You are on page 1of 13

nufgL Joj:yfkg -kf]6 {k mf]l nof] Dofg]h d]G 6_ ;DaGwL lgb]{l zsf, @)^&

lwtf]kq ;DaGwL P]g, @)^# sf] bkmf !!* n] lbPsf] clwsf/ k|of]u u/L g]kfn lwtf]kq af]8{n]
of] lgb]{lzsf agfO{ nfu' u/]sf] 5 .

kl/R5]b M !
;+l IfKt gfd / k|f /De
!= ;+l IfKt gfd / k|f /De M -!_ o; lgb]{lzsfsf] gfd ænufgL Joj:yfkg -kf]6{kmf]lnof]
Dofg]hd]G6_ lgb]{lzsf, @)^&Æ /x]sf] 5 .
-@_ of] lgb]{lzsf t'?Gt k|f/De x'g]5 .
@= kl/efiff M laifo jf k|;Ën] csf]{ cy{ gnfu]df o; lgb]{lzsfdfÙ
-s_ æcg'dltkqÆ eGgfn] af]8{af6 nufgL Joj:yfkg ;DaGwL sfo{ ug{ kfpg] u/L
k|bfg u/LPsf] cg'dlt kq ;Demg''k5{ .
-v_ æP]gÆ eGgfn] lwtf]kq ;DaGwL P]g, @)^# ;Demg'k5{ .
-u_ æsDkgLÆ eGgfn] sDkgL P]g, @)^# adf]lhd ;+:yflkt sDkgL ;Demg'k5{ .
-3_ æaf]8{Æ eGgfn] P]gsf] bkmf # adf]lhd :yfkgf ePsf] g]kfn lwtf]kq af]8{
;Demg'k5{ .
-ª_ ælgodfjnLÆ eGgfn] lwtf]kq Joj;foL -dr]{G6 a}+s/_ lgodfjnL, @)^$
;Demg'k5{ .
-r_ ænufgL Joj:yfksÆ eGgfn] cg'dltkq k|fKt nufgL Joj:yfkg ug]{ lwtf]kq
Joj;foL ;Demg'k5{ .
-5_ æd'b|f ahf/ pks/0fÆ eGgfn] Ps aif{ eGbf sd cjlw /x]sf sdlz{on k]k/,
6«]h/L lan, ;/sf/L C0fkq, ;l6{lkms]6 ckm l8kf]lh6 tyf g]kfn /fi6« a}+sn]
;do ;dodf d'b|f ahf/ pks/0f egL tf]lslbPsf] cGo pks/0fnfO{ ;d]t
;Demg'k5{ .
-h_ æ:j]lR5s -l8l:qmzg/L_ nufgL Joj:yfkg ;]jfÆ eGgfn] u|fxssf] tk{maf6
nufgL Joj:yfksn] k"0f{ :jtGqtfdf cfˆgf] :jljj]ssf] k|of]u u/]/ vl/b jf
laqmL nufot s/f/df pNn]lvt ;a} sfo{ ug]{ u/L nufgL Joj:yfksn] u|fxssf]
vftf ;+rfng ug{ ;Sg] u/L ul/Psf] nufgL Joj:yfkg sfo{ ;Demg'k5{ .
-em_ æu}/ :j]lR5s -gg l8l:qmzg/L_ nufgL Joj:yfkg ;]jfÆ eGgfn] u|fxssf] cfb]z
adf]lhd dfq vl/b laqmL u/L nufgL Joj:yfksn] u|fxssf] vftf ;+rfng ug{
g;Sg] u/L ul/g] nufgL Joj:yfkg sfo{ ;Demg'k5{ .
-`_ æUof/]G6L nufgL Joj:yfkgÆ eGgfn] u|fxsn] nufgL Joj:yfks ;+u ;Demf}tf
u/L u/]sf] nufgLdf nufgL Joj:yfksn] k|ltkmnsf] lglZrttf -Uof/]G6L_
ul/Psf] nufgL Joj:yfkg ;Demg'k5{ .

1
kl/R5]b –@
nufgL Joj:yfkssf] sfd, st{J o / clwsf/
#= nufgL Joj:yfkssf] sfd, st{J o / clwsf/M -!_ nufgL Joj:yfkssf]] sfd, st{Jo
tyf clwsf/ b]xfo adf]lhd x'g]5 M–
-s_ u|fxsx?sf] nufgL Joj:yfkg ug]{,
-v_ nufgL Joj:yfkgsf nflu u|fxs;Fu s/f/ ug]{ / u|fxs vftf vf]Ng],
-u_ s/f/ adf]lhd u|fxssf nflu ;+ul7t ;+:yfsf] lwtf]kq tyf d'b|f
ahf/sf cGo pks/0fx? vl/b laqmL ug]{ / vl/b ljqmL cg';f/ e'QmfgL
lng] lbg] sfo{ ug]{,
-3_ u|fxssf] nufgLsf] lg0f{o ;xh agfpg ;"lrs[t ;+ul7t ;+:yfx?sf]
ljQLo ljZn]if0f u/L ;DalGwt u|fxsnfO{ hfgsf/L pknJw u/fpg],
-ª_ u|fxssf nflu vl/b laqmL ;DaGwdf k/fdz{ ;]jf k|bfg ug]{,
-r_ cfˆgf u|fxssf] nufgLsf If]qx? / nufgLsf] cBfjlws cj:yfaf/]
lgoldt ?kdf ;DalGwt u|fxsnfO{ hfgsf/L lbg],
-5_ u|fxssf] /sdsf] gfkmf d'ns nufgLsf If]q klxrfg ug{ uxg cWoog
cg';Gwfg k4tL ljsf; ug]{,
-h u|fxssf] gfddf /x]sf lwtf]kqx?nfO{ ;'/lIft t/Lsfaf6 cfˆgf] lhDdfdf
/fVg],
-em_ u|fxsx?sf] z]o/ /x]sf sDkgLsf] jflif{s ;fwf/0f ;ef jf ljz]if ;fwf/0f
;ef jf u|fxsx?;+u ;DalGwt cGo s'g} ;"rgfx? ePdf ;f]sf] hfgsf/L
;DalGwt u|fxsnfO{ lbg],
-`_ u|fxssf] af]g; z]o/ jf nfef+z lng'kg]{ ePdf ;DalGwt sDkgLaf6
;+sng u/Llbg],
-6_ u|fxsx?;+u ;DalGwt sDkgLx?af6 xsk|b z]o/ lgisfzg x'g] ePdf
;DalGwt u|fxsnfO{ ;"rgf lbg] / lghsf] OR5f cg';f/ ;f]sf] Joj:yfkg
ug]{,
-@_ nufgL Joj:yfksn] u}/ cfjfzLo g]kfnL gfu/Lsx? u|fxs agfpg] ePdf
pgLx?sf] tkm{af6 a}+s vftf vf]Ng tyf ;f] vftf ;+rfng ug{ k|rlnt sfg"g
adf]lhd s'g} :jLs[lt lng'kg]{ ePdf To:tf] :jLs[tL lnP/ dfq sfo{ ;+rfng
ug'{ kg]{5 .
$= nufgL Joj:yfksn] nufgL ug{ ;Sg] If]q M -!_ nufgL Joj:yfksn] b]xfo adf]lhdsf]
If]qx?df nufgL ug{ ;Sg]5 M
-s_ ;+ul7t ;+:yfsf] ;"lrs[t lwtf]kq,
-v_ ;fj{hlgs lgisfzg ePsf lwtf]kq,
-u_ d'b|f ahf/ pks/0f,
-3_ ;fd"lxs nufgL sf]ifn] hf/L u/]sf] OsfO{ .

