UNIVERZITET CRNE GORE

Fakultet za Turizam i hotelijerstvo

Tema: MEDITERAN (SREDOZEMLJE)

Predmet: Turističke regije

Seminarski rad

Mentor/ka: Studenti:

Prof. dr. Đurđica Perović Franca Erna 40-TH/18

Mr. Olivera Simović Kalamperović Sara 46-TH/18

Kotor, 2020
 SADRŽAJ

Uvod... ……………………………………………………….………………………………. 3

I. Mediteran…… ………………………………………………………………………. 4

I.1. Geografski položaj ……………………………..…………………………….……… 5

I.2. Klima ………………………………………...………………………………….….... 6
I.3. Države koje izlaze na Sredozemno more….………………………………….……… 6

II. Regije Mediterana……………………………………………………………………. 7

II.1. Zapadni
Mediteran…………………………………………………………………... 7
II.2. Istočni
Mediteran......................................................................................................... 7
II.3. Mala Azija – Azijski
Mediteran................................................................................... 8
II.4. Afrički
Mediteran...................................................................................................... 8-9

III. Sredozemno more……….……………………………………………………..……. 10

IV. Mediteranske igre…………..………………………………………..…….………... 11

V. Destinacije u Mediteranu....................................................................................... 12-14

VI. Zaključak…….……………………………………………………………………… 15

VII. Literatura………. …………………………………………………………………... 16

2
 UVOD

Definicija turističke regije proističe iz geografske regije, pod kojom podrazumijevamo dio
Zemljine površine na kome se nalaze objekti organskog, neorganskog i antropogenog
porijekla (reljef, tlo, klima, voda, flora i fauna, čovjek, ljudsko društvo i objekti ).

Turistička regija se definiše kao prostorna cjelina u kojoj je turizam jedna od dominirajućih
ili objedinjavajućih funkcija. U turističkoj regiji turisti su privučeni većim brojem vrijednosti,
tj. atrakcija.

Veličina turističkih regija bilo koje vrste – homogena i heterogena, ne zavisi od razvoja i
organizacije cjelokupnog društveno-ekonomskog života ljudi na tom prostoru, već od
prostorne koncentracije turističkih vrijednosti, njihove prepoznatljivosti, valorizacije,
funkcija i elemenata razvoja privrede u okruženju.

Ističu se i prepoznaju brojne primorske, planinske, banjske, jezerske i gradske turističke

regije. Među najpoznatijim primorskim regijama svijeta su: Florida, Azurna obala, Kanarska
ostrva, Krit, Kipar i mnoge druge. Planinske regije su formirane na Alpima, Pirinejima,
Dinaridima, Stjenovitim planinama kao i na mnogim drugim poznatim planinama. Što se tiče
banjskih regija, njih najviše ima u Francuskoj (samo u dijelu Pirineja ima 27 centara), dok su
poznate jezerske regije u Švajcarskoj, Italiji, SAD, Kanada i druge. Kao najpoznatiji i
najposjećeniji centri gradskog turizma spadaju: Pariz, London, Madrid, Beč, Moskva, Rio de
Žaneiro, Los Anđeles, San Francisko, Njujork, Sidnej i mnogi drugi.

Turističke regije se prema osnovnim funkcijama mogu podijeliti na prirodne, antropogene i

kombinovane. U prirodne regije spadaju primorske (obalske i ostrvske) i kontinentalne
(planinske, jezerske, banjske i kombinovane). Antropogene turističke regije se izjednačavaju
sa gradskim regionima i kompleksima bogatim kulturno-istorijskim spomenicima.

Što se tiče Mediterana, kao jedne velike turističke regije u Evropi, prvo treba reći porijeklo
tog naziva. Termin Mediteran je izveden iz latinske riječi mediterraneus sa značenjem ˝usred
zemlje˝ ili ˝između kopna˝. Mediteransko more je istorijski imao nekoliko imena: na primjer
Kartaginjani su ga zvali ˝Sirijskim morem˝, kasnije su ga Rimljani nazivali Mare Nostrum i
Mare Internum, a Grci kao Mare Magnum.

3
 I. MEDITERAN

Sredozemlje iliti Mediteran, posjeduje veliku koncentraciju prirodnih i kulturno-istorijskih

pogodnosti za razvoj turizma. Svakako da su neke pogodnosti povoljnije u drugim turističkim
djelovima svijeta, ali u tim regijama ne postoji tolika koncentracija vrijednosti potrebnih za
razvoj turizma, niti tako skladno preplitanje i prožimanje prirodnih i antropogenih osobenosti.

