HAIRULLFAZLI MOHAMMAD SOM

Jabatan Syariah,
Akademi Islam
 Muqadimah

 Khiyar Penyempurna Keredhaan Dalam Akad

 Definisi Khiyar (Pilihan)

 Satu hak yang diberi kepada pihak-pihak

yang berkontrak samada hendak
meluluskan akad yang dibuat atau tidak
 Tujuan Khiyar
 memastikan adanya kerelaan hati kedua
pihak untuk menerus atau membatalkan
akad

 menjaga kepentingan pihak-pihak yang

berakad
Khiyar Dikalangan Fuqaha
 Hanafi : 17 jenis khiyar
 Syafie : 16 jenis khiyar
 Hanbali : 8 jenis khiyar
 Maliki : 2 jenis khiyar
Empat (4) Khiyar Utama
 Khiyar Syarat
 Khiyar Ru’yah
 Khiyar A’ib
 Khiyar Majlis
 Khiyar Syarat
Definisi

 Satu atau dua pihak yang berkontrak mempunyai

hak samada meneruskan akad yang dibuat atau
menfasakhkannya jika pilihan itu disyaratkan
dalam akad.

 Contoh: dengan tempoh (3 hari)

Tujuan Khiyar Syarat

 memastikan adanya kerelaan hati kedua pihak

 menjaga kepentingan pihak-pihak yang berakad

Syarat Khiyar Syarat

 ada tempoh
 tidak lebih 3 hari
 tempoh bermula sejurus selepas akad
Akad-Akad Yang Menerima Khiyar Syarat

 akad lazim yang menerima fasakh sahaja

 akad lazim yang tidak menerima fasakh tidak
boleh khiyar
 akad harus tidak menerima khiyar
Kesan Syarat Khiyar Pada Akad
 akad yang masih terikat dengan syarat khiyar ini
dianggap sebagai akad tidak mengikat

 dalam tempoh memilih-boleh terus atau fasakh

 apabila tamat tempoh jadi akad lazim

(mengikat)
Hukum Barangan Dalam Tempoh Khiyar
 Hukum hak milik barang dalam tempoh khiyar
 Hukumkerosakan barang dalam tempoh khiyar
Khiyar Syarat Tamat Apabila
 pembeli terima/fasakh akad sewaktu dalam tempoh
 tamat tempoh tanpa respons dan tindakan
 kerosakan ditangan pihak yang punya hak khiyar
 pemilik hak khiyar meninggal
(fuqaha berbeza pendapat samada turun ke waris
atau tidak hak khiyar)
 pemegang hak khiyar menggunakan barang tersebut
 Khiyar Ru’yah
Definisi

 hak kepada salah satu pihak yang berkontrak

samada meluluskan akad atau fasakh setelah
dia melihat subjek kontrak
Akad-Akad Yang Boleh Menerima
Khiyar Ru’yah (apabila ru’yah dijadikan syarat)

 akad jualbeli
 akad sewaan
 perjanjian damai
Syarat Khiyar Ru’yah

 belum melihat subjek sebelum/semasa akad

 subjek tertentu
 akad yang boleh menerima fasakh
Waktu Khiyar dan Tempoh Khiyar
 mesti lepas tengok subjek
 tidak ada tempoh tertentu
Perkara-Perkara Yang Menggugurkan
Hak Memilih Setelah Melihat Subjek
 rela dengan akad
 pemilik khiyar telah jual, hadiah atau sewakan
subjek
 subjek sudah rosak
 pemilik khiyar meninggal dunia
 Khiyar A’ib
Definisi

 hak memilih untuk membatalkan akad atas

sebab-sebab kecacatan pada subjek kontrak
berkenaan
 hak ini boleh digunakan jika subjek kontrak
ditentukan haknya

 dalam akad salam (tempahan), hak ini tidak

boleh digunakan
Jenis A’ib (kecacatan) Yang Mengharuskan
Khiyar A’ib

 kecacatan yang boleh mengurangkan nilai

(contoh: kes kambing cacat telinga)

 kebiasaanya kecacatan itu tidak wujud

(contoh: kes tayar botak)
Syarat-Syarat Khiyar A’ib
 kecacatan sebelum diterima pembeli
(contoh: air berkarat)

 pembeli tidak tahu kecacatan wujud ketika akad

dan tidak sedia terima
 sekiranya sebelum ini ada syarat wajib tengok
dahulu, tidak boleh khiyar

 boleh dipulangkan kepada penjual sebaik

kecacatan dikenal pasti dan tidak disyaratkan
tempoh tertentu
Kesan Khiyar A’ib Pada Akad
 tidak beri kesan pada akad. Akad yang wujud
tetap sah

 akad boleh difasakhkan oleh pihak yang rugi

walaupun pihak yang satu lagi tidak setuju
dengan syarat fasakh itu dibuat didepannya
Perkara-Perkara Yang Menggugurkan
Hak Khiyar A’ib
 pembeli setuju dengan kecacatan
 kecacatan yang baru
 berlaku pertambahan/perubahan pada subjek
 sekiranya pertikaian tidak dapat diselesaikan dan
tiada siapa mahu mengalah, maka penyelesaian
mestilah mengikut siapa yang cuba mengekalkan
akad
 Khiyar Majlis
Definisi
 kedua-dua pihak yang berakad berhak menarik
balik akad walaupun akad tersebut sempurna,
telah dipersetujui dan disahkan

 dengan syarat ia dilakukan di majlis (sesi) yang

sama secara fizikalnya dan mereka belum
berpisah
 apabila keduanya telah berpisah, khiyar tidak
dibenarkan dan akad tersebut perlu
dilaksanakan

 berpisah boleh dirujuk kepada uruf

 kalau dipasar atau dikawasan lapang, perpisahan
dianggap berlaku apabila salah satu pihak
berpusing ke belakang dan melangkah beberapa
tapak

(contoh: perbuatan Ibnu Umar)

 Kesimpulan
 Khiyar berperanan menjaga kemaslahatan umat
dalam bermuamalah

 Khiyar sebagai alat mencegah penipuan penjual

 Khiyar sebagai mekanisme menyempurnakan

keredhaan dalam transaksi

 Khiyar melindungi hak pengguna

Sekian …