ΕΠΤΑΝΗΣΙΑΚΗ ΣΧΟΛΗ

Η λογοτεχνική παραγωγή στα Ιόνια νησιά, τις τελευταίες δεκαετίες του 18ου μέχρι περίπου το τέλος του 19ου αιώνα. Με κύριο εκπρόσωπο
τον Δ. Σολωμό
ΕΙΔΗ ΟΜΑΔΕΣ ΕΡΓΑ ΚΟΙΝΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
ΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΣΟΛΩΜΙΚΟΙ: Πριν τον Επικαιρικά πολιτικά ποιήματα Τεχνοτροπία: Νεοκλασικισμός
Σολωμό 1750 – 1821 (θούρια, ύμνοι κ.ά.), κοινωνικές &ρομαντισμός
Περιορισμένης αξίας, που σάτιρες ,επαναστατικά υπέρ της
ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
έγραψαν σε ακαταστάλακτη δημοκρατίας. Θεματική:
-κριτικό δοκίμιο δημοτική, ποιήματα πολιτικού
-ιστορικό αφήγημα Αγάπη για
και κοινωνικού χαρακτήρα Ύμνος: Μαρτελάος
πατρίδα,
-χρονογραφία Παρωδία Ύμνου: Γούλιαρης
γυναίκα,
-αυτοβιογραφία Ξανθόπουλος – Γουλιαρης –
Κουτούζης-Μαρτελάος θρησκεία
-φιλολογικές & αισθητικές
ΣΟΛΩΜΙΚΟΙ: Συνομήλικοι ή Λυρικά, σατιρικά & αφηγηματικά
μελέτες Γλώσσα:
νεότεροι του Σολωμού 1820 – ποιήματα, μεταφράσεις, κριτικά
-μεταφράσεις 1870 που επηρεάστηκαν από το έργα Δημοτική υψηλού επιπέδου
-θέατρο έργο του
Το πλάσμα Μορφολογία:
Μάτεσης - Γ. Τερτσέτης – τηςφαντασίας:Τυπάλδος Ιταλικά μετρικά σχήματα &
Τυπάλδος -Μαρκοράς - Πολυλάς Ο όρκος: Μαρκοράς 15σύλλαβος
ΜΕΤΑΣΟΛΩΜΙΚΟΙ:Εμφανίστηκα Ποιητικές μεταφράσεις-αποδόσεις ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ
ν μετά το θάνατο του Σολωμού αρχαίας ελληνικής και σύγχρονης 1.Ιταλικός νεοκλασικισμός
1850 – 1900 ευρωπαϊκής λογοτεχνίας
2.Σύγχρονος ρομαντισμός
Χρυσομάλλης,Καλοσγούρος,
Κογεβίνας 3.Αγγλική και Γερμανική λογοτεχνία
4.Αρχαία ελληνική γραμματεία
ΕΞΩΣΟΛΩΜΙΚΟΙ:Δεν Ωδές, επικά ποιήματα, 5.Εντόπια λογοτεχνική παράδοση
επηρεάστηκαν καθόλου από το στιχουργήματα, πεζά, δοκίμια προηγούμενων αιώνων (κρητική
έργο του Σολωμού Η Λύρα – Τα Λυρικά - Κάλβος αναγέννηση και δημοτικό τραγούδι)
Φωτεινός - Βαλαωρίτης
Κάλβος- Βαλαωρίτης Γραφή αποκριτική -
-Λασκάρατος Λασκαράτος

ΕΠΙΓΩΝΟΙ/ΕΛΑΣΣΟΝΕΣ: Μέτριας Δέχτηκαν την επίδραση και

αξίας 1875 - 20ου αι., επιρροες κυρίως από την Ά
Μαβίλης Αθηναϊκή σχολή
 ΔΙΟΝΥΣΙΟΣΣΟΛΩΜΟΣ1798-1857
Εθνικός μας ποιητής, επηρεάστηκε κυρίως από το νεοκλασικισμό και το ρομαντισμό
ΕΙΔΗ ΕΡΓΑ ΠΕΡΙΟΔΟΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
ΖΑΚΥΝΘΙΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ (1818 - 1828)
Ποιήματα Θρησκευτικά Σατιρικά Ιταλικά ποιήματα & σονέτα Θεματική: Αγάπη για πατρίδα, για γυναίκα,
Σονέτα Αυτοσχέδιες ομοιοκαταληξίες για θρησκεία
Λυρικά (απλά και αφελή) Πατριωτικά Μορφολογία:
Επίγραμμα Ελεγείο  Η Ξανθούλα αυτοσχεδιασμοί, τραγουδιστικός
 Ύμνος εις την Ελευθερία (1823) ρυθμόςΣυνδύασε τα ιταλικά μέτρα με τον
Πρόζα Δοκίμιο  Η καταστροφή των Ψαρών (1825) ελληνικό 15σύλλαβο στίχο
(επίγραμμα) Τεχνοτροπία: νεοκλασικισμός, προρομαντικά
 Η Φαρμακωμένη (1826) (ελεγείο) στοιχεία(κλασικορομαντική επίδραση)
 Ο Λάμπρος (1823-1834) Γλώσσα: Δημοτική με πολλά ιδιωματικά,
 Η γυναίκα της Ζάκυθος. Ποίημα σε ζακυνθινά στοιχεία
πεζό /πρόζα

ΚΕΡΚΥΡΑΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ (1828 - 1857)

Ποιητικά συνθέματα Ποιήματα που διακρίνονται για την
μεγάλη τους έκταση και το δραματικό θρησκεία/θάνατοςέρωτας – θάνατος
(1847-1857) ή επικό τους χαρακτήρα
Ιταλικά ποιήματα  Ο Κρητικός (1833-1834
Πεζά σχεδιάσματα  Ελεύθεροι Πολιορκημένοι(1834-
47)
 Πόρφυρας (1847-1849)
Θεματική:Ελευθερία/φύση,
Μορφολογία:Στοχασμοί στα ιταλικά, Στίχοι
στα ελληνικά, στροφή προς ελληνική ποιητική
παράδοση, κρητική λογοτεχνία και
15σύλλαβο
Τεχνοτροπία: μικτός γνήσιος τρόπος,
ρομαντισμός, Αποσπασματικότητα
Γλώσσα: Δημοτική

