Professional Documents
Culture Documents
ԲՐԻԿ.—<<< Մեյին ու Գուփրը կեղտի սառնարաններ են. ուր կեղ– տոտ ստեր են պահում,
որպեսզի չփչանան։ Իմ ու Սքիփրի միջև մաքուր ու ճշմարիտ մի բան կար… մեր
ընկերությունը միշտ մաքուր է եղել այնքան ժամանակ, քանի դեռ Մեգգիի գլուխը չմտավ այն
միտքը... այն կեղտոտ կասկածանքը, որի մասին հիմա խոսում ես։ Մեր ընկերությունն
այնքան հազ վագյուտ էր, որ չէր կարող նորմալ թվալ։ Երբ երկու մարդ կանց միջև որևէ
մաքուր զգացում է լինում, հազվադեպ է պատահում, որ այն նորմալ ընթանա։ Ա՛հ, հաճախ
նա ձեռքը ուսիս էր դնում, կամ ես էի... Գուցե մեր ընկերությունն ան սովոր էր նաև այն
պատճառով, որ մրցամարտից հետո, հյու րանոցի սենյակում քնելուց առաջ, ձեռքներս
հասցնում էինք իրար ու բարի գիշեր մաղթում։ Հա... իսկ մի երկու անգամ մենք...>>>
Մեծ հայրիկ
Մարգարեթ – Սիրելիս, մեծ հայրիկը քեզ բոլոից շատ է սիրում: Բացի այդ տանել չի
կարողանում , եղբորդ ՝ Գուփրին ու նրա ճիվաղներ ծնող Մեյիին:
Մեծ հայրիկը ասում է, որ դեռ կյանք է ուզում անել… կանանց հետ պառկել…
Նա ասում է, որ շատ քիչ է կյանք արել կանանց հետ: Շատ հնարավորություններ է ձեռքից
բաց թողել, որովհետև … զգուշացել է, զգուշացել է հասարակական կարծիքից: Դա
հիմարություն էր: Հիմար եմ եղել հիմար… մահվան բարձրացող վարագույրն էր, որ ինձ
ստիպեց ինձ դա հասկանալ: Ու հիմա, երբ այդ վարագույրը բարձրացել է, ես… կին եմ
ուզում:
ՄԵԾ ՀԱՅՐԻԿ.— <<<Ո՛չ, ինչ որ մտածում, այն էլ խոսում եմ։ Համոզ ված եղիր։ Այս բոլոր
կեղտոտները հավաքվել են շուրջս, ո րովհետև կարծում են մեռնելու եմ, հա՞։ Դու էլ էիր
այդպես կարծում, չէ՞... դրա համար ես պտտվում շուրջս։ Բայց լավ կլինի այլևս ինձ
հրամաններ չտաս ու գնաս գրողի ծոցը, ո րովհետև դեռ ոտքերս փռելու միտք չունեմ։ Հա՛, ես
չեմ մեռ նելու։ Բժիշկները ինձ լավ քննել են, այդ գրողի տարած ախ տորոշման
վիրահատությունն արել ու ոչ մի հիվանդություն չեն գտել... բացի հաստ աղիքի
փայտացումից: Բոլորդ էլ ա կանջներիդ օղ արեք, ես չեմ մեռնելու քաղցկեղից: Դուք բոլորդ էլ
կարծում էիք, որ ես այդ հիվանդությունից եմ մեռ նելու, չէ՞... Լսիր, Իդա՛, մի՞թե դուք
հավատացած չէիք, որ ես մեռնելու եմ քաղցկեղից... Հը՞..>>>
ՏՐԱՄՎԱՅ ՑԱՆԿՈՒԹՅՈՒՆ
ՍՏԵՆԼԻԻ ԿԵՐՊԱՐԸ
ՄԻՏՉԻ ԿԵՐՊԱՐԸ
Կատու
Հենակ
ՏՐԱՄՎԱՅ ՑԱՆԿՈՒԹՅՈՒՆ
ՏՐԱՄՎԱՅ
ԼՈՒՅՍԸ
Այս պիեսի վերնագիրը իր մեջ շատ խորը իմաստ է կրում.... ասեք ձեր մտքերը ես իմ
կարծիքն եմ ասելու🤣 (Սիլվի)։ Կարաք օգտվեք խորհրդանիշների գրածներից ու
եզրահանգման գալ ձեր իսկ հասկացածով։ Շնորհակակություն, հաջողություն։😂🙋♀️
Ստեղ ձեզ օգնող բան եմ թողնում.
