ՀՀ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆ

ԽԱՉԱՏՈՒՐ ԱԲՈՎՅԱՆԻ ԱՆՎԱՆ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ՄԱՆԿԱՎԱՐԺԱԿԱՆ

ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ

ՖԱԿՈՒԼՏԵՏ-ԿՈՒԼՏՈՒՐԱ
ԱՄԲԻՈՆ-ՌԵԺԻՍՈՒՐԱ
ՄԱՍՆԱԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ-ՌԵԺԻՍՈՒՐԱ

ԴԻՊԼՈՄԱՅԻՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔ

ԹԵՄԱ-ՋՈՀՆ ՕՍԲՈՐՆ «ԵՏ ՆԱՅԻՐ ԶԱՅՐԱՑԱԾ»

ՈՒՍԱՆՈՂ- ՆԱՐԵԿ ՕՀԱՆՅԱՆ

ԿՈՒՐՍՂԵԿ. – ԼԻԼԻ ԷԼԲԱԿՅԱՆ

ԵՐԱՇԽԱՎՈՐՎՈՒՄ Է
ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅԱՆ
ԱՄԲԻՈՆԻ ՆԻՍՏՈՎ «__»_____2020թ
ԱՄԲԻՈՆԻ ՎԱՐԻՉ __ Ա.ԷԼԲԱԿՅԱՆ _____

ԵՐԵՎԱՆ
ՀԵՂԻՆԱԿ

Ջոհն Ջեյմս Օսբորնը ՝ ծնվել է 1929 թ-ի դեկտեմբերի 12-ին Անգլիաի մայրաքաղաք
Լոնդոնում : Անգլիացի դրամատուրգ , դերասան , սցենարիստ : Եղել է «ԲԱՐԿԱՑԱԾ
ԵՐԻՏԱՍԱՐԴՆԵՐԻ ԳՐԱԿԱՆԱԿԱՆ ՇԱՐԺՄԱՆ» առաջնորդներից մեկը :
Ստեղծագործական կյանքը սկսել է 1950 թ-ի սկզբնամասում ՝ Է. Կրեյտոնի հետ
գրելով մի քանի պիեսներ որոնք այդպես էլ չեն հրապարակվել : Ջոհն Օսբորնի
դեբյուտը ստեղծագործական կյանք եղել է 1950 թ-ին «ՍԱՏԱՆԱՆ ՆԵՐՍՈՒՄ»
պիեսով : Կենտրոնացած է եղել սոցիալիստական ռեալիզմ և ընտանեկան դրամա
ժանրերի վրա : Ստեղծքգործել է անգլերեն լեզվով :
1960-ական թվականները Օսբորնին մեծ հաջողություններ են բերել : 1960 թ-ին նա
գրել է «ԶՎԱՐՃԱՑՈՂԸ» պիեսը, որի համար 1961 թ-ին առժանացել է «BAFTA FILM»
մրցանակին :
1963 թ.-ին գրել է «ԹՈՄ ՋՈՆՍ» որի համար 1964 թ.-ին առժանացել է «OSCAR» և
«BAFTA FILM» մրցանակին , որպես լավագույն պիեսի հիման վրա նկարահանված
ֆիլմ :
1965թ.-ին գրել է «ՊԱՏՐԻԱՐՔ ԻՆՁ ՀԱՄԱՐ» պիեսը, որը քննադատների կարծիքով
իր լավագույն աշխատանքն է :
1966 թ.-ին ավարտին է հասցրել «ՀԱՅՐԵՆԱՍԵՐԸ» պիեսը իսկ 1968թ.-ին
«ԻՐԱԿԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿՆԵՐ» և «ՀՅՈՒՐԱՆՈՑ ԱՄՍՏԵՐԴԱՄՈՒՄ» պիեսները :
Կյանքի վերջին տարիներին հեռվանում է թատրոնից և սկսում է ավելի շատ
ինքնակենսագրական նյութեր գրելը , հասցնելով ավարտին «ԲԱՐՁՐԱԳՈՒՅՆ
ԱՍՏԻՃԱՆԻ ՄԱՐԴԸ» (1981թ-ին) և «ԳՐԵԹԵ ՋԵՆՏԼՄԵՆ» (1991թ-ին) պիեսները :
Իր կարիերան սկսել է որպես (репортер) հետո որպես դերասան Լոնդոնի
թատրոններում :
Մահացել է 1994 թ.-ի դեկտեմբերի 24 ին Անգլիայում 65 տարեկան հասակում :

