You are on page 1of 6

*A chhiar peih tan aw.........

*SABBATH LO AWM TANNA LEH A AWMZIA*

Bible a Sabbath lo lanna hmasa ber chu Exodus 16:23 thu hi a ni a. Israel-te Aigupta bawih atanga Mosia
hmanga Pathianin a hruai chhuahna, Elim leh Sinai Tlang inkara an awm lain Pathianin Israel-te chaw tan
van atangin manna a rawn tlaktir a, hemi manna tlak rual hian Sabbath serh turin Pathianin thu a rawn
pe tan ve ta nghal bawk a ni.

“…Naktuk hi chawlh derna ni, Lalpa tan chawlhni thianghlim a ni e. Chuvangin (manna) a awma awm in
duh leh awm ulangin, a chhuma chhum a chhum in duh leh chhum rawh u. Chumi bang chu a tuk lam
atan in dah dawn nia,” (Exo. 16:23_ tiin Pathianin thu a pe a. Chawlhni (Sabbath)-ah Pathianin manna a
tlaktir dawn loh avangin Sabbath ni-a an ei tur chu Sabbath hma niin Israelte chuan an chhar khawl vek
a, a duhin manna chu an chhum a, a duhin an awm bawk a, Sabbtah niah an ei thin a ni. Sabbath ni hian
engmah thawk lova awm hle hle tur anih avangin, manna awm emaw, chhum hmin sa emaw kha an ei
mai thin a ni.

Israel-te’n Sinai tlang an thlen chuan Pathianin Israel-te enkawlna atan ‘DAN’, ‘Thu sawm pek’ Mosia
hnenah lung pheka ziakin a hlan ta a. Israelte Elim leh Sinai tlang inkara an awm laia manna tlak ruala
Sabbath serh tura thupek lo awm tawh pawh chu, thu sawm pekah hian ziakin Pathianin a nemnghet ta
a ni (Ex. 20:1-17; Deut. 5:1-21). Hetianga thu sawm peka Sabbath nemngheh anih avang hian ‘Sabbath’
hi ‘Sinai tlang dan’ tia sawi a ni ve fo bawk a ni.

Sabbath pek anih chhan : Israelte Aigupta bawiha an awm lai khan hahchawlh reng reng nei hman lovin,
Aigupte mite’n hmangaihna tel hlek lovin hna hrehawm leh hahthlak tinreng an thawhtir a. Rethei em
em leh hahchawlh hun reng hreng nei lova an lo chhawr hrep tawh avangin Pathianin hmangaih taka
Aigupta bawih atanga Mosia hmanga a hruaichhuah hnuah, an hahchawlhna hun atan Sabbath hi a pe ta
a ni.

Sabbath awmzia: ‘Sabbath’ tih hi Hebrai tawng a ni a, ‘chawlhna, hnathawh chawlhsanna, hahchawlh
derna’ tihna a ni. Grik tawngah chuan ‘sabbaton’ an ti a, ‘taksa hahchawlhna’ emaw ‘thawhrim
chawlhsanna’ tihna a ni. Aigupta bawih hna hnuaia chawlh reng reng neilo Israel hnamte’n hahchawlhna
an neih theihna tura Pathianin holiday (chawlhna) alo siamsak chu a ni. Israelte tan a hlu em em a ni.
Sabbath hi Judate hapta khat chhunga a ni tawp ber a ni a, tun huna keini’n Inrinni (Saturday) kan tih hi a
ni. Tlai ni a tlak veleh Sabbath a intan a, a tuka ni lo chhuak a tlak pil veleh Sabbath chu a tawp ve thin a
ni.

Ex. 31:15-ah chuan ‘Ni ruk chhung hna thawh tur a ni a, ni sarih ni erawh chu ‘chawlh derna’ chawhni a
ni’ tih kan hmu a. Ex. 35:2 ah pawh ‘Ni ruk chhung hna thawh tur a ni a, ni sarih ni erawh chu in tan ni
thianghlim, Lalpa tan chawlh derna chawlhni a ni’ tih kan hmu a, Sabbath ni alo thlen reng rengin Israel-
te chuan an hna tul leh pawimawh zawng zawng tlansain an chawl (Sabbath) vang vang thin a ni.