Sredozemlje označava područje koje se prostire oko Sredozemnog mora, samo Sredozemno
more i sva njegova ostrva. Zemlje koje gravitiraju ovom području se zovu mediteranske
zemlje. Neke od ovih zemalja leže direktno na Mediteranu, neke izlaze djelimično na njegovu
obalu, dok neke opet nemaju nikakvog dodira sa morem ali mu istorijsko-kulturološki ipak
pripadaju.

Istorija ovog dijela svijeta poznaje nekoliko tipova i kriterijuma razgraničavanja zemalja
mediteranskog područja. Uglavnom je riječ o geografskim, istorijskim, kulturnim, političkim
i klimatskim kriterijumima. Jedan od najstarijih kriterijuma kojim se označava područje
Mediterana je rasprostranjenost masline1. Ovaj kriterijum se poklapa sa klimatskim
kriterijumom, pri čemu se područje Mediterana izjednačuje sa područjem rasprostranjenosti
same mediteranske klime.

Za područje Sredozemnog mora se kaže da je uvijek bilo središte velikih carstava i

civilizacija, a danas su primjetni tragovi koji se ogledaju u raznolikosti kultura naroda koji
naseljavaju taj prostor. Danas Sredozemlje važi za urbano područje u kome se nalaze najveće
metropole u ovom dijelu svijeta. Daleko najvažnija je uloga Sredozemlja kao svjetski
najznačajnijeg prijemnog turističkog područja. Sredozemlje privlači prirodnom ljepotom i
bogatim kulturno-istorijskim nasljeđem milione turista iz Evrope i svijeta svake godine.

1
Matvejević P., Mediteranski brevijar, Sarajevo, 1991., str. 74

4
 1.1. Geografski položaj

Geografski položaj Mediterana je odličan i krase ga prirodne ljepote, a takođe veoma dobra
klima. Mediteran se pruža na području smještenom između 30° i 46° sjeverne širine, 9°
zapadne i 38° istočne dužine. Najsjevernija tačka Mediterana je podnožje Alpa u italijanskoj
regiji Veneto, najzapadnija tačka je Rt Roca u blizini Lisabona, a na istoku i jugu se pruža ka
Sahari. 2

Mediteran ne čine samo obale i ostrva , već i dublja unutrašnjost. On zahvata planine,
visoravni i ravnice pet sredozemnih poluostrva: Pirinejsko, Apeninsko, Balkansko
poluostrvo, Mala Azija i Sjeverna Afrika. Ostrvske i poluostrvske skupine razbijaju cjelinu
Sredozemlja i čine od njega ‘’skup mora’’ od kojih su: Jonsko, Egejsko, Tirensko, Jadransko
more i drugi.

Slikovito se mogu objasniti granice Mediterana, koje su na sjeveru označene granicom

uzgajanja masline dok su na jugu omeđene najjužnijim zasadima palme.3

Slika 1. Mediteran

Izvor: https://www.shtreber.com

2
Matvejević P., Mediteranski brevijar, Sarajevo, 1991

3
Dr Plavša J. (2008), Turističke regije svijeta, Univerzitet u Novom Sadu

5
 1.2. Klima

Sredozemna ili mediteranska klima je klima koja preovladava u Mediteranu. Osim područja
uz Sredozemno more, ova klima se pojavljuje u zapadnim djelovima Sjeverne Amerike, u
djelovima južne i zapadne Australije, na jugozapadu Južne Afrike i u središnjim djelovima
Čilea.

Sredozemna klima preovlađuje na tri velika poluostrva - Pirinejskom, Apeninskom i

Balkanskom poluostrvu, i u uskom primorskom pojasu. Sredozemnu klimu u ljetnjem
periodu odlikuju kontinentalne vazdušne mase koje stižu s juga iz sjeverne Afrike, ili sa
sjevera sa pregrijane kopnene mase istočne Evrope; dok zimu odlikuju okeanske vazdušne
mase koje donose cikloni sa Atlantika. Ovako jedinstvena klima je uslovila razvoj
poljoprivredne civilizacije na svim obalama Mediterana, a to su svakako civilizacije masline i
vinove loze.

