YUNIT – I MGA PANGUNAHING KONSEPTO NG EKONOMIKS: Batayan ng Matalinong Paggamit ng

Pinagkukunang Yaman Tungo sa Pagkamit ng Kaunlaran

ARALIN – I Ang Ekonomiks Bilang Agham

GAWAIN – 1 : Punan ang patlang upang mabuo ang depinisyon ng ekonomiks.

Isang agham sa (1) ________________________ ng (2)____________________________

at pagsisikap ng tao at (3) ___________________ ng limitadong (4)________________________
ng bansa upang (5) _____________________________ ang mga tila walang katapusang
pangangailangan ng tao.

GAWAIN – 2 Lagyan kung sang-ayon, kung di-sang-ayon at kung di-tiyak ang sagot
sa mga sumusunod na pangungusap.

_______________ 1. Ang pag-aaral ng ekonomiks ay mahalaga sa tao.

_______________ 2. Ang limitadong yaman ay walang kalutasan.
_______________ 3. Lahat tayo ay kumikilos upang mabuhay.
_______________ 4. Malaki ang gampanin ng pamahalaan sap ag-unlad ng bansa.
_______________ 5. Ang lupa ay kasinghalaga ng ginto at pilak sap ag-unlad ng bansa.
_______________ 6. Lahat ng opisyal ng gobyerno ay nag-aral ng ekonomiks.
_______________ 7. Ang ekonomiks ay isang simpleng aralin.
_______________ 8. Nagiging komplikado ang buhay ng tao dahil sa ekonomiks.
_______________ 9. Ang tao ang dahilan ng limitadong yaman ng bansa.
_______________ 10. Ang walang katapusang pangangailangan ng tao ay kathaang-isip lamang.

GAWAIN – 3 Sagutin.
1. Bakit ang tao at lipunan ang sentro ng pag-aaral ng ekonomiks?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________.

2. Bakit walang katapusan ang pangangailangan ng tao?

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________.

ARALIN – 2 Ang mga Pinagkukunang Yaman ng Bansa

GAWAIN – 1 Kaalaman sa Ttiyak na Bagay: Punan ang nawawalang patinig upang mabuo ang sagot.
1. Ito ang tumutukoy sa mga bagay na ginagamit sa paglikha ng produkto at serbisyo.
P___N___GK___K___N___NG Y___M___N
2. Ito ang yamang hindi napapalitan.
Y___M___NG L___P___
3. Ito ang tawag sa pagtatanim muli ng mga puno sa kagubatan.
R___F___R___ST___T___ ____N
4. Anong enerhiya ang mula sa labi ng mga tuyong halaman at hayop?
F___ S S ___L
5. Saan may pinakamalaking deposito ng marmol sa ating bansa?
R___MBL___N
6. Ang lumilinang ng mga likas na yaman ng bansa upang matamo ang ganap na
kapakinabangan ng mga ito? Y___M___NG T___ ___
 7. Ay mga tao na may edad 15 pataas na may sapat nang lakas, kasanayan at maturity upang
aktibong makilahok sa mga gawaing pamproduksiyon ng bansa. L___K___S
P___GG___W__
8. Ay mga bagay na nilikha ng tao upang makatulong sa paglikha ng mga produkto.
Y___M___NG K___P___T___L
9. Ito ay tumutukoy sa bilang ng tao na naninirahan sa isang lugar. P___P___L___SY___N
10. Ito ay mga bagay na biyaya ng kalikasan. L___K___S N___ Y___M___N

GAWAIN – 2 SAGUTIN.
1. Bakit nakararanas an gating bansa ng mga labis na pagbaha at malakas na bagyo?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________.
2. Paano ka makatutulong upang maipalaganap ang impormasyon ukol sa pangangailangan ng
ating likas na yaman? _________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________.

ARALIN – 3 KONSEPTO NG KAKAPUSAN

GAWAIN – 1 Ipaliwanag ang sagot sa mga tanong ayon sa iyong natutuhan.
1. Bakit kahit saan ay nagaganap ang kakapusan? __________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________.
2. Paano magagarantiyahan ng pamahalaan na hindi magkakaron ng kakulangan ng
produkto sa ekonomiya?
____________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________.

