Professional Documents
Culture Documents
2020/2021
PAGANINI
BHI
Paganini BHI
DBH 3. mailako Programazio Didaktikoa: Musika
Aurkibidea
1. SARRERA .................................................................................................................................... 1
2. TESTUINGURUA ........................................................................................................................ 3
4.1. Musika arloan landuko diren konpetentziak eta beraien osagaiak ..................................................... 8
7. EDUKIAK .................................................................................................................................... 15
8. METODOLOGIA ........................................................................................................................ 19
9. DENBORALIZIOA ..................................................................................................................... 25
1. SARRERA
Hezkuntzaren helburu nagusia gizakia gizartearen baitan erabat garatzea da (Delors, 1996).
Gizakiaren konpetentziak maila guztietan ahalik eta gehien garatzea, subjektu indibidual eta
herritar aktibo gisa, bai eta konprometituta ere gizartearen garapenarekin eta ingurumenaren
garapen jasangarriarekin.
Etorkizuneko lanbideei buruzko azken ikerketetan gaur egungo gazteek 16 lan postu desberdin
gutxienez izango dutela ondorioztatu da. Lanpostu horiek oso desberdinak izango dira, eta askotan
euren artean ez dute inongo loturarik izango. Beraz, zer eta zertarako irakatsi behar den ondo
aztertu behar da. Ikasleek sortzen diren egoeretara egokitzeko konpetentziak ikasi beharko dituzte
errealitatera erraz egokitzen diren langileak eta bizitzan gertatzen diren erronka edo arazoei aurre
Hori guztia kontuan izanik, prestatu da DBHko 3. mailako Musika ikasgaiko programazio didaktiko
hau indarrean dagoen Dekretuan oinarrituta: 236/2015 DEKRETUA, abenduaren 22koa, Oinarrizko
Hezkuntzaren curriculuma zehaztu eta Euskal Autonomia Erkidegoan ezartzen duena. (EHAA,
2016-01-15)
alde batera utzita. Funtsezkoena zera da, ikasle bakoitzak ahalik eta gaitasun gehien izan ditzala
bere bizitzako alor guztietan (pertsonala, akademikoa, soziala eta profesionala), hau da, bere
garapen integrala. Eta horretarako programazioaren ezaugarriak egia bihurtu beharko dira.
Honenbestez, programazioa egoki, zehatz, malgu eta bideragarria izateko diseinatuta dago.
Programazio hau irakasle bakarrak diseinatu du. Hala ere, programazio didaktikoa musika
departamentuko kideen artean diseinatu beharko da eta koordinazio bertikala eskatuko du.
Halaber, maila bereko beste ikasgaietako programazioekin koherentea eta koordinatua izango da,
Programazio hau kontuan hartzen ditu Ikastetxearen Hezkuntza Proiektuan (IHP), Curriculum
Proiektuan (ICP) eta Ikastetxeko Urteko Planean (IUP) hartutako erabakiak. Aipatutako dekretuaz
gain, beste zenbait lege eta dekretu kontuan hartzen ditu, besteak beste, 8/2013 Lege Organikoa,
abenduaren 9koa, hezkuntzaren kalitatea hobetzekoa; baita Eskola Inklusibo garatzeko esparru-
plana (2019-2022).
beren burua prestatu eta oinarrizko konpetentziez jabetu behar dutelako, gero eta globalizatuagoa
den mundu honetan bizitzeko. Bertan proposatzen den metodoa egoera-arazoak konpontzean
saiatzen datza, pixkanaka eskuratu dituzten konpetentziak erabiliz. Konpondu beharreko arazorik
Argi dago hori izan behar dela bidea, ikasi bizitzarako, ikasi konpetenteak izateko, azken finean,
“hezkuntzaren lau zutabeak” lantzea izan behar da: ezagutzen ikastea, egiten ikastea, elkarrekin
Izan ere, Dekretuak honelaxe dio: “Konpetentzien araberako hezkuntzaren ikuspegitik, eskolaren
rola ezin da mugatu edukiak irakatsi eta ikasaraztera, egoera konplexuak ebazteko ezagutza
eskuragarriak erabiltzen eta transferitzen ere irakatsi behar baitu, ikasleak bizitza pertsonalerako,
Musika arloko irakas-ikaskuntza prozesua Proiektuen Metodologian oinarrituko da, hau da,
ikasketa flexiblea eta irekia, ikaslea trebetasun eta baliabide desberdinak erabiltzera bideratzen
duena. Jakintza desberdinen erabilera praktikoa lantzea bultzatuko da eta horrela motibagarria
izango da. Proiektuen metodologia talde lanean oinarritzen da. Programazio honetan esfortzu
berezia egingo da hori lortzeko eta horretarako ikasketa kooperatiboko teknikak erabiliko dira,
garapena elkarrekintzarekin baitator (L. Vytgotski, 1934). Batzuetan zaila suertatzen da talde lanean
ikasleen arteko elkarlana lortzea, eta hau gabe ez dago talde lanik. Ekintzak begirada
Paganini BHI 3
DBH 3. mailako Programazio Didaktikoa: Musika
garrantzitsuak ematen den etapa da (fisikoak, psikologikoak, emozionalak eta sozialak) eta ikasle
bakoitzak momentu desberdinean izaten ditu. Ikasle bakoitzaren momentua onartu eta ezagutuko
dugu, denon eta denontzako gela bat bihurtuz: gela inklusiboa. Hezkuntza inklusiboa izan behar
du, hau da, hezkuntza barneratzailea eta pertsonalizatua eta erronkatzat hartu behar du ahalik eta
ikasle gehien bikaintasunera eramatea da. Eta hori hezkuntza-eragile guztien ardura da,
“komunitate hezitzailearena”.
Aro digitalean gaude eta Informazio eta Komunikazio Teknologiak (IKTak) ikasgeletan infiltratu egin
dira, ikasleak alfabetizazio eta trebakuntza funtzional osoa izan dezaten prestatu beharko ditugu.
2. TESTUINGURUA
2.1. Ikastetxea
Programazio didaktiko hau DBH eta DBHO ikasketak eskaintzen dituen ikastetxe ertain baterako
proposatzen da, 500 ikasle ingurukoa. DBHn CD taldeak ere egongo dira, graduatua lortzeko
zailtasunak dituzten ikasleek titulua ateratzeko aukera izan dezaten. Orientazio mintegian hainbat
pedagogia terapeutikan irakasle espezialista egongo dira eta euren laguntzak programa inklusibo
baten barruan izango dira, adibidez, IK/KI metodologia erabiliz. Ikastetxea proiektu horretan lehen
urtean egongo da eta oraindik kohesio teknikak eta egitura sinpleak jorratzen hasi baino ez du egin.
Ikastetxean D eredua eskainiko da. Ikasle gehienak bertakoak izango dira, inguru euskalduna, baina
etorkin batzuk ere egongo dira. Horiek euren laguntza propioa izango dute, HIPI irakaslea. HNPaz
gain, Eleaniztasun proiektua izango dute eta urtero ikasleak ikasketa bidaia arrunta antolatu
beharrean Belgikako institutu batekin elkartrukea antolatuko dute, etwinning programan ere
Paganini BHI 4
DBH 3. mailako Programazio Didaktikoa: Musika
noizbait parte hartuko dute gizarte departamentuko irakasleekin. Ingeleseko mintegian laguntzaile
estatubatuarra izango dute. Hori guztia lagunduko du musika ikasgaian gai batzuen lanketan,
Hezkidetza plana onartuta ere izango dute eta hainbat ekintza prestatuko dira indarkeriari aurre
egiteko eta prebenitzeko jarduketa plana aurrera eramateko. Ekitaldi guztietan musika erabiliko da.
Ohitura handia izango dute kontzertuak, antzerkiak eta horrelako emanaldiak antolatzen:
euskararen egunekoa, kultur astekoa eta kurtso amaierakoa tradizio handikoak izango dira.
Ingurumenarekiko oso arduratsuak izango dira Agenda 21 proiektuan sartuta egongo dira.
Ekintzailetza sustatzen duen EGIN eta EKIN proiektuan ere parte hartuko dute. Proiektu horretan
DBH 1 edo 2ko ikasleak badira asmakizun bat aurkeztu behar dute, eta DBH 3, 4 edo Batxilerreko
ikasleek negozio plan bat idatzi behar dute. Proiektu horretan bideoak aurkez daitezke, eta horien
Sare Hezkuntza ere proiektu garrantzitsua izango da. Informazioaren eta komunikazioaren
teknologiak baliabide eraginkorrak dira ikaskuntzak sendotzeko. Gainera, oso lagungarriak dira bai
musika entzuteko, bai musika sortzeko. Ikasleen autonomia eta Internet bidezko lankidetza-aukerak
sustatzen dituzte teknologia horiek. Proiektuen lanketan norberaren ikaskuntzari egiten dioten
ekarpenak handiak dira, eta ezin dugu ahaztu inklusibitaterako laguntza handia ematen dutela.
Horrela bada, hemen aurkeztutakoa gaur egungo ikastetxe bat da, XXI. mendekoa.