Ο Κάλβος είναι το δεύτερο μεγάλο όνομα της Επτανησιακής Σχολής μετά το Σολωμό. Ποιητής της Ιδέας τον αποκάλεσαν
κάποιοι μελετητές, οι οποίοι θεωρούν ότι έγραψε μια νοητική, αντικειμενική ποίηση.
ΕΙΔΗ
Ωδές,
ποιήματά λυρικά που
διακρίνονται από τη
μεγαλοπρέπεια του ύφους τους
και το συνδυασμό των
προσωπικών συναισθημάτων του ε’ ωδή Εις Μούσαν
ποιητή με γενικές σκέψεις.
Παράγοντες που επηρέασαν το
έργο του
 Η γνωριμία με το Foscolo και με το
νεοκλασικισμό.
 Η επαφή με τις ιδέες του
Διαφωτισμού, της Γαλλικής
Επανάστασης και του
φιλελευθερισμού κατά την
παραμονή του στη Γαλλία και στην
Ιταλία.
 Η επαφή με το φιλελληνισμό.
 Ο αγώνας των Ελλήνων για την
απελευθέρωσή τους.
 Ο προσωπικός επαναστατικός του
βίος (Καρμπονάροι)
 Ρομαντισμός
ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΑΛΒΟΣ 1792-1869
ΕΡΓΑ
Η «Λύρα» (ωδή 1- 10), Γενεύη, 1824
Τα «Λυρικά»(ωδή 11-20),Παρίσι, 1826 Η Ελληνική Επανάσταση. Στις
α’ ωδή, Φιλόπατρι
γ’ ωδή Εις θάνατον
Πολύτροπος αρμονία:
Ο όρος επεξηγεί το στιχουργικό
σύστημα του Κάλβου, έναν από
τους τρόπους που εμπνεύστηκε
για να επιτύχει τη σύμμειξη
κλασικισμού και ρομαντισμού.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Θεματική:
περισσότερες ωδές περιγράφονται,
εξυμνούνται ή και σχολιάζονται
γεγονότα,
πρόσωπα καταστάσεις του εθνικού
αγώνα στα χρόνια 1821-1826.
απευθύνεται στους λόγιους της
Ευρώπης με σκοπό να ενισχύσει το
φιλελληνισμό
Γλώσσα:
έχει διαμορφώσει ένα προσωπικό
γλωσσικό ποιητικόιδίωμα.
Ανυπότακτη σε γραμματικούς κανόνες.
Καθαρεύουσα, εμπλουτισμένη με
αρχαϊστικούς και δημώδεις τύπους
Τεχνοτροπία:
Εξισορρόπηση κλασικισμού και
ρομαντισμού
εξωτερικά στοιχεία νεοκλασικισμού
(ύφος,ισορροπημένη αρχιτεκτονική,
σχήματα λόγου),
τα συναισθηματικά και ψυχικά
στοιχεία
(μελαγχολική διάθεση, δραματική
ένταση) είναι ρομαντικά
 ΑΘΗΝΑΙΚΟΣ ΡΟΜΑΝΤΙΣΜΟΣ 1830 – 1880 Ά ΑΘΗΝΑΙΚΗ ΣΧΟΛΗΠΟΙΗΣΗ
Αναφέρεται κυρίως στη ρομαντική ποίηση με καθαρεύουσα γλώσσα που γράφτηκε την περίοδο 1830-1880 στην Αθήνα και στα
άλλα κέντρα του ελλαδικού και αλύτρωτου ελληνισμού ( Κων/λη, Σμύρνη, Πάτρα, Ερμούπολη )
ΦΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΙ
ΕΞΟΡΜΗΣΗ (1830-1850) Έλληνες Φαναριώτες
λυρική, πατριωτική, σατιρική
Α) φροντίζουν ιδιαίτερα για τη μορφή του
ΑΚΜΗ (1850-1870) στίχου και της γλώσσας
αρχαιολατρία, πατριδολατρία, ρητορισμός Παναγιώτης και Αλέξανδρος Σούτσος
(Οδοιπόρος), Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής
ΠΑΡΑΚΜΗ (1870-1880)
(Δήμος & Ελένη), Θεόδωρος Ορφανίδης,
θανατολαγνεία, πενθισμός, πεισιθάνατη
Ιωάννης Καρασούτσας και Δημοσθένης
διάθεση, θέματα των τάφων
Βαλαβάνης (ΕΞΟΡΜΗΣΗ, ΑΚΜΗ).
ΣΑΤΥΡΑΑ. Σούτσος
ΠΟΙΗΤΙΚΟΙ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ Β) οι ποιητές της δεύτερης γενιάς
χαρακτηρίζονται από υπερβολικούς τόνους,
1. Ράλλειος: 1851-1860
έντονη μελαγχολία και ατημέλητο ύφος
2. Βουτσιναίος: 1862-1877 Δημήτρης Παπαρρηγόπουλος (ο φανός του
Θεσμοί που καθόρισαν την εξέλιξη της κοιμητηρίου Αθηνών), Σπυρίδων
ποίησης από το 1851 κι έπειτα για την Βασιλειάδης και Αχιλλέας Παράσχος.
ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΕΠΤΑΝΗΣΙΑΚΗΣ – Ά ΑΘΗΝΑΙΚΗΣ
Η ΓΛΩΣΣΑ
ΕΠΤΑΝΗΣΙΑΚΗ : Δημοτική γλώσσα
ΑΘΗΝΑΪΚΟΣ ΡΟΜΑΝΤΙΣΜΟΣ : Αρχαΐζουσα
γλώσσα
η Αθηναϊκή σχολή υπηρέτησε την
εθνικοαπελευθερωτική ιδεολογία του
ελληνικού κράτους
η επτανησιακή ποίηση δεν είναι δέσμια
ανάλογης ιδεολογίας.
Η αθηναϊκή σχολή έλκεται από κλασικιστικές
τάσεις, δεν είναι αμιγώς ρομαντική αλλά
κλασικορομαντική.
Κοινό στοιχείο των παραπάνω σχολών που
έδρασαν παράλληλα είναι η διάδοση του
ρομαντισμού

καλλιέργεια της ποίησης και της (ΠΑΡΑΚΜΗ).

