Anka Ot

ლექცია 2.1
 ბოდიში მაგრამ ზოგიერთი ნაწილის გადათარგმნის დრო და თავი არ მაქვს
ამიტომ ეს bilingual კონსპექტი იქნება.
 Perception is the set of processes by which we recognize, organize, and make sense of
the sensations we receive from environmental stimuli ანუ აქ ახსნილია თუ რას
ნიშნავს „აღქმის“ კონცეფცია
 ჩვენ არ აღვიქვამთ სამყაროს ისე, როგორც მას თვალებით ვხედავთ!
 სამყაროს აღქმის მთავარი key point არის ცოდნა. (მაგალითი იყო მოცემული,
რომ აი თვალთან თითი ახლოს, რომ მიიტანო უცებ გამოჩნდება, რომ კარი და
შენი თითი ერთი ზომის არის, მაგრამ რეალურად ეგრე ხო არ არის და ანუ იმ
ფაქტის ცოდნა, რომ რეალურად ჩვენი თითი და კარი ერთი ზომის არ არის,
შემდგომ გვეხმარება სამყაროს სწორად აღქმაში, არვიცი გარკვევით ავხსენი
თუ არა მაგრამ იმედია მიმიხვდით)
 სამყაროს perception მხოლოდ იმით არ ხდება, რომ იიი რაღაცას დაინახავ და
მერე აღიქვამ, არამედ ეს უფრო კომპლექსური პროცესია ვინაიდაააააან Your
brain processes the visual stimuli, giving the stimuli meaning and interpreting them.
 ამ წიგნში რაღაც ნახატებია ოპტიკური ილუზიების და რავი ნახეთ თუ
გინდათ idc
 Anka Ot

 ჯეიმს გიბსონი შეისწავლიდა perceptionს და აღქმის ბაზისური ცნებები

გვაჩუქა
 The question of where to draw the line between perception and cognition, or even
between sensation and perception, arouses much debate with no ready resolution და
ყოველი პროცესი ახალ კითხვას ბადებსო ამიტომ ეს უსასრულო პროცესიაო
 We never can experience through vision, hearing, taste, smell, or touch exactly the
same set of stimulus properties we have experienced before მაგალითად ვაშლს
ყოველჯერზე, რომ ჭამ იდენტური გემო არ აქვს, ხიდან ფოთოლი, რომ
ვარდება ყოველთვის ერთნაირ ბგერებს არ გამოსცემს და ა.შ.
 In the phenomenon of sensory adaptation, receptor cells adapt to constant
stimulation by ceasing to fire until there is a change in stimulation. Through sensory
adaptation, we may stop detecting the presence of a stimulus
 სენსორული ინფორმაცია მუდმივად ცვალებადია.
 sometimes we perceive what is not there. Other times, we do not perceive what is
there. And at still other times, we perceive what cannot be there. ამ წინადადებაში
ოპტიკური ილუზიები იგულისხმება სხვადასხვა რაღაცას რომ აღვიქვათ
ხოლმე გააჩნია საიდან ან როგორ შეხედავ
 The existence of perceptual illusions suggests that what we sense (in our sensory
organs) is not necessarily what we perceive (in our minds). Our minds must be taking
the available sensory information and manipulating that information somehow to
 Anka Ot

create mental representations of objects, properties, and spatial relationships within

our environments მოკლედ, რომ ვთქვათ ჩვენი ტვინი გვატყუებს ხანდახან
 ინფორმაციას რომელსაც სხვადასხვა senseდან ვიღებთ ურთიერთკავშირი
გააჩნია ანუ რაღაც მომენტში შეიძლება გადაიკვეთონ ერთმანეთთან.
 each individual’s senses actively shape information about the outside world to create
a personal reality.
 A sense is a system that translates information from outside the nervous system into
neural activity
 ფსიქოლოგები ერთმანეთისგან განასხვავებენ sensation და perceptionს. ანუ
შეგრძნებასა და აღქმას
 ცოტათი რთულიაო ზღვარი გავავლოთ ამ ორ მოვლენას შორისო ანუ როდის
გარდაიქმნება ერთი მეორედ, თუმცა ზოგადად, რომ ვთქვათ ადამიანი ჯერ
შეიგრძნობს გარკვეულ მოვლენებს და შემდგომ ტვინში გარკვეული
ინფორმაციისა, ცოდნის საფუძველზე უკვე აღიქვავს ამ ყველაფერს.
მაგალითად, ავიღოთ კატა, რომელიც ტახტზე წევს, რეალურად ჩვენ ამ
ყველაფერს არ შევიგრძნობთ (ანუ პირდაპირ იმ ფაქტს, რომ კატა და ტახტი
ჩანს), ჩვენ შევიგრძნობთ უშუალოდ გარკვეულ ფერებს და ფორმებს, შემდგომ
ჩვენი ტვინი იყენებს იმ ცოდნას/ინფორმაციას რაც გვაქვს აქამდე მიღებული
და მის საფუძველზე უკვე აღვიქვათ იმ ფაქტს,რომ ტახტზე კატა წევს.
 All senses respond to incoming stimulus energy, encode it in the form of nerve cell
activity, and send this coded information to the brain.
 the information that arrives at one point in the system is not quite the same as the
information that goes to the next step.
 Anka Ot