Sabbath hi Pathian biakna tan emaw, Pathian hnena inthawina leh tawngtaina atan emaw a pek a nil
ova, taksa chawlh hahdamna tur hrim hrima pek a ni. Pathian biakna tur hun erawh chu a hranpaa siam
a nit hung a. Ex. 34:23-ah ‘I mipa zawng zawng chu kum khatah vawi thum Lalpa Pathian, Israel-te
Pathianin hmaah chuan an rawn inlan thin tur a ni’ tiin Pathianin thu a pe zawk a. Israel hnam zinga
mipate chuan kumkhat chhungin Pathian biakna hun vawi thum an nei ziah thin anih chu.

Tin, Pathianin hapta Sabbath a pek bakah hian, thla Sabbath-te, kum Sabbath-te, kut chi hrang hrang
Sabbath tea lo pek belh tak zel hnuah chuan Sabbath thenkhatah inthawina hlan hun pawh an nei tel ve
ta zawk a.

*SABBATH CHI HRANG HRANGTE*

Pathianin Exodus 16:23-a Israelte hnena hapta Sabbath a pek hnuah Sabbath chi hrang hrang a pek belh
ta zel a. Chungte chu hetiangin tarlang ila-

*(a) Tawtawrawt Kut Sabbath :* Lev. 23:23-25 ah Pathianin Israel-te hnenah Tawtawrawt Kut Sabbath
hmang turin thu a pe a. “Thla sarihna, chumi thla ni khat ni chu in tan urhsun taka lak chawlhna
(Sabbath) tawtawrawt tuma hriatrengna, inkhawmpui thainghlim a ni ang a, hna reng reng in thawk tur
a ni lo,” tiin a hrilh a ni.

*(b) Tlanna ni Kut Sabbath :* Lev. 23:26-32-ah, “Thla sarihna ni sawm ni erawh hi chu inremna ni a ni a,
in tan inkhawmpui thianghlim a ni ang a… Eng hna mah in thawk tur a ni lo, hei hi in awmna apiangah in
thlahte zel thlenga in awm dan tur a ni, in tan chawlhni (Sabbath) urhsun taka lak chawlhna (Sabbath) a
ni ang,” tiin Pathianin Tlanna Ni Kut (Sabbath) hman dan tur alo pe bawk a.
*(c) Bawkte Kut Sabbath :* Lev. 23:33-39-ah chuan “THla sarihna ni sawm leh ni nga nia in lova thil
hawngte in seng zawh chuan, Lalpa Kut chu ni sarih in awhtir ang a; a ni khat ni chu chawlh derna
(Sabbath) a ni ang,” tiin Lalpa’n Bawkte Kut serh dan tur a pe bawk a.

*(d) Kum Sabbath:* Lev. 25:4-5-ah chuan “Kum sarih kum erawh chu ram chawlh derna, Lalpa hminga
chawlhna a ni anga, I lovah buh bal I ching rur a ni lova, i grep huan I sat no tur a ni heklo,” tiin Pathianin
kum Sabbath hman dan tur alo pe bawk a ni.

*(e) Chhang dawidim telh loh Kut Sabbath :* Lev. 34:28-21-ah chuan, “Chhang dawidim telh loh Kut I nei
tur a ni. Thu ka pek tak che ang khan, ni sarih chhung chu chhang dawidim telh loh Abib thla hun ruatah
khan I ei tur a ni.. Ni ruk chhungin hna I thawk tur a ni a, a ni sarih ni erawh chuan I chawl tur a ni. Lei leh
lai leh buh seng lai pawhin I chawl (Sabbath) tur ani,” tiin Pathianin thu a pe bawk.

*(f) Hapta Sabbath :* Hapta Sabbath hi chu hapta khat chhung a ni sarihna zel kha an chawl (Sabbath)
thin. Ex. 16:23; 20:9-11; 31:15 thuahte kan hmuh angin Pathianin, “Ni ruk chhung hna I thaw kanga, a ni
sarihna chu I chawl (Sabbath) tur a ni,” tiin Israel-te hnenah thu a pe a ni.

