrdan kurunmak İçin
çalı altlarına sığınarak resim ya
panll ve 1I1Û7 yılımla inşa ettim
▲ Jean François Millet. yüzen stüdyo, Muini ve diğerleri
Uyuyakaları Terzi, taralından ı ıklil edilmişti. Taşına­
y 1845, Özel Koleksi­ bilir şövaleler ve açık havada re­
yon Barbizon'a yerleş­ sim yapmaya ııygmı ınalzermin
tikten sonra yaptığı kullanılmış. 1840 yılından sonra
ünlü manzaralarıyla yağlıboyayı rlalıa nzuıı süre sakla­
okulun başat figürlerin­
maya yarayan melal Kipler de kul­
den bırı olmuştur.
lanılmaya başlanmışın.

20 21
dön t: m

IV MNÇU1 IDKIV SV 1
■4 Narcısse Virgıle Dıaz
Barbizon Okulu.
▼ Camılle Corot.
de la Pena, Fonıame- Morvan Değirmeni,
bleau Ormanı, 1870, 1840-45, Özel
Özel Koleksiyon. Bir Koleksiyon. Sanatçının
mc ı

Ispanyol göçmen manzara resmine olan

ailesinin üyesi olan yaklaşımının güzel
sanatçı, Bordeaux'da örneklerinden hırıdır:
\ \şa

doğmuştur, önceleri bir Çok yüksek olan ufuk

porselen fabrikasında çizgisi eğimli bir çizgi
çalışmış, daha sonra izleyerek resme belli
resme yönelmiştir; bir genişlik kazandırır-
iJa r b iz o ıı. Fontainebleau Onlunundu Rousseaıı ile yakın ilişki Ressam sınırlı ve kendi
bıılıııuin küçük bir köyken. 18. yüzyılın ortasından itibaren sa­ kurmuş, onun tarzım içinde uyumlu bir palet
izleyerek manzara kullanmıştır.
nat merkezi olarak ün kazanır. 1930'larıla, didin sonra Fonta­
resmine önemli katkı­
inebleau Okulu olarak adlandırılacak olan ve Inılnı lîarbizon larda bulunmuştur.
OkıılliTilarak tanınan 30 yıl okulu doğmuşun. Kurucusu Olan
Théodore Roııssoaıı'ınııı güçlıı kişiliği çmesimlc. Jeaıı-François ▼ Jules Dupre, Çiftliğe T Theodore
Millet. Ooııstani Tıovon. Narcisse Virgile Dia/, de la IVıia. .Itılos Dönerken, 1895, Özel Rousseau. Barbizon
Koleksiyon. Dupre, Yakınındaki Orman,
Dııprc gibi sanatçılar ile manzara ve hayvan resmi üzerimle çalı­
19 yüzyılın sonunda 1866, Özel Koleksiyon
şan diğer ressamlar öne çıkmışlardır. Camille Corot tla yaptiğı ve 20. yüzyılın başında Sanatçı, gelişmiş
birçok resim, stilistik özellikler, konuların seçimi ve esin kayıttığı faal olan ikinci nesil tekniği ve sıradışı
olarak eleştirmenler tarafından Barbizon Okuluna yakıtı görül­ manzara ressamlarının duyarlılığı sayesinde
müştür. Ingiliz, manzara ressamlarının etkisiyle Voadürnie'nlıı en önemlilerinden 17. yüzyıl Hollanda
biridir. Jean François manzara resim gelene­
öğretilerine karşı çıkarak romantik akımın tipik kuralları doğrul Millet'nin öğretileri ğim yorumlamış ve
Hısımda doğaya dönmüşlerdir, empresyonistler, ise Barbizon doğrultusunda uzman­ sürdürmüştür Ayrıta
Okulu sanatçılarını izleyerek, onların 'en plein-air' resim yönte­ laştığı kır yaşamı Japon baskılarını
mini benimsemişlerdir. Mnııel'niıı Emp­ konularında belli bir ün inceleyip tuvallerinde
kazanmıştır. onların titreşimli ve
resyonist sanatın manifestolarından biri
yoğün renklerini
olan Kirdi) )cmokM\U resmi..Barbizon ya­
kullanmaya çalışan ilk
kınlarında. yapmış olması bir rastlanıl ressamlardan biridir
değildir.

'En plein air' resim

Geçmişin manzara ressamları tas­
lak halimle betimledikleri doğayı
siiiılyularımla tamamlarlardı. Da-
ııbigııy. açık havada yaptığı resim­
letin tamamlanmış olduğuna İna­
nan ilk ressamlardan lııridlr. <iii-
mş ve rilzgûrdan kurunmak İçin
çalı altlarına sığınarak resim ya
panll ve 1I1Û7 yılımla inşa ettim
▲ Jean François Millet. yüzen stüdyo, Muini ve diğerleri
Uyuyakaları Terzi, taralından ı ıklil edilmişti. Taşına­
y 1845, Özel Koleksi­ bilir şövaleler ve açık havada re­
yon Barbizon'a yerleş­ sim yapmaya ııygmı ınalzermin
tikten sonra yaptığı kullanılmış. 1840 yılından sonra
ünlü manzaralarıyla yağlıboyayı rlalıa nzuıı süre sakla­
okulun başat figürlerin­
maya yarayan melal Kipler de kul­
den bırı olmuştur.
lanılmaya başlanmışın.

20 21
 1841-1873
► Renoir, Yıkanan
Y V. Y A P I T I , A R I

868-1870: Salon’daki Kadın ve Köpek, 1870.

Sao Paolo, Museu de

ilk deneyimler Arte. Courbet'nin

etkisinin açıkça
görüldüğü bu tabloda,
ayaklarının dibindeki
köpek ve sol tarafında­
HAYVN

ki ikinci bir figürün yer

aldığı, mitolojik resmin
tipik bir konusu
natüralısl bir açılımla
yeniden ele alınmıştır.
^ v rn o ir'ııı mali ul,inakları hâlâ sınırlı-
1870 Salonu'nda
dır ve yanında konuk oltlııgıı nazille ile Jııles'iin kardeşi Charles sergilenen bu eser,
l,e Crjcsur gibi yakınları sayesinde kendi halinde bir yaşam siire- resimle klasik Latin ve
hilıııekiedir. Başarılı bir mimar olan l.e Cneıır. sanatçıya. Rumen Yunan sanatı arasında
pek çok benzerlik
Prens Bibeseo'mıtı sarayı için iki dekoratif pano ısmarlar
kuran eleştirmenler
(İDİ I 'de tahrip olmuştur), konoir. Oaııbigny'nin girişimleri so- tarafından
mıeunda resimlerini 1868. 1869 ve 1870 Salonları ııa kabul et beğenilmiştir.
I irmeyi başarır: Övgülerle yergiler aynı orandadır ve bazı kolek­
siyoncular sanatçıya portre siparişi verirler. Kbcvcynleıiııin ko­
nuğu olarak. Lise Trelıol ile birlikte bir süreliğine Yille-d'Av-
ray "de kalır ve- Saiııt-Vlirlıerdc küçük bir evi olan Moııel'yi sık
sık ziyaret ederek. Seme Nehri boyunca, özellikle ü-oissy \dası
gibi manzaralı yerlerde birlikte çalışırlar. Onlarınki, her birinin
kendi kişisel tarzını belirlediği ve anlatım
gürünün bilincine vardığı önemli Itır işbir­
liği olur: öyle kı. Greııoııillürr (s. (i-7) yii ▼ Renoir, Seme
Üzerindeki Mavnalar,
zer kabaresinde olduğu gibi kııııi zaman
y. 1869, Paris, Musée
avnı konuyu işlerler. Renoir. 1869'somııı- d'Orsay. Sudaki hava
da Bazilie'iıı La Gondâmiıte Sökağt'itdaki ve bulul yansımalarıyla
yeni atölyesinde (s. 29) çalışır ama Pran- resmi zenginleştirmesi­
sa-Polonya savaşının patlamasıyla ordu­ ne olanak sağlayan
nehir manzaraları
ya alınır: önce zırhlı birliklere, daha son­
Renoir’ın sevdiği
ra da süvari birliğine katılacağı Bordeau\ konuların başında
yakınlarındaki Tarbes'a gönderilir. geliyordu

▲ Renoir, iSezinti,
1870, Malıbu. Paul
Getty Müzesi Sanatçı,
ağaçlardan süzülüp,
kadının beyaz
giysisinin üzerine
düşen ışığı başarıyla
yansıtmıştır.

22
 1841-1873

il \"ı vTi vt: v

▼ Renoir. Kedili huzürı hernen fark
Çocuk, 1868-69, Paııs, edilir ve teninin beyazlı­
Musée d'Orsay. Bu ğı çiçekli dokumanın
onun bilinen tek erkek desenleriyle kontrast
çıplağıdır Bakışındaki yaratır.

m m t i .a r i

A Renoir, Ressam ► Renoıı, Sirkte

Sisley № Karısı, 1868. Palyaço, 1868, Otterlo,
Köln, Wallraf-Richarlz Ri|ksmuseum Kröller
Museum. Sisley kolunu Müller İzleyicinin
karısı Marie bakışı palyaço ve
Lescouezec'e değil de, arkadaki seyirciler
Renoır'ın modeli Lise arasında eşit olarak
Trihot'ya uzatmıştır dağılır.

23
 1 841 -1 8 7 3 1841-1873
4 Komünün on Onlu
Y AŞ AI') I fil DO M AI

Y-MŞ-AlTlfil BON KM
▼ Fıusya imliklerine
Fransa 1870-1871: olaylarından biri de
burada bir fotoğrafta
karşı III Cumhuriyeti
savunanlar arasında

Çok önemli iki yıl görülen Vendûme

sütununun yıkılmasıdır
Fransa'ya gelen Italyan
gönülliıler de vardır
Komüne "kültür Onların başındaki kişi.
bakam" olarak katılan Mentana çarpışmasını
Gustave Courbet, unutup, Ocak 1871
olanlardan sorumlu tarihinde Dijon'da
tutulmuş ve sütunun anlamlı bir zafer
inşa bedelim ödeyip, kazanan Gitıseppe
Lnııis-NapolCon Prusya’yı yenehilece- 1877'de öldüğü Garibaldi'dir
üıııı ve. İMivlf bir zaferle giderek azalan saygınlığını kazanabile­ İsviçre'ye sürgüne
gönderilmiştir.
ceğini belirten danışmanlarının da etkisiyle savaşa yöneldi, An­
cak. von Molı kc komutasında gelişen Alınan saldırısı son derece
başarılı oldıı. Mmnnlnr kısa sürede. Hazaine komutasındaki bir ► Kuşatma boyunca
Fransız birliğini Melz kalcsı'ndc kuşattı. \.i|i<ıli'Oiı'ıın ila eslik Paris'te açlık başgös-
elliği Mae-Malnm knmııb'ısındaki asıl Pıansız ordusu Bazaiııe'ı terdi Halk önce
kedilerle köpekleri^
kurtarmaya çalıştıysa da. MI Ağustosla Sedan da Alınanların yedi, daha sonra,
l»zağına düşerek kuşatıldı, kuşatmayı varmaya yönelik hareka­ Victor Hugo'nun da
tın başarısızlığa uğraması üzerine HM.000 Fransız askeri, başla­ yazdığı gibi "fareden
rında Napoli'nin ve Mat Malıoıı okluğu lıalde lesliınoldu. Acilli­ yemek yapıldı." en
sonunda sıra hayvanat
ğini» haberi üzerine Paris'le GumtıuriveL ilan edilerek Alınanlara bahçesindeki
karşı koyma kararı alan geçiri biı Iniki'uııel kuruldu. Ancak Al­ lıayvanlara geldi.
ınanlar başkenti kuşaklılar v e 28 Ocak
IHTI'de Paris düştü. Melz'le birlikle Lor ▼ Ek Bellecour,
raiııe'ln biiyiik bölümü ve Alsaee Alınan Malmaison Savaşında
Seme Mevzileri,
yanın eline geçli. Hükümetin yaptığı anı­ •Versailles, Musée
laşmaya karşı çıkan Paris halkının direni­ National Fransız- 4 Adolphe Thiers
Versailles Sarayı'na
şi kanlı lıir şekilde bastırıldı ve 1-aı'ilır Prusya savaşında
sığındığı sırada
kanlı Hafi,a.olarak geçen Paris Komünü Fransa, Bismarck'ın ayaklananlar şehri
sırasında 20.000 komüncü öldürüldü. •150,000 askerine karşı yağmalamaya
300.000 asker
Daha sonra binlcrcesi sürgün edildi. başlarlar. Baskının
çıkarabildi.
simgesi sayılan birçok
önemli anıt yıkılmış,
aralarında Hölel de
Ville'in de bulunduğu
baz: yapılar ateşe
verilmişin. Burada,
hükümet birliklerinin
varışından az önce.
7! Mays 1871
tarihinde oerçekiesen
Tuileries yangını
▲ Ilı, Napoléon, resmedilmiştir
Prusya: askeri gücünün
bilincinde olmasına
rağmen ülkedeki
şovenist hareketleri
göğüslemekten
korkmuştur

24 25
 1 841 -1 8 7 3 1841-1873
4 Komünün on Onlu
Y AŞ AI') I fil DO M AI

Y-MŞ-AlTlfil BON KM
▼ Fıusya imliklerine
Fransa 1870-1871: olaylarından biri de
burada bir fotoğrafta
karşı III Cumhuriyeti
savunanlar arasında

Çok önemli iki yıl görülen Vendûme

sütununun yıkılmasıdır
Fransa'ya gelen Italyan
gönülliıler de vardır
Komüne "kültür Onların başındaki kişi.
bakam" olarak katılan Mentana çarpışmasını
Gustave Courbet, unutup, Ocak 1871
olanlardan sorumlu tarihinde Dijon'da
tutulmuş ve sütunun anlamlı bir zafer
inşa bedelim ödeyip, kazanan Gitıseppe
Lnııis-NapolCon Prusya’yı yenehilece- 1877'de öldüğü Garibaldi'dir
üıııı ve. İMivlf bir zaferle giderek azalan saygınlığını kazanabile­ İsviçre'ye sürgüne
gönderilmiştir.
ceğini belirten danışmanlarının da etkisiyle savaşa yöneldi, An­
cak. von Molı kc komutasında gelişen Alınan saldırısı son derece
başarılı oldıı. Mmnnlnr kısa sürede. Hazaine komutasındaki bir ► Kuşatma boyunca
Fransız birliğini Melz kalcsı'ndc kuşattı. \.i|i<ıli'Oiı'ıın ila eslik Paris'te açlık başgös-
elliği Mae-Malnm knmııb'ısındaki asıl Pıansız ordusu Bazaiııe'ı terdi Halk önce
kedilerle köpekleri^
kurtarmaya çalıştıysa da. MI Ağustosla Sedan da Alınanların yedi, daha sonra,
l»zağına düşerek kuşatıldı, kuşatmayı varmaya yönelik hareka­ Victor Hugo'nun da
tın başarısızlığa uğraması üzerine HM.000 Fransız askeri, başla­ yazdığı gibi "fareden
rında Napoli'nin ve Mat Malıoıı okluğu lıalde lesliınoldu. Acilli­ yemek yapıldı." en
sonunda sıra hayvanat
ğini» haberi üzerine Paris'le GumtıuriveL ilan edilerek Alınanlara bahçesindeki
karşı koyma kararı alan geçiri biı Iniki'uııel kuruldu. Ancak Al­ lıayvanlara geldi.
ınanlar başkenti kuşaklılar v e 28 Ocak
IHTI'de Paris düştü. Melz'le birlikle Lor ▼ Ek Bellecour,
raiııe'ln biiyiik bölümü ve Alsaee Alınan Malmaison Savaşında
Seme Mevzileri,
yanın eline geçli. Hükümetin yaptığı anı­ •Versailles, Musée
laşmaya karşı çıkan Paris halkının direni­ National Fransız- 4 Adolphe Thiers
Versailles Sarayı'na
şi kanlı lıir şekilde bastırıldı ve 1-aı'ilır Prusya savaşında
sığındığı sırada
kanlı Hafi,a.olarak geçen Paris Komünü Fransa, Bismarck'ın ayaklananlar şehri
sırasında 20.000 komüncü öldürüldü. •150,000 askerine karşı yağmalamaya
300.000 asker
Daha sonra binlcrcesi sürgün edildi. başlarlar. Baskının
çıkarabildi.
simgesi sayılan birçok
önemli anıt yıkılmış,
aralarında Hölel de
Ville'in de bulunduğu
baz: yapılar ateşe
verilmişin. Burada,
hükümet birliklerinin
varışından az önce.
7! Mays 1871
tarihinde oerçekiesen
Tuileries yangını
▲ Ilı, Napoléon, resmedilmiştir
Prusya: askeri gücünün
bilincinde olmasına
rağmen ülkedeki
şovenist hareketleri
göğüslemekten
korkmuştur

24 25
B A Ş V \PIT i.\R I 1841-1873 18411873

■4 Geçmişte de buna
Frédéric Bazille Şövalenin Önünde benzer davranışlar
görülse de ressamların
—r
Paris, Musée d’Orsay'da buluttan 186-7 tarihli bu re­ birbirini resmetmesi­ ~
sim, Rnıpresyoııizın'in beşiği sayılan ve Batignolles- nin. arkadaşlıklarını —;
grubu olarak da anılan. Renoir. Bazille. Sısley ve pekiştirmek isteyen
Vloııel arasındaki arkadaşlığın bir simgesi olarak genç sanatçılar
görülebilir. arasında bir alışkanlık
haline gelmesi ancak
yüzyıl sonuna doğru
yaygınlık kazanacaktır
Arka planda görülen
tablo. Monet’nin Karlı
Yol adlı eseridir (Özel
Koleksiyon).

▼ Gri ve bej tonların ► ıtenoır tablo içinde

egemen olduğu bir başka tabloyla, bize
resimde, Bazılle'ırı Frédéric Bazille'i,
elindeki küçük paletin Alakarga ve Balıkçıllı
ve kompozisyona Natürmort adlı eserini
yumuşak bir huzur yaparken gösterir. Aynı
havası veren terlik yıl Sısley de Kanatlarını
bağcıklarının temsil Açmış Balıkçıl adlı,
ettiği1küçük renk buna çok benzer bir
lekeleri görülmektedir resim yapmıştır
Her iki resim de
Montpellier'dekı
Musée Fabre’dadıı.

26 27
B A Ş V \PIT i.\R I 1841-1873 18411873

■4 Geçmişte de buna
Frédéric Bazille Şövalenin Önünde benzer davranışlar
görülse de ressamların
—r
Paris, Musée d’Orsay'da buluttan 186-7 tarihli bu re­ birbirini resmetmesi­ ~
sim, Rnıpresyoııizın'in beşiği sayılan ve Batignolles- nin. arkadaşlıklarını —;
grubu olarak da anılan. Renoir. Bazille. Sısley ve pekiştirmek isteyen
Vloııel arasındaki arkadaşlığın bir simgesi olarak genç sanatçılar
görülebilir. arasında bir alışkanlık
haline gelmesi ancak
yüzyıl sonuna doğru
yaygınlık kazanacaktır
Arka planda görülen
tablo. Monet’nin Karlı
Yol adlı eseridir (Özel
Koleksiyon).

▼ Gri ve bej tonların ► ıtenoır tablo içinde

egemen olduğu bir başka tabloyla, bize
resimde, Bazılle'ırı Frédéric Bazille'i,
elindeki küçük paletin Alakarga ve Balıkçıllı
ve kompozisyona Natürmort adlı eserini
yumuşak bir huzur yaparken gösterir. Aynı
havası veren terlik yıl Sısley de Kanatlarını
bağcıklarının temsil Açmış Balıkçıl adlı,
ettiği1küçük renk buna çok benzer bir
lekeleri görülmektedir resim yapmıştır
Her iki resim de
Montpellier'dekı
Musée Fabre’dadıı.

26 27
 1 \ ŞAP 101 DÖNÜM
Frédéric Bazille

F.ırdcrir Bazille. Empresyonizmin başat

ret
figürlerinden biridir IH-II yılında (Uıûnııışltır ve ailesi M<nıl|>cl-
lier'nin İİıılii şarap iiretifileriiKİrndir. Bir aile dosl.il ulan Mfi’od
Brtıyas. bir Cuıırbet koleksiyoncusudur ve ona resmi, özellikle ▲ Bazille, Fontaine­ ► Bazille. Haziran
Delaei'div ve Cmırbel'niıı resimlerini laııılıı IR02 ballarımla sa­ bleau Manzarası, 1867'çle Mompellıer
nalcı tıp öğrenimi nedeniyle Paris'e taşınır tının l.epîe. Vlnııel. y. 1865. Özel yakınlarında. Aıgues
Koleksiyon Teknik Mortes'da bulunan
Keııoir ve Sisloy'yi iıınıdığı Charles Gleyre'iıı slüdyostına dalla
olarak sanatçı, deseni Hôtel St. Louls'de kalır.
istekli devam eder. Maııel ile birlikle Chailly'de resim yapar ve ve mekân derinliğini Kraliçe Kapıları da
kııe FıırstenbtTi’Vleki stüdyosunu onunla paylaşır: <İnim sonra ikinci plana ilen, ' denilen Aigues
llonfleıır'de Bdtıdin ve Joıifjkiııd'le tanışır: I Ocak 1868 ile la heyecanlı ve düzensiz Kapıları'nı betimlediği
Mayıs 1870 arası. Reııoîr la ı'ıııce Ecole des Beaııv- Arı s yakınla­ fırça darbelerinden bu tabloyu yapar (Özel
yararlanır, gerçekten Koleksiyon).
rındaki kııe Viscdiıti'ye. sonrada Baligııullps'e yerleşir. İyi halli
de resimlerinde rengin
bir aileden geldiği irin kaldıkları yerin nınsınflnı ınııı çoğunu iisl- ve ışığT, keııdi gücünü ► Bazille, Rue La
lenert'k. gereksinimi olan arkadaşlarına yardım eder. IB(>7 Condamine ‘deki
kullanmaya çalışır ki,
Stüdyo, 1870, Paris,
yılında ailesine yazdığı bir mektuptu keıı- bu olgu Empresyonist­
ler içm yararlanacakları Musée d'Orsay Sağda,
di sanal harekelini kurma isteğini ifade piyanoda müzisyen.
önemli bir ders
eder. Kııe La Condaınine’de ressam, mü­ olmuştur. tirimond Maître vardır.
zisyen ve edebiyatçıların fikirlerini larll- Emile Zola merdivenin
üzerindeki Renoir ile
şabildigi gerçek bir kıllifn merkezi-haline
konuşmaktadır Basille
gelen atölyesini kurar. fransız-Prıışya sa­ Köy Manzarası'nı
vaşının patlamasıyla gönüllü olarak aske­ Manet (şapkalı) ile
re yazılır: I8 Kasını IflTO tarihinde, ilaha Monefye gösterir
29 yaşındayken Beaııne-la Kolandı' y.ı- Elinde paletiyle gorü-
len 8azille figürünün
kııılarında bir keskin nişancı tarafından
Manet tarafından
vurnlıır. resmedildiği fark edilir.

fiazille. Saint
Sauveur, 1865. Özel
Koleksiyon 5aim
Sauveur'ün bu
manzarası, babası
Ğaston Bazrlle'ın
A Bazille, Koy Sokağı. arazisinin yakınlarında
Özel Koleksiyon Tablo yapılmıştır Resim,
yaklaşık 1865'te. sanatçının amcasına ait
sanatçının deneyimleri­ olan aynı boyuttaki iki
ni derinleştirme resminden bindir
olanağı bulduğu
Chailly'de yapılmıştır.
 1 \ ŞAP 101 DÖNÜM
Frédéric Bazille

F.ırdcrir Bazille. Empresyonizmin başat

ret
figürlerinden biridir IH-II yılında (Uıûnııışltır ve ailesi M<nıl|>cl-
lier'nin İİıılii şarap iiretifileriiKİrndir. Bir aile dosl.il ulan Mfi’od
Brtıyas. bir Cuıırbet koleksiyoncusudur ve ona resmi, özellikle ▲ Bazille, Fontaine­ ► Bazille. Haziran
Delaei'div ve Cmırbel'niıı resimlerini laııılıı IR02 ballarımla sa­ bleau Manzarası, 1867'çle Mompellıer
nalcı tıp öğrenimi nedeniyle Paris'e taşınır tının l.epîe. Vlnııel. y. 1865. Özel yakınlarında. Aıgues
Koleksiyon Teknik Mortes'da bulunan
Keııoir ve Sisloy'yi iıınıdığı Charles Gleyre'iıı slüdyostına dalla
olarak sanatçı, deseni Hôtel St. Louls'de kalır.
istekli devam eder. Maııel ile birlikle Chailly'de resim yapar ve ve mekân derinliğini Kraliçe Kapıları da
kııe FıırstenbtTi’Vleki stüdyosunu onunla paylaşır: <İnim sonra ikinci plana ilen, ' denilen Aigues
llonfleıır'de Bdtıdin ve Joıifjkiııd'le tanışır: I Ocak 1868 ile la heyecanlı ve düzensiz Kapıları'nı betimlediği
Mayıs 1870 arası. Reııoîr la ı'ıııce Ecole des Beaııv- Arı s yakınla­ fırça darbelerinden bu tabloyu yapar (Özel
yararlanır, gerçekten Koleksiyon).
rındaki kııe Viscdiıti'ye. sonrada Baligııullps'e yerleşir. İyi halli
de resimlerinde rengin
bir aileden geldiği irin kaldıkları yerin nınsınflnı ınııı çoğunu iisl- ve ışığT, keııdi gücünü ► Bazille, Rue La
lenert'k. gereksinimi olan arkadaşlarına yardım eder. IB(>7 Condamine ‘deki
kullanmaya çalışır ki,
Stüdyo, 1870, Paris,
yılında ailesine yazdığı bir mektuptu keıı- bu olgu Empresyonist­
ler içm yararlanacakları Musée d'Orsay Sağda,
di sanal harekelini kurma isteğini ifade piyanoda müzisyen.
önemli bir ders
eder. Kııe La Condaınine’de ressam, mü­ olmuştur. tirimond Maître vardır.
zisyen ve edebiyatçıların fikirlerini larll- Emile Zola merdivenin
üzerindeki Renoir ile
şabildigi gerçek bir kıllifn merkezi-haline
konuşmaktadır Basille
gelen atölyesini kurar. fransız-Prıışya sa­ Köy Manzarası'nı
vaşının patlamasıyla gönüllü olarak aske­ Manet (şapkalı) ile
re yazılır: I8 Kasını IflTO tarihinde, ilaha Monefye gösterir
29 yaşındayken Beaııne-la Kolandı' y.ı- Elinde paletiyle gorü-
len 8azille figürünün
kııılarında bir keskin nişancı tarafından
Manet tarafından
vurnlıır. resmedildiği fark edilir.

fiazille. Saint
Sauveur, 1865. Özel
Koleksiyon 5aim
Sauveur'ün bu
manzarası, babası
Ğaston Bazrlle'ın
A Bazille, Koy Sokağı. arazisinin yakınlarında
Özel Koleksiyon Tablo yapılmıştır Resim,
yaklaşık 1865'te. sanatçının amcasına ait
sanatçının deneyimleri­ olan aynı boyuttaki iki
ni derinleştirme resminden bindir
olanağı bulduğu
Chailly'de yapılmıştır.
 1841-1873 1 841 - 1 8 7 3

IMV’IIUIV AÔVtl
▼ lise Trehot, Renoır
B-AŞV \ I‘ İTİ. A RI

Odalık için, çok süslü bir

doğulu kıyafeti içinde
Renoir, 1870 tarihli bu resmini Salnn'a.sunmuşum: poz verir. Bevaz yüzü
ğûmîmir/tic Washington. National Gallcry of Art‘da saçlarının siyahlığı ve
bulunmakladır. L'Artiste dergisindeki bir eleştirisin­ başlığının kırmızı
de eleştirmen Houssaye. bu resmi l'fclacrdix'nin da saçağı tarafından
ortaya çıkarılmıştır; bu.
yapmış olabileceğini yazmıştır.
aynı zamanda çekici
dudaklarının rengim de
T Bıı ayrıntıda çağrıştırır. Resim
görülen testi, Renoir’m doğulu bir kompozis­
1866'dan sonra Le yona yerleştirilmiş ve
Cceur ailesi için yaptığı renksel çeşitlilikle
çiçekli vazo dizisini zenginleştirilmiştir.
hatırlatır, fakat burada
fırça darbeleri daha
serbesttir; ışık daha
homojen bir şekilde
yayılarak daha fazla
derinlik vermektedir

► Eugène Delacroix,
► Ramon Amado y
Cezayirli Kadınlar,
Bernadet, Odalık.
1834, Paris, Louvre.
1873, Özel Koleksiyon.
1832'de Fas'a yaptığı
1800'lü yıllarda birçok
yolculuk Delacrotx'ya
Ispanyol sanatçı, İslam
üstün bir anlatım
egemenliğinden kay­
naklanan oryantalist diliyle tablolarında
konulara eğilmiştir canlandıracağı Arap
Ispanyol akademileri dünyasının manzarala­
eski bir geleneğin rını ve geleneklerim
tanıma olanağı verir.
devamı olarak
gördüğü bu konuların Renoır, Delacroix'ya
işlenmesini duyduğu hayranlığı
cesaretlendirmiştir pek çok kez ifade
etme fırsatı bulmuştur.

30
 1841-1873 1 841 - 1 8 7 3

IMV’IIUIV AÔVtl
▼ lise Trehot, Renoır
B-AŞV \ I‘ İTİ. A RI

Odalık için, çok süslü bir

doğulu kıyafeti içinde
Renoir, 1870 tarihli bu resmini Salnn'a.sunmuşum: poz verir. Bevaz yüzü
ğûmîmir/tic Washington. National Gallcry of Art‘da saçlarının siyahlığı ve
bulunmakladır. L'Artiste dergisindeki bir eleştirisin­ başlığının kırmızı
de eleştirmen Houssaye. bu resmi l'fclacrdix'nin da saçağı tarafından
ortaya çıkarılmıştır; bu.
yapmış olabileceğini yazmıştır.
aynı zamanda çekici
dudaklarının rengim de
T Bıı ayrıntıda çağrıştırır. Resim
görülen testi, Renoir’m doğulu bir kompozis­
1866'dan sonra Le yona yerleştirilmiş ve
Cceur ailesi için yaptığı renksel çeşitlilikle
çiçekli vazo dizisini zenginleştirilmiştir.
hatırlatır, fakat burada
fırça darbeleri daha
serbesttir; ışık daha
homojen bir şekilde
yayılarak daha fazla
derinlik vermektedir

► Eugène Delacroix,
► Ramon Amado y
Cezayirli Kadınlar,
Bernadet, Odalık.
1834, Paris, Louvre.
1873, Özel Koleksiyon.
1832'de Fas'a yaptığı
1800'lü yıllarda birçok
yolculuk Delacrotx'ya
Ispanyol sanatçı, İslam
üstün bir anlatım
egemenliğinden kay­
naklanan oryantalist diliyle tablolarında
konulara eğilmiştir canlandıracağı Arap
Ispanyol akademileri dünyasının manzarala­
eski bir geleneğin rını ve geleneklerim
tanıma olanağı verir.
devamı olarak
gördüğü bu konuların Renoır, Delacroix'ya
işlenmesini duyduğu hayranlığı
cesaretlendirmiştir pek çok kez ifade
etme fırsatı bulmuştur.

30
 1841-1873 1841-1873

4 Franz Kaspar ▼ Jean Discart, Dama

YAŞADIĞI D0\KM
Oryantalizm Huibrecht vinck.
Piramitlerin Dibinde
Oynayanlar. Özel
Koleksiyon. İki oyuncu
Yemek. Özel Koleksi­ dama oyununun Batı
yon. Az sayıdaki kurallarından farklı
zengin AvrupalI ve olan Doğu versiyonuna
Kuzey Amerikalı turist kendisini kaptırmıştır
ıçm, ilginç yerler ve çok On altı pul değişik bir
farklı geleneklerle iç şekilde yerleştirilerek,
içe yasamak unutul­ çapraz yerme dik ve:
maz bir deneyim yatay hareket eder,
A
ZA.\rtıp<)lı s;ın;ıtn ve cnleleklüellcr. II).
anlamına gelmiştir.
Yolculuk anıları geniş
ayrıca oyun genel
laktik olarak daha
bir okuyucu kitlesi saldırgandır
yiizvıl boyun«). Afrika'nın kuzeyi ile \sya'nm bntıst arasında tarafından
uzanan egzotik ve. kendilerine ytılıtıııcı Dogn'ya yönelmişlerdir. beğenilmiştir
Bıı (İbnemdeGiiney Midenizin aıılik uygurlık-laıı ile başla Işkını
olmak iizere çağdaş kültürlerle ilgili .artışıırmalar deı iııleşiiril-
► Joaquin Sorolls y
nı işi ir: Rdebiyaiçılnr eserlerini süz konusu ülkelerin şiir ve öykü­
Batışta. Odalık. Özel
leriyle karşılaştırmış, egzotizmin peşinde koşan maceracıların il­ Koleksiyon I884'te
gi çekici bölgelere yaptıkları bilimsel ve ıs amaçlı gezilerin sayısı Valencia'da yapmıştır,
büyük bir hızla artmıştır birçok ressam, çalışmalarını sürekli Ispanyol sanatçı aymayı!
yayılan ve İntişarı kazanan bu yeni alana yöneltmiştir. Delacro- Madrid Ulusal Sergi
ödülünü ve Roma'da
ix'rlan Ingreş'c, Cöıfmıc'dan Lear'a, Renoir'dan MaLisse'e katlar
bir burs kazanmıştır.
l pek çok ressam Pogıı'ımıt büyüsü­
ne kapılmaktan kendini alamamış­ ▼ Giıjlıo Rosati.
tır: Bazı ressamlar stili gördükleri­ Doğu'ya hiç seyahat
yapmamış, ama
ni kullanarak renkli ve gösterişli
resimlerim -aşağıda
giysilerle, çiil ve MI \elıri boyunca görülen Pazarlık adlı
yer alan baraboterin resmim yap- eseri gibi (Özel
yetinii'ken. bir kısım da gö- Koleksiyon)- fotoğraf,
ardma ulaşmayı bilmiş ve baskı ve mesleklaşlaıı-
nın anlatımlarına-
ıııııı rtıbıııııı yansılan gerçek­ dayandırarak gerçek­
çi eserler termeyi başarmıştır. leştirmiştir.

4 Carl Werner. Türk

Kâtipler. 1876. Özel
Koleksiyon Alman
sanatçı, Mısır'a ve
Filistin'e yaptığı sayısız
yolculukta birçok
suluboya yapmıştır.
Öğrencilerin eski
yazıları kopya etmesi,
gözden geçirmesi ve
▲ Rudolph Ernst,
yorumlaması çok
Çiçekçi. Özel Koleksi­
önemli bir olgudur ve
yon AvusturyalI
İslam kültürünün
sanalçı çiçekler gibi
Batı’da da değerlendi­
Batılı öğeleri, giysiler
rilmesine katkıda
ve Anadolu halısı gibi
bulunmuştur
Doğulu unsurlarla bir
arada kullanmıştır.

32 33
 1841-1873 1841-1873

4 Franz Kaspar ▼ Jean Discart, Dama

YAŞADIĞI D0\KM
Oryantalizm Huibrecht vinck.
Piramitlerin Dibinde
Oynayanlar. Özel
Koleksiyon. İki oyuncu
Yemek. Özel Koleksi­ dama oyununun Batı
yon. Az sayıdaki kurallarından farklı
zengin AvrupalI ve olan Doğu versiyonuna
Kuzey Amerikalı turist kendisini kaptırmıştır
ıçm, ilginç yerler ve çok On altı pul değişik bir
farklı geleneklerle iç şekilde yerleştirilerek,
içe yasamak unutul­ çapraz yerme dik ve:
maz bir deneyim yatay hareket eder,
A
ZA.\rtıp<)lı s;ın;ıtn ve cnleleklüellcr. II).
anlamına gelmiştir.
Yolculuk anıları geniş
ayrıca oyun genel
laktik olarak daha
bir okuyucu kitlesi saldırgandır
yiizvıl boyun«). Afrika'nın kuzeyi ile \sya'nm bntıst arasında tarafından
uzanan egzotik ve. kendilerine ytılıtıııcı Dogn'ya yönelmişlerdir. beğenilmiştir
Bıı (İbnemdeGiiney Midenizin aıılik uygurlık-laıı ile başla Işkını
olmak iizere çağdaş kültürlerle ilgili .artışıırmalar deı iııleşiiril-
► Joaquin Sorolls y
nı işi ir: Rdebiyaiçılnr eserlerini süz konusu ülkelerin şiir ve öykü­
Batışta. Odalık. Özel
leriyle karşılaştırmış, egzotizmin peşinde koşan maceracıların il­ Koleksiyon I884'te
gi çekici bölgelere yaptıkları bilimsel ve ıs amaçlı gezilerin sayısı Valencia'da yapmıştır,
büyük bir hızla artmıştır birçok ressam, çalışmalarını sürekli Ispanyol sanatçı aymayı!
yayılan ve İntişarı kazanan bu yeni alana yöneltmiştir. Delacro- Madrid Ulusal Sergi
ödülünü ve Roma'da
ix'rlan Ingreş'c, Cöıfmıc'dan Lear'a, Renoir'dan MaLisse'e katlar
bir burs kazanmıştır.
l pek çok ressam Pogıı'ımıt büyüsü­
ne kapılmaktan kendini alamamış­ ▼ Giıjlıo Rosati.
tır: Bazı ressamlar stili gördükleri­ Doğu'ya hiç seyahat
yapmamış, ama
ni kullanarak renkli ve gösterişli
resimlerim -aşağıda
giysilerle, çiil ve MI \elıri boyunca görülen Pazarlık adlı
yer alan baraboterin resmim yap- eseri gibi (Özel
yetinii'ken. bir kısım da gö- Koleksiyon)- fotoğraf,
ardma ulaşmayı bilmiş ve baskı ve mesleklaşlaıı-
nın anlatımlarına-
ıııııı rtıbıııııı yansılan gerçek­ dayandırarak gerçek­
çi eserler termeyi başarmıştır. leştirmiştir.

4 Carl Werner. Türk

Kâtipler. 1876. Özel
Koleksiyon Alman
sanatçı, Mısır'a ve
Filistin'e yaptığı sayısız
yolculukta birçok
suluboya yapmıştır.
Öğrencilerin eski
yazıları kopya etmesi,
gözden geçirmesi ve
▲ Rudolph Ernst,
yorumlaması çok
Çiçekçi. Özel Koleksi­
önemli bir olgudur ve
yon AvusturyalI
İslam kültürünün
sanalçı çiçekler gibi
Batı’da da değerlendi­
Batılı öğeleri, giysiler
rilmesine katkıda
ve Anadolu halısı gibi
bulunmuştur
Doğulu unsurlarla bir
arada kullanmıştır.

32 33
 18411873 18411873
\ ki

MAI ATI \ E V AÇITI, \KI

1871-1873:
Empresyonizme doğru
v \pm
w \ti ve
h

l \ ■,i■ 15 Mart IH7I larihiiKİe Pa-

▲ Argenteuil'de Seine ► Renoir, Sors de
ris'e döndüğünde. İç Savaş nedeniyle altüst olmuş bir şehir bul­
Nehri, y. 1873, Paris, Boulogne'da Ata
du. Kue dıı Dragon'da bir oda kiralamasına rağmen, Charles Le Muséed'Orsay, Binenler. 1873,
Copurle birlikle Louvooieımes'cailesinin yanına. BongivnlV. Ar- Renoir, Corol'nun Hamburg, Kunsthalle
gentcuıTfc. Celle-Sainl-Gloud'a ve MarloiLe'a sayısı'/, yolculuk yaptığı gibi ışığı büyük Soldaki genç Joseph Le
yaptı. Sonbaharda Paris'e. Kue des l’clils-Cluımps'da bulunan ölçüde yayarak, tonları Cœur, yanındakiyse
vurgular Yüzbaşı Darraş'ın
yeni bir stüdyoya döndü, (lale Gııerbois'ya gitmeyi* ve Bazille'in
karısıdır.
öksüz bıraktığı aıııa hâlâ şevk ve yeni fikirlerle' dolu olan B.ılig-
T Renoir, Mortel
ııolles grubunun sanatçılarım görmeye devam ediyordu. 1872 Okurken, 1872, Paris, ▼ Renoir,
yılı pek şanslı başlamadı: Salon resimlerini reddetti, âşık olduğu Musée Marmottan Montmartre'da Bir
modeli Lise bir mimarla evlendi ve ona modellik yapmayı bırak­ Sanatçı, ressam a Harem, 1872, Tokyo,
arkadaşını bütün Ulusal Batı Sanatı
tı. Kıı sonunda kirayı ödeyemediği için stüdyosundan çıkarıldı.
doğallığıyla resmeder Müzesi Lise'ın verdiği
İçinde bulü'riduğu sefillikten onu kurtaran. Moııet ve Degas'ıım son pozlardan bırı olan
Fırça darbeleri pipo du­
arkadaşı. /,etiğin bir koleksiyonun olan Tlıhodorc DıınTniiı manının kıvrımlarının bu resmin diğer adı da
1.000 franka iki resmini satın alması oldu. BııMede Vloııinıarlre hızını yakalayacak Cezayir Giysili Parisli
yakınlarımla «erçek bir afölye iııllıı ve Kınile '/ola, föioğrafçı Fd- kadar ustadır Kadmlar'dtr.
lis Nadar ve koleksîyoııeıı Durand-Rıiel'le
T Renoir, Uzanan
görüştüğü Plan* Pigalle'de bulunan Ca[Ö
Genç Kız, y. 1872,
de la Noııvelle Mhenes'e devanı etmeye Paris. Musée d'Orsay
başladı. Küçük boyutlu bu
resim için Mont-
martre'da Bir Harem
adlı eserde de görülen
Farırıy Robert modellik
yapmışın

■4 Renoir. Yüzbaşı York, Metropolitan

Darras. 1871, Dresden, Museum o( Art) için de
Gemaldegalerıe. Bu yapan Renoir, renkleri
portrenin bir benzerini büyük bir ustalıkla
Bayan DetTdS (New kullanmıştır.