2.2. Ikasleak
Ikasleen eboluzio-garapena kontuan izan behar da ezer planifikatu baino lehen. DBHko 3. mailako
ikasleak nerabeak dira, eta dakigunez, nerabezaroa haurtzaro eta helduaroaren artean dagoen
Ume bat heldu bilakatzeko jarraitzen duen prozesu biologiko eta fisiologiko bezala ulertzen dugu
nerabezaroa gaur egun eta bizi duen ingurune soziokulturalaren menpe dago (Margaret Mead,
1928). Gure gizartean, egun, etapa hau 12 eta 20 urtera artean ematen da. Bizitzen duten garapen
Paganini BHI 5
DBH 3. mailako Programazio Didaktikoa: Musika
psikologikoa faktore biologiko, kultural, historiko eta sozialetan oinarritzen da, baina baita ezaugarri
pertsonok bakarrak garen heinean. Eta hori beti izango da gure abiapuntua.
Hala ere, badaude ezaugarri orokor batzuk gure irakas-ikasketa prozesua antolatzeko orduan
Jean Piaget-ek egindako garapen kognitiboaren estadioen arabera, nerabezarora arte operazio
zehatzak egiteko ahalmena garatu dute eta orain operazio formalak egiteko gaitasuna lortzen dute,
hau da, pentsamendu logikoa, abstraktua eta hipotesiak egiteko ahalmena. Planteatuko diren
deskribapenaren arabera (1981) nerabezaroan konbentzionalera iristen dira, hau da, arauak
elkarren arteko erlazio onak mantentzekoak direla ulertzen dute. Batetik intentzio onak eduki eta
adibidez), beraienak egiten dituzte eta konfiantza, leialtasuna… garrantzitsu hartzen dituzte.
Bestetik onartuak izan diren legeak betetzen dituzte, badakitelako gizartearekin kolaboratu behar
dutela legeak betez, legeak baliagarriak direlako, gizarte batek ongi funtziona dezan. Garapenean
aurrera pauso handia da hori. Gizarte eta talde baten partaide izatearen erantzukizunaren jabe
baitira.
Bestalde, gogoratuko dugu adimen anizkunen teoriak (Howard Gardner, 1983) demostratu digula
hamaika bide daudela ikasteko eta ikasle bakoitzak berea aurkitu behar duela. Adimena arazoak
intrapertsonala, adimen naturalista eta adimen emozionala (Daniel Goleman, 1996). Bizitzan,
eskolan eta musika gelan, adimen desberdinen konbinaketa duten ikasleak aurkituko ditugu. Gure
lana ikasteko bidea ikasle guztiei beraien beharren arabera eskaintzea da. Hau da, adimen mota
Ezin dugu ahaztu gaur egungo gizartean oraindik genero ikuspuntua ez dagoela guztiz txertatuta,
Gure ikasleak nerabeen ezaugarri psikoebolutibo orokorrak betetzen dituzten nerabeak izango dira
eta nahiz eta bakoitza adimen mota desberdin batean trebeagoa den, denen artean adimen
konbinazio orekatu bat sortzen dute. Ikasgaian motibatuta egotea izango da erronka handiena eta
ikasle errepikatzailerik egongo balitz, proiektuak ez dira errepikatuko, helburu berdinak mantenduko
Gela inklusiboa izango da eta ikaslean ezaugarri desberdinen arabera antolatuko dira talde lanean,
Deskribatutako ikastetxe horretan musika gela egongo da. Bertan, ikasgaia lantzeko behar diren
baliabideak egongo dira: musika liburuak, entziklopediak, musikagile eta musika tresnen posterrak
gela apaintzeko, musika entzuteko eta grabatzeko gailuak, joko digitalak, musikarako programa
bereziak, web kamera dituzten ordenagailuak edo ikasleen gailu digitalak (sarean konektatzeko
aukerarekin, noski), inprimagailua edo eskura inprimatzeko aukera, arbela digitala eta Orff musika
tresnak. Gelako antolaketak beti lagunduko du ikasleak lan taldeetan lan egiteko.
Gelaz aparte, ikastetxeko beste espazioak ere erabiliko dira: aretoa (entzunaldiak egiteko) eta
gimnasioa (dantza edo entseguak egiteko). Ikastetxetik kanpo ere jarduerak prestatuko dira,
oinarrizko gaitasun guztiek ikasleen testuinguruarekin harreman funtzionala izan behar baitute.
Musika irakasgaiko jarduera osagarri horiek ikastetxearen jarduera osagarrien plan zabal baten
236/2015 Dekretuan oinarrizko konpetentzien formulazioa proposamen berria da. Hona hemen
“Eskaera konplexuei erantzuteko abileziak dira konpetentziak, eta horretan, zenbait baliabide
psikosozial (tartean, baita trebetasunak eta jarrerak ere) hartzen ditu oinarri, testuinguru jakin batetik
Taularen arabera oinarrizko konpetentziak zeharkakoak edo diziplina barrukoak izan daitezke,
bizitzarako beharrezkoak eta ezinbestekoak. Biak dira konpetentzia giltzarri eta elkar elikatzen dute:
edo baliabide dira hezkuntza-helburuak lortzeko eta diziplina barruko oinarrizko konpetentziak
1
Dekretuan agertzen den taularen zati baten irudia
Paganini BHI 8
DBH 3. mailako Programazio Didaktikoa: Musika
konpetentziak dira.
ZK4
Musika arloan bost zeharkako konpetentziak
eta ebaluatu arlo honetan. Horregatik, maila bereko beste arloekin adostu da, arlo bakoitzean
zeharkako konpetentzien zein osagaitan zentratzea. Beraz, maila osoan konpetentzia guztien
baliabideak erabiltzen ditu bizitzako maila pertsonalean, sozialean, akademikoan eta laboralean
arazoak eraginkortasunez ebazteko. Horien artean, arterako konpetentziak beste batzuren artean
ZEHARKAKO KONPETENTZIAK
ZK1.1. Hitzezko komunikazioa: hainbat hizkuntzatako askotariko testuak ahoz eta idatziz
ZK1.2. Hitzik gabeko komunikazioa: hitzik gabeko hainbat kodetako informazioa ulertzea eta
ZK1.3. Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak (IKT) modu sortzaile, kritiko, eraginkor
eta seguruan erabiltzea, ikasteko, aisiarako, inklusiorako eta gizartean parte hartzeko.
ZK2.1. Norberaren eta besteren nahiak asebete daitezen uztartzea komunikazioetan; hau da,
aldi berean, besteren sentimenduak, pentsamenduak eta nahiak adi entzutea eta
kontuan hartzea.
ZK2.2. Taldean ikastea eta lan egitea, nork bere ardurak onartuz eta helburu komuneko lanetan
ZK3.2. Informazioa ulertzea, buruz ikastea, eta ulertutakoa adieraztea (pentsamendu analitikoa)
ZK3.3. Informazioa ebaluatzea eta nola ebaluatu den adieraztea (pentsamendu kritikoa)
ZK3.4. Baliabide kognitiboen erabilera estrategikoa egitea, ikasitakoa baliatuz eta beste
ZK4.2. Ideiak edo proiektuak sortzea eta/edo nork bere gain hartzea, proiektuen plangintza
ZK4.3. Planifikatutako ekintzak gauzatzea eta, beharrezkoa baldin bada, haiek doitzea.
ZK4.4. Egindako ekintzak ebaluatzea, haien berri ematea eta hobetzeko proposamenak egitea.
DISZIPLINAKO KONPETENTZIAK
DK1.1 Hizkuntza artistikoak adierazteko eta komunikatzeko baliabideak direla ulertzea, haiek
kulturaletan identifikatzea.
DK1.2. Arte-produktuak era pertsonal eta arrazoituan sortzea hainbat egoera eta bizi-
DK1.3. Dagozkien denboran eta kulturan interpretatzea arte-adierazpenak eta -ekoizpenak, eta
horietan dauden funtzioak eta erabilerak aztertzea eta bereiztea, pertsonen bizitzan
DK1.4. Gogoetaren eta kritikaren bidez balioestea ondare artistiko eta kulturaleko elementuak,
herrien nortasunaren eta kulturen oinarri diren aldetik, herrien arteko hartu-emanaren,
Arterako konpetentziak barne hartzen duen musika ikasgaia lantzeari ekitean, kontuan izan behar
garapenaren ondorioz, masiboki kontsumitzen da musika, eta askotan, horrekin batera, irudiak eta
arte-adierazpen asko. Musikak sozializatzeko eta nortasuna eraikitzeko prozesuetan parte hartzen
du, baita bizi dugun munduari ideiak osatzeko prozesuetan, batez ere, Bigarren Hezkuntzako
Paganini BHI 11
DBH 3. mailako Programazio Didaktikoa: Musika
ikasleen adinetan.
Gaur egun, musikaren bidez informazio asko ematen da. Musika, gaur egun ez da ekoizpen hutsa
izan behar, ez da mugitu behar teknika ikastera, baizik eta ikuspegi kritikoz azterketa egitera
ikastera. Ikasgelan landu behar dira erabilerak, eta bizitzearen esperientziarekin duen lotura zuzena
erakutsi behar da. Horrenbestez, produktu musikal askotarikoak landu behar dira, bai goi-
Musika arloak arterako konpetentziaren barruan egoteaz gain, beste diziplina barruko
konpetentzia batzuekin ere harremana du, konpetentzia zibiko eta soziala, konpetentzia motorra,
besteak beste.