2
-@_ pkbkmf -!_ df pNn]v ePb]lv afx]s nufgL Joj:yfksn] cGo If]qdf
nufgL Joj:yfkg ug]{ ePdf af]8{df ;f] ;DaGwdf hfgsf/L lbO{ af]8{af6 :jLs[tL k|fKt
u/]/ dfq nufgL Joj:yfkg z'? ug{ ;Sg]5 .

%= nufgL Joj:yfkg ;LdfM o; lgb]{lzsfdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg nufgL
Joj:yfksn] u|fxssf] nfuL sDtLdf tLg nfv ?k}ofFsf] nufgL Joj:yfkg ug'{kg]{5 .
^= :jfy{ aflemPsf] ;DaGwdfM -!_ nufgL Joj:yfksnfO{ u|fxssf] tkm{af6 u/Lg] s'g}
sf/f]jf/;Fu cfkm\gf] jf cfkm\gf] sDkgL jf sDkgLsf s'g} ;+:yfksx?sf] :jfy{ uFfl;Psf]
ePdf To:tf] s'/fsf] hfgsf/L lnlvt?kdf u|fxsnfO{ u/fpg' kg]{5 . ;fy} k|rlnt
sfg"gn] o:tf] :jfy{ ufFl;Psf]df sf/f]jf/ ug{ /f]s nufPsf] cj:yfdf u|fxsaf6 lnlvt
:jLs[lt k|fKt geO{ To:tf] sf/f]jf/ ug{ xF'b}g .
-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f pNn]v ePtf klg af]8{n] :jfy{ jflemPsf]
sf/f]jf/sf] nflu k|ltjGwfTds Joj:yf tf]Sg ;Sg]5 .
&= vl/b ug{ gx'g ]M -!_ nufgL Joj:yfksn] u|fxssf] tkm{af6 lwtf]kq vl/bsf] cfb]z
lb+bf u|fxssf] lnlvt cfb]z ePsf] cj:yfdf afx]s cfkm\gf] ;+:yfsf] jf cfkm" ;+u
;DalGwt /x]sf] ;+:yfsf] lwtf]kq vl/b ul/lbg' x'b}g .
:ki6Ls/0fM o; bkmfsf] k|of]hgsf] nflu æcfkm" ;Fu ;DalGwtÆ eGgfn] ;DalGwt
;+:yfsf] d'Vo jf ;xfos jf ;fem]bf/ jf elugL ;+:yf nufot ;f] ;+:yfsf]
cfly{s ;+nUgtf /x]sf] jf ;+rfns / sfo{sf/L k|d'vsf] k|ToIf tyf ck|ToIf
;+nUgtf /x]sf] eGg] hgfpF5 .
-@_ nufgL Joj:yfksn] cfkm"n] k|Tofe"tL u/]sf lwtf]kqx? To:tf] k|Tofe"lt
;DaGwL sfo{ ;DkGg u/]sf] tLg dlxgf cjlw Joltt geP ;Dd To:tf] lwtf]kqx?
u|fxssf] nflu vl/b ug'{ x'b}g .
t/ u|fxsn] :ki6 ?kdf ;f]xL lwtf]kq vl/b ug{sf nflu cfb]z lbPdf
To:tf] lwtf]kq vl/b ug{ ;lsg]5 .
*= nufgL Joj:yfkssf bfloTjx?M nufgL Joj:yfkssf b]xfo adf]lhdsf bfloTjx?
x'g]5 g\M–
-s_ nufgL Joj:yfksn] u|fxsn] tf]s]sf] ;Ldf;Ddsf] dfq lwtf]kqsf]
sf/f]af/ ug'{ kg]{,
-v_ u|fxssf] /sd jf lwtf]kqaf6 nufgL Joj:yfksn] s'g} k|ToIf ck|ToIf
kmfObf lng gx'g],
-u_ u|fxssf] tkm{af6 nufgL Joj:yfksn] s'g} C0f lng gx'g],
-3_ u|fxsaf6 lnPsf] lwtf]kq jf /sd lgodfg';f/ afx]s t]>f] kIfnfO{ lbg
gx'g],
-ª_ u|fxssf] /sd s/f/df pNn]v eP adf]lhdsf] lwtf]kq jf d'b|f ahf/sf]
cGo pks/0fx?df dfq nufgL ug'{ kg]{,