U Sredozemlju se jasno izražavaju dva godišnja doba. Kako su uticaji Atlantika, Sahare i
kopna različitog dejstva, to su sušno i kišno doba nejednakog trajanja u pojedinim djelovima
ove velike geografske cjeline. Klimu karakterišu žarka, suva ljeta i blage, vlažne zime sa
povremenim hladnim talasima koji mogu biti vrlo neugodni i hladni. Pod uticajem
suptropskog anticiklona ljeti preovlađuje vedro vrijeme, pa je insolacija duga. Snijeg rijetko
pada i obično se zadržava nekoliko dana samo u sjevernom dijelu oblasti. Sredozemnu klimu
odlikuje veliki broj vedrih dana u godini. Prosječna količina padavina je 400-600 mm.

Mediteranska klima je svakako jedna od najprijatnijih za boravak, rekreaciju, liječenje i

odmor turista. O tome svjedoči velika posjećenost turističkih regija Mediterana, kao i razvoj
turizma koji se u ovoj regiji nekada usredsređivao na zimske, a danas na ljetnje i zimske
mjesece.

1.3. Države koje izlaze na Sredozemno more

Mediteran se prostire na tri kontinenta, a ti kontinenti su Evropa, Afrika i Azija. Evropa ima
sledeće zemlje sa mediteranskim karakterom: Portugal, Španija, Francuska, Italija, Slovenija,
Hrvatska, Bosna i Hercegovina, Crna Gora, Albanija, Grčka i Turska, mini-države: Andora,
Monako, San Marino i Vatikan, kao i ostrvske države Malta i Kipar. U azijskom dijelu
Mediterana smeštene su (osim Turske) još i: Sirija, Liban, Izrael, Palestina i Jordan. U Africi
mediteranskom pojasu pripadaju sjeverni djelovi zemalja: Egipat, Libija, Tunis, Alžir i
Maroko. Još par zemalja koje imaju mediteransku klimu ili mediteranski uticaj su: Bugarska,
Srbija, Ukrajina.

6
 II. REGIJE MEDITERANA

Makroregiju Mediterana, prema geografskoj podjeli, čine dvije veće regije: Zapadni i Istočni
Mediteran i više manjih regija. Granica između zapadnog i istočnog dijela Mediterana kreće
od Kalabrije, preko Sicilije, Sicilijanskog prolaza do rta Bon u Tunisu.

Mediteran se, u turističkom pogledu, dijeli na tri veće regije: Evropski Mediteran, Azijski
Mediteran i Afrički Mediteran. U okviru ovih regija izdvajaju se nekoliko manjih cjelina. U
Evropskom Mediteranu su to Zapadni i Istočni Mediteran, u Azijskom su Maloazijsko-
Kiparski Mediteran i Bliskoistočni Mediteran, a u Afričkom izdvajaju se Zapadna regija i
Istočna regija Sjeverne Afrike.

II.1. Zapadni Mediteran

Zapadni Mediteran obuhvata brojne atraktivne destinacije kao što su: Španija, Francuska,
Italija, Maroko, Tunis, Portugal. Tu svakako treba navesti i ostrva: Sardinija, Sicilija, Baleari,
Tenerife, Madeira.

Atraktivnost koju pruža ova regija je spoj atraktivnih destinacija i ljetovališta, aktivnosti za
odmor i bogate kulturne baštine.

Krstarenja koja obuhvataju ovaj dio Mediterana uključuje obilazak impresivnih luka, gradova
i ostrva. Neka od njih su, pored pomenutih Sardinije i Sicilije, Azurna obala i čuvene
gradove: Nica, Kan, Sen Trope; francuski Marsej, divlja obala Španije sa prijestonicom
Barselonom, španska ostrva Ibica i Palma de Majork.

II.2. Istočni Mediteran

Istočni Mediteran karakteriše spoj bogate istorije, zapanjujuće prirodne ljepote i fantastične
mogućnosti za odmor i zabavu. Istočni Mediteran pruža jedinstven pogled u prošle i sadašnje
kulture. Ovo je mjesto na kome se spajaju Evropa i Azija. Slikoviti predeli, kulturne atrakcije
i sunčani dani su samo neki od razloga da se posjeti ova regija. Nevjerovatna istorija i
zanimljiva arhitektura, fascinantne boje mora, vedro nebo, čašica grčkog Uza ili posjeta
turskom bazaru čini putovanje nezaboravnim.