5. ETAPAKO HELBURUAK
EH01 1. Musikak norberaren ideien, sentimenduen eta bizipenen berri emateko dituen aukera
balioestea, artea eta kultura ezagutzeko eta gozatzeko aukera ematen duten aldetik.
hedabide batzuen arteko loturak zein diren jakitea, eta horiek guztiak artelan konplexuak
EH03 3. Estilo, genero eta joera desberdinetako musika-lanetan erabiltzen diren elementu
tekniko eta espresiboak aztertzea eta identifikatzea, eta hori guztia ezaguera-bide eta
eskuratzeko eta mota askotako errealitate eta ekoizpen artistikoen bidez nork bere burua
aberasteko.
EH05 5. Norberak zenbait musika-lan sortzea, horretan emandako denboran gozatzea eta
musika pertsona gisa hazteko, emozio, sentimendu, bizipen eta ideien berri emateko eta
hartzea.
EH06 6. Zenbait testuingurutan egitekoak diren musika-proiektu musikaletan parte hartzea, eta
EH07 7. Musikaren eta soinuaren erabilerak eta funtzioak kritikoki aztertzea, eta horiek
EH08 8. Musika herri eta kulturen ondare eta identitatearen parte dela aintzat hartzea, eta,
ondare oparo hori babestea eta sorberritzea helburu hartuta, eta elkartrukeak dakarren
6. KURTSOKO HELBURUAK
Helburuak, eta baita jarraian datozen eduki eta ebaluazioa era konpetentzial batean formulatzeko,
horren arabera ikasleek bizitzan beharrezkoak diren konpetentziak eskuratu behar dituzte, eta
eskolaren rola konpetentzia horiek irakastea izango da. Azken finean, hezkuntzaren helburua
Bizitzako egoerak eta testuinguruak hain zabalak izan daitezke, eta denak batzea zaila denez,
ahalik eta egokiena dela ziurtatzeko. Ez dira zehazten ez kurtsoko helburuak, ezta edukiak ere.
Dekretuaren II. eranskinean curriculum orientatzailea agertzen da, lagungarria kurtsoko helburu
eta eduki propioak finkatzeko, baina kontuan izanik ez direla derrigorrezkoak. Irakasleek erabaki
behar izango dute zein eduki landu behar diren, ikasleen testuinguruaren arabera. Edukiak
ezartzeaz gain, kurtsoko helburuak ere ezarri behar dira, irakasleek ikasleekin batera bide bat
Hona hemen proposatzen ditugun helburuak kurtso honetarako. Kodeen bitartez adierazten da
KH01 ezagutza eta trebetasun-maila onargarria lortzea, musika autonomiaz eta EH02,
balioesteko. EH07.
Denboran zehar eta hainbat kulturatan musikaren eta dantzaren erabilpen EH01,
KH02 soziala aztertzea, gizartearen aldaketek bi adierazpen modu horietan izan EH03,
duten eraginaz jabetuz, iraganeko eta egungo musika eta dantza- EH07,
Musika eta dantza herri baten kultur ondasun gisa ulertuz, gure EH01,
KH03 identitatearen zati diren heinean, Euskal Herriko musika eta dantzak EH02,
hurbiltzea, norberaren kultur nortasuna sortzeko, bizi den kulturan parte EH05,
hartze aktiboa izateko eta norberaren kultura eta kultur aniztasuna EH06,
balioesteko. EH08.
KH05 hartzea, mugimendua, ahotsa eta soinu-tresnak era egokian erabiliz eta EH04,
azalduz.
KH07 Internet, testuak, partiturak eta bestelako bitartekoak), musika-estilo eta EH03,
KH08 aukeratutakoak edota sortutakoak entzunez eta interpretatuz eta ekintza EH03,
eraikitzeko helburuarekin.
Paganini BHI 15
DBH 3. mailako Programazio Didaktikoa: Musika
7. EDUKIAK
prozedurazko eta jarrerazko edukiak lau eduki multzotan multzokatzen dira. Edukiak ez dira
bereizita landu behar, ez daude lehentasunik duen edukirik, ikasleek beren begirada kritikoa
Teknologia berriei ez zaie eduki multzo berezirik eskaintzen lau eduki multzoetan ageri behar
jardueretan, bai musika entzuteko, interpretatzeko eta zabaltzeko, eta baita edozein motatako
edukiak: Oinarrizko zehar-konpetentziak garatzeko beharrezkoak diren eduki guztiak batuko dira
multzo horretan. Arlo eta ikasturte guzti-guztietan landu eta ebaluatu behar dira edukiok.
Komenigarria da beste arloko irakasleekin adostea zer eta nola landu, bai eta zer eta nola ebaluatu.
• Proiektuak planifikatzea eta bideragarritasuna aztertzea, eta plangintza betetzea eta doitzea.
• Gatazkak kudeatzea eta taldean ikasteko lanetan laguntzea eta elkarlanean aritzea.
• Musika duen garrantziaz ohartzea, komunikazio-forma zein jakintza eta kulturen arteko
• Musika irakurri eta idazteko baliabideak erabiltzea musika interpretatu eta sortzeko.
• Obra osoak edo haien zatiak arretaz entzutea eta haien testuingurua ezartzea.
• Hizkuntza tekniko egokia erabiltzea, ulertzeko moduan azaltzeko landu diren musika obretako
zenbait alderdi.
• Musika entzutea, eta jarduera hori jakintza-iturria eta aberastasun pertsonalerako bidea dela
balioestea.
• Arretaz eta modu kontzientean entzutea, gogoeta eta ikerkuntza sustatzeko. Mota guztietako
• Abestiak banaka eta taldean interpretatzea, buruz ikastea eta konposatzea, musika eta
literatura-alderdiei erreparatuta.
• Estilo eta garai askotako obren errepertorioa eskuratzea, bai euskal musika ondarekoa, bai
taldeak.
• Musika-tresnekin interpretatzea eta inprobisatzea, bai banaka, bai taldean, teknika eta
eskala bat baino gehiagotan, eta abesti eta pieza instrumentaletako akonpainamenduak
konposatzea.
• Pausuak eta mugimenduak inprobisatzea aurrez emandako erritmoak eta melodiak baliatuta,
eta koreografiak sortzea estilo eta garai askotako abesti eta musika piezentzat.
• Musika irakurri eta entzuteko interesa izatea eta musika-hizkuntza balioestea, adierazpenak
• Ikus-entzunezko baliabideak eta teknologiak baliatzea musika interpretatu eta sortzeko eta
• Alor teknikoan eta interpretazioan aritzeko gaitasunak (ahozkoak, instrumentalak eta gorputzari
Paganini BHI 18
DBH 3. mailako Programazio Didaktikoa: Musika
• Zenbait mota eta estilotako dantzak: euskal dantza tradizionalak, beste kultura batzuetakoak,
• Ahotsak, gorputzak eta musika-tresnek nola funtzionatzen duten jakiteko eta horiek zaintzeko
interesa izatea.
teknika instrumentalak) onartzea eta hobetzeko jarrera izatea, bai eta jarrera ona izatea ere
interpretazioaz gozatzeko.
izatea.
• Testuak, partiturak eta bestelako baliabide grafikoak erabiltzea entzute-lanari laguntzeko, eta
• Musikaren presentzia beste arte-adierazpen batzuetan; hala nola dantzan, antzerkian, arte
• Musika eta komunikabideak: komunikabideek duten eragina musika sortu, zabaldu eta
kontsumitzeko.
• Inguruan egiten diren kontzertu eta musika-emanaldien gaineko albisteak, komentarioak eta
• Hizkuntza tekniko egokia erabiltzea, ulertzeko moduan azaltzeko entzun diren musika obretako
• Irizpide eta gustu musikalak errespetatzea eta argudio logiko eta arrazoituak azaldu eta
onartzea.
• Ikus-entzunezko eta informatikako zenbait bitarteko erabiltzea, musika sortzeko, entzuteko eta
baloratzeko.
• Musika balioestea, oso garrantzitsua baita hezkuntza osoa izateko eta norberaren garapen
pertsonala lortzeko.
8. METODOLOGIA
Metodo horren arabera, irakasgai honen helburua ez da soilik ezagutza kontzeptuala garatzea,
baizik eta ikasleak bizitzarako prestatzea, hiritarrak heztea litzateke gure helburua, ez bakarrik
gizartean ekoizleak izateko, baizik eta elkarbizitza baketsu eta demokratiko bat garatzeko, giza
Metodologia horrek ez ditu baztertzen ikaskuntzei buruzko dauden beste teoriak. Esate baterako,
teoria konduktista baliagarria izango da errepikapenen bidez eskuratzen diren edukiak irakasteko
eta ikasteko (datuak, gertaerak,…). Inspirazio konstruktibistak lagungarriagoak izango dira, ordea,
ikuspegian batera aplika daitezke ezagutzari buruzko hainbat teoria, baina konstruktibismoa eta
soziokonstruktibismoa dira ikuspegi horri hobekien egokitzen zaizkien teoriak; izan ere, kultura- eta
gizarte-egoera guztietan moldatzeko prestakuntza eskuratuko baldin badu, bere bizitzaren eta
Paganini BHI 20
DBH 3. mailako Programazio Didaktikoa: Musika
• Ekintza konpetenteak egiteko, modu integratuan erabili behar dira eskura dauden baliabideak,
arazo-egoerak ebazteko.