3
-r_ nufgL Joj:yfksn] k|To]s u|fxssf] nflu lwtf]kq vl/b tyf ljqmL
sf/f]jf/ k|lt:kwf{Tds d"Nodf ug'{ kg]{,
-5_ nufgL Joj:yfksn] k|To]s u|fxssf] nflu lwtf]kq vl/b tyf ljqmL
cnu cnu g} ug'{ kg]{,
-h_ u|fxssf] /sd nufgL ubf{ af:tljs sf/f]jf/df dfq ug{' kg{],
-em_ nufgL Joa:yfksn] u|fxssf] tkm{af6 cfkm\\gf] gfddf lwtf]kq /fVg
gx'g],
-`_ u|fxsaf6 lnlvt cg'dlt k|fKt ePsf] cj:yfdf afx]s u|fxssf] lwtf]kq
lwtf] jf aGws /fVg gx'g],
-6_ u|fxsaf6 lnPsf] /sd s/f/df pNn]v eP adf]lhdsf] If]qdf dfq
nufgL ug{' kg]{,
-7_ u|fxsnfO{ lbg' kg]{ jf lbg afFsL /sd s/f/sf] clwgdf /xL ;dodf g}
pknJw u/fpg' kg]{,
-8_ nufgL Joj:yfksn] u|fxs;+u sf/f]jf/sf] l;nl;nfdf yfxf kfPsf]
u|fxssf] JolQmut nufgL Ifdtf / cGo uf]kgLo k|s[ltsf ;"rgf jf
hfgsf/L cGo kIfnfO{ hfgsf/L u/fpg jf To; ;DaGwdf 5nkmn ug{
gx'g] .
-9_ u|fxssf] gfddf gfd;f/L ePsf lwtf]kqx? clen]v ug]{, nfef+; bfjf
u/L k|fKt ug]{, Jofh nufotsf cGo xs clwsf/ k|fKt ug{ ;xof]u ug'{
kg]{,
-0f_ cfˆgf] u|fxssf] nflu ;xL tyf oyfy{ ;"rgf lbg' kg]{,
-t_ nufgL Joj:yfksn] u|fxs;Fu nufgL Joj:yfkg ;DaGwL ;Demf}tf ug'{
cl3 To:tf] nufgLdf lglxt hf]lvd af/] hfgsf/L u/fpg' kg]{,

(= nufgL Joj:yfks ;DaGwL hfgsf/L lbg'k g]{M nufgL Joj:yfksn] u|fxs;+u s/f/ ug'{
k"j{ nufgL Joj:yfks sDkgLsf] af/]df u|fxsn] oy]i6 hfgsf/L k|fKt ug{ ;Sg] u/L
hfgsf/L k|bfg ug'{kg]{5 .
kl/R5]b –#
u|f xs vftf, s/f/ tyf nufgL ;DaGwL Joj:yf
!)= u|f xs vftf ;DaGwL Joj:yfM -!_ nufgL Joj:yfks dfkm{t cfkm\gf] lwtf]kq nufgL
Joj:yfkg ug{ rfxg]n] JolQm ePdf slDtdf cg';"rL–! tyf ;+:yf ePdf slDtdf
cg';"lr–@ df pNn]lvt ljj/0fx? ;lxt u|fxs vftf vf]Ng nufgL Joj:yfks ;dIf
lgj]bg lbg' kg]{5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd lgj]b g k|fKt ePdf nufgL Joj:yfksn] lgj]bgsf]
hfFra'em u/L u|fxs vftf vf]nL lbg ;Sg]5 .
-#_ pkbkmf -@_ adf]lhd u|fxs vftf vf]Ng' cl3 cg';"rL–# adf]lhdsf] ljj/0f
v'nfO{ s/f/ ug'{kg]{5 .

4
-$_ nufgL Joj:yfksn] nufgL Joj:yfkg ;DaGwdf k|of]u ug]{ s/f/sf] 9fFrf
af]8{nfO{ hfgsf/L u/fP/ dfq nfu' ug'{ kg]{5 / af]8{n] cfjZos b]v]df o:tf] 9fFrfdf
;'wf/ ug{ jf ljj/0f yk ug{ nufpg ;Sg]5 .
-%_ pkbkmf -@_ adf]lhd s/f/ ug'{ cl3 nufgL Joj:yfkgdf x'g ;Sg] hf]lvd
;DaGwdf nufgL Joj:yfksn] u|fxsnfO{ k"0f{ hfgsf/L lbg'kg]{5 / To:tf] hfgsf/L
u|fxsn] k|fKt u/]sf] eGg] pb\3f]if0f ;d]t u/fO{ ;f] sf] clen]v /fVg'kg]{5 .
-^_ pkbkmf -#_ adf]lhd ul/Psf] s/f/df pNn]lvt zt{x? u|fxsn] ;do
;dodf nufgL Joj:yfkssf] ;xdltdf x]/km]/ ug{ ;Sg]5 .
-&_ s/f/ ul/Psf] Ps jif{ k"/f eP kl5 s/f/ cBfjlws ug'{ kg]{ jf gkg]{
;DaGwdf u|fxsn] nufgL Joj:yfksnfO{ kxn ug{ ;Sg]5 / u|fxsn] To:tf] kxn
gu/]df nufgL Joj:yfks cfkm}n] kxn ug{ ;Sg]5 .
-*_ nufgL Joj:yfksn] u|fxs;Fu ul/Psf] s/f/df tf]lsP adf]lhd sf/f]jf/
ug{ c;kmn ePdf x'g] b08 ;hfo lwtf]kq ;DaGwL P]g tyf lgodfjnLdf tf]s]
adf]lhd x'g]5 .