Kan tarlan tak ang hian Sabbath chi hrang hrang kan hmu a. Thuthlung Hlui bu pum puiah hian Sabbath
hi vawi 75 lai a chuang a, heng zinga 35 te hi serh leh sang dan Sabbath sawina anih lain, vawi 40 zet hi
Hapta Sabbath sawina a nit hung a. Heng Sabbath chi hrang hrang zingah hian Hapta Sabbath hi kan
thlur ber tur chu a ni nghe nghe a. Sabbath chi dangte hi chu buaipui kan tam lem loh avangin sawi zau
ngai lovah dah ta ila. Hapta Sabbath avang hian mi tam takin Pathian thu an lak sual phah fo thin avangin
kan zirchian a pawimawh hle a ni.

*SABBATH HI TUTE HNENA PEK NGE?*

Sabbath hi Aigupta bawih atang hruai chhuah, Kanan ram luahtu hnam Israel-te tan liau liaua pek a ni.
Deut. 4:13-14- ah chuan, “A thuthlung zawm tura thu a pek che u thu sawm pek chu in hnenah a puang
a, lungphek pahnihah a ziak a. Tin, chumi lai chuan luah tura in va kaina rama in zawm turin, dante leh
rorelte zirtir turin Lalpa’n thu min pe a,” tiin Mosia’n a sawi a. Thu sawm pek (Sinai tlang dan) Sabbath
leh a dangte hi ‘luah tura in va kaina (Kanan) rama in zawm turin’ tih anih avangin, Aigupta atanga Kanan
ram pana luahtu hnam Israel-te tan liau liauva pek a ni tih chiang takin kan hmu thei a ni. Aigupa bawih
atanga hruai chhuah Kanan ram luahtu Israel hnam ni ve lo tan chuan Sabbath hi pek a ni lova, serh lo
tum ve ngawt chi a ni lo.
Deut. 5:15 ah Pathianin, “Nang pawh Aigupta ramah khan bawih I ni tawh a, LALPA I Pathianin chuta ta
chu kut chak tak leh ban phara a hruai chhuah che I ni tih hre reng rawh. Chuvangin a ni LALPA I
Pathianin Chawlhni (Sabbath) serh tura thu a pek che ni,” tiin Israel-te hnenah chiang takin a hrilh a.
Sabbath hi Aigupta bawih atanga hruai chhuah Israel hnamte tan hahchawlhna tura Pathianin a bika a
pek anih avangin mi dang a huap ve lo a ni.

Aigupta bawiha awm ve lo Adama, Enoka, Nova, Abrahama, Isaka leh Jakobate hun kum 2,500 chhung
zawng khan Sabbath hi pek an ni lova, an serh bawk hek lo. Israel-te ngei pawh kha Aigupta bawiha na
awm lai leh Pathianin Aigupta ram tanga a hruai chhuah a Tuipui Sen an kan laite pawh khan Sabbath hi
pek an ni lova, an serh bawk heklo. Elim leh Sinai tlang inkara an awm lain Pathianin van atanga manna a
rawn pek rualin Sabbath serh turin thu a rawn pek tak avangin an serh tan ve ta chauh a ni (Ex. 16:23).
Aigupta bawiha hahchawlh reng reng nei o, Israel hnam tan bik liau liauva Sabbath hi pek a ni.

Ex. 20:9-10 thuah, “Ni ruk chhungin in thawk tur a ni a, I hna zawng zawng chu I thawk tur a ni. A ni sarih
ni erawh chu LALPA I Pathian tan chawlhni (Sabbath) a ni e. Chumi ni chuan hna reng reng I thawk tur a
ni lo, nang pawh, I fapa pawhin, I fanu pawhin, I ran pawhin, I ina awm hnam dang pawhin,” tiin
Pathianin Israelte a hrilh a.

Israel hnamte leh an ran vulh zawng zawng leh an chhiahhlawh hnam dang (Jentail)te pawhin Sabbath ni
chuan hna an thawk bik tur a ni lova, an chawl vek thin a ni. He Bible chang ‘I ina hnam dang pawhin’ tih
lai tawngkam lo lang hi ngaihsual palh a awl hle a, ram dang (sorkar dang)-te thlenga Sabbath hi serh tur
emaw tia serh lo tum ve an awm fo thin. Israelte ina awm, an bawih chhawr lai, hnam dangte sawina bik
a ni (Israel-te control na hnuaia hnam dang awm vete chauh a huam a ni). Israelte’n Sabbath an serha an
chawlh thuap lai pawh khan an thenawm ram ‘Jentail hnam’ Aigupta, Babulon, Persia leh Suria leh
sorkar dang dangte pawh khan Sabbath hi an hre ve lo reng reng a, an serh lo va, serh turin Pathiain thu
a pe ve bawk lo a ni.