• Eskolaren asmo nagusia ez da informazioak eta jakintzak transmititzea, baizik eta oinarrizko
• Baliabideak dira adierazpen, prozedura eta jarrerazko edukiak, baina ezinbesteko dira arazo-
egoerak konpontzeko.
• Oinarrizko konpetentziak garatu ahal izateko, egoera errealak hartu behar dira aintzat, eta
benetako jarduerak proposatu; hala, eguneroko bizitzako arazo nagusiekin lotu behar da
ezagutza.
• Oinarrizko konpetentzien ikaskuntza esanguratsua izango baldin bada, ikasleak gogoz parte
hartu behar du ezagutzak bilatu, ikasi, probatu, haien gainean hausnartu, aplikatu eta
komunikatzeko prozesuetan, ikaslea bera baita bere ikas-prozesuaren protagonista eta eragile.
Hori guztiarekin bateragarri diren metodo aktiboak erabiliko dira: proiektuen metodologia eta
ikasketa kooperatiboa. Helburuak eta edukiak bederatzi unitate didaktikotan antolatu dira. Unitate
didaktiko bakoitza lantzeko arazo egoera bat proposatu da, bederatzi guztira. Talde kooperatiboetan
lan egingo dute, non talde osoko, talde txikietako zein bakarkako lanak izango diren.
Ikasketa kooperatiboa. Taldekideek elkarlanean helburu baten atzetik lanean aritzen dira eta
Talde txikietan eta elkarlanean egingo den ikasketa da ikasketa kooperatiboa, ikasleen
anaien proposamenak dioenaren arabera (2008), ikasgelan epe luzerako (hiru hilabete bat adibidez)
talde kooperatibo egonkorrak egituratuko dira 4 kidetakoak. Hala ere, moldaketak eta aldaketak
behar diren guztietan egingo dira, eta taldeak epe laburrerako izan behar badira hala egingo da.
Argi dago ematen den aniztasunari erantzuna emateko oinarrizko tresna izango dela metodoa.
Ikaskuntza kooperatiboak bost osagarri izango ditu. Elkardependentzia, hau da, ikaskide bakoitzak
bi ardura izatea: bere ikasketa ahalik eta gehien handitzea eta bere ikaskideena baita. Honekin
batera kideei indarra, babesa eta laguntza emango diete aurrerapen akademikoa lortzeko eta
kognitiboki eta sozialki garatzeko. Banakako eskakizuna, hau da, ikasle guztiek ikasketa emaitzak
lortzen dituztela bermatzea. Aurrez aurreko elkarrekintza, hau da, elkar lagundu eta bultzatzea
ikasteko orduan. Talde lana eta elkarren arteko trebeziak, hau da, erabakiak adostu, konfiantza,
konpromisoa enpatia eta lidergoa lantzea. Taldearen hausnarketa, hau da, helburuak lortu diren eta
Honela taldekideen artean konpromiso bat sortzen da, elkarren artean dependentzia dute,
kooperatzera behartzen ditu eta elkarren artean laguntzera. Taldekide guztiak irteten dira aurrera.
Irakasleak arazo egoera bat planteatuko du eta talde bakoitzak arazoari erantzun bat emango dio.
Talde barruko arauak taldeak berak ipiniko ditu lehenengo unitatean. Irakasleak proposatu egingo
die ikasleei bakoitzak kargu bat izatea, adibidez: koordinatzailea (bozeramailea), idazkaria,
laguntzailea eta materialaren arduraduna. Eta taldekideek erabakiko dituzten arau horietan kargu
Printzipioz, eta, ez badaude arazorik, taldeak ebaluazio baterako egonkortuko dira eta epe horretan
desberdinekin elkarlanean aritzea da, eta baita ardura desberdinak hartzen ikastea.
Ikasgela antolatu eta antolatu egin behar da ikaskuntza kooperatiboa izan dadin.
Lan taldea era kooperatiboan lan egitera behartzen duten egitura edo teknika kooperatiboak
erabiliko dira gela barruko jarduerak antolatzeko, adibidez: 1-2-4 teknika, 3 minutuko geldiunea,
Proiektuen metodologia. Proiektuen metodoan ikaslea bere ikasketa prozesuko protagonista da.
Ikasleen interes guneetatik gertuko diren proiektuetan txertatu eta konbinatuko dira bloke
dira proiektuak.
Metodologia horren abantailak ugariak dira: ikertuz ikaskuntzak barneratzen dira, ikasleen iritziak,
interesak, jakinmina etab. aintzakotzat hartzen ditu, bakoitzaren gaitasun desberdinak kontuan
hartzen ditu, erantzukizun eta konpromezu pertsonalak hartzen dira, lankidetzan jarduteko
ahalmena eta jarrera sustatzen dira edota adostasunera heltzen ikasten da.
8.1. Arazo-egoerak
Konpetentea izateko, modu integratuan erabili behar dira norberak eskuratu dituen baliabideak,
erronka edo arazo diren egoerak ebazteko. Horiei Dekretuan integrazio-egoerak edo arazo-egoerak
deitzen zaie. Gainditzeko moduko zailtasun-maila izan behar dute arazo eta egoerek, baina, era
berean, ikasleentzat erronka izango dira. Hiru eremutan lantzen dira: eremu pertsonala, eremu
Kurtso hasieran proposatuko dugu ondoko meta-arazo-egoera, unitate guztietan presente egongo
dena:
eta daudenak ez dira ez interesgarriak ezta motibagarriak ere. Dagoen beste materiala ere nahiko
eskasa da. Denon artean gai izango gara zerbait interesgarria prestatzeko hurrengo urteko
Arazo-egoera horrez gain, unitate bakoitzean arazo-egoera bat planteatuko da, eta ikasleen talde
bakoitzak arazo-egoera hori ebatzi beharrean, talde guztien artean ebatzi beharko dute.
Paganini BHI 23
DBH 3. mailako Programazio Didaktikoa: Musika
Horretarako talde klaseko ikasleak 6 taldetan banatuko dira, eta talde bakoitzak “lanbide” bat izango
du musika ikasteko ikasmateriala sortzen. Eskatutako produktua dutenean beste taldeei aurkeztuko
diete, eta denen artean planteatutako arazo-egoera ebatziko dute. Talde barruan lan kooperatiboa
egingo dute eta taldeen arteko lana kolaboratiboa izango da proposatutako produktu hori lortzeko.
Unitate bakoitzean “lanbideak” taldez aldatuko dira. Metodoa inklusibitaterako bidea izateaz gain,
“kopia-itsatsi” teknika saihesteko erabiliko da talde bakoitzak bere “lanbidea” duelako eta talde
bakoitzean taldekide bakoitzak bere ardura duelako. “Lan-sarea” osatuko da, benetako lan
munduaren moduko zerbait izateko asmoz. Talde guztietan gai bera landuko da baina ikuspuntu
TALDEA JARDUERAK
- Irudiak bilatu
1. GRAFIKO
- Muntaia egin irudiekin: BITS LOGIKOAK, horma-irudiak,
TEKNIKARIAK
bideoak…
Unitate bakoitzean taldeak “lanbidez” aldatu beharko dira. Horrela talde guztiak zeregin guztietatik
pasatuko dira unitate guztiak egin ondoren. Baliteke unitateren baten proposamen hau pixka bat
aldatzea.
Orain arte esandako guztia kontuan hartuz gelako praktika lau alditan zehatz genezake:
Aldi honetan ikasleen aldez aurreko ezagupenak eta heldutasun maila abiapuntu gisa hartuko dira.
Horretarako galderak egingo dira, ikasleak gaiari buruzko informazio bilatzera bultzatuko da,
ikasleen ekarpenak kontuan hartuko dira, nondik hasten diren ezagutzeko eta lanerako plana
zehaztuko da.
Irakasleak kontuan izan beharko du aurreikusi behar dituela burutu beharreko lan bakoitzarentzat
denborak eta epeak eta nola banatu lan horiek ikasleen artean (denek ez dituzte lan berdinak
Proposatutako egoera-arazo horri ebazpena emateko ikasleek irakasleak planteatutako zereginak egin
beharko dituzte, adierazpen, prozedura eta jarrerazko edukiak erabiliz. Kontzeptu bilaketa izango da
gehien bat fase hau, transmisio hutsak ez duelako ezagutza eragiten. Kontzeptu horiek bilatzean,
ulertzean, lantzean eta besteei kontatzean eraginkorragoa izango da ikas-prozesua. Hori guztia egiteko
Aldi honetan, irakaslearen zeregina izango da helburuei lagunduko dieten aktibitateak proposatzea;
aktibitateak talde lana bideratzeko moduan antolatzea; zailtasunen aurrean, aniztasuna aintzat
hartuta, ikasleei taldeka eta banaka laguntzea; aktibitatearen garapenean zehar, egiazko ikasketa
adierazgarria ziurtatzea; ikasle bakoitzaren aurrerapenak eta lan egiteko moduak ebaluatzea, baita
haien arteko harremanak ere; autoebaluazioa, taldeka eta banaka, egiteko txantiloiak prestatzea eta
Arazo-egoerari ikasleek ematen dioten ebazpena edo ekoizpenaren aurkezpena izango da fase
hau. Beraz, ikasitakoa laburtzea, bateratzea eta besteei aurkeztea. Askotariko informazio iturriak
era askotako euskarrietan erabili ondoren, irakaslearen zeregina eztabaidak edo aurkezpenak
antolatzea da. Haien bitartez, ideiak bateratzea lortu nahi da, hain zuzen ere, ikasleak ideia
zientifikoak hizkuntza egokian, hitzez nahiz idatziz, adierazteko gai izan daitezen.