ՏՐԱՄՎԱՅ ՑԱՆԿՈՒԹՅՈՒՆ
Իրականում սա շատ ցավալի հարց էր, քանի որ այստեղ չէր գնահատվում մարդու
ստեղծածը, այլ ամեն կերպ ցանկանում էին տիրանալ այդ ամենին: Սակայն Քեբըթը շատ
լուրջ էր վերաբերվում իր ագարակատանը, նույնիսկ ասում էր, որ չի պատրաստվում իր
ագարակատունը թողնել ինչ-որ մեկին: Որովհետև նա էր ստեղծել այդ ամենը և ձգտում էր
պահպանել արժանավայել ձևով:
-Երբ 50 տարի առաջ այստեղ եկա,բացի քարերից ոչինչ չկար: Շատերը ձեռ էին առնում ինփ,
դե նրանք չէին հասկանում այն ամենը, ինչ ես էի հասկանում: Երբ մարդ քարերի մեջ ցորենի
հասկ է աճեցնում, ուրեմն նրա մեջ Աստված է ապրում:
Քեբըթ-Հիմա նորից եմ լսում երկնային տիրոջ ձայնը: Պատվիրում է ամուր մնալ և տեր
կանգնել ագարակին: Տեսնում եմ, թե ինչպես է Էբինի ձեռքը գողության վարժեցնում, իսկ
ինձ`հեռու պահում գայթակղությունից: Հիմա, ասես, Աստծո ձեռքերի մեջ լինեմ, իսկ նրա
մատները պաշտպանում են ինձ:
-Բայց նա դժոխքից պրծած սատանա չի՞… Նա թքել է մեր բոլորի վրա , գրողի տարած
պառավ ջորի…
Այս պիեսում հայր-որդի հարաբերությունները ավելի են ընդգծվում, երբ Քեբըթը տուն
է բերում Աբբիին: Այստեղ նրա որդու ատելությունը կրկնապատկվում է, քանի որ նա
տեսնում է մի կնոջ, ով ամեն կերպ ձգտում է գրավել իր մոր տեղը: Որդին ատում է հորը,
քանի որ նա փորձում է իրեն զրկել այն ունեցվածքից, ինչ նա իր մորն է համարում:
Սակայն բացի ընդգված ատելությունից, պիեսի ընթացում տեսնում ենք որոշակի
դրվագներ, որտեղ Քեբըթը խղճում է իր որդուն`ասելով, որ ի վերջո նա իր միս ու արյունն է և
շատ է աշխատել իր ագարակի համար:
Այս ամենինց բացի պիեսում արտացոլված են նաև Էբինի և իր նորածին որդու
պատկերները: Նա սիրում էր իր փոքրիկին ամբողջ հայրական սիրով և չափազանց ծանր էր
տանում նրա մահը:
Էբինը Աբբիին-Դու անիծված ես: Ինպե՞ս խիղճդ տարավ սպանել այդ մաքուր, փոքրիկ
արարածին: Դու, իհարկե, հոգիդ ծախել ես դժոխքին: Դու ուզում ես տիրանալ իմ բաժին
ագարակին, որ երեխային պիտի հասներ:
Քեբըթի կերպարի մեջ մենք տեսնում ենք ընդգծված մենակություն: Նա ուներ կին, որդիներ,
մեծ ագարակ, բայց միևնույնն է, նա այդ ամենի մեջ մենակ էր, քանի որ չկար սեր ոչ
որդիներից, ոչ կնոջից: Նրան ատում էին և նույնիսկ երազում էին նրա մահվան մասին:
Քեբըթը իրեն շատ հանգիստը էր զգում իր անասնագոմում կովերի հետ:
-Կխոսեմ կովերի հետ, նրանք հասկանում են ինձ: Կովերը հասկանում են ինձ, ճանաչում են
իմ ագարակը: Կովերի հետ զրուցելով ես կհանգստանամ…
Նա մինչև վերջ ձգտում է պահել իր սեփականությունը, թեկուզ կործանել այն, բաց չտալ ինչ-
որ մեկին:
Սիրո պատկերումը Յ. Օ՛Նիլի պիեսում ունի շատ յուրօրինակ զարգացումներ: Այստեղ մենք
տեսնում ենք Քեբըթ-Աբբի-Էբին եռյակին, որտեղ հետագայում սեր է ձևավորվում Աբբիի և
Էբինի միջև: Սիրո դրսևորումը փոքր ինչ այլ է այս ստեղծագործության մեջ, քանի որ սկզբից
այն ատելության տեսքով էր, որը վերածվում է ցանկության, ապա՝ սիրո:
Էբինի և Աբբիի սերը տեսնում ենք ստեղծագործության վերջում, երբ երկուսով կանգնում են
երեխայի մահվան պատասխանատվությունը կրելու առաջ: Դրան նախորդում են
հայհոյանքները, ատելությունն ու ցավը միմիանց նկատմամբ, սակայն ի վերջո երկուսնել
գիտակցում են իրենց մեղքը և հասկանում, որ սիրում են իրար և պատրաստ են հանուն
իրար գնալ զոհողությունների:
-Բայց ես կհատուցեմ մեղքի իմ բաժինը: Ես ավելի շատ կտառապեմ, երբ հեռանամ
քեզանից: Կամ կտանջվեմ ապրելով, երբ դու մեռած լինես: Աբբի, ես ուզում եմ քեզ հետ
բաժանել այդ մեղքը:
ՏՐԱՄՎԱՅ ՑԱՆԿՈՒԹՅՈՒՆ
Այս պիեսում մենք նկտում ենք սիրո սրտացոլում մի քանի տեղերում։ Սակայն արդյո՞ք
դրանք համապատասխանում են իրական սիրո պատկերներին։ Մեգգին սիրում էր
ամուսնուն, նա իրեն անբավարարված էր զգում, չէր կարողանում իր տեղը գտնել ,
անընֆհատ այստեղից սյնտեղ էր ցատկում կստվի նման։ Սակայն , երբ նա սկսում է խոսել
հարստությունից, ունեցվալքից, մեզ մոտ կասկածներ են առաջանում, թե արդյո՞ք նա սիրում
է Բրիկին, թե դա միայն նրա Մեծ Հայրիկի հարստությանը տիրելու համար է անում։ Նա
ուզում էր, որպեսզի ինքն ու Բրիկը երեպա ունենային, ցույց տային, որ իրենք սիրում են