GAWAIN – 2 Dugtungan ang pangungusap upang mailahad ang iyong saloobin.

Ako ay makatutulong na masagot ang mga suliranin ng kakulangan sa pamamagitan
ng _______________________________________________________________________________.
Naniniwala ako na maiiwasan ang kakulangan ng produkto kung
______________________________
__________________________________________________________________________________
Sapagkat __________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________.

ARALIN – 4 PANGANGAILANGAN AT KAGUSTUHAN NG TAO

GAWAIN – 1 Ipaliwanag nang mabuti ang sagot.
Bakit nagkakaiba ang pangangailangan at kagustuhan ng tao?
__________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
ARALIN – 5 ANG ALOKASYON AT MGA SISTEMANG PANG-EKONOMIYA
GAWAIN – 1 ANALOHIYA: Punan ang patlang upang mabuo ang paghahambing.
1. Kontrolado ng pamahalaan : Command Economy
Balanse ang control at kalayaan ng pamahalaan at mamamayan:
_______________________

2. Adam Smith : Ama ng Makabagong Ekonomiks

Karl Marx : _____________________________

3. Kapitalismo : desentralisado
Komunismo : __________________

4. Kapitalismo : indibidwal ang may-ari ng yaman

Sosyalismo : ___________________________________

5. Adam Smith : An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations
Karl Marx : ______________________________________________________________

GAWAIN – 2 Sagutin.
Paano ka makatutulong upang maipatupad ang alokasyon ng mga pinagkukunang yaman
bilang sagot sa kakapusan? ___________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________.

ARALIN – 6 Ang Kahalagahan ng Pagkonsumo at Produksiyon

GAWAIN – 1 Sagutin.
Bakit apektado ng pagkonsumo at produksiyon ang iyong pang-araw-araw na buhay?
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________.
YUNIT – II MICROECONOMICS

Aralin – 1 Pag-unawa sa Konsepto ng Demand

GAWAIN -1 Tukuyin kung anong uri ng elastisidad ang inilalarawan ng graph.

1. P 2. P
________________ ________________

Qd Qd

3. P 4.
.. P
2. ..

__________________ ________________

Qd
Qd

5. P
..
3.

__________________

Qd

GAWAIN – 2 Kuwentahin ang presyong elastisidad ng demand at sabihin kung anong uri ang
nakuha.

1. Q1 = 5 P1 = 125
Q2 = 2 P2 = 200
(Gumamit ng ibang papel para sa solusyon)

GAWAIN – 3 Sagutin ang tanong.

Bakit mahalaga ang pagtugon ng mamimili sa pagbabago ng presyo?

__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________.

Aralin – 2 Ang Pag-analisa sa Konsepto ng Suplay

 GAWAIN – 1 Isulat ang TS kung tataas ang suplay, BS kung bababa ang suplay, at MS kung
mananatili ang suplay batay sa sumusunod na sitwasyon. Ipagpalagay na ang presyo ay hindi
nagbabago.

_____ 1. Naglagay ng timbangan ng bayan sa pamilihan ang mga awtoridad.

_____ 2. Dumagsa ang imported na produkto sa pamilihan.
_____ 3. Nanalanta ang malakas na bagyo sa mga lalawigan.
_____ 4. Tumaas ang sahod ng mga manggagawa.
_____ 5. Ang mga industriya ay gumagamit ng bagong makinarya sa produksiyon.
_____ 6. Dumalaw ang pangulo ng US sa ating bansa.
_____ 7. May bagong produkto na tinatangkilik ng mga mamimili.
_____ 8. Ni-raid ng mga pulis ang mga tindahan ng pekeng produkto.
_____ 9. Pinagkalooban ng pamahalaan ang mga magsasaka ng kanilang pangangailangan.
_____ 10. May kumalat na sakit sa mga hayop.