Proiektuak musikaren historia edo musika lengoaiari buruzkoak izango dira. Proiektu horietan landu
ahal izango dira partiturak, haiek interpretatzeko edo sortzeko teknikak, entzunaldien kritikak,
historian zehar egon diren mugimendu musikalak eta euren ezugarriak... Beraz, azken ekoizpenak
askotarikoak izan daitezke: idatziz txostenak, gidoiak, grafikoak, buru-mapak eta horrelakoak; eta
ahoz, mahai inguruak, antzezpenak edo aurkezpenak eta bideoz eginiko lan txikiak. Guztiak
Jarduera horiek egiteko irakasleak baliabideak emango dizkie ikasleei, ikasle guztiek gutxieneko
“teoria” izango dute jarduera desberdin horiek burutzeko. Denek irakurri eta aztertu beharko dute
informazio bera, oinarria berdina izanda bakoitza ikuspegi desberdin batetik abiatuko da.
Fase honetan, jakintza zehatza (egoera zehatz batean jasotakoa) orokortu daitekeen jakintza bihur
daiteke. Antzeko egoeretan erabil daiteke, beste gai batean, arlo batean edo eskolatik kanpo.
Egindako lanaren ondorioz ikasitakoaren eta non eta nola aplika daitekeenaren
9. DENBORALIZIOA
Musika irakasgaia DBH 3. mailarako Dekretuko erreferentzi ordutegian ordu bat astero zehazten
da, baina ordutegiak ikastetxe bakoitzean erabakitzen direnez, hainbat institutuetan DBH 3.
mailarako astero 2 ordu musika izatea erabaki da. Horrexegatik, programazio honetan kalkuluak
horren arabera daude eginda. Unitate bakoitzak du bere saio kopurua zehaztuta.
Paganini BHI 26
DBH 3. mailako Programazio Didaktikoa: Musika
Ikasle guztiei eskaini behar zaizkie aukerak eta laguntzak garapen akademikorako eta
hartuko ditugu aintzat: hizkuntza, kultura, gaitasunak, sexu-orientazioa, generoa eta baliabide
Prozesuan zehar indartze, errekuperatze edo sakontze jarduerak eskainiko zaizkie ikasleei beraien
beharren arabera ikasketa gorena izan dezaten. Errekuperazio neurriak dituzte halaber, bigarren
azterketa, hausnarketa edo jarduera berrien bitartez. Behar bereziak dituzten ikasleei ebaluazioa
egokituko zaie.
Eskainitako metodoari esker irakasleak laguntza emateko aukera du behar dutenei, klase osoa talde
lanean aritzen den bitartean. Zeregin horiek banatzerakoan kontuan izango da ikasleen
konpetentzia maila. Ikasle bakoitzak bere zereginak izango ditu, eta irakaslearen laguntzaz gain,
lankideen laguntza izango du. IK/KI metodoak proposatzen dituen taldekatze irizpideak jarraituko
dira. IKTak ere rol garrantzitsua izango dute ikaskuntza autonomorako baliabide ezinbestekoak
direlako.
Hala izan ezkero, behar diren egokitzapenak eta laguntzak eskainiko dira, itsuentzat CRIren
laguntza, gorrak badira entzunaldietan globoez baliatuko dira musika “sentitzeko”, laguntzaileak
onartuko dira klaseetan inolako arazorik gabe. Pertsonei egokitutako testuinguru bat sortuko dugu,
desberdintasunei erantzunak eta laguntza zehatzak emanez. Egia da denetarik izango dugula
gelan, batzuk musika eskola edo kontserbatorioko ikasleak izango dira, beste batzuk inoiz ez
dutenak musika tresnarik jo, besteak DBH 1ean eta eskolan txirula jo dutenak… Oso klase anitzak.
Gehiago dakitenek gutxiago dakitenen irakasle bihurtuko ditugu, irakasleen laguntzaileak izango
dira. Horrelakoak dira “aita/amabitxi izatearen” esperientziak, oso politak. Beharrezkoak badira,
Gogoan izango dugu Paganiniren adibidea, akats fisiko batez baliatuz munduko bibolin jolerik onena
Paganini BHI 27
DBH 3. mailako Programazio Didaktikoa: Musika
bihurtu zen. Adina, gaitasuna, maila sozioekonomikoa… zeinahi ere den, musika denen esku egon
behar da. Beraz, musika klaseak ere denentzat prestatu behar dira.
11. EBALUAZIOA
ebaluazioak koherentea izan behar du erabili den metodologiarekin, kasu honetan, konpetentzien
ikasleen aktibitate multzoa berrelikatzeko helburua du. Hala, ebaluazioa beharrezkoa litzateke
irakaskuntza planifikatzen jarraitzeko, eta hala behar izan ezkero, doikuntzak egiteko planifikazio edo
programazioan.
• Hasierako ebaluazioa: prozesua neurtu ahal izateko, nondik hasten garen jakitearen
behaketa sistematikoa egin behar da. Helburua da ikaslearen ikasteko prozesu osoak duen
garapenari eta bilakaerari buruzko informazioa eskuratzea, edukiak eskuratu dituen eta haiek
erabiliko dugu.
Oinarrizko konpetentzia guztiak, zehar-konpetentziak eta diziplina barrukoak, ebaluatu behar dira
hezkuntzaren asmoak erdiesteko. Diziplina barruko oinarrizko konpetentziak ebalua daitezke arazo-
egoera nola betetzen diren ikusita. Bestalde, ezin dira zuzenean ebaluatu oinarrizko zehar-
konpetentziak. Konpetentzia horiek ebaluatzeko, ikasleak nola integratzen dituen diziplina barruko
Paganini BHI 28
DBH 3. mailako Programazio Didaktikoa: Musika
oinarrizko konpetentziak integrazio-egoeretan ikusi behar da. Beraz, eguneroko bizitzan aurre egin
izaerako prozedurak eta jarrerak ahalbidetu eta eskatuko dizkiogu, eta berariaz jaso ditugu horiek
bakoitzarekin batera eta zenbakien bidez ebaluazio irizpideei lotuta. Konpetentziaz jarduteko behar
diren adierazpen, prozedura eta jarrerazko edukiak zenbateraino eskuratu diren ebaluatzeko
Era berean, autoebaluazio eta ko-ebaluazioa erabiliko ditugu. Horrela egitea proposatuko dugu
talde lanak baloratzeko. Azken ekoizpena irakasleak baloratzeaz gain, garrantzi handikoa izango
da prozesuaren balorazioa, eta horretarako ezinbestekoak izango dira ikasleen auto- eta ko-
ebaluazioak. Horretarako irakasleak fitxak prestatuko ditu, baita kontrol zerrendak ere.
Beraz, hainbat tresna erabiliko ditugu ebaluazioa egiteko: ikasgelako behaketa, autoebaluazio eta
proiektuak, arazo-egoeren ebazpena edo azken ekoizpena, froga objektiboak (gehienak ikasleek
jarrera.
irizpideak zehazten dira, adierazlerik gabe. Programazio honetan adierazleak unitate bakoitzean
zehaztuko dira:
HELBURUAK
KH03 teknologia batzuen arteko loturak zein diren jakiteko gai izatea, eta horiek
KH03, KH04 4.Autonomiaz eta sormenez erabiltzea bere musika-lanak aztertzeko eta
KH01, KH06 7.Musikaren eta soinuen erabilerak eta funtzioak ulertzeko gai izatea, eta
KH03 8.Lan egitea Euskal Herriko eta beste herri batzuetako musika babestearen
KH06 eta sorberritzearen alde, eta horretan, pertsona eta gizarte gisa hazteko
bidetzat hartzea
Helburu eta eduki multzoetan gertatzen den bezala, ebaluazio-irizpideen konkrezio maila ez da
nahikoa gure errealitatera egokituz ahal izateko, beraz lorpen adierazle propioak sortu dira eta
eduki propioen lorpen maila neurtzen dute. Horiek unitate didaktikoetan azaltzen dira.
Z. Konpetentziak ZK1.1, ZK 1.2, ZK1.3, ZK2.1, ZK2.2, ZK2.3, ZK 3.1, ZK4.2, ZK5 Irakasgaia Musika
koordinazioa eta talde lanaren Orkestra baten funtzionatzeko era zein den azaltzen du Horma-irudia 25 2,5
garrantzia ulertzea, orkestra horren Orkestra baten arrakasta bakarkako eta talde lanaren ondorioa dela ulertzen
Hausnarketa 15 1,5
adibidea dela ulertzea. du.