իրար, որպեսզի Մեծ Հայրիկը հավատար և իր ունեցվալքը կտակեր իրենց։ Չէ՞ որ Մեգգին
աղքատ կյանք է ունեցել և այկևս չէր ուզում այդ ամենի միջով անցներ։
Այս պիեսում մենք նկատում ենք սիրո վառ արտացոլում Բրիկի մեջ։ Նա սիրում էր իր ընկեր
Սքրիփթին, սակայն Սքրիփթը նրան միայն որպես ընկեր էր վերսբերվում։ Սքրիփթի
ինքնասպանությունը Բրիկին նետեց ալկոհոլի գիրկը։ Նա կնոջը չէր կարողանում ներել այն
բանի հսմար, որ նա քնել էր Սքրիփթի հետ ։
Այս պիեսը պատմում է Նյու Յորքի երկու քաղաքացիների՝ Ջերի և Փիթեր մասին, ովքեր
առաջին անգամ հանդիպում են միմյանց Կենտրոնական այգում։ Ջերին մարդ է, ով փնտրում
է զրուցակից, իսկ Փիթերը քառասունն անց տղամարդ, ով նստած է նստարանին և
անցկացնում է իր պարապ ժամանակը գիրք կարդալով:
Նրանց հանդիպումից քիչ հետո հանկարծ Ջերին սկսում է հարցեր տալ Փիթերին և թեև
ակնհայտ է, որ Փիթերը շահագրգռված չէ շփվել Ջերիի նման տղամարդու հետ, Փիթերը
պատասխանում է իր հարցերին քաղաքավարությունից ելնելով։
Չնայած այն փաստին, որ Փիթերն ու Ջերրին ունեին ընդհանուր մի բան` մենությունը,
այնուամենայնիվ նրանց ընդհանուր խոսակցությունների մեջ նկատվում են միմյանց
չհասկանալու պահեր։
Շատ առումներով՝ Պիտերն ու Ջերին չեն կարողանում հաղթահարել իրենց
տարբերությունները՝ իրական հաղորդակցության հասնելու համար: Հաղորդակցման այս
ձախողումը տեղի է ունենում և՛ լեզվական, և՛ փիլիսոփայական մակարդակներում:
Լեզվական մակարդակում տղամարդիկ դժվարանում են զրուցել, քանի որ նրանք ունեն
բառերի և հասկացությունների տարբեր ըմբռնումներ: Դրա օրինակը երևում է պիեսի
սկզբում, երբ Ջերրիան հարցնում է Փիթերին իր ընտանիքի մասին: Երբ Փիթերը պատմում
է Ջերիին որ ունի երկու աղջիկ, Փիթերը նկատի է ունենում, որ նա ամուսնացած է:
Այնուամենայնիվ, Ջերին դա չի ընկալում և շարունակում է հարցնել նրան իր իր ընտանիքի
մասին:
Նրանք իրար չեն հասկանում այն ժամանակ , երբ Փիթերը ասում է , որ մարդիկ չպետք է
ունենան այն ամենն ինչ ուզում են , սակայն Ձերին ասում է, որ ինքը ամեն ինչից զրկված է,
դժբախտ է, միայնակ և բազմիցս անհաջողակ է եղել, այդ իսկ պատճառով նս չունի այն
տեսակետը , որը որ ուներ Ջերին։ Նրանց փոխհարաբերությունների մեջ ընդգծվում է
հումորը, որը շաղախված է անհանգստությամբ և դժբախտությամբ։
Նրանք խոսում էին միմյանց հետ, սակայն Ջերին փիթերին հրահրում էր կռիվ անել իր հետ։
Ողջ վիճաբանությունը սկսվեց նստարսնից։ Ջերին հրահրում է Փիթերին պայքարել իր
նստարանի համար և սպառնում է Փիթերին դանակով։ Դանակը վերցնում է Փիթերը, և
Ջերին ինչ-որ կերպ կարողանում է դրանով մահացու վիրավորվել։ Մինչ Ջերին մահանում է,
նա ստիպում է Փիթերին փախչել, քանի որ նա չի ցանկանում, որ Փիթերը բռնվի
ոստիկանության կողմից: Փիթերը կատարում է Ջերիի հրահանգները և փախչում։ Ջերին
մենակ է մահանում Կենտրոնական այգում։
Այս ստեղծագործության մեջ հայրը 61 ամյա Քելլեն էր, ով ուներ տարբեր իրերի
արտադրամաս, սակայն պատերազմից առաջ և այդ ընթացքում նա արտադրել էր օդանավի
շարժիչներ։ Նա ուներ 2 իրդի Քրիսը և Լարին, որոնք երկուսն էլ մասնակցել էին
պատերազմին, սակայն Լարին այլևս չէր վերադարձել։ Քրիսը շատ բարի և արդար կերպար
էր, ով տանել չէր կարողանում սուտը և խաբեությունը։ Նա շատ նվիրված էր իր ընտանիքին
և սիրում էր բոլոր ընտանիքի անդամներին։ Սակայն երբ վիճաբանության արդյունքում
արդեն 100 տոկոսով պարզ է դառնում, որ հայրը պատերազմի տարիներին վաճառել է
անսարք օդանավի շարժիչներ փոխվում է ամեն ինչ։ Նա հոր հետ վիճում է և տանից
հեռանում։ Մեկ օր տուն չգալուց հետո տեսնում ենք, որ նա վերադառնում է, որոշված որ
այլևս չի ցանկանում ապրել իր ծնողների հետ և ծախսել այդ կեղտոտ փողերը։ Չնայած այս
ամենի նա խղճում է իր հորը և չի տանում նրան ոստիկանություն, բայց նշում է, որ եթե հենց
սկզբից իմանար այդ կեղծ քայլի մասին նույն օրը նրան կտավներ ոստիկանական բաժին։ Իր
հերթին հայրն էլ շատ է սիրում տղային և չի կարողանում համակերպվել այն մտքի հետ, որ
տղան նրանցից առանձին է ապրելու, սակայն ի տարբերություն Քրիսի Քելլրը նաև եսասեր