Bible thute hi hlu em em vek mah se, ‘he Bible bung leh chang hi tute tana ziak nge, eng huna hman tur
nge, kan hun atan a huap ve em?’ tihte chhut lova zawm ve vek kan tum chuan kan buai thlawn fo mai
dawn a ni. “Nova hunah pawh Pathianin Lawng tuk rawh” a tih kha, Bible-ah a la inziak alawm, tiin lawng
lo tuk ve ngawt tai la a atthlak ngawt ang! Chutiangin Aigupta bawiha hahchawlh reng reng neilo Israel
hnamte tana Pathianin chawlh (holiday) ‘Sabbath’ a lo pek hi Bible-ah inziak reng mah se, kan tan a ni ve
lo tih kan hriat chian a tul em em a ni.

*SABBATH HMAN DAN*


Hetiangin Pathianin Israel fate Sabbath-a an chawlh dan tur a pe-

Exodus 35:3 –

“Chawlhni (Sabbath) chuan in chenna hmun reng rengahte chuan mei in chhe tur a ni lo,”

Exodus 20:9-10

“Ni ruk chhungin hna I thawk tur a ni a, ni sarih ni erawh chu Lalpa I Pathian tan chawlhni a ni e. CHumi
ni chuan hna reng reng I thawk tur a ni lo. Nang pawh, I fapa pawh, I fanu pawh, I bawihpa pawh, I
bawihnu pawh, I tan pawh, I ina hnam dang pawhin,”

Exodus 31:15

‘A ni sarih ni erawh chu chawlh derna, chawlhni (Sabbath) a ni. Tupawh chawlhni a hna thawk apiang
chu tihhlum ngei ngei tur a ni.”

Leveticus 16:21; 23:29

“Tupawh ni sela, chumi (Sabbath) nia rilru tihrehawm lote chu an chipuite zing ata tuithlarin an awm
ang,”

Numbers 15:32-36

“Israel thlahte thlalera an awm lai chuan, mi pakhat chawlhni (Sabbath) a thing fawm hmutute chuan
Mosia leh Arona leh mipuiho hnenah chuan an hruai a, engtia tih tur nge tih la puan loh anih avangin tan
inah an khung a. Tin, Lalpa’n Mosua hnenah, :Chumi chu tihhlum ngei ngei tur a ni, daipawnah mipui
zawng zawngin lungin an deng tur a ni,” a ti a. TIchuan, Lalpa’n Mosia thu a pek ang chuan miui zawng
zawng chuan daipawnah an hruai a, lungin an deng hlum ta a,’

Exodus 16:29

“Lalpa’n chawlhni (Sabbath) a pek che u hi hr eta che u mawle. Chuvangin ni ruk niin ni hnih tla tawk tur
chhang a pe che u anih hi. Mi tin anmahni hmun theuhvah awm hle hle mai rawh u Ni sarih ni chuan
tumah awmna hmun ata chhuak hauh suh se.’
Thuthlung Hlui bu a Sabbath tih vawi 75 inziak zinga serh leh sang dan Sabbath inziak vawi35-ahte hian
inthawina leh thil hlante Pathian hnenah an hlan thin a, Hapta Sabbath vawi 40 inziakahte hian
inthawina leh thil hlan ti lovin an chawl mai thin a ni. Jentail zingah tupawhin heng Sabbath-te hi an serh
ve dawn anih chuan Israelte tih dan angin inthawina hlan niah an hlan ve angai ang a, Chawlhniah an
chawl ve vang vang tur a ni. A zavai hian Israelte serh dan anga serh kim ve vek angai a ni.

*Source:* _Rev. R. Sangthanga, Sabbath leh Sunday. Sabbath chungchang thu,(Aizawl: SLC Sailo, 2018),
1-12._

You might also like