!!= nufgL Joj:yfksn] k|b fg ug{ ;Sg] ;]j fx?M -!_ u|fxssf] nufgL Joj:yfkg ubf{
nufgL Joj:yfksn] b]xfo adf]lhd ;]jf k|bfg ug{ ;Sg]5 M–
-s_ :j]lR5s -l8l:qmzg/L_ nufgL Joj:yfkg ;]jf,
-v_ u}/ :j]lR5s -gg l8l:qmzg/L_ nufgL Joj:yfkg ;]jf,
-u_ vl/b tyf ljlqm ;DaGwL k/fdz{ ;]jf .
-@_ pkbkmf -!_ sf] v08 -s_ adf]lhd u|fxssf] tkm{af6 k"0f{ :jtGqtfdf cfˆgf]
:jljj]s k|of]u u/]/ nufgL Joj:yfkg ubf{ nufgL Joj:yfksn] u|fxssf] nflu cfkm}n]
vl/b jf laqmL cfb]z lbO{ vl/b jf laqmL ug{ ;Sg]5 .
t/ o;/L nufgL Joj:yfksn] u|fxssf] tkm{af6 cfkm}n] vl/b laqmL ug{ kfpg]
;DaGwdf u|fxsaf6 clwsf/ k|Tofof]hg u/]sf] ;DaGwdf s/f/df :ki6 ?kdf pNn]v
u/L clwsf/ k|fKt u/]sf] x'g'kg]{5 .
-#_ pkbkmf -!_ df pNn]v ePsf] h'g;'s} k|sf/sf] ;]jf k|bfg ug{] ePdf klg
nufgL Joj:yfksn] cfkm"n] k|bfg ug]{ ;]jfsf ;DaGwdf u|fxs;Fu ul/g] s/f/df :ki6
?kdf pNn]v u/]sf] x'g' kg]{5 .
-$_ pkbkmf -!_ sf] v08 -u_ adf]lhd k/fdz{ ;]jf dfq lng rfx]df ;f]xL
adf]lhdsf] Joxf]/f :ki6 ?kdf pNn]v u/L s/f/ ug{ tyf ;]jf k|bfg ug{ ;lsg]5 .
!@= k|l tkmnsf] lglZrttf ;DaGwdfM nufgL Joj:yfksn] u|fxsnfO{ nufgL Joj:yfkgdf
k|ltkmnsf] lglZrttf -Uof/]G6L_ k|bfg ug]{ ePdf cfkm\gf] v'b ;DklQ d"No -g]6jy{_ eGbf
al9 bfloTj >[hgf x'g] u/L k|ltkmn lglZrttf ug{ kfOg] 5}g .
!#= nufgL jfktsf] /sd lkmtf{ lng ;Sg] cj:yfM b]xfo adf]lhdsf] cj:yfx?df u|fxsn]
s/f/sf] cjlw k'/f x'g' cufl8 g} cfkm\gf] nufgL jfktsf] /sd lkmtf{ lng ;Sg]5M
-s_ clgjfo{ jf :j]lR5s ?kdf nufgL Joj:yfkg ;]jfsf] cGt ePdf,
-v_ af]8{af6 k|bfg ePsf] nufgL Joj:yfkg cg'dltkq lgnDag jf vf/]h
ePdf,
5
-u_ nufgL Joj:yfks bfdf;fxLsf] cj:yfdf k/]df jf vf/]h ePdf .

kl/R5]b – $
nufgL Joj:yfkssf] cfrf/ ;+l xtf
!$= nufgL Joj:yfkssf] Jofj;flos cfrf/ ;+l xtfM nufgL Joj:yfksn] b]xfo adf]lhdsf]
Jofj;flos cfr/0f kfngf ug'{ kg]{5 M–
-s_ pRr g}lts rl/q tyf :jR5tf sfod ug{],
-v_ u|fxsaf6 h'g If]qdf nufgL ug]{ p2]Zoaf6 /sd k|fKt u/LPsf] xf] ;f]xL
p2]Zo adf]lhd nufgL u/L afFsL /xg uPsf] /sd eP ;f] ;d]t
oyf;Dej l56f] u|fxs vftfdf hDdf u/Llbg' kg]{,
-u_ ;bf pRr bIf ;]jf, sfg'gsf] kfngf, pko'Qm Jojxf/ tyf lgikIf
Joj;foLs lg0f{o lbg' kg]{,
-3_ nufgL Joj:yfksn] cfkm\gf] :jfy{ afemLg] cj:yf >[hgf x'g glbO{
lgikIf Jojxf/ u/Lg] s'/f olsg ug{ kg]{,
-ª_ s'g} tYo, sfg'g tyf k"j{ cEof; n'sfpg' tyf c:j:y k|lt:kwf{ ug{
u/fpg gx'g],
-r_ cfkm\gf] of]Uotf, Ifdtf tyf cfkm"n] k'¥ofPsf] ;]jf tyf pknlJwx?sf]
a9fO{ r9fO{ u/L lnlvt jf df}lvs lj1fkg ug{ gx'g],
-5_ Joj;fosf] l;nl;nfdf cfkm"nfO{ k|fKt u|fxssf] hfgsf/Lx? s'g} cGo
u|fxs jf ;+rf/ dfWodnfO{ pknJw u/fpg gx'g],
-h_ cfkm"n] nufgL u/LlbP jfkt u|fxsn] sdfPsf] gfkmfdf s/f/df pNn]v
eP eGbf afx]s cfkm\gf] xslx:;f vf]Hg gx'g],
-em_ nufgL Joj:yfksn] u|fxsnfO{ nufgL;+u ;DaGwL ;j} hfgsf/L tyf
;Nnfx lbbf jf u|fxs;+u sf/f]jf/ ubf{ cfjZos ;fjwfgL ckgfO{
bIftf, OdfGbfl/tf / :jR5tf k'j{s ug'{ kg]{,
-`_ nufgL Joj:yfksn] ;j} u|fxsnfO{ ;dfg Jojxf/ ug'{ kg]{,
-6_ k|To]s u|fxssf] /sd tyf lwtf]kqsf] Joj:yfkg 5'§f5'§} /fVg'kg]{ / cGo
s;}sf] /sd / lwtf]kq ;+u ld;fpg gx'g],
-7_ nufgL Joj:yfksn] u|fxssf] lxt ljkl/t cfkm\gf] s'g} :jfy{ /fVg gx'g],
-8_ nufgL Joj:yfksn] cfkm\gf u|fxssf] nflu lghsf] cfjZostf tyf
Joj;foLs Ifdtf ;DaGwdf c;n ;Nnfx lbg] k|oTg ug'{ kg]{ ,
-9_ nufgL Joj:yfkssf] k|To]s Jofj;foLs sf/f]jf/ tTsfn k|efjL tyf
bIftfsf ;fy x'g] ljZjf; lbnfpg] k|oTg ug{' kg]{,
-0f_ ;b}j pRr:t/sf] ;]jf, sfg"g kfngfsf] k|lta4tf tyf u|fxsx?sf] lxt
;+/If0f ug'{ kg]{ .
!%= cfly{s nfe lng gx'g ]M nufgL Joj:yfks jf nufgL Joj:yfkssf] tkm{af6 ;]jf k|bfg
ug]{ s'g} klg JoQmLn] cfkm"n] k|bfg u/]sf] nufgL ;DaGwL ;'emfa, ;Nnfx jf ;]jf jfkt