34 35
 18411873 18411873
\ ki

MAI ATI \ E V AÇITI, \KI

1871-1873:
Empresyonizme doğru
v \pm
w \ti ve
h

l \ ■,i■ 15 Mart IH7I larihiiKİe Pa-

▲ Argenteuil'de Seine ► Renoir, Sors de
ris'e döndüğünde. İç Savaş nedeniyle altüst olmuş bir şehir bul­
Nehri, y. 1873, Paris, Boulogne'da Ata
du. Kue dıı Dragon'da bir oda kiralamasına rağmen, Charles Le Muséed'Orsay, Binenler. 1873,
Copurle birlikle Louvooieımes'cailesinin yanına. BongivnlV. Ar- Renoir, Corol'nun Hamburg, Kunsthalle
gentcuıTfc. Celle-Sainl-Gloud'a ve MarloiLe'a sayısı'/, yolculuk yaptığı gibi ışığı büyük Soldaki genç Joseph Le
yaptı. Sonbaharda Paris'e. Kue des l’clils-Cluımps'da bulunan ölçüde yayarak, tonları Cœur, yanındakiyse
vurgular Yüzbaşı Darraş'ın
yeni bir stüdyoya döndü, (lale Gııerbois'ya gitmeyi* ve Bazille'in
karısıdır.
öksüz bıraktığı aıııa hâlâ şevk ve yeni fikirlerle' dolu olan B.ılig-
T Renoir, Mortel
ııolles grubunun sanatçılarım görmeye devam ediyordu. 1872 Okurken, 1872, Paris, ▼ Renoir,
yılı pek şanslı başlamadı: Salon resimlerini reddetti, âşık olduğu Musée Marmottan Montmartre'da Bir
modeli Lise bir mimarla evlendi ve ona modellik yapmayı bırak­ Sanatçı, ressam a Harem, 1872, Tokyo,
arkadaşını bütün Ulusal Batı Sanatı
tı. Kıı sonunda kirayı ödeyemediği için stüdyosundan çıkarıldı.
doğallığıyla resmeder Müzesi Lise'ın verdiği
İçinde bulü'riduğu sefillikten onu kurtaran. Moııet ve Degas'ıım son pozlardan bırı olan
Fırça darbeleri pipo du­
arkadaşı. /,etiğin bir koleksiyonun olan Tlıhodorc DıınTniiı manının kıvrımlarının bu resmin diğer adı da
1.000 franka iki resmini satın alması oldu. BııMede Vloııinıarlre hızını yakalayacak Cezayir Giysili Parisli
yakınlarımla «erçek bir afölye iııllıı ve Kınile '/ola, föioğrafçı Fd- kadar ustadır Kadmlar'dtr.
lis Nadar ve koleksîyoııeıı Durand-Rıiel'le
T Renoir, Uzanan
görüştüğü Plan* Pigalle'de bulunan Ca[Ö
Genç Kız, y. 1872,
de la Noııvelle Mhenes'e devanı etmeye Paris. Musée d'Orsay
başladı. Küçük boyutlu bu
resim için Mont-
martre'da Bir Harem
adlı eserde de görülen
Farırıy Robert modellik
yapmışın

■4 Renoir. Yüzbaşı York, Metropolitan

Darras. 1871, Dresden, Museum o( Art) için de
Gemaldegalerıe. Bu yapan Renoir, renkleri
portrenin bir benzerini büyük bir ustalıkla
Bayan DetTdS (New kullanmıştır.

34 35
 1841-1873 1841-1873

4 Köprünün ortasın­
KAŞI M'ITI. AKI

BASV \ P I T I , A R I
Paris: Le Pont Neuf da, masif kaidesi
üzerinde IV. Henn'nın
LePont N<•«/'(1872. toashinglon. National Galim heykeli yükselir, ile de
of Ari) i>iiııı,şığında yapılmış şehir manzaralarının la Ötenin ortaçağ
en güzellerinden biridir- 24 Mail I87n'te Paris'te­ kimliği Haussmann'ın
ki Hfllel Drotıol İçin 300.00(1 li'aıık karşılığında müdahaleleri sonucu
neredeyse silinip köklü
şalın alınmıştır: Aralık 1919'da. o zaman İçin
brçımde değiştirilmiştir.
önemli bir miktar olan 100.000 fraıık karşılığında
Buradaki masif binalar,
el değiştirmişi ir. Alonel de aynı konuyu yağmurlu sanatçının ilgisini
bir günde işlemiş. Pissarro ise H)Q0’rlen sonra üzerinde yoğunlaştırdı­
köprüyü karşı taraftan çalışmıştır. Paris'in en es­ ğı yürüyen insanların
ki köprüsü olan Pont Neuf'üıı yapımına 1578 dc Irafiğı için adeta bir
III. İleniı'niıı emriyle başlanmış. 1607'de l\. İlen­ arka plan
il döneminde tamamlanmışın-. 275 m. uzunluğun­ oluşturmuştur
daki köprünün 12 kemeri vardır ve île de la Ci-
te'yi Sıtııe Nehri nin iki yakasına bağlar.
► John ftevyald'ırı
anlattığına göre,
Rerıoir sahneyi, iki
kahvenin bedeli olan
10 santim ödeyerek
oturabildiği bir karenin
ikinci kat penceresin­
den resmetmişim Bu
sırada kardeşi
Edmond, taslaklarını
Çizebilmesi için gelip
geçenleri çeşitli
bahanelerle durdur­
maktaydı Güzel bir
ilkbahar günüdür ve
güneş renklen daha
yogurı ve parlak kılarak
yolu aydınlatmakladır

•4 Daha sonra
Empresyonist eserlerde
derinleştirilecek olan
bir teknik kullanan
Renoır, figürleri yalın
ve hızlı fırça darbeleriy­
le şekillendirir, yüzleri
hareketli ışık ve renk
lekelerine dönüştürür.
Arka planda sayısız
yapı görülür.

36
 1841-1873 1841-1873

4 Köprünün ortasın­
KAŞI M'ITI. AKI

BASV \ P I T I , A R I
Paris: Le Pont Neuf da, masif kaidesi
üzerinde IV. Henn'nın
LePont N<•«/'(1872. toashinglon. National Galim heykeli yükselir, ile de
of Ari) i>iiııı,şığında yapılmış şehir manzaralarının la Ötenin ortaçağ
en güzellerinden biridir- 24 Mail I87n'te Paris'te­ kimliği Haussmann'ın
ki Hfllel Drotıol İçin 300.00(1 li'aıık karşılığında müdahaleleri sonucu
neredeyse silinip köklü
şalın alınmıştır: Aralık 1919'da. o zaman İçin
brçımde değiştirilmiştir.
önemli bir miktar olan 100.000 fraıık karşılığında
Buradaki masif binalar,
el değiştirmişi ir. Alonel de aynı konuyu yağmurlu sanatçının ilgisini
bir günde işlemiş. Pissarro ise H)Q0’rlen sonra üzerinde yoğunlaştırdı­
köprüyü karşı taraftan çalışmıştır. Paris'in en es­ ğı yürüyen insanların
ki köprüsü olan Pont Neuf'üıı yapımına 1578 dc Irafiğı için adeta bir
III. İleniı'niıı emriyle başlanmış. 1607'de l\. İlen­ arka plan
il döneminde tamamlanmışın-. 275 m. uzunluğun­ oluşturmuştur
daki köprünün 12 kemeri vardır ve île de la Ci-
te'yi Sıtııe Nehri nin iki yakasına bağlar.
► John ftevyald'ırı
anlattığına göre,
Rerıoir sahneyi, iki
kahvenin bedeli olan
10 santim ödeyerek
oturabildiği bir karenin
ikinci kat penceresin­
den resmetmişim Bu
sırada kardeşi
Edmond, taslaklarını
Çizebilmesi için gelip
geçenleri çeşitli
bahanelerle durdur­
maktaydı Güzel bir
ilkbahar günüdür ve
güneş renklen daha
yogurı ve parlak kılarak
yolu aydınlatmakladır

•4 Daha sonra
Empresyonist eserlerde
derinleştirilecek olan
bir teknik kullanan
Renoır, figürleri yalın
ve hızlı fırça darbeleriy­
le şekillendirir, yüzleri
hareketli ışık ve renk
lekelerine dönüştürür.
Arka planda sayısız
yapı görülür.

36
Renoir. Uzun Otlar İrasındaki Patika, >. IH71-1877. Paris. VltıSöed’Orsar.
1874-1 886
Empresyonist dönem
Renoir. Uzun Otlar İrasındaki Patika, >. IH71-1877. Paris. VltıSöed’Orsar.
1874-1 886
Empresyonist dönem
 1 8 7 4 -1886 1874-1886
\ri

II AV ATI \ K 1 U M T L A R I
1874: İlk Empresyonist SEK R
m m ti,

1 u 1874'te Fontenay-aux-
C O TT r j j Roses’un bahçesinde
o resmetmiştlr ve sağ üst
vrı \ !•; i

tarafaşu ithaf yazısını

koymuştur Ey ulu
bahçıvan. Resim,
günümüzde Musée
d'Orsay'da
ım

bulunmaktadır.

R ‘ytigııolles ve Monlmarti’e gfiılııı res­

samları, 27 Aralık 1873 tarihinde SnciOt»' Aııonyme (İrs tıriis-
« it>n*.»Anıovmi »vk>,vnum»
51ımIJfS< -
AI1t.invn

les. peiııtres. st ıılpiiMii’s, gravcurs. clr.' adı altında birleşirle!'. awoaimor mı mm

(Mr»İASION»TIKİİllinION1U74
İlk sergileri. Rite des Batigııolies- no. 11'dt* bulunan Crıfı'* ıluerho-
is'ya devanı ederken onları tanıyıp, sanatlarını takdir eden fo­
toğrafçı Nadar'in Bbtılevard des Captıcinos ıto.35 adresindeki
sİiidytısımda gerçekleşir. Sergi. 1874 yılında. 15 Nisandan 15
EXPOSITION
Mayısa kadar sıırer. Aralarında Italyan Glııseppe De Nillis de
olmak üzere farklı uluslardan 30 sanatçının toplam 160 eseri
sergilenir. Clıarivaıfnin 25 Nisan larilıli sayısında. Lotus l.eroy.
Itır ııtakalt'siııde Vloııeı'ııiıı bir eserini hedef alarak, grııbıı kü­
çümseyin biçimde 'Empresyonistler' sözcüğüyle mumlar. Süz
A Renoir, Parisli
konusu sanatçılar, durumu fazla dasit leşi iten bu terimi kullan­
Kadın, 1874, Cardiff,
mak istemeseler de. sözcük bir yıl içinde silmeme/ bir etiket ha­ National Museum of
line gelir. Kleşliı|monliT tek viteııl halinde onlara yüklenirler: Wales. Tablo. 1874’te
i halkın tepkisi alaycı ve şiddetli olur, tiyle, Nadar tarafından
▲ Gruba ad verme düzenlenen sergiye
ki, sergi tattı bir mali iflasla biler ve İni­
konusunda çok katılan altı resimden
nim üzerine 17 Kasım da. Renoir-'ın evin­ tartışmalar olmuştur, biridir Bu zarif ve
de yapılan bir toplantıda borçlan yüzün­ sergi katalogunun narin figür, Renoir’ın
den birliğe son vermeye karar verirler. kapağında da görüldü­ arkadaşı aktris
ğü gibi, Empresyonist­ Henrıette Henrıot’ya
ler adı konmadan once aittir
’Société Anonyme’
denmesine karar
verilmiştir.
< Renoir. Kitap
Okuyan Genç Kız,
•4 Renoir, Balerin, 1874-76. Paris, Musee
1874, Washington, d'Orsay. Sanatçı, az
National Gallery of Art. sayıda fırça darbesiyle
Nadar tarafından, kitap okuyan bir genç
sergilenen bu resim de kız portresi yaratmıştır.
Louıs Leroy’nın alaycı Özellikle iki basit siyah
ve acımasız eleştirileri­ hat fark edilmektedir,
ne konu olmuştur: bunlar aşağıya bakan
▲ Nadar'in fotoğraf "Daha iyi çizememesi gözleri biçimlendirir,
stüdyosu (Gaspard ne kadar yazık, baleri­ saçının san tonları arka
Félix Tournachon, nin bacakları eteğinin planla karışır gıbidn
1820-1910), ilk lüponu gibi floş “
Empresyonist serginin
düzenlendiği yerdir.

40 41
 1 8 7 4 -1886 1874-1886
\ri

II AV ATI \ K 1 U M T L A R I
1874: İlk Empresyonist SEK R
m m ti,

1 u 1874'te Fontenay-aux-
C O TT r j j Roses’un bahçesinde
o resmetmiştlr ve sağ üst
vrı \ !•; i

tarafaşu ithaf yazısını

koymuştur Ey ulu
bahçıvan. Resim,
günümüzde Musée
d'Orsay'da
ım

bulunmaktadır.

R ‘ytigııolles ve Monlmarti’e gfiılııı res­

samları, 27 Aralık 1873 tarihinde SnciOt»' Aııonyme (İrs tıriis-
« it>n*.»Anıovmi »vk>,vnum»
51ımIJfS< -
AI1t.invn

les. peiııtres. st ıılpiiMii’s, gravcurs. clr.' adı altında birleşirle!'. awoaimor mı mm

(Mr»İASION»TIKİİllinION1U74
İlk sergileri. Rite des Batigııolies- no. 11'dt* bulunan Crıfı'* ıluerho-
is'ya devanı ederken onları tanıyıp, sanatlarını takdir eden fo­
toğrafçı Nadar'in Bbtılevard des Captıcinos ıto.35 adresindeki
sİiidytısımda gerçekleşir. Sergi. 1874 yılında. 15 Nisandan 15
EXPOSITION
Mayısa kadar sıırer. Aralarında Italyan Glııseppe De Nillis de
olmak üzere farklı uluslardan 30 sanatçının toplam 160 eseri
sergilenir. Clıarivaıfnin 25 Nisan larilıli sayısında. Lotus l.eroy.
Itır ııtakalt'siııde Vloııeı'ııiıı bir eserini hedef alarak, grııbıı kü­
çümseyin biçimde 'Empresyonistler' sözcüğüyle mumlar. Süz
A Renoir, Parisli
konusu sanatçılar, durumu fazla dasit leşi iten bu terimi kullan­
Kadın, 1874, Cardiff,
mak istemeseler de. sözcük bir yıl içinde silmeme/ bir etiket ha­ National Museum of
line gelir. Kleşliı|monliT tek viteııl halinde onlara yüklenirler: Wales. Tablo. 1874’te
i halkın tepkisi alaycı ve şiddetli olur, tiyle, Nadar tarafından
▲ Gruba ad verme düzenlenen sergiye
ki, sergi tattı bir mali iflasla biler ve İni­
konusunda çok katılan altı resimden
nim üzerine 17 Kasım da. Renoir-'ın evin­ tartışmalar olmuştur, biridir Bu zarif ve
de yapılan bir toplantıda borçlan yüzün­ sergi katalogunun narin figür, Renoir’ın
den birliğe son vermeye karar verirler. kapağında da görüldü­ arkadaşı aktris
ğü gibi, Empresyonist­ Henrıette Henrıot’ya
ler adı konmadan once aittir
’Société Anonyme’
denmesine karar
verilmiştir.
< Renoir. Kitap
Okuyan Genç Kız,
•4 Renoir, Balerin, 1874-76. Paris, Musee
1874, Washington, d'Orsay. Sanatçı, az
National Gallery of Art. sayıda fırça darbesiyle
Nadar tarafından, kitap okuyan bir genç
sergilenen bu resim de kız portresi yaratmıştır.
Louıs Leroy’nın alaycı Özellikle iki basit siyah
ve acımasız eleştirileri­ hat fark edilmektedir,
ne konu olmuştur: bunlar aşağıya bakan
▲ Nadar'in fotoğraf "Daha iyi çizememesi gözleri biçimlendirir,
stüdyosu (Gaspard ne kadar yazık, baleri­ saçının san tonları arka
Félix Tournachon, nin bacakları eteğinin planla karışır gıbidn
1820-1910), ilk lüponu gibi floş “
Empresyonist serginin
düzenlendiği yerdir.

40 41
 1874-1886 18741886

I MV I .I. I <l \ A S V tl
I MV IX I.1\ AS\ il

Seyircileri "izleyen" sunarlardı ve bu en

kavalyesinin aksine, güzel çağa 'Belle
genç kadın (bu figür Epoque' denmiştir
Rennir. gitıroıkujR |ick ügşlanraasa da, liyal- için model Ninı poz Degas dikkatini
i’oy.a bayramlı v(> haşyapıllanmlaıl birini vermiştir) dürbününü sahnede olup bitene,
ona adamıştı. 1874 yılında Nafinr larafïn- indirmiştir ve biraz yanı balerinlere ve
dan scTgilejlnı im resim, gıiııiiııınzde Lond­ cilveli bir tavırla, opera şarkıcılarına
ra. Guni'Umld InsliuıLes'la bulunmaktadır, çekiciliğinden emin bir yöneltmişken, böyle
halde, kendisini yerlere pek gitmeyen
başkalanntn bakışlarına Rerroir halkı
sunmaktadır. Güzel ve resmetmeyi yeğlemiştir
zarif Parisli hanımlar,
lotalarında gösteri
içinde gösteri

▼ Çiçekler genellikle Rerıoir'ın, giysinin

eşlikçilerin veya çizgilerinin
hayranların, nazik monotonluğunu soyul,
armağanlarıydı ve hatta varla yok arası
hanımefendilerin zaten dokunuşlarla yeşil ve
zengin ve zarif olan pembeden oluşan
gece giysilerim biraz harika bir 'natürmort'
daha renklendiren, ayrıntısıyla bölen
vazgeçilmez olağanüstü yeteneği
unsurlardan biriydi dikkate değerdir.

A Bu ayrıntıda ona
poz vererek genç bir
Parisliyi canlandıran
kardeşi Edmond
görülmektedir Locada
olup bitenle ilgilenme­
yerek. tanıdık biı yüz
veya temsil sonrasını
canlandırmak içırı
"ilginç bir ayrıntı’
bulmak umuduyla,
*
dürbününü seyircilerin
üzerinde
dolaştırmaktadır,

42
 1874-1886 18741886

I MV I .I. I <l \ A S V tl
I MV IX I.1\ AS\ il

Seyircileri "izleyen" sunarlardı ve bu en

kavalyesinin aksine, güzel çağa 'Belle
genç kadın (bu figür Epoque' denmiştir
Rennir. gitıroıkujR |ick ügşlanraasa da, liyal- için model Ninı poz Degas dikkatini
i’oy.a bayramlı v(> haşyapıllanmlaıl birini vermiştir) dürbününü sahnede olup bitene,
ona adamıştı. 1874 yılında Nafinr larafïn- indirmiştir ve biraz yanı balerinlere ve
dan scTgilejlnı im resim, gıiııiiııınzde Lond­ cilveli bir tavırla, opera şarkıcılarına
ra. Guni'Umld InsliuıLes'la bulunmaktadır, çekiciliğinden emin bir yöneltmişken, böyle
halde, kendisini yerlere pek gitmeyen
başkalanntn bakışlarına Rerroir halkı
sunmaktadır. Güzel ve resmetmeyi yeğlemiştir
zarif Parisli hanımlar,
lotalarında gösteri
içinde gösteri

▼ Çiçekler genellikle Rerıoir'ın, giysinin

eşlikçilerin veya çizgilerinin
hayranların, nazik monotonluğunu soyul,
armağanlarıydı ve hatta varla yok arası
hanımefendilerin zaten dokunuşlarla yeşil ve
zengin ve zarif olan pembeden oluşan
gece giysilerim biraz harika bir 'natürmort'
daha renklendiren, ayrıntısıyla bölen
vazgeçilmez olağanüstü yeteneği
unsurlardan biriydi dikkate değerdir.

A Bu ayrıntıda ona
poz vererek genç bir
Parisliyi canlandıran
kardeşi Edmond
görülmektedir Locada
olup bitenle ilgilenme­
yerek. tanıdık biı yüz
veya temsil sonrasını
canlandırmak içırı
"ilginç bir ayrıntı’
bulmak umuduyla,
*
dürbününü seyircilerin
üzerinde
dolaştırmaktadır,

42
 1874 1886
DONK AI

Monet ve Manet
YASADIĞI

E d o u , d Maııt’l, 23 Ocak 1832 lai’I-

▲ Monet'nin yirmi
hitıde Paris'ti* doğdu vr sanatsal formasyonunu ISüO'deıı yaşındaki fotoğrafı.
in.'ıG'ya katlar devana ettiği Thttmas CouUıre'den edimli: ondan Académie Şyi&e'e
ı\ı hır gizim ve resim tekilimi öğrendi. Antik resim üzerinde Loııv- girdiğinde ilk olarak
Pissarro'yu tanıdı,
re'dıı çalıştı: İtalya. Hollanda. Almanya. Avusturya ve Ispan­
sonra Gleyre'in
ya'ya sayısız yolculuk yaptı. 1863 Salünu'na. Ciorginne'niıı Kır­ atölyesinde Sisiey,
da Konser resminden esinlendiği Kırda )emek adlı eserini sun­ Renoir ve Bazilie'le
du. keddedilıııesiııe rağmen Salını des Rrfu ses'de sergilenerek birlikte leşim yaptı
hararetli polemiklere sol açlı: ayın şev iki y ıl sınıra Olyın/rin ile
de tekrarlandı. Sekiz Kmprrsyonısl serginin hiçbirine katılmasa
da 30 Aisaıı 1883 tarihindeki ölümüne kadar grup içindeki rolii
ve elkisi önemli olmuştur. <Iscar Claude Monet. I I kasım 1840
tarihinde Paris'le doğdu ve â Aralık L92(Vda öldü. Fransız-I'rııs-
ya savaşı boyunca l.ondra'da. 1878 y ıll­
ım kadar Argenleııil'de yaşadı ve 1883
yılından il ibaren (fiverny'yo yerleşerek
40 yıldan l'azla yoğun bir şeklide resim-
yaptı. Funpresynııisllenn ilk liörl sergisi­
ne katıldıysa da. yeni teknik çöziunler de­
neme gerekliliğine inandığı için 1880. ▲ Manet'nin Nadar
1881 ve 1880 yıllarındakilerr katılmadı. tarafından çekilmiş -
fotoğrafı. 1883
Fotoğraf sanatına hayrandı. Özellikle Ko-
yılındaki ölümünden
ııeıı Katedrali ve Su Perileri gibi ünlü sonra Empresyonist
eserlerinde ışığın etkileri üzerine çalışı ı. grup yeni ilhamlar
Fovist \e lîkspresyonisl resmin ieıııel kıı- bulamaz ve krize
rallarmı belirledi. girerek dağılır.

▲ 1875'te Renoır
taralından yapılan
Monet'nin Portresi
(Pans. MusPe d'ürsay)
adlı eserde ressam
'resmi' bir pozdadır ve
gururla paletini ve
••fırçalarını gösterir
 ^ Manet, Emile ► Monet. La Rue

1 A tj \ I >I G I İHI N K M
Zola'nın Porıresı. Montorgueıl. 30
1868, Paris, Musée Haziran 1878, Paris,
d'Orsay. Elinde Musée d'Orsay.
Blanc'ın Resim Tarihi Bayraklarla bezenmiş,
kaabını tutan yazarın renk zengini şehir
yakınında, resmini manzaraları Monet ve
öven bir yazı vardır Manet'ye olduğu
Arkada, Olympia’nın kadar Fovıstlere de
yanında Velazquez ilham vermiştir. Bu
imzalı İçki İçenler ve resmi geçit 1878
Utagawa Kuniyakı yılındaki Uluslararası
imzalı Güreşçi Onaruto Sergi nın resmi açılışını
Nadaemon görülüyor. müjdelemektedir.

T Monet, İzlenim hedef almıştır.

Gündoğumu, 1872. Empresyonizm terimi
Louis Leroy, 'Le kısa sürede bütün
Charivari' dergisindeki hareketi tanımlamak
aşağılayıcı eleştirisini için kullanılmaya
yaparken bu resmi

I i v ■ •" V ::jL '

Manet. Olympia. a
1863. Paris, Musée
d'Orsay 1865
m yr «e •v-- ijş .
Salonu'nda sergilendi­
ği zaman sert polemik-
I fere yol açmıştı.
| Kamuoyu stilistik
yeniliği anlayamamış
ve görünmeyen
müşterisine cesaret
veren bakışlar yollayan ' i i '
bir tahişe olarak tanım­ Jü t e * -r
lanan kızın fütursuz
Pozu karşısında
hayrete düşmüştü
 1874-1886
: 'i m 'm t i , \ ki

i 875-1877:
Eleştirmenlerin
\ !■

anlayışsızlığı
u vn
h

]R.enoir*tn durumu l,87f) yılının başla-_

nnda pek iyi değildi: babası ftlmüşıü ve resimlerinin sâüsı çuk
iyi gitmiyordu. Bunun üzerine. Sisley. Monei ve kıstı bir süre ön­
ce Ylciııef ııin kardeşiyle evlenmiş Olan Bcrllıe Moı isol ile birlikle
▲ 1875 tarihli bir
llfılel f)rouo|'tla halka açık salıs düzenlediler. 2-4 Marl'ltı sergi­ fotoğrafında görülen
lenen 73 resmin içinde. 20 resim yalnızca 2.251 IVaıık gibi dü­ Renoir, portre ressamı
şük bir miktara alıcı buldu. Bu serginin tek avantajı, kemlisi ve olarak beğenilmeye
karısı için birer portre ısmarlayan, gümrük görevlisi Victor başlamıştır Finansör
Cemuschi'yı, koleksi­
Clıocc|iıet gibi bazı koleksiyoncuları itimmiş olmasıydı, Renoir.
yoncu Charles Ephrussı
Nisan 1876 tarihinde Durand-Ruel'deki Empresyonistlerin ser ve Charles Deudon'u
eislmle 1:5 tablo sergiledi ama sonuç yine pek parlak değildi M- ve yeteneğini fark edip
beri Wolff, l.e Figaro gazetesinde çıplakları “çürıınıekle olan eı onu koruması altına
yığınları" olarak tanımladı \o kamjjpvıı da bundan farklı düşün- alarak birkaç resim
Sipariş eden yayıncı
mtiyOrdu. Portreler ve özellikle Chatöu ve Senart Ormanı yakı­ Geörğes Charpentıeryi
nındaki Cltaırıprosay'de manzara resimle­ tanımıştır
ri yapan sanatçı, 1877 yılındaki üçüııcii
Rmpresyonist sergide ve Hotel Droııol’da
yapılan açık artırmada alçakgönüllü so­
nuçlar elde etti.
< Victor Chcxquet,
1875-76'da Renoir
tarafından portresi
yapılan Chocquet
(Cambrıge, Fogg Art
Muséums), Delacroix,
Courbet ve Corot'ya
hayrandı. Empresyonist
sanatı anlayan ve
düzerılı alarak
resimlerini toplayan İlk
koleksiyonculardan
▲ 1831'de doğan ve
bilidir: Öldüğü zaman
bir sanat tüccarının
32 Céïanne, 11
oğlu olan Durand-Ruel
Renoir, 11 Moneı.
burada Renoır'ın 1910
5 Manet, 1 Sısley,
tarihli resminde
1 Pissarro ve 1 Monsot
(Durand-Ruel Koleksi­
resmi vardı
yonu) görülmektedir
Ruel, Empresyonistleri
ilk destekleyenlerden
biridir.

46
 1874-1886
▼ Renoır, Çardak ünlü eserde görülen ve

t h \ ı.ı.v t y u
Alımda. 1876. Mosko­ diğer figürler arasında
va. Pıışkin Müzesi. İlk Monet, Sisley ve
olarak Moulm de la Goeneutte'u betimlediği
Galetıe'de Balo adlı bir tablodur.

lav'M u v
A Renoır. Sulama
Kovasıyla Çocuk.
1876, Washington,
National Gallery of Art
Sık ve duru boya
dokusu, sanatçıya,
çocukla bahçenin
doğal ortamının
tatlılığı arasında bir
birlik sağlama olanag
vermiştir

4 Renoir, Siyahlı
Kadın. 1876,
Petersburg. Ermitaı
Portrenin duruşu
klasikse de taızı
tamamıyla modernde
Yüz ifadesi olağanüstü
bir şekilde etkileyicidir
Kadifemsi sıcak bir ışık
yüzü aydınlatır ve
giysinin geri kalan
kısmını az çalışılmış
arka plan üzerinde
gölgede bırakır
 1874-1886 18741886
B A Ş \ PIT I. \ R I
4 Şurada ressam
Moulin de la Galette’de Balo

I.I.MV t S V H
Pıerre Franc Lamy ve
ressam Goeneutte
\vl;ıır; sûren (alışmalardım sonra ifiTlVdu yapılan görülmektedir. Moulin
hıı eser, ayni konunun iki versiyonundan biridir ve de la Galette,
Paris, Mııstfe d'Orsay'da huluımıakuısbi'. Kenuinıı Montmartre tepesinde

IMV
sanalının bir başyapıtı olan İni p slt. Empresyonist bulunmaktadır ve 'Le
resmin bir manifestosu niieligîni de taşır. Blute Un' (inçe elek)
adındaki bir değirmene
olan yakınlığından
dolayrbu adla anılır;
Galettes (galetalar)
lallı şarapla sunulan
kuru ve İnce
bisküvilerdi. Lokale
sanatçı olsun olmasın
birçok genç gelip, dans
eder veya etrafı
seyrederek gevezelik
ederdi. İlkbahar
geldiğinde asma
dallarının, güllerin ve
ağaç gölgelerinin
altında oturulurdu

► Renoır, Estelle'i ve
Jeanne'ın kız kardeşini
poz vermeleri için ikna
etti Lokale diğer
sanatçılarla birlikte
giderdi, aralarında
kendisine öğütler
veıen ve bu resmim
"tarihten bir yaprak.
Paris yaşamının değerli
bir belgesi" olarak
nitelendiren eleştirmen
Georges Riviere de
vardı. Renoır bu reşım
üzerinde rahalsı2
edilmeden çalışabilmek
için Rue Cortoı
no.12'de lokale yakın
bir stüdyo kiralamıştı

4 Dans edenler boyunca çalışmıştır.

Renoîr'ın en gözde Pembeli kadın gözde
temalarından biridir ve modellerinden biri olan.
diğer başarılı Margot lakaplı
kompozisyonlarında da Marguerite Legrand'dır
bu tema tekrarlanmış-' Kavalyesi ise Küba'dan
tır. Renoır, tanıdıklarını gelen Ispanyol asıllı
kendisine modellik Don Pedro Vedel de
yapmaları İçin İkna Solares y Cardenes'tir.
ederek bütün bir ya?

48
 1874-1886 18741886
B A Ş \ PIT I. \ R I
4 Şurada ressam
Moulin de la Galette’de Balo

I.I.MV t S V H
Pıerre Franc Lamy ve
ressam Goeneutte
\vl;ıır; sûren (alışmalardım sonra ifiTlVdu yapılan görülmektedir. Moulin
hıı eser, ayni konunun iki versiyonundan biridir ve de la Galette,
Paris, Mııstfe d'Orsay'da huluımıakuısbi'. Kenuinıı Montmartre tepesinde

IMV
sanalının bir başyapıtı olan İni p slt. Empresyonist bulunmaktadır ve 'Le
resmin bir manifestosu niieligîni de taşır. Blute Un' (inçe elek)
adındaki bir değirmene
olan yakınlığından
dolayrbu adla anılır;
Galettes (galetalar)
lallı şarapla sunulan
kuru ve İnce
bisküvilerdi. Lokale
sanatçı olsun olmasın
birçok genç gelip, dans
eder veya etrafı
seyrederek gevezelik
ederdi. İlkbahar
geldiğinde asma
dallarının, güllerin ve
ağaç gölgelerinin
altında oturulurdu

► Renoır, Estelle'i ve
Jeanne'ın kız kardeşini
poz vermeleri için ikna
etti Lokale diğer
sanatçılarla birlikte
giderdi, aralarında
kendisine öğütler
veıen ve bu resmim
"tarihten bir yaprak.
Paris yaşamının değerli
bir belgesi" olarak
nitelendiren eleştirmen
Georges Riviere de
vardı. Renoır bu reşım
üzerinde rahalsı2
edilmeden çalışabilmek
için Rue Cortoı
no.12'de lokale yakın
bir stüdyo kiralamıştı

4 Dans edenler boyunca çalışmıştır.

Renoîr'ın en gözde Pembeli kadın gözde
temalarından biridir ve modellerinden biri olan.
diğer başarılı Margot lakaplı
kompozisyonlarında da Marguerite Legrand'dır
bu tema tekrarlanmış-' Kavalyesi ise Küba'dan
tır. Renoır, tanıdıklarını gelen Ispanyol asıllı
kendisine modellik Don Pedro Vedel de
yapmaları İçin İkna Solares y Cardenes'tir.
ederek bütün bir ya?

48
 1874-1886 1874-1886
D l'VN E M < Pontoise Barajı T Pissarro. Tarlada —-

Pissarro’nun (1869. Özel

Koleksiyon) adlı
Kadın, Eragny
Kırlarında İlkbahar
ir i
g

renk devrimi eserinde Pıssarro'nun

Corot'dan esinlenmiş
Gunesi, Paris, Musee
d'Orsay. 1887'de —
AŞADl f i l

olduğu belirgindir Hragny-sur-Epte'de

Işık, yoğun olduğu yapılan bu resim v?
kadar ince, gerçek Divizyonızm dönemine ZFİ
olduğu kadar düşsel aittir Kendisinin de >T*
bir atmosfer yaratır. resimlerinin satıcısı
Ayrıı yıllarda Durand-Ruel'e
Ü a c o b Ab ra lia m Ca mille Pissarro. 10 Cezanne'ın yaptığı açıkladığı gibi, "elde
Teınmtız İ830 tarihimle AıHiller'cleki Sı. Tlıomas'tkı Portekizli resimlerin bir benzeri edilen etki geleneksel
bir Musevi balta ili' Orta Amerikalı ama \vrupa kökenli bir an­ olarak, ağaçların ve tekniğinkine benzer
bulutların yansımaları ama optik karışım pig­
neden (loğmuşum. 1855 yılında Paris. Renle des Beaux .Artsa
gibi ışığın suyun mentlerin karışımların­
devanı etmiş, daha sonra da Académie Sııisse'e geçmiş ve orada üzerinde yarattığı etki dan daha yoğun bir
Monel ile tanışmıştır. I8Ô9-186!) arasında Salon a düzenli ola­ de derinleşmiştir. aydınlık sağlar."
rak kabul edilmişse de, Akademilerde öğretilen kurallara karşı
çıkmış ve Maııel, Cézanne ve Renoir ile birlikle Calé Gucrbois'ya
devam etmiştir. 1870 savaşında PrusyalIlar evini işgal edip,
yaptığı biitiin resimleri irıılıa ederken. Londra'ya kaçmıştır. Ora­
da Monvood ve Cryslal Palace yakınlarında. Güney Londra man­
zaraları yapmaya devam etmiş, sonra da bunları Ihırand-Rıı-
el'in Londra'daki galerisinde sergilemiştir. Fransa'ya döndükten
T Pissarro, Voisins ▼ Pissarro, Bonen Saint-Sever’in yeni
sonra. Loııveciennes ve Ponloise'rfa yasamaya haşlamış, kısa
Yolculuğu. 1896, Paris, Limanı. Samt-Sever. sanayi mahallelerini
şiire sonra Cézanne da ona katılmıştır. 1874'le ilk empresyo­ 1896, Paris, Musee tercih etmiştir Oğluna
Musée d'Orsay.
nist sergiye katılmış ve ondan sonraki Tarlaların arasından d’Orsay Seine yazdığı 1896 tarihli
v .'\ '
sergilerin hepsine katılan tek ressam ol­ geçen ağaçlıklı bir yol Nehrı'nın bu manzara­ mektupta bu sahneden '

muştur. 1884’te Eragny'ye taşınmış, bir sanatçının çok sevdiği, sı, sanatçının pek çok duyduğu heyecanı
iarklı mevsimlerde ve kez kaldığı Rûuen anlatır; "Venedik gibi
yıl sonra Scurat'ıım etkisiyle Divizyonist
günün farklı zamanla­ Oıeli'nden yapılmıştır. güzel, sevgili oğlum,
tekniği denemiş aıııa 1892 yılından İtiba­ rında betimlediği Bir yıl önce harika bir olağanüstü ve gerçek­
ren Empresyonizme geri dönmüş. 13 Ka­ temalardan biridir . Katedraller dizisi ten güzeli Bu, gerçek
sım 1908 tarihindeki ölümüne katlar da çalışan Monet'den sanat ve benim
sadık kalmıştır. farklı olarak, Pissarro, algılayışıma uygun "

▲ Pissarro,
Pomotse'da Genç
Köylüler. 1881, Özel
Koleksiyon. Sanatçı,
Parisli bur|uvalarla ilgi­
lenmemiş, kırlar1ve
köylüleri betimlemeyi
tercih etmiştir.

51
 1874-1886 1874-1886
D l'VN E M < Pontoise Barajı T Pissarro. Tarlada —-

Pissarro’nun (1869. Özel

Koleksiyon) adlı
Kadın, Eragny
Kırlarında İlkbahar
ir i
g

renk devrimi eserinde Pıssarro'nun

Corot'dan esinlenmiş
Gunesi, Paris, Musee
d'Orsay. 1887'de —
AŞADl f i l

olduğu belirgindir Hragny-sur-Epte'de

Işık, yoğun olduğu yapılan bu resim v?
kadar ince, gerçek Divizyonızm dönemine ZFİ
olduğu kadar düşsel aittir Kendisinin de >T*
bir atmosfer yaratır. resimlerinin satıcısı
Ayrıı yıllarda Durand-Ruel'e
Ü a c o b Ab ra lia m Ca mille Pissarro. 10 Cezanne'ın yaptığı açıkladığı gibi, "elde
Teınmtız İ830 tarihimle AıHiller'cleki Sı. Tlıomas'tkı Portekizli resimlerin bir benzeri edilen etki geleneksel
bir Musevi balta ili' Orta Amerikalı ama \vrupa kökenli bir an­ olarak, ağaçların ve tekniğinkine benzer
bulutların yansımaları ama optik karışım pig­
neden (loğmuşum. 1855 yılında Paris. Renle des Beaux .Artsa
gibi ışığın suyun mentlerin karışımların­
devanı etmiş, daha sonra da Académie Sııisse'e geçmiş ve orada üzerinde yarattığı etki dan daha yoğun bir
Monel ile tanışmıştır. I8Ô9-186!) arasında Salon a düzenli ola­ de derinleşmiştir. aydınlık sağlar."
rak kabul edilmişse de, Akademilerde öğretilen kurallara karşı
çıkmış ve Maııel, Cézanne ve Renoir ile birlikle Calé Gucrbois'ya
devam etmiştir. 1870 savaşında PrusyalIlar evini işgal edip,
yaptığı biitiin resimleri irıılıa ederken. Londra'ya kaçmıştır. Ora­
da Monvood ve Cryslal Palace yakınlarında. Güney Londra man­
zaraları yapmaya devam etmiş, sonra da bunları Ihırand-Rıı-
el'in Londra'daki galerisinde sergilemiştir. Fransa'ya döndükten
T Pissarro, Voisins ▼ Pissarro, Bonen Saint-Sever’in yeni
sonra. Loııveciennes ve Ponloise'rfa yasamaya haşlamış, kısa
Yolculuğu. 1896, Paris, Limanı. Samt-Sever. sanayi mahallelerini
şiire sonra Cézanne da ona katılmıştır. 1874'le ilk empresyo­ 1896, Paris, Musee tercih etmiştir Oğluna
Musée d'Orsay.
nist sergiye katılmış ve ondan sonraki Tarlaların arasından d’Orsay Seine yazdığı 1896 tarihli
v .'\ '
sergilerin hepsine katılan tek ressam ol­ geçen ağaçlıklı bir yol Nehrı'nın bu manzara­ mektupta bu sahneden '

muştur. 1884’te Eragny'ye taşınmış, bir sanatçının çok sevdiği, sı, sanatçının pek çok duyduğu heyecanı
iarklı mevsimlerde ve kez kaldığı Rûuen anlatır; "Venedik gibi
yıl sonra Scurat'ıım etkisiyle Divizyonist
günün farklı zamanla­ Oıeli'nden yapılmıştır. güzel, sevgili oğlum,
tekniği denemiş aıııa 1892 yılından İtiba­ rında betimlediği Bir yıl önce harika bir olağanüstü ve gerçek­
ren Empresyonizme geri dönmüş. 13 Ka­ temalardan biridir . Katedraller dizisi ten güzeli Bu, gerçek
sım 1908 tarihindeki ölümüne katlar da çalışan Monet'den sanat ve benim
sadık kalmıştır. farklı olarak, Pissarro, algılayışıma uygun "

▲ Pissarro,
Pomotse'da Genç
Köylüler. 1881, Özel
Koleksiyon. Sanatçı,
Parisli bur|uvalarla ilgi­
lenmemiş, kırlar1ve
köylüleri betimlemeyi
tercih etmiştir.