Krstarenja koja obuhvataju ovaj dio Mediterana uključuje obilazak brojnih grčkih ljetovališta
ili ostrva kao što su: Krf, Zakintos, Lefkada, Kefalonija, Mikonos, Patmos; raznih luka: Pirej
i Atinu, Veneciju, Istanbul; ljetovališta i ostrva u Egejskom i Sredozemnom moru bila ona

7
Grčka ili Turska, kao što su: Neos Marmaras, Tasos, Skijatos, Skopelos, Evia, Mikonos, Ios,
Santorini, Krit, Rodos, Lezbos, Izmir, Kušadasi i slično; kao i razne druge destinacije.

II.3. Mala Azija – Azijski Mediteran

Mala Azija, često nazivana i Zapadna Anadolija (anadolija – ”izlazak sunca”, ”istok”), je
poluostrvo u jugozapadnoj Aziji. Poluostrvo se prostire između Crnog mora na
sjeveru, Egejskog na zapadu i Sredozemnog mora na jugu, na sjeverozapadu na Bosfor,
Mramorno more i Dardaneli. Na istoku se graniči sa Jermenskom visoravni koja se često
označava kao Istočna Anadolija. Zapadna i južna obala Male Azije naziva se još i Levant.
Mala Azija povezuje dva dijela svijeta u jedan kontinent pod nazivom Euroazija.

Mala Azija je u svom prostoru posjedovala 3 svjetska čuda: hram Artemide, mauzolej
Halicarnassus i Kolos Rodos, ostrvo Rodos koji se nalazi uz obalu Male Azije.

Hram Artemide - Zapadna Mala Azija na karti je poznata po svom drevnom gradu Efezu.
Slavu je primio zahvaljujući postojećem kultu boginje plodnosti i lovu Artemidi. U 4. vijeku
prije nove ere stanovnici grada podigli su hram u njenu čast. Arhitektonska građevina
zadivljuje svojim sofisticiranim dizajnom i uključuje 127 mramornih stubova. Hram je
napadnut oko sedam puta, što je dovelo do uništenja jedinstvenog dizajna. Hram su Efežani
naknadno obnovili.

Mauzolej Halicarnassus - U 4. vijeku prije nove ere Mala Azija je bila poznata po
Halikarnassusu - gradu u državi Kariy, a današnja Turska privlači turiste Bodrumom -
modernim odmaralištem, poznatim u prošlosti kao čuvarom mauzoleja, koga je izgradio kralj
Mauzolej. Čvrsti vladar Mavsol odlučio je sagraditi hram sebi u čast, gdje će mu biti odavane
počasti. Zbog smrti nije mogao vidjeti završeni objekt, pa je mauzolej dovršavala njegova
supruga - Artemisia. Na pijedestal je stajala grobnica okružena sa 36 stubova, koja je u obliku
piramide u 24 koraka služila kao oslonac za krov. U 15. vijeku, krstaši su uništili drevni
mauzolej.

Kolos Rodos - Poznatu statuu Rodi su podigli u čast sveca zaštitnika Heliosa, boga sunca,
koji je prema legendi, tvorac ostrva, koje se nalazi blizu jugozapadne obale Male Azije. Rad
na Kolosu počeo je 300. godine prije nove ere a završila dvanaest godina kasnije. Kip je
stajao 50 godina, nakon zemljotresa, spomenik je dugo ležao na zemlji, iznenađujući svojom
veličinom: nisu svi mogli objema rukama uhvatiti palac na Colossovoj ruci.

Mala Azija je ne samo riznica istorijskih činjenica i legendi, već i područje koje je sačuvao tri
od sedam priznatih svjetskih čuda.

8
 II.4. Afrički Mediteran

Uzimajući u obzir prirodno-geografske odlike prostor afričkog sredozemlja se može podijeliti

na: Sjeverozapadna ili Atlaska Afrika i Sjeveroistočna ili Saharska Afrika.

Atlaska regija obuhvata teritorije Maroka, Alžira i Tunisa. Ime je dobila po planinama Atlas
koja dominira reljefom regije. Atlaska regija zahvata prostore između Sredozemnog mora na
sjeveru i istoku, Sahare na jugu i Atlantskog okeana na zapadu. Klima Atlaske regije pod
uticajem je Sredozemlja i Sahare. U uskom priobalnom pojasu razvijena je sredozemna klim,
sličnih odlika kao i u Evropi.