ԿՈՆՖԼԻԿՏԻ 2 ԿՈՂՄԵՐԸ
______________________________________________________________________
Ետ նայիր զայրացած»-ը հիմնականում ինքնակենսագրական է: Պիեսը հիմնված է
Օսբորնի կյանքի փաստերի վրա `իր առաջին կնոջ` Պամելա Լեյնի հետ:
Հեղինակը իր ստեղծագործության համար ժանրային բնորոշում չի տալիս:
Ներկայացումը ես կվերագրեի առօրյա հոգեբանական դրամայի: Կենցաղային, քանի
որ պիեսի գործողությունը տեղի է ունենում բացառապես բնակարանում, այսպես
ասած, «առօրյա կյանքում»: Հոգեբանական, քանի որ պիեսի հիմնական
կոնֆլիկտները անձնական և միջանձնային բնույթի են:
Օսբորնը անմիջապես ընթերցողին չի ներկայացնում պիեսը: Սկզբում նա
մանրամասն նկարագրում է այն մթնոլորտը, որից մենք կարող ենք գլխավոր
եզրակացության ունենալ կերպարների վերաբերյալ և առաջին
եզրակացությունները անել. Ստեղծագործական խառնաշփոթ, գրքերը, թերթերը
հերոսների մասին ասում են ամեն ինչ։ Մի տեղ `այս ամենը, պատմում է
բնավորությունների ռոմանտիկ կողմի մասին, մյուսում ցածր սոցիալական
կարգավիճակի մասին: Տեսարանը մնում է անփոփոխ ամբողջ ներկայացման
ընթացքում: Հերոսների անցյալի մասին էլ մենք ինֆորմացվում ենք նրանց
երկխոսություններից:
Ներկայացման իրական կոնֆլիկտը սկսվում է այն ժամանակ, երբ մենք տեղեկանում
ենք Էլիսոնի հղիության մասին: Սա խթան է իրադարձությունների հետագա
զարգացմանը, քանի որ դա հետագայում ազդում է Էլիսոնի տնից հեռանալու վրա: Ի
վերջո, Էլիսոնը հասկանում է որ այժմ պատասխանատվություն է կրում ոչ միայն իր,
այլև փոքրիկի համար։Չնայած Ջիմի վատ վարքագծի ,Էլիսոնը արդեն երեք տարի է,
ինչ ապրում է նրա հետ, և եթե չլիներ ճակատագրի այս պտույտը, ապա հայտնի չէ,
թե նրանք որքան ժամանակ դեռ կապրեին միասին։ Կոնֆլիկտի երկրորդ կողմը
գալիս է երկրորդ տեսարանում, երբ Ջիմին ասում է Էլիսոնին որ նա պետք է
տառապի և հասկանա իրական աշխարհը։
Գործողությունները կրկնակի կոնֆլիկտաին են դառնում,երբ հայնվում է Էլիսոնի
ընկերուհին Հելենա Չարլզը։ Սկզբում սրվում են Հելենայի և Ջիմի
հարաբերությունները, հետո այդ ամենը վերածվում է սիրավեպի։