51
 1874-1886
II \Y \TI \ K \ \ PIT LAKI
► Renoir. Nehir
1878-1880: Kıyısında Yemek,
y 1879, Chicago. Art

İlk oygiiler Institute Büyük bir

ihtimalle Chatou'da
yapılan bu resim,
renklerin yerleştirilme­
sinde hızı ve dikkate
değer bir kendine
güvem sergiler.
Renkler daha acık,
k
1 Veuoir için 18-41 (İt; zor bit yıl ulur: fırça darbelen daha
hafif bir hale gelmiştir.
Satışlar hâlâ zayıfur ve Hûlel Unuturdaki in. usun ancak I fi7
Sanatçı, bir grup
franka satılır. Kaknl oiı- yandan, ir Q ılr adını verdiği resmi Sa- kürekçiyi masada
Inn'a kabul edilir ve yayıncı Clıarpcnlier. ona büyiik bir aile gösterirken, arka
portresi (s. r>1-7)7)} ısmarlayarak sanalçmıh faaliyeLlcrinl destek- planda gökyüzü ve su,
aydınlık ve hafif
içmeye başlar. Reııoir. erlesi yıl ilk üç serginin sonuçlarından
renklerle birbirine
hayal kırıklığına uğradığı için. S isi ey ve Cüzamıe'la birlikle Kıııp- karışır gibidir; bu,
ıvsytınısıIrriıı dördüncü sergisi ile Ififlfl \e 1881 yıllarında dü­ Empresyonistlerin tipik
zenlenen sergilere kalılmaz. Kleşiirmelilerin, sanrıların ve kolek­ çalışma tarzını yansıtır
siyoncuların sempatisini kazanmak için Sakın'da dört eserini
sergiler. Imııtın üzerine hakkındakt yorumlar övücü olmaya baş­ ▼ Renoir, Chdlou'dakı
Kayıkçılar, 1879,
lar. Yaz mevsiminde Noıtnaııdiya'daki VYargcmoril Şalosu'ııda
Washington. Gallery of
(liplomal Paul Börnrd'ııı konuğu olur. Burada Bdrard ailesinin Art. Sanatçının gele­
ve bölgenin soylularının çeşitli portrelerini yapar: ev sahibinin cekteki eşi Aline, beyaz
yemek odasını ve Kirtile Blanrhe'm koımlıımm odalarım çiçekli elbisesiyle Edmond
ııalürnıorllorla süsler. 1880 y ılımla geçir­ Renoır'm ve kayık
meraklısı Gustave
diği bir kazada sağ kolu kırılır ve bunun Caillebotte'un eştiğin­
iizerlne sol eliyle resim yapmaya çalışır. de ilk kez bu resimde
Yeniden Saloıı'da dört esterini sergiler, bu görülür Eser, Aline'in
arada YVargemont ve Cbatou'da çalışma­ giysisindeki kırmızı ve
mavide yansıtılan" .
ya devam eder. Münhallarda. 39 yaşın­
soğuk ve sıcak
dayken. ilaha 19 yasında olan Yliııe Gha- renklerin kontrastı
rigol'ya âşık olur. üzerine kurulmuştur

A Renoır, Küçük
Margot BĞrard,
187S. New York.
Metropolitan Museum
of Art. Olağanüstü
güzellikteki ünlü çocuk
.tablolarından biridir.
 HAYATI Yl>: ^Af’ ITLAKI
A Renoir, M, elle ▼ Renoir,
Samary, 1878, Peters- Yemeğin Sonu, 1879,
burg, ErmilaJ. 1879 Frankfurt, Slâdelsdıes.
Salonu'nda sergilenen Kunstinstitul
resimde ünlü aktrıst Montmartre'da, Olivıer
tiyatro fuayesinde adında birine ait,
betimlenmıştır. Işık ve duvarlarına manzaralar
gölge tekniği başarılı resmettiği bahçede
bulunmuştur yapılmıştır

53
 B A Ş Y A P IT I. \RI
► 1878 tarihli bu ▼ Marguerıte
R \Şf \ P I T I . \KI

Bayan Charpenlier ve Çocukları fotoğrafta

Charpentter'lerın
Lemonrıier 1848'de
doğar 1872 yılında
Ci'iniimilzik' New York Mciropolilfm Mu»*- gocukları yayıncı Georges
Lim'tla hıılımtm 1878 Uirilill ivsim. IfiTUSu- görülmektedir. Charperıtıer ile
Resimde St. Bernard evlenmesi onun sanata
lonu’na kabul edilmiştir. Resim karşısında
köpeğin üzerine olan ilgisini güçlendirir.
çok heyecanlanan Rayan Charpenlier ve ya­
oturan 1872 doğumlu Sanatçılar ve politikacı­
yıncı olan kocası. Salon'ıııı katı jürisinin res­ Georgette'tir Divanda larla yakın ilişkiler
mi kaimi etmesi ve oıııın «öze çarpan bir ise, 1875 doğumlu kurar. Hayran kaldığı
■yenir 'sergilenmesi için hiitün bağlantılarını Paul oturmaktadır. Empresyonistleri 'La vıe
kullanmışlardır, eleştirmenler ve kamuoyu Uzun sarı lüleleri ve kız moderne" dergisinde
ressama, tekniğinden, renklerin canlılığın­ kardeşiyle aynı olan destekler
dan, anne ve çocuklara güzellik ve sevgi do­ giysisi nedeniyle daha
lu bir görünüm vermedeki duyarlılığından çok kız çocuğuna
T Bu natürmortta,
benzemektedir
dolayı övgüler yağdırmışlardır. hafifçe belirlenmiş dış
hatların üzerindeki canlı
renkler öne çıkar
Ivlarcei Proust, resmi
'Kayıp Zamanın Peşinde'
adlı eserinin bııincı
bölümünde anlatır Bir
yandan "gülünç küçük
burjuva” olarak
nitelediği Madam
Charpentier'ye karşı
acımasızken, öte
yandan, “Tiziano'nun en
güzel eserleriyle karşılaş-
îırılabılen bu güzel
resmi” beğendiğim
ifade eder

54 55
 B A Ş Y A P IT I. \RI
► 1878 tarihli bu ▼ Marguerıte
R \Şf \ P I T I . \KI

Bayan Charpenlier ve Çocukları fotoğrafta

Charpentter'lerın
Lemonrıier 1848'de
doğar 1872 yılında
Ci'iniimilzik' New York Mciropolilfm Mu»*- gocukları yayıncı Georges
Lim'tla hıılımtm 1878 Uirilill ivsim. IfiTUSu- görülmektedir. Charperıtıer ile
Resimde St. Bernard evlenmesi onun sanata
lonu’na kabul edilmiştir. Resim karşısında
köpeğin üzerine olan ilgisini güçlendirir.
çok heyecanlanan Rayan Charpenlier ve ya­
oturan 1872 doğumlu Sanatçılar ve politikacı­
yıncı olan kocası. Salon'ıııı katı jürisinin res­ Georgette'tir Divanda larla yakın ilişkiler
mi kaimi etmesi ve oıııın «öze çarpan bir ise, 1875 doğumlu kurar. Hayran kaldığı
■yenir 'sergilenmesi için hiitün bağlantılarını Paul oturmaktadır. Empresyonistleri 'La vıe
kullanmışlardır, eleştirmenler ve kamuoyu Uzun sarı lüleleri ve kız moderne" dergisinde
ressama, tekniğinden, renklerin canlılığın­ kardeşiyle aynı olan destekler
dan, anne ve çocuklara güzellik ve sevgi do­ giysisi nedeniyle daha
lu bir görünüm vermedeki duyarlılığından çok kız çocuğuna
T Bu natürmortta,
benzemektedir
dolayı övgüler yağdırmışlardır. hafifçe belirlenmiş dış
hatların üzerindeki canlı
renkler öne çıkar
Ivlarcei Proust, resmi
'Kayıp Zamanın Peşinde'
adlı eserinin bııincı
bölümünde anlatır Bir
yandan "gülünç küçük
burjuva” olarak
nitelediği Madam
Charpentier'ye karşı
acımasızken, öte
yandan, “Tiziano'nun en
güzel eserleriyle karşılaş-
îırılabılen bu güzel
resmi” beğendiğim
ifade eder

54 55
 18741886 18 7 4 -1886

\
T Saint-Mammes lar" olarak tanımlamış­
Sisley’in (1885, Özel Koleksi­

l y ı c TvSv
tır. Sisley seksenli
yon), Seine ve loing yıllarda yoğun olarak

manzaraları nehrinin birleştiği nok­

tada, Veneux-Nadorı
bu bölgede çalışmış ve
Empresyonizmin sadık
yakınlarında yer alır ve özgün yorumcuların­

ıv a tv o ıı
1881'de tvlonet'ye dan bırı olarak tarzını
yazdığı mektupta köyü değiştirmeden manzara
ve civannı "çikolata resimlen yapmaya
kutulan için manzara­ devam etmiştir.

/ \ . l l ı i ‘(l Sisley. 80 Kkim İM !) tarihinde

Paris'le doğdu. Varlıklı bir Ingiliz ailenin oğluydu, kilesi lican-ic
atılmasını isliyordu, ama o amatör olarak resimle ilgilenmeye
haşladı. IBfiO yılında Paris'e döndükten sonra (ileyıv'ln öğren-
risl olan Sisley. Basille. Monel ve Reöoir’ı tanıdı ve oıılaıtı dııce
Corol ve Daııbignyiıiıı tarzına, sınıra do 'en pleiıı air’ n'srne yö­
▲ Sisley. Paris'in ▼ Sisley, Akşamüstü •
neldi 1870-71 Fransız-\lman savaşı, ailesinin iflasına yol oelı
kalabalık caddelerinden Saınt-Mammös. 1885,
ve İninim üzerine yoksul bir yaşam sürmeye başladı, limprcs- ve burjuva salonların­ Özel Koleksiyon
yoııistleriıı ilk üç sergisine, ve 1882'deki sergiye katıldı: diğer dan pek hohlanmaz, Toprak, su ve hava
sanatçılar tarafından da beğenilmesine rağmen içine kapalı ve dingin Köy Yolu adlı arasındaki ilişki, yakla­
alçakgönüllü kişiliği nedeniyle gruplan ayrı kaldı. Eleştirmenler eserinde de (y 1874, şık altmış versiyonda
Özel Koleksiyon) görül­ bu temayı işleyen
neredeyse ona kay ilsiz kaldılar ve diğer meslektaşlarının ekono­
düğü gibi, kırların sanatçıyı büyülüyordıı.
mik başarısını asla yakalayamadı. sessizliğini tercih eder Birbirinin üzeıirıe
Başla ArgeııUnıil ve Scinc Nehri binen fırça darbeleriyle
▼ Sisley. Günbatımın­
üzerindeki köy ler olmak üzere ken­ derinlik, devinim ve
da Morer Köprüsü. ritim yaratıyordu
disini manzara resimlerine adadı., Özel Koleksiyon
kesimlerinde açık, ve aydınlık Serbest ve düzensiz
renklere sahip geleneksel- Ingiliz fırça darbeleri gökyü­
zünü şekillendirirken
resminden ilham almıştır. Geniş ve
resme derinlik kazandı­
kesin fırça darbeleri oıııı Maııel ve rır Nehir ise evlerin ve-
Pissam/ya yaklaştırır. 188!) yılın­ ağaçların yansımalarını
dan itibaren daimi olarak \lorei- belirleyen küçük kare
stıi'-Loing'a yerleşmiş ve 2!I Ocak fırça darbeleriyle
oluşturulmuştur
1.899'da orada ölmüştür.

▲ Sisley, Kışın Köy

Yolu. 1893, Özel
Koleksiyon Bu resmin
Pıssarro ve Reno-.r'm de
konakladığı
Louvecienrıes'de
yapılmış olma ihtimali
yüksektir.

57
 18741886 18 7 4 -1886

\
T Saint-Mammes lar" olarak tanımlamış­
Sisley’in (1885, Özel Koleksi­

l y ı c TvSv
tır. Sisley seksenli
yon), Seine ve loing yıllarda yoğun olarak

manzaraları nehrinin birleştiği nok­

tada, Veneux-Nadorı
bu bölgede çalışmış ve
Empresyonizmin sadık
yakınlarında yer alır ve özgün yorumcuların­

ıv a tv o ıı
1881'de tvlonet'ye dan bırı olarak tarzını
yazdığı mektupta köyü değiştirmeden manzara
ve civannı "çikolata resimlen yapmaya
kutulan için manzara­ devam etmiştir.

/ \ . l l ı i ‘(l Sisley. 80 Kkim İM !) tarihinde

Paris'le doğdu. Varlıklı bir Ingiliz ailenin oğluydu, kilesi lican-ic
atılmasını isliyordu, ama o amatör olarak resimle ilgilenmeye
haşladı. IBfiO yılında Paris'e döndükten sonra (ileyıv'ln öğren-
risl olan Sisley. Basille. Monel ve Reöoir’ı tanıdı ve oıılaıtı dııce
Corol ve Daııbignyiıiıı tarzına, sınıra do 'en pleiıı air’ n'srne yö­
▲ Sisley. Paris'in ▼ Sisley, Akşamüstü •
neldi 1870-71 Fransız-\lman savaşı, ailesinin iflasına yol oelı
kalabalık caddelerinden Saınt-Mammös. 1885,
ve İninim üzerine yoksul bir yaşam sürmeye başladı, limprcs- ve burjuva salonların­ Özel Koleksiyon
yoııistleriıı ilk üç sergisine, ve 1882'deki sergiye katıldı: diğer dan pek hohlanmaz, Toprak, su ve hava
sanatçılar tarafından da beğenilmesine rağmen içine kapalı ve dingin Köy Yolu adlı arasındaki ilişki, yakla­
alçakgönüllü kişiliği nedeniyle gruplan ayrı kaldı. Eleştirmenler eserinde de (y 1874, şık altmış versiyonda
Özel Koleksiyon) görül­ bu temayı işleyen
neredeyse ona kay ilsiz kaldılar ve diğer meslektaşlarının ekono­
düğü gibi, kırların sanatçıyı büyülüyordıı.
mik başarısını asla yakalayamadı. sessizliğini tercih eder Birbirinin üzeıirıe
Başla ArgeııUnıil ve Scinc Nehri binen fırça darbeleriyle
▼ Sisley. Günbatımın­
üzerindeki köy ler olmak üzere ken­ derinlik, devinim ve
da Morer Köprüsü. ritim yaratıyordu
disini manzara resimlerine adadı., Özel Koleksiyon
kesimlerinde açık, ve aydınlık Serbest ve düzensiz
renklere sahip geleneksel- Ingiliz fırça darbeleri gökyü­
zünü şekillendirirken
resminden ilham almıştır. Geniş ve
resme derinlik kazandı­
kesin fırça darbeleri oıııı Maııel ve rır Nehir ise evlerin ve-
Pissam/ya yaklaştırır. 188!) yılın­ ağaçların yansımalarını
dan itibaren daimi olarak \lorei- belirleyen küçük kare
stıi'-Loing'a yerleşmiş ve 2!I Ocak fırça darbeleriyle
oluşturulmuştur
1.899'da orada ölmüştür.

▲ Sisley, Kışın Köy

Yolu. 1893, Özel
Koleksiyon Bu resmin
Pıssarro ve Reno-.r'm de
konakladığı
Louvecienrıes'de
yapılmış olma ihtimali
yüksektir.

57
 1874-1886

1
r—
Sandal Partisi .•
1880-1881 yılları arasına laritıj'enen bu oser
^ (Washington. Phillips Koleksiyonüj (Hıatoû vakın-
2? larıııılaki Fournaise •reslpranın'rla yapılmıştır-.-Hq-
— yutıı vb insan sayısı İtibarıyla Moulin de la Galcl.-
te'de Balo'nun lıir devamı olduğu dü^iiniilehilir

▲ Resmin merkezınde-
ki bardak tutan kadın
için poz veren rnodel
Angele, ayakta duran
gazeteci Maggıolo ve
oturan Gustave
Caılleboîte ile
beraberdir Arkaların­
da, solda melon
şapkasıyla Lestringuez,
gazeteci Uıote ve
aktrist jeanne
Saınary'mn yanındadır.

► Elinde kopekle
profilden görünen kız
Aline'dir. Moulin de !a
Porlresı yapılan kişi, Charles Ephrussı'dir. Galelte’de 8alo'dan
lokalin sahibinin oğlu Bu kompozisyon fikri. dört yıl sonra, bu sure
Alphonse Empresyonistlerin zarfında birçok portre
Foumaıse'dir Ortada, kompleks ve iddialı çalışan Renoır biraz
arkası dönük oturan eserleri gerçekleştire­ dalla kendinden
kişi Baron Barhieı, mediğini söyleyen Em emindir, kişilerin ruh
silindir şapkalı figür Zola'nın meydan durumları daha kesin
Gazette des Beaux- okumasından ve daha iyi
Arts'ın yöneticisi olan doğmuştur. belirlenmiştir
 1874-1886

1
r—
Sandal Partisi .•
1880-1881 yılları arasına laritıj'enen bu oser
^ (Washington. Phillips Koleksiyonüj (Hıatoû vakın-
2? larıııılaki Fournaise •reslpranın'rla yapılmıştır-.-Hq-
— yutıı vb insan sayısı İtibarıyla Moulin de la Galcl.-
te'de Balo'nun lıir devamı olduğu dü^iiniilehilir

▲ Resmin merkezınde-
ki bardak tutan kadın
için poz veren rnodel
Angele, ayakta duran
gazeteci Maggıolo ve
oturan Gustave
Caılleboîte ile
beraberdir Arkaların­
da, solda melon
şapkasıyla Lestringuez,
gazeteci Uıote ve
aktrist jeanne
Saınary'mn yanındadır.

► Elinde kopekle
profilden görünen kız
Aline'dir. Moulin de !a
Porlresı yapılan kişi, Charles Ephrussı'dir. Galelte’de 8alo'dan
lokalin sahibinin oğlu Bu kompozisyon fikri. dört yıl sonra, bu sure
Alphonse Empresyonistlerin zarfında birçok portre
Foumaıse'dir Ortada, kompleks ve iddialı çalışan Renoır biraz
arkası dönük oturan eserleri gerçekleştire­ dalla kendinden
kişi Baron Barhieı, mediğini söyleyen Em emindir, kişilerin ruh
silindir şapkalı figür Zola'nın meydan durumları daha kesin
Gazette des Beaux- okumasından ve daha iyi
Arts'ın yöneticisi olan doğmuştur. belirlenmiştir
HAY \1'l \ K 'l VPI’TI. \K I 1874-1886

► Renoır, Pembeye
1881- 1882: Mavi' yı 1881 Şubat
ayının sonunda.

İtalya yolculuğu Cezayir'e gıımeden az

önce yapar Bir yıl öııce
(1876 doğumlu)
Alıce'ın ablası Itene'in
ve (1874 doğumlu)
Elisabeıta'nın
portresini yapmıştı,
resmedilen çocuklar
resmi pek beğenmeyıp
l x eıı-ır. 1-1 Man unu larilımılcı arka hizmetçi odasına
(lafları Gordey. Lostringııcz \c Llıotc ile Cezay ire doğru lıarekel koyan ve 1900'de de
elti: Orada Dcla<,roi\,nın bel imlediği atmosferi bulmaya çalıştı: Bernheim'a satan,
banker Cahen
irap, hinnımı ve \lıtx Turtası gibi değerli eserler yarallı. Kşzn-
d'Arıvers'in kızlarıdır
manii olarak Kphrussi nin de yardımıyla Salona iki porlresini Kalen Brezilya. Sao
daha kabul ettirmeyi başardı: Duranıl-Ruıfc yazdığı bir mek­ Baola’dakı Museu de
tupla. Empresyonist sergiye bir kez daha katılmamaya karar Arte'de
verdiğini glinkii. "Paris'le. Salon'da sergilenmemiş bir eseri be­ bulunmaktadır

ğenerek on beşten hızla koleksiyoncu bulunamayacağını." yazı­

yordu. Ekim ayının sonumla, "Raffacllo'yu görme arzusuyla"
İtalya'ya gitti, kasım’da \ enedik, f’adova. Floransa'yı gezdi ve
nihayet Roma'dıı Yal ikan müzelerini ziyarei elli. Yolculuğu Na­
poli. I’nmpei. Somuttu ile Mine'le İHdııştugıı (lapri ve Galab-
ria'ya doğru devanı etli. Orak 1882 tarihinde Palermo'ya gitıi
ve Monıvale'den çok etkilendi: 17 Ocak'ta Napoli'ye döndü, bu­
radan bir gemiyle 22 Orak la Marsilya'ya ulaştı. Oezanne'ı l'.sla-
qııe da ziyaret elti ama orada zatürree oldu. Empresyonistlerle
sergi açmayı bir kez daha reddetti ama r)ura.nd;Rnel'iıı kendisi­
ne ait 2â resmini sergilemesine engel olamadı. İyileştikten sonra
Cezay ir'e ikinci lıir yolculuk daha yaptı, veııi portreler resmetti:
U argemonl ve Dieppe'ıle lıir yaz. geçirdi. M Venedik, Büyük
Kanal. I 88I,
Washington, Kreeger
Koleksiyonu. Renoir
Venedik'te kilise ve
müzeleri gezerek
Louvre'da tanıdığı ve
kopya ettiği sanatçıları
yeniden bulur. Büyük
hayranlık duyduğu
Vittore Carpaccio’ııun
resmini keşfeder
Sanatçı bu tabloda,
ışığın lagünü ve birkaç
fırça darbesiyle
resmettiği gondoller
üzerindeki etkisi
üzerinde yoğunlaşabil­
mek için Büyük Kanal
üzerindeki binaları göz
ardı etmiştir
 18741886

▼ Renoir, 1879'da (Pans, Musée d’Orsay)

l,L\ A\ II
Doktor Blanche'in Alman bestecinin
yemek odasında hayranı olan Jules de
bulunan tkı resmin Brayer tarafından
konuları için ısmarlanmıştır Tablo

MA
Waçjner'in 1882’de Palermo'da
Tannhâuser'inden

IN\ T . L MVA
besteciyle kısa bir
esinlenir Richard görüşmeden sonra
Wagner‘ir) Portresi yapılmıştır

A Venedik, San M ano ► Sanatçı, 1881 'de

Meydanı, 1881, Capri'de Yıkanan
Minneapolıs, Instltute Sarışın adını verdiği
of Art. Renoir, resimde Aline'm bu
18, yüzyılın önemli anıtsal çıplak resmini
manzaralarını yansıtan yapaı, (Wılliaınsıown,
ruhu kusursuzca Sterllng ve Francine
kavramayı bilmiştir Clark Sanat Fnstıtüsü)

61
 1874-1886

IN\ I.I.Id\ fS'\ U

T Renoir. dalıa parlak, tazla değişkenlik ve
Napoli Körfezi saydam ve aydınlık
etkiler yaratmak için
ayrıntı yoğunluğu
sağlamak İçin İkinci
Cîüın'imOzıif N<>\v York, Metropolitan Museıım renkleri sulandırırdı renk katmanın, aluakı
of Art'ıla bulunan 1881 tarihli eser, İtalya'ya Akıcı ve hafif fırça tabaka kurumadan
yaptığı ustun yolculuğun önemini gösterir: an­ darbeleriyle genellikle önce uygulard'
lık sanatla olan doğrudan temas onun sonra­ ıslak üzerine ıslak
tarzmda çalışırdı: Daha
ki (Sterlerini köklü olarak etkilemişılir.

M İtalya yolculuğu
sırasında yaptığı
resimler sanatçının
nihai olgunlaşmasını
işaret eder. 25 Kasım
1881'de Durand-Ruel'e
şöyle yazar: "Hâlâ araş­
tırıyorum. Hâlâ tatmin
olmadım ve bozmaya
devam ediyorum. Bu
yolculuktan yanımda
fazla bir şey getirebile­
ceğimi sanmıyorum
Aına gelişme gösterdi­
ğime de inanıyorum kı,
bu hep araştırma
yaptıktan sonra o lur"
Renoir, genel olarak zamanda Napoli'de Etkilerini çoğaltmak için
- *I
portrelere ağırlık verse kaldığı süre boyunca ışığın yoğunluğunu
de manzaraları ihmal incelediği 18. ve güçlendirmeye ve
etmez. Bu resim onu 19. yüzyıla ait, aynı renkleri açmaya karar
çok duygulandıran bir temanın guvaşlarına verdiğinde porselen
manzaraya ithaf bağlı kalarak yaptığı bir desiııatödüğü deneyi­
edilmiştir, aynı çalışmadır. minden yararlanır.
 1874-1886

IN\ I.I.Id\ fS'\ U

T Renoir. dalıa parlak, tazla değişkenlik ve
Napoli Körfezi saydam ve aydınlık
etkiler yaratmak için
ayrıntı yoğunluğu
sağlamak İçin İkinci
Cîüın'imOzıif N<>\v York, Metropolitan Museıım renkleri sulandırırdı renk katmanın, aluakı
of Art'ıla bulunan 1881 tarihli eser, İtalya'ya Akıcı ve hafif fırça tabaka kurumadan
yaptığı ustun yolculuğun önemini gösterir: an­ darbeleriyle genellikle önce uygulard'
lık sanatla olan doğrudan temas onun sonra­ ıslak üzerine ıslak
tarzmda çalışırdı: Daha
ki (Sterlerini köklü olarak etkilemişılir.

M İtalya yolculuğu
sırasında yaptığı
resimler sanatçının
nihai olgunlaşmasını
işaret eder. 25 Kasım
1881'de Durand-Ruel'e
şöyle yazar: "Hâlâ araş­
tırıyorum. Hâlâ tatmin
olmadım ve bozmaya
devam ediyorum. Bu
yolculuktan yanımda
fazla bir şey getirebile­
ceğimi sanmıyorum
Aına gelişme gösterdi­
ğime de inanıyorum kı,
bu hep araştırma
yaptıktan sonra o lur"
Renoir, genel olarak zamanda Napoli'de Etkilerini çoğaltmak için
- *I
portrelere ağırlık verse kaldığı süre boyunca ışığın yoğunluğunu
de manzaraları ihmal incelediği 18. ve güçlendirmeye ve
etmez. Bu resim onu 19. yüzyıla ait, aynı renkleri açmaya karar
çok duygulandıran bir temanın guvaşlarına verdiğinde porselen
manzaraya ithaf bağlı kalarak yaptığı bir desiııatödüğü deneyi­
edilmiştir, aynı çalışmadır. minden yararlanır.
 18741886
V \Ş \I)K1I l)ÔS KM

H ilaire (îernrain Kdgar pegas, 19

Temmuz Ш 4 tarihinde Paris'le doğdu. 18Г>Г) yılında lıtıkıık egi-
I linini İmi,ıkaıvık Keotc des Beaııv Arls'a yazıklı: I8ü(i-I8(il yıl­
ları arasımla İtalya’ya yaptığı ıızıııı Itir seyahatte \apuli. Kkı-
ransa ve Roma'da büyük Rönesans sanatçılarının escrlorini in­
celedi. 18Б2 yılında ımıı Cafö (merbois’daki diğer sanatçılarla
tanıştıran Manel. ile lanışlı. I’aris yaşamım. İşçileri, kale sahne­
lerini lıclimleıııeye ilgi duyduğundan özellikle tiyatroya \e bir­ ▲ Burada 78
çok değerli eser adadığı balerinlere ağırlık verdi. Sevdiği bir yaşındayken görülen
Degas foıoğrafa da ılgı
başka konuysa, gerek tribünlerin dünyevi atmosferi gerekse do­
duymuştu. Onun bakışı
lu dizgin giden atların dinamik giinüyle hipodromlar oldu. I stiiıı ile fotoğraf
bir biçimsel inceliğe ulaştığı resini ve lıev kelde Japon sanatı ve makinesinin yakaladığı
kilogram el к ısı görülür 1882 yı­ görümü arasında
lımla düzenlenen sergi dışında lüm oldukça yakınlık vardır.

Empresy on isi sergilerde daima

başroldeydi. Oegas'ııın gözleri son
yıllarında iyice bozuldu ve 11 Ara--
lık 1917 tarihindeki ölümüne ka­
dar sanal üretimini elkiledi. Öldü­
ğünde ardında, çağdaşı ressamla­
rın eserlerinden oluşan önemli hır
resim koleksiyonu ve çoğu sone bi­
çimindeki şiirlerinin yer altlığı bir
not defleri bıraktı.
▼ Degas, Bellelht Ailesi.
1858-60, Paris, Musée
d'Orsay. -Degas'nın
teyzesi Laure burada ıkı
kızı -Giovanna, Gıulıa-
ve kocası, Borbonlara
karşı isyan girişiminden
sonra floransa'da
sürgünde olan Napoliii
soylu Gennaro Belledi
ile birlikte
görülmektedir.

▲ Degas, Apsent,
1876, Paris, Musée
d'Orsay. Café Nouvelle
Athènes'de Desboum
ve aktrisi Ellen Andree
görülmektedir.
 1 8 7 4 -1 8 8 6

I !.) I(JV İM A
■4 Degas, Balerin, ▼ Degas. Café
y 1882, Özel Koleksi­ Corıcerfde Şarkıcı,
yon Pastel resimlerinin •/. 1878. Özel Koleksi­
yarısından fazlasını, yon. Sanatçı bask-
sahne arkası ve prova­ tekniğiyle de ilgilen­
lar sırasında, doğal miştir: Pastel boyanın

l\ M \ İHI
halleriyle resmettiği ali desem için bir
balerinlere adamıştır monotip kullanmıştır

T Degas, Tribün yağlıboyayla yapılmıştır.

Önünde Yarı5Atları, Degas. 1860 yılından
y. 1879, Pans, Musée itibaren atlan, binicileri
d'Orsay. Saydam ve Longcharnp yarış
aydınlık, sıradan alanındaki şık izleyicileri
yağlıboyalar kullan­ betimlemişte
mak yerine özel bir
 1874-1886
il u \ ti \ !•: \ M ' i t i . \ r i

883-1884:
Yeni arayışlar

^^.V noir. >ilsaıı 18)13 tarihinde. Pa-

riske l'tuı.md-Rııerin gaJfrisImle sergi ;ı<;iı. Duıand-Rııel daluı
sonraki aylarda Londra ve Boston'da oıııııı bazı resimlerini la­
mı,mak üzere çalışmalar yaplı. Bıı arada Reııoir. esiıılcndirici
bulduğu İtalya seyahalinden sonra yeni arayışlar içine girmişi i.
Özellikle Sienalı Ceımino Onnini'nin I L17 yılında yazdığı ve T Renoır,
1858 yılında Fransızca'ya çevrilen, ilk llalyan resim tekniği kıl rı­ Wargemont'da
hı olan itilanın FJkiUün. oıııııı için şiirsel ve slilisl ik anlamda be­ Öğleden Sonra. 1884,
Berlin, Nationalgalerıe.
lirleyici bir esin kaynağı oldu. Aralık ayında Moncl ile birlikte
Tabloda, önemli bir
yeni esinin bulmak amacıyla \kdeniz kıyısı boyunca uzıııı bir diploma! ve banker
seyahate çıkiı. I'akal İmi onların son oıtak çalışmaları oldu, artık olan Paul Berardın üç
yolları ayrılmıştı. 1881 yılı sanatçı için öncelikle geçiş ve arayış ktzı belimlenmıştir,
dönemi oldu: Salona katılmak yerine, basta estetik model ola­ sanatç 1879'dan
sonra Dıeppe yakınla­
rak düzensizliği öneren 'Soeıete de^regıılaristes' adında yeni
rındaki VVargemonl'da
bir ressamlar birliği kurmayı amaçlayan onun için çalışmıştır
programsal bir metin olmak üzere, ken­ On dön yaşındaki
dini kuramsal yazılara adadı. Bniiin bir Marta sağdadır, on
yaşındaki Margherıia
yıl boyunca Loııvecicııııcs. Chatoıı ve La
solda durur, dön
Rocltelle’e çeşitli yolculuklar yaptı. yaşındaki Lucıa ise
ortadadır

A Renoir, Oturarak
Yıkanan Çıplak, 1883,
Paris, Musée de
l'Orangerie. Modelin
duruşu Rubens'ın
Rebecca'yı.
Rembrandfın
Susanna'yı betimlediği
geleneksel pozu
anımsatır.

66
 1874-1886

IIM
▼ Ypon Sahilinde ısmarlar: bırı Aline,
Bir Genç 1883, diğeriyse Robert içindir

ATI \ E 1 ANTL ARI

Merion, Barnes Vakfı Van Dyck ve
Pissarro'nun kuzeni Velâzquez'in resimleriyle
Alfred Nunes, Renoir'a aralanndakı benzerlik
çocukları için İki portre çok belirgindir

▲ Renoir, Şemsiyeler, aşamada sağdaki kadın

y. 1881-1885, Londra, ve İki çocuk, vardır,
National Gallery soldaki çift ve arka
Radyografik plandaki şemsiyeler
araştırmalar bu resim resme daha söııra
için birden fazla yapım eklenmiştir.
safhası belirlemiştir İlk

■4 Renoir, Charles ve
Georges Durand-Ruel,
1882, Dtırand-Ruel
Koleksiyonu Burada
Durand-Ruel'in beş
çocuğundan ikisi
görülüyor, 1865
doğumlu Charles ve
ondan bir yaş küçük
olan Georges ki, daha
sonra Jean Renoır'ın
vaftiz babası olacaktır.
Sahne, Dieppe'tekı aile
malikânelerinin bahçe­
sidir Bu resimde, giysi­
lerin ışıklı kıvrımların­
dan arkadaki çiçeklerin
seri fırça darbeleriyle
verilmiş renklerine ka­
dar sanatçının ustalığı
kendini gösterir

67
 1874-1886
\ KI

Kırda Dans
KAŞ' I \ 1*1Tl.

kırıLı Dans 1882-1883 yılları anısında knr.ı-

hinin Daim adlı i’sri'p koşul, alarak »Tçokldştb
rjlımşiır (yandaki sayfaya bakıniîsj: her İkisi dc
Dııi'Miıd-Kucl Kolrksiyomı'ınııı |i;ın;ası\krn. Inı-
dün l’arls, Mıısır d'drsay'rla bulunmakladır.

A Dans' m her üç
Tablosunda da erkek
figür hep arkadaş Paul
Lothe'dir; ama bu
tabloda Rerıoir, kadın
figürü tlegişl irerek,
genç eşi Aline
Changot'yu resmet-
miştir Dans edenlerin
duruşları neredeyse
aynıdır ama ressam
bakış açısını değiştir­
mekte ve bize,
Şehirdeki zarif ve
seçkin, kırdaki basil ve
yalın dünya olmak
üzere tamamıyla ayrı
iki dünyayı
betimlemektedir.
 1874-1886

► Bougival'de Dam Renoıı, diğer ikisinde

(Boston, Museum ot yalnızca iki dansçı
fine Arts) diğer iki üzerinde yoğunlaşırken,
resmin tamamlanma­ burada, arka plandaki
sından kısa sure önce diğer dansçılar için de
bitmiştir- Her üçü de yer bırakarak,
büyük boyutlu, kompozisyona derinlik
neredeyse doğal ve hareket
ölçülerdedir, fakat kazandırmıştır.

A Renoir, Kasabada ► KolombiyalI

Dans, 1882-188.1, Fernando Botero'nun
Paris, Musée d'Orsay. esinlendiği Dans dizisi
Dans eden kadın, Empresyonist resmin
Degas ve Puvıs de en iyi örneklerinden
Chavannes’a da biri olarak kabul
modellik yapan edilmekle kalmaz, aynı
Suzanne Valadon'dur zamanda 1800'lerin
O da değerli bir sonunda, Fransa'daki
manzara ve natürmort yaşamın eğlenceli bit
ressamıdır ve Maurice betimi olarak da
Utrillo'nun annesidir görülür.

69
IV -I Vi.) (I 1u I CIV s\ t 18741886

Mary Cassatt

] \ / [ a r y CassaU, 22 Mayıs 18 11 tari-

hinflc. Amerika Birleşik Devletleri. Piltsburgh’da dogurı zengin
bir bankerin kızıdır. Çocukluğundan beri resme bü>Cık ilgi duy­
du ama ailesinin Önyargılarıyla savaşmak zorunda kaldı. Pliila-
delphia Güzel Sanallar Akadeıııisi'ııde imrenim gönlü. 18®-
1870 yılları arasında -Avrupa’yı dolaşarak antik sanal müzeleri­
ni gezdi. Paris'e yerleştikten sonra akademik ressam Cluıpliıfin
stüdyosuna devam etti ve 187-4 yılında bir resmini Salona ka­
bul eııirerek. Degas'nın dikkatini çekti. Degas onu Kıııpresyo-
uistlerin sergisine katılmaya ikna etti Lslası olarak kabul ettiği
Degas'daıı. Manet’den ve Kenoir'dan etkilendi ve keııoir gibi ka­
dın ve çocuk figürlerini sıeak renk­ T Cassatt, lules İle
lerle bcLHiıledi. Dııraııd-Rtiei'i Bir­ Annesi, y. 1901, Özel
Koleksiyon. Annelik
leşik uevlellnr'de Empresyonist
teması sanatçının
sergiler düzenlemesi için eesarei- birçok resminde
lendirdi ve büyük koleksiyoncu görülür ve duygusallı­
llenry Osborne llave-me-yer’in re­ ğını en iyi şekilde
sim almasına rehberlik ederek, bu dışavurur Beden
hatları taslak düzeyin­
akımın Amerika'da yayılmasını
deyken, yüz İcatlarının
sağladı. 14 Haziran 1920 tarihin­ kesinliği kolayca fark
de Çimlenil de Beâufresııe’de öldü. edilebilir.

▲ Mary Cassatı, Nisan

189Vde Dtırand-
Ruel'in galerisinde on
baskının 25 dizişini
sergiler. Bunlardan
birinde ukıyo-e Japon
baskılarından esinlen­
miştir. Yukarıdakinin
adı Banyo'dur

70
 18741886

ı\ :•! mo n ı y m vs' ya
4 Cassait, Dikiş Dikeri ▼ Dorolhy’mn
Kadın, y. 1880-82. Portresi, (y. 1904, Özel
Pans, Musée d’Orsay. Koleksiyon), Mary
Renoir’m Kitap Okuyan Cassatt’ın 1900’dan
K ılın ı (s. 41) anımsa­ sonra çocuklara
tan resim, 1886’daki adadığı bir dızı pastel
son Empresyonist resimden biridir,
sergiye sunulmuştur. sanatçı, Beaııfresne
Antonin Personnaz’m yakınlarındaki Mesnih
koleksiyonuna girdik­ Theribus köyünün
ten sonra Louvre’a küçük sakinlerini
bağışlanmıştır model almıştır.