Saharska Afrika obuhvata teritorije Libije i Egipta. U reljefu ove regije se izdvaja istočni dio
Sahare, dolina Nila i Nubijska i Arapska pustinja. Klima najvećeg dijela ove regije je
pustinjska.

Slika 2. Afrika

9
 Izvor: https://www.shtreber.com

III. SREDOZEMNO MORE

Sredozemno more je more koje se nalazi između Evrope na sjeveru, Azije na istoku i Afrike
na jugu, a povezan je sa Atlantskim okeanom kroz Gibraltarski moreuz na zapadu, sa
Indijskim okeanom na jugoistoku preko Sueckog kanala i Crvenog mora.

Prokopavanjem Sueckog kanala4 (1869.) počinje nova etapa u značenju Sredozemnog mora
koje postaje glavni posrednik u prometu između luka na Atlantskom okeanu s lukama na
Indijskom okeanu.

Sredozemno more je dugo 3.860 km dok je široko preosječno 600 km, na najširem mjestu
rastojanje iznosiu 1.750 km. Površina mu je 2.967.000 km2.

Sredozemno more je posredno ili neposredno uticalo na niz prirodnih, privrednih, istorijskih i
kulturnih osobenosti Sredozemlja kao prostrane geografske cjeline5. Sredozemno more je
podijeljeno Mesinskim moreuzom (između Sicilije i južne Italije) i Sicilijanskim prolazom
(između ostrva Sicilije i Tunisa) na zapadni i istočni dio. Iako su ova dva dijela približno iste
površine, istočni dio je znatno razuđeniji i sastavljen od više mora koja su međusobno
povezana moreuzima. Jadransko more je povezano sa Jonskim morem pomoću Otrantskih
vrata, Egejsko more je sa Mramornim morem povezan moreuzom Dardaneli, a Mramorno
more je sa Crnim povezano Bosforom. Istočni dio Sredozemnog mora je topliji od zapadnog.
Ovo je prouzrokovano južnijim položajem i okruženošću istočnog Sredozemlja pustinjsko-
stepskim regijama. Još neke osobenosti Sredozemnog mora, koje su privlačne sa turističkog
stanovišta su: intenzivno plava boja vode i providnost.

U nekim zalivima južnog Jadrana temnperatura morske vode u avgustu dostiže 30°C. Ljeti su
najtopliji djelovi Sredozemnog mora ispred sirijske i crnogorske obale, dok su najhladnije
vode u sjevernom dijelu Crnog i Azovskog mora.

Visoke temperature vode Sredozemnog mora u mjesecu avgustu dvostruko u značajne sa

turističkog stanovišta i to indirektno kao činilac pogodne klime, a direktno kao pogodnost za
kupališno-rekreativnu sezonu.

Područje Sredozemnog mora je uvijek bilo predmet interesovanja velikog broja turista koji su
ga birali kao destinaciju za odmor, ali za mještane je uvijek predstavljalo izvor života i bili su
ponosni što baš oni žive na njegovim obalama.

4
Suecki kanal je vještački kanal dužine 163 km između Sredozemnog i Crvenog mora, koji razdvaja afrički od
azijskog kontinenta i zbog toga je najbliža pomorska veza između zapadne i istočne Zemljine hemisfere.
5
Dr Plavša J. (2008), Turističke regije svijeta, Univerzitet u Novom Sadu, str.49

10
 IV. MEDITERANSKE IGRE

Mediteranske igre su sportske igre mediteranskih zemalja i naroda uz more. Ideja za Igre
potiče od Muhameda Tahira Paše (Egipat), tadašnjeg predsjednika Nacionalnog olimpijskog
komiteta, koji je prvi put 1948. na ljetnjim Olimpijskim igrama predložio održavanje ovih
igara.

Prve Mediteranske igre održane su 1951. godine, dok su sljedeće uvijek održavane godinu
dana prije ljetnjih Olimpijskih igara. Od 1991. godine se održavaju svake 4 godine, i to uvijek
nakon ljetnjih Olimpijskih igara.

Države učesnice

Države koje učestvuju u Mediteranskim igrama su:

Afrika: Alžir, Egipat, Libija, Maroko i Tunis;

Azija: Liban, Sirija;

Evropa: Albanija, Andora, Bosna i Hercegovina, Crna Gora, Francuska, Grčka, Hrvatska,
Italija, Kipar, Kosovo, Malta, Monako, Portugal, San Marino, Sjeverna Makedonija,
Slovenija, Srbija, Španija, Turska.