6
s/f/df pNn]v u/LPsf] ;]jf z'Ns afx]s k|ToIf jf ck|ToIf ?kdf s'g} klg lsl;dsf]
cfly{s nfe lng' x'b}g .
!^= sf/f]jf/ ug{ gx'g ]M nufgL Joj:yfks tyf nufgL Joj:yfks sDkgLsf ;+rfns, k|jGw
lgb]{zs, lgb]{zs tyf sfo{sf/L k|d'vn] cfkm\gf] tyf cfkm\gf] Psf;uf]nsf] kl/jf/sf]
gfdaf6 sf/f]jf/df ;+nUg x'g] ePdf af]8{sf] k"j{ :jLs[tL lng' kg]{5 .

kl/R5]b – %
n]v f, clen]v , hfgsf/L tyf ljj/0f k|j fx ;DaGwL Joj:yf

!&= clen]v /fVg' kg]{M -!_nufgL Joj:yfksn] u|fxssf] tkm{af6 u/LPsf ;Dk"0f{ sf/f]jf/sf]
ljj/0fx? 5'§f 5'§} / :ki6 ?kdf clen]v u/L /fVg' kg]{5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd /flvPsf] clen]v nufgL Joj:yfksn] sf/f]jf/ ePsf]
sDtLdf kfFr jif{ ;Dd ;'/lIft /fVg' kg]{5 .
-#_ nufgL Joj:yfksn] cfˆgf] / u|fxssf] lx;fa 5'§f5'§} ?kdf :ki6 b]lvg] u/L
/fVg' kg]{5 .
-$_ nufgL Joj:yfksn] /fVg] clen]v tyf lx;fa ljB'tLo -On]S6«f]lgs_ ?kdf
;d]t /fVg ;lsg]5 .
-%_ nufgL Joj:yfksn] k|To]s cfly{s aif{sf] jf;nft, gfkmf gf]S;fgL lx;fa,
n]vfkl/If0f k|ltj]bg tyf ljQLo l:yltsf] ljj/0f tof/ u/L cBfjlws ?kdf /fVg'
kg]{5 .
-^_ nufgL Joj:yfksn] k|To]s nufgL ;DaGwL sf/f]af/sf l;kmfl/z tyf
lg0f{ox?sf] 5'§f5'§} ljj/0f tof/ u/L cBfjlws ?kdf /fVg' kg]{5 .
!*= ljQLo ljj/0f k]z ug'{k g]{M -!_ nufgL Joj:yfksn] k|To]s cfly{s aif{ ;dfKt ePsf]
tLg dlxgf leq pQm cfly{s aif{sf] jf;nft, gfkmf gf]S;fg lx;fa tyf cGo tf]lsPsf]
ljj/0fx? af]8{ ;dIf k]z ug'{kg]{5 .
-@_ nufgL Joj:yfksn] cw{ aflif{s cjlw ;dfKt ePsf] ;f7L lbg leq ;f]
cjlwsf] cw{aflif{s ljj/0f k]z ug{'kg]{5 .
!(= n]v f /fVg' kg]{M -!_ nufgL Joj:yfksn] k|To]s u|fxssf] lx;fa :ki6 b]lvg] u/L
5'§f5'§} n]vf /fVg' kg]{5 .
-@_ nufgL Joj:yfksn] k|To]s u|fxsaf6 k|fKt nufgL /sd, ;f]sf] nufgL tyf
nufgLlkmtf{ / u|fxssf] vftfdf hDdf tyf vr{ x'g] ;Dk"0f{ sf/f]af/sf] plrt ?kdf
n]vf /fVg'kg]{5 .
-#_ pkbkmf -!_ adf]lhd /flvPsf] u|fxssf] n]vf ;DaGwdf u|fxsn] cfkm}n] s'g}
n]vf kl/Ifs dfk{mt n]vf kl/If0f u/fpg rfx]df cfjZos sfuhft tyf ljj/0f
pknAw u/fpg' kg]{5 .
-$_ nufgL Joj:yfksn] /fVg] n]vf ljB'tLo -On]S6«f]lgs_ ?kdf ;d]t /fVg
;lsg]5 .
7
@)= u|f xsnfO{ hfgsf/L lbg' kg]{M -!_ nufgL Joj:yfksn] sDtLdf 5 dlxgfsf] Ps k6s
clgjfo{ ?kdf u|fxsnfO{ lghsf] sf/f]jf/sf] ;DaGwdf sDtLdf lgDg ljifo ;lxtsf]
ljj/0f pknJw u/fpg' kg]{5 M–
-s_ nufgL Joj:yfkgsf] agfj6,
-v_ lwtf]kqsf] ;+Vof tyf ljj/0f,
-u_ nufgL Joj:yfks;+u ePsf k|To]s lwtf]kqsf] d"No,
-3_ ljj/0f tof/ kfbf{;Ddsf] lwtf]kqsf] cf};t d"No tyf df}Hbft,
-ª_ sf/f]jf/sf] vl/b tyf ljqmL ldlt ;d]t b]lvg] sf/f]jf/ ljj/0f,
-r_ pQm ;dodf k|fKt nfe h:t} Jofh, nfef+z, jf]g; z]o/, xsk|b z]o/
cflb,
-5_ u|fxssf] nufgL Joj:yfkgsf] qmddf ePsf] vr{sf] ljj/0f,
-h_ nufgL Joj:yfksn] nufgLdf b]v]sf hf]lvdx? cflb .
-@_ u|fxsn] cfkm\gf] nufgL Joj:yfkg ;DaGwdf s'g} klg a]nfdf hfgsf/L dfu
u/]df nufgL Joj:yfksn] ;f] ;DaGwL hfgsf/L pknJw u/fpg' kg]{5 .
t/ o;/L dfuLPsf] hfgsf/L cJojxfl/s tyf cf}lrTolxg ePdf nufgL
Joj:yfks ;f] hfgsf/L u/fpg jfWo x'g] 5}g .
-#_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] ljj/0fx? nufgL Joj:yfksn] cfkm\gf] j]j ;fO6df
/fVg] ePdf k|To]s u|fxsn] cfkm\gf] ljj/0fdfq x]g{ ;Sg] u/L Joj:yf ldnfpg' kg]{5 .
-$_ nufgL Joj:yfksn] u|fxsnfO{ nufgL Joj:yfkg;+u ;DalGwt ljj/0f tyf
;"rgf dfq pknJw u/fpg' kg]{5 .
-%_ u|fxsn] s/f/ cGt u/L vftf jGb ug{ lgj]bg lbPsf] cj:yfdf nufgL
Joj:yfksn] u|fxssf] gfddf /x]sf] vftf tyf u|fxssf] gfddf u/LPsf] sf/f]jf/sf]
lj:t[t ljj/0f pknJw u/fO{ lx;fj km/kmf/s u/]/ vftf jGb u/L lbg' kg]{5 .
@!= af]8 {n fO{ ljj/0f k]z ug'{ kg]{M -!_ nufgL Joj:yfksn] af]8{n] dfu]sf] a]nfdf lgDg
adf]lhdsf] ljj/0f pknJw u/fpg' kg]{5 M
-s_ nufgL Joj:yfkssf] nufgL Joj:yfkg ;DaGwL ljj/0fx?,
-v_ nufgL Joj:yfksn] h'g h'g u|fxsx?sf] nufgL Joj:yfkg u/]sf] 5
ltgLx?sf] gfdfjnL, ;Dks{ 7]ufgf tyf nufgL Joj:yfkg u/]sf] /sd,
-u_ nufgL Joj:yfkssf] nflu cfjZos k"FhL kof{Kt /x]sf] b]lvg] ljj/0f,
-3_ af]8{n] dfu u/]sf cGo ljj/0f .
-@_ cg'dltkq k|fKt ug]{ qmddf af]8{df k]z ePsf ljj/0fx?df s'g} kl/jt{g
ePdf ;f] ljj/0fx? af]8{df k]z ug'{ kg]{5 .