ՀԵՂԻՆԱԿԻ ՍՏԵՂԾԱԳՈՐԾՈՒԹՅԱՆ ԳԵՐԽՆԴԻՐԸ

______________________________________________________________________
Ակնհայտ է, որ Օսբորնի պիեսը ուղղված էր տարբեր ընկալունակ միջավայրի
համար ՝ նոր հանդիսատեսի: Եվ պարզվեց, որ այդպիսի հանդիսատեսը հասունացել
է Անգլիայի բարդ սոցիալական իրականության մեջ 1950-ական թվականներին:
Պատմական իրավիճակի բնութագիրը, որի դեմ «նոր ալիքը» բարձրացել է
անգլիական դրամայում, շատ գործերում առկա է բավականին ամբողջական ձևով։
Կայսերական պատրանքների կորուստը ՝ կապված Երկրորդ աշխարհամարտից
հետո Անգլիայի գաղութարար ունեցվածքի արագ կորստի հետ. պատերազմից հետո
Լեյբորիստական կուսակցության իշխանության գալու հետ կապված
ժողովրդավարական պատրանքների կորուստը. աճող քաղաքական և տնտեսական
կախվածությունը Միացյալ Նահանգներից, ինչը նույնպես ցավոտ կերպով
արձագանքում էր երկրի մշակութային կյանքին. այս ամենը ստիպեց վերանայել
երկրում զարգացած քաղաքական և սոցիալական իրողությունները:
Այս խնդիրը հատկապես սուր էր բրիտանացիների երիտասարդ սերնդի
համար։Միջին անգլիացուն հարկավոր էր կապել օբյեկտիվ իրականությամբ
բարգավաճող ժողովրդի մասին պաշտոնական քարոզչության առասպելը:Այս
երիտասարդներից շատերի ստացած պետական կրթությունը նրանց տվեց
ինտելեկտուալ զենք `հասարակությանը քննադատելու համար,նրանք եկան մի
համոզմունքի որ իրենք պետք է միանան, և սկսեն օգտագործել այդ զենքերը»։
Բոլորը միանգամից համաձայնեցին։Նրանք սկսեցին պայքարել `պրոֆեսիոնալ
միապետների, արքեպիսկոպոսների, մամուլի "թագավորների",
պահպանողականների, դեմ. որոնք, չնայած պատերազմին և սոցիալական
փոփոխություններին, շարունակում էին չափազանց մեծ ազդեցություն ունենալ
երկրի քաղաքականության վրա: Այն բողոք էր այս ճակատագրի թվացյալ անսասան
արբիտրների դեմ ։
Եվ հենց այս իրողությունների պայմաններում գրվեց "Ետ նայիր զայրացած պիեսը"
Օսբորնի ստեղծագործության ուժեղ կողմերը ներառում են կենսունակ, գրավիչ
կերպարներ և վառ երկխոսություններ ստեղծելու ունակություն: Նա համատեղում է
առատաձեռն ճշմարտացիությունը կործանարար իմաստության հետ: Պիեսի հերոսը
որը բավարարված չէ հասարակության մեջ տիրող իրավիճակից և գտնվում է
լիակատար հիասթափություն և զայրույթի մեջ անընդհատ դժգոհում է իր
շրջապատում տեղի ունեցող իրադարձություններից, որին մենք ականատես ենք
լինոմ նրա դառը մենախոսությունների ժամանակ:

ՖԱԲՈՒԼԱ
______________________________________________________________________
Գործողությունը տեղի է ունենում Ջիմի և Էլիսոն Պորտերների բիրմինգենյան
բնակարանում:

Ջիմին և նրա հարևանը՝ Կլիֆը, նստած թերթ են կարդում: Ջիմին 25-ամյա

հակասական բնավորությամբ երիտասարդ է: Անհամբեր, ինքնասեր, բռնկուն…

Նրա կինը արդուկ է անում: Հանկարծ Ջիմին հատակին է նետում թերթը: Սկսում է
ծաղրել Կլիֆին, հետո կնոջը՝ տհաճ կատակներ թողնելով նրա հոր և մոր հասցեին:
Էլիսոնը ձևացնում է, որ չի նյարդայնանում: Նկատում է, որ Կլիֆի նոր տաբատը
ճմրթված է և առաջարկում է արդուկել այն: Ջիմին շարունակում է ծաղրել Կլիֆին:
Դա վերաճում է հրմշտոցի, որի ընթացքում Ջիմին փորձում է շուռ տալ Կլիֆին
արդուկի սեղանի վրա: Կլիֆը և Էլիսոնը ընկնում են. վերջինս այրոց է ստանում
արդուկից: Կլիֆը նշանով հասկացնում է Ջիմիին, որ սա հեռանա, իսկ ինքը մնում է
Էլիսոնի հետ: Էլիսոնը խոստովանում է, որ հղի է, բայց չի ասում Ջիմիին, որովհետև
նա չի ուզում երեխա, քանի դեռ իրենք չունեն բնակարան և փող: Կլիֆն ասում է, որ
պետք է ասել Ջիմիին: Գալիս է Ջիմին և փորձում է հաշտվել Էլիսոնի հետ: Զանգում
է հեռախոսը: Էլիսոնի ընկերուհին է՝ Ելենան: Դերասանուհի է և իր թատերախմբի
հետ ժամանել է Բիրմինգեմ: Նպատակ ունի բնակարան վարձել Ջիմիի և Էլիսոնի
տան շենքում: Ջիմին թշնամի է համարում Ելենային, քանի որ սա իր դեմ է
տրամադրում կնոջը: Ջիմին սկսում է չարախոսել և անգամ ասում է, որ շատ կուզեր,
որ մի ցնցող դեպք ուշքի բերեր Էլիսոնին, օրինակ՝ նա երեխա ծներ, իսկ երեխան
հանկարծ մահանար:
Որոշ ժամանակ անց գալիս է Ելենան: Երկու շաբաթ հյուր է մնում Պորտերների
տանը: Մի երեկո ընկերուհիներով զրույց են բացում այն մասին, թե ինչը ստիպեց 4
տարի առաջ Էլիսոնին ամուսնանալ Ջիմիի հետ և ինչպիսին է նրա կյանքը
ներկայում: Նրանք ընտանիքով վերադարձել էին Հնդկաստանից և Ջիմին, որը հյուր
էր նրանց տանը, ոչ ոքի դուր չէր գալիս, սակայն նա սկսեց հանդիպել տղայի հետ:
Ամուսնությունից հետո նրանք ապրում են Ջիմիի ընկերոջ՝ Հյուի հետ նույն
բնակարանում: Հյուն մեկնում է Հնդկաստան: Ջիմին հրաժարվում է ընկերակցել
նրան: Էլիսոնին երբեմն թվում է, որ Ջիմին բարկանում է իր վրա այն բանի համար,
որ չի կարողացել հեռանալ Հյուի հետ: Ելենան ասում է, որ Էլիսոնը պիտի լրջորեն
մտածի իր ապագայի մասին: Ընկերուհուն տանում է եկեղեցի: Ընթրիքի ժամանակ
Ջիմին դարձյալ փորձում է ծաղրով շիկացնել իրավիճակը և համբերությունից հանել
Էլիսոնին և Ելենային: Հետո պատմում է, թե ինչպես էր մի տարի նրա աչքի առաջ
մահանում հայրը, որը վիրավորվել էր Իսպանիայում: Հուդա է կոչում կնոջը: Էլիսոնը
հատակին է նետում բաժակը: Ելենան հայտնում է Էլիսոնին, որ հեռագիր է տվել նրա
հորը և խնդրել, որ գա իր ետևից: Հաջորդ օրը, երբ Ջիմին տանը չէ, Էլիսոնը
հավաքում է իրերը և մեկնում է իր ետևից եկած հոր հետ: Ելենան ասում է, որ մեկ
օր էլ պիտի մնա Բիրմինգեմում: Շուտով գալիս է Ջիմին, որին Ելենան պատմում է
կնոջ հեռանալու և հղիության մասին: Սա ասում է, որ թքած ունի և վիրավորական
արտահայտություն է անում Ելենայի հասցեին: Ստանում է ապտակ: Բայց հանկարծ
Ելենան գրկում է նրան և սկսում է համբուրել:

Մի քանի ամիս անց, երբ Ելենան արդեն հիմնավոր կերպով հաստատվել է Ջիմիի
բնակարանում, իրավիճակը նման է նախորդին: Նա էլ կիրակնօրյա երեկոներին
արդուկում է Ջիմիի շապիկները: Դարձյալ եկել է Կլիֆը և նրանք Ջիմիի հետ կռվում
են հատակին: Կլիֆի շապիկը պատռվում և կեղտոտվում է: Ելենան պիտի արդուկի
այն: Կլիֆը ասում է Ջիմիին, որ ուզում է հեռանալ: Ելենային դժվար է հոգ տանել
երկուսի մասին: Կլիֆը գնում է:

Հայտնվում է Էլիսոնը: Վերջերս կորցրել է երեխային և դեռ ամբողջությամբ չի

ապաքինվել: Խոսում է Ելենայի հետ Ջիմիի մասին: Այն մասին, որ Ջիմին ծնվել է
սխալ ժամանակ: Ջիմին նրանցից է, ում կոչում են «երևելի վիկտորիանականներ»:
Նա ծիծաղելի է, բայց ինքը սիրում է Ջիմիին: Իսկ Ելենան ասում է, որ իր և Ջիմիի
միջև ամեն ինչ ավարտված է: Չի կարող կառուցել իր երջանկությունը ուրիշի
դժբախտության վրա: Բացի այդ ինքը և Ջիմին շատ տարբեր են: Ելենան հեռանում
է, իսկ Էլիսոնը մնում է: Ջիմին, տեսնելով, թե որքան է տառապել իր կինը, փափկում
է: Նրանք հաշտվում են և տխուր սկսում են ապագայի նախագծեր կառուցել:

ԳԼԽԱՎՈՐ ՀԵՐՈՍՆԵՐԻ ԲՆՈՒԹԱԳԻՐ

______________________________________________________________________
Հեղինակը մանրամասնորեն ներկայացնում է մի հետաքրքիր էքսպոզիցիա ՝
մոտավոր պատրաստելով մեզ տեղի ունեցողին: Մեր առջև «երեք հոգուց բաղկացած
բարդ պոլֆոնիա է»: Յուրաքանչյուրն ունի իր բնավորությունը, սեփական շահերը և
նույնիսկ սոցիալական պատկանելիությունը: Պիեսի ամբողջ ընթացքում մենք
հասկանում ենք, թե ինչն է կապում այս մարդկանց մեկը մյուսի հետ, ինչու են նրանք
տառապում , բայց դրանից նրանք ավելի են ձգում միմյանց: Փաստն այն է, որ
նրանցից յուրաքանչյուրը մյուսում գտնում է այն, ինչը ինքը չունի: Նրանք միասին
կազմում են ինտեգրալ կազմ, որտեղ Ջիմին այսպես ասած բացասական հերոս է,
Էլիսոնը դրական հերոս է, և Քլիֆը «չեզոք գոտի» է նրանց միջև:
Այնուամենայնիվ, պիեսի գլխավոր հերոսը Ջիմն է։ Նա անկեղծության և ծաղրող
զայրույթի, մեղմության և անամոթ դաժանությունների նյարդայնացնող խառնուրդ է:
Նա անհամբեր է հպարտ, զգայուն է և միևնույն ժամանակ անզգա: Նրան
բնութագրող քայքայիչ և անզիջում ազնվությունը քչերին է գրավում :Նման պայծառ
խառնվածքը նրան օգնում է համարյա միշտ վերջին խոսքի իրավունքը վաստակել
։Ջիմի պահվածքը պիեսի հիմնական շարժիչ ուժն է: Նա ղեկավարում է պիեսի
ընթացքը: Առանց նրա ուղղակի կամ անուղղակի մասնակցության, ոչ մի դեպք չէր
պատահի, ինչպես ներկայացվում է։

Քլիֆ- Ի տարբերություն Ջիմի Քլիֆը հանգիստ հավասարակշռված երիտասարդ է։

Նա ընկերասեր է, անկեղծ և ամենակարևորը շատ հավատարիմ է Ջիմին, չնայած որ
ամեն անգամ Ջիմի կողմից ծաղրի է ենթարկվում։ Քլիֆը բարի է և առաջին
հայացքից ավելի մեծ համակրանքի է արժանանում հանդիսատեսի կոցմից։