Jedina zemlja koja leži na Mediteranu, a ne učestvuje na Igrama je Izrael.

Vrste sportova

U programu Mediteranskih igara nalaze se: plivanje, vaterpolo, streljaštvo, košarka, kuglanje,
boks, kajak, jahanje, mačevanje, fudbal, golf, atletika, rukomet, džudo, karate, veslanje,
jedrenje, streličarstvo, stoni tenis, odbojka, odbojka na pijesku, dizanje tegova, rvanje.

11
 V. DESTINACIJE U MEDITERANU

Na prelijepom Mediteranu se može pronaći netaknuta priroda, savršene plaže i skrivene

uvale, šoping i provod, glamur, kristalno plavo more, jedinstvena gastronomija. Mogu se
posjetiti ostrva Sredozemlja i uvjeriti se u ljepotu mora o kome su napisane neke od najboljih
pjesama na svijetu i koje turisti vole. Osim morskih i istorijskih gradova, Mediteran nudi
spektakularna čuda prirode, uključujući i nacionalne parkove koji su jako blizu popularnih
luka.

Mediteran će zavesti sva vaša čula i ispuniti sve vaše želje! Najznačajniji i svakako
najprimamljiviji razlog zašto treba otići na krstarenje i posjetiti ostrva i poznate destinacije,
jeste mediteranska kuhinja koja je poznata širom svijeta. Iako postoje varijacije kada je u
pitanju kuhinja i sve to u zavisnosti od zemlje koja se posjeti, ipak postoje zajedničke tačke
pa tako skoro svi narodi koji žive u blizini Sredozemnog mora u kuhinji koriste dosta
morskih plodova, voća i povrća.

Korzika – Korzika je ostrvo beskrajnog šarma i čiste, netaknute prirode koje obezbjeđuju
pravo mediteransko iskustvo. Ono je destinacija na kojoj je čak i miris tople ljetnje večeri
iskustvo za pamćenje. Korziku je vrijedno posjetiti i zbog 200 plaža koje posjeduje, pa se
može uživati u kristalno prozirnom moru. Jedna od atrakcija na Korzici je i nacionalni park
do koga se stiže samo jedrenjem.

Sicilija – Siciliju takođe zovu i srcem Mediterana. Od prirodnih ljepota Sicilije izdvaja se
vulkan Etna koji se izdiže iznad nivoa mora i dominantno osmatra čitavu Siciliju. Iako su
prirodne ljepote ovog mjesta nepresušne, na Siciliji se mogu pronaći i kulturno-istorijske
znamenitosti i atrakcije. Sicilija je bila centar trgovine na području Sredozemnog mora, a
danas je ostrvo koje ima bogatu tradiciju i kulturu. Na Siciliji se mogu posjetiti razne
atrakcije kao što su Apolonov hram u Sirakuzi, arheološko nalazište Agriđento u okviru kojeg
se nalaze hramovi uključujući i Konkordijin hram. Poznata je i po brojnim voćnjacima koji
pružaju jedinstvenu kombinaciju mirisa i boja. Takođe se treba obratiti pažnja na sicilijansku
kuhinju, jednu od najraznovrsnijih na svijetu.

Rodos – Naziv je dobio po antičkom mitu u kome se pominje nimfa Roda koja je bila u vezi
sa Heliosom, bogom Sunca i rodila ostrvo. Na Rodosu se nalaze neke neke od najljepših
plaža u Grčkoj i turisti vole da posjećuju trgovačke ulice i raspituju se o starim građevinama.