A Özel bir koleksiyon­ ► Banjolu Genç Kız

da bulunan ve 80‘lerin (Özel Koleksiyon) adi:
başında yapılan bu bu pastel resimde
tabloda, Mary Cassall, Renoir'm tarzıyla
öğretmeni Matlıilde arasındaki benzerlikler
Vallet'nin kuzeni belirgindir (s. 101). iki
Susan'ı resmetmiştir sanatçı da basil
Bakışlardaki doğallık hatların zarafetini ve
Degas'nın etkisini atmosfer zenginliğini
ortaya koyar vurgulamıştır

71
 1874-1886
Il U \TI \ !•: *1 M’ ITI. \KI
▼ Aline'in Portresi, yapılmıştır Önden
1885-1886: Philadelphia, Museum
of Art'ta bulunan
gorunuş modelin toplu,
basit ve 'köylü' hatlarını

Empresyonistlerden bu eser. 1885

sonbaharında, Aline’in
öne çıkarır Renoir bu
resmi ölümüne kadar

kopıış doğduğu Essoye7'de saklamıştır

A
L
ilin e ile RftKür’ın ilk çııçufîlı PieiTd 2 1 ▲ Renoir, Şubat
Man IHSÛ'ie doğar. \ilc yazııt Seiııe kıyısındaki La Roçhd (lıı-' 1886’da Brüksel'deki
'20 yüzyıl sergisine' 7
yon'a Uışımr; orada Cdzanne. karısı Hürlense l’iqııeı ile 1872'de
resimle katılır: aynı yaz,
doğan oğulları Paul'ü konuk ederler. Monel. birkaç kilometre
Durand-Ruel, New
filetle. Givorny'de oturmaktadır: açık havada birlikte resim yap­ York'ta 38 yağlıboya
salar da, aralarındaki farklılıkların ortak noktalarından daha ve pastel resmini
fazla olduğunu anlarlar Özellikle yeni bir ifade tarzı arayışı için­ sergiler, Temmuz'da
Paris, Galerie Petıt'de
de olan Renoir. Empresyonizm den kuşku duymaya başlamıştı
5 yağlıboya sergiler
Renoiı'ın yaptığı resimler öylesine farklıydı ki. sanal tarihçileri
bunları. Ingıvs'iıı leknığiyle benzerliklerini belirtmek için, 'lııg-'
► Renoir, Çemberli
res dönemi-yapıtları olarak adlandırmışlardır. Böyleee. bu deği­ Kız. Washington,
şime karşı koyan Durand-Rııel'in yakınmaları ve I8U(> sergisine National Gallery of Ar:
katılması için ısrarları sonuç ver­ Nisan 1885 tarihli
resimde Etienne
mez. Sergiye yalnızca on yedi sa­
Goujorı'un kızı Marie
natçı katılır: Hî74'te Nadar'ın ser­ görülmektedir Renoir,
gisine katılan oluz sanatçıdan ge- Marie'nin erkek
rive sadeı-e Degas. Gııillaıımin.. kardeşi Stetano'nun da
MoriSol. Pissarro.ve-Roııarl kalır. resmim yapmıştır.

La Rocbe Guyon'da
Evler, y 1885,
Aberdeen, Sanat
Galerisi ve Müzeleri.
Çaprazlama fırça
darbeleri resmin büyük
bir kısmını kaplar ve
Rouen ile Paris
arasında. Seme Nehri
üzerindeki kasabada
konuğu olan
Cezanne'ın elkıstnı
hissettirir.

► Bu Kamçılı Çotuk
(1885, Petersburg)
senatör Gou|Oiı'un
▲ Paris, Musée küçük oğlu Stefano'dur
d'Orsay'da bulunan bü Resim daha sonra
resim gibi çiçek lemaşı galerici Voliard'a
koleksiyoncular satılmıştır, 1913’te
tarafından iyi para Morosov'un koleksiyo­
karşılığı ısmarlanırdı nuna katılmıştır
 1874-1886
Il U \TI \ !•: *1 M’ ITI. \KI
▼ Aline'in Portresi, yapılmıştır Önden
1885-1886: Philadelphia, Museum
of Art'ta bulunan
gorunuş modelin toplu,
basit ve 'köylü' hatlarını

Empresyonistlerden bu eser. 1885

sonbaharında, Aline’in
öne çıkarır Renoir bu
resmi ölümüne kadar

kopıış doğduğu Essoye7'de saklamıştır

A
L
ilin e ile RftKür’ın ilk çııçufîlı PieiTd 2 1 ▲ Renoir, Şubat
Man IHSÛ'ie doğar. \ilc yazııt Seiııe kıyısındaki La Roçhd (lıı-' 1886’da Brüksel'deki
'20 yüzyıl sergisine' 7
yon'a Uışımr; orada Cdzanne. karısı Hürlense l’iqııeı ile 1872'de
resimle katılır: aynı yaz,
doğan oğulları Paul'ü konuk ederler. Monel. birkaç kilometre
Durand-Ruel, New
filetle. Givorny'de oturmaktadır: açık havada birlikte resim yap­ York'ta 38 yağlıboya
salar da, aralarındaki farklılıkların ortak noktalarından daha ve pastel resmini
fazla olduğunu anlarlar Özellikle yeni bir ifade tarzı arayışı için­ sergiler, Temmuz'da
Paris, Galerie Petıt'de
de olan Renoir. Empresyonizm den kuşku duymaya başlamıştı
5 yağlıboya sergiler
Renoiı'ın yaptığı resimler öylesine farklıydı ki. sanal tarihçileri
bunları. Ingıvs'iıı leknığiyle benzerliklerini belirtmek için, 'lııg-'
► Renoir, Çemberli
res dönemi-yapıtları olarak adlandırmışlardır. Böyleee. bu deği­ Kız. Washington,
şime karşı koyan Durand-Rııel'in yakınmaları ve I8U(> sergisine National Gallery of Ar:
katılması için ısrarları sonuç ver­ Nisan 1885 tarihli
resimde Etienne
mez. Sergiye yalnızca on yedi sa­
Goujorı'un kızı Marie
natçı katılır: Hî74'te Nadar'ın ser­ görülmektedir Renoir,
gisine katılan oluz sanatçıdan ge- Marie'nin erkek
rive sadeı-e Degas. Gııillaıımin.. kardeşi Stetano'nun da
MoriSol. Pissarro.ve-Roııarl kalır. resmim yapmıştır.

La Rocbe Guyon'da
Evler, y 1885,
Aberdeen, Sanat
Galerisi ve Müzeleri.
Çaprazlama fırça
darbeleri resmin büyük
bir kısmını kaplar ve
Rouen ile Paris
arasında. Seme Nehri
üzerindeki kasabada
konuğu olan
Cezanne'ın elkıstnı
hissettirir.

► Bu Kamçılı Çotuk
(1885, Petersburg)
senatör Gou|Oiı'un
▲ Paris, Musée küçük oğlu Stefano'dur
d'Orsay'da bulunan bü Resim daha sonra
resim gibi çiçek lemaşı galerici Voliard'a
koleksiyoncular satılmıştır, 1913’te
tarafından iyi para Morosov'un koleksiyo­
karşılığı ısmarlanırdı nuna katılmıştır
 1874-1886

Annelik
188(i tarihli \nnclik. Kendir in stilis­
tik geiîşiiriİTHİe bir dönü'rir noktası
oluşlurıır ve onun, gerek çizgi gerek­
se ışık açışından diğer Gmşresyo*
nisllei'fieıılfesıl ayrıklığını gösterir.

74
 1874-1886

I M\ T .l.lıl V kS’ Y <1

•4 Renoh, Vrvlard'a
yazdığı bir mektupta
Floransa'dak' Palazzo
Pılti'de bulunan
Raffaello imzalı İskem­
ledeki Madonna'y
gördüğünde duyduğu
heyecanı tarif eder:
"Anneliğin o şefkatli
yüz ifadesiyle, en
özgür, en sağlam, en
sade ve canlı resim."

▼ I cıva! üzerine üç
ayrı versiyon halinde
resmedilen annelik
teması, aşağıdaki kâğıt
üzerine boya ve kara
kalem (1886. New
York. Harry A
Woodruff koleksiyonu)
gibi sayısız eskize konu
olmuştur

7.

A Bu taşbaskı Annelik ► Gino Severini 1916

için üc çalışmayı tarihli bu Annelık'te
gösterir. Tablo Galerie (Corlona, Museo
Petit'de sergilendiği dell'Accadeırıia eırusca),
zaman, Mirabeau şöyle karısını ve yem doğmuş
yazmıştır "Kendi oğlunu resmederek
orijinalliği içinde anneliği evrense! bir
ilkellerin cazibesini, değer olarak sunmuştur.
Japonların sadeliğini ve Basit ama aynı zamanda
Ingres'in ustalığını görkemli resmin ustaları
çağrıştıran bu çocuklu eski Toscaııalı sanatçılar­
anneyi görün." dan esinlenmiştir
 1 8 74 - 1 88 6__
AAij.ADlGl DÖNEM

Y \Ş ADİSİ DÖN KM
Dünyada ■4 Max Lıebermann
Tiergarten'de Gezi
(1918)-Berlin'in mer­

Empresyonizm kezindeki ünlü bir

park- resmini Empres­
yonizm öğretisine göre
açık havada çalışmıştır

▼ Philip Wilson Steeı,
Walberswick. 1891,
R
J t mpi’f’syonizm'iten bahsedilince, ister
Özel Koleksiyon
Ingiltere'de çeşitli
Empresyonist sergiler
islemez. 1874-1886 yılları arasında Paris'te ortaya çıkan Fran­
düzenleyen New
sız sanatçılardan oluşan o grup akla gelir. De Nillis veya Zando- English Art Club'ırı
meneglıi gibi, resimlerini İm sergilerde sergilemeyi başaran, tanınmasını
grupla ilişki kuran veya »ulardan etkilenen diğer yabancı res­ sağlamıştır
▼ Georg Hendrik
Breitner. Uzarımj
Çıplak, Özel
Koleksiyon. 1884'te
Paris’te resim çalışmış,
Caillebotte'ı/p gerçek­
çiliğinden etkilenmiş ve
Empresyonizmi
Hollanda'ya taşımıştır

samlarda İm akıma yaklaşır. Dlırancl-Rııcl. Londra'da ve Birle­

şik Devletlerde Empresyonist sergiler düzenlediği zaman bu
eserleri çok daha geniş bir lıalk kil leşine tanıttı ve akınım Fran­
sa sınırlan dışında da yayılmasını sağladı. Zamanla İmlim dim­
yatla Eıtıpresy-oııizm'e yakın okullar oiııştıı. Birleşik Devleller'de
James Whistler. John Singer Sargent ve Theodore Robinson: In­
giltere'de Walter Richard Sickert. Laura Kiiiyhl ve Philip Wilson
Steer: Almanya'da 'Alman Kntpivsyffiisl üçlüsü' olarak da anı­
lan Max Ltebermaim. I.ovis Corinth ve Max Slevogt: İsveç'te
Karl Eredi'ik Hill ve Nils Kretiger. Finlandiya'da Akseli Galldn-
kallela. Norveç'le Dan iel Beckar ve Christian krogh, Belçika'da
Alfred Stevens, Hollanda'da Ceorg Hendrik Breilner ve nihayet
Avustralya'da Arllmr Slrccton bu akımın anılmaya değer sanat­
çıları arasında sayılabilirler.
■4 John Sınger
Sargent, Kaşmir,
1908, (ayrıntı). Özel
Koleksiyon. Paris'le
Empresyonistleri Lekeciler
tanımış ve İngiltere’de,
Lekecİlerin tarzı genel nlarfik F.nıp-
yerel sanatçıları etkile­
yerek, uzun sure çalış­ resyonlznı'e yakındır. Oıllar da. aşa­
mıştır Hem yetenekli ğılat i' i (ılınası islenilen Iur terlinle
bir manzara ressamı, mııımlanmışlardı. eserleri acelen hır
hem de kusursuz bir tavırla İlilmemiş taslaklar, yani 'leke
portrecidir. ler' olarak değerlendirilmişi i. İ ler
şeyden önce hır Toscaııalı olan (iı
► Gıovannı Faltori, ovanni ve ateşli vatanseverlerle dolu
Maremma‘da Hasat, diğer bölgelerden sıırı;ıleıl;ır 'lekele­
y. 1870, Öze! me' yapmayı severlerdi: Doğayı İm
Koleksiyon Arı ve anlık irimler halinde ı'eıık kütleleri lı İnde
gerçekçiliği lekeci tarzı tanımlayarak, açık havada, tarlalar­
en iyi şekilde temsil da ve kırlarda resim yapmışlardır
eder, 1875'te Paris'te
Manet ile tanışmıştır
 1 8 74 - 1 88 6__
AAij.ADlGl DÖNEM

Y \Ş ADİSİ DÖN KM
Dünyada ■4 Max Lıebermann
Tiergarten'de Gezi
(1918)-Berlin'in mer­

Empresyonizm kezindeki ünlü bir

park- resmini Empres­
yonizm öğretisine göre
açık havada çalışmıştır

▼ Philip Wilson Steeı,
Walberswick. 1891,
R
J t mpi’f’syonizm'iten bahsedilince, ister
Özel Koleksiyon
Ingiltere'de çeşitli
Empresyonist sergiler
islemez. 1874-1886 yılları arasında Paris'te ortaya çıkan Fran­
düzenleyen New
sız sanatçılardan oluşan o grup akla gelir. De Nillis veya Zando- English Art Club'ırı
meneglıi gibi, resimlerini İm sergilerde sergilemeyi başaran, tanınmasını
grupla ilişki kuran veya »ulardan etkilenen diğer yabancı res­ sağlamıştır
▼ Georg Hendrik
Breitner. Uzarımj
Çıplak, Özel
Koleksiyon. 1884'te
Paris’te resim çalışmış,
Caillebotte'ı/p gerçek­
çiliğinden etkilenmiş ve
Empresyonizmi
Hollanda'ya taşımıştır

samlarda İm akıma yaklaşır. Dlırancl-Rııcl. Londra'da ve Birle­

şik Devletlerde Empresyonist sergiler düzenlediği zaman bu
eserleri çok daha geniş bir lıalk kil leşine tanıttı ve akınım Fran­
sa sınırlan dışında da yayılmasını sağladı. Zamanla İmlim dim­
yatla Eıtıpresy-oııizm'e yakın okullar oiııştıı. Birleşik Devleller'de
James Whistler. John Singer Sargent ve Theodore Robinson: In­
giltere'de Walter Richard Sickert. Laura Kiiiyhl ve Philip Wilson
Steer: Almanya'da 'Alman Kntpivsyffiisl üçlüsü' olarak da anı­
lan Max Ltebermaim. I.ovis Corinth ve Max Slevogt: İsveç'te
Karl Eredi'ik Hill ve Nils Kretiger. Finlandiya'da Akseli Galldn-
kallela. Norveç'le Dan iel Beckar ve Christian krogh, Belçika'da
Alfred Stevens, Hollanda'da Ceorg Hendrik Breilner ve nihayet
Avustralya'da Arllmr Slrccton bu akımın anılmaya değer sanat­
çıları arasında sayılabilirler.
■4 John Sınger
Sargent, Kaşmir,
1908, (ayrıntı). Özel
Koleksiyon. Paris'le
Empresyonistleri Lekeciler
tanımış ve İngiltere’de,
Lekecİlerin tarzı genel nlarfik F.nıp-
yerel sanatçıları etkile­
yerek, uzun sure çalış­ resyonlznı'e yakındır. Oıllar da. aşa­
mıştır Hem yetenekli ğılat i' i (ılınası islenilen Iur terlinle
bir manzara ressamı, mııımlanmışlardı. eserleri acelen hır
hem de kusursuz bir tavırla İlilmemiş taslaklar, yani 'leke
portrecidir. ler' olarak değerlendirilmişi i. İ ler
şeyden önce hır Toscaııalı olan (iı
► Gıovannı Faltori, ovanni ve ateşli vatanseverlerle dolu
Maremma‘da Hasat, diğer bölgelerden sıırı;ıleıl;ır 'lekele­
y. 1870, Öze! me' yapmayı severlerdi: Doğayı İm
Koleksiyon Arı ve anlık irimler halinde ı'eıık kütleleri lı İnde
gerçekçiliği lekeci tarzı tanımlayarak, açık havada, tarlalar­
en iyi şekilde temsil da ve kırlarda resim yapmışlardır
eder, 1875'te Paris'te
Manet ile tanışmıştır
Renoir, (kl Ш т i.i' hir Çocuk. 1ÖÖ2. Uw-vrr, 0й;1 M ıisiym .

!V,‘y >'ı
Renoir, (kl Ш т i.i' hir Çocuk. 1ÖÖ2. Uw-vrr, 0й;1 M ıisiym .

!V,‘y >'ı
 1887-1902 1 887- 1 90 2
M Siqnac, Bertrard'da larından biridir. Seurat
Empresyonizm'de Çam Ağac ı, 1909.
Moskova, Puşkin
ile birlikle, Gauguin,
Cézanne ve dıger Post-

kriz Müzesi, Chevreul ve

Rood'un optik
Empresyomstlerın
katıldığı 9 sergi
araştırmalarına bağlı düzenleyen Société des
olan sanatçı, Artistes Indépendants'!
Puantılİ2m'in kuramcı- kurmuştur

J Jnıpresyonistlerin 1886 yılındaki se­

kizinci ve sonuncu sergilerini düzenlemelerinden sonra sanal
eleştirmeni Mliv l'ı5n6on. Isnıpıesvnııisllei'in \;ışaınsal güdüleri­
ni ve yaratıcı güçlerini ı ilkeli iklcrini ve hu serginin 'Neu-Kmpres-
voniznı’ olarak düşünülmesi gerekliğini helirlir. Gerçeklen de,
başka arayışların peşindeki Cuillebntie. Moııei, Renoir ve Sis-
ley'in yarattığı boşluk, yetmişli \ ıllanla yarattıkları ruhtan çok
farklı eserlerle doldurulmuştur. Sekiz serginin sekizine de kan­
lan Pissarro hile, oğlu Lueierı, Georges Seurat ve Paul Signac'la
birlikle yeni"Noktan (Puanlilislı tekniğini benimseyen eserler
sergilemiştir. Özellikle Seııral h ıım iil'rm 'in manifestosu olmaya T Toulouse-Lautrcc, ► Paul Cézanne, gerçekliği pasif olarak
Maskeli Baloda. 1892. Jasde Bouffan, 1885- kepya etmekle
aday, yenilikçi eseri (inim le Ju lle 'Ukısı’ndıı İlil' Pazcir (irııııi Öğ­
Özel Koleksiyon. Japon 1887, Özel Koleksiyon yetinmemeli ve yeni bir
leden Sıııını ile büyük bir etki ya­ baskılardan etkilenmiş Cézanne. Empresyo- gerçeklik yaratmalıdır.
ratır. Sanatçı, yüzeyi, resmi seyre­ olan sanatçı, daha nızm'm kademeli Bu işlem dış koşullan­
denin bakışına göre titreşen küçük sonra Art Nouveau'nun olarak aşılmasının ve dırmalardan bağımsız
ye arı renk noktalarıyla oluşturup. temsilcilerince de avangard ideolojik olarak gerçekleşmeli ve
benimsenecek olan yaklaşımın en önemli sanatçının kişiliğine ve
Noktacılıktan Sembolistler, k ivisi-
yalın ye çizgisel kişilerinden bin olarak iç dünyasına yer
ler ve yeııi yüzyılın diğer avatt- yaklaşımı kullanan ilk vermelidir
kabul edilir Ona göre,
gard akımları doğacaktır. ressamdır. sanatçı çevresindeki

•4 Paul Gauguln,
Dolaşmak, 1887,
Madrid, Thyssen-
Bornemısza. Gaugın
Empresyonistlerin son
5 sergisine katılmıştır
1887'de Charles Laval
ile birlikte Atlantik
Okyanusu'nun ötesine,
önce Tobago'ya, sonra
da Martıniklere
gitmiştir. İlkel sanatı
keşfetmek onda yerıi
▲ Seurat, Sirk. 1891, ufuklar açmış ve
Paris, Musée d'Orsay Empresyonizmi
Sanatçının son eseridir aşmasını sağlamıştır
ve Amstes Indépen-
dants'm 7 sergisinde
bitmemiş olduğu halde
sergilenmiştir.

80 81
 1887-1902 1 887- 1 90 2
M Siqnac, Bertrard'da larından biridir. Seurat
Empresyonizm'de Çam Ağac ı, 1909.
Moskova, Puşkin
ile birlikle, Gauguin,
Cézanne ve dıger Post-

kriz Müzesi, Chevreul ve

Rood'un optik
Empresyomstlerın
katıldığı 9 sergi
araştırmalarına bağlı düzenleyen Société des
olan sanatçı, Artistes Indépendants'!
Puantılİ2m'in kuramcı- kurmuştur

J Jnıpresyonistlerin 1886 yılındaki se­

kizinci ve sonuncu sergilerini düzenlemelerinden sonra sanal
eleştirmeni Mliv l'ı5n6on. Isnıpıesvnııisllei'in \;ışaınsal güdüleri­
ni ve yaratıcı güçlerini ı ilkeli iklcrini ve hu serginin 'Neu-Kmpres-
voniznı’ olarak düşünülmesi gerekliğini helirlir. Gerçeklen de,
başka arayışların peşindeki Cuillebntie. Moııei, Renoir ve Sis-
ley'in yarattığı boşluk, yetmişli \ ıllanla yarattıkları ruhtan çok
farklı eserlerle doldurulmuştur. Sekiz serginin sekizine de kan­
lan Pissarro hile, oğlu Lueierı, Georges Seurat ve Paul Signac'la
birlikle yeni"Noktan (Puanlilislı tekniğini benimseyen eserler
sergilemiştir. Özellikle Seııral h ıım iil'rm 'in manifestosu olmaya T Toulouse-Lautrcc, ► Paul Cézanne, gerçekliği pasif olarak
Maskeli Baloda. 1892. Jasde Bouffan, 1885- kepya etmekle
aday, yenilikçi eseri (inim le Ju lle 'Ukısı’ndıı İlil' Pazcir (irııııi Öğ­
Özel Koleksiyon. Japon 1887, Özel Koleksiyon yetinmemeli ve yeni bir
leden Sıııını ile büyük bir etki ya­ baskılardan etkilenmiş Cézanne. Empresyo- gerçeklik yaratmalıdır.
ratır. Sanatçı, yüzeyi, resmi seyre­ olan sanatçı, daha nızm'm kademeli Bu işlem dış koşullan­
denin bakışına göre titreşen küçük sonra Art Nouveau'nun olarak aşılmasının ve dırmalardan bağımsız
ye arı renk noktalarıyla oluşturup. temsilcilerince de avangard ideolojik olarak gerçekleşmeli ve
benimsenecek olan yaklaşımın en önemli sanatçının kişiliğine ve
Noktacılıktan Sembolistler, k ivisi-
yalın ye çizgisel kişilerinden bin olarak iç dünyasına yer
ler ve yeııi yüzyılın diğer avatt- yaklaşımı kullanan ilk vermelidir
kabul edilir Ona göre,
gard akımları doğacaktır. ressamdır. sanatçı çevresindeki

•4 Paul Gauguln,
Dolaşmak, 1887,
Madrid, Thyssen-
Bornemısza. Gaugın
Empresyonistlerin son
5 sergisine katılmıştır
1887'de Charles Laval
ile birlikte Atlantik
Okyanusu'nun ötesine,
önce Tobago'ya, sonra
da Martıniklere
gitmiştir. İlkel sanatı
keşfetmek onda yerıi
▲ Seurat, Sirk. 1891, ufuklar açmış ve
Paris, Musée d'Orsay Empresyonizmi
Sanatçının son eseridir aşmasını sağlamıştır
ve Amstes Indépen-
dants'm 7 sergisinde
bitmemiş olduğu halde
sergilenmiştir.

80 81
 1887-1902
► Renoir, Julie
88/-1889: Paris ve
II AA ATI \ E 'I A P IT I.A E I

Manet'nin Portresi.
Paris. Rouart

Issoyez arasında Koleksiyonu. 1S74'te

Berthe Morisol,
Edouard’ın kardeşi
Eugène Manel ile
evlenir Julie adında bir
kızları olur ve 1892'de
babanın, 1895'te
annenin ölümünden
sonra Renoir'ın ve
I \ :1miir IHJS7 , ilmm Uaglarıntla lug- Mallarme'nin vesayeti
res dönemi' olarak adlandırılan yeni yaklaşıma götüren yolu ne­ aitına verilir Julie
redeyse tamamlar: İtalya'da takdir etliği eski ustaların resimleri Manel 'Empresyonist­
lerle büyürken' adını
ona ‘çizmeyi öğrenmek gerektiğini' göstermiştir ve resimlerinde­
verdiği bir anı kitabı
ki biçimler İn-|ı dalıa net. Iıatln iiç boyutlu hale gelmeye başlar. yazmıştır
Renoir. Empresyonizm'deıı ır/aklaşsa da ressamlar, eleştirmen­
ler. şairler ve yazarlarla tanıştığı Berthe Morisol'nuıı evine git-
meye devam eder. Stephane Mallarme'nin kişiliğinden etkilenir:
birlikte resimli şiir kitapları yayınlamayı düşünürler, ama hıı ta­
sarıyı hayata geçiremezler Yılın başında. Mx-emPi'ovenee ya­
kınlarındaki ,)as de Boııffan'da. Cözaıine'in komığıı olur, ama
pek fazla oıtak noktalan yoktur. Bu arada. Duraııd-Ruel'in dü­
zenlediği sergiler ilk meyvelerini vıTıııeye başlar ve satılan lab-
loları Renoir’a mali bir rahatlık sağlar. Bütün bir yılı Marlignes.
basta annesinin bulunduğu Unıveeiennes. Paris. Argenteuil.
Bougtval. arkadaşı CaillebotleTa birlikte gittiği Pctil-Gcnnevil-
liers ve Kssoycz arasında yolculuk ederek geçirir, Aralık ayı­
nın sonlarına doğru romatizma ağrılarından şikâyet, et­
meye başlar.

< Renoir,
Yıkanan Genç
Kız, 1888, Özel
Koleksiyon. Tablo
Washingtori'da David
Lloyd,Kreeg er
Koleksiyonunda
bulunurken, 14 Mayıs
1997'de Christie's,
New York'ta
11.300 000 dolara
satılmıştır.

► Yıkanan Gğiiç Kız

resmindeki poz, bugün
Roma. Capıtolino
Müzesi'nde bulunan
ve Helenistik bir heyke­
lin 2. yüzyıl Roma kop­
yası oları Capltolino
Venüsü'n0 anımsatır.

82

Renoir ve antik resim
Rendir. I.oııvre'dn resim kopya el -
tifii ve porselen bezemesi yaptığı
| ll'/.ıın eğitim döneminden beri kla­
sik. Yunan. Italyan Rönesans ve
III. yüzyıl l-’ransız sanatından et­
kilenmiştir. Hu referans noktaları
İtalya yolculuğundan sonra arta­
rak. sonraki resim üretiminde be­
li lirleyim olmuştur. (îi'mlük yaşam­
dan alınan basil salıueleıi ve ko­
18871902
A Stilistik arayışları
sırasında ve Dtırand-
Ruel'in ısrarlı talepleri
özerine Renoır, bu tatlı
ve Çiçek Tutan Çocuk
(1888, Sao Paolo,
Museu de Arte) gibi
bazı Empresyonist
dönem konularına geri
döner.
•< Yıkanan Genç Kız
tablosunun bir ilham
kaynağı da
Botticelli'nın 1479
tarihli Venüs'ün
Doğuşu adlı eseridir,
nuları geçmişin ilnlü başyapıtları­ o d3 Medici
nın belli noktalarıyla üzdeşUtşıire Venüsû'nden
rek soylıılnşlımuj lerrilıl. Renoir'm etkilenmiştir, Renoır,
gfineel sonsuzluk' dedlöi şeyi ger­ Floransa'daki Uffta
çekleştirmesine olanak tıımmıştır. Galerisi'nı gezerken
her ikisine de hayran
Söz konusu olan, sıratları bir sanat
kalmıştır Kendi
eserinin ötesinde, 'gözlem anımla,
sanatıyla Rönesans
çalışmakla olan sıradan bir hiz­ sanatı arasında
metçiyi Olympos'un lımo'suna' dö- kurduğu ilişki de
miştiırebilen. bilinçli bir estetik se­ böylelikle ortaya çıkar
çimdir.
83
 1887-1902 1887-1902

IM\ 'I.I.UY fKVll

lî \Ş'ı MM TL. \ K I

Yıkananlar
I»84 yılında yapılmaya başlanan ve günümüzde
Philadelphia Museum of \rLT-a bulunan user. I887
İlkbaharında lanıaııılfinmışlır. Renoir. François
Girardon'ıın \ eısyilles ın bir çeşmesinde kullandı­
ğı 'Su Perileri' rölyefinden esinlenmiştir.

▲ Resmin yeniliği T Resim için yapılan

çokluk soğuk tonlarla sayısız hazırlık desenin­
boyanması ve dış den biri olan aşağıdaki
hatların belirgin resim Chicago Art
kılınmasıdır. Pıssarro lııstilute'da bulunmak­
bundan pek ikna tadır. Renoır bir
olmaz ve onu, "uyumu başyapıt yarattığından
göz önünde bulundur­ emindi ve eser Mayıs
madan" çizgiye fazla 1887'de Georges Pelit
yer vermekle suçlar. tarafından sergilenince
Buna rağmen modeller olumsuz değerlendir­
yoğun bir cinsellik, meler ve eleştirmenle­
şiirse! bir sakinlik ve rin anlayışsızlığı
yaşama mutluluğu karşısında büyük bir
yayarlar düş kırıklığına uğradı

■4 Renoır, bu çıplaklar Goııcourt'dur 1885'te

için Fragonard, Boucheı Durand-Ruel'e şöyle
ve 1700'lerın diğer yazar: "Kendimi
Fransız ressamlarını 18, yüzyıl ustalarıyla
örnek almıştır; Renoir'ı karşılaştırmak değil ama
onları incelemeye hali hazırda ne yönde
yönelten, ona Madame (gitmekte olduğumu
Charpentier'nin bilmek istiyorum "
tanıştırdığı tdmond de

84
 1887-1902 1887-1902

IM\ 'I.I.UY fKVll

lî \Ş'ı MM TL. \ K I

Yıkananlar
I»84 yılında yapılmaya başlanan ve günümüzde
Philadelphia Museum of \rLT-a bulunan user. I887
İlkbaharında lanıaııılfinmışlır. Renoir. François
Girardon'ıın \ eısyilles ın bir çeşmesinde kullandı­
ğı 'Su Perileri' rölyefinden esinlenmiştir.

▲ Resmin yeniliği T Resim için yapılan

çokluk soğuk tonlarla sayısız hazırlık desenin­
boyanması ve dış den biri olan aşağıdaki
hatların belirgin resim Chicago Art
kılınmasıdır. Pıssarro lııstilute'da bulunmak­
bundan pek ikna tadır. Renoır bir
olmaz ve onu, "uyumu başyapıt yarattığından
göz önünde bulundur­ emindi ve eser Mayıs
madan" çizgiye fazla 1887'de Georges Pelit
yer vermekle suçlar. tarafından sergilenince
Buna rağmen modeller olumsuz değerlendir­
yoğun bir cinsellik, meler ve eleştirmenle­
şiirse! bir sakinlik ve rin anlayışsızlığı
yaşama mutluluğu karşısında büyük bir
yayarlar düş kırıklığına uğradı

■4 Renoır, bu çıplaklar Goııcourt'dur 1885'te

için Fragonard, Boucheı Durand-Ruel'e şöyle
ve 1700'lerın diğer yazar: "Kendimi
Fransız ressamlarını 18, yüzyıl ustalarıyla
örnek almıştır; Renoir'ı karşılaştırmak değil ama
onları incelemeye hali hazırda ne yönde
yönelten, ona Madame (gitmekte olduğumu
Charpentier'nin bilmek istiyorum "
tanıştırdığı tdmond de

84
 18 87- 1 902
\Ş\DlGl DONK M
bulunan Cale Tortonı.

Y A ŞA D IĞ I
▼ Jeaıı Beraud, Calc
1880’den 1900’e Tortonı Önündeki
Bulvar, Özel Koleksi­
1792 yılında Fransa'ya
gelen ilk Napolılı

Fransa yon Boulevard des

Italiens u/erırıde
dondurmacı laralından
kurulmuştur.

OOVF.M
▼ Süveyş Kanalı için
fener olarak düşünülen
p
l a aris
n Komünü'nüıı acımasızca baslırıl- A Devrimin 100.
O/gürlük Heykeli.
nıası Fransız lopluınumla cumhuriyet eğiliminin «üçlenmesi so- yıldönümünü kullamak
daha sonra Birleşik
mıcıımı doğurdu vc Mayıs 1873‘lc Mac-Malıoıı hükümeti Itaşa için 6 Mayıs'ta açılan,
Devletler'e armağan
1889 Paris Evrensel
edildi. Projesini. Fransız «clıli. Senato'da üstünlük sağlayan Cıımlıuriycîlçilt ı Mac-Ma-
Sergisi altı ay
heykeltıraş hon'ıı istilaya zorladılar ve yerine Cumhuriyetçi .lııles firövy «el­ sürmüştür Fransızlar,
Auguste
di. Fransa'da sonraki yirmi yıl boyunca liiiytik F.vreıısel sergiler­ devasa pavyonlarda,
Bartholdi'ııin
1871-1874 le de kutlanan büyük bir gelişme ve refah dönemi y aşandı: Bi­ dünyanın çeşitli sanal
limsel buluşlar önemli bir teknolojik gelişmeye olanak sağladı, eserlerinin yanında
yılları arasında
bilimin ve teknolojinin
yaptığı heykel. giiçlfı bir liearei ağıyla desteklenen endüsırileriıı üretimi hüyiik
son keşiflerini rJe
28 Ekim öiçiide arttı. Ticaret ağıysa, sfmıürğeei yayılma politikasının bir sergileyerek tüm
1886'daaçtl-
sonucu olarak Afrika vc Asya’da geniş topraklarından sağlanan dünyayı şaşırttılar.
mıştır.
t j hammadde lıollıığtı sayesinde güçlendi. Dönem, ilerici reformlar
dönemiydi ve sosyalist parti tararından yönlendirilen işçi protes­
tolarına. ilin karşıtlarıyla katillikler arasındaki suninin ilişkilere,
tutucuların özlemlerine ve 1892-93 yıllarındaki Panama kanalı
finansmanı gibi bazı politik skanılallara rağmen kurumlar gittik­
çe güçlendi, (ieoi'gcs Bmılanger'nin Iniküınei darbesi «irışıım ve
1894 li' casuslukla suçlanan yüzbaşı All’red Drcyfııs’fııı haksızlı­
ğa uğradığının anlaşılmasıyla açılan kampanya, siyasal ve top­
lumsal «üçlerin yeniden saflaşmasına yol acl.ı. Bu bunalımların
etkisiyle toplumda geleneksel kurululara karşı «üçlenen tepki
Cumhuriyetçilerin İstikrarlI bir yönetim kurmasını da sağladı.

► Marc Chagall’ın bir A Ludovıco Marchetti, ► Büyük Loca, 1897,

resminde (Ö2el Ew nsel Sergide, Özel roulouse-lautrec, Paris
Koleksiyon) görülen ve Koleksiyon Ana yaşamının dikkatli ve
1889 yılı Evrensel pavyonun üstünde acımasız bir gözlemci­
Sergisi için Mars Fransa’yı temsil eden sidir Eserlerinde Belle
Meydanı'nda ınsa büyük bir heykel vardı. Epoque'un göstenşlı
edilen Eiffel Kulesi yanlarını olduğu kadar
Paris'in simgesidir sefaletini de yansıtır.

86 87
 18 87- 1 902
\Ş\DlGl DONK M
bulunan Cale Tortonı.

Y A ŞA D IĞ I
▼ Jeaıı Beraud, Calc
1880’den 1900’e Tortonı Önündeki
Bulvar, Özel Koleksi­
1792 yılında Fransa'ya
gelen ilk Napolılı

Fransa yon Boulevard des

Italiens u/erırıde
dondurmacı laralından
kurulmuştur.

OOVF.M
▼ Süveyş Kanalı için
fener olarak düşünülen
p
l a aris
n Komünü'nüıı acımasızca baslırıl- A Devrimin 100.
O/gürlük Heykeli.
nıası Fransız lopluınumla cumhuriyet eğiliminin «üçlenmesi so- yıldönümünü kullamak
daha sonra Birleşik
mıcıımı doğurdu vc Mayıs 1873‘lc Mac-Malıoıı hükümeti Itaşa için 6 Mayıs'ta açılan,
Devletler'e armağan
1889 Paris Evrensel
edildi. Projesini. Fransız «clıli. Senato'da üstünlük sağlayan Cıımlıuriycîlçilt ı Mac-Ma-
Sergisi altı ay
heykeltıraş hon'ıı istilaya zorladılar ve yerine Cumhuriyetçi .lııles firövy «el­ sürmüştür Fransızlar,
Auguste
di. Fransa'da sonraki yirmi yıl boyunca liiiytik F.vreıısel sergiler­ devasa pavyonlarda,
Bartholdi'ııin
1871-1874 le de kutlanan büyük bir gelişme ve refah dönemi y aşandı: Bi­ dünyanın çeşitli sanal
limsel buluşlar önemli bir teknolojik gelişmeye olanak sağladı, eserlerinin yanında
yılları arasında
bilimin ve teknolojinin
yaptığı heykel. giiçlfı bir liearei ağıyla desteklenen endüsırileriıı üretimi hüyiik
son keşiflerini rJe
28 Ekim öiçiide arttı. Ticaret ağıysa, sfmıürğeei yayılma politikasının bir sergileyerek tüm
1886'daaçtl-
sonucu olarak Afrika vc Asya’da geniş topraklarından sağlanan dünyayı şaşırttılar.
mıştır.
t j hammadde lıollıığtı sayesinde güçlendi. Dönem, ilerici reformlar
dönemiydi ve sosyalist parti tararından yönlendirilen işçi protes­
tolarına. ilin karşıtlarıyla katillikler arasındaki suninin ilişkilere,
tutucuların özlemlerine ve 1892-93 yıllarındaki Panama kanalı
finansmanı gibi bazı politik skanılallara rağmen kurumlar gittik­
çe güçlendi, (ieoi'gcs Bmılanger'nin Iniküınei darbesi «irışıım ve
1894 li' casuslukla suçlanan yüzbaşı All’red Drcyfııs’fııı haksızlı­
ğa uğradığının anlaşılmasıyla açılan kampanya, siyasal ve top­
lumsal «üçlerin yeniden saflaşmasına yol acl.ı. Bu bunalımların
etkisiyle toplumda geleneksel kurululara karşı «üçlenen tepki
Cumhuriyetçilerin İstikrarlI bir yönetim kurmasını da sağladı.

► Marc Chagall’ın bir A Ludovıco Marchetti, ► Büyük Loca, 1897,

resminde (Ö2el Ew nsel Sergide, Özel roulouse-lautrec, Paris
Koleksiyon) görülen ve Koleksiyon Ana yaşamının dikkatli ve
1889 yılı Evrensel pavyonun üstünde acımasız bir gözlemci­
Sergisi için Mars Fransa’yı temsil eden sidir Eserlerinde Belle
Meydanı'nda ınsa büyük bir heykel vardı. Epoque'un göstenşlı
edilen Eiffel Kulesi yanlarını olduğu kadar
Paris'in simgesidir sefaletini de yansıtır.

86 87
 1887-1902

1890-1892:
İlk büyük sergi

R. anıoir. 1 Nisan 1890 larilıinfJe Ptiris

belediyesinde Mine C.harigol'yla inlenir: Şahitleri lYauc-l.nıny. ▲ Renoır, 1890
yılından bu yana
l,hotc. beslringııez ve Zmıdomcncghi’dir. Kili yaşma geldiğinde
oturduğu ve o donem
arlık Retıöir'ın başarılı bir ressam okluğu ve ilk yılların ekono­ Montmartre' ın kırsal
mik belirsizliklerini, korkularını ve sıkıntılarını geride bıraktığı bölgesinde kalan
.söylenebilir, Sanalçı. Mallurıııeııin arkadaşıdır. Berl.lıe Vloi'i- 13 Rue Gırardon. diğer
adıyla "Château des
soi’un davetlerim' gitmekledir ve portre yaptırmak için sıraya
Brouillards"
giren Paris yüksek sosyetesiyle ilişkileri iyidir. Mtıyıs-I luziran semtindeki evinin
arası son kez, Salon'da resimlerini sergiler: arl ık koleksiyoncular girişinde görülüyor.
tarafından kabul edilmek için o sergiye gereksinimi kalmamıştır.
Mayıs 181)2 tarihinde Durnnd-kuel. Pa­
ris'le. aralarında Locıı (s. 12). Moııliıı ik­
in G n lcllr'ılr Ikılıı (s 18), Sıındlıl lJn ıliai
(s. 08). Yıkm ıntot-is. 84) adlı eserle»gibi
en güzel tablolarının da bulunduğu I II)
lalılolıık bir roi.rosp.ekl.if düzenler. Eleşlir-
ıııen \rsene \lex;ıııdre serginin katalogıı-
ııu tarif ederken 'lur çocuk kadar teiniz ve
bir o kadar da karmaşık' ifadesini kullan­
mıştır, Renoir bu yıllarda, tabloları için
yeni ilham ve koııtı bulmak için, basta Es-
soyez ve Manel ailesini ziyarel etliği
Mözy olmak üzeri', lek lı,■ışına, ailesiyle
veya diğer ressamlarla birçok yoleulıık
yapar.