kl/R5]b – ^
lg/LIf0f tyf ;'k l/j]I f0f ;DaGwL Joj:yf

@@= lg/LIf0f tyf ;'k /Lj]I f0f ug]{M -!_ af]8{n] cfjZostf cg';f/ nufgL Joj:yfkssf]
:ynut jf u}/:ynut lg/LIf0f tyf ;'k/Lj]If0f ug]{5 .

8
-@_ af]8{af6 ul/g] lg/LIf0fsf qmddf dfu u/]sf ;"rgf tyf ljj/0f ;DalGwt
nufgL Joj:yfksn] cljnDa pknAw u/fpg' kg]{5 .
-#_ af]8{n] :ynut ?kdf lg/LIf0f tyf ;'k/Lj]If0f ubf{ lg/LIf0fsf tyf
;'k/Lj]If0fsf nflu v6fO{Psf] sd{rf/LnfO{ nufgL Joj:yfksn] cfˆgf] sfof{no tyf
;"rgf, sfuhft tyf ljj/0fdf kx'Fr lbg' kg]{5 .
-$_ af]8{n] :ynut ?kdf lg/LIf0f tyf ;'k/Lj]If0f ubf{ lg/LIf0fsf nflu
v6fO{Psf] sd{rf/Ln] nufgL Joj:yfkssf] sfof{nodf tTsfn} s'g} ;'wf/ ug'{kg]{ b]v]df
To:tf] ;'wf/ ug{ lgb]{zg lbg af]8{df l;kmfl/z ug{ ;Sg]5 .
@#= k|l tj]b g k]z ug'{k g]{M bkmf adf]lhd lgl/If0f tyf ;'kl/j]If0f ug]{ clwsf/Ln] To;/L
lgl/If0f jf ;'kl/j]If0fsf] sfo{ ;DkGg u/]sf] ldltn] ;fdfGotof kGw| lbg leq k|ltj]bg
k]z ug'{ kg]{5 .