ελληνικής γλώσσας (αρχαΐζουσας)
Παρακμή του ρομαντισμού (1870-1880)
Στη δεκαετία 1870-1880 το στοιχείο της υπερβολής ολοένα και πληθαίνει , κυριαρχεί ένας αρνητικός ψυχισμός
 ΑΘΗΝΑΙΚΟΣ ΡΟΜΑΝΤΙΣΜΟΣ 1830 – 1880 Ά ΑΘΗΝΑΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
Βασικός θεματικός άξονας των πεζών των ρομαντικών χρόνων είναι ο Έρωτας. (ΕΞΙΔΑΝΙΚΕΥΜΕΝΟΣ, ΑΝΕΚΠΛΗΡΩΤΟΣ ΕΡΩΤΑΣ)
ΕΙΔΗ ΕΡΓΑ - ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΙ ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Ρομαντικό μυθιστόρημα Λέανδρος(1834)/ Π.Σούτσος Σύνδεση με τη θεματική των αρχαίων
χρόνων. Αφορά πάντα μια ερωτική
Θάνος Βλέκας(1855) / Καλλιγάς εξιδανικευμένη ιστορία.
Ιστορικό μυθιστόρημα: καρπός του Πάπισσα Ιωάννα/ Ροΐδης Ζωντανεύουν πραγματικά ιστορικά
γεγονότα στα οποία παρεμβάλλονται
ευρωπαϊκού ρομαντισμού Η Ηρωίςτης Έλλην Επαναστασης/ Ξένος φανταστικές καταστάσεις. Τα θέματα
Ο αυθέντης του Μωρέως/Αλέξανδρος αντλούνται από μεσαιωνικούς θρύλους και
άλλοτε από πρόσφατα γεγονότα μέσα από
Ρίζος Ραγκαβής τη λαϊκή αφήγηση που έχουν μυθική
υπόσταση.
Ξενόθεμα αφήγημα Βρούτος/ Ραγκαβής Κυρίως διηγήματα που
παρουσίαζανόψειςτης δυτικοευρωπαϊκής
αστικής ζωής ή των πρωτόγονων
κοινωνικών μορφών στην Ανατολή, στην
Αφρική και αλλού. κυριότερος
εκπρόσωποςήταν ο Αλέξανδρος Ρίζος
Ραγκαβής.
Απόκρυφα. Τα απόκρυφα της Αστικά μυθιστορήματα μυστηρίου που
Ως πρότυπα έχουν αντίστοιχα αγγλικά και Κωνσταντινουπόλεως/Σαμαρτσίδη αναδεικνύουν κρυμμένες, σκοτεινές και
πονηρές όψεις της ζωής στα αστικά κέντρα
γαλλικά μυθιστορήματα.
Αφήγημα ηθών Ο Ζωγράφος(1842)/ Παλαιολόγος Περιγραφή ανθρώπινων χαρακτήρων και
συμπεριφορών.
ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΟΙ ΒΑΣΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
Τεχνοτροπία: ρομαντισμός 1. Κριτική/Σατιρική:Ο Λέανδρος, Ο ζωγράφος, εν μέρει
Γλώσσα: καθαρεύουσα ο ΘάνοςΒλέκας, Πάπισσα Ιωάννα, Στρατιωτική ζωή
Θεματική: οι δυσκολίες του έρωτα (εξαιρ. Η στρατιωτική…)
ενΕλλάδι
Στερεότυπα μοτίβα του ρομαντισμού στην πεζογραφία:
1.Διαπλοκή ερωτικών προβλημάτων με πολιτικό προβληματισμό, 2. Ιδεαλιστική/Ηθική: Ο Λέανδρος, εν μέρει οΘάνος
2.Διχασμός (ψυχικός, πολιτικός κ.α) του κεντρικού ήρωα, Βλέκας, καθώς και τα ιστορικά μυθιστορήματα τουΞένου
3.Έντονη διείσδυση του αυτοβιογραφικού στοιχείου στη μυθοπλασία, Χαρακτηριστικό της πεζογραφίας της εποχής:
4.Αυτοκτονία,5.Περιπλάνηση Η ανανέωση του ενδιαφέροντος για το ΙΣΤΟΡΙΚΟ μυθιστόρημα.
,
6.Αντιπαράθεση πόλης-κοινωνίας-πολιτισμού και φύσης
 ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ 1880 ΝΕΑ ΑΘΗΝΑΙΚΗ ΣΧΟΛΗ
Λογοτέχνες (ποιητές και πεζογράφοι) που εμφανίστηκαν στα τέλη του 19 ου αιώνα. επιδεικνύουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις πολιτικές,
κοινωνικές και πολιτισμικές εξελίξεις τόσο στον ελλαδικό χώρο όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη.
ΡΕΥΜΑΤΑ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΙ - ΕΡΓΑ ΚΟΙΝΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Ρεαλισμος: Γ.Βυζυηνός / Το μόνον της ζωής του Χρήση της κοινής γλώσσας
Υποστηρίζει την πιστή απεικόνιση της ταξείδιον, Αμάρτημα της μητρός Θέματα από την καθημερινή
αισθητής πραγματικότητας και την μου(διήγημα) πραγματικότητα
απεικόνιση αυτής στο λογοτεχνικό κείμενο. Α.Καρκαβίτσας/Ο Ζητιάνος, Λόγια της
Ενδιαφέρον στο παρόν χωρίς
Επισημαίνεται η ελεύθερη βούληση των πλώρης(μυθιστόρημα)
εξωραϊσμούς
ηρώων Α.Παπαδιαμάντης/Φόνισσα, Όνειρο στο
κύμα(διήγημα) Ενδιαφέρον για εξελίξεις της
Νατουραλισμος:
Α. Παπαδοπούλου/Το σκούντημα νεοελληνικής κοινωνίας
Υποστήριζε τη ρεαλιστικότερη απόδοση της
(διήγημα) Έμπνευση από έργα της ευρωπαϊκής
πραγματικότητας μέσα από την τέχνη και
Κ.Παλλαμας / Δωδεκάλογος του γυφτου, λογοτεχνίας και φιλοσοφίας
ειδικά την πεζογραφία. Η βούληση των
Φλογέρα βασιλιά
ηρώων προκαλείται από εξωγενείς
Γ. Δροσύνης /υπναρού
παράγοντες και δεν είναι ελεύθερη
ΕΙΔΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑΣ
Ηθογραφία: Απεικονίζει τα ήθη, τα έθιμα, την Ηθογραφικό διήγημα : Συμβολιστικό μυθιστόρημα
ιδεολογία, την ψυχοσύνθεση και εν γένει τον Ένα νέο πεζογραφικό είδος που Αναδεικνύεται ο εσωτερικός κόσμος των
χαρακτήρα του ελληνικού λαού και κυρίως της διαμορφώνεται από δυο παράγοντες: το ηρώων και τα συναισθήματα
ελληνικής υπαίθρου νατουραλισμό και το ενδιαφέρον για τη ζωή, συμβολίζονται με κάποιο στοιχείο της
Α) Ηθογραφία ωραιοποιημένη, ειδυλλιακή τα ήθη, τα έθιμα και τις δοξασίες των φύσης.
αναπαράσταση με έντονο λαογραφικό κοινωνιών της υπαίθρου
χαρακτήρα των ηθών της ελληνικής υπαίθρου Ιδεαλιστικό μυθιστόρημα Ελληνοκεντρικό
Το μυθιστόρημα που αναδεικνύει μυθιστόρημαΘεματοποίηση της
Β) Ρεαλιστική ή νατουραλιστική ηθογραφική κοινωνικές παθογένειες και ταυτόχρονα ελληνικής ιστορίας με σκοπό την
πεζογραφία, η οποία ασχολείται βέβαια με τις προτείνει επιλογές επίλυσης με βάση τις Ελληνομάθεια των μαθητών
μικρές, κλειστές κοινωνίες της υπαίθρου, αλλά σοσιαλιστικές ιδέες
με τρόπο που να προβάλλονται και οι σκοτεινές
πλευρές τους. (Βιζυηνός, Παπαδιαμάντης,
Καρκαβίτσας)
 Η ΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΓΕΝΙΑΣ ΤΟΥ 1880
ΚΟΙΝΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Κ. ΠΑΛΑΜΑΣ 1859 - 1943
ΠΟΙΗΣΗΣ 1880
1.”Λυρισμός του εγώ”: αφορά μια τάση ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΤΟΥ ΕΡΓΟ  η καλλιέργεια της δημοτικής
απομόνωσης, μελαγχολίας και γλώσσας
Α) ποιητικό (18 συλλογές)
απαισιοδοξίας. Περιλαμβάνει και τον  η ποιητική εκμετάλλευση
ερωτικό τόνο της ποίησης του.
Β) πεζογραφικό
καθημερινών θεμάτων.
Γ) φιλολογικό  το ανάλαφρο ύφος
2.”Λυρισμός του εμείς”: εκφράζεται σε Ο ΔΥΪΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΑ  ο προσδιορισμός της εθνικής
μεγάλες συνθέσεις επικού τόνου, μέσω Είναι είτε η συναίρεση δύο ταυτότητας
των οποίων προβάλλει τα εθνικά ιδεώδη. διαμετρικά αντίθετων τάσεων,  η προσγείωση των ρομαντικών
είτε η απόρριψη και των δύο. ιδανικών σε μια καθημερινότητα
3.”Λυρισμός του όλοι”: περιλαμβάνει τα πεζή αλλά όχι απαραίτητα
ποιήματα μέσω των οποίων εκφράζει δυσάρεστη
Το έργο του σχετίζεται με τα
παγκόσμια μηνύματα. Ο ποιητής
ευρωπαϊκά ρεύματα του
εμβαθύνει στη λειτουργία της ποίησης
παρνασσισμού και του
για να εκφράσει την ουσία της ύπαρξής
συμβολισμού, αλλά και με την
του και του κόσμου (ποιητής μύστης). ελληνική παράδοση.
Γλώσσα: ένθερμος υποστηρικτής της δημοτικής, της γλώσσα του λαού. Τον απασχολούσε η λειτουργία της ποίησης και
πίστευε ότι ο ποιητής μπορεί να χρησιμοποιεί τη γλώσσα όπως θέλει ακόμα και με επαναστατικό τρόπο.
Τεχνοτροπία: Παρνασσισμός: έντεχνα στροφικά συστήματα, έμφαση στη φόρμα, μελωδική και ρυθμική στιχουργική.
Συμβολισμός: Υποβολή, πρόκληση συναισθημάτων, χρήση συμβόλου, υπαινικτική ποίηση, υποδήλωση της
ψυχικής κατάστασης του ποιητικού υποκειμένου
Συμβολιστικά θέματα: η τέχνη ως καταφύγιο από τις δοκιμασίες της ζωής, ο μυστικισμός και η πνευματική αντιμετώπιση
της ύπαρξης του ανθρώπου. Μια οξυμμένη συναίσθηση της θνητότητας. Η δύναμη του ερωτισμού. Συμβολιστικές εικόνες