Renoir, Pembe, ▲ Renoır, Çiçek Popla-

Siyah Şapkalı Genç Kız. yarak, y 1890, New
y 1890,,New York. York, Metropolitan
Metropolitan Museum Museum of Ari
of Art. Küçük tuval Solgun renkler ve
üzerine (40,6x32.3 akıllıca vuıulınuş fırça
cm), açık ve aydınlık darbeleriyle yaratılan
renklerle çalışılmıştır. manzara öne çıkar.
 18871902
■4 Renoir, Trinité

M \ I.I.V tV II
Meydanı, y. 1892, Özel
Koleksiyon Paris'tek1
yetıi stüdyosu
Mommartre'a çok yakın
7 Rue Touılague'da

18 V I.I. I<l VA
bulunuyordu ve burada
daha önce Suzanne
Valadon oturmuştu
Aynı binanın son
katında Toulöuse-
Lâulrec'ın stüdyosu,
bınncı katta ise, uzun ve
zevkli konuşmalar
yaptığı Federico
Zanoomeneghı'nın
stüdyosu vardı

► Renoir. Kırda,
y 1890, Boston,
Museum of Fine Arts.
Porselen fabrikasındaki
deneyimi, Fragonard
ve Boucher'nııı kırsal
kompozisyonlarından
hiç de geri kalmayan
bu sahneye hafif bir
güzellik ve incelik
katar Bu tablonun
farklılığı gen plandak
manzaranın derinlikten
yoksun bir şekilde, iki
boyutlu bir sahne
perdesi gibi
görünmesidir.

İki Kızın Portresi,

1890-92, Paris, Musée
de ı'Orangerie Renoir
1890 ve 1892 yıllan
arasında bu konunun
çeşitli versiyonlarını
yapar İki genç kız
çiçek toplarken, piyano
çalarken (sonraki
sayfalara bakınız) veya
bu resimde olduğu gibi
günlük yaşamdan bir
kesit içinde görülür

89
 1 8 8 7 - 1902

Piyano Çalan iki Genç Kız •< 1891yit sonunda birbirine benzer dört
3A M Y A N T L A R I

Henri Roujon, Renoır'a resim yapar. Biri devlet

Musée du taralından 4000 franka
Piyano çalarken iv s iiic i IİIimi iki genç kız, Renıtir'ın Luxembourg için bir satın alınır, bırı
sevdiği bir lamadır ve koleksiyoncular tarafından o tablo Sipariş eder. Gustave Caillebotte'a
kadar çok begeniliİitjlir ki giinüibtizde \ew York, Sanatçı önceki yıl ithaf olunur, bitmemiş
Metropolitan Mıısetını of \rl,'la bulunan IİI92 tarihli işlemiş olduğu bir olanını kendine saklar
1

hu tablo gibi pek çok resmine kottu olmuştur. konuyu tekrarlayarak, ve sonuncusu Durand-
piyano çalan iki genç Ruel taralından satın
kızı resmeden. alınır.

► Reııoir, 1389 yılında yumuşaklığıyla büyük

Durand-Rgel'in isteği bir karşıtlık oluşturan
üzerine meyveli ve porselenin plastik
buna çok benzeyen sertliğini az sayıda fırça
çiçek vazolu darbesiyle vermeyi
natürmortu yapar. başarmasında açıkça
Sanatçının ustalığı, görülür
renkli taç yapraklarının

■4 Bu resmin dört
versiyonu kendi
aralarında yalnızca
birkaç ayrıntıyla
farklılaşır ve bu da bize
Renoir'ırt en ufak bir
ayrıntıyı bile göz ardı
etmediğim gösterir
Fırça darbeleri, ışığı
yakalamak ve kompo­
zisyonun tümüne
huzurlu bir ev
atmosferi verebilmek
için dikkatle çalışılmış
bir yol izler

90 91

İli.--#
 1 8 8 7 - 1902

Piyano Çalan iki Genç Kız •< 1891yit sonunda birbirine benzer dört
3A M Y A N T L A R I

Henri Roujon, Renoır'a resim yapar. Biri devlet

Musée du taralından 4000 franka
Piyano çalarken iv s iiic i IİIimi iki genç kız, Renıtir'ın Luxembourg için bir satın alınır, bırı
sevdiği bir lamadır ve koleksiyoncular tarafından o tablo Sipariş eder. Gustave Caillebotte'a
kadar çok begeniliİitjlir ki giinüibtizde \ew York, Sanatçı önceki yıl ithaf olunur, bitmemiş
Metropolitan Mıısetını of \rl,'la bulunan IİI92 tarihli işlemiş olduğu bir olanını kendine saklar
1

hu tablo gibi pek çok resmine kottu olmuştur. konuyu tekrarlayarak, ve sonuncusu Durand-
piyano çalan iki genç Ruel taralından satın
kızı resmeden. alınır.

► Reııoir, 1389 yılında yumuşaklığıyla büyük

Durand-Rgel'in isteği bir karşıtlık oluşturan
üzerine meyveli ve porselenin plastik
buna çok benzeyen sertliğini az sayıda fırça
çiçek vazolu darbesiyle vermeyi
natürmortu yapar. başarmasında açıkça
Sanatçının ustalığı, görülür
renkli taç yapraklarının

■4 Bu resmin dört
versiyonu kendi
aralarında yalnızca
birkaç ayrıntıyla
farklılaşır ve bu da bize
Renoir'ırt en ufak bir
ayrıntıyı bile göz ardı
etmediğim gösterir
Fırça darbeleri, ışığı
yakalamak ve kompo­
zisyonun tümüne
huzurlu bir ev
atmosferi verebilmek
için dikkatle çalışılmış
bir yol izler

90 91

İli.--#
 18871902

Federico
Zandomeneghi

p1. etierico
<MİI Zandomeneghi. 1841 yılında
\pncflik lı1. \eo-Kla.sik larzdtı çalışan heykeltıraşlardan oluşan
bir alinle doğdu. Yleşli bir vatanseverdi ve Garibaldi ile Hinler
seferine kalıldı. 1802-18(16 yılları arasında Meransa'da Lekeci­
▲ Zandomeneghi
ler grubuna kalıldı ve toplumsal gerçekliğin en önemli temsilcile­
stüdyosunda. Vıttorio
rinden biri oldu. 1874 yılında Paris'e taşınarak. Rmpresyonlsl-
Pica'ya yazdığı bir
leriıı dön sergisine kalıldı. Yakın bir dostluk kurduğu Degasomı mektupta şöyle der
kuruması altına alarak birçok yağlıboya ve paslel boya biblosu­ " Bakarak, dinleyerek,
nu galerisinde sergileyen ve boylere 1917'deki ölümüne kadar tartışarak değişime
uğradım, Pissarro,
sanatçıya sürekli satış yapabilme olanağı veren Durand Rııel'le
Degas, Manet, Renoır
tanıştırdı. Modelleri kışkırtıcı bir cinsellik lasıvan Boldiııi'niıı ve ve diğerleri gibi benim
Parisli güzel hanımefendilere hayranlık duyan De MLtis'mn iç i­ de sanat hayatım
şine. Zandomoneghi. genellikle giıı'ı/ık yaşamlarının basitliğimle sonsuz bir gelişimler
\e doğallığında yakaladığı sıradan gene kızları seçerek Renoir'ııı diasıdır.”

tarzına yaklaşır. 1890 yılından sonra başta Seural olmak üzere.

Divizyonistlerin deneyimlerini dikkatle gözlemler. Zandoineneg-
lıi. Gaugııiıı ve Yan Gogh'daki yenilikçi gücün farkına varan ilk
ressamlardan biridir.

Zandomeneghi.
İki Buket. Özel _
Koleksiyon Resmin'
odak noktası iki genç
kızın hazırlamakta
oldukları İki çiçek
demelidir. Pembe ve
mavi renkli giysileri
kendileri arasında ve
resmin dıger öğeleriyle
-kırmızı şemsiye, yeşil
bank ve çalı,
kahverengi köpek-
kontrast yaratır

92
 1887-1902

YAŞAM
1 Zandorneneghı. ► Zandorneneghı.
Gala Gecesi. Û2e! Küçük Köpek. Özel
koleksiyon Genç kızın Koleksiyon Arka
tjogal hareketlen planda görülen

Ğ1 D0NIÎİVİ
troıılouse-Uulrec'ırı de paravan ve perde
beğeniyle kullanacağı Püantılist bu vurguyla
bazı ayrıntılar içerir. .zenıın ve duvarla
karışır.

▼ Zandorneneghı. ► Zandorneneghı.
Sohbet, 1890-95, Özel Pencerede. Özel
Koleksiyon Yağlıboya Koleksiyon Yüzeyi
renklerin, pastel okşayan haiif fırça
boyanın yumuşaklığını darbeleri ve ışık doku­
anımsatan ince nuşları resme dinginlik
sürülüşü ve ve huzur katar
kompozisyonun Ayrıntıları öne
kendine has yapısı, çıkarmak için arka plan
samimi bir şekilde hafifçe vurgulanmış,
sohbet eden kızlara neredeyse buğulu bir
ayrı bir güzellik katar hava verilmiştir
 1887-1902 1887-1902
: 1 MMTI. \RI

1893-1895: Yönetmen Jean Renoir

Jetin Rpnrılr, 1921 'ton suniyi sıtıe-
sunumla başyapıtını doğuracak
olan liüyük M dainş'a kemiksini

Jean ve Gabrielle ııiiij la ilgilenmeye başlar İlk eser

Icı l bahasının resim al muslerini
adar. Zola'dan haşarılı hir seriıcsi
uyarlama olan Hayvanlaşan İnsan
ve Knıilc /.ola'ııın yazınsal n;itiira-
Il H \TI \ !■

(1938) ile Ih ılının kııralı 11939) da

lizımni uyarlama denemeleri olur. önemli yapıtları arasında say ilahı
1931 Uırlllli ilk sesli filmi D işi Km lir. filmlerinin yanı sıra lÖSu’le
pek haşarılı anlatım yeteneğini rle Sahnelenen Oh et adımla hir uyun
kaıııilaı. 193-1'ic \iadam eho\arj ve babası üzerine anı kitabı olan
ile kendi karamı bulduğu Toni\ I Kenttir ı (1962) yazar. Şu bal 197!)
I \ j ’uüir, 1893 iİklıaharındLi romatizma
yönelir. Komünist partiye girer ve yılında l.os \ngeies'le iililr.
ağrılarından kurtulmak için önce Güney Fransa'da büliırıan M-
cc’e. sonra Normaııdiya'ya. oradan vine lissoyez ve Porıı-Aven'e ▲ Jean Renoir, ► Renoir, Gabrielle,
gider. Duraııd-k'nel'in sergisinde TahiLi'dun yeni dönmüş olan II. Dünya Savaşı'mn Jean ve Küçük Ktz,
verdiği esinle, 1937'de i 895-96, Los Angeles.
(ifiuğuln’in resimlerini göriır. ama onları anlamaz ve .eleştirileri
Büyük Aldanış adlı Norton Simon
olumsuz olııı, İnilesi yılın Ylarl ayında Guslave CailleboLte ftlftr: filmi yönetir; Marcel Köieksıyonu, Günlük
Renoir, ressamın kardeşi Mai'lial Caillebotln ile birlikle mirası­ Dario, Jean Gabin ve yaşamdan bir kesiti
nın yönelimini iisllemr ve 187(1 yılından bu yana branşız Devle- Pierre Fresnay Fransız yansıtsa da, resim
subayları. Ericlı von neredeyse dinsel bir
l.i’ııe ail olan 6i» tablodan oluşan bağışın önce Musee dıı l,tıxem-
Stroheim ise Alman havaya sahiptir; ayrıca
bourg. daha sonra Unıvre’da bölünmeden muhafaza edilmesini yüzbaşıyı canlandırır Rubens'in Hélène
kabul cirirmeye çalışırken bir sürü sorunla karşılaşırı,ır. \rala- Fourment ile Çocukları
rıuda (İĞi'ûıne’un da bulunduğu \eadü- ve Correggıo'nun
mie'nin temsilcileri büliiıı ısrarlar} karşııl yaklaşık 1526 tarihli
Santa Caterina'nın
(largörüşlülüklerl nedeniyle 00 resimden
Evliliği adlı eserlerinde­
y alnızca 38‘iııi kabul edip diğerlerini red ki duruşu ve atmosferi
dedeıler. 1894 yılının sonları İle 189â yı­ anımsatır (her ikisi de
lının başları arasında romatizma ağrıları Paris, Louvre
Müzesi'ndedir),
giderek şiddetlenen Reııoir. resim yapına
\ı ısrarla sürdürür.

4 Renoir, Jean Resim

Yaparken, 1901,
Kıchmond, Virginia
Museum of Fine Ar ts
Sanatçının İkinci
çocugıı olan Jean
Renoir, 15 Eylül i 894
tarihinde, Paris, 13 Rııe
Girardon'dakı evde
dogaı , i 896 yılında
Saint Pierre-de-
Montmartre'da vattı?
edilin vaftiz babas1
4 Jearı Renoir'la bir ▲ Renoir, Sanatçının
Georges Durand-Ruel,
lıkte görülen Gabrielle Ailesi. 1896, Merion,
vaftiz annesiyse
Renard (1895, Paris, Barnes Vakfı. Aline,
Renoir'm modeli ve
Musée de l'Orangerie) oğulları Pierre'i
öğrencisi olan Jeanne
Aline'in akrabasıdır, kucaklar, Gabrıel ise
Baudot'dur.
1894'te onlarda Jean'la birliktedir.
kalmaya başlar. Yirmi Diğer çocuk, yazar
yıl boyunca Renoır'a Paul Atetas'ın kızıdır.
modellik yapar.

94 95
 1887-1902 1887-1902
: 1 MMTI. \RI

1893-1895: Yönetmen Jean Renoir

Jetin Rpnrılr, 1921 'ton suniyi sıtıe-
sunumla başyapıtını doğuracak
olan liüyük M dainş'a kemiksini

Jean ve Gabrielle ııiiij la ilgilenmeye başlar İlk eser

Icı l bahasının resim al muslerini
adar. Zola'dan haşarılı hir seriıcsi
uyarlama olan Hayvanlaşan İnsan
ve Knıilc /.ola'ııın yazınsal n;itiira-
Il H \TI \ !■

(1938) ile Ih ılının kııralı 11939) da

lizımni uyarlama denemeleri olur. önemli yapıtları arasında say ilahı
1931 Uırlllli ilk sesli filmi D işi Km lir. filmlerinin yanı sıra lÖSu’le
pek haşarılı anlatım yeteneğini rle Sahnelenen Oh et adımla hir uyun
kaıııilaı. 193-1'ic \iadam eho\arj ve babası üzerine anı kitabı olan
ile kendi karamı bulduğu Toni\ I Kenttir ı (1962) yazar. Şu bal 197!)
I \ j ’uüir, 1893 iİklıaharındLi romatizma
yönelir. Komünist partiye girer ve yılında l.os \ngeies'le iililr.
ağrılarından kurtulmak için önce Güney Fransa'da büliırıan M-
cc’e. sonra Normaııdiya'ya. oradan vine lissoyez ve Porıı-Aven'e ▲ Jean Renoir, ► Renoir, Gabrielle,
gider. Duraııd-k'nel'in sergisinde TahiLi'dun yeni dönmüş olan II. Dünya Savaşı'mn Jean ve Küçük Ktz,
verdiği esinle, 1937'de i 895-96, Los Angeles.
(ifiuğuln’in resimlerini göriır. ama onları anlamaz ve .eleştirileri
Büyük Aldanış adlı Norton Simon
olumsuz olııı, İnilesi yılın Ylarl ayında Guslave CailleboLte ftlftr: filmi yönetir; Marcel Köieksıyonu, Günlük
Renoir, ressamın kardeşi Mai'lial Caillebotln ile birlikle mirası­ Dario, Jean Gabin ve yaşamdan bir kesiti
nın yönelimini iisllemr ve 187(1 yılından bu yana branşız Devle- Pierre Fresnay Fransız yansıtsa da, resim
subayları. Ericlı von neredeyse dinsel bir
l.i’ııe ail olan 6i» tablodan oluşan bağışın önce Musee dıı l,tıxem-
Stroheim ise Alman havaya sahiptir; ayrıca
bourg. daha sonra Unıvre’da bölünmeden muhafaza edilmesini yüzbaşıyı canlandırır Rubens'in Hélène
kabul cirirmeye çalışırken bir sürü sorunla karşılaşırı,ır. \rala- Fourment ile Çocukları
rıuda (İĞi'ûıne’un da bulunduğu \eadü- ve Correggıo'nun
mie'nin temsilcileri büliiıı ısrarlar} karşııl yaklaşık 1526 tarihli
Santa Caterina'nın
(largörüşlülüklerl nedeniyle 00 resimden
Evliliği adlı eserlerinde­
y alnızca 38‘iııi kabul edip diğerlerini red ki duruşu ve atmosferi
dedeıler. 1894 yılının sonları İle 189â yı­ anımsatır (her ikisi de
lının başları arasında romatizma ağrıları Paris, Louvre
Müzesi'ndedir),
giderek şiddetlenen Reııoir. resim yapına
\ı ısrarla sürdürür.

4 Renoir, Jean Resim

Yaparken, 1901,
Kıchmond, Virginia
Museum of Fine Ar ts
Sanatçının İkinci
çocugıı olan Jean
Renoir, 15 Eylül i 894
tarihinde, Paris, 13 Rııe
Girardon'dakı evde
dogaı , i 896 yılında
Saint Pierre-de-
Montmartre'da vattı?
edilin vaftiz babas1
4 Jearı Renoir'la bir ▲ Renoir, Sanatçının
Georges Durand-Ruel,
lıkte görülen Gabrielle Ailesi. 1896, Merion,
vaftiz annesiyse
Renard (1895, Paris, Barnes Vakfı. Aline,
Renoir'm modeli ve
Musée de l'Orangerie) oğulları Pierre'i
öğrencisi olan Jeanne
Aline'in akrabasıdır, kucaklar, Gabrıel ise
Baudot'dur.
1894'te onlarda Jean'la birliktedir.
kalmaya başlar. Yirmi Diğer çocuk, yazar
yıl boyunca Renoır'a Paul Atetas'ın kızıdır.
modellik yapar.

94 95
 1887-1902 18871902

t S Y II
M Resim, Gusîave
I1.YŞY \PI TI . \ k l

Martial Caillebotte’un Kızları Caillebolle'un

tartışmalı bağcıyla ilgili
Ronoiı İm ımıhlcşi'iıı ikili poptiH-ıyi. çok eski polemiklerin en yoğun

ld\ H U Y
ve sıımimi arkadaşı. Hmprcsyonisı ressam olduğu aylarda
(îıısl.ıvo Gailieboltctm kardeşi MarlJal Cail- yapılmıştır Rendir ve
let)otl.ıv'ıın çocukları Goııevicvf ve J,carta it­ Martial Caıllebotte
arkadaşlıklarını dalıa
hal'etmiştir (1895. Özel Koleksiyon),
da pekiştirir ve 1896
yatında Beyrut ve
Dresden'e bir çalışma
gezisine çıkarlar

▼ Renoir, resme
bakanın ilgisini iki
çocuğun yüzünde
toplamak istemiştir
Bu nedenle onları çok
yakından resmetmiş,
gerideki vazoya az yer
bırakmış ve çocuğun
kucağındaki kitapları
az sayıdaki fırça
darbesiyle şekillendir­
miştir Renk yelpazesi
basit, hatla nbtr
zeminden ayrjları
renklerle sınırlıdır

^ '/‘kananlar adlı kazanacak kadar

eserini takip eden birbirinin içinde
eleştiriler sanatçıyı kaybolduğu küçük (ırça
hatların desen darbeleri kullanarak
üzerindeki belirginliğin geliştirdiği teknik,
hafifletmeye ikna eder Jean'ın kahverengi
Boylece, renklerin saçlarındaki kırmızı
soyut bir saydamlık kurdelede 6rıe çıkar

96
 1887-1902 18871902

t S Y II
M Resim, Gusîave
I1.YŞY \PI TI . \ k l

Martial Caillebotte’un Kızları Caillebolle'un

tartışmalı bağcıyla ilgili
Ronoiı İm ımıhlcşi'iıı ikili poptiH-ıyi. çok eski polemiklerin en yoğun

ld\ H U Y
ve sıımimi arkadaşı. Hmprcsyonisı ressam olduğu aylarda
(îıısl.ıvo Gailieboltctm kardeşi MarlJal Cail- yapılmıştır Rendir ve
let)otl.ıv'ıın çocukları Goııevicvf ve J,carta it­ Martial Caıllebotte
arkadaşlıklarını dalıa
hal'etmiştir (1895. Özel Koleksiyon),
da pekiştirir ve 1896
yatında Beyrut ve
Dresden'e bir çalışma
gezisine çıkarlar

▼ Renoir, resme
bakanın ilgisini iki
çocuğun yüzünde
toplamak istemiştir
Bu nedenle onları çok
yakından resmetmiş,
gerideki vazoya az yer
bırakmış ve çocuğun
kucağındaki kitapları
az sayıdaki fırça
darbesiyle şekillendir­
miştir Renk yelpazesi
basit, hatla nbtr
zeminden ayrjları
renklerle sınırlıdır

^ '/‘kananlar adlı kazanacak kadar

eserini takip eden birbirinin içinde
eleştiriler sanatçıyı kaybolduğu küçük (ırça
hatların desen darbeleri kullanarak
üzerindeki belirginliğin geliştirdiği teknik,
hafifletmeye ikna eder Jean'ın kahverengi
Boylece, renklerin saçlarındaki kırmızı
soyut bir saydamlık kurdelede 6rıe çıkar

96
 1887-1902
t .\ ŞAP I fil DÖNKÜ

Berthe Morisot

i j ' l l l l r MlirjSDI. N O ra k 1811 k'ırihin-

dr Bourgcs'rla ılogdıı. Erken yaşta Oslüll bir volene-ge sahipli ve
kadın oldugıı İçin Ernle dos Boaux-Artsa giremediğinden dalın
.sonra Corol'nıın suldyosıma girmesini sağlayan, akademik res­
sam Jnsopll OıUİrlıard'dan özH dersini' aldr ItiâO'da onu Edo-
ııard Maıii'l ile lanıştıran Faulin-l.nl..nur ili'innışli: Manel'nin ha-
7,1 üıılil tabloları için poz verdi ve onu ’cıı pldfn air' çalışması
İçin o'saıvılendırdi. I8(î-1 yılında .Salon’a kabul edildi ve 1873
yılına kadar düzenli olarak sergilere katıldı. 12 \ı alık 187 I tari­ ▲ 1894 tarihli fotoğ­
hinde Edoııard'ın kardeşi Eııgûno Maııet ile evlendi ve ondan rafla görüleri Jıılie
Manet 1878‘de doğdu
Jıılie adında bir kızı oldu. \ynı yıl ilk Empresyonist sergiye ka­
Annesi ve Renoır gibi
tıldı ve 1871' yılındaki lıaıie bütün sergilerinde hazır bulundu. (s. 83) ressamlar için
Emprcsyoıılsl grubun sivrilmiş kişiliklerinden biriydi ve per­ poz verdi Ailesinin öliı
şembeleri evi Mallarme, Dıırel. Zo- münden sonra Frnest
Rouarl'la evlendi
la gibi müzisyenler, ressamlar,
edebiyatçılarla canlanırdı. 1885
V Berlhe Morısot,
kışından il ibaren Reııoir da bıı 1875'le evlendikten
toplantılara katılmaya başladı ve sonca, yazi VVighı
en iyi arkadaşlarından bin oldıi: Adası'nda geçirdi ve
belli ölçüde oıııın tarzını da etkile­ aşağıdaki Ingiltere'de
Donanma (Özel
di. Son yıllarında resimlerini Bu-
Koleksiyon) gibi " .
ııssod ve \ aladoıı'da sergiledi ve 2 manzara resimleri
Marı 181)3 tarihindeki ölümüne yaptı. Basit yatay
değin resim y apmaya devanı elli. çizgilerle yaratılan
suyun dalgalı dokusu
dikkate değerdir.

A Berthe Morisot,
Jaluzinin Arkaunda
(1879, Özel
Koleksiyon) adlı bu
resimde, âdeti olduğu
üzere, beyazı ana renk
olarak kullanmıştır
 1 8 8 7 - 1 9 O2

10 1<Iv Sî\ 1
4 Renoir, Serrbe
Morisot ve Kw. 1886.
Paris. Musée du Pent
Palais. 1877 yılında
eleştirmen Paul Mantz,
Morisot'yu tmpresyo-

IVflNOd
mstter arasındaki tek
devrimci ressam olarak
tanımlar Morisot,
buna ragmen, ressam­
lığın kadınlara göre
olmadığını düşünenle­
rin önyargılarıyla
savaşmak zorunda
kaldı

▼ 8eıtlıe Morisot,
Paris'teki evinin
bahçesinde yaptığı
Bahçede(y 58S5.
Özel Koleksiyon) adlı
bu tabloda olduğu
gibi günlük yaşamdan
sahnelen tercih
ediyordu

4 Beniıe Morisot, İh
Kız, 1892, Özel Kolek­
siyon Renoır'ın sanat­
sal etkisini yansıtan bu
resim, Seme
Vadısi'nde bulunan
küçük bir şehir olan
Mezy'de yapılmıştır

99
 1887-1902
il \i \ ti \ !•: \ mm 11. \ k i

1896-1898:
Yeni zorluklar

l^ - c m ıir . M.ıyiK I89R tarihimle ke-

uen'dc Hugèno Murer'o 30 tablo ve Paris'te Durand-Rnol'e -12
tablo sunar: Birçok eleşlirl olumlu göndedir, ama katı vargılar
ve karmaşık ve belirsiz bir tarz kullanmakla suçlayanların açık
▲ Renoir. sağ kolu
yergileri sanatçının huzurunu kaçırır. \\ nı yıl. I I Kasıın'da. Lo- kırıldığı zaman çok
ıtvencnnes'de annesi Marguerite Merlci Ölür. 1897 y ılı başların­ endişelenmez çünkü
da Montmartre Kilesindeki evini, sağlığı için fazla nemli olma­ sol eliyle de resim
yapmayı öğrenmiştir,
sından dolayı terk eder ve ailesiyle birlikle Place Pigalle yakınla­
fakat kısa süre sonra
rındaki Rue de la knıiıctoueauld'ya taşınır. Vazı Bssoyez'de ge­
eklem ağrıları yeniden
çirir: Bir bisiklet gezisinde düşer ve ikinci kez sag kolunu kırar başlar.
9 Kyliii'de. Fontainebleau yakınlarındaki \alvins'de arkadaşı
Mallarmé ölür. 0 yıllarda Matiortal Gal-
lery'yi gezmek için Londra’da. YVrmeer
ve Rembrandt karşısında hayran kaldïïii
Hollanda'da. Wagner kutlamaları için
Beyrut'la ve daima yeni esin kaynakları
içiıı Dıesden'de bulunur. Noel yaklaşır­
ken yeniden romatizma ağrıları başlar.

■4 Renoır'ın natür A Renoir, Anemonlaı.

ınortları seksenli 1898, New York,
yıllardan beri, yandaki James W. Johnson
Vazoda Ç ek ler ( 1898. Koleksiyonu. Parlak
Paris, Musée de renkleri azami ölçüde
l’Orangerıe) gibi, özel­ kullanmış olsa da,
likle Amerikalı koleksi­ sanatçının son natür­
yoncular tarafından mortlarında derin bir
beğenilmiştir melankoli hissedilir.

100
 1887-1902

il vı
T Renoir, Grtarh Kadir) rmden, o zamanlar
(1896-97, Lyon, 'Ispanyol cazibesinin'
Musée des Beaux-Arts) bir sembolü olan ünlü

vi l \ K i \ı * i t i ..a m
temasının bu versiyo­ balerin Belle Ote.-o'dan
nunda serbestçe Folies esinlenmiştir
Bergére'in tiplemele-

▲ Renoir, Uyuyan Kız. ▼ Renoir, Gitarıyla

1897, Winterthur, Ispanyol Kostümlü
Oskar Reinhart Genç Kız 1898,
Koleksiyonu. Burada Washington, National
model, poz vermekten Gallery of Art. Sevdiği
çok uykudayken ve egzotik bit hava
ressama yakalanmış verdiği bir temanın
gibi durur varyasyonlarından
biridir

101
 1887-1902 1887-1902

Yvonne ve Christine Lerolle Piyanoda V

(jiinümüzde Pfiris. MııstV de l'Oraıif’moYIt' biı-
lıınan 1897 tarihi i bu resimde kenttir. Morisoi
ve l)ej>;ts'nııı arkadaşı. koleksiyoncu. ıtıüzikse-
ver ve ressam 1lenfi Lemllc'im kızlan Clırisliııe
(sağda) ve Yvonnc’u betimlemiştir.

▲ Renoir burada ▼ Sanatçı bu resimde

piyano başındaki iki güçlü kontrastlar
kızı resmettiği diğer kullanmıştır: Kız kardeş­
tablolarından farklı lerin beyaz ve kırmızı
olarak (s. 90-91) giysisi ve bu ayrıntıda
profesyonel model görüldüğü gibi tuşların
kullanmamış, bir beyazlığıyla piyanonun
arkadaşının kızlarına siyahlığı ve Christme'ın
poz verdifrri'Ştir Ayrıca kurdelesiyle Yvonneun
dikey kesil yerine yatay üzermde hafif beyaz -şık
bir kompozisyon yansımaları görülen iki
denemiştir eli gibi.

Renoir, bu tabloda Degas’ya bir armağan

piyanonun başındaki vermek hem de onun
iki kızın arkasına Henrı önüne geçmek
Lerolle'ün istemiştir Sağda unlu
koleksiyonunda balerinler, solda ise
bulunan iki eseri binicilerden bir ayrıntı
katarak hem arkadaşı görülmektedir

102
 1887-1902 1887-1902

Yvonne ve Christine Lerolle Piyanoda V

(jiinümüzde Pfiris. MııstV de l'Oraıif’moYIt' biı-
lıınan 1897 tarihi i bu resimde kenttir. Morisoi
ve l)ej>;ts'nııı arkadaşı. koleksiyoncu. ıtıüzikse-
ver ve ressam 1lenfi Lemllc'im kızlan Clırisliııe
(sağda) ve Yvonnc’u betimlemiştir.

▲ Renoir burada ▼ Sanatçı bu resimde

piyano başındaki iki güçlü kontrastlar
kızı resmettiği diğer kullanmıştır: Kız kardeş­
tablolarından farklı lerin beyaz ve kırmızı
olarak (s. 90-91) giysisi ve bu ayrıntıda
profesyonel model görüldüğü gibi tuşların
kullanmamış, bir beyazlığıyla piyanonun
arkadaşının kızlarına siyahlığı ve Christme'ın
poz verdifrri'Ştir Ayrıca kurdelesiyle Yvonneun
dikey kesil yerine yatay üzermde hafif beyaz -şık
bir kompozisyon yansımaları görülen iki
denemiştir eli gibi.

Renoir, bu tabloda Degas’ya bir armağan

piyanonun başındaki vermek hem de onun
iki kızın arkasına Henrı önüne geçmek
Lerolle'ün istemiştir Sağda unlu
koleksiyonunda balerinler, solda ise
bulunan iki eseri binicilerden bir ayrıntı
katarak hem arkadaşı görülmektedir

102
 1887-1902 1887-1902

t
Yüzyıl sonunda
DUNKM
p- Matısse, Niçe'de

ıoıuvs:\
(Nice. Musée
F ırtın a
Matisse) Sanatçı,

Côte d’Azur Renoır'a adadığı bu

1 V Ş A P If ıl

resmi 1919 sonu 1920

l\ âl \ l„)(J
bayı arasında yapmıştı

T Dufy, Nice. 1926.

Cenevre, Özel
▼ Paul Signac, Samı Koleksiyon Adı
Tropez’de Çan Kulesi,
1896, Özel Koleksiyon.
c. İte d'Azur. 1800'lenu ikinci yarısın Yunanca'dakı Nike
(zafer) sözcüğünden * * * * * *
Signac, C.öte d'Azur'ü da ünlü ve kalabalık bir sayfiye mekânıydı; her mevsimde ılı­
gelen Nice, essiz
İlk kez 1892'de man ulan iklimi, zencin bitki örtüsü. güzel kumsalları \e denize güzellikteki Melekler
karısıyla beraber dik inen kayalıklarıyla dayanılmaz bir çekiciliğe sahipti. \vrıc.ı Körfezi üzerinde
'Olympia' adlı muhteşem manzaraları ve büyüleyici kasabalarıyla Prıiyeııcc'a kuruludur Kumsal
teknesiyle ziyaret etti boyunca yedi
ve birçok defalar oraya
olan yakınlığı onıı ilginç kılan başka bir özellikli. 1860 yılında
kilometreden daha
yeniden gitti. \apnleon ve II, \ iıtorio Emanııclc arasında imzalanan Torino
uzun harika bir cadde
\nLlaşıııası'ndaıı sonra \iee. Savoje- konl.larıııdaıı Fran­ olan 'Promenade des
sa'ya geçli. O andan İtibaren gerek Nice ve Cannes gibi Anglaıs' bulunur,
en önemli şehirleri gerekse Saini-Trapez. Saint-kaplıâcl.
Aniilıes ve Cagnes-sıır-Mer gibi Ulak yerleşim merkezleri : Sanatçılar diyarı
Urııpa ve Birleşik Dcvletler'ılen gelen çok sayıdaki lııris-
li ağırlamak için gerekli altyapıyla donandıldr. Antik lıı : Gölü d’ \/.iı ...... sanatçı nj İZİS
naıı ve l'Joına döneminden kalan önemli anıtlara devasa i y!■;). ı-dr-lıjy ;ıl<;ı, filo/.nf ve dulla soıı-
yapılaj . höyük oteller, kumarhaneler, tiyatrolar, kainler, • ralnn oyuncu ve sinema ynnelme-
j İlin ten ili rll.iğl bir bölge olmuşun.
en iyi mimarlara yapılan ve en iyi desinatörlere? süsle­
i Buray1 ikinci ikametgâhları olarak
nen villalar eklendi. Belle EpotjııeTın altın yıllarımla dün­
i seçen önemli ressamların adları
ya basım, buradaki kınlama ve resepsiyonlarla, kısa bir
j savmakla bitmez. Bu bölgeden esin-
sfıre içimle büyük servetlerin kazanıldığı veya kaybedil­ i leııen ve son iki yüzyıl sanatı içııı
diği hipodromlardaki yarışlar ve Gasino'lardaki nztıjı ge­ | ıılaguiıüslû bıı kaıııı olan birçok
celerle ilgili haberleri özel bir ilgi ve abartıyla anlatmak­ i İKişyapıl. halen vaki,ışık un lıes şc-
laydı. Moe'ıleki Proıneııadedes Anglais veya Caıınes'da- i Irirde bulunan otuzdan fazla vakıl
ki Croisetle'deki yürüyüşlerde hanımefendiler en göste­ i ve müze tarafından korunup sergi-
rişli ve zarif elbiselerini sergilerken, erkekler de iş görüş­ i İrilmekledir
meleri yaparlardı.

■d Paillon'da Çama}ır­ ► Cannes'da çiçek

alar adlı bu fotoğrafta, pazarı
esk' Nrce'den bir sahne
görülmektedir T Cannes'ın Casıııo
Municipal', önünde
görülen bu tramvay,
parfümüyle ünlü
Grasse'a kadar
gidiyordu

105
 1887-1902 1887-1902

t
Yüzyıl sonunda
DUNKM
p- Matısse, Niçe'de

ıoıuvs:\
(Nice. Musée
F ırtın a
Matisse) Sanatçı,

Côte d’Azur Renoır'a adadığı bu

1 V Ş A P If ıl

resmi 1919 sonu 1920

l\ âl \ l„)(J
bayı arasında yapmıştı

T Dufy, Nice. 1926.

Cenevre, Özel
▼ Paul Signac, Samı Koleksiyon Adı
Tropez’de Çan Kulesi,
1896, Özel Koleksiyon.
c. İte d'Azur. 1800'lenu ikinci yarısın Yunanca'dakı Nike
(zafer) sözcüğünden * * * * * *
Signac, C.öte d'Azur'ü da ünlü ve kalabalık bir sayfiye mekânıydı; her mevsimde ılı­
gelen Nice, essiz
İlk kez 1892'de man ulan iklimi, zencin bitki örtüsü. güzel kumsalları \e denize güzellikteki Melekler
karısıyla beraber dik inen kayalıklarıyla dayanılmaz bir çekiciliğe sahipti. \vrıc.ı Körfezi üzerinde
'Olympia' adlı muhteşem manzaraları ve büyüleyici kasabalarıyla Prıiyeııcc'a kuruludur Kumsal
teknesiyle ziyaret etti boyunca yedi
ve birçok defalar oraya
olan yakınlığı onıı ilginç kılan başka bir özellikli. 1860 yılında
kilometreden daha
yeniden gitti. \apnleon ve II, \ iıtorio Emanııclc arasında imzalanan Torino
uzun harika bir cadde
\nLlaşıııası'ndaıı sonra \iee. Savoje- konl.larıııdaıı Fran­ olan 'Promenade des
sa'ya geçli. O andan İtibaren gerek Nice ve Cannes gibi Anglaıs' bulunur,
en önemli şehirleri gerekse Saini-Trapez. Saint-kaplıâcl.
Aniilıes ve Cagnes-sıır-Mer gibi Ulak yerleşim merkezleri : Sanatçılar diyarı
Urııpa ve Birleşik Dcvletler'ılen gelen çok sayıdaki lııris-
li ağırlamak için gerekli altyapıyla donandıldr. Antik lıı : Gölü d’ \/.iı ...... sanatçı nj İZİS
naıı ve l'Joına döneminden kalan önemli anıtlara devasa i y!■;). ı-dr-lıjy ;ıl<;ı, filo/.nf ve dulla soıı-
yapılaj . höyük oteller, kumarhaneler, tiyatrolar, kainler, • ralnn oyuncu ve sinema ynnelme-
j İlin ten ili rll.iğl bir bölge olmuşun.
en iyi mimarlara yapılan ve en iyi desinatörlere? süsle­
i Buray1 ikinci ikametgâhları olarak
nen villalar eklendi. Belle EpotjııeTın altın yıllarımla dün­
i seçen önemli ressamların adları
ya basım, buradaki kınlama ve resepsiyonlarla, kısa bir
j savmakla bitmez. Bu bölgeden esin-
sfıre içimle büyük servetlerin kazanıldığı veya kaybedil­ i leııen ve son iki yüzyıl sanatı içııı
diği hipodromlardaki yarışlar ve Gasino'lardaki nztıjı ge­ | ıılaguiıüslû bıı kaıııı olan birçok
celerle ilgili haberleri özel bir ilgi ve abartıyla anlatmak­ i İKişyapıl. halen vaki,ışık un lıes şc-
laydı. Moe'ıleki Proıneııadedes Anglais veya Caıınes'da- i Irirde bulunan otuzdan fazla vakıl
ki Croisetle'deki yürüyüşlerde hanımefendiler en göste­ i ve müze tarafından korunup sergi-
rişli ve zarif elbiselerini sergilerken, erkekler de iş görüş­ i İrilmekledir
meleri yaparlardı.

■d Paillon'da Çama}ır­ ► Cannes'da çiçek

alar adlı bu fotoğrafta, pazarı
esk' Nrce'den bir sahne
görülmektedir T Cannes'ın Casıııo
Municipal', önünde
görülen bu tramvay,
parfümüyle ünlü
Grasse'a kadar
gidiyordu

105
 1887-1902
: 1 M ’ ITI. \K'I

1899-1902:
Güneye doğrıı
Il W vri \ !■

► Rerıoır, Kendi
Portresi, y. 1899.

