ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis

saqarTvelos istoriis institutis Sromebi. I

Tbilisi. 2011

qronika

leri TavaZe

ivane javaxiSvilis saxelobis

Tbilisis saxelmwifo universitetis
humanitarul mecnierebaTa fakultetis
saqarTvelos istoriis institutis
yovelwliuri samecniero konferencia

2010 wlis 28-29 oqtombers ivane javaxiSvilis saxe-

lobis Tbilisis saxelmwifo universitetis humanita-
rul mecnierebaTa fakultetis saqarTvelos istoriis
institutis egidiT Catarda samecniero konferencia.
konferenciis Tematika moicavda araerT mniSvnelovan
sakiTxs uZvelesi droidan Tanamedrove problematikis
CaTvliT. Tavisi SinaarsiTa da warmomadgenlobiT kon-
ferencia iyo interdisciplinuri da institutTaSori-
si: saqarTvelos istoris institutis profesor-maswav-
leblebisa da doqtorantebis garda, masSi monawileoba
miiRes arqeologebma, eTnologebma, filologebma, sa-
marTlis istorikosebma da sxv. Mmoxsenebebi iyo isto-
riuli, wyaroTmcodneobiTi, kulturul-anTropologiu-
ri. miuxedavad am mravalferovnebisa, yvela moxsenebas
saqarTvelos istoriis problematika aerTianebda.
konferenciam didi interesi gamoiwvia. mas eswrebo-
da dainteresebul pirTa farTo speqtri. yoveli moxse-
neba azrTa gacvla-gamocvlis sagani xdeboda.

364
 leri TavaZe. ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo
universitetis humanitarul mecnierebaTa fakultetis saqarTvelos
istoriis institutis yovelwliuri samecniero konferencia

konferencia gaixsna 28 oqtombers. Sesavali sityve-

bi warmoTqves saqarTvelos istoriis mimarTulebis
srulma profesorebma Tedo dunduam da mariam Cxar-
tiSvilma.
prof. T. dunduam isaubra samecniero kvlevis gan-
viTarebaSi Tsu humanitarul mecnierebaTa fakultetis
saqarTvelos istoriis institutis rolis Sesaxeb. man
xazi gausva imasac, rom aRniSnuli instituti aris sa-
marTalmemkvidre saqarTvelos istoriis kaTedrisa, ro-
melic universitetis daarsebis pirvelive dReebidan
funqcionirebda da sadac araerTi gamoCenili mecnieri
moRvaweobda. manve miuTiTa imis Sesaxeb, rom aRniSnuli
konferencia unda gaxdes erTgvari dasawyisi garkveuli
samecniero gamococxlebisa.
m. CxartiSvilma mokled daaxasiaTa ganvlil wleb-
Si saqarTvelos istoriis institutis muSaoba samecnie-
ro sferoSi. kerZod, igi Seexo urTierTTanamSromlo-
bis xelSekrulebas, romelic saqarTvelos istoriis
instituts sauniversiteto CarCo xelSekrulebis farg-
lebSi 2008 wlidan gaformebuli aqvs romis la sapien-
zas universitetis axali da uaxlesi istoriis depar-
tamentTan. aRniSnul dawesebulebasTan TanamSromlobis
Sedegi iyo meoTxe saerTaSoriso konferencia `via egna-
tia~ – kulturuli, politikuri, regionaluri idento-
bani; xalxebi da saxelmwifoebi warsulSi da dRes.~
romelic saqarTvelos istoriis institutis egidiT
2009 wlis noemberSi TbilisSi Catarda. am konteqstSi
aRiniSna sainstituto konferenciis mniSvnelobis Sesa-
xeb da iTqva institutis TanamSromelTa im enTuziaz-
msa da mxardaWeraze, romelic profesor T. dunduas
mxridan konferenciis Catarebis ideas mohyva. m. Cxar-
tiSvilma isaubra im finansuri mxardaWeris aucileb-
365
 saqarTvelos istoriis institutis Sromebi. I