ΠΕΡΙΟΔΟΙ
η
1 Πόλη(1882 – 1885):
επιρροές από φαναριωτισμό και
αθηναϊκό ρομαντισμό
2η Πρώιμη φαση(1891-1900):
Επιρροές από γαλλικό συμβολισμό
3ηΔημιουργική/Ώριμη(1900 κ.ε.):
Είναι η περίοδος του ρεαλισμού
ΘΕΜΑΤΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ
Φιλοσοφικός
Τον ποιητή απασχολούν κυρίως, το
αναπότρεπτο της ανθρώπινης μοίρας,
ο χρόνος και η επιρροή του στον
άνθρωπο, η έννοια του χρέους και της
ορθής επιλογής και η ματαιότητα των
ανθρώπινων μεγαλείων.  3.Συμβολισμός (1891-1900): χρήση
Ιστορικός
Τον ενδιαφέρουν κυρίως οι
συμπεριφορές των προσώπων σε
σχέση με τον ρου της ιστορίας, και η
αποτυχία που καραδοκεί ανεξάρτητα
από τις εφήμερες νίκες, ακυρώνοντας
την ανθρώπινη βούληση.
Ερωτικός
Η ηδονή και η ανάμνηση ερωτικών
στιγμών και εικόνων πρωταγωνιστούν
σ’ αυτόν τον κύκλο.
Κ. Π. ΚΑΒΑΦΗΣ 1863-1933
ΕΡΓΑ
Τείχη (1896, 1897), πρώιμη φάση
Η πόλις, μετεξέλιξη του Στην ίδια πόλη
(1897), πρώιμη φάση
Ιθάκη (1911), ώριμη φάση
Στα 200 π.Χ. (1916; 1931), ώριμη φάση
Εις τα περίχωρα της Αντιοχείας (1932/33,
1935), ώριμη φάση, τελευταίο ποίημα
ΤΕΧΝΟΤΡΟΠΙΑ
1.Ρομαντισμός (αρχές):Φαναριωτών Α’
Αθηναϊκής Σχολής πρώτα ποιήματα:
καθαρεύουσας, ρητορεία, απαισιοδοξία,
πεισιθάνατη θεματολογία
2.Παρνασσισμός: τελειότητα μορφής,
οικονομία έκφρασης, ισορροπία στίχου,
ψυχρότητα συναισθηματική, εκμετάλλευση
μυθολογικού-ιστορικού υλικού
συμβόλων (πρόσωπα, αντικείμενα,
καταστάσεις), επιτυγχάνει συμπύκνωση της
εμπειρίας του, ρυθμική εκφορά λόγου
4.Ρεαλισμός (από 1911):ελεύθερη έκφραση
του ερωτισμού και των πολιτικών ιδεών
του. Πεζολογικός χαρακτήρας.
5.Η ειρωνική αποστασιοποίηση, η
παραδοχή πως ο άνθρωπος δεν είναι
παντογνώστης και πως οι αξίες είναι πάντα
σχετικές, η ανατρεπτική χρήση του χιούμορ
και η χρήση των μύθων, μας επιτρέπουν να
συσχετίσουμε την ώριμη ποίηση του
Καβάφη με το ρεύμα του μοντερνισμού.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Γλώσσα:
Άρτια και επεξεργασμένη. Λιτότητα
εκφραστικών μέσων,έλλειψη
παρομοιώσεων και μεταφορών,
ελάχιστη και ιδιαίτερη χρήση επιθέτων.
Μίξη λεκτικών επιλογών
 Δημοτική
 Καθαρεύουσα
 Αρχαΐζουσα
 Τοπικά ιδιώματα (Πόλης, Πόντου,
Αλεξάνδρειας)
Μέτρο:
 Πεζολογικό στοιχείο
 Ιαμβικό μέτρο με μεγάλη ελευθερία,
στα όρια η τονική ελαστικότητα, με
παρατονισμούς, επιτρέποντας
χασμωδίες
 Η οργάνωση του στίχου σε στροφές
γίνεται ελεύθερα με βάση τη λογική
ολοκλήρωση του νοήματος κι όχι τη
στιχουργική συμμετρία.
 Σπάνια η ομοιοκαταληξία είναι
συστηματική και ευρηματική

Ειρωνεία
Έχει πρωταγωνιστικό ρόλο και
συνδέεται με τον Γερμανικά
Ρομαντισμό.
Ρητορικό σχήμα που
εκμεταλλεύεται τις δυνατότητες
απόκρυψης, προσποίησης &
αντίθεσης ανάμεσα στο
φαινόμενο και την
πραγματικότητα.
Προϋπόθεση είναι η
αποστασιοποίηση του καλλιτέχνη
από το αναπαριστώμενο
αντικείμενο. Η ειρωνεία στο
καβαφικό έργο: ειρωνεία των
καταστάσεων
(δραματική/τραγική) και λεκτική
ειρωνεία.
ΚΑΒΑΦΙΚΗ ΕΙΡΩΝΕΙΑ
Λεκτική ειρωνεία
Λέξεις για έννοιες και
συναισθήματα, αλλά εννοούνται
τα αντίθετα:
Μέτρο, Ρίμα, Στίξη, Γλώσσα,
Σύνταξη, Δομή λόγου: υπερβολή,
υποκριτική άγνοια, χρήση
προσωπείου, ειρωνικός αφηγητής
Ειρωνεία των καταστάσεων
Ο ήρωας είναι θύμα μιας
κατάστασης που ο ίδιος, σε
αντίθεση με τον ποιητή και τους
αναγνώστες, την αγνοεί, ζώντας
σε μια αυταπάτη. Έτσι, αυτό που
φαίνεται είναι διαφορετικό από
αυτό που είναι και η τραγικότητα
αναδεικνύεται την στιγμή που
αποκαλύπτεται στον ήρωα η
απόσταση μεταξύ είναι και
φαίνεσθαι.
 Α. ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΣ1884 - 1951
ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΤΡΟΠΙΑ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ
Βασικά θέματα της Α’ περίοδος (1909-1917) Παγανιστική Ρομαντισμός: Μορφική πρωτεϊκότητα:
ποιητικής του: περίοδος: Υμνείται κυρίως η φύση που 1. Οραματισμοί Ιαμβικός 15σύλλαβος,
εμφανίζεται εμψυχωμένη από τις αιώνια 2. Αυτοαναφορικότητα αυστηρά σονέτα, αλλά και
3. Εκφραστική ελεύθερος στίχος, με ή
 Φύση (παγανισμός) παρούσες αρχαίες ελληνικές θεότητες. πολυπλοκότητα χωρίς ομοιοκαταληξία
Περιλαμβάνει: τα πιο φιλόδοξα εγχειρήματα
 Μύθος (ζωντανή
του, τους πιο περίπλοκους μορφικούς
δύναμη αυτοσχεδιασμούς του και τις πιο έντονα Συμβολισμός: ΓΛΩΣΣΑ
πανανθρώπινων αυτοαναφορικές και αυτοεγκωμιαστικές 1. Καθαρή ποίηση Αντλεί απ’ όλες τις
αληθειών) συνθέσεις του. Σκοτεινότητα νοήματος και 2. Μελωδική περιόδους της γλώσσας.
 Γυναίκα (έρωτας- μυστικιστικό υπόβαθρο. «Αλαφροϊσκιωτος, ενορχήστρωση, Ένθερμος δημοτικιστής
Πρόλογος στη Ζωη, Λυρικά Ά (Πάν, Στον 3. Έμφαση στον ήχο, όχι εντάσσει πολλά
δημιουργία,
Ακροκόρινθο)» στο νόημα παλαιοδημοτικά στοιχεία
σύμβολο 4. Συμβολιστικά θέματα.
Β’ περίοδος (1917-1934) Χριστιανική- ΔΕΛΦΙΚΗ ΙΔΕΑ
γονιμότητας, Πρόκειται για ένα όραμα
δελφική περίοδος: Κάνει στροφή από τους
Μούσα ) τολμηρούς μετρικούς πειραματισμούς στον Λόγος:πλούσιος & συνεργασίας και
 Ποιητική-λυρική παραδοσιακό 15σύλλαβο, τον οποίο δυσνόητος. συναδέλφωσης των λαών
τέχνη (ο εαυτός του καλλιεργεί ποικιλοτρόπως και στις 3 Ύφος: ποµπώδες, στα πρότυπα τω Δελφικών
χαρισματικό λυρικό συνθέσεις του. Εντατική ενασχόληση με τη πληθωρικό αμφικτιονιών, το οποίο θα
υποκείμενο) Δελφική Ιδέα. «Μήτηρ Θεού, Πάσχα των πραγματωνόταν μέσω ενός
Ιδεολογία: ΕΝ ΤΟ ΠΑΝ
Ελλήνων» ρυθμιστικού οργανισμού,
Γ’ περίοδος (1935-1947) Μεταφυσική: Έχουν αποτελούμενου από
διαψευσθεί τα οράματα του. Παρουσιάζει εκλεκτούς εκπροσώπους
μια μεταφυσική διάσταση της ζωής με χρήση των κρατών. Ο οργανισμός
πρωτοπρόσωπης αφηγηματικής φωνής, θα είχε κέντρο τους
χαμηλούς ποιητικούς τόνους, τρυφερές Δελφούς όπου και θα
αποχρώσεις, φιλική εκμυστήρευση. Την ίδια οργάνωνε τακτικές
περίοδο γράφει τραγωδίες (λυρικά δράματα πνευματικές και
με έντονη ιδεολογική υπερφόρτωση). «Ιερά καλλιτεχνικές
Οδός, Γιατι Βαθιά μου εδόξασα» δραστηριότητες