R. „enoir. dokliii'liirm önerisi üzerini' 12

Şubat Uİ99 Un illimle ailesiyle hii'likle M o: ile \ııtil>es arat>iH<Ui
VVıllıanıstovvn (Mass.),
Sterling ve Frandne
Clarc Sanat Enstitüsü.
bulunan Cagnes-sur-Mer'e lasiini Cûl.e d '\ /u iïm yumuşak ikli­ 19Ö0'dekı Evrensel
mi ağrılarım hafifletir ve hunıın üzerine >cni hır şe\kle resim Sergi'ye katılışı, daha
önce bildik polemiklere
yapmaya başlar, Ağustos ayında Aix-les-Bains'de kaplıca teda­
konu olmuştu, ama
visi «ördükten sonra Kssoyc.z'yc döner, kıs »ekliğinde Güney sonunda sanatının
Fran sa'ya gider, önce Grasse'da bulunan Mölel Mtıraoıır'da. resmen onaylanmasın
sonra Magagııose'dan fazla uzak olmayan bir villada kalır Ne- da hazır bulundu
ııilly'deki okula giden oğlu Pierre dışında. beraberinde Mine. Je ­
an. Gabriellc ve sanalı,a onu Moıılnıarire'da bir fırında tezgahım
olarak çalışırken tanıdığı için lakına adı l.a Boulangère' (ekmek- ▼ Renoir, Kaynak,
y 1902, New York,
çi) olan yeni modeli Marie Dtıpnis vardır. Renoir Mayıs avında
Museum of Modern
Evrensel Sergi nedeniy le Fransız sanalını tanıtmayı amaçlayan Art. Sanatçı bir kere
büyük sergiye davet edilir ve orada oıı tablosunu sergiler. 10 daha klasik hır konuyu
Ağustosta légion d'lıonneur 'elıevalier'lpayesiyle onurlandırılır: naturalist bir bakış
açısıyla yorumlar;
arlık ününün duruğundadır ve koleksiyoncuların taleplerini kar­
yaşamın 'kaynadı' gibi
şılamakla güçlük çekmekledir, kış boyunca hep daha güçsüzle- görülen kadın,
şen ellerinin kontrolünü kaybetmemek için tedavilere devam doğanın yaşamsal
eder Ertesi yazı Kssoyez'dıvgeçirir. -I Ağustos T!)(l| tarihinde güçlerinin vücut
iiçfmeü çoeııgu Claude doğar. bulmuş halıdır

tà V tm
hfc.

Madame Gaston ► Top Oynayan Kırlar.

Bernheim de Villers, 1900, Paris,
Pans, Musée d'Orsay Bibliothèque Nationale
Eylül 1900Me sanat de France Renoir,
tüccarı Bernheim. Renoir'; renkli taş baskılarına
iki oğlunun eşlerinin güzellik ve hafiftik
portrelerini yapması ıçiıı katmak için pastel
Fontaınebleau'ya renkler kullanmıştır.
davet eder.

106
 1887-1902

► Renoir, Mantara,
y, 1900. Reims. Musée
Saınt-Denıs. Kendim
neredeyse tamamıyla
figüratif resme adadığı
yıllarda yaptığı az
sayıdaki manzaralar­
dan biridir.

► tabak taki Şeftaliler,

y. 1902, Washington,
National Gallery of Art
Renoır ışık ve sadece
renk kullanarak
mekâna derinlik
vermeye çalışır

Baskı ustası Renoir

Empresyonist ressamların birçoğu
gibi. Renoir ılii baskıya fazla imcin
vermemiştir: IS)23'te l,oys Delteil ta­
rafından katalogu yapılan eserleri
içinde baskılar 30 parçayı geçmez.
Bakilerin grafik tekniğini İncelemesi­
ni.' \e Rçmbraıııit’ın başyapıtlarına
hayranlık duymasına rağmen, baskı
ya ancak Imş zamanlarını ayıracak
kadar kendini yağlıboya resme ada­
mışın-. Hu nedenle, konularını nere­
deyse lıpp yağlıboya tablolarından
alan, az sayıda aside yedirme baskı
seyri/yılın en önemli yayıncılarından
biri olan Völland'ı memnun etmek
içiıı yaşamının son yıllarında birkaç
renkli laşbaskı yapmışla.
 ikMi-. Gegim'dH Тсш . ИШ. Tokyo. bhıhashı Mnksıyuıuı.

IS
 ikMi-. Gegim'dH Тсш . ИШ. Tokyo. bhıhashı Mnksıyuıuı.

IS
 1903-1919 1903-1919

H VY v r l
\ lï. Y M ' I T I . \ K I

1903-1906:
Cagnes-sur-Mer

VK
Y Al’ İTİ.ABI
\TI
Il \ï

l i f l i d i r . 1D03 yılının İlk uylarını nllıısi

w ressam arkadaşı Mbei’i. \iidrC' ile hiıiiklc. resini yapmasını
giderek zorlaştıran daimi romalizma ağrılarına karşı savaşarak.
Le Gahrtef'üeki Villa Prinlemps'da geçirir, Marl ayında Cagııcs-
sııı-Mcnleki 'Malsan de la l’oslc'a taşınır ve o andan ölümüne
kadar yazlarını Ksstçvcz'de. ıızıııı sfıırrı kış dönemini ise Gole
d'Vzıır'deki hıı kasabada geçirir. Vıl sonunda l’aris'l.e sabır im­
zasını |.aşıyan pastellerin varlığı ıımı endişelendirir (kısmen de
gururlandırır): bu, yayılm akla olan popülaritesinin bir başka A Renoir, Uzanan ► Renoir, Çilekler,
Çıplak. 1903, Paris, y. 1905, Paris, Musée
göstergesidir 11)04 yazında Fioıırbnııncdes-liains'dr yeniden
Musée de l'Orangerie de l'Orangerie. Renoir,
başladığı tedavi, zay ıflığına ve ellerindeki şekil bozukluğuna rağ­
Bu tablo, 1903 ile figüratif resimlerin
men yeniden resim yapm asına olanak 1907 yılları araşma yanında çiçekli veya
sağlar. Pa ris'tek i Salını d'A ııtoıııııe'da tarihlenen bir dizi meyveli sayısız küçük
kendisine adılının bir salonda 3f> eseri uzanan çıplak natürmort da yapmış­
resminden biridir. tır. Kompozisyon
sergilenir. Krlesi yılın sergisi için Şeref
Salon d'Autoınne'du basitçe, cepheden ve
Başkanı seçilir ve 190(3 yılındaki sergiye sınırlı bir ışık-gölge
sergilenmiştir ve
eleşfil'ineııler ye kamuoyundan iltifatlar eleştirmenler onu kullanımıyla gerçekleş­
gören beş tablo gönderir. İlk sergilerinde­ Ingres'in çıplaklarıyla tirilmiştir. Bol ışık,
karşılaştırmışlardır. objelerin canlı renkleri­
ki alaylar arlık unutulmuş ve evi ziyamı
Model. Aline'ınJruze'i! ni daha da öne
mekânına dönmüştür: Sanatçılar, eleşlir­ çıkarmaktadır
Gabrıe'le Renard'cfır
menler. koleksiyoncular, sanal meraklıla­
rı oıııı ziyaret edip sohbet ederek veya sa­
dece resim yapışını seyrederek bir şeyler
öğrenmeye çalışırlar.
■4 Renoır, Cagnes.
< Misin Godebska
‘Maison de la Posts'.
Edwards'ın Portresi,
1906-7, Washington.
igOd, Londra, Natio’v
Nalıonal Gallery of Art
Gallery. Renoir, son
Renoir, Colettes'e
yıllarında yaptığı
taşındığında, 1903’ten
portrelerde, özellikle
A Renou burada 1907'ye kadar
kadın portrelerinde,
Cagnes'dakı bu evde
1903‘te Cagnes'dakı İnsan psikolojisine özel
yaşamıştır. Bu
'Maison de la Poste'ta bir önem vermiş ve
dönemde yaptığı diğer
görülmektedir Roma­ birkaç fırça darbesiyle,
tablolar gibi, bu da
tizma yüzünden ellerini kişinin en özel sırlarım
küçük boyutludur,
hareket ettiremıyordu. ortaya çıkarmak ıçm
sanki daha büyük
ama fırçayı eline ruhunun derinliklerini
resimlet için çalışılmış
bağlayarak resim yansıtma başarısını
bir taslak gibidir.
yapmayı sürdürmüştür sergilemiştin

110 111
 1903-1919 1903-1919

H VY v r l
\ lï. Y M ' I T I . \ K I

1903-1906:
Cagnes-sur-Mer

VK
Y Al’ İTİ.ABI
\TI
Il \ï

l i f l i d i r . 1D03 yılının İlk uylarını nllıısi

w ressam arkadaşı Mbei’i. \iidrC' ile hiıiiklc. resini yapmasını
giderek zorlaştıran daimi romalizma ağrılarına karşı savaşarak.
Le Gahrtef'üeki Villa Prinlemps'da geçirir, Marl ayında Cagııcs-
sııı-Mcnleki 'Malsan de la l’oslc'a taşınır ve o andan ölümüne
kadar yazlarını Ksstçvcz'de. ıızıııı sfıırrı kış dönemini ise Gole
d'Vzıır'deki hıı kasabada geçirir. Vıl sonunda l’aris'l.e sabır im­
zasını |.aşıyan pastellerin varlığı ıımı endişelendirir (kısmen de
gururlandırır): bu, yayılm akla olan popülaritesinin bir başka A Renoir, Uzanan ► Renoir, Çilekler,
Çıplak. 1903, Paris, y. 1905, Paris, Musée
göstergesidir 11)04 yazında Fioıırbnııncdes-liains'dr yeniden
Musée de l'Orangerie de l'Orangerie. Renoir,
başladığı tedavi, zay ıflığına ve ellerindeki şekil bozukluğuna rağ­
Bu tablo, 1903 ile figüratif resimlerin
men yeniden resim yapm asına olanak 1907 yılları araşma yanında çiçekli veya
sağlar. Pa ris'tek i Salını d'A ııtoıııııe'da tarihlenen bir dizi meyveli sayısız küçük
kendisine adılının bir salonda 3f> eseri uzanan çıplak natürmort da yapmış­
resminden biridir. tır. Kompozisyon
sergilenir. Krlesi yılın sergisi için Şeref
Salon d'Autoınne'du basitçe, cepheden ve
Başkanı seçilir ve 190(3 yılındaki sergiye sınırlı bir ışık-gölge
sergilenmiştir ve
eleşfil'ineııler ye kamuoyundan iltifatlar eleştirmenler onu kullanımıyla gerçekleş­
gören beş tablo gönderir. İlk sergilerinde­ Ingres'in çıplaklarıyla tirilmiştir. Bol ışık,
karşılaştırmışlardır. objelerin canlı renkleri­
ki alaylar arlık unutulmuş ve evi ziyamı
Model. Aline'ınJruze'i! ni daha da öne
mekânına dönmüştür: Sanatçılar, eleşlir­ çıkarmaktadır
Gabrıe'le Renard'cfır
menler. koleksiyoncular, sanal meraklıla­
rı oıııı ziyaret edip sohbet ederek veya sa­
dece resim yapışını seyrederek bir şeyler
öğrenmeye çalışırlar.
■4 Renoır, Cagnes.
< Misin Godebska
‘Maison de la Posts'.
Edwards'ın Portresi,
1906-7, Washington.
igOd, Londra, Natio’v
Nalıonal Gallery of Art
Gallery. Renoir, son
Renoir, Colettes'e
yıllarında yaptığı
taşındığında, 1903’ten
portrelerde, özellikle
A Renou burada 1907'ye kadar
kadın portrelerinde,
Cagnes'dakı bu evde
1903‘te Cagnes'dakı İnsan psikolojisine özel
yaşamıştır. Bu
'Maison de la Poste'ta bir önem vermiş ve
dönemde yaptığı diğer
görülmektedir Roma­ birkaç fırça darbesiyle,
tablolar gibi, bu da
tizma yüzünden ellerini kişinin en özel sırlarım
küçük boyutludur,
hareket ettiremıyordu. ortaya çıkarmak ıçm
sanki daha büyük
ama fırçayı eline ruhunun derinliklerini
resimlet için çalışılmış
bağlayarak resim yansıtma başarısını
bir taslak gibidir.
yapmayı sürdürmüştür sergilemiştin

110 111
 1903-1919 1903-1919

1.1.1.I\ kS\ VI
A Renoır’ın diğer
Yıkanan Kız resimlerinde de olduğu
gibi, model bir elinde
Samılçı. 1903.1905 jilla rı .'ırasında Yıkanan açık, gür saçlarını
Kız m lıirlıiritıe olöııkgı yakın on az dört versi­ (utar. Diğer elinin
yonunu yapmıştın. Biiyük bir olasılıkla bu re­ hareketini dengeleyen

IMY
sim ilk y a p ıla n d ır \e «iiııiiıııüzdo V iyan a . bu hareketi zarif,
masum ve aynı
Kıınsttıisiorisohfs Mııseıım’ıla Inılıııımakiridır
zamanda baştan
çıkarıcıdır. Gerçekten
de genç kız izleyiciye
doğru bakar, sanki
onun varlığından
haberdardır, ama geri
çekilmez, tam tersine
bedeninin güzelliğin­
den gurur duyarcasına
biraz daha oyalanır.

► Arka plandaki şapka, kırmızı

manzaraya ait unsurlar kurdelesiyle zıtlık
bütün gerçekçiliğini oluşturan san rengiyle
kaybetmişken, modern belirginleştirilmiş ve
giysilerin varlığı resme daha ayrıntılı çizilmiştir;
çağdaş bir nitelik verir bilinçli beyaz renk
Bundan sonraki dokunuşlarıyla ve az
çıplaklarında bu nitelik sayıda renk lekeleriyse
de kaybolur ve sahne belirlenmiş olan
belirsiz bir mekân veya giysilerse zorlukla ayırt
Paris'in yargısı (s 121) edilmektedir
gibi klasik bir dünya
içinde yer alır Yalnızca

A Bir bacağını kurula­ Yumuşak ve akıcı fırça

yan kızın bu doğal ve darbeleri, pastel veya
istemsiz hareketi tıuzuı suluboyayı çağnştıracak
atmosferi yaratır. denli sulandırılmış ve
Burada sanatçı Emp­ düz, geniş yüzeylere
resyonist eserlerden yayılmış renkler
kesin olarak uzaklaşır
ve 'Akdeniz Klasikçiliği'
demlen olguyu
gerçekleştirir:

112 113
 1903-1919 1903-1919

1.1.1.I\ kS\ VI
A Renoır’ın diğer
Yıkanan Kız resimlerinde de olduğu
gibi, model bir elinde
Samılçı. 1903.1905 jilla rı .'ırasında Yıkanan açık, gür saçlarını
Kız m lıirlıiritıe olöııkgı yakın on az dört versi­ (utar. Diğer elinin
yonunu yapmıştın. Biiyük bir olasılıkla bu re­ hareketini dengeleyen

IMY
sim ilk y a p ıla n d ır \e «iiııiiıııüzdo V iyan a . bu hareketi zarif,
masum ve aynı
Kıınsttıisiorisohfs Mııseıım’ıla Inılıııımakiridır
zamanda baştan
çıkarıcıdır. Gerçekten
de genç kız izleyiciye
doğru bakar, sanki
onun varlığından
haberdardır, ama geri
çekilmez, tam tersine
bedeninin güzelliğin­
den gurur duyarcasına
biraz daha oyalanır.

► Arka plandaki şapka, kırmızı

manzaraya ait unsurlar kurdelesiyle zıtlık
bütün gerçekçiliğini oluşturan san rengiyle
kaybetmişken, modern belirginleştirilmiş ve
giysilerin varlığı resme daha ayrıntılı çizilmiştir;
çağdaş bir nitelik verir bilinçli beyaz renk
Bundan sonraki dokunuşlarıyla ve az
çıplaklarında bu nitelik sayıda renk lekeleriyse
de kaybolur ve sahne belirlenmiş olan
belirsiz bir mekân veya giysilerse zorlukla ayırt
Paris'in yargısı (s 121) edilmektedir
gibi klasik bir dünya
içinde yer alır Yalnızca

A Bir bacağını kurula­ Yumuşak ve akıcı fırça

yan kızın bu doğal ve darbeleri, pastel veya
istemsiz hareketi tıuzuı suluboyayı çağnştıracak
atmosferi yaratır. denli sulandırılmış ve
Burada sanatçı Emp­ düz, geniş yüzeylere
resyonist eserlerden yayılmış renkler
kesin olarak uzaklaşır
ve 'Akdeniz Klasikçiliği'
demlen olguyu
gerçekleştirir:

112 113
ı m\ 'i j .ı<ı\ t :-ı \ ı.ı,v w ıı 1903-1919

► Renoıı. Şapka/ı
1907-1909: Genç Kız, 1908, Par
Mus6e d'Orsay.

Resim yapma açlığı Renoır'ın başarısının

sırrı, resmin tüm
yüzeyinde yayılarak
farklı bir yoğunluk ve
canlılık kazanan sıca-
ve altın renkli ışıltılar­
dır. Aynı dönemin
diğer eserlerinde
olduğu gibi, arka pla:
J ^ r n o l r . 1907 ylllml.ı arfcad.ış). .... zaman ve mekân
sum Koiılinand Dcuoııchy'nin tavsiyesi üzerine, (lagnes'a bağlı dışında ana hatlanyla
bas Goletlos'dı* {tenis bir arazi salın alır. Burada, içinde zeytin belirtilmiştir. Genç kız.
ağanları bulunan i niş fık bir parkla çevrili, geniş stüdyosuyla ba­ izleyiciye doğru değı
de görünmeyen bir
sil bir konul olan son e\ini şapı irdi, buradan denizi ve eski Gag-
konuşmacıya bakarak
ııes kasabasını görebiliyordu. Sağlığı giderek küllileşmiş!i: \rtık sahneyi daha da
\iirii\emiyordu ve onu yalağından şövalenin öniine. tuvali eline gizemli kılar
yaklaştıran özel bir mekanizmayla donanmış bir tekerlekli san­
dalyeyle götürüyorlardı. Kötürümleşmiş elleri fırçaları güçlükle
tutuyordu ve tuvali eğmemesi için (iabrielle sürekli olarak onun
el ayasına bez parçaları yerleştiriyordu. Halbuki ruhu lıep dalın
güçleniyordu ve resim yapına açlığı diye tanımladığı duyguyla
destekleniyordu. Kıt artıda eleştirmenlerin ve sanatçıların ziya­
retleri. dolayısıyla onun sanatıyla ilgili takdirleri daima artmak­
laydı: 1907 Nisan ayında üıai'peııl.ier'nin koleksiyonunun mü­
zayedesinde. Bay,w Clmrııi'iııicr w Çuaıktarı (s. û l-ûü) 8-t.OOO
franka satıldı. Ekim ay ında da Salon d'-Vıioıııno'un şeref başka­
nı oldu ve som aki yıllarda der Dııraııd-Rııeritl P a r is v e Ne\\
Vtırk'la düzenlediği başarılı sergileri devam etti.

Renoir, Oıııran
GençKacfm, y 1909.
Paris, Musée d'Orsay.
Model sade, doğal,
neredeyse köylülere
has güzelliği nedeniyle
tercih ettiği
Gabrielle'dır. Uzun
yıllardan beri
Fransa'nın en ünlü
aileleri ona bir portre
yaptırmak için çırpınsa
da. Renoir o dünyanın
gürültü patırtısından
kendisini uzak tutmay
başarmıştır
▲ Renoir, 1908 de
yaptığı bir rölyefle- ilk
kez heykele
yaklaşmıştır.

114
1903-1919

▲ Renoir, Palyaço Gıb:

Gıyınmıi Claude.
1909, Paris, Musée de
l'Orangerie Resmm
yapısı, Velézquez, Van
Dyck ve Paolo
Veronese'nin resimlen
gibi geçmişin ünlü
modellerim çağrışırsa
da, renklerin kullanımı
çok moderndir

^ Renoir, Vollard'ın
Portresi, 1908, l.ondm.
Courtauld Institutes
Galleries, Ambroıse
Vollard, 1868'de
Reumon Adası'rrda
doğar Montpellier
Üniversitesi'nde ve
Paris'te hukuk okur,
ama sonra baskılara
merak salar ve Manet,
Cézanne, Pissarro,
Degas, Renoir,
Bonnard, Van Gogl'i ve
Matisse'ın eserlerim
sergilediği bu sanat
galerisi açar

115
 B\şv \rm, \ k ı
15\Ş'ı M ’ İTİ, UM
► Renoır, belirgin bir sırada. 16. yüzyıl
Sırtı Dönük Uzanan Çıplak şekilde Velazquez'ın
tek kadın çıplağı oları
Venedik resminden
esinlenerek, Carpio y
(îflnfimn/de (Mıi'is. M ıısıV d'O rstty'da bulunan A ynaya Bakan Venüs Elıdıe Markizi içm
1909 tarihli im Sırtı Dönfık I ■/.nımıı Çıpliık o vıllaı- tablosundan (Londra. yapmıştır. Eleştirmenler
(la gt.TçHdcşl irdiği sayısız 'sııiı doııük uzanan çıp­ National Gallery) ilham değişik varsayımlar ileri
almışır. Sanatçı, bu sürmüşlerdir; Renoır
lak' varyasyonlarından biridir. Burada arka plan
tabloyu yaklaşık bunlardan farklı bir
bilinçli olarak belirsiz, neredeyse di'ız bırakılmış­
1650'de, ikinci kez atmosfer ve etki
tır: sanatçı, paletini, yastığın zengin ve ayrıntılı
yaratmayı başarmıştır.
süslemesi dışında az say ıda renkle sınırlamıştır.

A Velazguez in ▼ Giambattista
tablosundan farklı Tıepoio'nun erken
olarak, Renoir, ayna dönem eserlerinden
tutan Eros'u ortadan biri olan bu Aynaya
kaldırmıştır: Bize Bakan Venüs (Milano.
yüzünü göstermeyen Kont Gerli Koleksiyo­
genç kız bakışlarını nu) tablosuyla da
belirsiz bir noktaya birçok benzerliklere
dikmiştir Saçları, sahiptir İkisinde de
neredeyse arka planla benzer bir duygusallık,
karışmasına, hızlı ve aynı renk yoğunluğu
sert fırça darbeleriyle ve biçimlen yavaşça
şekillendirilmiştir okşayan ışığı buluruz.

116
 B\şv \rm, \ k ı
15\Ş'ı M ’ İTİ, UM
► Renoır, belirgin bir sırada. 16. yüzyıl
Sırtı Dönük Uzanan Çıplak şekilde Velazquez'ın
tek kadın çıplağı oları
Venedik resminden
esinlenerek, Carpio y
(îflnfimn/de (Mıi'is. M ıısıV d'O rstty'da bulunan A ynaya Bakan Venüs Elıdıe Markizi içm
1909 tarihli im Sırtı Dönfık I ■/.nımıı Çıpliık o vıllaı- tablosundan (Londra. yapmıştır. Eleştirmenler
(la gt.TçHdcşl irdiği sayısız 'sııiı doııük uzanan çıp­ National Gallery) ilham değişik varsayımlar ileri
almışır. Sanatçı, bu sürmüşlerdir; Renoır
lak' varyasyonlarından biridir. Burada arka plan
tabloyu yaklaşık bunlardan farklı bir
bilinçli olarak belirsiz, neredeyse di'ız bırakılmış­
1650'de, ikinci kez atmosfer ve etki
tır: sanatçı, paletini, yastığın zengin ve ayrıntılı
yaratmayı başarmıştır.
süslemesi dışında az say ıda renkle sınırlamıştır.

A Velazguez in ▼ Giambattista
tablosundan farklı Tıepoio'nun erken
olarak, Renoir, ayna dönem eserlerinden
tutan Eros'u ortadan biri olan bu Aynaya
kaldırmıştır: Bize Bakan Venüs (Milano.
yüzünü göstermeyen Kont Gerli Koleksiyo­
genç kız bakışlarını nu) tablosuyla da
belirsiz bir noktaya birçok benzerliklere
dikmiştir Saçları, sahiptir İkisinde de
neredeyse arka planla benzer bir duygusallık,
karışmasına, hızlı ve aynı renk yoğunluğu
sert fırça darbeleriyle ve biçimlen yavaşça
şekillendirilmiştir okşayan ışığı buluruz.

116
 1903-1919

Biçimlerin
göz alıcılığı

▼ Willendorf
VenOsö, Viyana,
Natuıhıstorisches
Museuın. İnsanın ilk
R (îtidir, 'kıs melllcures ccuverrsdo l)i-
t u »»il explbil stıprftme' olarak lanınılaclıği dolgun çıplaklarıv la
sanatsal biçimleri olan
bu küçük kadın ünlüdür, ‘filumul teminin'i, mağara adamlarının ilk duvar resim­
heykelcikleri büyük bir lerine kadar uzanan balı reşiın geleneklerine bağlı kalınmi ir. Re-
ihtimalle anatanrıçanın mıir'ııı kadın güzelliği ideali. Tiziaııo ve Rııhens'iıı tuvallerini
berekel rıtüellenyle
canlandıran. Pirnsso ve Mal isse için esin kaynağı olacak olan,
ilgiliydi.
bereketli Yunan ve 1.alin Yemişlerine hayal veren ideallerle ayın­
dır. Referansları kesin ve acıktır: Louvre'da. Fransa ve yııridı-
şında yaptığı yolculuklarda bu temayı irdelemiş ve dalın sonra
Yıktııuınlar'ûu okluğu gibi değişik varyasyonlar halimle gelişi i-
ı il >işlemişi ir. Bu temayı, odalıklar resmederek, egzotik ve d i­
vanıalisi çerçeve içinde de çalışmayı denemiş ama bu iıırzı ken­
di dııyarlılığıııu yakın gdrıııediği için terk elıiıişl.ir. Renoir'ııı
modelleri aıif'Ç, güvenli, iyimser, kölülfık ve çapraşıklığın
olmadığı bir bakışa saluplir: bedenlerini artııiyelsiz. sa­
kınmadan. neşeli bir tavırla sergilerler: Bilincinde okluk­
ları başlan çıkarırı güzelliklerini izley icinin bakısına su­
narlar. Onun kaditli güneş gibidir ve lek endişesi çevresinde­
ki mekânı taze ve fışkıran canlılığıyla doldurmaktır, bu canlı­
lık o kadar yoğundur ki. son resimlerimle doğuyla kaynaşarak
doğanın kendisi haline gelir. Bu tipleme 1800'ln yılların başla-'
rıııdaki Boccaecio tarzı Kros'iuıı ve Reııoir'm iyi tanıdığı ama
ııznk durduğu Paris Belle Fpınpıc dönemi seçkin kadınlarından
da çok uzaktır.

► Françols Bouclıer,
Divanda Uzanan
Çıplak, Münih,
Bayerische Sîaats-
gemâidesammlungen.
Renoir, daha 'LPvy
Freres'de porselen
boyariığ' ilk yıllarında
Boucher'nin kadın
figürlerini yormuş ve
beğenmişti. Daha
sonra, yapay olduğunu
düşünerek ondan
uzaklaştı.

118
 1903-1919

ıyi t j vöv t
F'ıcasso, 1921 tarihli T Pc-ter Paul Rubens,
bu pastel Oturan Sabin Kadınlarının Ka-
Çıplak'ta görüldüğü çnhşt, y. 1616. MCınıh
gibi tOzel Koleksiyon! Alte Pınakothek
İtalya'ya yaptığı bir Merkezdeki kadın ile
yolculukta, eski ustaları Mıchelangelo'nun

ı \ : ı \ ot j
örnek almıştır. Jean teda'sının duruşu
Cocteau ve Sergeı aynıdır, aırta atlının
Dıagbıiev'in Rus hareketi Tlzıano’nun
balerinlerinin bir deseninden
bulunduğu ortamla alınmıştır Tablo Kral
karşılaşması, klasik Leucıppo'nun kızları
form te hatları llera ve Febe'nin
uygulayabilmek için, Kastor ve Polluks
onu Kübıst geometriyi tarafından kaçırılması
benimsemeye itmiştir olarak da
yorumlanabilir.

•4 Tizıano Vecellıo, dünyevi Venüs

Kutsal Aşk, Dünyevi arasındaki çelişki olarak
Aşk, (ayrıntı) y, 1514, da yorumlanır. Ayrıca
Roma. Gallerıa Francesco Colonna'nın
Borghese. Resim, 1499 tarihli Potifilo'nun
genellikle Yeni Düşü adlı öyküsüyle
Ptatoncu Hümanist bağlantılı olduğu da
görüş doğrultusunda düşünülür, öyküde
tannsal aşkı Venüs, Polıa'yı
simgeleyen çıplak Polifilo'nun aşkını kabul
kutsal Venüs'le etmeye davet eder

119
\ К 'I M ' l T I . \ R I

19I0-I9I4:
Kendini arlayış
II \1 \TI

A Renoir, Aline ve
I \ r ]9 II) vılının başında IX. Vnıın-
Coco'yla beraber.
dik Bk'iıali'ıult* 37 с ы т ve i l.'izinırı'dii Paris'le Dıırmıd-Rucl Ga- I. Dünya Savaşı'nın
liTisi'ndc 3fi resini sergileı kısa şiire sonra karısının portresini patlamasıyla oğulları
yapması için, saııayiei fluırneyssen Aral'ından Münih'e çağrılır. Pierre ve Jean cepheye
giderler Ekim 1914'le
Mııınn,va dönüşü yine mımıl izııırı ağrıları başlar. Arlık İni dö­
Pierre Carcassonne'a,
nem. ölümüne kadar ağrılarının siiıekli olarak azalıp artacağı Jean ise Luçon'a yaralı
bir dönem olacaktır, (ierralıi de dahil olıııak iizere. mümkün olan olarak yatırılmıştı.
biitiiıı tedavileri dener ki hu tedaviler İP İ I ve 1PI2 yılları ara­
sında kısmen yürümesine ama özellikle ile resim yapmasına ola­
T Renoir. Bayan
nak ınııır 20 Ekini 11)11 tarihinde Leeioıı d'lıoııneıır 'oifibicr'
Renoir'tn Bob ile
unvanıyla şereflendirilir ve ertesi yılın yazımla Maier Grael'e. Porrresi. 1910,
Münih ve Berlin sergileri üzerine Fransızca ve Mmaııea olıııak Hartford, Wadsworth
iizere geniş bir araştırına y ayımlar. Eserlerine duyulan talep gi­ Atheneum Aline
derek artar ve Aralık 1012 tarihinde lli'iıri Roııaıl'ııı koleksiyo­ kocasından 18 yaş
kür,ük olmasına
nunun satışının gösterdiği iizere fiyatları giderek yükselir. Yol-
rağmen, erken
kırd ın önerisi üzerine. 1013 yılında gene Ispanyol Rielıarrl (iti- yaşlanmış ve şeker
Itto'mın ellerini yönlendirerek heykel çalışmaya başlar. hastalığı nedeniyle
şişmanlamıştı

▲ Burada, 1910'da Les

Collettes'te çekilmiş bir
fotoğrafta görülmekte
olan Gabnelle Renard.
Amerikalı ressam Conrad
Hensler Siade'le evlendiği
1913'e kadar Renoir ıc,ın
modellik yapmıştır

120
 1903-1919

11 M \TI \ K V \PITI. \RI

^ Renoir, Tılta ▼ Renoir,
Durieox. 1914, New Mücevherlerle
York. Metropolitan Gabrıelle.v119ît>_
Museum of Att. Paul OzelKoleksıyon.
Cassirer'm Alman asıllı Giysisinin şeffaflığı
aktrıst eşi, Shaw'un basit beyaz fırça
Pygmalion adlı eserin­ darbeleriyle resmedilen
deki giysisiyle Gabrıette'm sayısız
betimlen iniştir portresinden bilidir

▼ Renoir, 1913 ve poz verir Guino eserin

1914 yılları arasında, bronzdan rölyefini
daha once 1908'de çıkarır ve bu eser 1916
işlediği Paris'in Yargısı yılındaki Pans Trıenali
temasını yeniden ele ile 1917 yılında Zürih'te
alır. Gabrıeile, Paris ve sergilenir.
sağdaki tanrıça için
 1903-1919 1903-1919

t
▼ Hava kuvvetler kıyaslamışlardır.
I. Dünya Savaşı

ıı.mıvsv
savaşta belirleyici bir Fotoğrafta Almanya’ya
rol oynamaya başlar ve yapılan gündüz hava
dönemin gazeteci ve akınında düşürülmüş
yazarları ilk hava bir Ingiliz uçağı olan,
düellolar ını. ortaçağın 0/100 Handley Page

ı va\on
epik şövalye görülüyor
karşılaşmalarıyla

Q
L A 'iv u ıy i l)ı.<YTjıni'ııi gtH'çoklefliFcn tik
ülke olan Ingiltere. löftVten sonra tliinya çapında iıir gilç ola­
rak (islim lüğünü sûTdünükcn. basla Almanya olmak iizere. gi­
derek yükselen-genç devletlerin yarattığı tehditle karşı karsıya
geleli. 19. yüzyılın son çey ivgimle büyük devletlerin çıkar çalış­
maları belli bölgelerde yoğunlaşmaya başladı. GavTiltı l’i'innp A Capbfetto geri
adlı bii’ Sırp milliyetçisinin, askeri manevraları ılenelli'inek üze­ çekilişi. 20 Ekim 1917
tarihinde, Plez20'dan
ri' Bosna'da bıılııııan A vııslıırya velialıl prensi Franz Ferdi-
Tolmıno'ya uzanan
nand'la karısını 2fi Haziran 191 1‘le lildiirmesi bardağı taşıran 50 km.lık bir cephe
son damla oldu ve Almaııya'nm kus müdahalesini öııleyeeegine üzerinde Avusturya-
güvenen Avusturya. Sırbistan'a ağır bir ültimatom verdi. Rusya Alrnan birlikleri
350.000 askerle
ye Almanya seferberlik ilan ettiler. 31 Tenunuz’da Rusya'ya sa­
saldırıya geçerler.
taş açan Mınanya, ertesi gfırı l,ııxeml>oııi'g'a girdi. 3 \gıısfos'la
Fransa'ya savaş açtı ve Belçika'yı işgal elli. Boylere. Ingiltere ▼ Petersbura Kışlık
de Almanya'ya karşı savaş açlı: Bfmtııi sonııeıı olarak, bir tarar­ Saraya Saldırı
la Avusturya, Almanya ve dalın sonra katılan OsmanlI İmpara­ iKusnezov'un tur eseri)
24-25 Ekim )917’de
torluğu: diğer laraffn da Fransa. Rusya ve Büyük Britanya'ma
gerçekleşmiştir, nevri­
yer altlığı I. Diinya Savaşı haşladı. Toplam -12 milyon kişiyi s e ­ min merkezi olan
ferber etlen lıilaf Devletleri. 3 milyonu Fransız ve k u s ’olmak Smolnı Enstitüsü'nde
üzere â milyon kayıp verdi. İttifak;Devletleri ise 23 milyon kişiyi bulunan Lenîn, bura­
dan tren istasyonlarına,
seferber ederek. I milyonu Osmanlı askerleri olmak üzere, i
ve Devlet Bankası'na A Ftemarque’m Onlu
milyon kayıp verdi. Çarpışmalarda yaralananların sayısı toplanı yapılan saldırılan romanından uyarlan­
21 milyona ulaştı. I I Kasım 19 lü'de aieşkes imzalandı. yönetmiştir. mış olan ve 1930'da
Lewis Milestone
tarafından (-evrilen Batı
Cephelinde Yem Bir
Şey Yok adlı film,
savaşın vahşetim sert
bir dille eleştirir

► Yirminci yüzyılın ilk

yıllarında, sanayi, sava­
şın taktığını ve stratejisi­
ni değiştirir Giderek
büyüyen fabrikalarda
A 28 Haziran 1914 aşırı miktarda silah
tarihindeki suikasttan üretiliyordu Her devlet,
önce franz Ferdinand sayısı milyonlara ulaşan
ve karısı Sofia askerini silahlarla
Saraybosna'da. donatıyordu

122 123
 1903-1919 1903-1919

t
▼ Hava kuvvetler kıyaslamışlardır.
I. Dünya Savaşı

ıı.mıvsv
savaşta belirleyici bir Fotoğrafta Almanya’ya
rol oynamaya başlar ve yapılan gündüz hava
dönemin gazeteci ve akınında düşürülmüş
yazarları ilk hava bir Ingiliz uçağı olan,
düellolar ını. ortaçağın 0/100 Handley Page

ı va\on
epik şövalye görülüyor
karşılaşmalarıyla

Q
L A 'iv u ıy i l)ı.<YTjıni'ııi gtH'çoklefliFcn tik
ülke olan Ingiltere. löftVten sonra tliinya çapında iıir gilç ola­
rak (islim lüğünü sûTdünükcn. basla Almanya olmak iizere. gi­
derek yükselen-genç devletlerin yarattığı tehditle karşı karsıya
geleli. 19. yüzyılın son çey ivgimle büyük devletlerin çıkar çalış­
maları belli bölgelerde yoğunlaşmaya başladı. GavTiltı l’i'innp A Capbfetto geri
adlı bii’ Sırp milliyetçisinin, askeri manevraları ılenelli'inek üze­ çekilişi. 20 Ekim 1917
tarihinde, Plez20'dan
ri' Bosna'da bıılııııan A vııslıırya velialıl prensi Franz Ferdi-
Tolmıno'ya uzanan
nand'la karısını 2fi Haziran 191 1‘le lildiirmesi bardağı taşıran 50 km.lık bir cephe
son damla oldu ve Almaııya'nm kus müdahalesini öııleyeeegine üzerinde Avusturya-
güvenen Avusturya. Sırbistan'a ağır bir ültimatom verdi. Rusya Alrnan birlikleri
350.000 askerle
ye Almanya seferberlik ilan ettiler. 31 Tenunuz’da Rusya'ya sa­
saldırıya geçerler.
taş açan Mınanya, ertesi gfırı l,ııxeml>oııi'g'a girdi. 3 \gıısfos'la
Fransa'ya savaş açtı ve Belçika'yı işgal elli. Boylere. Ingiltere ▼ Petersbura Kışlık
de Almanya'ya karşı savaş açlı: Bfmtııi sonııeıı olarak, bir tarar­ Saraya Saldırı
la Avusturya, Almanya ve dalın sonra katılan OsmanlI İmpara­ iKusnezov'un tur eseri)
24-25 Ekim )917’de
torluğu: diğer laraffn da Fransa. Rusya ve Büyük Britanya'ma
gerçekleşmiştir, nevri­
yer altlığı I. Diinya Savaşı haşladı. Toplam -12 milyon kişiyi s e ­ min merkezi olan
ferber etlen lıilaf Devletleri. 3 milyonu Fransız ve k u s ’olmak Smolnı Enstitüsü'nde
üzere â milyon kayıp verdi. İttifak;Devletleri ise 23 milyon kişiyi bulunan Lenîn, bura­
dan tren istasyonlarına,
seferber ederek. I milyonu Osmanlı askerleri olmak üzere, i
ve Devlet Bankası'na A Ftemarque’m Onlu
milyon kayıp verdi. Çarpışmalarda yaralananların sayısı toplanı yapılan saldırılan romanından uyarlan­
21 milyona ulaştı. I I Kasım 19 lü'de aieşkes imzalandı. yönetmiştir. mış olan ve 1930'da
Lewis Milestone
tarafından (-evrilen Batı
Cephelinde Yem Bir
Şey Yok adlı film,
savaşın vahşetim sert
bir dille eleştirir

► Yirminci yüzyılın ilk

yıllarında, sanayi, sava­
şın taktığını ve stratejisi­
ni değiştirir Giderek
büyüyen fabrikalarda
A 28 Haziran 1914 aşırı miktarda silah
tarihindeki suikasttan üretiliyordu Her devlet,
önce franz Ferdinand sayısı milyonlara ulaşan
ve karısı Sofia askerini silahlarla
Saraybosna'da. donatıyordu

122 123
 1903-1919
► Renoıı bu anıtsaı

1915-1919: Son ana Çelenklı Çocuğu,

(1915, Özel Koleksi­

kadar ressam yon) çiçeklerden ve

meyvelerden oluşan,
yarım ay şeklindeki bu
çelengın ortasında
birleşen ıkı çocuktan
oluşan dekoratif
üçlemenin parçası
olarak yapmıştır. Daha
sonra bu üç parça
v 3 c l ı ı Jı-alı I I I I îi'tn lı,-ısınıl,ı ı-ı-|.ılıej'ı' bölünerek, ayrı ayn
döner. ama sine bacağımla» karalanınca (H'Tanlmer'e yollanır. satılmıştır.
Alini' onu görmeye gider anın geri dönerken (Hırımın ağırladırve
▼ Renoır. Annelik,
27 Haziranda. Nite IUıstîmcsj'ıulc. Âlı yaşındayken şeker has­ 1916, Özel Koleksıyc
talığından ölür. Kenoir cesareiiııi ve şevkini yitirmez: \larie l)ıı- Bronz heykelde,
pııis \e lakına adı Dödce olan у imi Rus model Amirce lless- Pıerre'ı emziren Aline ı
betimlemiştir 1885-81
lirıg'iıı varlığıyla içselli bularak, resim yapmaya devam eder.
arasındaki resimlerin­
İradesi, giderek zayii diişeıı bünyesiyle savaş halindedir: -I!) ki­ den alınan bu tema,
loya kadar düşen bedeninde arı veren y aralar açan uykusuz ve karısının mezarının
hareketsiz gecelere katlanmak zorundadır. Halbuki oıııı bahçe­ yanma dikmek ıstedıg
de. bahta ve camlardan inşa ettirdiği stüdyosundaki şövalesinin ama gerçekleştireme­
diği anıt için yapılan bı
öııiine taşıdıkları zaman yeniden yaşadığını hisseder ve kullan­
eskizdir.
dığı renkler, inanılmaz bir yaşam gîıcünil açığa çıkararak ha­
yal bulur. 1916 ve 191,4 ırası, corumlarının ve aralarında
karı koca Ândrdlerin de olduğu, arkadaşlarının eşliğinde Ks-
soy ez ve Cagııcs arasında yolculuk yaparak resim yapmaya
devam eder 19 Şııh.ıl I9 l!)'d a l.egion d'lıonııeıır 'mmmande-
ıır' unvanını alır: Teııımıız'da 'resmin bahası' olarak kollukta la-
şıııarak son bir kez daha l.oııvre'a dönmek İsler. Sonba­
harda ciğerlerinden hastalanır ve 2 Arahk'la yaşa­
ma gözlerini kapadığında elmalı bir natllrmorlu ye­
ni bitirmiştir, (i Aralık la l'.ssoyez'yegöıniiliir.

