SmartPrep.

in

తెలుగు భాష చరిత్ర

ఆంధరదేవ సహమాజిక చరిత్ర శహత్వహసన఼లతో తృహరరంభమఴుత్ేంది. శహత్వహసన఼లు ష఼మారు

450 షంఴత్సరహలు తృహలంచారతు ఐత్రేయ బ్రరసమణ, మత్సయ, వహయు, భరగఴతాది ఩ురహణాల
ఴలల తెలుస్త ంది. 'ఆంధర' ఩దం ముదట ఐత్రేయ బ్రరసమణంలో కతు఩఺షత ఼ంది. బ్ౌదధ సహహిత్యంలో

n
ఆంధరదేశహతున ''అంధక఩ురం"గహ ఩ేరకొనానరు.
తెలుగు భరశ తృహరచీనమంది. దీతుకి రండెవేల షంఴత్సరహల చరిత్ర ఉంది. తెలుగు

.i
సహహితాయతుకి మాత్రం లఖిత్఩ూరవకంగహ వెయయయళల చరిత్ర ఉంది. తెలుగు కర.ీ వ. ఑కటో వతాబ్ద ం
న఼ంచి ఩రజల వహడెక భరశగహ ఉందతు చారిత్రక సహక్ష్యయలునానయ. అయతే ఆనాడె షంషొాత్,

ep
తృహరకాత్ భరశలే రహజ, అధికహర భరశలుగహ ఉండటంతో తెలుగు మరుగున ఩డంది. తెలుగువహరు
షంషొాత్, తృహరకాతాలోల రచనలు చేయడం విశేశం.
తెలుగు నేల఩ై వెలస఺న తొల రచనగహ గుణాఢ్ెయతు ''బ్ాసత్ొథ"న఼ ఩ేరకొంటరరు. ఇది
Pr
఩ైశహచీ తృహరకాత్ంలో ఉంది. ఩ైశహచీ తృహరకాత్ం అనేది ఆరు రకహల తృహరకాత్ భేదాలోల ఑కటి.
గుణాఢ్ెయడె తెలుగువహడతూ, మదక్ జిలాల క ండా఩ురహతుకి చెందిన వహడతూ తెలుస్త ంది. ఈయన
t

హలుడ ఆసహథన కవిగహ ఩రస఺దధ ఼డె.

ar

తెలుగు భరశ తృహరచీనమందతూ, రండెవేల షంఴత్సరహల నాటిదతూ తురౄ఩఺ంచే గీంథం

''గహథాష఩త వతి". ఇది కరీ.వ. ఑కటో వతాబ్రదతుది. శహత్వహసన చకీఴరిత హలుడె సహహిత్య
తృ్ శకుడె- కవితావభిమాతు. అంద఼ఴలల త్న రహజయంలోతు ష఼మారు 273 మంది తృహరకాత్ కఴుల
Sm

ఏడెఴందల ఩దాయలన఼ (గహథలు) సేకరించి గహథాష఩త వతిగహ షంకలనం చేశహడె. 'గహథా' అననది
తృహరకాత్ భరషహ ఛందష఼స. ఇది తెలుగు నేల఩ై వెలుఴడన ముదటి కవితా షంకలనం. ఇంద఼లో
ఆనాటి తెలుగువహరి గహీమీణ జీఴనాతున, షంషొాత్ేలన఼ తృ ంద఼఩రిచారు. తెలుగువహరి
షంషొాతితు వెలలడంచిన ముదటి గీంథం క౅డా గహథాష఩త వతే. శ్రీనాథ఼డె దీతున 'శహలవహసన
ష఩త వతి'గహ అన఼ఴదించాడె గహతూ దొ రకలేద఼. రహళల ఩లల అనంత్కాశణ వరమ 'శహలవహసన

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

ష఩త వతీసహరము'గహ తెతుగించారు. తిరుమల రహమచందర ఈ గీంథ విశేషహలన఼ వెలలడంచారు.