Γενιά του 1920 : ποιητές που γεννήθηκαν την τελευταία δεκαετία του 10ου αι. ή λίγο νωρίτερα και εμφανίστηκαν στα γράμματα τη
δεκαετία του 1910
Χαρακτηριστικά της
«γενιάς του 1920»
1. Χαμηλόφωνος λυρισμός
2. Η χρήση καθημερινού
λεξιλογίου
3. Η αίσθηση πίκρας για την
απώλεια των ιδανικών
4. Η αίσθηση απογοήτευση
από την αδιάφορη και
μίζερη ζωή της πόλης
5. Η νοσταλγία των
περασμένων
6. Η διάθεση φυγής στη
φύση και στο πραγματικό ή
ονειρικό ταξίδι.
Κ.ΚΑΡΥΩΤΑΚΗΣ 1896 - 1928
Ποιητικές Συλλογές ΤΕΧΝΟΤΡΟΠΙΑ ΓΛΩΣΣΑ - ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ
1919: Ο πόνος του ανθρώπου Συμβολισμός Ανομοιογένεια γλωσσικού
και των πραγμάτων Ρεαλισμός(μόνο Σάτιρες+2) υλικού
1921: Νηπενθή
Παράλληλη χρήση ή
1927: Ελεγεία και σάτιρες Τρεις θεματικές κατηγορίες
ρεαλισμού: ανάμειξη τύπων
 Φιλολογικός καθαρεύουσας και
ΚΑΡΥΩΤΑΚΙΣΜΟΣ
 Κοινωνικός δημοτικής
Η στάσιμη-αρνητική μίμηση
 Πολιτικός Πιστή τήρηση των κανόνων
του έργου τουμετά την
Συναίσθημα δυσφορίας της έμμετρης ποίησης
αυτοκτονία του.
Απέκτησε διπλή σημασία:
Αρνητική ψυχική διάθεση Μεθοδευμένες μετρικές
Μελαγχολία
1.Την πεισιθάνατη παραβάσεις (τομές,
Χαμηλός τόνος
αντιμετώπιση τηςζωής, διασκελισμοί, παρατονισμοί)
Εξομολόγηση
διαπιστωμένη στο έργο
Τύπος: καταραμένος Υπονόμευση γλωσσικού
νεώτερων ποιητών (π.χ. ’30) οργάνου (εξέγερση εναντίον
ποιητής (δυσαρμονία με το
2.Τη μυθοποίηση του
προσώπου και της πράξης
περιβάλλον) κάθε σύμβασης)
του από νεώτερους ποιητές
και κριτικούς.
 ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΚΑΡΥΩΤΑΚΗ ΕΡΓΑ
 Κυνήγι ιδανικού – αποτυχία ΝΗΠΕΝΘΗ (1821)Ιμπρεσσιονιστικός συμβολ. του συναισθήματος
 Πόθος, πλάνη, απογοήτευση «Δον Κιχώτες»
 Διάσταση ανάμεσα στις επιθυμίες και τις ψυχικές «Αφιέρωμα»
διαθέσεις του ατόμου και στην πραγματικότητα. ΕΛΕΓΕΙΑ ΚΑΙ ΣΑΤΙΡΕΣ (1927)υπερβατικός συμβολισμός
 Αναζήτηση ιδεατού κόσμου «Επιστροφή»
 Αναπόληση ευτυχισμένου παρελθόντος «Κριτική»
 Αίσθηση ματαίου ΣΑΤΙΡΕΣστροφή προς τον ρεαλισμό
 Ψάλλει το άδοξο, το ασήμαντο, ακόμη και το γελοίο «Όλοι μαζί»
 Παραδοχή Κοσμικού Τίποτε, Απόλυτου Μηδενός, «Εμβατήριο πένθιμο και κατακόρυφο»
επιλογή θανάτου από τη ζωή «Σταδιοδρομία»
 Σάτιρες: η τετριμμένη ρηχότητα της σύγχρονη ζωής, ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ
αντιφάσεις εποχής, καταγγελία κοινωνικής «Αισιοδοξία»
υποκρισίας, ειρωνική αποστασιοποίηση «Πρέβεζα»
 Ποιήματα ποιητικής: τα μισά σχεδόν ποιήματα του
Καρυωτάκη.
 Η ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ ‘30
Η γενιά του '30 είναι η διασημότερη και συγχρόνως η πλέον δυσπροσδιόριστη ποιητική γενιά.Τον όρο τον εισηγήθηκε
ο Γ. Θεοτοκάς. Ποιητές της γενιάς του ’30 Γ. Σεφέρης, Ο. Ελύτης, Γ. Ρίτσος, Ν. Εγγονόπουλος, Α. Εμπειρίκος
ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ ΤΕΧΝΟΤΡΟΠΙΑ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΓΛΩΣΣΑ
Ο μοντερνισμός είναι ένα  Δραματικότητα Ελεύθερος στίχος Δημοτική
πνευματικό κίνημα που  Αισιοδοξία Αυτόματη γραφή Καθημερινή
άκμασε στις αρχές του 20ου  Λιτότητα Στροφικά συστήματα Προφορική
αιώνα, ιδιαίτερα εκφραστικών μέσων Πεζογραφικό ύφος Πεζολογικό ύφος
μετά τον Α´ Παγκόσμιο  Διανοητική
Πόλεμο, αμφισβήτησε τους Ανομοιοκαταληξία Στοιχεία καθαρεύουσας
σκοτεινότητα
παραδοσιακούς κανόνες και  Άλογο στοιχείο
ανανέωσε  Υπερρεαλισμός –
όλους τους τομείς της μοντερνισμός
ανθρώπινης δραστηριότητας  Υπερρεαλιστικές
(τέχνη, επιστήμη, τρόπο ζωής). εικόνες
 Σύμβολα ΜΥΘΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΑΠ ΤΗΝ
ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ  Λυρισμός
(ΣΕΦΕΡΗΣ) ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΠΟΙΗΣΗ
Εμφανίζεται στην Ελλάδα με  Αυτόματη γραφή Η χρησιμοποίηση του - Παραδοσιακή μετρική /
τους ποιητές της Γενιάς του αρχαίου μύθου για την ελεύθερος στίχος
᾽30, οι εκπρόσωποι της οποίας οργάνωση της σκέψης - Λυρικότητα / δραματικότητα
εισήγαγαν νέα πρωτοποριακά (T.S. Eliot). Ο χρονικός - Λεξιλόγιο ποιητικό /
ρεύματα στη λογοτεχνία και συνταυτισμός με το καθημερινό
ανανέωσαν την ελληνική παρόν, με σκοπό την - Έλλειψη / ύπαρξη
παράδοση. ανασημασιοδότησή του, σκοτεινότητας
μέσω του παρελθόντος
 Γ. ΣΕΦΕΡΗΣ 1900 - 1971
ΑΓΓΛΟΣΑΞΟΝΙΚΟΣ ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ
ΕΡΓΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΓΛΩΣΣΑ
 «Στροφή» (1931)απαισιόδοξη και μελαγχολική διάθεση  Ελεύθερος στίχος Χρήση καθημερινού
 «Στέρνα» (1932)  Δραματικότητα μη-ποιητικού λεξιλογίου,
 «Μυθιστόρημα» (1935)μυθική μέθοδος  Σκοτεινότητα προφορικότητα ποιήματος
νοήματος
 «Τετράδιο Γυμνασμάτων» (1940)
 Αποσπασματικότητα
 «Ημερολόγιο Καταστρώματος Α’ και Β’» (1940-1941)
& ελλειπτική
 «Κίχλη» (1946) ανάπτυξη της
«Ημερολόγιο Καταστρώματος Γ’» (1955) ποιητικής σύνθεσης
 Υπαινικτικές
παραπομπές σε
κείμενα λογοτεχνικά
κι άλλα
 Πολυγλωσσισμός
 Μυθική μέθοδος
1) Ανανεώνει τον ποιητικό λόγο.
2) Ο στίχος απελευθερώνεται από τις μετρικές συμβάσεις και η γλώσσα (δημοτική) γίνεται απλούστερη.
3) Ο ποιητής ασχολείται µε τα προβλήματα του σύγχρονου ανθρώπου, είναι δεμένος µε την ελληνική παράδοση και
την ιστορία, ενώ βρίσκεται σε επικοινωνία µε τη σύγχρονη ευρωπαϊκή λογοτεχνία.
4) Το «εγώ» γίνεται «εμείς». Η ποίησή του είναι απαισιόδοξη και μελαγχολική. Ωστόσο η διάθεση αυτή δεν οδηγεί
στην άρνηση ή την καταστροφή.
5) Συνύπαρξη μυθολογικών & ιστορικών προσώπων που παραπέμπουν σ’ ένα ενιαίο «μυθο-ιστορικό» παρελθόν.
Κατάργηση της διάκρισης ανάμεσα στο παρόν και στο ενιαίο «μυθο-ιστορικό» παρελθόν στο πλαίσιο του
μοντερνιστικού χρονικού συνταυτισμού
 Ο. ΕΛΥΤΗΣ 1911 - 1996
ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΤΟΝ ΥΠΕΡΡΕΑΛΙΣΜΟ
1Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1939 - 1946
 Φωτεινή, αισιόδοξη,
 Κυριαρχεί η φύση, το Αιγαίο, η μεταμόρφωση των
πραγμάτων (υπερρ.)
 Στιλπνή επεξεργασία λέξεων, επιμονή σε εικόνες,
ονειρική ατμόσφαιρα εφηβικής αθωότητας, χειρισμό
ερωτικής θεματικής (υπέρρ).
 Αισιοδοξία με τόνους απολογητικούς
 Ελεύθερος στίχοςαλλά και 15 σύλλαβομε
ανομοιοκατάληκτες στροφές ( Επέτειος, 1939,
προσανατολισμοί)
2Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1960
 Μεγαλύτερη ιστορική και ηθική συνειδητοποίηση
 Μετά 15 χρόνια σιωπή διαμορφώνεται το επόμενο
στάδιο
 Αποκρυστάλλωση των 2 όψεων του λυρισμού του:
νόμιμο μοίρασμα ανάμεσα σε έπαρση-τύψη, διδαχή-
εξομολόγηση
ΕΡΓΑ
Περιλαμβάνει τις πρώτες του συλλογές
Προσανατολισμοί 1939:
Μια ποίηση αισιόδοξη, φωτεινή, εφηβική, όπου το Αιγαίο έχει
κεντρική θέση. Επιρροή από υπερρεαλισμό
Ήλιος ο πρώτος 1943:
Η συλλογή κινείται στην ίδια κατεύθυνση με τους
Προσανατολισμούς
Άσμα ηρωικό και πένθιμο για χαμένο ανθυπολοχαγό της
Αλβανίας (1946, 1962)
ΕΡΓΑ
Άξιον εστί (1960):
3 μέρη «Γένεση» χώρος υποκειμένου, «Τα Πάθη» Χώρος ιστορίας,
«Δοξαστικόν» χώρος μεταφυσικής. Επικοί τόνοι.
Γλώσσα: Αναζωογονημένες λέξεις 4 χιλιετιών, όχι δάνεια από
παλιές φάσεις, αλλά με μεταμοσχεύσεις του γλωσσικού υλικού
στη σύγχρονη ποίηση.
6+1 τύψεις για τον ουρανό (1960)
Ανανέωσαν τον λυρισμό του Ελύτη προσφέροντας μερικά από τα
τελειότερα και υψηλότερα λυρικά ή ελεγειακά ποιήματα της
ελληνικής λαλιάς
 Ο. ΕΛΥΤΗΣ 1911 - 1996
Η
3 ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1971 - 1978 ΕΡΓΑ
 Νέα τροπή και βάθος στον λυρισμό των 6+1, που  Το Φωτόδεντρο και η Δέκατη Τέταρτη Ομορφιά (1971)
εμπλουτίζεται με κρυπτικά νοήματα&μεταφυσικούς  Το Μονόγραμμα (1971)
υπαινιγμούς.  Ο ήλιος ο ηλιάτορας (1971)
 Μαρία Νεφέλη (1978),
 Μεταπλάθει την ποίηση σε τραγούδι
 Ελεύθερος στίχος

4Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1982 - 1998 ΕΡΓΑ

 Κυριαρχεί η θανατολογία  Τρία ποιήματα με σημαία ευκαιρίας (1982)
 (Ελεγεία): ο θάνατος το πρόσχημα για  Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου (1984)
έλεγχοορίων,χαρακτήρα,δυνατοτήτων ποιητικής  Ο Μικρός Ναυτίλος (1985)
τέχνης
 Τα Ελεγεία της Οξώπετρας (1991)
 Λυρισμος
 Δυτικά της λύπης (1995)
 Εκ του πλησίον (1998).
 Α. ΕΜΠΕΙΡΙΚΟΣ 1901 - 1975
ΕΝΘΕΡΜΟΣ ΚΗΡΥΚΑΣ ΤΟΥ ΥΠΕΡΡΕΑΛΙΣΜΟΥ
ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
 Επίσημος εκπρόσωπος του υπερρεαλισμού, πρώτος που
χρησιμοποίησε την αυτόματη γραφή δίνοντας έναν πλούτο
από εικόνες μέσα το υποσυνείδητο.
 Ποίηση που δεν έχει ρυθμό και μέτρο,
 Γλώσσα που περιέχει άφθονες λέξεις από την καθαρεύουσα
και την επιστημονική ορολογία
Η
2 ΦΑΣΗ
Ενδοχώρα:
φωτεινοί στίχοι αντίθετα με την Υψικάμινος. Ελληνικότητα.
Οκτάνα:
1. Μυθοποίηση σεξουαλικής πράξης.
2. Ρητορική ευαγγελικού λόγου.
3. Ολιστική ποίηση που επιδιώκει τον συγκρητισμό
1Η ΦΑΣΗ
Επιδίωξη: Συναίρεση συνειδητού & ασυνείδητου κόσμου
Μέσα:
1. Άρνησημονοκρατορίας της έλλογης σκέψης.
2. Διερεύνηση - αξιοποίηση ασυνειδήτου
3.Φιλοδοξία κατάκτησης πιο αληθινής αντίληψης για το
πραγματικό
Βασικό εργαλείο: Αυτόματη γραφή
Συλλογή Υψικάμινος (1935)
Δεναποτελεί προϊόν υπερρεαλιστικού αυτοματισμού αφού
περιέχει μια ποίηση
έντεχνα γραμμένη, όπου οι κανόνες της ελληνικής σύνταξης
εφαρμόζονται
αυστηρά και μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις
Γραπτά ή προσωπική μυθολογία (1960).
3Η ΦΑΣΗ
Στην τρίτη φάση ανήκουν τα εκτενέστερα πεζά, όπως η
Αργώ ή Πλους αεροστάτου (1980) και ο Μέγας
Ανατολικός

ΥΠΕΡΡΕΑΛΙΣΤΗΣ ΜΕ ΙΔΙΟΤΗΤΑ ΠΟΙΗΤΗ ΚΑΙ ΖΟΓΡΑΦΟΥ
ΤΕΧΝΟΤΡΟΠΙΑ
 Σύζευξη ετερόκλητων πραγμάτων
 Ποίημα ποιητικής
 Αναφορική, προσβάσιμη ποίηση
 Αφηγηματική
 Υπερρεαλιστικές εικόνες
 Τρελός έρωτας
 Εσωτερικός πικρός λυρισμός
 Ελληνικεντρικός χαρακτήρας
 Προσωπική ποιητική
 Λίγη Αυτόματη Γραφή
Ν. ΕΓΓΟΝΟΠΟΥΛΟΣ1907 - 1985
ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΥΦΟΣ
Ελεύθερος στίχος 1.Μπαρόκ
Πεζικότητα
2.Παίζει και παρωδεί ειρωνευόμενος
3.Μοντερνιστικέςτεχνικές
(μεταφορές,παρομοιώσεις,παράδοξα)
4.Μεταθέσεις εννοιών
5.Απροσδόκητο καιαποσπασματικό
ΓΛΩΣΣΑ 6.Ασυνεχές,διακεκομμένοπηδήματα,
Δημοτική με τύπους της καθαρεύουσας
μετατοπίσεις.