էր։ Սա շատ լավ երևում է այն դրվագում, երբ նա կնոջ հետ իորոշում է, որ Քրիսի տուն գալու
պես նրան ասի, թե իբր պատրաստ է գնալ և փակվել բանտում, շատ լավ իմանալով, որ
Քրիսը սա երբեք չի անի։ Ինչ վերաբերում է Լարիին նա անհետ կորած էր 3,5 տարի և
նրանից ոչ ոք լուր չուներ։ Հետագայում երբ վիճաբանության արդյունքում Աննին (Լարիի
սիրած աղջիկը) Լարիի մորը ցույց է տալիս տղայի գրած նամակը այսքանով ամեն բան
ասված էր։ Իսկ նամակում Լարին գրել էր, որ թերթերից իմացել է հոր տականք քայլի մասին։
Նա նշում է, որ չի կարողանում մարդկանց և իր զինակից ընկերների աչքերի մեջ նայել և եթե
այդ պահին հայրը իր մոտ լիներ նա կսպաներ հորը։ Ահա այստեղից երևում է, որ չնայած
իրենց մեծ սիրուն ու հարգանքի հոր հանդեպ։, տղաները չեն կարողանում ներել նրա
արաքը։ Իսկ հայրը լսելով Լարիի նամակի բովանդակությունը, և տեսնելով Քրիսի նոր
ձևավորող ատելությունը ինքնասպան ր լինում ատրճանակով։
Ավելի քան 20 տարի հետո, Բիֆը վերադառնում է տուն տեսբելով հորը անմխիթար
վիճակում։ Հոր գործերը աշխատավայրում վատացել էր, նա նույնիսկ մի քանի անգամ
ինքնասպանության փորձ է կատարել։ Բիֆը ցանկանում էր ամեն ինր նորից սկսել, բայց
նրա հույսերը չեն արդարանում ։ Վիլիին ազատում են աշխատանքից։ Պիեսում Բիֆը
գիտակվում է իր անարժեքության մասին, բայց այլևս այդ չի համարում արատ։ Բիֆը հորը
հորդորում է բացել աչքերը, և դադարել ապրել ստի մեջ։ Այսպիսի վերջնական տհաճ
խոսակցություններից հետո նա կատարում է ինքնասպանության վերջին փորձը, որը
հաջողվում է։ Հողարկավորության ժամանակ Բրֆը ամփոփում է հոր կյանքը. <<Նա այդպես
էլ չհասկացավ, թե ինչ էր ինքն իրենից ներկայացնում>>։ Բիֆը որոշում է հեռանալ և ապրել
հասարակ կյանքով, իսկ եղբայրը այդպես էլ չի հրաժարվում հոր արժեքներից։
Իր միակ հեղինակությունն իր ավագ եղբայր Բենն է, ով վաղուց հեռացել էր տանից։ Հերոսի
մեջ կար և՛ դրական, և՛ բացասական գծեր։ Նա իր որդիների համար լավ ապագա էր
ցանկանում, բայց երբեմն էլ նա էր սպալ քայլեր անում որի պատճառով Բիֆը փոևձում է
հեռաբալ նրանից երբ տեսնում է հորը ուրիծ կնոջ հետ։ Նա պարտադրում էր, որ երեխաները
այնպիսի գործ ունենան որ նրանց մատով ցույց տան, ցանկանում էր որ միշտ
մրձանակներով տուն վերադառնային իսկ նա էլ ուրախությամբ ընդուներ նրանց։
Սակայն վերջում երևում է կերպարի թուլությունն ու տկավ վիճակը։ Բիֆը նրա հետ արդեն
անկեղծ էր խոսում և ասում էր այն, ինչը որ երկար տարիներ պահել է իր մեջ։ Բիֆը հորը
ասում է որ մենք վաղուց կարող էինք գտնել մեր ուղին եթե դու այսպես մեզ դաստիարակած
չլինեիր, որ մեզ հարիր չէ ուրիշի ձեռքի տակ աշխատելը, և նման այլ բաներ, հիմա
հնարավոր է որ ամեն ինչ այլ ձև լիներ։ Երջանիկի և Բիֆի հետ զրույցից հետո նա գնում է
տանից ավտոմեքենայով և մահանում է։ Հետաքրքրական էր վերջին դրվագները երբ նա
ուզում էր իրենից մի բան թողնել և գնել էր գազարի, բազուկի և այլ սերմեր և դրանք ցանում
էր։
Ջորջ Օրուելի 1984-ը պատմում է Ուինսթոն Սմիթ անունով մի մարդու մասին, որը գտնվում
է Օվկիանիա կոչվող երկրում: Ուինսթոնն ապրում է մշտական վախի մեջ, քանի որ նրանց
ձերբակալում և խոշտանգում են կուսակցության անդամները: Օրուելը ցույց է տալիս, թե
ինչպես է Սա տոտալիտար կառավարություն է։ Օրուելը դատապարտում է
տոտալիտարիզմը՝ ստեղծելով դիստոպիա, որն ունի տոտալիտար իշխանություն։
Տոտալիտարիզմը «կառավարման այն ձևն է, որը տեսականորեն թույլ չի տալիս անհատի
ազատություն և որը ձգտում է անհատի կյանքի բոլոր ասպեկտները ստորադասել
կառավարության իշխանությանը»։
Ջորջ Օրվելը տոտալիտարիզմի հետ կապված շատ վատ փորձառություններ է ունեցել և
պատմում է 1984 թվականին տեղի ունեցած այս իրադարձությունների մասին: Նա անձամբ է
զգացել Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ֆաշիստական կառավարության
ազդեցությունը: «1948-ին, երբ Օրուելի 1984-ն առաջին անգամ լույս տեսավ, Երկրորդ
համաշխարհային պատերազմը նոր էր ավարտվել»: Երկրորդ համաշխարհային
պատերազմի ժամանակ զանգվածային սպանությունները պատվիրվել են տոտալիտար
առաջնորդների կողմից, ինչպիսիք են Ադոլֆ Հիտլերը և Իոսիֆ Ստալինը: «Ադոլֆ Հիտլերը