•4Rehöiıç Bursntı-
Ruel arşivinden alınan
1915 tarihli fotoğrafta
tekerlekli sandalyede­
dir, yanında Dedee ve
çıplaklaıından biri
görülmektedir George
Besson Söyle yazmıştır:
"An çekmenin, zaferin
ve harika buluşların
bedbaht ve muhteşem
dönemiydi (deforme
olmuş kıvrık parmakları
arasına fırçayı sokardı);
hep daha yürekli ve
titreşen bir uyumla hiç
durmadan resim
yapardı."

124
 19031919

▲ Renoir, Modelin ▼ Renoir. Uyuyan

Portresi. 1916. Paris, Odalık. 1915-1917.
Musée Picasso Yarı Paris, Musée d'Orsay.
aralık gözler ve Loııvre’da saklanan
dudaklar, göğsü ve Correggio imzalı, drılu
omzu açıkta bırakan Uyuyan Antiope'yı
duruş, sıcak ve carıl. Çağrıştıran resimde
renklerin kullanımı klasik bir tema
dikkate değer bir cinsel natüralistik bir açılımla
Çekicilik yaratır geliştirilmiştir

Heykeltıraş Renoir
Reııoir. ISIN ile 1919 yılları anısın­
da sanalımın direktifleri doğrultu-
sumla projelerini gerçekleştiren Ma-
llol'ıuı öğrencisi Rk'hai'd Ciııiııu. I,n-
ıııs Mnri‘1ve Vlnnrl ('■imond'ıın yar-
ılımlarıyla lıeykelli- ile uğraşmışla.
\z sayıda ama mtıhleşem MumılTtV
UmOs ve \nnellk alla Ifttyiik emek
verdiği lıeykelleı yapmışı»'. Resmi
ılı; bu hey kellerden etkilenmiştir:
Gerçeklen ile sanalcı. gerek yeşil ve
maviyle kontrası olıışiuran pembe
ve turuncu aibl renklerin baskın ol­
duğu sınık nrnlar kullanarak, gerek­
se hacimleri ilaha ııeı ve kararlı bir
desenle güçlendirerek resmellifii ki­
şilerin üf boy mİti yenliınlerini bii-
yiık ölende hclirgirıleştirnıişth'.

125
 19 0 3 -1 9 1 9

Pek çok hayranına karşın

hiç öğrencisi olmadı

R e n o , sanat hayatının ilk yirmi yı­

T Pablo Picasso
!9V9'da yaptığı
Renoir'm Portresi ile
derin ve canlı
bakıjlar nda. hastalıklı
fiziğinin sınırlarını
yenmeyi bilen güçlü
ruhunu öne çıkararak
sanatçıya duyduğu
hayranlığını ifade
etmek ister
lında pi’k kabul görmemiş ve olcştiımenlerin olumsuz yorumla
rındaıı etkilenmişse d« özellikle hayalinin soıı yıllarına dogrtı m
ölümünden sonra koleksiyoııctılaıra talep ('ililen, ek'şlh’ihtîhİn ­
ce övülen, ressamlarca saygı gören birinci sınıf bir kimilik hallin
geldi, Ressaınlaı oıııı. akademik resmin dayattığı zincirleri kır­
mada kalkışı olan, gerçeğe başka ayıdan yaklaşarak yeni sliliş­
tik ve .ınl.ıiııııs.tl yollar belirleyen bir öğretmen olarak gördüler
Daha önce de gördüğümüz gibi. Cagnes'dakı e\ ı. gönül borçlan
m. hayranlıklarım, hağlılıklarım ifade etmek ve bir şekilde onun
imalından laktlis edilmek isleyen İni sanatçılar için bir ziyan
merkezi haline geldi. Fakat aynı zamanda. I. Diinya Sa
vasi yılları başla olmak üzen1, aynı sanatçılar Renoir'm
şiirsel \V' hassas dünyasının geri dönülmez bir şekilde
Orladan kaybolduğunu ve yeni Avrupa gerçeğinin köklü
olarak değişliğim anladılar Un. nedenle eserlerini yem
bir diişijiıee tarzının başlangıcı olarak değil de. bir çağın
sona erişi olarak değerlendirdiler. Renoir'm eserlerindeki
şiirsellik, renkler ve ışığın kullanılışı, sanatçının yaşlan
masına rağmen yorulmak bilmeyen gençlik ve emildik
dolu bir yaşam sevgisini yansıtıl

► Lucıen Freud'un
Gece Portresi adlı esen
(İ 977-78. Özel Kole-
kısyon) çağdaş dünya­
nın. stkıntılâriiii yansıtır.
Renoir'm çıplaklarının
sahip olduğu huzuru
kaybetmiştir

126
 1 90 3 - 1 9 1 9

ıy ı u v a
M Henri Metisse.
Çiçek Bayramı, 1921.
Nice, Hôtel
Méditerranée Kısa
süre önce karısı Amélie
ile Nice'teki Hôtel

m um
Béau-Rivage'a taşınan
Henri Matısse. 31
Aralık 1917’tie
hayranlığını sunmak
için Renoir'a gider
Daha sonraki ziyaretle­
rinden birinde ona
resimlerinden bazılannı
gösterir, yaşlı usta
bunun üzerine olumlu
yorumlarda bulunarak
Matisse'in ayrıntılı ça­
lışmasını, sıradışı teknik
yeteneğini ve doğru
renk seçimini över

TGıorgıo De Chırrco, ► Fernando Botero,

Kadın Çıplak, y 1930, Çıplak, Özel Koleksi­
Özel Koleksiyon, yon. KolombiyalI
Yirmili yıllarda gerek sanalcı eski Kolombiya
stilistik tercihi, gerekse sanatının kalıtıyla Batı
hamisi Barnes ı resminin unsurlarını bir
memnun etmek için. arada kullanarak
Renoîr’ın tarzına kendine has bir dünya
yaklaşır. yaratır.

127
 1903-1919

lav 'lild\ AS VII

► Jean Renoir'ın olarak görüyordu.
Yıkananlar Söylediğine göre,
babası, resmi, "bütün
Büyük bir olasılıkla her
ıkı yıkanan için de, Jean
1913-1!) 19 yılkın anısııuln yupi.ıgı hıı resmi, kr- yaşamı boyunca Renoıda evlenen
ımir'ın sanatsal vo nılısni vusiydiolaicik (lıışıinü- yaptığı araştırmaların Andrée (Dédée)
lcbilil' ve belki de bu nedenle çocukları 1923 yılın­ sentezi ve bundan Hessling modellik
sonra yapacakları .çın yapmıştır.
da bıı tabloyu ilm id e bağışlamak lalem işlerdir
bir sıçrama tahtası"
(halen Paris Vltısee d'< n say'da bulunmaktadır).

▲ Hemen hemen aynı çok uzaktır ve

yıllarda yapılmış sanatçının etkilendiği,
olmasına rağmen Saudelaire ve
Amedeo Modiglıani'nin Rimbaud'ntın edebi
1916 tarihli Kolları eserlerim özümsemiş
Havada Çıplak (Özel olan Geç-Romanlık ve
Koleksiyon) resmi tarz dekadan kültürün
Olarak Renoir'ınkinden izlerim taşır.

Giyinik Maya ite ► Giorgione'nin resme bakanın diiş

Çıplak Maya, Goya'nın Uyuyan Venüs'üyle gücü bir taraftan Röne­
en bilinen eserleri (Dresden, Gemâlde- sans kültürünün anıla­
arasındadır, 1805 galerie) karşrlaştınldı- rıyla harekete geçerken
civarında Marıuel ğında, Renoir'ın klasik diğer taraftan kendi
Godoy İçin yapılan bir temayı çağdaş bıı zamanının önermelerini
resimler halen Madrid açılımla nasıl yorumla­ karşısında bulur ye
Museo del Prado'dadır. dığı görülür. Böylece onunla özdeşleşir.

129
 1903-1919

lav 'lild\ AS VII

► Jean Renoir'ın olarak görüyordu.
Yıkananlar Söylediğine göre,
babası, resmi, "bütün
Büyük bir olasılıkla her
ıkı yıkanan için de, Jean
1913-1!) 19 yılkın anısııuln yupi.ıgı hıı resmi, kr- yaşamı boyunca Renoıda evlenen
ımir'ın sanatsal vo nılısni vusiydiolaicik (lıışıinü- yaptığı araştırmaların Andrée (Dédée)
lcbilil' ve belki de bu nedenle çocukları 1923 yılın­ sentezi ve bundan Hessling modellik
sonra yapacakları .çın yapmıştır.
da bıı tabloyu ilm id e bağışlamak lalem işlerdir
bir sıçrama tahtası"
(halen Paris Vltısee d'< n say'da bulunmaktadır).

▲ Hemen hemen aynı çok uzaktır ve

yıllarda yapılmış sanatçının etkilendiği,
olmasına rağmen Saudelaire ve
Amedeo Modiglıani'nin Rimbaud'ntın edebi
1916 tarihli Kolları eserlerim özümsemiş
Havada Çıplak (Özel olan Geç-Romanlık ve
Koleksiyon) resmi tarz dekadan kültürün
Olarak Renoir'ınkinden izlerim taşır.

Giyinik Maya ite ► Giorgione'nin resme bakanın diiş

Çıplak Maya, Goya'nın Uyuyan Venüs'üyle gücü bir taraftan Röne­
en bilinen eserleri (Dresden, Gemâlde- sans kültürünün anıla­
arasındadır, 1805 galerie) karşrlaştınldı- rıyla harekete geçerken
civarında Marıuel ğında, Renoir'ın klasik diğer taraftan kendi
Godoy İçin yapılan bir temayı çağdaş bıı zamanının önermelerini
resimler halen Madrid açılımla nasıl yorumla­ karşısında bulur ye
Museo del Prado'dadır. dığı görülür. Böylece onunla özdeşleşir.

129
IM V"1.11cJ\ V МЛ I.L\ t\ II 19031919
► Renoır'm 1890
Bir Renoir civarında yaptığı bu
tablo Bahçede İki Kız

ne kadar eder? temasının pek çok

versiyonundan biridir
9 Aralık 1997'de
Christie's tarafından
Londra'da 496.500
sterime satılmıştır

]^ L w York'ta. 15 Mayıs 1990 tarihin­

▼ 1877 tarihli Okuyor*
de, Chıistie's'in açık artırmaya sıındıığtı. Vincent win Goglı'nıı Kadın adlı bu resimde
Doktor Gachel'nin Portresi adlı eseri. Ryoei Sailo tarafım ızı de Renoir, modeli.
82.5 milyon dolar gibi şaşırtıcı bir fiyata satın alınır. İki gfııı Margot Legrand'ı
sevdiği ve diğer tablo­
sonra. 17 Mayıs'la. New York Sollıbey 's'de Japon kâğıt devi, Re-
larında da kullandığı
ııoir’ııı Ylıınlınnrl re deki kalede dans eden kalabalığa adadığı iki bu pozda resmetmiştır
resimden biri olan \ıı Mouliıı de la Galrtte (daiıa biiyfık olan di­ Avukat ve finansör
ğeri I*aris Ylnsee d'Orsay'da bulunmakladır, s. -18-49) adlı eseri, Charles Deudon'a ait
trim rakiplerini geride bırakarak 78,1 milyon Dolara satın alır. olan eser, New York'ta
14 Kasım 1989
Özelde Renoır'm. genci olarak da çağdaş sanal eserlerinin ulaş­
tarihinde Chrıstıe's'de
tığı inanılmaz fiyaıları kamuoyuna göstermek açısından, hıı ra­ 13 milyon dolara
kamlar yalnızca buzdağının görünen kısmıdır. Gerçekten de eğer satılmıştır
hâlâ bir Renoir baskısı satın almak islerseniz. 100 bin doları
aşan nadir baskılar da bulabilirsiniz-, de­
senler ise 100 milyon doların üzerindeki
bedelleriyle gerçek bir yalının haline gel­
me yolundadır, tabloları ise yalnızca bü­
yük koleksiyoncular içindir.

1S78'de Rerıoır vermiştir) Rue St

Çikolata Fincanı adlı Georges'dakı stüdyo­
eseri Salon'a sunar; sunda resmetmıstir 12
resimde, modeli Kasım 1990'da tablo,
Marguerite Legrand'ı Sotheby's'de 18,5
(Maruot Au Moulin de milyon dolara alıcı
la Galetle'le de poz bulmuştur

130
 19031919

II \Y\TI \ K 1 \I’ İTİ.AKI

A 1888 yılında yapılan ► Renoir'ın Oturan

ve dizideki en güzel Çıplak adlı eseri, 5
parça olan bu Yıkanan Mayıs 1998'de New
Genç Kız. 13 Kasım York'da Christie's
1997'de Sotheby's tarafından yaklaşık
tarafından 19 milyon 2,5 milyon euroya
dolara satılmıştır satılmıştır.