తెలుగున఼ తృహరచీన భరశగహ తురహధరించడాతుకి తిరుగులేతు సహక్ష్యం 'గహథాష఩త వతి' గీంథం.
ఇంద఼లో దాదా఩ు ము఩఩య తెలుగు ఩దాలునానయతు ఩రిశోధకులు తేలాారు. తృహరకాత్
఩దాయలోల తెలుగు ఩దాలునానయంటే అ఩఩టికే అవి జనం ఴయఴహరంలో ఉనానయతు అరథం.
లేకతృ్ తే కవిత్వంలోకి ఆ ఩దాలు ఩రవేశంచే వీలులేద఼. కహబ్టిి కరీ.వ. ఩ూరవమే తెలుగు జనం
వహడెకలో ఉందనన మాట.

n
క తున ఩దాలు: అమమ - అతాత - ఩఻లు ఆ (఩఺లల) తృ టి - రుం఩ (రం఩ం) -

.i
అదాదమే(అదద ం) ముదల ైనవి.
కరీ.వ. ఑కటో వతాబ్ద ం న఼ంచి 3ఴ వతాబ్ద ం ఴరకు ఉనన శహషనాలోల తెలుగు భరషహ఩దాలు కతు఩఺సత హ
య. షంషొాత్, తృహరకాత్ భరశలోల రహస఺న శహషనాలోల తెలుగు ఊళై
ల ,ఴయకుతల ఩ేరల ు కతు఩఺సత హయ. శహ

ep
త్వహసన రహజు వహశష఻ీ ఩ుత్ర ఩ులోమావి తెలుగుఅభిమాతు. అషలు '఩ులుమావి' అనేది అచా తె
లుగు ఩దం. ఩ులుమావి అంటేరలులగడు త్లల గహ ఩ుటిిన 'కుమారసహవమి' అతు అరథం. ఩ులోమావి
Pr
క తున నాణేల఩ైతెలుగున఼ ముదిరంచినటటి ఆచారయ ఩఺.వి. ఩రబ్రసమ శహస఺త ి వెలలడంచారు.

కరీ.వ. 234 నాటి శఴషొంధ ఴరమ (఩లల ఴ రహజు) మదవోలు శహషనం వేయంచి
t

ఆంధరదేశహతున అంథా఩థంగహ ఩ేరకొనానడె. ఈ శహషనంలో 'విఱి఩ఱం, 'తృహండఽర', 'క౅డెర'

ar

అనే తెలుగు గహీమాలన఼ ఩ేరకొనడం చఽసహతం. ఈ శహషనంలోనే ''మహత్గఴరి" అనే ఩దం

ఉంది. 'త్గఴరి' అంటే త్గఴులు తీరేావహడె, నాయయమూరిత అతు అరథం. ఇది తెలుగు ఩దం.
అలాగే నాగహరుీన క ండ శహషనంలో క౅డా 'త్లఴరి' అనే తెలుగు ఩దం కతు఩఺షత ఼ంది. ఇఴతూన
Sm

బ్రహమమ ల఩఺లో ఉనానయ.

కర.ీ వ. ఑కటో వతాబ్రదతుకి చెందిన అమరహఴతీ షఽ
త ఩ం఩ై తెలుగు ల఩఺లో 'నాగబ్ు' వబ్ద ం
కతు఩఺ంచింది. ఇదే తొల తెలుగు ఩దమతు వేటృరి ఩రభరకరశహస఺త ి తురణయంచారు. ఇంద఼లోతు
'ఋ' అనేది ఩రథమా విభకితలోతు 'ము'కి తృహరచీన రౄ఩ం. అయతే క ందరు ఩రిశోధకులు ఇది
'నాగబ్ుధతుకహ' అతూ, ఇది మతుష఺ ఩ేరతూ ఩ేరకొంటరరు. కరషరగుటి లో వెలుగుచఽస఺న

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

విశే
ణ కుండన఼ల శహషనంలో క౅డా తెలుగు ఩దాలునానయ.
రేనాటి చోళైలోల ధనంజయరహజు ముదటగహ తెలుగు ఴచనంలో శహషనం వేయంచాడె.
ఇత్డతు ఎరికల్ ముత్ే
త రహజు అంటరరు. కుండతృహద఼లు అనే బ్ౌదధ షనాయస఺కి 24 మలుంత్ేరల
భూమితు దానం ఇచిానటట
ల ఈ శహషనంలో ఉంది. కడ఩ జిలాల- కమలా఩ురం తాలుకహలో
'ఎరీగుడతృహడె' శహషనాతున ఎరికల్ ముత్ే
త రహజు వేయంచాడె. ఇదే తొల గదయ శహషనం (కరీ.వ.
575). కళమళల శహషనం క౅డా తెలుగులో ఉందికహతూ క ంత్భరగం నావనమంది. ''షవస఺త శ్రీ