Գերմանիայում կոտորել էր իր թշնամիներին՝ սպանելով վեց միլիոն հրեաների գումարած
ինը միլիոն սլավոնների, գնչուների, քաղաքական այլախոհների, համասեռամոլների և
մտավոր խնդիրներ ունեցող մարդկանց» («1984» 242): Օրուելը, ազդված լինելով միայնակ
հզոր մարդու կողմից իրականացված ցեղասպանությունից, դրդեց նրան խորհել այդքան
շատ մահվան պատճառների մասին: Նա հզոր կերպով արտահայտում է իր
անհանգստությունը տոտալիտար կառավարության վտանգների մասին՝ ստեղծելով իր
սեփական դիստոպիան 1984 թվականին
17 ՉԿԱ
Ուինսթոն Սմիթ
O ' Բրայեն
Ներքին կուսակցության խելացի և կարևոր անդամ, որի հետ Ուինսթոնը ցանկանում է կիսել
իր ամենավտանգավոր մտքերը: Ուինսթոնը հանգում է այն համոզման, որ Օ ' Բրայենն իր
կողմն է, և պատրաստ է օգնել նրան կուսակցական կառավարմանը հակազդելու իր
ջանքերում ։ Օ ' Բրայենը պարզվում է, որ նա այն մարդն չէ ինչպիսին պատկերացնում էր
Ուինսթոնը։
Պարոն Չարլինգթոնը
Թոմ Փարսոնս
Էմանուել Գոլդշտեյն
Ամբողջ գրքի ընթացքում Մենք նաև սովորում ենք Վիլսոնի և նրա մտքերի և
դատողությունների մասին։ Վիլսոնը վատ դատողությամբ ֆատալիստական բնույթ է կրում,
և դա հիմնական թերությունն է, այն ուժեղանում է գրքի վերջում: Երբ Վիլսոնը կատարում է
իր առաջին միտքը գրքի սկզբում, այնտեղ ասվում է՝ "նա ցանկանում էր, որ նա
գայթակղություն ունենար և ընդհանրապես հրաժարվել ձեռնարկությունից ։ Նա դա չի
արել, քանի որ գիտեր, որ դա անիմաստ է": Մասնավորապես, երբ ասվում է. "նա գիտեր, որ
դա անօգուտ է", Մենք ցույց ենք տալիս Վիլսոնի ֆատալիստական կողմը, քանի որ դա ոչ թե
"եթե նրան բռնեն", այլ "երբ": Սակայն նրա անհեռատեսության դրսևորվումն է, երբ
հանդիպում ենք պարոն Չարլինգթոնի հետ, Մենք կասկած չունենք, որ նա աշխատում է
ոստիկանության հետ:
ՏՈՏԱԼԻՏԱՐԻԶՄԻ ՎՏԱՆԳՆԵՐԸ
1984 թ քաղաքական վեպ է, որը գրված է Արևմուտքի ընթերցողներին տոտալիտար
կառավարման վտանգների մասին նախազգուշացնելու նպատակով։ Անմիջապես
ականատես լինելով այն սարսափելի երկարություններին, որոնց կանցնեին Իսպանիայի և
Ռուսաստանի տոտալիտար կառավարությունները՝ իրենց իշխանությունը պահպանելու և
մեծացնելու համար, Օրուելը նախագծեց. 1984 թ ահազանգել արևմտյան երկրներում, որոնք
դեռևս վստահ չեն, թե ինչպես մոտենալ կոմունիզմի վերելքին: 1949թ.-ին Սառը պատերազմը
դեռ չէր սրվել, շատ ամերիկացի մտավորականներ աջակցում էին կոմունիզմին, իսկ
դեմոկրատական և կոմունիստական ազգերի միջև դիվանագիտության վիճակը խիստ
երկիմաստ էր: Ամերիկյան մամուլում Խորհրդային Միությունը հաճախ ներկայացվում էր
որպես բարոյական մեծ փորձ: Այնուամենայնիվ, Օրուելը խորապես անհանգստացած էր
համատարած դաժանություններից և ճնշումներից, որոնք նա նկատում էր կոմունիստական
երկրներում, և կարծես թե հատկապես մտահոգված էր տեխնոլոգիայի դերով ճնշող
կառավարություններին հնարավորություն տալով վերահսկել և վերահսկել իրենց
քաղաքացիներին:
1984 թ .-ում Օրուելը պատկերում է կատարյալ տոտալիտար հասարակությունը, որը կարելի
է պատկերացնել ժամանակակից իշխանության բացարձակ իշխանություն ունեցող
ամենածայրահեղ իրագործման մասին: Վեպի վերնագիրը կոչված էր ցույց տալու իր
ընթերցողներին 1949 թվականին, որ պատմությունը իրական հնարավորություն է
ներկայացնում մոտ ապագայում. ընդամենը երեսունհինգ տարի: Օրուելը պատկերում է մի
պետություն, որտեղ կառավարությունը վերահսկում և վերահսկում է մարդկային կյանքի
բոլոր ասպեկտները այնքանով, որ նույնիսկ անհավատարիմ միտք ունենալը հակասում է
օրենքին: Մինչ վեպը զարգանում է, երկչոտ ապստամբ Ուինսթոն Սմիթը ձեռնամուխ է
լինում կուսակցության իշխանության սահմանները մարտահրավեր նետելուն, միայն թե
բացահայտում է, որ իր հպատակներին վերահսկելու և ստրկացնելու նրա կարողությունը
թզուկ է նույնիսկ իր ամենապարանոյիկ պատկերացումները դրա հասանելիության
մասին: Ինչպես ընթերցողը հասկանում է Ուինսթոնի աչքերով, Կուսակցությունը մի շարք
տեխնիկա է օգտագործում իր քաղաքացիներին վերահսկելու համար, որոնցից
յուրաքանչյուրն ինքնին կարևոր թեմա է վեպի մեջ: Դրանք ներառում են.