ΕΡΓΑ - ΣΥΛΛΟΓΕΣ
Μην ομιλείτε εις τον οδηγόν (1938 ).
Τα κλειδοκύμβαλα της σιωπής (1939).
Μπολιβάρ, ένα ελληνικό ποίημα (1942)
Η επιστροφή των πουλιών (1946)
ΕΛΕΥΣΙΣ (1948)
Εν ΑνθηρώΈλληνι Λόγω (1957)
Στην κοιλάδα με τους ροδώνες (1978).
 Γ. ΡΙΤΣΟΣ1909 - 1990
ΛΑΙΚΟΣ ΠΟΙΗΤΗΣ
ΤΕΧΝΟΤΡΟΠΙΑ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ
 Αναγνωσιμότητα Ελεύθερος στίχος
 Ιστορικότητα Πεζολογικό ύφος
 Αυτοβιογραφική διάσταση Προφορικότητα
 Στοχαστικός τόνος ΓΛΩΣΣΑ
 Ποίημα ποιητικής Δημοτική
 Διακριτική μεταχείριση ερωτικού θέματος (ταμπού για Καθημερινή
Αριστερά) Πλούσιο λυρισμό
 Λυρισμός ΕΠΙΡΡΟΕΣ
 Χρήση μύθων («μυθολογικόπροσωπείο», καβαφικό Καρυωτάκης, Μαγιακόφσκι,
πρότυπο) Υπερρεαλισμός,Συμβολισμός, Δημοτικότραγούδι
 Χρήση συμβόλων 10.Λεπτομερείς περιγραφές
ΘΕΜΑΤΙΚΗ
 Απολογητικός τόνος
 Εικόνες & λέξεις της λαϊκής καθημερινότητας Τα προβλήματα του σύγχρονου ανθρώπου
 Κοινοκτημοσύνη μοναξιά, αλλοτρίωση, υπαρξιακά ερωτήματα, στέρηση
ελευθερίας, αγώνας για καλύτερη ζωή, υπηρέτηση
πολιτικοκοινωνικής ιδεολογίας.
 Γ. ΡΙΤΣΟΣ1909 - 1990
ΛΑΙΚΟΣ ΠΟΙΗΤΗΣ
1Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1930 - 1936 2Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1936 - 1943 3Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1944 – 1955 4Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1956 - 1966
 Καλοδουλεμένος, αλλά  Σημειώνεται στροφή προς  Υποχωρεί ο μουσικόςλυρισμός  Γράφει πάνω από 35 έργα,
ειρωνικά τον ελεύθερο στίχο  Ο ποιητικός λόγος γίνεται μεταφράζει 9 βιβλία
πικρός και κάποτεσκληρός  Κριτική διάθεση απέναντι
διαβρωμένοςπαραδοσιακ  Εμφάνιση πρώτων
 Εμφάνιση στοχαστικού τόνου στις πρακτικές της
ός στίχος υπερρεαλιστικών στην ποιητική τουφωνή Αριστεράς,
 15σύλλαβος στοιχείων  Ανόμοιοι εκφραστικοί τρόποι:  συνειδησιακές συγκρούσεις
 Επίδραση  Αλλά πυκνώνουν και τα δημοτικοίαντίλαλοισυμβολιστι
κοί υπαινιγμοί, υπερρεαλιστικά
Καρυωτάκη,Βάρναλη, δημοτικά εκφραστικά
άλματα
Μαγιακόφσκι μέσα
 Τόνος  Τα περισσότερα έργα με
σατιρικός,αυτοσαρκαστικ λυρική και μουσική
ός, διάθεση
 Κοινωνική κριτική
ΕΡΓΑ ΕΡΓΑ ΕΡΓΑ ΕΡΓΑ
Τρακτέρ (1934)
Πυραμίδες (1935)
Επιτάφιος (1936)
 δημοτικό τραγούδι,
 επαναστατικό ποίημα σε 20
συντομα μέρη.
 Λαϊκό μοιρολόι
Το τραγούδι της αδελφής μου
(1937)
Εαρινή συμφωνία (1938)
Το εμβατήριο του Ωκεανού
(1940)
Ξένος (1943)
Δοκιμασία (1943)
Σημειώσεις στα περιθώρια του
χρόνου (1961):
Ρωμιοσύνη (1954) Κύκλος των πραγμάτων
Αγρύπνια (1954) (συλλογή Μαρτυρίες 1963,
Η Κυρά των Αμπελιών (1954) 1966)
Κύκλος των χορικών:
Πρωινό άστρο (1955
διαλογικά ποιήματα που
Ανυπόταχτη πολιτεία (1958) αποδίδουν την καταστροφή
που έφερε ο πόλεμος.
Κύκλος της
ΤέταρτηςΔιάστασης : Σονάτα
τουΣεληνόφωτος (1956).
 Γ. ΡΙΤΣΟΣ1909 - 1990
5Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1967 - 1990
 Πειραματίζεται με νέους Συλλογή Γίγνεσθαι(1977)
εκφραστικούς τρόπους και Γκραγκάντα(1973)
με υπερρεαλιστικές
Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας (1973) και Ύμνος και Θρήνος για την Κύπρο(1974).
πρακτικές
 Επιστρέφει στο δημοτικό Το 1977 επινοεί το συνολικό ποιητικό απολογισμό με Το τερατώδες αριστούργημα.
τραγούδι & λαϊκό μοιρολόι
Επινίκεια, (1988)

ΓΕΝΙΚΗ ΘΕΩΡΙΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ Γ.ΡΙΤΣΟ

1.Η ποιητική οικονομία του Ρίτσου επιβάλλει την άμεση ανάλωση της ποιητικής περιουσίας. Ο
ποιητής γίνεται εργάτης ώστε να καταστήσει τον εργάτη ποιητή. Στο επίπεδο της ποιητικής
προβάλει το ιδεώδες της ακτημοσύνης, καταργώντας κάθε έννοια συντεχνιακής ιδιοκτησίας.

2.Λαϊκός ποιητής: σημαντική η συμβολή του στη νεωτερική ποίηση με την καθιέρωση στην
ποιητική γραφή (θεματική & γλώσσα) των ευτελών συνέργων της εργατικής και μικροαστικής
καθημερινότητας.
3.Ποιητικό έργο Σεφέρη (λαϊκό στρώμα: κοινωνικά απροσδιόριστο και πολιτικά αδιάκριτο)
#
Ποιητικό έργο Ρίτσου (βασίζεται στον μικρόκοσμο της εργατικής και μικροαστικής μιζέριας και
ψυχαγωγίας, αποδίδει μια επώνυμη, συγκεκριμένη και υλική παρουσία του καθημερινού βίου)

4.Ώριμο έργο: ολιγόστιχο ποίημα, στοιχεία ιδιωτικής εμπειρίας και ευαισθησίας # δημόσια ποίηση
 Η ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΓΕΝΙΑΣ ΤΟΥ '30
ΡΕΑΛΙΣΜΟΣ ΗΘΟΓΡΑΦΙΑ ΝΑΤΟΥΡΑΛΙΣΜΟΣ
ΑΙΟΛΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΑΣΤΙΚΟΣ ΡΕΑΛΙΣΜΟΣ ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ
 Περισσότερο ελληνοκεντρική,  Αστικό πλαίσιο δράσης.  Πλήρης υιοθέτηση των διδαγμάτων
αναζητεί με πάθος την  Κοινωνικός προβληματισμός & του ευρωπαϊκού μοντερνισμού
ελληνικότητα στηνπαράδοση, χωρίς ιδεολογική φόρτιση.  Ριζική ρήξη με την παράδοση, μέσω
ωστόσο να αρνείται ολότελα την  Έμφαση σε άτομο & εσωτερική του της ανανεωμένης γραφής:
ζωή. 1. Κατάρρευση των αφηγηματικών
επαφή με το ευρωπαϊκόπνεύμα.
 Ρεαλισμός, ο οποίος περιορίζεται με συμβάσεων
 Για να είναι ωφέλιμη και τη χρήση νεωτερικών αφηγηματικών 2. Κατάλυση της αναπαράστασης
παραγωγική η επαφή με τα δυτικά τεχνικών: 3. Μοντερνιστικές αφηγηματικές
πρότυπα οφείλεινα είναι 1. Τριτοπρόσωπη αφήγηση τεχνικές
αφομοιώσιμη από την εθνική 2. Χρονικές ανακολουθίες
πνευματικήπαραγωγή με τέτοιο 3. Αλλαγή της οπτικής γωνίας
τρόποώστε τελικά να δηλώνει
καθαρά την ελληνικότητα της.

ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΙ ΕΡΓΑ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΙ ΕΡΓΑ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΙ ΕΡΓΑ

1. Η ζωή εν τάφω, Μυριβήλης, 1. Αργώ, Θεοτοκάς Μέλπω Αξιώτη,
2. Το Νούμερο 31328, Βενέζης 2. Ημεγάλη Χίμαιρα,Καραγάτσης «Δύσκολες νύχτες» = το πρώτο
3. Η Ιστορία ενός αιχμαλώτου, 3. Μενεξεδένια Πολιτεια, Τερζάκης υπερρεαλίζων ελληνικό πεζό,
Δούκας 4. Eroica, Πολίτης Γιάννης Σκαρίμπας
Το θείο τραγί.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΓΕΝΙΑΣ ΤΟΥ ΄30
 Μεταξύ ελληνικής παράδοσης και
ευρωπαϊκής δημιουργίας
 Βαθμιαία αστικοποίηση του
πληθυσμού (κοινωνική αλλαγή)
 Πτώση Βενιζέλου, μεταξική
δικτατορία, γενικευμένη πολιτική
κρίση (πολιτική αλλαγή)
 Έμφαση σε ατομικότητα,
εσωτερικότητα και
πολυπλοκότητα ανθρώπινου
ψυχισμού (θεματική)
 Μεταφορά κέντρου βάρους στις
πόλεις και ιδιαίτερα στην Αθήνα
 Κοινωνικός προβληματισμός
 Μορφές και τρόποι αφήγησης
 Κυρίαρχο είδος το μυθιστόρημα
Η ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΓΕΝΙΑΣ ΤΟΥ '30
ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ
 Χρονική διάταξη των γεγονότων
 Αφηγητής
 Λόγος:
 Οπτική γωνία
 Εσωτερικός μονόλογος
Αναλυτικότερα ερώτηση 172
ΜΟΝΤΕΡΝΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ
 Απόλυτα υποκειμενική
καιεσωτερικευμένη πρόσληψη της
πραγματικότητας
(υποσυνείδητο,υπερρεαλισμός).
 Δεν υπακούει στις δομές χρόνου-
χώρου (θρυμματίζονται και
προσαρμόζονται στη ροή συνείδησης
τωνπροσώπων)\
 Συχνά απουσιάζει πλήρως ηπλοκή.
ΦΑΣΚΟΥΝ Κ ΑΝΤΙΦΑΣΚΟΥΝ
1.Αποδοχή και εκσυγχρονισμός της
παράδοσης/απόρριψη ηθογραφίας
2.Κοινωνικός προβληματισμός αλλά και
έμφαση στην ατομικότητα
3.Ελεύθερη κρίση και βούληση
4.Πρωτοπορία και φαντασία
5.Αγάπη για τη ζωή, ως αντίδραση στον
«καρυωτακισμό» και τον πεσιμισμό της
γενιάς ’20, χωρίς όμως να περιλάβουν
γενικά στο έργο τους μια χαρούμενη και
αισιόδοξη άποψη για τη ζωή
ΡΕΑΛΙΣΤΙΚΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ
Στηρίζεται σε συμβάσεις και
αφηγηματικούς κώδικες οικείους
στον αναγνώστη, προκειμένου το
κείμενο να μοιάζει με αντανάκλαση
της καθημερινής πραγματικότητας.
 Η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ 1944 - 1974
Δύο μεταπολεμικές γενιές: Ά Σ’αυτή εντάσσονται όσοι γεννήθηκαν από το 1917 έως 1928 και οι οποίοι έζησαν άμεσα
τα γεγονότα. ΄Β όσοι γεννήθηκαν μεταξυ1929-1940, οι οποίοι είχαν έμμεση γνώση
ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΙ ΕΡΓΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΙΚΗ -
ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ
Πολιτική ποίησηΑναγνωστάκης 1. Μαχητικήστράτευση στημαρξιστική Θεματική (1η): κοινή
(1η) Κι ήθελε ακόμα ιδεολογία. λόγω ομοιότητας
Πατρίκιος (2η) ,Μιλώ 2. Προβάλλουν με αμεσότητα θέματα βιωμάτων και
Κατσαρός (1η) Σημειωματάριο κοινωνικοπολιτικού ιδεολογικής ένταξης
Λειβαδίτης (1η) Η διαθήκη μου προβληματισμού Συμβολισμοί: από την
Αλεξάνδρου (1η) Ιστορίες 3. Ποιήματα όχι μονοδιάστατα, καθημερινή ζωή.
εκφράζουν ευρύτερα ανθρώπινα Ποιητικός λόγος με
Θασίτης (1η) Η αναμμένη λάμπα συναισθήματα ιδεολογική φόρτιση,
Δούκαρης (1η) Ελληνική επαρχία 4. Ποίηση Αντίστασης, Ποίηση
πολιτικά και
µ.Χ. Στους 5 δοκιμασίας, Ποίηση ήττας κοινωνικάμηνύματα.
δρόμους 5. Επηρεάστηκαν από τον Ρίτσο Άλλοτε υποκειμενική
Υπαρξιακή εµπειρία 1.Εκφράζουν τη σύγχρονη θέαση του κόσμου,
Σινόπουλος (1η) Περίπου υπαρξιακή αγωνία: Άγχος, άλλοτε πρόθεση
Σαχτούρης (1η) βιογραφία Φόβος, Αβεβαιότητα, Αδιέξοδο επικοινωνίας
2.Τραυματικές εμπειρίες: πόλεμος, Θεματική (2η):
Παπαδίτσας (1η) Η ιστορία ενός βίωμα θανάτου, διάψευση
Καρούζος (1η) παιδιού Νυκτερινά οραμάτων, κλονισμός Έλλειψη ιδεολογικής
Μέσκος (2η) Ρομαντικός πίστης,
ανθρωπιστικών αξιών, φθορά από
Κενό,Αίσθηση
Ασλάνογλου (2η) επίλογος το πέρασμα του χρόνου
3.Συνδυασμός: υπαρξιακή εμπειρία &
αδιεξόδου στην
Δηµουλά (2η) Μετανάστης
εσωτερική ανάγκη κοινωνική ζωή και στις
Η ποίηση δε μας ανθρώπινες σχέσεις,
αλλάζει Ο ποιητικήςέκφρασης
Ανορθόδοξες ερωτικές
πληθυντικός τάσεις
αριθμός Ιδεολογία: άμεση
ΜεταϋπερρεαλισµόςΧατζηλαζάρο Σκέπτουμαι μια ζωή 1. Μικρήέκταση
ανάμειξη στην πολιτική,
υ (1η) Κακναβάτος (1η) που θα ‘τανε βαριά 2. Καθημερινόλεξιλόγιο αίσθημα ευθύνης
σα σήμερα 3. Αφηγηματικόςχαρακτήρας απέναντι στις ιστορικές
Φωνή µου ράτσα 4. Μοντερνιστικέςτεχνοτροπικέςτάσεις
5. Διαφοροποίηση από τις εξελίξεις
υψικαμίνου Επιδράσεις: Κυρίως από
αισθητικέςαρχέςτου υπερρεαλισμού
της Γενιάς του ’30. Καρυωτάκη, Καβάφη.
Επίσης Σολωμός,
Κάλβος, Σικελιανός
Η ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ 1944 - 1974
ΤΕΧΝΟΤΡΟΠΙΑ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΥΦΟΣ ΓΛΩΣΣΑ
Ρεαλισμός και πρόθεση για πιστή Τεχνική μοντέρνας Γράφουν σε ύφος Συνειδητή χρήση
αναπαράσταση της πραγματικότητας, ως ποίησης: ελεύθερος απλό και κατανοητό, καθημερινής,
απόρροια του έντονου στίχος και συνειρμική ικανό να εξασφαλίσει προφορικής γλώσσας,
κοινωνικούπροβληματισμού της εποχής γραφής Γενιάς ’30 την απήχηση του που επιτείνει τη
και της σύνδεσης μεταξύ της ιστορικής (υπερρεαλισμός). Ένας έργου τους στον ευρύ δραματικότητα και
και ποιητικήςπραγματικότητας. νεωτερικός τρόπος αναγνωστικό κοινό επιτρέπει την επαφή
έκφρασης, ικανός να Το ύφος του µε τον λαό
συμβάλλει στην προφορικού λόγου, Ειρωνική χρήση
ανανέωση της ποίησης. αποσκοπεί να καθαρεύουσας, που
Διατήρηση δεσμών µε εκφράσει τα αναπαριστά το
ελληνική παράδοση: καθημερινά γεγονότα ρητορικό ύφος της
ενσωμάτωση αρκετών της ζωής και τις επίσημης
παραδοσιακών ανθρώπινες σχέσεις. γραφειοκρατίας
μορφολογικών Απογυμνώνουν το
στοιχείων (κυρίως οι λόγο από
νεώτεροι), π.χ. παραδοσιακά
15σύλλαβος (Ποίηση εκφραστικά στολίδια
Αντίστασης). και τον εμπλουτίζουν
Παραπέμπουν στην µε γλωσσικούς,
παράδοση: συντακτικούς και
λεξιλόγιο, ποιητική εκφραστικούς
μυθολογία, δημοτικό πειραματισμούς.
τραγούδι κλπ.