Talde kooperatiboan (TK) adostutako Taldean ikasten eta lan egiten du. Ikasketa Kooperatiboaren egiturak ulertzen Taldeko
10 1
funtzioak, ardurak eta konpromisoak ditu eta lanean aplikatzen ditu. kontratua
erantzukizunez eta era Tresnak, materialak eta espazioak era egokian erabiltzen ditu eta adostutako
zein taldeko jarduerak burutzeko. Pertsonen eta iritzien arteko aniztasunaren aberastasuna baloratzen du.
EDUKIAK
•Lan eta talde kooperatiboaren oinarriak: rolak eta •Norberaren auto-erregulazioa. •Gatazken kudeaketa. •Asertibitatea, enpatia eta
funtzioak, lan plana: helburuak eta konpromisoak. •Ideien sormena, hautaketa, adierazpena. •IKTen errespetua. •Elkarlana.
•Orkestra eta musika tresnak. •Irudien bilaketa eta edizioa erabilera. •Kritikotasuna.
30
ARAZO EGOERA
EGINKIZUNA: Horma-irudiak musika gelarako: orkestra baten osaera eta talde lanaren arauak
Testuingurua: Talde lanean aritzea ez da erraza, batzuk dena egiten dute eta beste batzuk ezer. Taldekideek nota bera jasotzen dute eta hori
Arazoa
ez da justua. Banakako eta taldeko lana ezinbestekoa da. Arazoa: Nola egin genezake era justuan talde lanean aritzeko? Helburua: Elkar
lanean aritzeko ikasketa kooperatiboko oinarriak ezagutzea eta orkestra bakarka eta talde lanaren adibidea dela ezagutzea
Hasierako jarduera: Hiru-hilabetekoan zehar lan egiteko izango ditugun talde kooperatiboak eratuko ditugu. Ikasteko beharren zehaztapena:
H.F.:
denon interesak (gureak barne) arrakasta lortzeko lan kooperatiboa izan behar dugu (hausnarketa txikia)
Jarraipenerako jarduera: lan kooperatiboko prozesuak ezagutzeko txantiloiak aurkeztu, bete edo sortu. Ikerketa prozesua: talde
kooperatiboetako rol edo karguak zeintzuk diren landuko dituzte. Lan taldeak osatuko dira, ebaluaketa osorako izango direnak. Taldekide
G.F:
guztien artean adostutako kontratua sortuko dute Google Classroom-eko taldeko karpetan zintzilikatuz. Karpeta fisikoa ere sortuko dute.
Taldeari izena eta argazkia jarriko diote. Orkestraren osaerari buruzko ikerketa egingo dute Internet, apunteak eta irakaslea baliabide izanik.
Talde lanaren abantaila eta desabantailei buruzko inkesta beteko dute. Arauak eta kalifikatzeko irizpideak adostuko dute.
Arazoaren ebazpena: taldean irudiak prestatuko dituzte, taldeetan tresnen familiak banaturik. Taldearen dokumentazioa eta talde lanaren
A./K.F:
arauak adostuko dute. Emaitzaren aurkezpena: horma-irudiak denen artean osatuko dituzte. Talde lanaren ebaluaziorako auto- eta ko-
Orokortze eta transferitze fasea: urte osoko jardueretan lan kooperatiboa egingo dute. Irakasleak ikasturtean zehar erabiliko diren lan
T./O.:
txantiloiak erakutsiko ditu. Musika tresnen familiak egiteko karta jokoetan jolasean arituko dira. BOS kontzertu didaktikora joango dira.
31
Izena Baina zertarako ikasi musika? Ez du ezertarako balio eta! Saio Kopurua 4 saio UD 2
Z. Konpetentziak ZK1, ZK2, ZK3.1, ZK3.2, ZK3.3, ZK4.2, ZK4.3, ZK5 Irakasgaia Musika
EDUKIAK
32
•Burmuineko hemisferioak •Sentimenduak, adimen •Irudi bildumak aurkezpenak bihurtzea •Jendaurrean hitzegitea •Errespetua. •Elkarlana.
emozionala •Argudio motak •Iritzi artikuluak •Norberaren auto-erregulazioa. •Gatazken kudeaketa. •Ideien •Autonomia eta
•Publizitatea •Talde kooperatiboko funtzionamendua sormena, hautaketa, adierazpena. •IKTen erabilera. kritikotasuna.
ARAZO EGOERA
EGINKIZUNA: Ministroari eskaera gutuna idatzi musika curriculumetik ez kentzeko eskatuz, ikastetxeko aldizkarian argitaratzeko.
Testuingurua: Gaur egungo gizartean, enpresa-munduko ikuspuntu boteretsua kontuan harturik, jakintza batzuk gutxiesten dira, batez ere, ez
dutelako “balio” dirua ekoizteko. Gizarte zientziak, literatura, musika eta horrelakoak ikastea ez dute ezertarako balio. Horregatik, pertsona askok
Arazoa:
pentsatzen dute horiek ez direla eskolan irakatsi behar, denbora-galtzea delako. Arazoa: Zertarako balio du musikak? Eskolan ikasten den
guztia “balio ekonomikoa” ekarri behar du? Helburua: Ikasketa kooperatiboko egiturak erabilita musikaren balioa ezagutzea eta ikusgai ipintzea.
Hasierako jarduera / Ikerketa prozesua: musikaren onurak, edo zertarako ikasi musika adieraziz ikasleek irudiak, bideoak eta kartelak bilatu
H.F.:
Jarraipenerako jarduerak: Burmuinaren eraketaren irudia osatzeko sarean informazioa bilatu, baina adimen emozionalari buruzkoa ere.
Sentimenduak, emozioak eta osasuna, bilatu informazioa eta taldeka debate txiki bat egin. Ikusi musikarik gabeko bideoa eta eman iritziak.
G. F.:
Aurkezpenak egin aurkitutako guztiarekin. Bilatu musika ikuskizunen kritikak eta irakurri. Irakurri eskaera gutun bat ere (eredu bat) eta bilatutako
Arazoaren ebazpena: Argudioak bilatu behar dituzte musika ikasi behar dela defendatzeko. Emaitzaren aurkezpena: Iritzi artikulua idatzi
A. / K.
F:
behar dute ikasitako guztia erabiliz. Talde lanaren ebaluaziorako auto- eta ko-ebaluazioa banaka egingo dute.
Ikuskizun bat ikusi ondoren, iritzi artikulua /eskaera idatzi behar dute, BOS kontzertua ikusi ondoren izan daiteke.
o:
T.
33
Izena Kutsadura akustikoa, zer da hori? Saio Kopurua 6 saio UD 3
Z. Konpetentziak ZK1, ZK2, ZK3, ZK3.1, ZK4.2, ZK4.3, ZK5 Irakasgaia Musika
EDUKIAK
•Kutsadura akustikoa •Dezibelioak • Dezibelioak neurtzeko •Dezibelioak neurtzea •Jendaurrean hitz •Asertibitatea, enpatia eta
aplikazioak •Mahai inguru formala •Talde kooperatiboko egitea •Norberaren autoerregulazioa. errespetua. •Elkarlana.
funtzionamendua: rolak, funtzioak, arauak eta konpromisoa. •Gatazken kudeaketa. •Ideien sormena, •Autonomia eta kritikotasuna.
34
hautaketa, adierazpena.
ARAZO EGOERA
Testuingurua: Kutsadura akustikoa arazo handia bihurtu da gure gizartean. Zarataren ondorioak kaltegarriak dira, baina hala ere, gero eta
zarata gehiago egiten dugu. Institutuak oso toki zaratatsuak dira Arazoa: Institutuak toki zaratatsuak direla? Hori neurtu daiteke? Benetan
Arazoa:
kaltegarria bada zerbait egin dezakegu? Helburua: Zarata eta bere ondorioak ezagutzea eta zerbait adostea klase zaratatsuak ez izateko
Hasierako jarduera / Ikerketa prozesua: Ikasleek informazioa bilatuko dute: Nork eta nola egiten du zarata? Zer da kutsadura akustikoa?
Zeintzuk dira horren ondorioak? Zer dira dezibelioak? Zeintzuk dira maila onartuak legalki? Non eta zergatik egon behar gara isilik? Zein
H.F.:
aplikazioak ditugu mugikorretan instalatzeko? Zeintzuk dira mahai-inguru formalaren ezaugarriak? Ahotsa gehiegi bortxatzearen ondorioak
ezagutzen dituzu?
Jarraipenerako jarduerak: Talde kooperatiboko egiturak erabiliz, batu taldeka txosten batean jasotako informazio guztia eta adostu non eta
G.F.:
noiz egingo diren neurketak. Instalatu mugikorretan aplikazioa neurketak egiteko. Batu lehenengo taldeka, eta gero talde osoan, mahai inguru
Arazoaren ebazpena: Ikasleek mahai ingurua prestatuko dute: bozeramaileak erabiliko dituen argudioan eta materiala prestatu Emaitzaren
A./K.F.:
aurkezpena: Mahai ingurua egin, ikasle batzuk bozeramaileak izango dira, besteek ikusleak izango dira. Ahal bada grabatuko da. Eginikoa
aztertzeko eta ebaluatzeko. Ebaluazioa (auto- eta ko- ebaluazioa fitxak beteko dute).
Eskolatik kanpo neurketak egitea proposatuko zaie emaitzak aztertzeko. Mahai-ingurua egitea proposatuko da beste arlo baten, balore
T./O.F.:
etikoetan, adibidez.