lobaze, romelic saqarTvelos istoriis institutsa da

zogadad qarTvelologias esaWiroeba dRevandel etap-
ze imisTvis, rom misi ganviTareba ar Seferxdes. xazi
gaesva qarTvelologiis strategiul mniSvnelobas qvey-
nis ganviTarebaSi da misi mxardaWeris aucileblobas.
konferencias miesalma humanitarul mecnierebaTa
fakultetis dekani profesori darejan TvalTvaZe. ma-
nac yuradReba gaamaxvila sainstituto konferenciis
did mniSvnelobaze: marTalia, fakultetze tardeba yo-
velwliuri safakulteto konferencia, romelic, zoga-
dad, humanitaruli profilis yvela specialists aer-
Tianebs, magram saqarTvelos istoriis dargSi aRniSnu-
li konferencia ueWvelad Zalian aucilebelia dargis
ganviTarebisTvis.
sul Catarda oTxi sxdoma. Ppirveli sxdomis Tavm-
jdomare iyo akademikosi mariam lorTqifaniZe, romel-
mac miuloca yvela damswresa da monawiles konferen-
ciis gaxsna da aRniSna im gansakuTrebul wvlilze,
rac saqarTvelos istoriis mimarTulebiT kvlevam Ses-
Zina qarTul mecnierebas. manve isaubra universitetisa
da saxelmwifos mxridan im mxardaWeris aucilebloba-
ze, rac sWirdeba saqarTvelos istoriis sferos.
pirveli sxdoma ZiriTadad Seexo saqarTvelos is-
toriis uZvelesi da Zveli periodis problematikas,
aseve identobis problemebs. aRniSnuli profiliT mox-
senebebi waikiTxes: nikoloz silagaZem – qarTveli xal-
xis eTnogenezisis sakiTxisaTvis; andro gogolaZem (Ta-
namomxsenebeli Temur Todua) – aleqsandre makedoneli
da kavkasia (berZnul-qarTuli wyaroebis SedarebiTi
analizi); mariam CxartiSvilma – qarTuli identobis
sakraluri aspeqti. samive moxsenebam didi interesi ga-
moiwvia, dasmuli iyo araerTi SekiTxva, qarTveli xal-
366
 leri TavaZe. ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo
universitetis humanitarul mecnierebaTa fakultetis saqarTvelos
istoriis institutis yovelwliuri samecniero konferencia

xis warmomavlobis, maTi gansaxlebisa da sacxovrisis

Sesaxeb, aseve maTi homogenurobis Sesaxeb. interesi ga-
moiwvia aleqsandre makedonelis saqarTveloSi mosvlis
Sesaxeb arsebuli wyaroebis warmomavlobam, misi laSq-
robis realurobam saqarTvelosa Tu kavkasiis terito-
riaze. kiTxvebi daisva qarTuli identobis problemati-
kis irgvlic, Tu rogoria identoba dRes da rogori
iyo adre, ra meTodika unda iyos gamoyenebuli qarTu-
li identobis kvlevisas da aS.
meore sxdoma gaxsna prof. dimitri SveliZem. aR-
niSnul sxdomaze ganxiluli problematika Seexo Sua
saukuneebis sakiTxebs. moxsenebebi warmoadgines: dare-
jan TvalTvaZeმ – sad da rodis Camoyalibda qarTuli
oTxTavis aTonuri redaqcia; leri TavaZem – saqarTve-
los samefo ojaxis socialuri statusi XI-XVI ss-is
freskuli mxatvrobis mixedviT; Tedo dunduam – mone-
ta, rogorc propagandis saSualeba. giorgi mesamis fu-
li; elene gogiaSvilma – fantastikuri arsebis (`vac-ka-
ci~) gamosaxuleba XII s-is erT qarTul xelnawerSi;
giorgi oTxmezurma – niabis warwera (XIII s.); irina gve-
lesianma – ,,anderZismieri memkvidreobis~ evoluciuri
gza qarTuli saistorio wyaroebisa da samarTlis Zeg-
lebis mixedviT. amave sxdomaze moxsenebiT gamovida ni-
koloz javaxiSvili – qarTul-baltiuri urTierToba
meore msoflio omis dros.
moxsenebaTa Tematikam didi interesi gamoiwvia,
kiTxvebi dasmul iqna, araerTi mniSvnelovani sakiTxis
irgvliv, maT Soris: qarTuli oTxTavis redaqciebis
Sedgenisa da tipologiis Sesaxeb, bizantiuri da qar-
Tuli samefo freskebis urTierTmimarTebis, monetaTa
klasifikaciis, qarTuli xelnawerebisa da epigrafiku-
li warwerebis teqstebis wakiTxvis, tradiciuli qar-
367
 saqarTvelos istoriis institutis Sromebi. I