Azurna obala – Posjetioci za nju kažu da je mjesto ’’gdje Sunce uvijek sija’’. Ono što je
glavni adut Francuske rivijere jesu prelijepe plaže i vrlo šarmantni gradovi poput Nice,
Monaka, Sen Tropea i Kana. Jedna specifičnost Azurne obale je to što se stijene Alpa na

12
zapadu obrušavaju direktno prema moru, a kako su one crvene boje voda dobija neki poseban
odsjaj. Ovaj region obiluje bogatim kulturno-istorijskim znamenitostima, umjetničkim
nasljeđem, muzejima, spomenicima.6

Santorini – Santorini je jedno od ostva iz grupe Kiklada u južnom Egeju i vulkanskog je

porijekla. Santorini predstavlja najsavršenije ostrvo Grčke, koje je prepoznatljivo širom
svijeta. Ono što je karakteristično za Santorini su raznobojne stijene koje se uzdižu iz mora i
kuće bijele boje. Zapanjujuća panorama, romantični zalasci sunca, vulkansko pješčane plaže
doprinose da Santorini posjeti više od 1,5 miliona turista godišnje. Na istoku ostrva je
moguće vidjeti plaže sa crnim pijeskom, dok se na južnoj obali nalazi niz plaža koje su
veoma popularne zbog raznobojnog pijeska (Crvena plaža, Crna plaža, tamno i svijetlo sive
plaže). Na ostrvu se nalaze muzeji sa predmetima iz praistorije i antičkog doba, muzej vina,
muzej posvećen grčkom piću Uzo. Malo nenaseljeno ostvo Nea Kameni, ugašeni vulkan sa
termalnim izvorom je takođe mjesto koje se treba obići. Sama unutrašnjost ostrva dominira
tradicionalnim selima i vinogradima koji omogućavaju da se odmara u mirnoj atmosferi.

Hvar – Hvar je smješten u slikovitom i veoma prirodnom okruženju, a kako je obasjan

morem i suncem, predstavlja pravi mediteranski doživljaj. On predstavlja jedinstven spoj
raskošne mediteranske prirode, bogate i slojevite kulturno-istorijske baštine. Samo ostrvo i
njegova okolina su bogati kulturno-istorijskim spomenicima. Tvrđava Fortica je jedna od
glavnih turističkih atrakcija, ali je veoma poznata i katedrala, hvarsko pozorište, franjevački
manastir.

Sardinija – Sardinija ima obalu od skoro 2000 km, a ima plaže toliko lijepe da se oni koji ih
jednom posjete obično i vraćaju. Sardiniju odlikuju divna italijanska hrana, znamenitosti i
atrakcije koje se rijetko mogu vidjeti i čine Sardiniju jednu od najšarmantnijih destinacija. 7

Mikonos – Mikonos je jedno od najpoznatijih grčkih ostrva. Jedan je od simbola Grčke i

sinonim je za dobar provod. Ostrvo nije veliko niti previše gusto naseljeno i naravno u punoj
mjeri je okrenuto turizmu. Ostrvo Mikonos je dio čuvenog arhipelaga Kiklade i nalazi se u
centralnom dijelu Egejskog mora, tako da je nezaobilazna destinacija prilikom krstarenja.
Plaže Mikonosa su takođe čuvene i krasi ih kako prirodna ljepota tako i dostupnost raznih
sadržaja. Simboli grada Mikonosa su kvart Mala Venecija i čuvenih sedam vjetrenjača koje
se nalaze na uzvišenju iznad grada. Crkva Paraportiani (15. vijek) je jedno od najzanimljivijih
arhitektonskih izdanja u cijeloj Grčkoj. Nalazi se na ulazu u glavnu luku, a njeno ime znači
unutrašnja ili druga vrata.

Milos – Ostrvo Milos takođe pripada arhipelagu Kiklade. Ostrvo je vulkanskog porijekla
usljed čega je konfiguracija njegovog terena i sama priroda više nego impresivna. Sastoji se
iz dva dijela između kojih je zaliv. Prva asocijacija na ostrvo je Miloska Venera, jedna od
najčuvenijih skulptura antičkog svijeta. Arhitektura ostrva je karakteristična za Kiklade
(niske kuće, sa bijelim fasadama i prozorima i vratima živih boja a dominira tradicionalno
6
https://luftika.rs/najlepsa-ostrva-na-mediteranu/
7
https://dobrestvari.rs/najinteresantnije-destinacije-u-sredozemlju

13
plava). Na Milosu ima preko 70 plaža, koje pored blještavo bijelog pijeska i tirkiznog mora,
karakterišu i različite boje stijena koje izranjaju iz mora. Topli izvori su takođe jedna od
ostrvskih atrakcija. Turisti rado obilaze i čuvene katakombe, ostatke drevnog antičkog
pozorišta u mjestu Tripiti kao i pećinu Pafragos.