Հոգեբանական մանիպուլյացիա
Կուսակցությունը իր հպատակներին պատում է հոգեբանական ազդակներով, որոնք
նախատեսված են ճնշելու մտքի անկախ մտքի կարողությունը: Յուրաքանչյուր քաղաքացու
սենյակի հսկա հեռուստաէկրանը պայթեցնում է քարոզչության անընդհատ հոսքը, որը
նախատեսված է կուսակցության ձախողումներն ու թերությունները հաղթական
հաջողություններ թվալու համար: Հեռուստաէկրանները նաև հետևում են վարքագծին. ուր էլ
որ գնան, քաղաքացիներին անընդհատ հիշեցնում են, հատկապես ամենուր առկա
ցուցանակների միջոցով:«ՄԵԾ ԵՂԲԱՅՐԸ ԴԻՏՈՒՄ Է ՔԵԶ»որ իշխանությունները ստուգում
են դրանք։ Կուսակցությունը խարխլում է ընտանիքի կառուցվածքը՝ երեխաներին մտցնելով
«Պատանի լրտեսներ» կոչվող կազմակերպության մեջ, որը լվանում է ուղեղը և խրախուսում
նրանց լրտեսել իրենց ծնողներին և հայտնել կուսակցությանը անհավատարմության
ցանկացած դեպք: Կուսակցությունը նաև ստիպում է անհատներին ճնշել իրենց սեռական
ցանկությունները՝ սեքսը վերաբերվելով որպես զուտ սերմանական պարտականություն,
որի վերջը նոր կուսակցության անդամների ստեղծումն է: Այնուհետև Կուսակցությունը
մարդկանց խորտակված հիասթափությունն ու զգացմունքները ուղղում է կուսակցության
քաղաքական թշնամիների դեմ ատելության բուռն, կատաղի դրսևորումների: Այս
թշնամիներից շատերը Կուսակցությունը հորինել է հենց այդ նպատակով:
Ֆիզիկական հսկողություն
Բացի նրանց միտքը շահարկելուց, Կուսակցությունը վերահսկում է նաև իր հպատակների
մարմինները։ Կուսակցությունը մշտապես հետևում է անհավատարմության որևէ նշանի,
այն աստիճանի, որ, ինչպես նկատում է Ուինսթոնը, նույնիսկ դեմքի փոքր ցնցումը կարող է
հանգեցնել ձերբակալության: Մարդու սեփական նյարդային համակարգը դառնում է նրա
ամենամեծ թշնամին։ Կուսակցությունը ստիպում է իր անդամներին անցնել առավոտյան
զանգվածային վարժություններ, որոնք կոչվում են «Ֆիզիկական ցնցումներ», իսկ հետո
երկար, հոգնեցուցիչ օրեր աշխատել պետական կառույցներում՝ մարդկանց պահելով
ընդհանուր հյուծված վիճակում: Յուրաքանչյուր ոք, ով կարողանում է դիմակայել
կուսակցությանը, պատժվում և «վերակրթվում» է համակարգված և դաժան
խոշտանգումների միջոցով: Շաբաթներ շարունակ այս ինտենսիվ բուժման ենթարկվելուց
հետո, ինքը՝ Ուինսթոնը, գալիս է այն եզրակացության, որ ոչինչ ավելի զորեղ չէ, քան
ֆիզիկական ցավը. ոչ մի զգացմունքային հավատարմություն կամ բարոյական համոզմունք
չի կարող հաղթահարել այն:
Տեղեկատվության և պատմության վերահսկում
Կուսակցությունը վերահսկում է տեղեկատվության յուրաքանչյուր աղբյուր՝ տնօրինելով և
վերաշարադրելով բոլոր թերթերի և պատմության բովանդակությունը իր նպատակների
համար։ Կուսակցությունը թույլ չի տալիս անհատներին պահել իրենց անցյալի
գրառումները, ինչպիսիք են լուսանկարները կամ փաստաթղթերը: Արդյունքում
հիշողությունները դառնում են մշուշոտ և անվստահելի, և քաղաքացիները դառնում են
կատարյալ պատրաստակամություն՝ հավատալու այն ամենին, ինչ իրենց ասում է
կուսակցությունը: Կուսակցությունը, վերահսկելով ներկան, կարողանում է շահարկել
անցյալը։ Իսկ անցյալը վերահսկելիս Կուսակցությունը կարող է արդարացնել իր բոլոր
գործողությունները ներկայում։