 Sensory system (სენსორული სისტემა?) შედგება რამდენიმე

ეტაპისგან/სტრუქტურისგან, რომელსაც ფერადი დიაგრამების სახით
წარმოვაჩენ

 For all the senses except smell, sensory information entering the brain goes to the
thalamus
 each psychological dimension of a sensation, such as the brightness or color of light,
is based on a corresponding physical dimension, as encoded by neural receptors

აქსესორული სტრუქტურა (accessory structures)

ანუ ის "სტრუქტურები" რომლებიც გარკვეული senseის გარდაქმნაში გვეხმარება

მაგალითად ყურის გარეთა ნაწილი, რომელიც რეალურად ყურს ეხმარება, რომ
ბგერები უკეთესად შეიგრძნოს
transduction
The process of converting incoming energy into neural activity.
მაგალითად, your ears receive sound energy and transduce it into the nerve cell activity that you
recognize as voices, music, noise, and other auditory experiences
neural receptors
specialized cells that detect certain forms of energy and transduce them in nerve cell activity

sensory adaptation

a condition in which responsiveness to an unchanging stimulus decreases over time.

for example after you have put on your glasses or wristwatch, you no longer notice any touch
sensations coming from them ან მაგალითად ოთახში, რომ სუნამოს სუნი დგას და
გარკვეული დროის განმავლობაში ეჩვევი და ვეღარ გრძნობ
encoding
the problem of encoding is solved by means of sensory systems, which allow the brain to
receive detailed, accurate, and useful information about stimuli in its environment
Translating the physical properties of a stimulus into a pattern of nerve cell activity that
specifically dentifies those properties

specific energy doctrine

The discovery that stimulation of a particular sensory nerve provides codes for that
sense, no matter how the stimulation takes place.
 Anka Ot

ლექცია 2.2
 აღქმა/perception ანუ our brains take sensations and create a coherent world, oft en
by fi lling in missing information and using past experience to give meaning to what
we see, hear, or touch.
 ამ რიდერშიც ფაქტობრივად იგივე წერია რაც წინაში და რავი არვიცი რა
ამოვწერო
 პერცეპტული გადამუშავება ხშირად სწრაფი და მარტივი ჩანს სინამდვილეში,
პერცეპტული პროცესები ძალიან კომპლექსურია აღქმის შეცდომებისა და
აღქმის დარჩვევების შესწავლა ცხადყოფს პერცეპტულ ფუნქციონირებას
 Perceptionის შესწავლის სამი მიდგომა არსებობს:
 გამოთვლითი / კომპუტაციური მიდგომა - გამოთვლითი
ტექნიკების განსაზღვრა, რომელიც სჭირდება კომპიუტერს
პერცეპტული პრობლემების გადასაჭრელად. ნერვული სისტემის
გამოთვლითი მოდელების აღწერა, რომლის მეშვეობითაც
სენსორული სტიმულაცია სამყოროს რეპრეზენტაციად
გარდაიქმნება. ფოკუსი: შემომავალ სტიმულებზე ნერვული
სისტემის მანიპულაცია
 კონსტრუქტივისტული მიდგომა - პერცეპტული სისტემები
„აკონსტრუირებს“ / „აშენებს“ სამყაროს რეპრეზენტაციებს
სენსორული ინფორმაციის ფრაგმენტების საფუძველზე.
რეპრეზენტაციებზე გავლენას ახდენს: დასწავლილი ინფორმაცია,
მოლოდინები, გამოცდილების საფუძველზე გაკეთებული
დასკვნები. კონსტრუქტივისტული მიდგომა აქცენტს აკეთებს
კულტურის გავლენაზე
 ეკოლოგიური მიდგომა - ძირითადი პერცეპტული გამოცდილება
პირდაპირ მომდინარეობს გარემოდან და არა
ინტერპრეტაციებისა და ექსპექტაციებისგან. სტიმული პირდაპირ
იძლევა ინფორმაციას, რაც საჭიროა სამყაროში მნიშვნელობის
შექმნისთვის აღქმის არსებითი მიზანია ქცევის მხარდაჭერა
გარემოს იმ სტიმულებისადმი მუდმივი „სიფხიზლით“,
რომელიც მნიშვნელოვანია კონკრეტული ქცევის
განსახურციელებლად
 ფსიქოფიზიკა - აღწერს კავშირს ფიზიკურ ენერგიასა და ამ ენერგიის
ფსიქოლოგიურ გამოცდილებას შორის
 Anka Ot

 How strong must a stimulus be in order to trigger a conscious perceptual experience?