GAWAIN – 2 Kompyutin ang elastisidad ng suplay.

1. Q1 = 120 P1 = 50
Q2 = 200 P2 = 90
(Gumamit ng ibang papel para sa solusyon)

GAWAIN – 3 Sagutin.
Bakit ka apektado kapag may nagaganap na pagbabago sa suplay?
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________.

ARALIN – 3 Interaksiyon ng Demand at Suplay

GAWAIN – 1 1. Bakit lumipat ang punto ng ekilibryo

mula E1?
______________________
_____________________________
_____________________________
2. Alin sa mga ito ang
sanhi ng paglipat ng
supply curve?
a. Tumaas ang
sahod ng mga
manggagawa
b. Mababa ang gastusin sa produksiyon
c. Nagkaroon ng kalamidad
3. Magkano ang unang presyong ekilibriyo? ______________________________
4. Ilan ang nadagdag sa suplay? ________________________________________
5. Bakit nagawang ibaba ang presyo at dagdagan ang suplay?
____________________________
 6. Ano ang ipinapakita ng paglipat ng supply curve?
____________________________________
7. Bakit hindi lumipat ang demand curve?
____________________________________________
8. Ilan ang ekilibriyong dami sa presyong ₱200.00? ____________________________________
9. Nakinabang baa ng mamimili sa nangyari sa pamilihan? Paano?
________________________
10. Magkano ang ibinaba ng presyo?
_________________________________________________

GAWAIN – 2 Sagutin: Paano ka makatutulong upang maging balance ang pamilihan?

__________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________.

ARALIN – 4 Ang Pagkontrol ng Presyo ng Pamahalaan

GAWAIN -1 Suriin ang graph at sagutin ang mga tanong.

_____ 1. Ano ang dalawang punto na

nagpapakita na may surplus?
_____ 2. Magkano angpresyong ekilibriyo?
_____ 3. Ilan ang kulang na produkto?
_____ 4. Ano-ano ang punto ng supply?
_____ 5. Magkano ang floor price?
_____ 6. Mula sa price ceiling, magkano ang
itinaas ng presyo ng ipatupad ang price
support?
_____ 7. Ilan ang demand nang ipatupad ang
flor price?
_____ 8. Ano ang punto na nagpapakita ng
supply sa price ceiling?
_____ 9. Ilan ang ekilibriyong dami?
_____ 10. Ilan ang labis na produkto?

GAWAIN – 2 Isabuhay: Kapag nagpatupad ng price control ang pamahalaan at maraming nrgosyante
at tindera ang hindi tumutupad, lao na sa mga produkto na madalas mong kinukonsumo, ano ang
iyong gagawin? Pangatwiranan.
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________.

Aralin – 5 Ang Larawan ng mga Estruktura ng Pamilihan

GAWAIN – 1 Sagutin:
1. Bakit homogenous products ang ipinagbibili sa ganap na kompetisyon?
__________________
 ___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________.
2. Sa iyong palagay, alin ang mas dapat tangkilikin, ang monopoly o monopolistikong
kompetisyon na pamilihan at bakit? ______________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________.
3. Paano nakikinabang ang mga tao sa promotional gimmick ng mga kompanya?
_____________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________.

YUNIT – IIII MACROECONOMICS

Aralin – 1 Payak na Larawan ng Ekonomiya

GAWAIN – 1 Punan ang patlang ng wastong sagot upang mabuo ang talata.
Ang makroekonomiya ay payak na nailalarawan sa pamamagitan ng (1)
________________________ na ipinapakita ang Ugnayan ng (2) ____________________ at
(3) ___________________________. Ito ay kinapapalooban ng dalawang pamilihan, ang
(4) ______________________________ at (5) ____________________. Ang (6)
____________________ ay galling sa sambahayan na ginagamit ng kompanya sa paggawa ng
(7) _____________________. Ang (8) _________________________ ang sektor na
gumaganap ng mga tungkulin ng dalawang sektor na nabanggit. Ang buwis na kinokolekta ng
pamahalaan ay ibinabalik sa pamamagitan ng (9) _______________ at (10)
______________.