Էլիսոն-Էլիսոնը մեղմ ու հանգիստ մի աղջիկ է ով ապրում է `երկու կոպիտ տղաների

հետ մեկ տանը: Նա իսկապես սիրում է երկուսին էլ: Քլիֆին սիրում է ընկերական
ձևով,իսկ Ջիմին որպես իր կյանքի միակ տղամարդ, առանց որի նրա կյանքը
դատարկ կլիներ և թերի: Հանուն Ջիմի Էլիսոնը հրաժարվել էր այն ամենից ինչ ուներ
առաջ, խզել էր կապը նույնիսկ սեփական ծնողների հետ, սակայն հաշվի չէր առել մի
բան՝ որ իր համբերությունն էլ կարող է սահման ունենալ։ Նա իսկզբանե գիտեր որ
իր ուսերի ավելի մեծ բեռ է վերցնում քան կարող է կրել,սակայն ոչինչ անել չէր
կարող իր զգացմունքների դեմ։

Երկրորդ գործողության ընթացքում հայտվում է Հելենա Չարլզը և

իրադարձությունները կտրուկ փոփոխությունների են ենթարկվում։
Հելենա- Հելենան Էլիսոնի ընկերուհին է։ Առաջին իսկ պահից մենք նկատում ենք
նրա հոգեբանական ճնշումները Էլիսոնի վրա։ Հենց նրա պատճառով է Էլիսոնը
որոշում թողնել Ջիմին և հեռանալ տանից։ Հելենան սկսում է սիրահետել Ջիմին,
չնայած որ իր համար դա իսզբանե խաղ էր, նրան գրավում էր Ջիմի
անհասանելիությունը, սակայն հետագայում նա չի կարողանում ազատվել
բարոյական արգելքներից և թողնում է Ջիմին։
Իմ ասելիքը / մտահաղացումը :
_____________________________________________________________________
Քանի որ, պատմությունը գրվել է 1950-ականներին իմ կարծիքով մարդկանց
տեսակն ու պռոբլեմները չեն համապատասխանում ներկայիս ժամանակներին : Այդ
իսկ պատճառով բեմադրության իմ տարբերակը կլիներ, բոլորիս ծանոթ մարդկային
տեսակները , իրենց պռոբլեմներով, որպիսզի հանդիսատեսին ավելի մատչելի լինի
հեղինակի միտքը : Իմ ասելիքը կլիներ այն, որ այսօրվա պռոբլեմները նույնպես
անհաղթահարելի չեն ինչպես առաջվանը մեր աչքերով : Ցանկացած խնդիր կարող է
չլինել եթե մենք չստեղծենք և կարևորություն չտանք նրանց :

Բեմի ձևավորում

Քանի որ պիեսի գործողությունները ամբողջովին ընթանում է բնակարանում : Իմ

կարծիքով բեմը պետք է ունենար բնակարանային պարագաներ: Բեմը բաժանված
լիներ 2 սենյակի խոհանոց և հյուրասենյակ : Բեմում ի տարբերություն պիեսի կլիներ
ժամանակակից տեխնիկա :

Լուսավորություն

Քանի որ նրանք ապրում են վատ պայմաններում , կփորձեմ լուսավորությունը լինի

հնարավորինս խավար : Սենյակում լինի ընդամենը 1 Լամպ որը կկառավարվի
դերասանների կողմից : ԵՎ երկու լուսարձակ առաջին պլանում հայտնված
դերասանի(ների) դերասանական խաղը արտահայտիչ դարձնելու համար :

Երաժշտություն

Քանի որ գլխավոր հերոսը սիրում էր երբ ամեն ինչ իր ուզածի պես էր լինում : Ես
կտաի ինձ Ջիմի կերպարը և ինքս ինձ կհարցնեի թէ ինչ երգեր եմ սիրում և իմ Ջիմը
կլսեր «PINK FLOYD» : Բնականաբար այն հատվածները որոնք պահանջում են
ուշադրություն , այդ հատվածները կուղեկցվի ավելի հանգիստ երաժշտությունով
օրինակ « MIA & SEBASTIANS THEME - LA LA LAND »: Իսկ ծանր մթնոլորտը փոքր
ինչ վերացնելու նպատակով ընկերների միջև անլուրջ կռիվների ժամանակ կհնչեր
պատերազմական երաժշտություններ :