Not very strong.
 აბსოლუტური ზღურბლი არის ფიზიკური ენერგიის ის უმცირესი რაოდენობა,
რომლის შეგრძნებაც შეუძლია სენსორულ სისტემას / სტიმულის ის
მნიშნელობა რომლის შემჩნევაც შესაძლებელია შემთხვევათა ნახევარში
 სუბლიმინალური სტიმულაცია - ძალიან სუსტი ან ხანმოკლე იმისათვის, რომ
მოხდეს მისი აღქმა
 სუპრალიმინალური სტიმულაცია -
აბსოლუტურ ზღურბლს ზემოთ მყოფი
სტიმული, რომელსაც მუდმივად
შევიგგრძნობთ
 Sensitivity refers to our ability to pick out a
particular stimulus, or signal. Sensitivity is infl
uenced by the intensity of the signal (stronger
ones are easier to detect), the power of our
sensory systems (good vision or hearing makes
us more sensitive), and the amount of
background stimulation, or noise, arriving at
the same time.
 სენსიტიურობა - ადამიანის
შესაძლებლობა შეამჩნიოს კონკრეტული
სტიმული ან სიგნალი სენსიტიურობაზე
გავლენას ახდენს 3 თანადროული ფაქტორის არსებობა:
1. სიგნალის ინტენსივობა
2. სენსორული სისტემის შესაძლებლობა
3. ფონური სტიმულაციის რაოდენობა
 Signal detection theory can help us understand why, even with the latest Doppler
radar systems, weather forecasters sometimes fail to warn of a tornado that local
residents can clearly see. Th e forecasters’ task is not easy, because their radar systems
are so sensitive that they don’t just detect a tornado’s spinning funnel but also
harmless patterns created by swirling dust and swarming insects.
 პასუხის გაცემის კრიტერიუმი / პასუხის ტენდენციურობა ადამიანის
სტიმულზე პასუხის გაცემის ტენდენცია განსაზღვრულია მოტივაციით,
მოთხოვნილებებით და მოლოდინებით.
 Anka Ot

 სიგნალის დეტექციის თეორია მათემატიკური მოდელი, რომელიც აღწერს

ზღურბლთან ახლოს მყოფი სტიმულის შემჩნევის შესაძლებობას ადამიანის
სენსიტიურობისა და პასუხის გაცემის კრიტერიუმის კომბინაციის
საფუძველზე
 პერცეპტული ორგანიზაცია - სტიმულების ერთმანეთთან დაკავშირების
ამოცანა, რომელსაც წყვეტს სენსორული სისტემა.
 ობიექტის აღსაქმელად პერცეპტულ სისტემას შეუძლია ორგანიზება
გაუკეთოს ერთმანეთთან დაუკავშირებელ ელემენტებს. ამისათვის ის ქმნის
წარმოსახვით მაკავშირებელ ხაზებს, რომელსაც სუბიექტური კონტურები
ეწოდება
 პერცეპტული ორგანიზაციის ორი პროცესი არსებობს: figure ground
discrimination და grouping (ტერმინებს არ ვთარგმნი, იმიტომ რომ ვაი და
არასწორად გადავთარგმნოო???)
 Figure ground discrimination - A figure, as the part of the visual field that has
meaning, stands in front of the rest and always seems to include the contours or edges
that separate it from the less relevant ground, or background, აი მაგალითად შენ
თვალწინ ბევრი რამე რომ ხდება ერთდროულად ან ხმაურია და გარკვეულ
ელემენტზე, რომ კონცენტრირდები.
 Grouping - To distinguish fi gure from ground, our perceptual system must first
identify stimulus elements in the environment, such as the edges of a stop sign or
billboard, that belong together as fi gures. But why is it that certain parts of the world
become fi gure and others become ground, even when nothing in particular stands
out in the pattern of light that falls on the retina? Th e answer is that certain
properties of stimuli lead us to group them together more or less automatically.
 Anka Ot

 გეშტალტის კანონები -
describe how perceptual
systems group stimuli into a
world of shapes and objects
 სიახლოვე
 მსგავსება
 უწყვეტობა
 დასრულება
 სიმეტრია

გვეხმარება ფორმების
აღქმაში

 სტეფან პალმერმა კიდევ სამი სხვა პრინციპი შემოგვთავაზა რამაგარია:

 სინქრონი
 Common region ანუ როდესაც აღსაქმელი ელემენტები ერთმანეთთან
ახლოს მდებარეობს
 კავშირი (Connectedness)
 To know that you have fi nally found what you have been looking for, your brain
must analyze incoming patterns of information and compare them with information
stored in memory. If your brain finds a match, recognition takes place, and the
stimulus is classifi ed into a perceptual category.
 Top-down processing – Aspects of recognition that are guided by higher-level
cognitive processes and psychological factors such as expectations.
 Motivation is another aspect of top-down processing that can affect perception For
example, people tend to perceive desirable objects as being closer to them than less
desirable one
 Bottom-up processing - Aspects of recognition that depend first on the information
about the stimulus that comes to the brain from the sensory receptors.
 Recordings of brain activity indicate that the sensory features we have listed here
cause particular sets of neurons to fire
 Our experiences create schemas, which are mental representations of what we know
and have come to expect about the world.
Anka Ot