Tuli anderZis Sedgenis wesisa da sxva sakiTxebis irg-

vliv.
mesame sxdoma Catarda 29 oqtombers da mas Tavm-
jdomareobda prof. mariam CxartiSvili. sxdomaze war-
modgenil iqna saqarTvelos gviani feodaluri xanis
istoriis sakiTxebi. isini wamoadgines Semdegma momxse-
neblebma: aleqsandre boSiSvili – gorulis warweraSi
moxseniebul pirTa vinaobis sakiTxisaTvis; jaba samu-
Sia – XVIII s-is Tbilisis mosaxleoba da farTobi; apo-
lon TabuaSvili – krwanisis brZolaSi monawile qar-
Tuli jaris Semadgenlobis sakiTxisaTvis; giorgi Ju-
JunaSvili – qarTl-kaxeTis samefos ruseTTan SeerTe-
bis sakiTxisaTvis; bondo kupataZe – genderuli Tanas-
worobis sakiTxebi `TergdaleulTa~ publicistur mem-
kvidreobaSi. amave sxdomaze gamovida profesori ro-
land TofCiSvili – sad moxda alan-osTa eTnogenezi?.
aRniSnuli moxsenebebis misamarTiT daisva mravali
saintereso SekiTxva: Tu ra meTodiT xdeba Sua sauku-
neebis Tbilisisa da sxva mezobel regionebSi mdebare
qalaqebis mosaxleobis dadgena, ramdenad aris aRniSnu-
li meTodi sarwmuno, aseve ramdenad mniSvnelovan rols
asrulebdnen `gorulis~ warweraSi moxseniebuli pirebi
saqarTvelos istoriaSi, ra raodenobis iyo qarTuli
armia erekle meores dros, moxdeboda Tu ara qarTl-
kaxeTis aneqsia, ruseTis `aRmosavluri politikis~ veq-
tori rom ar Secvliliyo, ramdenad mwvaved idga gende-
ris problema XIX s-is II naxevarSi dRevandelTan Seda-
rebiT, saidan moxda alan-osebis migracia kavkasiaSi da
a.S.
meoTxe sxdoma gaimarTa imave dRes. mas Tavmjdoma-
reobda prof. Tedo dundua. sxdomaze ZiriTadad war-
modgenil iqna moxsenebebi saqarTvelos XX s-is Sesa-
368
 leri TavaZe. ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo
universitetis humanitarul mecnierebaTa fakultetis saqarTvelos
istoriis institutis yovelwliuri samecniero konferencia

xeb. maT Soris: dimitri SveliZe – giorgi dekanoziSvi-

li da iaponiis kontrdazverva 1904-1905 wlebSi; mixeil
baxtaZe – saqarTvelo-azerbaijanis 1919 w. TavdacviTi
xelSekruleba; Tea qamuSaZe – refleqsia socialistur
memkvidreobaze (saqarTvelo-poloneTis magaliTi); qeTe-
van goCitaSvili (Tanamomxsenebeli giuli SabaSvili) –
qarTuli socialuri reklama; amave sxdomaze gamovid-
nen: qeTevan quTaTelaZe – CrdiloeT somxeTi Tu samx-
reT qarTli?; naTia fifia – evsevi kesarielisa da ipo-
lite romaelis cnobebi I-II saukuneebis dasavleT sa-
qarTvelos eTnopolitikuri istoriis Sesaxeb. sxdomis
wevrTa, rogorc profili, aseve qronologiuri diapa-
zoni sakmaod farTo iyo, amdenad sesia friad saintere-
so gamodga, adekvaturi SekiTxvebiT da pasuxebiT. kiTx-
vebis ZiriTadi nawili Semdegi Sinaarsis iyo: ra roli
Seasrula iaponiis kontrdazvervam ruseTis imperiis
destabilizaciaSi XX s-is dasawyisSi, ra rols
TamaSobda giorgi dekanoziSvili antiimperiul moZrao-
baSi, ras iTvaliswinebda saqarTvelo-azerbaijanis Tav-
dacviTi xelSekruleba 1919 wels, ratom ar daexmara
saqarTvelo azerbaijans 1920 wels sabWoTa ruseTis in-
tervenciis pirobebSi, ra msgavsebebi da gansxvavebebia
qalaq rusTavsa da nova hutas samrewvelo raions (kra-
kovi) Soris, ra saxis Tanxvedra da sxvaobebia qarTul
socialur reklamasa da dasavlurs Soris, rogori Si-
naarsis iyo sabWoTa socialuri reklama, rogoria som-
xuri wyaroebis mowmoba qvemo qarTlis Sesaxeb Sua sa-
ukuneebSi, ra saxis wyaroebi mogvepoveba dasavleT sa-
qarTvelos eTnikuri istoriis Seswavlis kuTxiT anti-
kur epoqaSi da aS.
konferenciam Caiara mSvid da saqmian atmosferoSi.
daisva araerTi mniSvnelovani kiTxva, gamoiTqva mrava-
369
 saqarTvelos istoriis institutis Sromebi. I

li SeniSvna da survili. Ggadawyda, rom konferenciaze

wakiTxuli masalebi sxva mecnierulad Rirebul naSro-
mebTan erTad daibeWdos saqarTvelos istoriis insti-
tutis SromebSi.
konferencia udavod iyo im kargi tradiciebis gag-
rZeleba, rasac saqarTvelos istoriis kaTedra da Sem-
dgomSi saqarTvelos istoriis instituti akeTebda wle-
bis ganmavlobaSi, anu roca saerTaSoriso, erovnul da
sauniversiteto konferenciebs awyobda sakuTari egidiT.

370