Տեխնոլոգիա
Հեռուստաէկրանների և թաքնված խոսափողների միջոցով Կուսակցությունը կարող է գրեթե
ամբողջ ժամանակ վերահսկել իր անդամներին: Բացի այդ, կուսակցությունը կիրառում է
բարդ մեխանիզմներ (1984 թ գրվել է դեռևս համակարգիչների ժամանակաշրջանում)
տնտեսական արտադրության և տեղեկատվության աղբյուրների վրա լայնածավալ
վերահսկողություն գործադրելու, ինչպես նաև սարսափելի մեխանիզմներ՝
խոշտանգումների ենթարկելու նրանց, ում նա համարում է թշնամիներ: 1984
թ բացահայտում է, որ տեխնոլոգիան, որն ընդհանուր առմամբ ընկալվում է որպես
բարոյական բարիք գործելու համար, կարող է նաև նպաստել ամենադիվային չարիքին:
Լեզուն որպես մտքի վերահսկողություն
Օրուելի ամենակարևոր ուղերձներից մեկը1984 թ այն է, որ լեզուն առանցքային
նշանակություն ունի մարդկային մտքի համար, քանի որ այն կառուցվածքում և
սահմանափակում է այն գաղափարները, որոնք անհատները կարող են ձևակերպել և
արտահայտել: Եթե լեզվի վերահսկումը կենտրոնացվեր քաղաքական գործակալությունում,
Օրուելն առաջարկում է, այդպիսի գործակալությունը կարող է փոխել լեզվի կառուցվածքը,
որպեսզի անհնար լինի նույնիսկ անհնազանդ կամ ապստամբ մտքերի ընկալումը, քանի որ
դրանք մտածելու համար բառեր չեն լինի: Այս միտքը դրսևորվում է Newspeak-ի լեզվով, որը
կուսակցությունը ներկայացրել է անգլերենին փոխարինելու համար։ Կուսակցությունը
մշտապես կատարելագործում և կատարելագործում է Newspeak-ը՝ վերջնական նպատակ
ունենալով, որ ոչ ոք ի վիճակի չլինի պատկերացնել որևէ բան, որը կարող է կասկածի տակ
առնել կուսակցության բացարձակ իշխանությունը:
Հետաքրքիր է, որ Օրուելի շատ գաղափարներ լեզվի մասին՝ որպես վերահսկող ուժի,
փոփոխվել են գրողների և քննադատների կողմից, ովքեր ձգտում են զբաղվել
գաղութատիրության ժառանգության հետ: Գաղութատիրության ժամանակ օտար
տերությունները քաղաքական և ռազմական վերահսկողություն են հաստատել հեռավոր
շրջանների վրա և, որպես իրենց օկուպացիայի մի մաս, հաստատել են իրենց լեզուն՝ որպես
կառավարության և բիզնեսի լեզու: Հետգաղութային գրողները հաճախ վերլուծում կամ
փոխհատուցում են տեղական բնակչությանը լեզվի կորստի և մշակույթի և պատմական
կապի հետևանքով կորստի վնասը:
Հավատարմություն
Մեջ1984 թ, Կուսակցությունը ձգտում է ապահովել, որ հավատարմության միակ հնարավոր
տեսակը հավատարմությունն է Կուսակցությանը։ Ընթերցողը տեսնում է փաստացիորեն
ամեն տեսակի հավատարմության օրինակներ՝ ամենահիմնականից մինչև ամենաչնչին, որը
ոչնչացվում է կուսակցության կողմից: Հարևաններն ու աշխատակիցները միմյանց մասին
տեղեկացնում են, և պարոն Փարսոնի սեփական երեխան հաղորդում է նրան Մտքի
ոստիկանություն: Ուինսթոնի կիսատ-պռատ ամուսնությունը կնոջ հետ փլուզվեց՝ առանց
հավատարմության զգացողության: Նույնիսկ հաճախորդի և վաճառականի միջև
հարաբերություններն այլասերված են, քանի որ Ուինսթոնը իմանում է, որ այն մարդը, ով
իրեն վաճառել է իր դիմադրության և անկախության գործիքները, մտքի ոստիկանության
անդամ էր: Ուինսթոնի հարաբերությունները Ջուլիայի հետ վերջնական
հավատարմությունն է, որը ստուգվում է գրքի իրադարձություններով: Երկրորդ գրքում.