35
Izena Euskararen egunerako ekitaldia Saio Kopurua 8 saio UD 4
Euskararen egunerako ekitaldia Ikastetxean musika joleak bilatu ditu, ekitaldirako proposamenak batu ditu
Programa 10 1
prestatzea eta parte hartzea (abesten, eta programa bat egin du
dantza egiten edo musika tresnaren bat Abesti eta dantza bat prestatu dute eta beste kurtsoko ikasleak gonbidatu Ekitaldia eta 40 4
Talde kooperatiboan (TK) adostutako Taldean ikasten eta lan egiten du, Ikasketa Kooperatiboaren egiturak Errubrika
funtzioak, ardurak eta konpromisoak ulertzen eta lanean aplikatzen ditu. (behaketa,
erantzukizunez eta era konstruktiboan Tresnak, materialak eta espazioak era egokian erabiltzen ditu eta auto- eta ko- 30 3
betetzea, banakako zein taldeko adostutako arauak eta jarraibideak betetzen ditu. ebaluazioan
jarduerak burutzeko. Pertsonen eta iritzien arteko aniztasunak aberastasuna baloratzen du. oinarrituta)
EDUKIAK
36
•Euskal musika, tresnak eta dantzak •Ekitaldi baten •Ekitaldia prestatzea eta antolatzea •Entseguak •Asertibitatea, enpatia eta errespetua.
programaren ezaugarriak •Talde kooperatiboko egitea. •Bideograbazioa eta edizio erraza •Elkarlana. •Autonomia eta
funtzionamendua: rolak, funtzioak, arauak eta •Gatazken kudeaketa. •Ideien sormena, kritikotasuna. •Ekitaldi baten antolaketan
ARAZO EGOERA
Testuingurua: Abenduaren 3an Euskararen Nazioarteko eguna ospatzen da. Irakasleek beti zerbait prestatzen dute baina beti oso kritikatua
izaten da ekitaldia. Ikasleek prestatuz gero, euren gustuetatik hurbilago egongo da. Ekitaldi baten prestaketa askoren artean errazagoa izango
Arazoa:
da. Arazoa: Gai izango gara euskararen eguneko ekitaldia prestatzeko? Helburua: Euskal musika ezagutzea eta balioestea, eta bide batez,
Hasierako jarduera / Ikerketa prozesua: Bilatu ikastetxean trikitilari, pandero jole, alboka jole, txistulariak, tanboril joleak eta euskal dantzariak.
H.F.:
Bilatu euskal musikari buruzko informazioa: euskal musikaren ezaugarriak, tresnak, dantzak…
Jarraipenerako jarduerak: Adostu ekitaldiaren programa. Adostu entseguen ordutegia. Euskal musikari buruzko fitxak bete.
G.F.:
Arazoaren ebazpena: Zuzendu fitxak eta froga idatzia egin. Programa edo aplikazioa erraza erabiliz bideoaren edizioa egin. Emaitzaren
A./K.F.:
aurkezpena: Ekitaldia. Talde lanaren ebaluaziorako auto- eta ko-ebaluazioa banaka egingo dute.
37
Izena Nire abestirik gogokoena Saio Kopurua 10 saio UD 5
Z. Konpetentziak ZK1, ZK2, ZK3., ZK3.2, ZK3.3, ZK4, ZK5 Irakasgaia Musika
Musikak balio pertsonala handia Partituran musika-hizkuntzaren oinarrizko elementuak bereizten ditu: notak Txosten
sentimenduak eragiten dituela Gogoko abestiaren partitura aztertu du eta taldekidekin batera elementu komunak Ariketak 10 1
musikalak errespetuz baloratzea Egindako bideo eta aurkezpenetan gogoko dituen abestiak sartzen ditu. Aurkezpena 20 2
Talde kooperatiboan (TK) Taldean ikasten eta lan egiten du. Ikasketa Kooperatiboaren egiturak ulertzen ditu
Errubrika
adostutako funtzioak, ardurak eta eta lanean aplikatzen ditu.
(behaketa eta
konpromisoak erantzukizunez eta Tresnak, materialak eta espazioak era egokian erabiltzen ditu eta adostutako
auto- ko- 30 3
era konstruktiboan betetzea, arauak eta jarraibideak betetzen ditu.
ebaluazioan
banakako zein taldeko jarduerak Pertsonen eta iritzien arteko aniztasunak dakarren aberastasuna aintzat hartzen
oinarrituta)
burutzeko. ditu.
EDUKIAK
• Musika hizkuntzaren oinarrizko elementuak •Txosten •Musika aurkezpen edo bideotan sartu •Ideien •Asertibitatea, enpatia eta
38
digitalak egiteko IKT tresnak (Calameo / ISSUU) •Musika sormena, hautaketa, adierazpena. •Prozesuaren errespetua. •Elkarlana.
editatzeko tresnak •Talde kooperatiboko funtzionamendua: plangintza eta ebaluazioa. •Norberaren •Autonomia eta kritikotasuna.
ARAZO EGOERA
EGINKIZUNA: Nire abestirik gogokoenaren partituraren elementuen azalpena egin txosten digitalak egiteko tresna bat erabiliz
Testuingurua: Musika hizkuntza bat da eta bere kode propioa du. Edozein musika konposizioa, garai honetako bada ere, musika kode hori
Arazoa:
erabiliz idatz daiteke. Abesti baten idazketa horri partitura deitzen diogu. Arazoa: Posible liteke nire abestirik gogokoenaren partitura ulertzea?
Hasierako jarduera / Ikerketa prozesua: Musika kodeari buruzko informazioa bilatu. Bilatu ere abestiak aurkezpenetan sartzeko tutoriala
H.F
.:
Jarraipenerako jarduerak: 2. gaian egindako tutorialean sartu zure abestia. Bilatutako informazioa aztertu eta antolatu taldean. Egin txostena
eta txosten digitala bihurtu (Calameo edo Issuu) Txostenean agertzen diren elementuak bilatu zure abestian. Azaldu zure kideei partituran
G.F.:
aztertu duzuna, entzun euren azalpena. Osotu besteen azalpenak. Taldean musika hizkuntzari buruzko ariketak asmatu. Elkar trukatu ariketak.
Entzunaldia prestatu: partituretan ikasitako komentarioak idatzi eta kopiak egin, bilatu abestiaren letra, estiloa, garaia eta abeslaria.
Arazoaren ebazpena: Partiturak komentarioekin banatu zure abestia entzun baino lehen. Entzun abesti guztiak. Ikasle bakoitzak bere abestia
A./K.F.:
aurkeztean zergatik gustatzen zaion esango du. Emaitzaren aurkezpena: Aurkeztu abesti guztiak baina 2. Gaiko aurkezpenak erabiliz. Talde
Hurrengo gaietan egingo diren entzunaldietan partiturak aztertuko dituzte. Egingo diren bideo eta aurkezpenetan musika sartuko dute.
T./O.F.:
39
Izena Eta emakumeak, egon dira emakume musikagilerik historian zehar? Saio Kopurua 8 saio UD 6
Emakumeen musikaren historian Bloga erabiltzen du eta horrekin batera baliabide digital batzuk: Google
Bloga 20 2
egindako ekarpenak ezagutzea hainbat drive, gmail, slideshare…
Talde kooperatiboan (TK) adostutako Taldean ikasten eta lan egiten du. Ikasketa Kooperatiboaren egiturak Errubrika
funtzioak, ardurak eta konpromisoak ulertzen ditu eta lanean aplikatzen ditu. (behaketa,
erantzukizunez eta era konstruktiboan Tresnak, materialak eta espazioak era egokian erabiltzen ditu eta auto- eta ko- 30 3
betetzea, banakako zein taldeko adostutako arauak eta jarraibideak betetzen ditu. ebaluazioan
jarduerak burutzeko. Pertsonen eta iritzien arteko aniztasunaren aberastasuna baloratzen du. oinarrituta)
EDUKIAK
•Emakume musikagileak •Google aplikazioak eta •Kartela edo aurkezpena egitea •Jendeaurrean •Asertibitatea, enpatia eta errespetua.
slideshare •Talde kooperatiboko funtzionamendua: hitzegitea •Norberaren autoerregulazioa. •Elkarlana •Autonomia eta kritikotasuna.
40
rolak, funtzioak, arauak eta konpromisoa. •Gatazken kudeaketa. •Ideien sormena,
hautaketa, adierazpena.
ARAZO EGOERA
Testuingurua: Emakumeen lana historian zehar ezezaguna da. Musikaren historiako liburuetan ez dira emakume musikagilerik agertzen.
Arazoa: Ba ote daude emakume musikagilerik? Zerbait egin dezakegu emakumeak musikan egindako ekarpenak erakusteko? Helburua:
Arazoa:
Jarraipenerako jarduerak: https://es.calameo.com/read/0040705837ed891f3308f Prozesu osoa bertan dago azalduta. Ikasleek IKT tresnak
erabiliz aurkezpena egingo dute edo kartela https://sites.google.com/site/emakumeakezagutzen/ lankidetza proiektura bidaltzeko. Emakume
horien musika lanak bilatuko dituzte eta entzungo dute. Lana zaila bada, horri buruzko hausnarketa egingo dute: Zergatik da horren zaila
G. F.:
Emaitzaren aurkezpena: Emakume musikagile baten edo batzuren aurkezpena edo kartela klase osoaren aurrean aurkeztu blogera bidali
A. / K.
ondoren. Talde lanaren ebaluaziorako auto- eta ko-ebaluazioa banaka egingo dute.