n
ఎరికల్ ముత్ే
త రహజులల కుణడు కహళైు (తు) ఴబ్ుకహన఼ ఇచిాన ఩ననష ద఼రీయ రహజుల

.i
ముత్ే
త రహజులు, నఴ ఩఺రయంముత్ే
త రహజులు ఴలల వద఼కరహజులు షక్ష్కహన఼ ఇచిాన..." అనే
విధంగహ ఎరీ గుడతృహడె శహషనాతున రహశహరు.

ep
ఆరో వతాబ్రదతుకి చెందినవహడగహ భరవిష఼తనన విశే
ణ కుండన రహజు మాధఴఴరమ
తెలుగువహడె. ఇత్డె షంషొాత్ంలో ''జనావీయ ఛందో విచిితిత " అనే ఛందో గీంథం రహశహడె.
తెలుగువహడె రహస఺న ముదటి ఛందో గీంథం ఇది! 'ఉత్త ర రహయచరిత్'ర అనే గక఩఩ షంషొాత్
Pr
నాటకం రహస఺న భఴభూతి తెలుగువహడగహ ఩రస఺దధ ఼డె.
త్౉రు఩ చాళైకయరహజు గుణగ విజయాదిత్ేయతు సేనాతు ఩ండరంగడె తెలుగులో ముదటి
t

఩దయశహషనం వేయంచిన మహన఼భరఴుడె. అంత్కు ముంద఼ తెలుగు ఩దయ రచన ఉనాన

ar

శహషనాలోల రహసే ధెైరయంలేకతృ్ య ఉండఴచ఼ా. అంద఼కే మన తెలుగుజాతి ఎరికల్

ముత్ే
త రహజుకర, ఩ండరంగతుకర రుణ఩డ ఉంది. ఈ శహషనాతుకి ''అదద ంకి ఩ండరంగతు శహషనం"
అతు ఩ేరు. ఑ంగోలు జిలాలలో అదద ంకి గహీమం ఉంది. ఈ శహషనంలో ''త్రువోజ" అనే దేశ్రయ
Sm

ఛందష఼స గల ఩దయం ఉంది. ఇంద఼లో ఩దయం, గదయం రండఽ ఉనానయ. ధరమఴరం శహషనంలో
స఻ష఩దయం, ఆటవెలది కతు఩఺సేత యుదధ మలులతు బ్ెజవహడ శహషనంలో మధాయకొఱ ఛందష఼సలోతు
఩దాయలు కతు఩఺సత హయ.
కననడ భరశలో ఆదికవెైన ఩ం఩కవి తెలుగువహడే. తెలంగహణలోతు బ్ో ధనలో ఇత్డ
షమాధి ఉంది. ఩ం఩డె జినేందర఩ురహణం రహస఺నటటి ఑క ఩దయం దావరహ తెలుస్త ంది. మలల య

For more information log on to http://SmartPrep.in

 SmartPrep.in

రేచన 'కవిజనావీయం' రహశహడె. ఇది తెలుగులో తొల ఛందో గీంథం. జినఴలల భుతు తృ్ ర తాససంతో
దీతున రహశహడతు చెబ్ుతారు. ఑క అజాాత్ కవి ''శ్రీ ధరమ఩ురి క్ష్ేత్ర మహత్మయం" అనే షథ ల ఩ురహణం
రహశహడె.
ఈ విధంగహ నననయకు ముంద఼ తెలుగు భరషహ సహహితాయల వెైభవహతున
తెలుష఼కోఴచ఼ా. నననయకు ముంద఼ శ్రీ఩తి ఩ండత్ేడె, అయయనభటటి, చేత్నభటటి లాంటి
కఴులునానరు. అయతే వీరు రహస఺న రచనలు దొ రకలేద఼. శహషన ఩దాయలు రహస఺నటటి,

n
షంషొాత్ గీంథాలకు వహయఖ్ాయనాలు రహస఺నటటి క ందరి అభితృహరయం.

.i
ep
t Pr
ar
Sm

For more information log on to http://SmartPrep.in