kl/R5]b –&
ljljw
@$= u}/ cfjfl;o g]k fnLnfO{ u|f xs ;'l jwf k|b fg ug{ ;Sg]M -!_nufgL Joj:yfksn]
k|rlnt sfg'gsf] clwgdf /xL g]kfn aflx/ /x]sf u}/ cfjfl;o g]kfnL -Pg=cf/=Pg_
nfO{ klg s/f/ u/L tyf u|fxs agfO{ ;]jf k|bfg ug{ ;Sg]5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd u}/ cfjfl;o g]kfnLnfO{ ;]jf k|bfg ubf{ k"0f{
:jtGqtfdf cfˆgf] :jljj]s k|of]u u/]/ nufgL Joj:yfkg u/L nufgL Joj:yfksn]
u|fxssf] nflu cfkm}n] vl/b jf laqmL cfb]z lbO{ vl/b jf laqmL ug{ ;Sg]5 .
t/ o;/L nufgL Joj:yfksn] u|fxssf] tkm{af6 cfkm}n] vl/b laqmL ug{ kfpg]
;DaGwdf u|fxsaf6 clwsf/ k|Tofof]hg u/]sf] ;DaGwdf s/f/df :ki6 ?kdf pNn]v
u/L clwsf/ k|fKt u/]sf] x'g'kg]{5 .
@%= u|f xssf] u'g f;f] ;'G g] tyf ;dfwfg ug{]M -!_ cfk"mn] u/]sf] nufgL Joj:yfkg ;DaGwdf
u|fxsx?af6 s'g} klg lsl;dsf u'gf;f k|fKt ePdf oyflz3| ;dfwfg x'g] Joj:yf ug'{
kg]{5 .
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd k|fKt u'gf;f tyf ;dfwfgsf] l:ylt ;DaGwdf af]8{nfO{
cw{aflif{s ?kdf hfgsf/L u/fpg' kg]{5 .
@^= lgod kfngf clws[t tf]S g' kg]{M -!_ nufgL Joj:yfksn] nufgL Joj:yfkg sfo{ z'?
ug'{ cl3 Ps lgod kfngf clws[t tf]Sg' kg]{5 . of] lgb]{lzsf nfu' x'Fbfsf avt
;+rfngdf /x]sf] nufgL Joj:yfksn] of] lgb]{lzsf nfu' ePsf] tLg dlxgf leq lgod
kfngf clws[t tf]sL ;f]sf] hfgsf/L af]8{nfO{ lbg' kg]{5 .
-@_ nufgL Joj:yfkg ;DaGwdf s'g} k|sf/sf] lgod kfngf gePdf pkbkmf -!_
adf]lhd lgo'Qm lgod kfngf clws[tn] ;DalGwt ;+rfns ;ldlt tyf af]8{df ;d]t
hfgsf/L u/fpg' kg]{5 .
@&= lgb{]lzsfsf] JofVofM of] lgb{]lzsfdf n]lvPsf s'/fx? sfof{Gjog ug{] ;Ln;Lnfdf s'g}
sl7gfO{ kg{ cfPdf jf lgb{]lzsfsf] s'g} Joj:yf c:ki6 ePdf jf b'ljwf hgs
b]lvPsf]df af]8{n] ;f] sf] JofVof u/L afwf c8\sfp km'sfpg ;Sg]5 .
9
cg'; "l r – !
-bkmf # sf] pkbkmf -!_ ;Fu ;DalGwt_

lgj]bs JolQm ePdf u|fxs vftf vf]Ngsf] nflu lbg] lgj]bgdf v'n fpg' kg]{ Go"g td ljj/0f

xfn;fn}
!= k"/f gfdy/M b]jgfu/LdfM ==========================c+u|]hLdfM=============================== lvlrPsf]
hGd ldlt====================== hGd :yfgM ========================== kmf]6 f]
gful/stfM======================= gful/stf gDa/M ==============================
gful/stf hf/L ePsf] ldlt / lhNnfM ========================
/fxbfgL g+=M ==========================/fxbfgL hf/L :yfg / ldltM ============================
@= :yfoL 7]ufgfM ===============c+rn================lhNnf ==================== uf= lj=;=÷g=kf=÷d= g= kf=
6f]n================j8f g+=========Ans g+========= kmf]g g+M=========== km\o fS;M============Od]n =============
#= xfnsf] 7]ufgfM ==================c+rn===============lhNnf ===================== uf= lj=;=÷g=kf=÷d=kf=
6f]n================j8f g+=========Ans g+========= kmf]g g+M========== km\o fS;M============Od]n=============
$= afa'sf] gfdM
%= afh]sf] gfdM
^= klt jf klTgsf] gfdM
&= z}lIfs of]UotfM
*= k]zf M -s'g} sfof{nodf sfo{/t eP sfof{nosf] gfd, 7]ufgf / kb clgjfo{ ?kdf v'nfpg' kg]{_
(= :yfoL n]vf gDa/ (PAN)M
!)= sf/f]af/ ug]{ a}+ssf] gfd, 7]ufgf tyf vftf gDa/M -vftfsf] k|sf/ v'nfpg' kg]{_
nufgL Joj:yfksn] o; bkmfdf pNn]v ePsf] j}+s;Fu cfkm\gf] u|fxssf] ;DaGwdf hfgsf/L dfUg
;Sg]5 .
!!= nufgL Joj:yfkgsf nufOg] /sdsf] >f]t ;DaGwL ljj/0fM

============================
lgj]bssf] b:tvt

;+nUg ug'{kg]{ sfuhftM


!= gful/stf k|df0fkqsf] k|l tlnlk .
@= :yfoL n]vf gDa/ (PAN) btf{ k|df0fkqsf] k|l tlnlk .
#= /fxbfgLsf] k|l tlnlk .

10
cg'; "l r – @
-bkmf # sf] pkbkmf -!_ ;Fu ;DalGwt_

lgj]bs ;+: yf ePdf u|f xs vftf vf]Ngsf] nflu lbg] lgj]bgdf v'n fpg' kg]{ Go"g td ljj/0f
!= ;+: yfsf] gfdM
;+: yfsf] k|s[tL
btf{ k|df0fkq g+=
btf{ ldlt, :yfg tyf btf{ ePsf] lgsfoM
;Dk"0f{ ;+rfnsx?sf] gfd / 7]ufgfM
;+rfnsx?sf] afa' tyf afh]sf] gfdM
sfo{sf/L k|d'vsf] gfd / 7]ufgfM
sfo{sf/L k|d'vsf] afa' tyf afh]sf] gfdM

@= :yfoL n]vf -Kofg_ gDa/ M


#= 7]ufgf -;+: yfsf] /lhi68{ 7]ufgf_
===================== c+rn ====================== lhNnf ==================== -uf=lj=;÷gkf÷dgkf÷pdgkf_
=========================== 6f]n =============== j8f g+= ==================== Ans g+===========
kmf]g g+= ====================kf]i6 jS; g+=M ================== km\o fS;M=================Od]n==================

$= sf/f]af/ ug]{ a}+ssf] gfd, 7]ufgf tyf vftf gDa/M -vftfsf] k|sf/ v'nfpg' kg]{_
nufgL Joj:yfksn] o; bkmfdf pNn]v ePsf] j}+s;Fu cfkm\gf] u|fxssf] ;DaGwdf hfgsf/L dfUg
;Sg]5 .