GAWAIN – 2 Sagutin:
Paano mapapanatili ang balanse sa ekonomiya?
______________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________.

Aralin – 2 Pagsusuri ng Economic Indicators ng bansa

GAWAIN – 1 Punan ang nawawalang titik upang mabuo ang sagot.

1. Idinadagdag sa GDP upang makuha ang GNP/GNI?
___E___ P__I___ ___R___ I___ ___O___ ___ ___R___M ____B___O___ ___
2. Kabuuang produksiyon na ginawa sa loob ng bansa sa isang taon.
__R__S__ __O__E__T __ __ P__O __ __C __
 3. Paraan sa pagkuwenta ng GNP/GNI kapag pinagsama-sama ang halaga na iniambag ng
bawat sektor.
__ND__ __TR__A__ O__ __GI__ __PP__OA__H
4. Isang sektor na isinasama ang ambag sa pagkuwenta ng GNP/GNI?
A__R__ __UL__U__A
5. Ang kita ng mga ito ay hindi isinasama sa pagkuwenta ng GDP.
O__E__ __EA__ __IL__ __I__O W__ __KE__S

GAWAIN – 2 Sagutin:
1. Ano ang kahalagahan ng pagkuwenta ng GNP/GNI ng ating bansa?
______________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________.
2. Kung ikaw ay isang ekonomista, ano ang rating na ibibigay mo sa takbo ng ating ekonomiya
(10 ang pinakamataas at 1 ang pinakamababa). Bakit?
________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________.
3. Paano ka magiging bahagi ng pag-unlad ng bansa?
___________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________.

Aralin – 3 Consumption at Savings

GAWAIN – 1 Sagutin ang sumusunod na taning at ipaliwanag ang sagot:
1. Ano ang nagpapakita ng relasyon ng pagkonsumo at kita?
__________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________.
2. Ano ang kinakatawan ng simbolong Y?
_________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________.
3. Ano ang tawag sa kita na handing gastusin ng tao?
________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________.
4. Ano ang tumutukoy sa relasyon ng pagtaas ng pagkonsumo sa bawat pagtaas ng kita?
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________.
5. Anong pormula ang ginamit sa pagkuha ng Marginal Propensity to Consume?
__________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________.

Aralin – 4 Pag-unawa sa Implasyon

 GAWAIN – 1 Pag-aralan ang sitwasyon at isulat ang DI kung dahilan ng implasyon, BI
kung bunga ng implasyon at SI kung solusyon sa implasyon
___ 1. Nagpetisyon ang operators at tsuper ng mga pampasaherong sasakyan upang
itaas ang pamasahe.
___ 2. Masyadong nakatuon ang mga negosyante sa pagluluwas ng mga produkto.
___ 3. Nangako ang mga prodyuser na patataasin ang produksiyon.
___ 4. Mahigpit na ipinatutupad ng Bangko Sentral ng Pilipinas ang tight money policy.
___ 5. Dumagsa ang imported prodicts sa ating pamilihan.
___ 6. Ipinagkaloob sa mga manggagawa ang dagdag na sahod at ibang benepisyo.
___ 7. Maraming middleman sa bilihan ng mga produkto sa pamilihan.
___ 8. Pinawalang bias ang pagpapatupad ng oil deregulation law.
___ 9. Dumarami ang miyembro ng kartel.
___ 10. Nagkukulang ang supply ng mga produkto dahil itinatago ito.

GAWAIN -2 Sagutin:
Paano ka makatutulong upang labanan ang epekto ng implasyon sa pang-araw-araw
na buhay? _______________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________.

Aralin – 5 Patakarang Piskal at ang Pambansang Ekonomiya

GAWAIN – 1 Sagutin: Paano ka magiging bahagi sa maayos na pagtupad ng pamahalaan ng

kanyang tungkulin?______________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

WORKSHEET
IN
ARALING PANLIPUNAN – 9

_____________________________________________
Pangalan ng Estudyante