Գլուխ VII-ում Ուինսթոնն ասում է Ջուլիային, «եթե նրանք կարողանան ստիպել ինձ
դադարել սիրել քեզ, դա իրական դավաճանություն կլիներ»:
Դիմադրություն և հեղափոխություն
Մեջ1984 թ .Ուինսթոնն ուսումնասիրում է կուսակցության դեմ դիմադրության գնալով ավելի
վտանգավոր և նշանակալի ակտերը: Առաջին գրքում. Գլուխ VII-ում Ուինսթոնը նշում է, որ
«ապստամբությունը նշանակում էր հայացք աչքերի մեջ, ձայնի շեղում. առավելագույնը՝
մեկ-մեկ շշուկով խոսք»։ Ուինսթոնը կառուցում է այս փոքր ապստամբությունները՝
կատարելով անձնական անհնազանդության գործողություններ, ինչպիսիք են օրագիր
պահելը և դեկորատիվ թղթի կշռաքար գնելը: Ի վերջո, նա ուժեղացնում է իր
ապստամբությունը Ջուլիայի հետ իր սեռական հարաբերությունների
միջոցով: Հարաբերությունները կրկնակի ապստամբություն են, քանի որ այն ներառում է
ցանկության մտքի հանցագործությունը: Ուինսթոնը չի հավատում, որ իր
գործողությունները կամ ուրիշների գործողությունները կհանգեցնեն կուսակցության
կործանմանը իր կյանքի ընթացքում, բայց մինչ մտքի ոստիկանության կողմից բռնվելը նա
հույս է հայտնում, որ ապագայում ինչ-որ մեկը կկարողանա հետ նայել Ուինսթոնի
գործողություններին: ժամանակ ազատ աշխարհից:
Կուսակցության դեմ իրական հեղափոխության համար Ուինսթոնի ամենակոնկրետ հույսը
կապված է քաղաքի սոցիալական ցածր խավի հետ, որը կոչվում է պրոլեներ: Նա նկատում է,
որ պրոլեներն արդեն շատ ավելի մեծ թիվ ունեն, քան կուսակցությունը, և պրոլեներն ուժ
ունեն հեղափոխություն անելու, եթե երբևէ կարողանան կազմակերպվել: Խնդիրն այն է, որ
պրոլեներն այնքան երկար են ենթարկվել այնպիսի լուրջ աղքատության, որ չեն
կարողանում տեսնել գոյատևման նպատակը: Ավելի լավ աշխարհ կառուցելու փորձի
գաղափարը նրանց համար չափազանց շատ է մտածելու համար: Այս բոլոր դիտարկումները
դրված են կուսակցության՝ որպես հեղափոխության արդյունքի, ինքնության ֆոնին։ Ըստ
Ուինսթոնի, կուսակցությունը ստեղծվել է 1960-ականների կեսերին հեղափոխության
ժամանակ, որը տապալեց գոյություն ունեցող բրիտանական հասարակական կարգը:
Անկախություն և ինքնություն
Չնայած ժողովրդին շահարկելու կուսակցության հիմնական գործիքը պատմության
վերահսկումն է, նրանք նաև վերահսկում են անկախությունն ու ինքնությունը: Օրինակ,
սեփական ինքնությունը հաստատելու հիմնական հատկանիշները անհասանելի են
Ուինսթոնի և Օվկիանիայի մյուս քաղաքացիների համար: Ուինսթոնը չգիտի, թե քանի
տարեկան է։ Նա չգիտի՝ ամուսնացած է, թե ոչ։ Նա չգիտի՝ իր մայրը ողջ է, թե մեռած։ Նրա
մանկության հիշողություններից ոչ մեկը հուսալի չէ, քանի որ նա չունի լուսանկարներ կամ
փաստաթղթեր, որոնք կօգնեն նրան դասավորել իրական հիշողությունները
երևակայականներից: Կոնկրետ, նույնական մանրամասներով եզակի անհատներ լինելու
փոխարեն Արտաքին կուսակցության յուրաքանչյուր անդամ նույնական է: Կուսակցության
բոլոր անդամները հագնում են նույն հագուստը, ծխում են նույն ապրանքանիշի ծխախոտը,
խմում են նույն ապրանքանիշի ջին և այլն: Որպես այդպիսին, անհատական ինքնության
զգացում ձևավորելը ոչ միայն հոգեբանորեն դժվար է,
Ուինսթոնի նշանակալի որոշումների մեծ մասը կարելի է մեկնաբանել որպես ինքնության
զգացում ստեղծելու փորձեր: Օրագիր գնելու և մտքերի ձայնագրումը սկսելու նրա որոշումը
հիշողություն և պատմություն ստեղծելու փորձ է: Քաշը գնելու նրա որոշումը
պայմանավորված է իր սեփական ինչ-որ բան ունենալու ցանկությամբ, որը ներկայացնում է
կուսակցության առաջ ընկած ժամանակաշրջանը: Ուինսթոնի սեռական
հարաբերությունները Ջուլիայի հետ և նրանց որոշումը՝ բնակարան վարձել, որտեղ նրանք
կարող են միասին ժամանակ անցկացնել, վտանգավոր հանցագործություններ են
աշխարհում:1984 թ. Որոշելով հարաբերություններ հաստատել Ջուլիայի հետ՝ Ուինսթոնը
հաստատում է իր անկախությունը և հետագայում հաստատում է իր ինքնությունը որպես
անհատ, ով դիմադրում է կուսակցության վերահսկողությանը: Սակայն, ի վերջո, Ուինսթոնի
փորձերը՝ պահպանելու իր անկախությունը և ստեղծելու յուրահատուկ ինքնություն, չեն
համապատասխանում կուսակցությանը: Սիրո նախարարությունում Ուինսթոնի
փորձառությունները ներկայացնում են նրա անհատականության բոլոր ասպեկտների
ամբողջական ապամոնտաժումն ու ոչնչացումը: Հասարակություն վերադարձնելով՝ նա
կորցրել է ամբողջ անկախությունն ու եզակիությունը և դարձել կուսակցության անդեմ
կոլեկտիվի մի մասը։