Kušadasi – Kušadasi je grad i luka na turskoj obali Egejskog mora. Popularno je ljetovalište
koje tokom sezone ugosti čak do 3 miliona turista. U gradu je bogata ponuda hotela svih
kategorija, restorana, kafea, noćnih klubova; takođe su poznati i tradicionalni turski bazari.
Znamenitosti grada i okoline su nešto što Kušadasi izdvaja: Guverdžin Ada je ostrvo koje se
nalazi naspram grada sa kojim je povezano uzanim sprudom. Na njemu se nalaze vizantijska
tvrđava, svetionik i mini zoološki vrt. Još jedno mjesto koje je vrijedno posjetiti je drevni
antički grad Efes (30 km od Kušadasija) koji je jedan od najznačajnijih arheoloških lokaliteta
na svijetu. U njemu se nalazi jedno od 7 svjetskih čuda, hram boginje Artemide. Takođe,
mjesta koja su neophodna za posjetiti su arheološki muzej, hram Here, tunel Eupalinos, grčki
manastir Panagia Spiliani.

Krit – Krit je najveće grčko ostrvo, najjužnije je ostrvo Evrope i nalazi se u Sredzemno
moru. Krit ima jako dugačku obalu, preko 1000 km pa je samim tim jasno da je priroda
ostrva vrlo raznovrsna (od planina do primorske ravnice, od stjenovitih do plaža sa finim
pijeskom, od ribarskih sela do velikih gradova). Glavni grad i luka Krita je Heraklion, jedan
od najljepših gradova Mediterana star preko 4000 godina. U blizini grada Herakliona se
nalaze ostaci palate u Knososu centra Minojske civilizacije. Ostaci palate danas predstavljaju
arheološki lokalitet i turističku atrakciju. Brojne znamenitosti postoje u Heraklionu: Mletačka
tvrdjava u luci, pravoslavna katedrala sv. Mine, pravoslavna crkva sv. Titusa, pravoslavna
crkva sv. Ekatarine Sinajske, katolička bazilika sv. Marka, arheološki muzej, Morozini
fontana.

Slika 3. Ostrvo Santorini

14
 Izvor: www.maestrotravel.rs

ZAKLJUČAK

Posmatrajući Mediteran kroz vremeplov, možemo zaključiti da je postao veoma

urbanizovano područje naše planete. Jedinstvo Sredozemnog mora i susjednih teritorija,
povezanih istorijskim, političkim i kulturnim odnosima je nastalo ne na osnovu nacionalnih
karakteristika njegovog stanovništva, već zahvaljujući intenzivnoj kulturnoj razmjeni, u kojoj
je sam Mediteran odigrao ulogu velikog posrednika.

Kao što je u radu i navedeno, na njegovim obalama i u zaleđu nalaze se neki od najljepših i
najvećih gradova na svijetu.

Mediteran je posebno interesantan i zanimljiv sa kulturnog stanovišta. U svakom dijelu

Mediterana, u svakom dijelu bilo koje zemlje, zastupljene znatne kulturne razlike, kako
vjerske, religiozne, tako i načinu života, običajima i slično.

Mediteran predstavlja područje koje je atraktivnije za ulaganje od Evrope, Azije i Afrike

pojedinačno. I dok se kao glavne prednosti Mediterana ističu ekonomski rast i povećanje
prilika za ulaganje praćene poboljšanjem znanja i postojeće infrastrukture, kao najveće
prepreke se i dalje ističu nestabilnost i nedostatak transparentnosti.

15
 LITERATURA

1. Dr Plavša J. (2008), ’’Turističke regije svijeta’’, Novi Sad, Univerzitet u Novom Sadu

2. Matvejević P. (1991), ’’Mediteranski brevijar’’, Sarajevo

Internet izvori:

1. https://bs.wikipedia.org/wiki/Sredozemno_more

2. https://minutzamene.com/najbolje-destinacije-za-letovanje-na-mediteranu

3. https://luftika.rs/najlepsa-ostrva-na-mediteranu

4. https://www.travelhouse.rs/savet/75/top-10-destinacija-na-mediteranu

5. https://dobrestvari.rs/najinteresantnije-destinacije-u-sredozemlju

6. http://putujmojeftino.com/destinacije-na-mediteranu-koje-morate-posjetiti

7. https://www.wikiwand.com/

Slike:

1. https://www.shtreber.com 16.10.2020

16
2. https://www.shtreber.com 16.10.2020

3. www.maestrotravel.rs 16.10.2020

17