131
Kfnııif. önhçutk-, İH70. Moskova, l’ıışkın Miizc-sı.
Kfnııif. önhçutk-, İH70. Moskova, l’ıışkın Miizc-sı.
 YER DİZİNİ
Not
Rıı I/{ılımıdr Kemirin
eserlerinin bulunduğu
\rrhrln bir Usina wrNmkgir
Aberdeen. Saııııl (lalelisi \e
Miizeleıi
Iji Kııclır (iııyonda Ehlir.
s. 72-73.
Hamburg. Kunst halle
Kntiiimıll. s. 13;
Unis ılr Hnıdnpmrda
İM Binenler, s. 35
▲ Renoir, Mavi
Şapkalı Kız, 1881,
Özel Koleksiyon.
134
► Renoir, Rüzgâr
Esıınısı, y. 1872.
Cambridge. Fitzwilliam
Museum
Berlin. Vallon,llgalerlr
llnrgemont da Öûte Anım.
s. 68.
Bostnıı. Museum ni
Fine \rls
IRmdnalilr Dans. s. 69;
Kırda Dııııs. s 89
Cambridge.
Fogg Art Museums
Ç l(l'k llllk r il. s 16;
I irilir Qnn'i/iirl, s. Iß,
Cardifr. National Museums
of Males
l’brlsli Kadın, s. 41.
Chicago. All InsUtule
Kcliir Kiyisuuta Yemttk.
s. 52
Cleveland. Sanal Mii/.esl
Romaine Lriratr. nun Pintresi.
z. 13.
Köln. Mallraf-Kirliarlz
Museum
fiessaimSsb) w Karısı.
s. 23.
Dresden. Ceıniildegalerie
YOzbaşı Dams. s. 31.
I.ssen. Folknang Miiseuni
(itiiirshUi l.isr. s. 17
Philadelphia.
Museum ul Art
liillr’in l’lirlrrsl. s 73;
liKiiminlur. s. 8+85.
Frankfurt. Stadelselirs
Kulisi insi il ul
İrmeğin Sıınn. s 53.
Ilarllord. MadSHorlb
Allieneum
Ha) an Kanim in Hub ila l'nrlrrsi.
s. I2U.
Hiroshima. Museum ul Arl
Paris'in Yargını. s. 121.
l ondra. Coıırlauld Institute
Galleries
tevı. s. 42-13;
YOUanTm I’niirrsi. s 115
Fondra. .National Gallen
Şemmyvltr. s. 67.
1llsiıı Hmhiıskıı E<l\\.itilsin
I in i resi, s, 11II
Lyon. Musée des Beaux-Alls
(iiiarli Radin, s. |(l|.
Merion, Barnes Vakii
Yport Sahilindi; WrÇixuik. s, 67.
Snnaniiim \desi. s. 9 I.
Minnea polis.
Inslilule ul Al l
irindik. San Worm Mrydani.
s. (il
Moskova, l’uskin Mii/esl
Ul Cırııtılıilldv. s. 0-7:
Çulluk lllındıı. s 17
Htdmlf. s. 131-135.
Nen Voık. Metropolitan
Museum ol Aı l
Küçük Mıirgtk Ik'ıard.
s. 52;
Haftanı CbarpnuU» ve Çocuktan.
s, "|'I-"j5;
Kapı/lı Koi'fry.t. s 62-1)3
Pnnbr. Siıalı Şapkalı Gene kız.
S. 88:
Çirı'k Tu/ıi;ı) ;ııak. s. 88;
4 Renoir, EsTaque'da
Kayalıklar, 1882,
Boston, Museum of
Fine Arts
Y E_R D i Z i N i
▼ Renoir, Dalga. 1879,
Chicago, Art Institute.
Piyon» Çılan İki <inıt,•Kız.
S, 9(1-91;
İllin Dinim i, s, 121.
Ae« Anık. Museum ol
Mildern Art
Kaynak, s. 11.16,
(İllerin. Rijksmuseum kiriller
Miiller
Sırklr l’al) açtı. s. 23.
Fails. Alusée d'Orsay
William Sinir) in Pntiıvsi.
s; 13:
Seine ümindcki Mtivnalnr. s; 22;
Kt'dill Çonık. s 23.
f'n'd&lr llaztllr .Şt'Adlnnlü Onilildr.
s 26-27:
Iritniiniil ilc Stille Selm. s. 3-1:
135
 YER DİZİNİ
Not
Rıı I/{ılımıdr Kemirin
eserlerinin bulunduğu
\rrhrln bir Usina wrNmkgir
Aberdeen. Saııııl (lalelisi \e
Miizeleıi
Iji Kııclır (iııyonda Ehlir.
s. 72-73.
Hamburg. Kunst halle
Kntiiimıll. s. 13;
Unis ılr Hnıdnpmrda
İM Binenler, s. 35
▲ Renoir, Mavi
Şapkalı Kız, 1881,
Özel Koleksiyon.
134
► Renoir, Rüzgâr
Esıınısı, y. 1872.
Cambridge. Fitzwilliam
Museum
Berlin. Vallon,llgalerlr
llnrgemont da Öûte Anım.
s. 68.
Bostnıı. Museum ni
Fine \rls
IRmdnalilr Dans. s. 69;
Kırda Dııııs. s 89
Cambridge.
Fogg Art Museums
Ç l(l'k llllk r il. s 16;
I irilir Qnn'i/iirl, s. Iß,
Cardifr. National Museums
of Males
l’brlsli Kadın, s. 41.
Chicago. All InsUtule
Kcliir Kiyisuuta Yemttk.
s. 52
Cleveland. Sanal Mii/.esl
Romaine Lriratr. nun Pintresi.
z. 13.
Köln. Mallraf-Kirliarlz
Museum
fiessaimSsb) w Karısı.
s. 23.
Dresden. Ceıniildegalerie
YOzbaşı Dams. s. 31.
I.ssen. Folknang Miiseuni
(itiiirshUi l.isr. s. 17
Philadelphia.
Museum ul Art
liillr’in l’lirlrrsl. s 73;
liKiiminlur. s. 8+85.
Frankfurt. Stadelselirs
Kulisi insi il ul
İrmeğin Sıınn. s 53.
Ilarllord. MadSHorlb
Allieneum
Ha) an Kanim in Hub ila l'nrlrrsi.
s. I2U.
Hiroshima. Museum ul Arl
Paris'in Yargını. s. 121.
l ondra. Coıırlauld Institute
Galleries
tevı. s. 42-13;
YOUanTm I’niirrsi. s 115
Fondra. .National Gallen
Şemmyvltr. s. 67.
1llsiıı Hmhiıskıı E<l\\.itilsin
I in i resi, s, 11II
Lyon. Musée des Beaux-Alls
(iiiarli Radin, s. |(l|.
Merion, Barnes Vakii
Yport Sahilindi; WrÇixuik. s, 67.
Snnaniiim \desi. s. 9 I.
Minnea polis.
Inslilule ul Al l
irindik. San Worm Mrydani.
s. (il
Moskova, l’uskin Mii/esl
Ul Cırııtılıilldv. s. 0-7:
Çulluk lllındıı. s 17
Htdmlf. s. 131-135.
Nen Voık. Metropolitan
Museum ol Aı l
Küçük Mıirgtk Ik'ıard.
s. 52;
Haftanı CbarpnuU» ve Çocuktan.
s, "|'I-"j5;
Kapı/lı Koi'fry.t. s 62-1)3
Pnnbr. Siıalı Şapkalı Gene kız.
S. 88:
Çirı'k Tu/ıi;ı) ;ııak. s. 88;
4 Renoir, EsTaque'da
Kayalıklar, 1882,
Boston, Museum of
Fine Arts
Y E_R D i Z i N i
▼ Renoir, Dalga. 1879,
Chicago, Art Institute.
Piyon» Çılan İki <inıt,•Kız.
S, 9(1-91;
İllin Dinim i, s, 121.
Ae« Anık. Museum ol
Mildern Art
Kaynak, s. 11.16,
(İllerin. Rijksmuseum kiriller
Miiller
Sırklr l’al) açtı. s. 23.
Fails. Alusée d'Orsay
William Sinir) in Pntiıvsi.
s; 13:
Seine ümindcki Mtivnalnr. s; 22;
Kt'dill Çonık. s 23.
f'n'd&lr llaztllr .Şt'Adlnnlü Onilildr.
s 26-27:
Iritniiniil ilc Stille Selm. s. 3-1:
135
 YER Dİ Zİ N İ
▼ Renoir, Cezayir'de,
Arap Bayramı, l SS 1,
Paris, Musée d'Orsay
Itonrin (Irııçkıx, s, .1.7:
I y.ıııı ıhlar Irıısııırlnkı Patika,
s. 38-39:
Üınrlrs t.r (Itrııı . s 11:
Kitap IIkınan (Irııç kıy. s. 11:
Monat mil Portresi, s. 11
Ilotıliıı ılr ta GnlrlU'YIr Bulu.
s. -18-19
Kirlilini İtapııcr’lıı Portresi.
S. (il:
kasabada Ikıııa. s. 09:
Çirrk llııkrll. s 72:
Matlanır (kışlım Ikm lıriııt Ur
I illl'IS. S 11)0:
Şapkalı (Irııç kıy, s. 11 l.
Ihtıran (Irııç kınlın, s. I I I.
Sıllı llöıınk I yanan Çıplak.
S. I İli-117:
I yuyan tİti,ılık, s. 125:
tıkananlar, s. I2fl-I29.
► Renoir, Yıkanan İki
Kız, 1892-1896, Özel
Koleksiyon
► Renoıı.
Wdrgemont'da
Manzara. Toledo
(Ohio), Museum of An
Paris. Musée de rtlrangeıie
Ihtırarak tıkanan Çıplak.
s. 00;
İki kt/lll Portresi,*. 89:
(ialuillr Küımrd'ın Ptırırrsk
s. 91:
I ayınla Çıçuklrr. s. 1(10;
lionne veChrislJnr kamile
l’iyarmtla. s . KI2-I08:
l-mtıan Çıplak, s 1 10.
ÇlIrUrr, >. I I I :
Palyaço Çilli Cıtınmış Cinııılr,
s 117.
Paris. Bibliothèque
Nationale de France
Tup (h ııın an kınlar, s. 1(10
l’aı is, Musée ılıı
Pelil Palais
Ih rıtır Marisa! ı e kı/.ı.
s. 99
Paris. Musée Marmottai!
Monat ilkinim , s. 3 1.
Paris. Musée Picasso
M n rlr lin T ıır llT S ! s 127.
Petersburg. I ı ııı ii,ıi
Siyahlı katlın, s. 17
Mıitlrıııııısrllr S,:ıııı.ıry.
s. 53:
kamçılı Çocıık. s. 73.
Keiııis. Musée Saint-Deııis
Man/,ma. s. 107,
YER Dİ Zİ N İ
► Renoir. Yıkanan Kız.
1893, Washington,
National Gallery ot An
tİtialık. s. 3(1-31:
l,r Pıinl \rııf. s. 36-37:
Bairun. s. m,
Sulanın kınasıylal/H’uk s. 17
Cllillılıı'llnki. kayıkçılar. >. 72:
Çrmhrrlı kız. s 72:
(/iuırıy la Ispanyol kostümlü
<Irııç kız. s 101.
Tapnklukl Şalıahin, s 107
M llllanıston il.
Clignes. 'Maison de la Poste',
Sİ erline te
Rirhmoııd (\ ilginin). Mııseuın s. I I I :
l-'raneine Clark Sanal
ııl Fine Mis
Knsllliisii
,/rtı/ı Kaslın Yaparkrı) s İST., Masliingtim. Pliilll|is
kuleksİMinıı Yıkalı,’ili Sarının, s 01:
krııılı l ’orlrcsı. s 10li.
Saint hoııls, Sanat Milzesl Saiirlal I ’arlısı, s 70-79,
l.Contutl Kcnoıı’’ln l'nıtrcsi.
s. 9
San l’aolıı. Mııseıı <le \rle
Jules İr (Âmir Knnlaıncbkunt
O rn m iM ı, s. 17.
Yıkauaıı kınlın ır kıiprk s 23:
Prıııhr w Mayi, s (ili;
Çlçek Tutan (.'.milk. s. 113.
S im kimlin N.İlilin.ıl Mııseııııı
7/rt'c' l tınını'ııın llrıın.s IH-19
Tokyo, t lıısal Batı Sanalı
Miizesi
Mdtılııuırııv'ılr Bir llnrrılı.
s. 3â.
\ iıaııa. kuılsUıistorisciıes
Mııseııııı
Yıkanım kr/. s 112-113.
Maslıiıifjloıı.
National (dilleri ııl \ı l
liiaıuı.s. 10. 17.
▲ Renoir, Bağbozumu.
1879, Washington,
National Gallery of Art.
137
 YER Dİ Zİ N İ
▼ Renoir, Cezayir'de,
Arap Bayramı, l SS 1,
Paris, Musée d'Orsay
Itonrin (Irııçkıx, s, .1.7:
I y.ıııı ıhlar Irıısııırlnkı Patika,
s. 38-39:
Üınrlrs t.r (Itrııı . s 11:
Kitap IIkınan (Irııç kıy. s. 11:
Monat mil Portresi, s. 11
Ilotıliıı ılr ta GnlrlU'YIr Bulu.
s. -18-19
Kirlilini İtapııcr’lıı Portresi.
S. (il:
kasabada Ikıııa. s. 09:
Çirrk llııkrll. s 72:
Matlanır (kışlım Ikm lıriııt Ur
I illl'IS. S 11)0:
Şapkalı (Irııç kıy, s. 11 l.
Ihtıran (Irııç kınlın, s. I I I.
Sıllı llöıınk I yanan Çıplak.
S. I İli-117:
I yuyan tİti,ılık, s. 125:
tıkananlar, s. I2fl-I29.
► Renoir, Yıkanan İki
Kız, 1892-1896, Özel
Koleksiyon
► Renoıı.
Wdrgemont'da
Manzara. Toledo
(Ohio), Museum of An
Paris. Musée de rtlrangeıie
Ihtırarak tıkanan Çıplak.
s. 00;
İki kt/lll Portresi,*. 89:
(ialuillr Küımrd'ın Ptırırrsk
s. 91:
I ayınla Çıçuklrr. s. 1(10;
lionne veChrislJnr kamile
l’iyarmtla. s . KI2-I08:
l-mtıan Çıplak, s 1 10.
ÇlIrUrr, >. I I I :
Palyaço Çilli Cıtınmış Cinııılr,
s 117.
Paris. Bibliothèque
Nationale de France
Tup (h ııın an kınlar, s. 1(10
l’aı is, Musée ılıı
Pelil Palais
Ih rıtır Marisa! ı e kı/.ı.
s. 99
Paris. Musée Marmottai!
Monat ilkinim , s. 3 1.
Paris. Musée Picasso
M n rlr lin T ıır llT S ! s 127.
Petersburg. I ı ııı ii,ıi
Siyahlı katlın, s. 17
Mıitlrıııııısrllr S,:ıııı.ıry.
s. 53:
kamçılı Çocıık. s. 73.
Keiııis. Musée Saint-Deııis
Man/,ma. s. 107,
YER Dİ Zİ N İ
► Renoir. Yıkanan Kız.
1893, Washington,
National Gallery ot An
tİtialık. s. 3(1-31:
l,r Pıinl \rııf. s. 36-37:
Bairun. s. m,
Sulanın kınasıylal/H’uk s. 17
Cllillılıı'llnki. kayıkçılar. >. 72:
Çrmhrrlı kız. s 72:
(/iuırıy la Ispanyol kostümlü
<Irııç kız. s 101.
Tapnklukl Şalıahin, s 107
M llllanıston il.
Clignes. 'Maison de la Poste',
Sİ erline te
Rirhmoııd (\ ilginin). Mııseuın s. I I I :
l-'raneine Clark Sanal
ııl Fine Mis
Knsllliisii
,/rtı/ı Kaslın Yaparkrı) s İST., Masliingtim. Pliilll|is
kuleksİMinıı Yıkalı,’ili Sarının, s 01:
krııılı l ’orlrcsı. s 10li.
Saint hoııls, Sanat Milzesl Saiirlal I ’arlısı, s 70-79,
l.Contutl Kcnoıı’’ln l'nıtrcsi.
s. 9
San l’aolıı. Mııseıı <le \rle
Jules İr (Âmir Knnlaıncbkunt
O rn m iM ı, s. 17.
Yıkauaıı kınlın ır kıiprk s 23:
Prıııhr w Mayi, s (ili;
Çlçek Tutan (.'.milk. s. 113.
S im kimlin N.İlilin.ıl Mııseııııı
7/rt'c' l tınını'ııın llrıın.s IH-19
Tokyo, t lıısal Batı Sanalı
Miizesi
Mdtılııuırııv'ılr Bir llnrrılı.
s. 3â.
\ iıaııa. kuılsUıistorisciıes
Mııseııııı
Yıkanım kr/. s 112-113.
Maslıiıifjloıı.
National (dilleri ııl \ı l
liiaıuı.s. 10. 17.
▲ Renoir, Bağbozumu.
1879, Washington,
National Gallery of Art.
137
 İ S İ M D \Z İ N İ
Not
Hu lıSlamtle. K am iriıı yıı. fto
m rh ın yle bağlantısı olan
sanatçılar. enHUektilııller.
IKililikanliır w ıs (ulamları ilr
Kamil ııı çııgelıuji «fa« ya ıln aynı
ahunla a kinlik uösia'iui.ş "hm
ressamlar, heykmlhraşlar ve
mmmriar alfabeni, sıraya
»Ore listeh;nml$(lr
Bazille. Jaii-Prédérif
(Montpellier IK-I l-Reâpıieda-
Rolande I87d). Ki ansı/. ressam.
Charles Çlleyıv'in sllidynstmdn
tanıştığı Renoir'markadaşı
olmuştur. Atölyesi. çeşillı
Sanatçıların İni araya geldiği hır
kıılı ılr merkezi luıllııe gelir,
s 12. İli. 22. 27. 2«. >9. 34 56
A Gustave Caıllebotte,
ParkeKazıyıcılar. 1875,
Paris, Musée rl'Orsay
► Edouard Manet,
Kılıçlı Çocuk. 1861,
New York,
Metropolitan Museum
ot Art
Boudin, Bilgene
lliıınfleııı 182-l-l)eaııvllle Iflf.m,
Branşız ressam. Empresyon İsılı-
rin 1874 sergisine katıklı.
Courbcl'ıııu hiiyftk hayranı olan
sanatçı, ışık ve anı aluıosfeı
değişimlerinin etkilerini
tablolarına yansıtmaya çalışarak,
özellikle deniz manzaralarına
.'iğırlık vermişi ir. s | I. 211
CalilehııHe. (insime
(l’a ra 1MtWûennevllhor. Paris,
lııfl l). Fransız Ressam.
Monei'ııin daveiı Üzerine. N,’idar in
siötlyosundakl sergi dolayısıyla
1871 yılında Emprrsyonisi antlın
kal ıklı. Caıllli’hnLte. Iiıjy|jrcsyoıllst-
lerln giizde I alarmı heııllııselıılş
ıılsa da. dogı|ıdaıı Cıııırhei'rllri
gerçekçiliğinden kaynaklanan eski
(orııtaşyonıınrtaıı vazgeçmemiştir.
I’arıs. Musée d'Ursîıy'da hııllınaıi
Parke k :m \ p lim adlı eseri
başyapıtı olarakkaluıl'edUU.
s. 02. 59. 77.80. 91.96. »7.
Calllehnllr Martial
Cııslave'ın kardeşi ve k’etııılr'ın
arkadaşı. Her İkisi de (lııslave'uı
vasiyetine vekil tayin edilmişti,
s. !i l.nıi. 07.
Bassan. Maıy
(l'nlslııırglı 1H45-I.I Vlesııll
Therıbus. Oise. 102Ö). Amerikalı
l’tlSSfiııı. Resme Birleşik
Devletler’de haşlayan stınaıçı
Paris'e gelerek akademik
formasyonunu geliştirırıışlir.
Hegas'mıı dlkkalım çekerek. ıııııın
taralından Empresyonistlerle
lanişliritimşin'. 10 yüzyıhn sun ı
l'.ıris ııpeıa ve lıyaıroltırımu
dünyası ile aile hayatindim
sahneler hel imlemiş, resimlerinde
aile, tınııe veçocuk temasına
ağırlık vermiştir. Baskı resimleri
de çok gık,lıııhıl s 7(1.71
Cczaıınc. Paul
ı\ı\ en Prnvence 1829- 1906).
Branşız ressam. İlk eserlerinden
hıı yıınıı İn•İli ölçüde kuıııpozlsyoı
kesinliğine ağırlık vermiştir.
Kentlisini hiçimve mekân
arasındaki sentezi olıışntrnınya
atlamıştır. Çok hrllrgiıı olun,tarz
2.0. yüzyıl resmindeoııemlı bir
referans noktası olarak
kendisinden sınıra gelen
ressamları hiiyiik ölçütle
etkilemişin.s. ııı,âtı â l. 52.+MI,
72. 72. 82.
Chaıigol, Mine
f I86İ- İd lâl. ReııOIr ıı k.ııısı
Reııoir'n pek ı.nk poz vermişi İr
Şeker hastası olan Mine. İtilâ
yılında ölmüştür, s. 52. 50. fit).
08. 72. 711. 88.
► Claude Monet,
Argenieuil. İkindinin
Sonu. 1872, Özel
Koleksiyon
Charpenller. Oenıgcs
Bratısız yayıncı lIştın hir sıire
Remlin desteklemiş ve ressama
hüyiik iilr aile pnrııvsi sipariş
etmişi İr. s. 32i ön
Choşucı. Vieltır
(I82I-I 80I). Büıprûk görevlisi
I!) yüzyılın en önemli
kıılekslyoıırıılaı ıııılan hırı olarak
kaimi edilir. Tutkulu hir sanal
ıramamolarak genç sanatçıları her
kımılda desteklemiştir özellikle
Cezaime ve kvnoiı '.ı duyduğu
haglılıgı hayalı huyunca
sürdürmüşün'. s. Ki.
Boi’Ot. .Ican-B.ıpl isle t amille
(Paris 1796- 1675). Branşız
ressam Manzaıa resimıerınııl
seçkin ustası olan sanatçı, sanal
hayatına genç yaşta hıışlpımşıır
Kentlisine salıll hır grili sağlayan
varlıklı ekVınmııık dunımunun
getirdiği avnntnjlb kendisini çitte
sanat ilrellmlne odaınlŞhr. Halk
seıgllenııe ve sanal piyasasına
gönderdiği geleneksel kurallara
uygun manzara resimlerinin >,kir
sıra, gelecekteki en pleiıı air'
resmin unsurları ditin ilaha
dlkkaılı hir ışık ve renk arayışının
hastan olduğu doğaçlama resimler
de yapmıştır, s. 21). 21 . .1
1. İli.
51, nfi.
Buiirbfl. (ıiıslave
Klrnans IHIIMıvy 18771.
Branşız ressam. 10. yıızyıl Branşız
resminin başat 1 'lgSrlertndeıı biri
nl.ın sanalı,ı lirik ye edebi
Romanı Isizııı'den gerçeğin
doğrudan ynrmnlnnmnsıno ve
yaıısılılmasına geçişi simgeler.
Gerçekçiliğin kumrusu olaıvtk
resim kıiluiıv karşı çıkar ve
fhızeııledlgı kişisel sergilerde
resimleri lıerhımgi bir mistik
unsurdan bağımsız olarak «liıılitk
hayalın yalın gen eklerini yansıtıl
s. Mi, 17, III 22 25. 28. İd
Daııhigııy. Clıaı les-lıaııcois
(Paris 1817- 1878).
Branşız ressam Benel ulaınk
manzara resmine ağırlık vermiştir:
liarhızoft Okulunun ikinci nesil'
sanaıçtlon arasında sayılabilir.
ReSinıleriııde yapmacıksız ve
aydınlık hır doğalcılık hastandır
Bourhel, Corel ve Moııet ile yakın
hir arkadaşlık kuruluşun',
s. 22. âti
IHaz de la Pena Viıgilc.
V arisse
iBnrdeııy 1808-ıVlenitıım 1 йШ.
Branşız ressam. Porselen
drkor.ıUııil olarak çalıştığı kısa luı
dönemden soıııa Barlıız.on
llkulmıa kaldmışlır. Kah hir
gerçekçiliğin görüldüğü manzara
resimlerinin yanı sıra çıplaklar ve
uıil<ılu|ik kıııııılar glhl daha
geleneksel ICıııal ırı da çalışmışın
s 12. II). 2(1. 21
Bııpnls. Maıie
Rı ııoiı ııı modeli Sanatçı oıııı hıı
tınudtı Umttllgı ıçlıı 'Bnıılaııger
olarak bilinirdi, s. 106. 124.
Dnraııd-Rıırl. Paul
IPnris 1821- I» 22}
Branşız sanat uierarı ve galerin,
Braprcsyonisıleıi büyük ölçüde
destekleyerek. 1870yılından
ılıh.ıren kendisini niılarııı
eserlerini Mııılıııaya aılaı . s. 2-1
.
II... 30; âl. (10.( 1
2. 06; 68, 7«. 76.
82. 82. 85. 88. 8». » 2. itil). 120
Dıııel. ThCodııı e
i 1838- 19271. Branşız
koleksiyoncu ve saııaı tarihçisi.
Monel'niıı arkadaşı olan DııreCııhı.
■d Gustave Courbet,
Ornans’da Cenaze,
1849, Paris. Musée
d’Orsay.
139
 İ S İ M D \Z İ N İ
Not
Hu lıSlamtle. K am iriıı yıı. fto
m rh ın yle bağlantısı olan
sanatçılar. enHUektilııller.
IKililikanliır w ıs (ulamları ilr
Kamil ııı çııgelıuji «fa« ya ıln aynı
ahunla a kinlik uösia'iui.ş "hm
ressamlar, heykmlhraşlar ve
mmmriar alfabeni, sıraya
»Ore listeh;nml$(lr
Bazille. Jaii-Prédérif
(Montpellier IK-I l-Reâpıieda-
Rolande I87d). Ki ansı/. ressam.
Charles Çlleyıv'in sllidynstmdn
tanıştığı Renoir'markadaşı
olmuştur. Atölyesi. çeşillı
Sanatçıların İni araya geldiği hır
kıılı ılr merkezi luıllııe gelir,
s 12. İli. 22. 27. 2«. >9. 34 56
A Gustave Caıllebotte,
ParkeKazıyıcılar. 1875,
Paris, Musée rl'Orsay
► Edouard Manet,
Kılıçlı Çocuk. 1861,
New York,
Metropolitan Museum
ot Art
Boudin, Bilgene
lliıınfleııı 182-l-l)eaııvllle Iflf.m,
Branşız ressam. Empresyon İsılı-
rin 1874 sergisine katıklı.
Courbcl'ıııu hiiyftk hayranı olan
sanatçı, ışık ve anı aluıosfeı
değişimlerinin etkilerini
tablolarına yansıtmaya çalışarak,
özellikle deniz manzaralarına
.'iğırlık vermişi ir. s | I. 211
CalilehııHe. (insime
(l’a ra 1MtWûennevllhor. Paris,
lııfl l). Fransız Ressam.
Monei'ııin daveiı Üzerine. N,’idar in
siötlyosundakl sergi dolayısıyla
1871 yılında Emprrsyonisi antlın
kal ıklı. Caıllli’hnLte. Iiıjy|jrcsyoıllst-
lerln giizde I alarmı heııllııselıılş
ıılsa da. dogı|ıdaıı Cıııırhei'rllri
gerçekçiliğinden kaynaklanan eski
(orııtaşyonıınrtaıı vazgeçmemiştir.
I’arıs. Musée d'Ursîıy'da hııllınaıi
Parke k :m \ p lim adlı eseri
başyapıtı olarakkaluıl'edUU.
s. 02. 59. 77.80. 91.96. »7.
Calllehnllr Martial
Cııslave'ın kardeşi ve k’etııılr'ın
arkadaşı. Her İkisi de (lııslave'uı
vasiyetine vekil tayin edilmişti,
s. !i l.nıi. 07.
Bassan. Maıy
(l'nlslııırglı 1H45-I.I Vlesııll
Therıbus. Oise. 102Ö). Amerikalı
l’tlSSfiııı. Resme Birleşik
Devletler’de haşlayan stınaıçı
Paris'e gelerek akademik
formasyonunu geliştirırıışlir.
Hegas'mıı dlkkalım çekerek. ıııııın
taralından Empresyonistlerle
lanişliritimşin'. 10 yüzyıhn sun ı
l'.ıris ııpeıa ve lıyaıroltırımu
dünyası ile aile hayatindim
sahneler hel imlemiş, resimlerinde
aile, tınııe veçocuk temasına
ağırlık vermiştir. Baskı resimleri
de çok gık,lıııhıl s 7(1.71
Cczaıınc. Paul
ı\ı\ en Prnvence 1829- 1906).
Branşız ressam. İlk eserlerinden
hıı yıınıı İn•İli ölçüde kuıııpozlsyoı
kesinliğine ağırlık vermiştir.
Kentlisini hiçimve mekân
arasındaki sentezi olıışntrnınya
atlamıştır. Çok hrllrgiıı olun,tarz
2.0. yüzyıl resmindeoııemlı bir
referans noktası olarak
kendisinden sınıra gelen
ressamları hiiyiik ölçütle
etkilemişin.s. ııı,âtı â l. 52.+MI,
72. 72. 82.
Chaıigol, Mine
f I86İ- İd lâl. ReııOIr ıı k.ııısı
Reııoir'n pek ı.nk poz vermişi İr
Şeker hastası olan Mine. İtilâ
yılında ölmüştür, s. 52. 50. fit).
08. 72. 711. 88.
► Claude Monet,
Argenieuil. İkindinin
Sonu. 1872, Özel
Koleksiyon
Charpenller. Oenıgcs
Bratısız yayıncı lIştın hir sıire
Remlin desteklemiş ve ressama
hüyiik iilr aile pnrııvsi sipariş
etmişi İr. s. 32i ön
Choşucı. Vieltır
(I82I-I 80I). Büıprûk görevlisi
I!) yüzyılın en önemli
kıılekslyoıırıılaı ıııılan hırı olarak
kaimi edilir. Tutkulu hir sanal
ıramamolarak genç sanatçıları her
kımılda desteklemiştir özellikle
Cezaime ve kvnoiı '.ı duyduğu
haglılıgı hayalı huyunca
sürdürmüşün'. s. Ki.
Boi’Ot. .Ican-B.ıpl isle t amille
(Paris 1796- 1675). Branşız
ressam Manzaıa resimıerınııl
seçkin ustası olan sanatçı, sanal
hayatına genç yaşta hıışlpımşıır
Kentlisine salıll hır grili sağlayan
varlıklı ekVınmııık dunımunun
getirdiği avnntnjlb kendisini çitte
sanat ilrellmlne odaınlŞhr. Halk
seıgllenııe ve sanal piyasasına
gönderdiği geleneksel kurallara
uygun manzara resimlerinin >,kir
sıra, gelecekteki en pleiıı air'
resmin unsurları ditin ilaha
dlkkaılı hir ışık ve renk arayışının
hastan olduğu doğaçlama resimler
de yapmıştır, s. 21). 21 . .1
1. İli.
51, nfi.
Buiirbfl. (ıiıslave
Klrnans IHIIMıvy 18771.
Branşız ressam. 10. yıızyıl Branşız
resminin başat 1 'lgSrlertndeıı biri
nl.ın sanalı,ı lirik ye edebi
Romanı Isizııı'den gerçeğin
doğrudan ynrmnlnnmnsıno ve
yaıısılılmasına geçişi simgeler.
Gerçekçiliğin kumrusu olaıvtk
resim kıiluiıv karşı çıkar ve
fhızeııledlgı kişisel sergilerde
resimleri lıerhımgi bir mistik
unsurdan bağımsız olarak «liıılitk
hayalın yalın gen eklerini yansıtıl
s. Mi, 17, III 22 25. 28. İd
Daııhigııy. Clıaı les-lıaııcois
(Paris 1817- 1878).
Branşız ressam Benel ulaınk
manzara resmine ağırlık vermiştir:
liarhızoft Okulunun ikinci nesil'
sanaıçtlon arasında sayılabilir.
ReSinıleriııde yapmacıksız ve
aydınlık hır doğalcılık hastandır
Bourhel, Corel ve Moııet ile yakın
hir arkadaşlık kuruluşun',
s. 22. âti
IHaz de la Pena Viıgilc.
V arisse
iBnrdeııy 1808-ıVlenitıım 1 йШ.
Branşız ressam. Porselen
drkor.ıUııil olarak çalıştığı kısa luı
dönemden soıııa Barlıız.on
llkulmıa kaldmışlır. Kah hir
gerçekçiliğin görüldüğü manzara
resimlerinin yanı sıra çıplaklar ve
uıil<ılu|ik kıııııılar glhl daha
geleneksel ICıııal ırı da çalışmışın
s 12. II). 2(1. 21
Bııpnls. Maıie
Rı ııoiı ııı modeli Sanatçı oıııı hıı
tınudtı Umttllgı ıçlıı 'Bnıılaııger
olarak bilinirdi, s. 106. 124.
Dnraııd-Rıırl. Paul
IPnris 1821- I» 22}
Branşız sanat uierarı ve galerin,
Braprcsyonisıleıi büyük ölçüde
destekleyerek. 1870yılından
ılıh.ıren kendisini niılarııı
eserlerini Mııılıııaya aılaı . s. 2-1
.
II... 30; âl. (10.( 1
2. 06; 68, 7«. 76.
82. 82. 85. 88. 8». » 2. itil). 120
Dıııel. ThCodııı e
i 1838- 19271. Branşız
koleksiyoncu ve saııaı tarihçisi.
Monel'niıı arkadaşı olan DııreCııhı.
■d Gustave Courbet,
Ornans’da Cenaze,
1849, Paris. Musée
d’Orsay.
139
 İSİM DİZİNİ
UlIlpN'S} Milisi ressam
arkadaşlarım kt>nn aldığı. I.es
pcinırr* impn'stiioaiiK's ildim
verilisi kitabı 1078 yılınılii
yayınlanmışlır. s. IH,
(lleyıe. Charles
iChcvcUy. Vaııct ffitlfHParis
187II. isviçreli ressam.
İtalya'da m 1ılogııtkı vaıılığı İm
11/,I volcıılııkı mi sınıra, 1838
yılında Paris'i' yerleşil. Vlolyesiıı
de geleceğin EmpresyımisıliTi
lîazille. S,slr\ Mııiıl'l ve Heridir
gilıl saııulçdıır resim tellimi
altlılar; luı siiBİsBçiial'in
arkadaşlıkları onun stüdyosunda
lı,ısladı, s. 12. M. 28: âli
l<>ll"kin<l. .Inlınıııı Kari Ilıdı]
IkaltrO] IKIIMIıile'Saml-Alldre
18(11) HollandalI ressam.
Hâilıııııııı llpIRmıJfl'dn aldıklaıı
sonra. IH İli >ılınıl; branş,Vya
yuıleşll veHıırııl ıııııı eserlerim
laki|ietıı. Manzara rahimlerine ve
suluboya lekıılSlıv karşı özel bir
lltikduydu, s M. 2(1.
I.e Hırtlı’. IIlıaıles
Mim.ır ve ressam ılıltes'iln
kardeşi, Reııııır'ı evinde konuk
eder ve una, kumcu prısıs
Klbe.se,ı'uıııı ılalıa sıııııa yıkılan
sanıyı için ıkl biiyıik dekoratil
paıııı ısmarlar, s. 22.
I.e Hırın . Jıılos
RlJlldir'ı sık sık kulluk rılen
Fransi? ressam Renoir, oıııııı
evinde, dalın sınıra 11172 yılına
kılı'laı eıı güzde ıııodolloriınlcu İlil i
lll.'K'.'lk I.İSe TlÇ'Inıt ile Idllişir
s. İli. 17, İd
Mail,inné. Stéphane
(Piirls |HI2-\;ılvıııs 18981,
l'îaıısı/. şair. Baıulelıiro'ın
anlıllnnıtdanılır: Sımgeı ı şiirin
kurucusu ve iiııılesielen
leıusilrilrrinıleıı biri dlıirak kabul
и lıln l'nrls'li'kı Ulçıik dıılreslıııli'
düzenlediği I"planlılara dönemin
tanınmış vakarlım. ressamları ve
besieeıleri kalllıiıışlir İvil önenıli
eserleri arasımla i in fiilimle ile
çeyrek yüzyıl sniirn Plandı-
Debııssy nın ünlü (ireliırHiııe esııı
kaması ntifh İ&ı iounîiil Öğleden
»«ııvıs/savılalıdlı s. 82.88. Kın.
Vlnııel. laloııaııl
(Paris ÎİH32-I883). Fransız
lOss.ııu. I803'de Salını ı.les
RelııSees ıle Sergilenen lebinse
hınkı )rm ı:i elrşl İrmenler ve halk
arasında Idıı ilk bıı skandal
yaranı. l’ersfHİLin ve ara tonları
4 Camille Pissarro,
Sayan Jolly. 187<ı
Özel Koleksiyon
elimine ederek parlak siyahlıkla) m
yanımla giıçlfı renk kontrası lan
yaralınışlır. IHZlVılen sınıra
Rınpıesy mı İslinl e yaklaşmış,lir.
s. 12. İP 29, 11. I -'. 'ılı. 64. 71);
US, 98:
Vlerlel, Maıgııehte
(181)7- I8fl(i), Renııır'in annesi.
S. 8. 0. 100.
Mııııel. Hlaııde
iPnris 18 llİMÎlverııy 1826).
branşız ressam.
F.ıııprısy "insilerin önde gelen
ressamlni'imlnı biri nluıı sanan,ı
tlıvııl üzerinde erimekle ıılııı kur
e,sı»d rüzgar ve sis gibi belli bir
somutluğu olmayan unsurları
boüııılotUeye çalışmıştır. Mayıştır ı
ıııııı. gürse duy umlu ıesimse!
yurılllllanışımiı da üleşine giderek
ışık alımda duSıŞuıı formu lonısıl
etmeye kaılaı gfilürıpuştlir.
s 12. 10 10. 20.21. 22.2lı. 27
2(1. 20 :il II 15 10. 17, il "ili
.07, 66. 72.
Morisot. Kerihe
(llııurges UM I-Paris lîlöjij,
l-'l ansız ressnııı. 1062 y dıhdn
Ciiınl'ııuıı sllidyosıma girdi ve
doğrudan doğada çalışılan
mrınznrul ıra adadığı u/ıııı bir
çıraklık dönemi geçirdi 1888
yılında Monel ılı' (.inişli ve
Kıııpresyıuıısllcıe katıldı:
manzarayla birlikle aile m : günlük
yaşamdan İnsan resimlerini' dr
ağırlık verdi Bununa kaılaı
Umpreşyojllsl ilkelere sililik
kalmakla beraber, eserlerindeki
Olçülülüfiü (irtıruıışıır, s Kî. 72.
82.88. 98.99. 102
Vatlar. Fol iv
(Paris 1820-Marsilya 1(110)
Pransız fıılogralçı 1850 уılımla
(utdgrnf snııallııa aûıı 14. verili ve
1854 yılında Paris'le kendi
şlfldyosumı açlı. USnemirı
pnlilikaeıliırııun ve enb'lektilı.'llcri
ııııı resnıldl çekerek Çinili bir ршИ'е
flılııgıalrısı alilli 18511 yılında Hır
baloııılaıı Paris'in IdbjgrnIVırmı
çekerek dünyanın ilk hava
ruıugrallarmı çekil 1871 yılında
sılidyıısımda F.mpu\syunısılrrln
ilk sergisine ev sahipliği y.ıplı.
s. 34.40. 11 12. 72
Piss.ıiTO. Hamille
(llıılnl Tlııımas IflIlO-Pans ısıoilı
Fransız ressam Kmpreeyıuusl
larzdan sıııııa Pııaıllllizın'ın
ıVokl.aı ılık! resımsi'l sentezine
yakllışil ye Uivlzyılnlsl tekniği hep
ılalıa lazla nlnnnmlyln kullanarak
l'bvi/ın'e yaklaşan sonuçlar elde
CIU. s ГЛ 51.58. 67. 72.1)0.(15
► fedenco
Zandomerıeghi,
Sohbet, ayrımı, 1890
95, Özel Koleksiyon
İlenilir. Hininle
ReiHiir'm Ilı,"ilileli çocuğu. lakına
rııl: .Hıu’ıı'ılıır, s. life
Kcıııdı Milın ı> ıı 11
Keıuur'ın kıu.ıık kardeşi, l.ıvv/adlı
reslınde ı,ıra poz vermiştir, s. Iıî,
43. 52.
Renoir. .leaıı
Reııııir'm Ikııırl çmuğu ve inilti
Fransız sinema yönelmeni. 1921
yılından îilbarcn kendisini
sinemaya ular. Kaşyaıullaıllıdaıı
bıı: II. Ilıılıya Savaşı'ııı kını"
.ildiği 1937 Oırihll ftİyı'lA
\lıi;ınışur. s. 95.
Renoir. I.eonaııl
I I 7 99 - 1871). PıerreAııgUSte'dıı
babası, terzi, s. 8; 9.
Renoir, Pierıe
Semi" ııı ilk çın uğıı. 18(15 de
ılogmiiŞt’ur. S: 72.94. 106.
Sisley. Vlfıetl
(P.'ıııs IflIlO-Mııel-sıır-l.nlııg
I fitil))) Fransız ressam.
Ingiliz asıllı olan Sısiey. Iı.ıliiisııınl
llrtıri işlerinden dolayı Paris'le
doğdu, \llia reslııı eğilimini.
Oaıiısbm’ough. (juısiaiıle ve
Tıırııer'ın matız.ıralarını incelem e
İnsan bulduğu Ingiltere'de ulılı.
1,862 yılımla Fransa'ya dt'imlü ve
(liyere'ın alillyeslmle Vlnııel.
Rnnolr ve Pissarrn İle tanıştı
Kserlcrımle Ingiliz dan'illeriyle
< Alfred Sisley.
Montgeron’da Erns
Hoschede'ın Bahçesi.
1881. Moskova, Puşkin
Müzesi.
İSİM DİZİNİ
Bari ironi likıılııınkııı üirol'mın
resminin belirgin bir karışımı
görülür. 1871 yılında bahşişinin
âtomDndcn sonra taşraya
ı ekilerek sessiz, sakın luı lıaval
sürmeye haşladı s, 12. 16. 19.
20. 28.46. 17 52. 56. u
lıe h ııl. I.ise
Reııııir'm modeli. Snııalçı de
ressam arkiHİ.aşı ıııles l,e Hıi'in'Tıu
İsinde lillllşmlşlir; lıelı«. zengin
bir tnıııuırln ovientlikten sonra
ressama modellik yapmayı
bırakmıştır, S, 16, 17. 22. 29.
31.34:
/aııdınııcm-glıl. I'ederico
dik 484 l-l’arls PM 7ı
İl.livan ressam IH74 yılında
P.n'lse M-rleşli ve
Emporesyipııistlerle tanışı ı.
Kesininde, kenl ve Selne Imy um a
paık mimzaralarmııl yntıı sun
grubun sanal çizgisinin elkısı ılı-
gûrüliiı'. İtalya'ya ılımdükieıı
soııra. Divizyonlzm. veııJ renk
etkileri saŞilıirnnk ıçlıı pnslul
kııilamiııı gılu yeni ılaıle lükıılkleı
arayışımı girmiştir, s, 88. KM.Ü2.
113.
141
 İSİM DİZİNİ
UlIlpN'S} Milisi ressam
arkadaşlarım kt>nn aldığı. I.es
pcinırr* impn'stiioaiiK's ildim
verilisi kitabı 1078 yılınılii
yayınlanmışlır. s. IH,
(lleyıe. Charles
iChcvcUy. Vaııct ffitlfHParis
187II. isviçreli ressam.
İtalya'da m 1ılogııtkı vaıılığı İm
11/,I volcıılııkı mi sınıra, 1838
yılında Paris'i' yerleşil. Vlolyesiıı
de geleceğin EmpresyımisıliTi
lîazille. S,slr\ Mııiıl'l ve Heridir
gilıl saııulçdıır resim tellimi
altlılar; luı siiBİsBçiial'in
arkadaşlıkları onun stüdyosunda
lı,ısladı, s. 12. M. 28: âli
l<>ll"kin<l. .Inlınıııı Kari Ilıdı]
IkaltrO] IKIIMIıile'Saml-Alldre
18(11) HollandalI ressam.
Hâilıııııııı llpIRmıJfl'dn aldıklaıı
sonra. IH İli >ılınıl; branş,Vya
yuıleşll veHıırııl ıııııı eserlerim
laki|ietıı. Manzara rahimlerine ve
suluboya lekıılSlıv karşı özel bir
lltikduydu, s M. 2(1.
I.e Hırtlı’. IIlıaıles
Mim.ır ve ressam ılıltes'iln
kardeşi, Reııııır'ı evinde konuk
eder ve una, kumcu prısıs
Klbe.se,ı'uıııı ılalıa sıııııa yıkılan
sanıyı için ıkl biiyıik dekoratil
paıııı ısmarlar, s. 22.
I.e Hırın . Jıılos
RlJlldir'ı sık sık kulluk rılen
Fransi? ressam Renoir, oıııııı
evinde, dalın sınıra 11172 yılına
kılı'laı eıı güzde ıııodolloriınlcu İlil i
lll.'K'.'lk I.İSe TlÇ'Inıt ile Idllişir
s. İli. 17, İd
Mail,inné. Stéphane
(Piirls |HI2-\;ılvıııs 18981,
l'îaıısı/. şair. Baıulelıiro'ın
anlıllnnıtdanılır: Sımgeı ı şiirin
kurucusu ve iiııılesielen
leıusilrilrrinıleıı biri dlıirak kabul
и lıln l'nrls'li'kı Ulçıik dıılreslıııli'
düzenlediği I"planlılara dönemin
tanınmış vakarlım. ressamları ve
besieeıleri kalllıiıışlir İvil önenıli
eserleri arasımla i in fiilimle ile
çeyrek yüzyıl sniirn Plandı-
Debııssy nın ünlü (ireliırHiııe esııı
kaması ntifh İ&ı iounîiil Öğleden
»«ııvıs/savılalıdlı s. 82.88. Kın.
Vlnııel. laloııaııl
(Paris ÎİH32-I883). Fransız
lOss.ııu. I803'de Salını ı.les
RelııSees ıle Sergilenen lebinse
hınkı )rm ı:i elrşl İrmenler ve halk
arasında Idıı ilk bıı skandal
yaranı. l’ersfHİLin ve ara tonları
4 Camille Pissarro,
Sayan Jolly. 187<ı
Özel Koleksiyon
elimine ederek parlak siyahlıkla) m
yanımla giıçlfı renk kontrası lan
yaralınışlır. IHZlVılen sınıra
Rınpıesy mı İslinl e yaklaşmış,lir.
s. 12. İP 29, 11. I -'. 'ılı. 64. 71);
US, 98:
Vlerlel, Maıgııehte
(181)7- I8fl(i), Renııır'in annesi.
S. 8. 0. 100.
Mııııel. Hlaııde
iPnris 18 llİMÎlverııy 1826).
branşız ressam.
F.ıııprısy "insilerin önde gelen
ressamlni'imlnı biri nluıı sanan,ı
tlıvııl üzerinde erimekle ıılııı kur
e,sı»d rüzgar ve sis gibi belli bir
somutluğu olmayan unsurları
boüııılotUeye çalışmıştır. Mayıştır ı
ıııııı. gürse duy umlu ıesimse!
yurılllllanışımiı da üleşine giderek
ışık alımda duSıŞuıı formu lonısıl
etmeye kaılaı gfilürıpuştlir.
s 12. 10 10. 20.21. 22.2lı. 27
2(1. 20 :il II 15 10. 17, il "ili
.07, 66. 72.
Morisot. Kerihe
(llııurges UM I-Paris lîlöjij,
l-'l ansız ressnııı. 1062 y dıhdn
Ciiınl'ııuıı sllidyosıma girdi ve
doğrudan doğada çalışılan
mrınznrul ıra adadığı u/ıııı bir
çıraklık dönemi geçirdi 1888
yılında Monel ılı' (.inişli ve
Kıııpresyıuıısllcıe katıldı:
manzarayla birlikle aile m : günlük
yaşamdan İnsan resimlerini' dr
ağırlık verdi Bununa kaılaı
Umpreşyojllsl ilkelere sililik
kalmakla beraber, eserlerindeki
Olçülülüfiü (irtıruıışıır, s Kî. 72.
82.88. 98.99. 102
Vatlar. Fol iv
(Paris 1820-Marsilya 1(110)
Pransız fıılogralçı 1850 уılımla
(utdgrnf snııallııa aûıı 14. verili ve
1854 yılında Paris'le kendi
şlfldyosumı açlı. USnemirı
pnlilikaeıliırııun ve enb'lektilı.'llcri
ııııı resnıldl çekerek Çinili bir ршИ'е
flılııgıalrısı alilli 18511 yılında Hır
baloııılaıı Paris'in IdbjgrnIVırmı
çekerek dünyanın ilk hava
ruıugrallarmı çekil 1871 yılında
sılidyıısımda F.mpu\syunısılrrln
ilk sergisine ev sahipliği y.ıplı.
s. 34.40. 11 12. 72
Piss.ıiTO. Hamille
(llıılnl Tlııımas IflIlO-Pans ısıoilı
Fransız ressam Kmpreeyıuusl
larzdan sıııııa Pııaıllllizın'ın
ıVokl.aı ılık! resımsi'l sentezine
yakllışil ye Uivlzyılnlsl tekniği hep
ılalıa lazla nlnnnmlyln kullanarak
l'bvi/ın'e yaklaşan sonuçlar elde
CIU. s ГЛ 51.58. 67. 72.1)0.(15
► fedenco
Zandomerıeghi,
Sohbet, ayrımı, 1890
95, Özel Koleksiyon
İlenilir. Hininle
ReiHiir'm Ilı,"ilileli çocuğu. lakına
rııl: .Hıu’ıı'ılıır, s. life
Kcıııdı Milın ı> ıı 11
Keıuur'ın kıu.ıık kardeşi, l.ıvv/adlı
reslınde ı,ıra poz vermiştir, s. Iıî,
43. 52.
Renoir. .leaıı
Reııııir'm Ikııırl çmuğu ve inilti
Fransız sinema yönelmeni. 1921
yılından îilbarcn kendisini
sinemaya ular. Kaşyaıullaıllıdaıı
bıı: II. Ilıılıya Savaşı'ııı kını"
.ildiği 1937 Oırihll ftİyı'lA
\lıi;ınışur. s. 95.
Renoir. I.eonaııl
I I 7 99 - 1871). PıerreAııgUSte'dıı
babası, terzi, s. 8; 9.
Renoir, Pierıe
Semi" ııı ilk çın uğıı. 18(15 de
ılogmiiŞt’ur. S: 72.94. 106.
Sisley. Vlfıetl
(P.'ıııs IflIlO-Mııel-sıır-l.nlııg
I fitil))) Fransız ressam.
Ingiliz asıllı olan Sısiey. Iı.ıliiisııınl
llrtıri işlerinden dolayı Paris'le
doğdu, \llia reslııı eğilimini.
Oaıiısbm’ough. (juısiaiıle ve
Tıırııer'ın matız.ıralarını incelem e
İnsan bulduğu Ingiltere'de ulılı.
1,862 yılımla Fransa'ya dt'imlü ve
(liyere'ın alillyeslmle Vlnııel.
Rnnolr ve Pissarrn İle tanıştı
Kserlcrımle Ingiliz dan'illeriyle
< Alfred Sisley.
Montgeron’da Erns
Hoschede'ın Bahçesi.
1881. Moskova, Puşkin
Müzesi.
İSİM DİZİNİ
Bari ironi likıılııınkııı üirol'mın
resminin belirgin bir karışımı
görülür. 1871 yılında bahşişinin
âtomDndcn sonra taşraya
ı ekilerek sessiz, sakın luı lıaval
sürmeye haşladı s, 12. 16. 19.
20. 28.46. 17 52. 56. u
lıe h ııl. I.ise
Reııııir'm modeli. Snııalçı de
ressam arkiHİ.aşı ıııles l,e Hıi'in'Tıu
İsinde lillllşmlşlir; lıelı«. zengin
bir tnıııuırln ovientlikten sonra
ressama modellik yapmayı
bırakmıştır, S, 16, 17. 22. 29.
31.34:
/aııdınııcm-glıl. I'ederico
dik 484 l-l’arls PM 7ı
İl.livan ressam IH74 yılında
P.n'lse M-rleşli ve
Emporesyipııistlerle tanışı ı.
Kesininde, kenl ve Selne Imy um a
paık mimzaralarmııl yntıı sun
grubun sanal çizgisinin elkısı ılı-
gûrüliiı'. İtalya'ya ılımdükieıı
soııra. Divizyonlzm. veııJ renk
etkileri saŞilıirnnk ıçlıı pnslul
kııilamiııı gılu yeni ılaıle lükıılkleı
arayışımı girmiştir, s, 88. KM.Ü2.
113.
141
K ISA B İY O GRAFİ
1841
Pierre-Auguste Renoir (Jrta
Fransa'da yer alan Lımogrs'da
25 Şubat 18-11 tarihinde doğar.
Teızi bPonard Renoir ve işçi
Margıterllıe Merlel nuı yedi
çocuğunun stiltıınsıdır
1844
Aile Paris'e ırjşınır Renoir. desenli
Iiıırselen melen bğvy Frcrus'tle
çırak olarak işe alınır te resim
derslerine huşlar
I8fi2
Kcole des İfratı x-Arış'a girince
Rllllle Sigııol ve aldlyesıııe de
devam elliği Charles (lleyıeTıı
sınıfına yazılır P.ıırada FnWrii
Bazille. Aİllet1Sıslcy ve Claude
Monel ile binişir.
1868
Daıılııgnv'nın girişimleri sayesinde
1868: HİCı!) Ve 11171) yıllarında
resimlerini Salon a kaltııl etlirnıcy'
haşarır.
1871
lâ Nisan-lö Mayıs 1871tarihleri
arasında Nadanlı Paris'teki
fotoğraf slliılyusunda düzenleneli
ilk Empresyonist sergiye kalıhr.
1873
Slslev tloııel ve İleri he Morisol İle
birlikle Iİlil."I Proıiul'da halka açık
bir sergi dözenler: satılan
resimlerinden ancak 2.251frank
elde '"del
1 876-1877
Reııoır İkilin ve ııçfmciı
Empresyonist sergilere krılılır
I 8 7 9 - I880
İlk üe Empresyonist serginin
sonııçlrırındaı hayal kırıklığına
uğrayan saııalçı.
Empresyonistlerin ddîdtiııen
sergisine katılmaktan vazgeçer ve
It'.Btı ve ISSI'dekıııeile katılmaz.
18811 yılında hıı kaza geçidi' ve
sağ kulunu kirmen sol elle resim
yapmava çalısı; Sonbaharda. 811
taşımlayken İP yaşındaki Aline
Charigoı'va âşık olıır.
1881 -1 8 8 2
1881 ve 1882 yılları atasında
Cezayir ve Rönesans resmine
hayran kaldığı lidlya'yı ziyaret
nler.
I8 8 3 - I 884
1888 yılında. Duranı! Ruel'iıı
l’aıis'lekl galcıisinde. Londra'da
ve Boston'da sergi açtır
•d Renoir, Kitap
Okuyan Gene, Kız.
1874-76. Paris, Musée
d'Orsay.
1885
21 Mail ISflâ'lc Aline. Renoir'm
İlk çot uğu Pıerre'i dünyay a getirir
1887-188!»
Kmpresyonizm'nen uzaklaşmış
olsa tla. diğer ressam, eleştirmen,
şair ıe yazarlnıln buluştuğu
Berthe Moıısııi'mm evine gılmoyr
devam eder. Artılık sonunda
romatizma ağrıları ve yüz feleı
geçirir ye aıtrak tizim süren hir
elektrik ledav İninden sınıra
iyileşir.
189 0 —T 892
1I Nisan 1890 laıılııııde. Paris
Bi’letliyesriHİe Mine Chaııgol İle
evlenir Mayıs ve Hazir/mda son
kez Srılon sergilerine katılır. .
Dıtrimıl-Rıii'l. Mayıs 1892'dr.
büyük hır ı'elrospekllf sergi
düzıuıler ve anılarımla en gtizel
eserlerinin de hulundıığu 118
lahlosıınvj sergiler.
11194-1895
2 Mail ı,ıi lııstııve Caıllehıule dlııı
ve Kenttir vasiyetine vekil lavın
edilir 1894 SdllU ve 18!» Ilîışi
arasında rııuıal IZiııtı ağrıları
yeniden haşlar
I8 9 6 - I 898
Mayıs ayında Kout'u'de Eııgeııe
Mıııeı'e 30 lablü. Parıste Dııraıtıl-
Rııel'e 121atıltı sunar. Ayııı yılın
II Kasım'ıııd,t annesi Margueriie
Mcıilel. Uıuvcckuınesde 89
yaşında Ölür. Yazı Essoyez'de
geçirir: hır lıisiklel gezisi sırasında
düşer ve kolu ikinci kez kırılır
I 8 9 9 -1 9 9 1
1899’da \|ı e ve Aıılllves yolu
üzerindeki Cugnrs-sıu-Merc iaşı
tur. Mayısla Paris Evrensel Sergi-
si'ne İDlabltı verir; lıi Vfitıstos'la
büğlün d'honııeur payesiyle ödül-
lentlirillr Ertesi v.ızı Kssoyez'dc
geçirli ve oıaıla. -I Yğuslös
IflOl'de üçüncü çoeıığıı, lakına
atlı Coco »İtin. Clatıde doğar
- Duifilid-Rljel'in galerisinde 3fı
1903
Mart ayında Cagıırs sur Mer de
hulıınaıı 'Maısoıı ile Iıı l’oste'a
taşınır veo tarihten ölümüm:
kadar, yazları Essoyez'ıle. ırzım
kış mevsimim ile fule d"Azıır'drki
bu kasabada geçirir
KISA B I YO G R AF I
d Renoir, Moulin de
le Galette'de Balo,
1876, Paris, Musée
d'Orsay
▼ Renoir, Bayan
Charpentier ve
Çocukları, 1878, New
York, Metropolitan
Muséum of Art.
1 9 0 7 -1 9 0 9 I 915-I 9 I 9
l(H)7'de Cagııes. Les Cnllrılrs'dr 27 Haziran 1915 larilıınde karısı
büyük bir arazi salın alır. Mine. Nne'dc hır hastanede,
yalnızca Tdi yaşındayken, şeker
1910 -1 9 1 4 1 ,SI.Ilığı Viizfmilel' iillll" İP Şlllı.İl
HMD yılımırbaşlarmtJa IV 1919 larilıınde beginn d'lıoımeııı
Venedik Bleııalı'ne 37 eseriyle rtımııumdetır' payesi alır.
fcatilır. I laz,İran'da Paris'le Sonbaharda zatürreeye yakalanır
2 Aralık İPİ!) tarihlndoiilûr ve
resini sergilet 20 Ekini i p II lî Vmlık'la Essoyez'ye ğümüllir
Uırrtllnde l.eglıın d’honneur
oiheıtT payeşlyle şefellelldirıllı .
I9I3 yılında Vollard'ın ilaven
ıizei'ine. gene Ispanyol Riı lı.mİ
ı ‘.ıtlnvı'nıın ellerini yönlendirerek
heykel üzerine eğilir
A Renoir, Yıkananla',
1918-19. Pans. Musée
d'Orsay
143
K ISA B İY O GRAFİ
1841
Pierre-Auguste Renoir (Jrta
Fransa'da yer alan Lımogrs'da
25 Şubat 18-11 tarihinde doğar.
Teızi bPonard Renoir ve işçi
Margıterllıe Merlel nuı yedi
çocuğunun stiltıınsıdır
1844
Aile Paris'e ırjşınır Renoir. desenli
Iiıırselen melen bğvy Frcrus'tle
çırak olarak işe alınır te resim
derslerine huşlar
I8fi2
Kcole des İfratı x-Arış'a girince
Rllllle Sigııol ve aldlyesıııe de
devam elliği Charles (lleyıeTıı
sınıfına yazılır P.ıırada FnWrii
Bazille. Aİllet1Sıslcy ve Claude
Monel ile binişir.
1868
Daıılııgnv'nın girişimleri sayesinde
1868: HİCı!) Ve 11171) yıllarında
resimlerini Salon a kaltııl etlirnıcy'
haşarır.
1871
lâ Nisan-lö Mayıs 1871tarihleri
arasında Nadanlı Paris'teki
fotoğraf slliılyusunda düzenleneli
ilk Empresyonist sergiye kalıhr.
1873
Slslev tloııel ve İleri he Morisol İle
birlikle Iİlil."I Proıiul'da halka açık
bir sergi dözenler: satılan
resimlerinden ancak 2.251frank
elde '"del
1 876-1877
Reııoır İkilin ve ııçfmciı
Empresyonist sergilere krılılır
I 8 7 9 - I880
İlk üe Empresyonist serginin
sonııçlrırındaı hayal kırıklığına
uğrayan saııalçı.
Empresyonistlerin ddîdtiııen
sergisine katılmaktan vazgeçer ve
It'.Btı ve ISSI'dekıııeile katılmaz.
18811 yılında hıı kaza geçidi' ve
sağ kulunu kirmen sol elle resim
yapmava çalısı; Sonbaharda. 811
taşımlayken İP yaşındaki Aline
Charigoı'va âşık olıır.
1881 -1 8 8 2
1881 ve 1882 yılları atasında
Cezayir ve Rönesans resmine
hayran kaldığı lidlya'yı ziyaret
nler.
I8 8 3 - I 884
1888 yılında. Duranı! Ruel'iıı
l’aıis'lekl galcıisinde. Londra'da
ve Boston'da sergi açtır
•d Renoir, Kitap
Okuyan Gene, Kız.
1874-76. Paris, Musée
d'Orsay.
1885
21 Mail ISflâ'lc Aline. Renoir'm
İlk çot uğu Pıerre'i dünyay a getirir
1887-188!»
Kmpresyonizm'nen uzaklaşmış
olsa tla. diğer ressam, eleştirmen,
şair ıe yazarlnıln buluştuğu
Berthe Moıısııi'mm evine gılmoyr
devam eder. Artılık sonunda
romatizma ağrıları ve yüz feleı
geçirir ye aıtrak tizim süren hir
elektrik ledav İninden sınıra
iyileşir.
189 0 —T 892
1I Nisan 1890 laıılııııde. Paris
Bi’letliyesriHİe Mine Chaııgol İle
evlenir Mayıs ve Hazir/mda son
kez Srılon sergilerine katılır. .
Dıtrimıl-Rıii'l. Mayıs 1892'dr.
büyük hır ı'elrospekllf sergi
düzıuıler ve anılarımla en gtizel
eserlerinin de hulundıığu 118
lahlosıınvj sergiler.
11194-1895
2 Mail ı,ıi lııstııve Caıllehıule dlııı
ve Kenttir vasiyetine vekil lavın
edilir 1894 SdllU ve 18!» Ilîışi
arasında rııuıal IZiııtı ağrıları
yeniden haşlar
I8 9 6 - I 898
Mayıs ayında Kout'u'de Eııgeııe
Mıııeı'e 30 lablü. Parıste Dııraıtıl-
Rııel'e 121atıltı sunar. Ayııı yılın
II Kasım'ıııd,t annesi Margueriie
Mcıilel. Uıuvcckuınesde 89
yaşında Ölür. Yazı Essoyez'de
geçirir: hır lıisiklel gezisi sırasında
düşer ve kolu ikinci kez kırılır
I 8 9 9 -1 9 9 1
1899’da \|ı e ve Aıılllves yolu
üzerindeki Cugnrs-sıu-Merc iaşı
tur. Mayısla Paris Evrensel Sergi-
si'ne İDlabltı verir; lıi Vfitıstos'la
büğlün d'honııeur payesiyle ödül-
lentlirillr Ertesi v.ızı Kssoyez'dc
geçirli ve oıaıla. -I Yğuslös
IflOl'de üçüncü çoeıığıı, lakına
atlı Coco »İtin. Clatıde doğar
- Duifilid-Rljel'in galerisinde 3fı
1903
Mart ayında Cagıırs sur Mer de
hulıınaıı 'Maısoıı ile Iıı l’oste'a
taşınır veo tarihten ölümüm:
kadar, yazları Essoyez'ıle. ırzım
kış mevsimim ile fule d"Azıır'drki
bu kasabada geçirir
KISA B I YO G R AF I
d Renoir, Moulin de
le Galette'de Balo,
1876, Paris, Musée
d'Orsay
▼ Renoir, Bayan
Charpentier ve
Çocukları, 1878, New
York, Metropolitan
Muséum of Art.
1 9 0 7 -1 9 0 9 I 915-I 9 I 9
l(H)7'de Cagııes. Les Cnllrılrs'dr 27 Haziran 1915 larilıınde karısı
büyük bir arazi salın alır. Mine. Nne'dc hır hastanede,
yalnızca Tdi yaşındayken, şeker
1910 -1 9 1 4 1 ,SI.Ilığı Viizfmilel' iillll" İP Şlllı.İl
HMD yılımırbaşlarmtJa IV 1919 larilıınde beginn d'lıoımeııı
Venedik Bleııalı'ne 37 eseriyle rtımııumdetır' payesi alır.
fcatilır. I laz,İran'da Paris'le Sonbaharda zatürreeye yakalanır
2 Aralık İPİ!) tarihlndoiilûr ve
resini sergilet 20 Ekini i p II lî Vmlık'la Essoyez'ye ğümüllir
Uırrtllnde l.eglıın d’honneur
oiheıtT payeşlyle şefellelldirıllı .
I9I3 yılında Vollard'ın ilaven
ıizei'ine. gene Ispanyol Riı lı.mİ
ı ‘.ıtlnvı'nıın ellerini yönlendirerek
heykel üzerine eğilir
A Renoir, Yıkananla',
1918-19. Pans. Musée
d'Orsay
143
DOST
/mÖjOT Sahilıi Knicil Akalın
I./.VHI KmrtlIlHifârü \li karnlınyraııı
hMor Kısım IKrmır
liilei&ıynr Sayfa IMmılcnv: Songiil Güven

Çerimi. Cemal Kaan Kırmk

ISBN 975 M57-71-8

О Ш M liliirlrri StıTaım IT.vralıırl ve Slelaıııı Zulfı

lİttin (înbriele Ck'ikiIiIi

titırsrl kaynaklar
Ulerta Arşivi. Milnııo
Allnnrl. Floransa
Sıala Arşivi. Yıııclla cFlaransaj

Gürsel materyali U’inııı ишошк/е yardıııırı »tın

ıtıüft* ve (oU)firnl arşivlerine teşekkür iviniz,
kaynak lıellrtılmcyen giirsel nıalı-ryalııı
yayım İniktin yayııınkıra ııilUr.

I,n nihilıılıvıı nlitrircs.r.l.. \likıııo'nıııı kalkılurıyla

Imıi'lanmıştır

■ 1999. SI АК
■ 1999. |лоп;т1(1 Artı- s.r.L Milnııo
Elcmoıııl Kılimıi Yssodatl

■Dost Kltnbevi Yayınları

КагапГИ Sokak 29 I. Kızılay (N№50. Ankara

Tüm yayın hakları saklıdır

Bil kitap Klnınııul s |>a. taralından Mayıs 2IKIİ

ınrilıınılr Marıelliigo. Venedik'te notlıı adet hasılııııştır
1 Michelangelo

2 Cezanne

3 Rembrandt

4 Van Gogh

5 Picasso

6 Matisse

7 Kandinsky

8 Renoir