Ikasitakoarekin euren bloga propioa sortuko dute edozein arlotako lanak ipintzeko. Beste arlo batean aritu diren emakumeei buruzko kartela egin
T. / O.:
41
Izena Musikaren historia, gure bertsioa. Saio Kopurua 18 saio UD 7
Historian zehar egon diren musika estiloen Historian zehar egon diren musika estiloen ezaugarriak bilatu ditu
jolasteko eta denbora lerroan landutakoa Mahai jokoak eraiki ditu Jokoak 20 2
EDUKIAK
42
Adierazpenezkoak Prozedurazkoak Jarrerazkoak
ARAZO EGOERA
Testuingurua: Musikaren historiari buruzko liburuak euskaraz ez dira batere erakargarriak, eta ikastea bertan dakarrena ez da batere
interesgarria. Timeline da on-line aplikazioa eta historia kontatzeko oso erakargarria da. Mahai jokoen bidez asko ikasten da. Gainera, modu
dibertigarrian ikasten da horrela. Arazoa: Musika historia konta dezakegu modu interesgarrian? Gai izango gara mahai jokoak egiteko
Arazoa:
Hasierako jarduera / Ikerketa prozesua: Talde lana antolatuko da eta talde bakoitzari eskatuko zaio garai buruz ikertzea (erdi aroa,
H.F.:
Jarraipenerako jarduerak: Ikasleek jarraibideei jarraituz txosten txiki bat beteko dute. Hori bideoa edo aurkezpen digitala bihurtuko dute. Gero,
TIMELINE sortuko dute. Talde barruan lan kooperatiboa egingo dute eta taldeen artean lan kolaboratiboa egingo dute denbora lerroa sortzeko.
Talde bakoitzak lerroan ipinitako beste taldeei azalduko die. Talde bakoitzak galderak prestatuko ditu eta mahai jokoa eraikiko dute denen
G. F.:
Emaitzaren aurkezpena: Timelineren ondoren, lehiaketa egingo dute. Talde lanaren ebaluaziorako auto- eta ko-ebaluazioa banaka egingo
A. / K.
dute.
43
Hurrengo gaia, entzunaldiak prestatzeko gai honetan ikasitakoa beharko dute. Mahai jokoen lehiaketa presta dezakete beste arloetan.
O.
T.
:
/
Izena Entzunaldiak Saio Kopurua 6 saio UD 8
aztertzea eta identifikatzea, errealitate batera ariketak eta erantzunak bere kideek egiteko digitala
EDUKIAK
44
Adierazpenezkoak Prozedurazkoak Jarrerazkoak
•Aurreko gaian ikasitakoa •Talde kooperatiboko •Ariketen eta azterketen prestaketa •Informazioaren •Asertibitatea, enpatia eta
funtzionamendua: rolak, funtzioak, arauak eta ulermena. •Norberaren autoerregulazioa. •Gatazken errespetua. •Elkarlana.
ARAZO EGOERA
Ikasitako garaietako bi entzunaldi aukeratu eta irakaslearena egin, entzunaldiak komentatu, horiei buruzko ariketak eta
EGINKIZUNA
azterketak prestatu
Testuingurua: Irakasleak aukeratzen dituen entzunaldiak ez dira beti ikasleen gustukoak. Gainera, azterketa egunean ez dago jakiteko modurik
zein den zein. Arazoa: Eta guk, ikasleok, prestatzen baditugu entzunaldiak gai izango gara musika-lanak bereizteko? Eta irakaslearena egiteko?
Arazoa:
Hasierako jarduera / Ikerketa prozesua: Irakasleak musika lanen zerrenda banatu die ikasleei, baita laguntza orria entzunaldien prestatzeko
H.F.:
laguntzarekin. Garaiak taldeen artean banatuko dira, ezin baita talde bakoitzean garai guztiak landu.
Jarraipenerako jarduerak: Ikasleen talde bakoitzak garai bateko bi entzunaldi prestatuko ditu eta horiei buruzko ariketak eta azterketak. Talde
G. F.:
txikietan era kooperatiboan lan egingo dute, talde handian, aldiz era kolaboratiboan.
Arazoaren ebazpena: Entzunaldien komentarioak eta ariketak bilduma osatuko dute Emaitzaren aurkezpena: Egindakoa klase osoari
A. / K.:
aurkeztuko diote. Testak. Talde lanaren ebaluaziorako auto- eta ko-ebaluazioa banaka egingo dute.
Garai bakoitzari buruz ikasitakoa historia eta literatura arloetan landuko dute ere. Talde kooperatibo eta kolaboratibo teknikak beste arlo batean
T. / O.:
aplikatzeko proiektua bilatzeko saiakera egingo da. Teknikak, dena den, azken gaian landuko dira ere.
45
Izena Kurtso amaierako ekitaldia Saio Kopurua 8 saio UD 9
Proiektu musikala sortzea eta kurtso Musika tresnak sortu ditu Tresnak 10 1
amaierako ekitaldia antolatzea Gorputza musika tresna bezala erabiliz musika sortu du Ekitaldia eta 50 5
Talde kooperatiboan (TK) adostutako Taldean ikasten eta lan egiten du. Ikasketa Kooperatiboaren egiturak Errubrika
funtzioak, ardurak eta konpromisoak ulertzen ditu eta lanean aplikatzen ditu. (behaketa eta
erantzukizunez eta era konstruktiboan Tresnak, materialak eta espazioak era egokian erabiltzen ditu eta auto- 30 3
betetzea, banakako zein taldeko adostutako arauak eta jarraibideak betetzen ditu. koebaluaketa
jarduerak burutzeko. Pertsona eta iritzien arteko aniztasunaren aberastasuna baloratzen du. oinarrituta)
EDUKIAK
•Eskuz eginiko musika tresnak •Body perkusioa •Eskuz eginiko musika tresnak •Abestiak asmatu •Asertibitatea, enpatia eta
•Abesbatza •Talde kooperatiboko •Informazioaren bilaketa. • Ekitaldia prestatzea eta errespetua. •Elkarlana. •Autonomia
funtzionamendua: rolak, funtzioak, arauak eta antolatzea •Norberaren autoerregulazioa. •Gatazken eta kritikotasuna.
46
konpromisoa. kudeaketa. •Ideien sormena, hautaketa, adierazpena.
ARAZO EGOERA
Testuingurua: Jendeak pentsatzen du musika egiteko musika tresna garestiak erosi behar direla eta urte asko pasatu behar direla tresna horiek
jotzen ikasteko. Beraz, euren esanetan ez dago aukerarik musika sortzaileak eta joleak izateko. Baina hainbat modu daude musika egiteko:
abestu, body perkusion, musika edalontziekin, tresna digitalak edo eskuz eginiko musika tresnak erabiliz… Arazoa: Egin genitzake gure musika
Arazoa:
tresnak eta antolatu kurtso amaierako ekitaldia? Helburua: Kurtso amaierako ekitaldia antolatzea
Hasierako jarduera / Ikerketa prozesua: Ideia zaparrada: Badugu aukerarik gure musika sortzeko? Eta gure musika tresnak egiteko? Bilatu
H.F.:
behar dituzte ikastetxean kurtso amaierako ekitaldian prest dauden musika joleak. Programa pentsatu eta adostu.
Jarraipenerako jarduerak: Zer da abesbatza? Nortzuk osatzen dute bat? Buru-mapa bat egingo dute abesbatza baten osaera, ahots motak eta
bakoitzeko ezaugarriak azaltzeko. Ikusiko dute Coro haciendo lluvia eta eskatuko zaie horrelako zerbait prestatzeko. Body perkusion, musika
G. F.:
edalontziekin edo musika tresnak eskuz egiteko ideiak bilatuko dituzte Interneten.
Arazoaren ebazpena: Ekitaldiaren programa. Entseguak Emaitzaren aurkezpena: Kurtso amaierako ekitaldia eta haren bideo grabazioa. Talde
A. / K.
Bi ekitaldi antolatu dute kurtsoak. Ekitaldi musikalak antolatzen ikasi dute eta horrelakoak egin dezakete hurrengo kurtsoetan ere. Ekitaldiaren
T. / O.:
47
14. HOBEKUNTZARAKO PROPOSAMENAK
maila amaieran
48
15. BIBLIOGRAFIA
(EHAA, 2016-01-15)
Jaurlaritza (2014)
DEELSA/ED/CERI/CD (2002).
49
• Williams, P. J., Iglesias, J., & Barak, M. (2008). Problem based learning:
Webgrafia:
• http://www.euskadi.eus/h2020-plana-eae-curriculum-dekretua/web01-
a2h2020/eu/
• https://drive.google.com/file/d/0B0cg1wiUsUOfMkdYSUtocENYZ3M/view
• http://nagusia.berritzeguneak.net/gaitasun/docs/orientaciones/musika_eu
• http://emakumeakezagutzen.blogspot.com.es/
• https://sites.google.com/site/emakumeakezagutzen/
50