%= nufgL Joj:yfkgdf nufOg] /sdsf] cfo >f]t ;DaGwL ljj/0fM

cflwsf/L JolQmsf] b:tvt============================


cflwsf/L JolQmsf] gfd===============================

lgj]bsn] ;+nUg ug'kg]{ sfuhftM–


-!_ sDkgL btf{ k|df0fkqsf] k|l tlnlk
-@_ k|jGwkq tyf lgodfjnL, ljwfg jf ;DalGwt sfuhftsf] k|l tlnlk
-#_ nufgL Joj:yfks;Fu vftf vf]Ng] ;DaGwdf ;+rfns ;ldltn] u/]sf] lg0f{o sf] k|l tlnlk
-$_ x:tfIf/ ug{ clVtof/L k|bfg u/]sf] JolQmsf] gfd tyf gfu/Lstf k|df0fkqsf] k|l tlnlk
-%_ :yfoL n]vf gDa/ -Kofg_ btf{ k|df0fkq sf] k|l tlnlk

11
cg'; "l r – #
-bkmf # sf] pkbkmf -@_ tyf bkmf % sf] pkbkmf -@_ ;Fu ;DalGwt_

u|f xs;Fu sf] s/f/df v'n fpg' kg]{ Go"g td s'/ fx?

!= nufgL Joj:yfkg ul/g] /sd / nufgL Joj:yfksn] u|fxsnfO{ s:tf] k|sf/sf] nufgL
Joj:yfkg ;]jf k|bfg ug]{ xf] ;f] ;DaGwdf
@= u|fxssf] tkm{af6 ul/Psf] nufgLaf6 k|fKt lwtf]kq tyf ahf/sf cGo pks/0fx?nfO{
;'/lIft ;fy /fVgsf] nflu ul/g] Joj:yf ;DaGwdf
#= nufgL Joj:yfks / u|fxs jLr ul/Psf] s/f/sf] cjlw tyf /sd ;DaGwdf
$= nufgL ug{ ;lsg] If]q tyf ;Ldf ;DaGwdf
%= nufgL Joj:yfksn] nufgL Joj:yfkg ;DaGwL ;]jf k|bfg u/] jfkt u|fxsn] a'emfpg'
kg]{ ;]jf z'Ns ;DaGwdf
^= nufgL Joj:yfkssf] s'g} nufgLdf :jfy{ aflemPsf] eP ;f] ;DaGwdf klxn] g} v'nfpg'
kg]{ ;DaGwdf
&= u|fxssf] nufgLaf6 ul/Psf] sf/f]jf/sf] uf]Kotf sfod /fVg] ;DaGwdf
*= nufgL Joj:yfkgdf cfOkg{ ;Sg] ;Dk"0f{ hflvdsf] k"0f{ lhDd]jf/ u|fxs cfkm} x'g],
nufgL Joj:yfks tyf nufgL Joj:yfkssf s'g} klg sd{rf/L nufgL Joj:yfkgsf]
qmddf x'g ;Sg] xfgL gf]S;fgLsf] eflubf/ gx'g] / nufgL Joj:yfkgsf] qmddf cfOkg]{
vr{x? h:t} s/, u|fxssf] k|ltlglw eO{ sfdubf{ a'emfpg' kg]{ ;]jf z'Ns cflb h:tf
vr{x? ;j} u|fxsn] g} Joxf]g'{ kg]{ ;DaGwdf
(= nufgL Joj:yfksn] u|fxsnfO{ k|jfx ug]{ ljj/0f tyf hfgsf/L ;DaGwdf
!)= nufgLdf x'g ;Sg] hf]lvd ;DaGwdf
!!= u|fxssf] gfddf vl/b ul/Psf] z]o/x?df k|fKt x'g ;Sg] xsk|b z]o/ tyf jf]g; z]o/
;DaGwdf
!@= u|fxssf] gfdaf6 lwtf]kqdf ul/g] nufgLsf] k|ltkmn ;DaGwdf nufgL Joj:yfkssf]
jf/]G6L g/xg] ;DaGwdf,
!#= u|fxssf] nufgL l;df eGbf a9L x'g] u/L bfloTj g/xg] ;DaGwdf,
!$= nufgL Joj:yfkg ;DaGwdf nufgL Joj:yfkssf] bfloTjx? ;DaGwdf
!%= nufgL Joj:yfkg ;DaGwdf p7]sf ljjfb tyf u'gf;fx?sf] ;dfwfg ;DaGwdf
!^= s/f/df nfu' x'g] sfg'g ;DaGwdf
!&= s/f/sf] JofVof ;DaGwdf
!*= s/f/sf cGo zt{x? ;DaGwdf
!(= ;DkQL z'l4s/0f ;DaGwdf P]g lgod kl/kfngf ug]{ ;DaGwL pb\3f]if0f ;DaGwdf
@)= u|fxsn] nufgL ug{ OR5f u/]sf laz]if jf ;Lldt sDkgL ePdf To:tf] sDkgLsf] gfd,

12
@!= s/f/sf] ;dofjwL / cuf8L g} s/f/ cGt ug]{ eP ;f] sf] zt{x?,
@@= nufgL Joj:yfkg ul/g] If]q, nufgL ;Ldf tyf nufgL ;DaGwL lg0f{ox?nfO{ lgwf{/0f
ug]{ cfwf/x?,
@#= nufgL Joj:yfkg ubf{ nufgL Joj:yfksn] ;Dk"0f{ s'/f cfkm" v'zL ug{ kfpg] xf] jf
cGoyf xf] ;f] s'/fx?,
@$= u|fxsn] s/f/df pNn]v ePsf] ;dofjlw cufl8 g} /sd lkmtf{ lng ;Sg] eP ;f]
Joxf]/f,
@%= u|fxssf] a}+s vftf ;+rfng ;DaGwL laz]if k|s[of eP ;f] ;DaGwL ljj/0f,
@^= nufgL Joj:yfkg ;DaGwL u'gf;f] jf ljjfb ;dfwfg ;DaGwdf dWo:ytfsf] Joj:yf
ug]{ eP ;f] ;DaGwL Joj:yf ;DaGwdf,

13

You might also like